ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (22.3.2010)

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (25.2.2010)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

16.6.2010 - (2009/2153(INI))

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Εισηγητής: José Manuel Fernandes

Διαδικασία : 2009/2153(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A7-0203/2010

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A7-0203/2010

Συζήτηση :

PV 05/07/2010 - 23
CRE 05/07/2010 - 23

Ψηφοφορία :

PV 06/07/2010 - 6.17
CRE 06/07/2010 - 6.17
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P7_TA(2010)0264

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

σχετικά με την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

(2009/2153(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– Έχοντας υπόψη τα άρθρα 191 και 192 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποβλέπουν σε υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος,

– έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση(CΟΜ(2008)0811),

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα που ενέκρινε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 25 Ιουνίου 2009 (11462/09, 26 Ιουνίου 2009,

– έχοντας υπόψη την Οδηγία 2006/12/ΕΚ Οδηγία 2006/12/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2006, περί των στερεών αποβλήτων,[1]

– έχοντας υπόψη την Οδηγία 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων[2],

– έχοντας υπόψη το από 17 Ιανουαρίου 2002 ψήφισμά του σχετικά με την τελική κοινή θέση του Συμβουλίου με σκοπό να εγκριθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί του Έκτου Κοινοτικού Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον[3],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Μαρτίου 2008 σχετικά με τη βιώσιμη γεωργία και το βιοαέριο: ανάγκη αναθεώρησης της κοινοτικής νομοθεσίας[4],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4^ης Φεβρουαρίου 2009 με θέμα «2050: Το μέλλον αρχίζει σήμερα - συστάσεις για τη μελλοντική ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ για την αλλαγή του κλίματος»[5],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Απριλίου 2008 σχετικά με την ενδιάμεση αξιολόγηση του Έκτου Κοινοτικού Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον[6],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά τον καθορισμό πλαισίου προστασίας του εδάφους και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/EΚ[7],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με τη θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους[8],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25^ης Οκτωβρίου 2005 σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου ενόψει της έγκρισης του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά τις μεταφορές αποβλήτων[9],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 29^ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας της ΕΕ και προτάσεις για συγκεκριμένες δράσεις[10],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17^ης Ιουνίου 2008 σχετικά με την Κοινή θέση του Συμβουλίου εν όψει της έγκρισης της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών[11],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13^ης Φεβρουαρίου 2007 σχετικά με την "Θεματική Στρατηγική για την ανακύκλωση των αποβλήτων",

– έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου(A7‑0203/2010),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοβουλία που προωθεί η Επιτροπή με την Πράσινη Βίβλο της παρέχει μία ευκαιρία για κοινοτική δράση στο θέμα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων,

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σωστή διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων έχει πλεονεκτήματα όχι μόνο περιβαλλοντικά αλλά και κοινωνικά και οικονομικά,

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 2 παράγραφος 4 της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα προβλέπει ότι είναι δυνατόν να καθορίζονται με επιμέρους οδηγίες ειδικοί ή συμπληρωματικοί κανόνες για τη διαχείριση συγκεκριμένων κατηγοριών αποβλήτων,

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Οδηγία 99/31/EΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων δεν παρέχει επαρκείς μηχανισμούς για την αειφόρο διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων,

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κανόνες σχετικά με τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων είναι κατακερματισμένοι ότι οι υφιστάμενες νομοθετικές πράξεις δεν επαρκούν για την επίτευξη των δηλωμένων στόχων της αποτελεσματικής διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων· λαμβάνοντα υπόψη ότι συνεπώς χρειάζεται ειδική οδηγία για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκέντρωση σε ενιαίο νομοθετικό κείμενο όλων των κανόνων σχετικά με τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων συνιστά αυτή καθεαυτή άσκηση νομοθετικής αριστείας και βελτίωση της νομοθεσίας, αφενός, και απλούστευση, μεγαλύτερη σαφήνεια και καλύτερη εποπτεία και εφαρμογή και νομική ασφάλεια αφετέρου, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα την εμπιστοσύνη των δημόσιων και ιδιωτικών επενδυτών,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2010 στη Βαρκελώνη για την ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων, με τη συμμετοχή του Συμβουλίου, της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[12], κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να γίνουν ενέργειες για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου για τα βιολογικά απόβλητα, δεδομένου ότι πρόκειται για καίρια στιγμή για την προώθηση αυτής της ρύθμισης,

Ζ. εκτιμώντας ότι μία ειδική οδηγία για τα βιολογικά απόβλητα πρέπει να διαθέτει την απαραίτητη ευκαμψία για να καλύψει τις διαφορετικές δυνατότητες διαχείρισης που υπάρχουν, στο μέτρο που πολλές είναι οι παράμετροι και τοπικές θεωρήσεις που εμπλέκονται και που πρέπει να ληφθούν υπόψη,

Η. σημειώνοντας το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των βιολογικών αποβλήτων, η πολιτική διαχείρισης των οποίων διαφέρει πάρα πολύ από το ένα κράτος μέλος στο άλλο· εκτιμώντας ότι είναι απαραίτητη η βελτίωση της διαχείρισης αυτών των βιολογικών αποβλήτων για την επίτευξη της αποτελεσματικής και βιώσιμης διαχείρισης των πόρων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χωριστή αποκομιδή των βιολογικών αποβλήτων πρέπει να κλιμακωθεί ώστε να γίνουν πράξη τα ορόσημα για την ανακύκλωση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της ΕΕ για το 2020, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της βασικής πρωτοβουλίας για την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η χωριστή αποκομιδή επιτρέπει, ιδιαίτερα, τη βέλτιστη διαχείριση ορισμένων κατηγοριών αποβλήτων, δηλ. των αποβλήτων μαγειρείων και των αποβλήτων από δραστηριότητες συλλογικής εστίασης, μέσω της χρήσης βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πιατικών μιας χρήσης·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η λιπασματοποίηση των βιολογικών αποβλήτων επιτρέπει την ανακύκλωση των βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων προϊόντων που ήδη καλύπτονται από μια κοινοτική πρωτοβουλία (την πρωτοβουλία για τις πρωτοποριακές αγορές στην Ευρώπη),

ΙΑ. επιμένοντας στην ανάγκη ορισμού ποιοτικών κριτηρίων ευρωπαϊκού επιπέδου για την επεξεργασία των βιολογικών καυσίμων και για την ποιότητα των λιπασμάτων· εκτιμώντας ότι η ρύθμιση ποιοτικών παραμέτρων για τα λιπάσματα, συμπεριλαμβανομένης μιας ενιαίας θεώρησης που θα διασφαλίζει την ανιχνευσιμότητα, την ποιότητα και την ασφαλή χρήση, θα δημιουργήσει εμπιστοσύνη του καταναλωτή στο προϊόν αυτό· εκτιμώντας ότι τα λιπάσματα θα πρέπει να ταξινομούνται σύμφωνα με την ποιότητά τους, στο βαθμό που η χρήση λιπάσματος δεν είναι επιβλαβής για το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα, και ιδίως για τα γεωργικά προϊόντα που προέρχονται από αυτό το έδαφος,

ΙΒ. εκτιμώντας ότι οι στόχοι για την εκτροπή των βιολογικών αποβλήτων από τους χώρους υγειονομικής ταφής χρειάζονται πρόσθετες νομοθετικές κατευθυντήριες γραμμές για να υλοποιηθούν,

ΙΓ. εκτιμώντας πως μπορεί να απαιτηθούν προστατευτικά μέτρα για να διασφαλιστεί ότι η χρήση λιπασμάτων δεν θα οδηγήσει σε ρύπανση του εδάφους ή των υπογείων υδάτων,

ΙΔ. εκτιμώντας πως οι δυνατότητες χρήσης λιπασμάτων χαμηλής ποιότητας προκειμένου να μην υπάρχει βλάβη για το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία πρέπει επίσης να εξετασθούν και να αξιολογηθούν, και πως σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο σωστός καθορισμός των δυνατοτήτων χρήσης λιπάσματος χαμηλής ποιότητας και ο προσδιορισμός του πότε ένα λίπασμα θεωρείται προϊόν και πότε θεωρείται απόβλητο θα διευκολύνουν τα κράτη μέλη στο να προσανατολίζονται όταν έχουν να αποφασίσουν επί θεμάτων που σχετίζονται με τη χρήση λιπασμάτων,

ΙΕ. εκτιμώντας πως η πρωτοβουλία "Ευρώπη με αποτελεσματική διαχείριση πόρων" είναι μια από τις πρωτοπόρες πρωτοβουλίες της στρατηγικής για την Ευρώπη του 2020 κι ότι κατά συνέπεια πρέπει να ενθαρρυνθεί η αποτελεσματική διαχείριση· εκτιμώντας πως η ανακύκλωση βιολογικών αποβλήτων συμβάλλει στη βελτίωση του βαθμού αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων,

ΙΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υγρά βιολογικά απόβλητα μειώνουν την απόδοση της αποτέφρωσης· ότι η αποτέφρωση των βιολογικών αποβλήτων ενθαρρύνεται έμμεσα με την Οδηγία περί Ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας· ότι τα βιολογικά απόβλητα μπορούν να συμβάλουν καλύτερα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της ανακύκλωσής τους σε λίπασμα προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα του εδάφους και να επιτευχθεί δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, που προς το παρόν δεν προωθείται από την Οδηγία περί Ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας,

ΙΖ. εκτιμώντας πως η αναερόβιος ζύμωση για την παραγωγή βιοαερίου είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος ανάκτησης ενέργειας, ενώ το προϊόν ζύμωσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη λιπασματοποίηση,

ΙΗ. θεωρώντας ότι ο βασικός στόχος της σωστής διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων πρέπει να είναι το αποτέλεσμα, διότι τούτο επιτρέπει να παραμένουν ανοιχτές όλες οι τεχνολογικές επιλογές για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων ώστε να ενθαρρύνουμε την καινοτομία, την επιστημονική έρευνα και την ανταγωνιστικότητα,

ΙΘ. επισημαίνοντας τη σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ της μετάβασης προς μια κοινωνία της ανακύκλωσης που θα αναπτύξει μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και του δυναμικού δημιουργίας θέσεων απασχόλησης στον τομέα αυτό, και κατά συνέπεια επισημαίνοντας την ανάγκη να εγγραφούν πιστώσεις για τη διερεύνηση των επιπτώσεων που η αποκομιδή και η διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων έχουν επί του εργασιακού περιβάλλοντος,

Κ. θεωρώντας ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να προωθήσουν δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στον τομέα αυτό και, ιδιαίτερα, στα σχολεία, προκειμένου να ενθαρρύνουν τη βιώσιμη διαχείριση των στερεών αστικών αποβλήτων και να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες ως προς τα πλεονεκτήματα της χωριστής αποκομιδής· επισημαίνοντας, στο πλαίσιο αυτό, τον σημαντικό ρόλο των δήμων και των δημοτικών επιχειρήσεων στην παροχή συμβουλών και πληροφοριών στους πολίτες σχετικά με την πρόληψη των αποβλήτων,

ΚΑ. επισημαίνοντας ότι τα βιολογικά απόβλητα αντιστοιχούν σε άνω του 30% των αστικών στερεών αποβλήτων· σημειώνει τους αυξανόμενους όγκους βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή εκπομπών αερίων που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου καθώς και άλλες αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της υγειονομικής ταφής, υπό συνθήκες εξ αιτίας των οποίων η διαχείριση των αποβλήτων είναι σήμερα η τέταρτη σημαντικότερη πηγή αερίων του θερμοκηπίου,

ΚΒ. εκτιμώντας ότι στην πράξη δεν είναι μόνο τα βιολογικά απόβλητα οικιακής προέλευσης που πρέπει να υφίστανται αειφόρο επεξεργασία,

ΚΓ. υπενθυμίζοντας ότι η διαχείριση των αποβλήτων αυτών πρέπει να διαμορφωθεί σύμφωνα με την «ιεράρχηση των αποβλήτων»: πρόληψη και μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, άλλου είδους ανάκτηση, κυρίως ανάκτηση ενέργειας και, ως εσχάτη λύση, η υγειονομική ταφή (σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα), σύμφωνα με την οποία η ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων είναι προτιμότερη από την αποτέφρωσή τους καθώς όχι μόνο αποτρέπει το σχηματισμό μεθανίου αλλά και συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα και της βελτίωσης της ποιότητας του εδάφους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο στη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και ότι καθιστά δυνατή, ιδιαίτερα την αποφυγή απορριμμάτων τροφίμων και κήπου, π.χ. μέσω του βελτιωμένου σχεδιασμού δημόσιων πάρκων με φυτά και δέντρα που δεν χρειάζονται εύκολη συντήρηση,

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για να προχωρήσουμε προς μια περιβαλλοντικώς αποτελεσματική διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων, πρέπει αυτή να γίνει αντιληπτή υπό ένα ενιαίο πρίσμα στις ενεργειακές πολιτικές και στην πολιτική προστασίας των εδαφών και σε συμφωνία με τους στόχους άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας όταν τα επεξεργασμένα βιολογικά απόβλητα χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της τύρφης, με αποτέλεσμα να προστατεύονται έτσι τα οικοσυστήματα των υγροτόπων,

ΚΕ. εκτιμώντας ότι η αναερόβιος ζύμωση για την παραγωγή βιοαερίου από βιολογικά απόβλητα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων εντός της ΕΕ και στην επίτευξη με αειφόρο τρόπο των στόχων που έχει θέσει η ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,

ΚΣΤ.επιμένοντας στην ανάγκη να θεωρούνται τα βιολογικά καύσιμα ως πολύτιμος φυσικός πόρος που μπορεί να χρησιμοποιείται για την παραγωγή λιπασμάτων υψηλής ποιότητας· τούτο συντελεί στην καταπολέμηση της υποβάθμισης των ευρωπαϊκών εδαφών, στη διατήρηση της παραγωγικότητας του εδάφους, στη μείωση της χρήσης χημικών βελτιωτικών στη γεωργία, και ειδικότερα των φωσφορούχων, και την αύξηση της ικανότητας των εδαφών να συγκρατούν το νερό,

ΚΖ. σημειώνοντας τα διαφορετικά συστήματα διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων που χρησιμοποιούνται στα κράτη μέλη και το ότι η υγειονομική ταφή εξακολουθεί να είναι η πλέον διαδεδομένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέθοδος διάθεσης των αποβλήτων, παρά το ότι αποτελεί τη χειρότερη επιλογή για το περιβάλλον,

ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει για το περιβάλλον η παραγωγή μεταφορικών καυσίμων από βιολογικά απόβλητα,

ΚΘ. υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενθάρρυνσης της επιστημονικής έρευνας και της τεχνολογικής καινοτομίας στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων,

Λ. επισημαίνοντας ότι σήμερα χάρη στη χωριστή αποκομιδή μπορούν να αποφεύγονται μολύνσεις και να ευνοείται ο στόχος της επίτευξης λιπασμάτων υψηλής ποιότητας, να παράγονται ποιοτικά υλικά για την ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων και να βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα της ενεργειακής ανάκτησης,

ΛΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαθέσιμες μελέτες και η εμπειρία των διαφόρων κρατών μελών αποδεικνύουν πως η χωριστή αποκομιδή είναι και εφικτή και περιβαλλοντικώς και οικονομικώς βιώσιμη και ότι η χωριστή αποκομιδή πρέπει να γίνει υποχρεωτική, λαμβάνοντας υπόψη ότι η χωριστή αποκομιδή πρέπει να αποτελεί την προϋπόθεση για την παραγωγή λιπάσματος υψηλής ποιότητας,

Νομοθεσία:

1. ζητεί επειγόντως από την Επιτροπή να επανεξετάσει την υφισταμένη για τα βιολογικά απόβλητα νομοθεσία ώστε, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, να εκπονήσει πρόταση ειδικής οδηγίας έως τα τέλη του 2010 που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

- καθιέρωση υποχρεωτικού συστήματος χωριστής αποκομιδής για τα κράτη μέλη, εκτός των περιπτώσεων όπου αυτό δεν αποτελεί την κατάλληλη λύση από περιβαλλοντική και οικονομική άποψη,

- ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων,

- ταξινόμηση με βάση την ποιότητα των διαφόρων τύπων λιπάσματος προερχομένου από βιολογικά απόβλητα·

2. ζητεί από την Επιτροπή να παράσχει ποσοτικό υπολογισμό βάσει των Εθνικών Σχεδίων Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής των μειώσεων διοξειδίου του άνθρακα που επιτυγχάνονται με την ανακύκλωση και λιπασματοποίηση·

3. σημειώνει ότι ένα μελλοντικό ενωσιακό πλαίσιο θα μπορούσε να παράσχει νομική καθοδήγηση και σαφήνεια σε πολλά κράτη μέλη και να τα ενθαρρύνει να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων· καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη κατά την εισαγωγή συστημάτων διαχωρισμού αποβλήτων και να θεσπίσει δεσμευτικούς και φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση των αποβλήτων αυτών·

4. υπενθυμίζει ότι το Έκτο Κοινοτικό Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον 2001-2010 της 22ας Ιουλίου 2002 ανάγκασε την Επιτροπή να αναπτύξει τη νομοθεσία για τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα στο άρθρο 8(2)(iv) ως δράση προτεραιότητας για την επίτευξη του στόχου της αειφόρου χρήσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων και των αποβλήτων αλλά ότι οκτώ έτη αργότερα δεν έχει ακόμη υποβληθεί καμία νομοθετική πρόταση, πράγμα που είναι απαράδεκτο·

5. καλεί την Επιτροπή να επεξεργαστεί, στο πλαίσιο της εκτίμησης επιπτώσεων που θα εκπονήσει, ένα βελτιωμένο σύστημα διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων όσον αφορά την ανακύκλωση χωριστά συλλεγόμενων βιολογικών αποβλήτων, τη χρήση της λιπασματοποίησης για αποκόμιση γεωργικών και οικολογικών οφελών, τις λύσεις μηχανικής/βιολογικής επεξεργασίας και τη χρήση βιολογικών αποβλήτων ως πηγής για την παραγωγή ενέργειας· θεωρεί ότι η εν λόγω εκτίμηση επιπτώσεων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την προετοιμασία νέου ενωσιακού νομοθετικού πλαισίου για τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα·

Χρήσεις:

6. ζητεί επειγόντως από την Επιτροπή να ορίσει από κοινού με τα κράτη μέλη κριτήρια για την παραγωγή λιπασμάτων υψηλής ποιότητας και να εγκρίνει ελάχιστες απαιτήσεις για τελικά προϊόντα, βάσει του άρθρου 6 της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα, οι οποίες επιτρέπουν διαβάθμιση ποιότητας που οποία θα καλύπτει διάφορους τύπους χρήσης των ποικίλων τύπων λιπασμάτων που λαμβάνονται με επεξεργασία βιολογικών αποβλήτων στο πλαίσιο μιας στρατηγικής βασισμένης σε μια ενιαία θεώρηση που επί πλέον της ποιότητας θα διασφαλίζει και την ανιχνευσιμότητα των προϊόντων και την ασφαλή χρήση·

Ενέργεια:

7. εκτιμά πως η αναερόβια ζύμωση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τα βιολογικά απόβλητα, διότι αποδίδει πλούσια θρεπτικά βελτιωτικά εδάφους, προϊόντα ζύμωσης, και επίσης βιοαέριο, που είναι μια ανανεώσιμη ενέργεια δυνάμενη να μετατραπεί σε βιομεθάνιο ή να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρισμού·

8. εκτιμά ότι απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου η αποτέφρωση των βιολογικών αποβλήτων να καταστεί βιώσιμη εναλλακτική λύση στην ιεράρχηση της επεξεργασίας των αποβλήτων είναι ότι πρέπει να συνδυασθεί με την ανάκτηση της ενέργειας·

9. τονίζει ότι κατά την αξιοποίηση βιολογικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας πρέπει να αποδίδεται προσοχή στην ενεργειακή αποδοτικότητα και στην αειφορία της ανάπτυξης, και ότι αυτά τα προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα· επαναλαμβάνει συνεπώς ότι η διαφοροποιημένη αποκομιδή είναι σημαντική για τη συμμόρφωση προς την οδηγία για την υγειονομική ταφή[13], για την τροφοδότηση της ανακύκλωσης βιολογικών αποβλήτων με ποιοτικά υλικά και για τη βελτίωση της απόδοσης της ανάκτησης ενέργειας·

10. επισημαίνει ότι, για να αυξηθούν τα ποσοστά εκτροπής, ανακύκλωσης και παραγωγής βιοαερίου, πρέπει να παραμείνουν ανοικτά όλα τα τεχνολογικά εργαλεία και όλες οι λύσεις που μεγιστοποιούν την ανακύκλωση ή την παραγωγή βιοαερίου·

11. θεωρεί ότι τα βιολογικά απόβλητα είναι πολύτιμοι ανανεώσιμοι πόροι για την παραγωγή ρεύματος και αερίων καυσίμων για τις μεταφορές και για την τροφοδοσία του δικτύου αερίου με την παραγωγή βιομεθανίου μέσω του καθαρισμού του εξ αυτών παραγόμενου βιοαερίου (κυρίως μεθάνιο – 50% έως 75% – και διοξείδιο του άνθρακα) και καλεί την Επιτροπή να αναλύσει και να προωθήσει τρόπους χρησιμοποίησης των βιολογικών αποβλήτων για την παραγωγή βιοαερίου·

12. τονίζει ότι πρέπει να αυξηθεί η ποσότητα των βιολογικών αποβλήτων που δεν καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής· στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει ότι τα βιολογικά απόβλητα μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ να φτάσει το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τουλάχιστον στο 20% έως το 2020, καθώς και του στόχου που ορίζει η οδηγία της ΕΕ για την ποιότητα των καυσίμων· υπενθυμίζει ότι η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υποστηρίζει τη χρήση όλων των ειδών βιομάζας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βιολογικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας, ως ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και ότι τα βιοκαύσιμα που παράγονται από απόβλητα προσμετρούνται διπλά στο στόχο να αυξηθεί στο 10 % το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών· ζητεί, για τον λόγο αυτό, από τα κράτη μέλη να προβλέψουν στην εθνική τους νομοθεσία την ανάκτηση ενέργειας από τα βιοαποικοδομήσιμα τμήματα των αποβλήτων, στο πλαίσιο ολοκληρωμένης πολιτικής για την ιεράρχηση των μεθόδων επεξεργασίας των αποβλήτων, και τα προτρέπει να ανταλλάξουν ιδέες βέλτιστων πρακτικών·

Έρευνα και καινοτομία:

13. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν την επιστημονική έρευνα και την τεχνολογική καινοτομία στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων·

14. καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει περαιτέρω έρευνες για μεθόδους επεξεργασίας των βιολογικών αποβλήτων, προκειμένου να βελτιωθεί η ποσοτικοποίηση των οφελών σε σχέση με το έδαφος, της ανάκτησης ενέργειας και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων·

Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση:

15. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στον τομέα των βιολογικών αποβλήτων και, ιδιαίτερα, στα σχολεία, και στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, ώστε να προωθήσουν καλύτερα πρότυπα συμπεριφοράς σε σχέση με την πρόληψη των αποβλήτων, να ενθαρρύνουν τη βιώσιμη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και των αστικών απορριμμάτων και να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες ως προς την πρόληψη και την ανακύκλωση των αποβλήτων καθώς και ως προς τα πλεονεκτήματα της χωριστής αποκομιδής και της βιολογικής επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, το σημαντικό ρόλο των δήμων, κοινοτήτων και δημοτικών επιχειρήσεων όσον αφορά τη διαβούλευση και διάθεση πληροφοριών για τους πολίτες στον τομέα της αποφυγής αποβλήτων·

Περιβαλλοντικά ζητήματα:

16. θεωρεί ότι τα επεξεργασμένα βιολογικά απόβλητα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της οργανικής ύλης και τη συμπλήρωση των κύκλων θρέψης, ειδικά του φωσφόρου, δια της ανακύκλωσής τους στο έδαφος και ζητεί από την Επιτροπή να αναγνωρίσει πως οι διάφορες πολιτικές θα πρέπει να δοκιμάζονται βάσει της συμβολής τους στη μείωση του απαράδεκτα γρήγορου ρυθμού εξάντλησης των παγκοσμίων αποθεμάτων φωσφόρου·

17. υπογραμμίζει ότι είναι ανάγκη να θεωρούνται τα στερούμενα βλαβερών ουσιών βιολογικά απόβλητα ως πολύτιμος φυσικός πόρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του ποιοτικού προϊόντος της λιπασματοποίησης·

18. θεωρεί ότι το μέλλον της γεωργίας εξαρτάται και από τη διατήρηση και αποκατάσταση της γονιμότητας του εδάφους· επισημαίνει ότι η χρήση ποιοτικού προϊόντος λιπασματοποίησης στη γεωργία μπορεί να αποτελέσει σημαντική συμβολή για τη διατήρηση της παραγωγικότητας της γης, την αύξηση της συγκράτησης νερού και της ικανότητας αποθήκευσης άνθρακα και τη μείωση της χρήσης συνθετικών λιπασμάτων· τονίζει το ρόλο των κρατών μελών προκειμένου να διασφαλισθεί η χρήση ποιοτικού προϊόντος λιπασματοποίησης στη γεωργική γη·

19. υπογραμμίζει ότι τα κατά την λιπασματοποίηση εκπεμπόμενα αέρια από τα εναποτεθέντα υλικά είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο δύσκολα, πράγμα το οποίο συνιστά σοβαρό κίνδυνο για το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα· υπενθυμίζει ότι στην κανονική λιπασματοποίηση, ιδίως βιολογικών αστικών αποβλήτων, υπάγεται επίσης η προστασία των υπογείων υδάτων από τα στραγγίδια του λιπασματοποιημένου υλικού·

20. τονίζει ότι, για την επίτευξη των στόχων στα διάφορα επίπεδα (καταπολέμηση της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη και της υποβάθμισης και διάβρωσης του εδάφους, επίτευξη των στόχων όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές), ο συνδυασμός λιπασματοποίησης και ζύμωσης επιλεκτικά συλλεγόμενων βιολογικών αποβλήτων, εάν είναι εφικτός, παρουσιάζει αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί·

21. καλεί συνεπώς την Επιτροπή να προτείνει εθνικούς στόχους ανακύκλωσης βιολογικών αποβλήτων, ώστε να μειωθεί ο όγκος των βιολογικών αποβλήτων που καταλήγουν στις λιγότερο επιθυμητές λύσεις διαχείρισης αποβλήτων, όπως είναι η ταφή και η αποτέφρωση·

Τήρηση της παρούσας οδηγίας περί υγειονομικής ταφής:

22. υπενθυμίζει ότι η διαχείριση των αποβλήτων αυτών πρέπει να σχεδιασθεί σύμφωνα με την ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων γενικώς: πρόληψη, ανακύκλωση, άλλοι τρόποι αξιοποίησης, μεταξύ άλλων και για ενεργειακούς σκοπούς και, ως τελευταία επιλογή, υγειονομική ταφή (Οδηγία 1999/31/ΕΚ, άρθρο 5 και οδηγία 2008/ΕΚ[14])· καλεί την Επιτροπή να καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιβάλει και να διασφαλίσει την εφαρμογή των διατάξεων για την υγειονομική ταφή στο σύνολο της Κοινότητας·

23. σημειώνει ότι τα διάφορα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαφορετικά εθνικά νομοθετικά μέτρα και διαφορετικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και ότι η υγειονομική ταφή εξακολουθεί να είναι η συνηθέστερη μέθοδος διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων των δήμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση· καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συνεργασία τους και τις ανταλλαγές καλύτερων πρακτικών στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων·

24. εκτιμά ότι η μηχανικοβιολογική επεξεργασία (ΜΒΤ) αποτελεί αποτελεσματική λύση ώστε σημαντικές ποσότητες βιολογικών αποβλήτων να μην καταλήγουν σε χωματερές αλλά, αντιθέτως, να κατευθύνονται στην κομποστοποίηση, την αναεροβική ζύμωση και την ενεργειακή αξιοποίηση·

Οικονομικές πτυχές:

25. θεωρεί ότι χρειάζεται να δοθούν οικονομικά κίνητρα για την επέκταση της χωριστής συλλογής και άλλων συστημάτων διαχείρισης βιολογικών αποβλήτων που μεγιστοποιούν την ανάκτηση ενέργειας·

26. υπογραμμίζει ότι χρειάζονται βελτιώσεις όσον αφορά τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και την εναρμόνιση των προτύπων ποιότητας των λιπασμάτων για να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη ευρωπαϊκής αγοράς λιπασμάτων·

27. έχει την άποψη ότι η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" πρέπει να ισχύσει ως βάση για την επιστροφή επιπλέον κόστους που προέκυψε από την εισαγωγή ρύπων, κατά τρόπο ώστε οι αρνητικές εξωτερικεύσεις της εναπόθεσης βιολογικών αποβλήτων στο έδαφος να μην πληρώνονται από την γεωργία·

28. υπογραμμίζει το γεγονός ότι πολλά κράτη μέλη διαθέτουν ήδη υποδομή, αλλά ότι χρειάζεται να παρασχεθούν οικονομικά κίνητρα για να δημιουργηθούν και να εδραιωθούν οι δυνητικές αγορές προϊόντων λιπασματοποίησης και ζύμωσης, βιοενέργειας και βιοκαυσίμων παραγόμενων από βιολογικά απόβλητα·

29. υπογραμμίζει το περιβαλλοντικό πλεονέκτημα της παραγωγής καυσίμων από βιολογικά απόβλητα προς χρήση στον τομέα των μεταφορών· ζητεί από τα κράτη μέλη, με γνώμονα την ιεράρχηση των αποβλήτων, να λαμβάνουν τούτο υπόψη κατά την εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα, και από την Επιτροπή να προβάλει το εν λόγω πλεονέκτημα στις κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής·

30. ζητεί από την Επιτροπή να συμπεριλάβει σε όλες τις τρέχουσες ή νέες μελέτες επιπτώσεων που θα πραγματοποιήσει σχετικά με το θέμα, το ζήτημα του τύπου οικονομικών κινήτρων, ταμείων ή ενισχύσεων που μπορούν να κινητοποιηθούν ή να δημιουργηθούν για την ανάπτυξη και εδραίωση των τεχνολογιών που επιτρέπουν τη σωστή διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων·

31. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

AITIOΛOΓIKH ΕΚΘΕΣΗ

Η οικονομική μεγέθυνση στην ΕΕ και η εδαφική της εξάπλωση εξακολουθούν να συνοδεύονται από αυξανόμενους όγκους αποβλήτων. Υπολογίζεται ότι στην ΕΕ παράγονται ετησίως 76,5 έως 102 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων από τρόφιμα και κήπους που περιέχονται σε ανάμεικτα αστικά απορρίμματα και 37 εκατομμύρια τόνοι από τη βιομηχανία ειδών διατροφής και ποτών.

Η άμεση προτεραιότητα πρέπει να είναι η πρόληψη /μείωση των απορριμμάτων, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται μεγάλα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί μέσω του συνδυασμού της κατάλληλης νομοθεσίας με την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Ελπίζουμε ότι οι ευρωπαίοι πολίτες, εάν αναπτύξουν ανανεωμένη περιβαλλοντική συνείδηση χαρακτηριζόμενη από συμμετοχικότητα, θα συμβάλουν στη συγκεκριμενοποίηση της προτεραιότητας αυτής. Η πρόληψη πρέπει να ερμηνευθεί με την ευρεία της έννοια, δηλαδή ότι τα καλύτερα απορρίμματα είναι αυτά που δεν υπάρχουν ή αυτά που δεν μπορούν να γίνουν απορρίμματα.

Άλλος στρατηγικός στόχος της πολιτικής για τη διαχείριση των αποβλήτων είναι να καταστεί η ΕΕ μία κοινωνία ανακύκλωσης. Οι τεράστιοι όγκοι απορριμμάτων που παράγονται καθημερινά στην ΕΕ δεν πρέπει να πηγαίνουν χαμένοι. Τα βιολογικά απόβλητα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών και λόγω της δυνητικής χρησιμότητάς τους ως παραγόντων προστασίας των εδαφών και λόγω της προώθησης της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· τούτο συντελεί τα μέγιστα στην ανάκτηση αυτών των τεράστιων όγκων απορριμμάτων. Συνεπώς, η βιώσιμη ανάπτυξη προωθείται μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων.

Ο ρόλος των βιολογικών αποβλήτων στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών

Τα απορρίμματα αποτελούν την τέταρτη κατά σειρά πηγή αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αμέσως μετά τους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανίας και της γεωργίας. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του 2004, 109 συνολικά εκατομμύρια αερίων του θερμοκηπίου αποδεσμεύτηκαν από τα απορρίμματα.

Η κύρια πηγή εκπομπών είναι η υγειονομική ταφή. Η υγειονομική ταφή αποτελεί τη χειρότερη επιλογή για το περιβάλλον· μπορεί να είναι η φθηνότερη βραχυπρόθεσμα λύση, όμως είναι η πιο επιζήμια για το περιβάλλον και απαιτεί μεγαλύτερες δαπάνες συντήρησης. Το βασικό αέριο που προέρχεται από την υγειονομική ταφή είναι το μεθάνιο το οποίο, εάν δεν δεσμευθεί, είναι 23 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα ως προς τις συνέπειές του στην κλιματική αλλαγή.

Εξ άλλου, τα στραγγίδια που προέρχονται από την υγειονομική ταφή, εάν δεν συλλεχθούν σύμφωνα με την οδηγία περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, μπορούν να ρυπάνουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος, πέραν του ότι δημιουργούν βιοαερολύματα, δυσοσμία και οπτικές οχλήσεις. Μία ακόμη αρνητική επίπτωση της υγειονομικής ταφής είναι η έκταση της χρησιμοποιούμενης γης, η οποία είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με την έκταση που χρησιμοποιείται σε άλλες μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων, οδηγώντας οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μη ανακτήσιμη απώλεια εδαφών, και τούτο ασφαλώς δεν είναι βιώσιμη λύση. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η εκτροπή των βιολογικών αποβλήτων από την υγειονομική ταφή.

Το δυναμικό των βιολογικών αποβλήτων στην καταπολέμηση της υποβάθμισης του εδάφους

Σύμφωνα με την Θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους (CΟΜ(2006)231 τελικό) η υποβάθμιση του εδάφους αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την Ευρώπη, με άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα του νερού και του αέρα, στην βιοποικιλότητα και στο κλίμα.

Τα βιολογικά απόβλητα μπορούν, εάν γίνει εκμετάλλευσή τους για λιπασματοποίηση, να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξυγίανση του εδάφους. Η λιπασματοποίηση είναι η πιο κατάλληλη επιλογή επεξεργασίας για τα πράσινα απόβλητα και έχει το πλεονέκτημα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γεωργικό λίπασμα. Σύμφωνα με την Θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους, το κόστος της υποβάθμισης του εδάφους μπορεί να ανέλθει σε 38 δις € ετησίως.

Σε ό,τι αφορά την παραγωγή λιπάσματος, πρέπει να δοθεί έμφαση στο αποτέλεσμα, δηλαδή στην παραγωγή λιπάσματος υψηλής ποιότητας. Σύμφωνα με τη Θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους, το προϊόν λιπασματοποίησης αποτελεί μία από τις καλύτερες πηγές σταθερής οργανικής ύλης και είναι αυτό ακριβώς το σταθερό κλάσμα που συμβάλλει στο απόθεμα χούμου στο έδαφος, βελτιώνοντας έτσι τις ιδιότητές του. Η χρήση του προϊόντος αυτού προσφέρει οφέλη από αγρονομικής πλευράς, όπως είναι η βελτίωση της διάρθρωσης των εδαφών, η διείσδυση της υγρασίας, η δυνατότητα συγκράτησης νερού, μικροοργανισμών του εδάφους και παροχής θρεπτικών στοιχείων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 45% των ευρωπαϊκών εδαφών έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ύλη, Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η παραγωγή λιπάσματος υψηλής ποιότητας από τη σωστή επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων.

To δυναμικό των βιολογικών αποβλήτων στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Τα βιολογικά απόβλητα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως σημαντική πρώτη ύλη για την δημιουργία βιοενέργειας. Η βιοενέργεια δημιουργείται από την αναερόβια ζύμωση είναι η πιο επωφελής τεχνική επεξεργασίας για τα υγρά βιολογικά απόβλητα (π.χ. για το λίπους που προέρχεται από τα απόβλητα μαγειρείων). Η αναερόβια ζύμωση παράγει βιοαέριο σε κλειστούς αντιδραστήρες και, επομένως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ηλεκτρισμού, για θέρμανση ή για βιοκαύσιμα για αυτοκίνητα.

Τα βιολογικά απόβλητα κατώτερης ποιότητας, που δεν έχουν την απαιτούμενη ποιότητα για λιπασματοποίηση, μπορούν να μετατραπούν σε ενέργεια και να διαβαθμισθούν ανάλογα με την ποιότητά τους.

Τρέχουσα διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων

Έως σήμερα η κατάσταση όσον αφορά τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων διαφέρει σημαντικά από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Υπάρχουν κράτη που πράττουν το ελάχιστο και άλλα που ακολουθούν φιλόδοξες πολιτικές, κράτη που ανακυκλώνουν λιγότερο (90% υγειονομική ταφή, 10% ανακύκλωση και ενεργειακή ανάκτηση) ενώ τα αποτελεσματικότερα φτάνουν σε (10% υγειονομική ταφή, 25% ενεργειακή ανάκτηση και 65% ανακύκλωση).

Η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ δεν περιορίζει τις επιλογές των κρατών μελών όσον αφορά τις λύσεις επεξεργασίας των βιολογικών αποβλήτων, εφόσον τηρούνται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις, ιδίως αυτές που θέτει η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα, η οποία επιβάλλει στα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα που να ενθαρρύνουν :τη χωριστή αποκομιδή των βιολογικών αποβλήτων, με σκοπό τη λιπασματοποίησή τους και την αναερόβια ζύμωση, την επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων με τρόπους που να ανταποκρίνονται σε υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και τη χρησιμοποίηση υλικών ασφαλών για το περιβάλλον προερχόμενων από βιολογικά απόβλητα. Ήδη η οδηγία για την υγειονομική ταφή επέβαλε την σταδιακή υποχρεωτική εκτροπή των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων από την υγειονομική ταφή.

Ωστόσο, αυτά τα νομοθετικά μέσα δεν πέτυχαν τους επιδιωκόμενους στόχους. Λαμβάνοντας υπόψη την χαμηλή εφαρμογή από τα κράτη μέλη του στόχου της εκτροπής των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων από την υγειονομική ταφή, καθίσταται εμφανής η ανάγκη συμπλήρωσης της οδηγίας για την υγειονομική ταφή με πρόσθετα μέτρα.

Το μέλλον της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων

Μία ειδική οδηγία για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων θα αποτελούσε τη βάση για την εφαρμογή των αρχών που απορρέουν από την Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα καθώς και από τις άλλες οδηγίες για τη διαχείριση των αποβλήτων εν γένει. Πέραν αυτού, η συγκέντρωση σε ένα μόνο νομοθετικό κείμενο όλων των διάσπαρτων σήμερα κανόνων για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων θα αποτελούσε αυτή καθεαυτή άσκηση νομοθετικής αριστείας και βελτίωσης της νομοθεσίας. Μία ειδική οδηγία για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων θα προσφέρει μεγαλύτερη σαφήνεια και νομική βεβαιότητα στον τομέα αυτό, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα την εμπιστοσύνη δημόσιων και ιδιωτικών επενδυτών.

Δεν είναι σκόπιμο να επιβληθεί η πλέον επωφελής επιλογή διαχείρισης, δεδομένου ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ο μεγάλος αριθμός μεταβλητών και τοπικών θεωρήσεων. Επί πλέον, δεν πρέπει να αμφισβητηθούν οι επενδύσεις που ήδη έχουν πραγματοποιηθεί από τα κράτη μέλη. Η οδηγία όμως για την διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων πρέπει να διαθέτει την απαραίτητη ευκαμψία ώστε να μπορεί να εντοπίζεται επί τόπου η καλύτερη λύση από περιβαλλοντικής και οικονομικής σκοπιάς. Ωστόσο, η θέσπιση κανόνων περιβαλλοντικής σύγκλισης στον τομέα αυτό είναι θεμελιώδους σημασίας για να δοθούν κατευθύνσεις για νέες επενδύσεις.

Μία κατεύθυνση που πρέπει να δοθεί είναι η χωριστή αποκομιδή των βιολογικών αποβλήτων, στο μέτρο που ο διαχωρισμός τους από άλλες ροές αποβλήτων οδηγεί σε αποφυγή μολύνσεων και ευνοεί τον στόχο της επίτευξης λιπάσματος υψηλής ποιότητας, παρέχοντας ποιοτικά υλικά για την ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα της ενεργειακής ανάκτησης. Τούτο προϋποθέτει ότι η χωριστή αποκομιδή θα καταστεί υποχρεωτική. Τα κράτη μέλη θα έχουν ωστόσο τη δυνατότητα να απαλλαγούν της υποχρέωσης αυτής εάν η χωριστή αποκομιδή δεν είναι βιώσιμη ή δεν αποτελεί την καλύτερη λύση από περιβαλλοντική και οικονομική άποψη (όταν, π.χ., η υλικοτεχνική υποδομή της χωριστής αποκομιδής δεν δύναται να αποσοβήσει τη μόλυνση των βιολογικών αποβλήτων από άλλες ροές αποβλήτων ή όταν μία υποδομή χωριστής αποκομιδής δεν δικαιολογείται από περιβαλλοντικής απόψεως σε αγροτικές ή αραιοκατοικημένες περιοχές).

Η κανονιστική ρύθμιση της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων δεν είναι σημαντική μόνο για τον περιβάλλον αλλά, εξίσου, για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, δεδομένου ότι σήμερα παρατηρούνται καταστάσεις όπου στο ένα κράτος το λίπασμα που παράγεται από βιολογικά απόβλητα να θεωρείται απόβλητο και στο άλλο να θεωρείται προϊόν. Και στην περίπτωση αυτή πρέπει να εναρμονισθούν οι πολιτικές των κρατών μελών μέσω μιας ειδικής οδηγίας για τα βιολογικά απόβλητα.

Επί πλέον, η διαχείριση των αποβλήτων έχει σημαντικές προεκτάσεις στον κοινωνικό τομέα. Η βιομηχανία ανακύκλωσης, π.χ., δημιουργεί έως και 250 θέσεις εργασίας στην ανακύκλωση 10 000 τόνων απορριμμάτων ενώ στην περίπτωση της αποτέφρωσης οι δημιουργούμενες θέσεις είναι από 20 ως 40, έναντι των 10 στην περίπτωση της υγειονομικής ταφής.

Εν κατακλείδι, η συγκέντρωση σε μία ειδική οδηγία για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων όλων των διάσπαρτων σήμερα κανόνων για τα βιολογικά απόβλητα, μαζί με νέους κανόνες, θα καταστήσει δυνατή μια αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων μειώνοντας παράλληλα το κόστος διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων. Επί πλέον, θα καταστήσει δυνατή την ανάκτηση οργανικής ύλης για το έδαφος, περιορίζοντας τη χρήση χημικών ουσιών ως λιπασμάτων, θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους της εκτροπής των βιολογικών αποβλήτων από την υγειονομική ταφή, θα ενθαρρύνει τη χωριστή αποκομιδή, θα καταστήσει σαφέστερο το πότε ένα υλικό που προέρχεται από βιολογικά απόβλητα πρέπει να θεωρείται προϊόν και θα τονώσει την τεχνολογική καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σύμφωνα με τη Στρατηγική της ΕE για το 2020.

Στην παρούσα συγκυρία οικονομικής κρίσης, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν μπορούν να παραιτηθούν ούτε να περιορίσουν τις φιλοδοξίες τους για αρχηγία σε θέματα περιβάλλοντος. Δεν μπορεί να συνεχιστεί στην ΕΕ η παρούσα κατάσταση των τεράστιων όγκων απορριμμάτων στην υγειονομική ταφή. Η επιλογή αυτή, παρά το ότι φαίνεται ως η λιγότερο δαπανηρή, στην πραγματικότητα είναι η ακριβότερη, εάν ληφθεί υπόψη τι κοστίζει μακροπρόθεσμα· ουδόλως ευνοεί τους στόχους μας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ούτε επιτρέπει τη χρήση των βιολογικών αποβλήτων ως φυσικών πόρων. Με την προώθηση της χωριστής αποκομιδής, καλλιεργείται μια νέα περιβαλλοντική συνείδηση στον ευρωπαίο πολίτη ενώ, ταυτόχρονα, μειώνεται το κόστος και ενθαρρύνεται η παραγωγή ενός προϊόντος.

Με μια ειδική οδηγία για τα βιολογικά απόβλητα που θα ακολουθεί την κατεύθυνση αυτή, θα μπορέσουμε να συνδυάσουμε υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και βιώσιμη ανάπτυξη με εγγυήσεις για ποιότητα ζωής για τους ευρωπαίους πολίτες.

[1] ΕΕ L 114, 27.4.2006, σ. 9
[2] ΕΕ L 182, 16.7.1999, σ. 1
[3] ΕΕ C 27E, 7.11.2002, σ. 154.
[4] ΕΕ C 66Ε, 20.3.2009, σ. 29
[5] ΕΕ C 67Ε, 18.3.2010, σ. 44
[6] ΕΕ C 247Ε, 15.10.2009, σ. 18
[7] ΕΕ C 282Ε, 6.11.2008, σ. 281
[8] ΕΕ C 282Ε, 6.11.2008, σ. 138
[9] ΕΕ L 190, 12.7.2006, σσ. 1 – 98 και ΕΕ L 318, 28.11.1008, σ. 15
[10] ΕΕ C 227^Ε, 21.9.2006, σ.524
[11] ΕΕ L 312, 23.11.2008, σ. 3
[12] Σημείωμα της Γραμματείας του Συμβουλίου, 9 Μαρτίου 2010, έγγραφο 7307/10 του Συμβουλίου.
[13] Οδηγία 1999/31/ΕΚ, αιτιολογική σκέψη 17.
[14] ΕΕ L 182, 16.7.1999, σ. 1.

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(2009/2153(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Giles Chichester

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. υπενθυμίζει την ιεράρχηση των μεθόδων επεξεργασίας των αποβλήτων που καθιερώνει η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, με βάση την οποία η διάθεση σε χώρους υγειονομικής ταφής θεωρείται η χείριστη επιλογή· υπογραμμίζει ότι τα βιολογικά απόβλητα πρέπει κατ’ αρχάς να μειωθούν, και μετά να συλλέγονται χωριστά και να ανακυκλώνονται, ιδιαίτερα με την ανάκτηση ενέργειας, όπου είναι δυνατόν, και τη λιπασματοποίηση·

2. σημειώνει ότι τα βιολογικά απόβλητα αποτελούν σημαντικό τμήμα των παραγόμενων αποβλήτων (και στις αστικές περιοχές) καθώς και ότι υπάρχουν σήμερα τεράστιες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες σε πολλά κράτη μέλη, για τη χρήση των βιοϋλικών ως λιπασμάτων με τη χωριστή συλλογή τους, αλλά και για την ανάκτηση ενέργειας και υλικών από απόβλητα γενικά, ώστε να μην καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής·

3. τονίζει το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσουν τα βιοϋλικά που επαναχρησιμοποιούνται σε μορφή λιπασμάτων, στην καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και της υποβάθμισης και διάβρωσης του εδάφους· ζητεί από τα κράτη μέλη να προβλέψουν στην εθνική τους νομοθεσία τη λιπασματοποίηση και τα προτρέπει να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές· υπογραμμίζει ότι χρειάζονται βελτιώσεις όσον αφορά τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και την εναρμόνιση των προτύπων ποιότητας των λιπασμάτων, ώστε να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη ευρωπαϊκής αγοράς λιπασμάτων·

4. υπογραμμίζει ότι πρέπει να αυξηθεί η ποσότητα των βιολογικών αποβλήτων που δεν καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, και στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει ότι τα βιολογικά απόβλητα μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ να φτάσει το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τουλάχιστον στο 20% έως το 2020, καθώς και του στόχου που ορίζει η οδηγία της ΕΕ για την ποιότητα των καυσίμων· υπενθυμίζει ότι η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υποστηρίζει τη χρήση όλων των ειδών βιομάζας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βιολογικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας, ως ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και ότι τα βιοκαύσιμα που παράγονται από απόβλητα προσμετρούνται διπλά στο στόχο να αυξηθεί στο 10 % το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών· ζητεί, για τον λόγο αυτό, από τα κράτη μέλη να προβλέψουν στην εθνική τους νομοθεσία την ανάκτηση ενέργειας από τα βιοαποικοδομήσιμα τμήματα των αποβλήτων, στο πλαίσιο ολοκληρωμένης πολιτικής για την ιεράρχηση των μεθόδων επεξεργασίας των αποβλήτων, και τα προτρέπει να ανταλλάξουν ιδέες βέλτιστων πρακτικών·

5. καλεί τα κράτη μέλη να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο η ενέργεια από βιολογικά απόβλητα, περιλαμβανομένης της αναερόβιας χώνευσης για την παραγωγή βιοαερίου και προηγμένων βιοκαυσίμων, μπορούν να συμβάλουν στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων των υφιστάμενων πόρων βιομάζας, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών γεωγραφικών και κλιματικών συνθηκών τους·

6. εφιστά την προσοχή στη σημασία της ενίσχυσης της συνειδητής αποδοχής από τους πολίτες της χωριστής συλλογής, ανακύκλωσης και ανάκτησης ενέργειας, κυρίως από τα μέσα ενημέρωσης και με εκστρατείες πληροφόρησης·

7. αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συγκροτήσουν ένα συνεκτικό και σταθερό νομικό πλαίσιο που να στηρίζει την κατασκευή εγκαταστάσεων λιπασματοποίησης και ανάκτησης ενέργειας από (βιολογικά) απόβλητα·

8. τονίζει ότι, για την επίτευξη των στόχων στα διάφορα επίπεδα (καταπολέμηση της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη και της υποβάθμισης και διάβρωσης του εδάφους, επίτευξη των στόχων όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές), ο συνδυασμός λιπασματοποίησης και ζύμωσης επιλεκτικά συλλεγόμενων βιολογικών αποβλήτων, εάν είναι εφικτός, παρουσιάζει αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί·

9. υπογραμμίζει το γεγονός ότι πολλά κράτη μέλη διαθέτουν ήδη υποδομή, αλλά ότι χρειάζεται να παρασχεθούν οικονομικά κίνητρα για να δημιουργηθούν και να εδραιωθούν οι δυνητικές αγορές προϊόντων λιπασματοποίησης και ζύμωσης, βιοενέργειας και βιοκαυσίμων παραγόμενων από βιολογικά απόβλητα·

10. ενθαρρύνει –λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη συμμόρφωσης προς τα πρότυπα που ορίζονται από την οδηγία για την αποτέφρωση των αποβλήτων– τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να αξιοποιήσουν τις υφιστάμενες αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης και να χρησιμοποιήσουν τα διαρθρωτικά ταμεία για τη χρηματοδότηση εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, λιπασματοποίησης και ανάκτησης ενέργειας από βιολογικά απόβλητα, ώστε να μπορούν να μειώσουν περαιτέρω τις ποσότητες αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής·

11. θεωρεί ότι η χρήση σκουπιδοφάγων συνδεδεμένων με το δημόσιο δίκτυο αποχέτευσης μπορεί να αποτελέσει λύση για την εκτροπή βιολογικών αποβλήτων από τους χώρους υγειονομικής ταφής και την παραγωγή βιοαερίου από βιολογικά απόβλητα·

12. σημειώνει ότι για τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από απόβλητα και τις λοιπές εγκαταστάσεις ανάκτησης ενέργειας από βιολογικά απόβλητα ισχύουν οι ίδιοι όροι πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και στους αγωγούς αερίων με εκείνους που ισχύουν για τις λοιπές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

13. υπογραμμίζει το περιβαλλοντικό πλεονέκτημα της παραγωγής καυσίμων από βιολογικά απόβλητα προς χρήση στον τομέα των μεταφορών· ζητεί, για τον λόγο αυτό, να προσμετρούνται τα βιοκαύσιμα που παράγονται από βιολογικά απόβλητα στους στόχους σχετικά με την ανακύκλωση· ζητεί να ευθυγραμμιστεί ο ορισμός των βιολογικών αποβλήτων στην οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα με τον ορισμό που περιλαμβάνεται στην οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

14. τονίζει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθούν ανοικτές όλες οι τεχνικές επιλογές για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων, ώστε να ενθαρρυνθούν η καινοτομία και η δημιουργία θέσεων εργασίας στον συγκεκριμένο τομέα.

15. καλεί την Επιτροπή να επεξεργαστεί, στο πλαίσιο της εκτίμησης επιπτώσεων που θα εκπονήσει, ένα βελτιωμένο σύστημα διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων όσον αφορά την ανακύκλωση χωριστά συλλεγόμενων βιολογικών αποβλήτων, τη χρήση της λιπασματοποίησης για αποκόμιση γεωργικών και οικολογικών οφελών, τις λύσεις μηχανικής/βιολογικής επεξεργασίας και τη χρήση βιολογικών αποβλήτων ως πηγής για την παραγωγή ενέργειας· θεωρεί ότι η εν λόγω εκτίμηση επιπτώσεων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την προετοιμασία νέου ενωσιακού νομοθετικού πλαισίου για τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα·

16. τονίζει ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ολόκληρο το φάσμα των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων, προκειμένου να προωθηθεί η παραγωγή προϊόντος λιπασματοποίησης και η ανάκτηση από όλα τα είδη αποβλήτων· επισημαίνει ότι στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα περιλαμβάνονται όχι μόνο τα βιολογικά απόβλητα αλλά και η λυματολάσπη και το μέρος εκείνο των οικιακών απορριμμάτων που προσφέρεται για ζύμωση (χαρτί και χαρτόνι που είναι ακάθαρτα ή δεν έχουν διέλθει από διαλογή, ορισμένα υφάσματα κ.λπ.)·

17. υπογραμμίζει ότι η χωριστή συλλογή βιολογικών αποβλήτων ή άλλα συστήματα διαχείρισης βιολογικών αποβλήτων που μεγιστοποιούν την ανάκτηση πόρων θα πρέπει να ενταχθούν σε ενωσιακό πλαίσιο, και ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα δημιουργίας συστημάτων χωριστής συλλογής για τα βιολογικά απόβλητα· θεωρεί ότι χρειάζεται να δοθούν οικονομικά κίνητρα για την επέκταση της χωριστής συλλογής και άλλων συστημάτων διαχείρισης βιολογικών αποβλήτων που μεγιστοποιούν την ανάκτηση ενέργειας·

18. σημειώνει ότι ένα μελλοντικό ενωσιακό πλαίσιο θα μπορούσε να παράσχει νομική καθοδήγηση και σαφήνεια σε πολλά κράτη μέλη και να τα ενθαρρύνει να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων·

19. καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει περαιτέρω έρευνες για μεθόδους επεξεργασίας των βιολογικών αποβλήτων, προκειμένου να βελτιωθεί η ποσοτικοποίηση των οφελών σε σχέση με το έδαφος, της ανάκτησης ενέργειας και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων·

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(2009/2153(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Salvatore Caronna

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. συμφωνεί με την πρωτοβουλία της Επιτροπής, που προωθείται μέσω της Πράσινης Βίβλου, σχετικά με τη σκοπιμότητα κοινοτικής δράσης στο θέμα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων·

2. σημειώνει ότι τα βιολογικά απόβλητα αποτελούν άνω του 30% των στερεών αστικών αποβλήτων· έχει την άποψη ότι η καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων αυτών θα συμβάλει στη βιώσιμη διαχείριση των πόρων και στην επίτευξη των στόχων σε θέματα ανακύκλωσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·

3. θεωρεί ότι η διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων πρέπει να είναι μέρος της εφαρμογής βιώσιμου κύκλου διαχείρισης των αποβλήτων, με στόχο την ορθολογική χρήση και τη διατήρηση των πόρων, καθώς και τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων·

4. υπενθυμίζει ότι η διαχείριση των αποβλήτων αυτών πρέπει να σχεδιασθεί σύμφωνα με την ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων γενικώς: πρόληψη, ανακύκλωση, άλλοι τρόποι αξιοποίησης, μεταξύ άλλων και για ενεργειακούς σκοπούς, και, ως τελευταία επιλογή, υγειονομική ταφή (οδηγία 1991/31/ΕΚ, άρθρο 5)·

5. έχει την άποψη ότι η βέλτιστη απόφαση υπέρ μιας διαδικασίας επεξεργασίας θα πρέπει να ληφθεί μόνο κατόπιν εξέτασης των εκάστοτε τοπικών συνθηκών (οικιστική δομή, δομή των βιολογικών αποβλήτων, υφιστάμενες ήδη εγκαταστάσεις κ.λπ.)·

6. τονίζει ότι κατά την αξιοποίηση βιολογικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας πρέπει να αποδίδεται προσοχή στην ενεργειακή αποδοτικότητα και στην αειφορία της ανάπτυξης, και ότι αυτά τα προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα·

7. τονίζει ότι η διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων που ορίζεται στην οδηγία 2008/98/ΕΚ, περιλαμβάνει την πρόληψη, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση·

8. εκτιμά ότι η μηχανικοβιολογική επεξεργασία (ΜΒΤ) αποτελεί αποτελεσματική λύση ώστε σημαντικές ποσότητες βιολογικών αποβλήτων να μην καταλήγουν σε χωματερές αλλά, αντιθέτως, να κατευθύνονται στην κομποστοποίηση, την αναεροβική ζύμωση και την ενεργειακή αξιοποίηση·

9. υπογραμμίζει ότι είναι ανάγκη να θεωρούνται τα στερούμενα βλαβερών ουσιών βιολογικά απόβλητα ως πολύτιμος φυσικός πόρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του ποιοτικού προϊόντος της λιπασματοποίησης·

10. θεωρεί ότι το μέλλον της γεωργίας εξαρτάται και από τη διατήρηση και αποκατάσταση της γονιμότητας του εδάφους· επισημαίνει ότι η χρήση ποιοτικού προϊόντος λιπασματοποίησης στη γεωργία μπορεί να αποτελέσει σημαντική συμβολή για τη διατήρηση της παραγωγικότητας της γης, την αύξηση της συγκράτησης νερού, την ικανότητα αποθήκευσης άνθρακα και τη μείωση της χρήσης συνθετικών λιπασμάτων· τονίζει το ρόλο των κρατών μελών προκειμένου να διασφαλισθεί η χρήση ποιοτικού προϊόντος λιπασματοποίησης στη γεωργική γη·

11. τονίζει την ανάγκη σαφώς καθορισμένων προτύπων ποιότητας για την επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων και την ποιότητα του προϊόντος της λιπασματοποίησης, ώστε να αποφευχθεί η σταδιακή ρύπανση των εδαφών· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις ως προς τα κριτήρια ποιότητας για την λιπασματοποίηση και την ζύμωση, τα οποία θα πρέπει να βασίζονται στην πρότερη απαίτηση της ξεχωριστής συλλογής·

12. υπογραμμίζει ότι τα κατά την λιπασματοποίηση εκπεμπόμενα αέρια από τα εναποτεθέντα υλικά είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο δύσκολα, πράγμα το οποίο συνιστά σοβαρό κίνδυνο για το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα· επισημαίνεται ότι στην κανονική λιπασματοποίηση, ιδίως βιολογικών αστικών αποβλήτων, υπάγεται επίσης η προστασία των υπογείων υδάτων από τα στραγγίδια του λιπασματοποιημένου υλικού·

13. έχει την άποψη ότι η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" πρέπει να ισχύσει ως βάση για την επιστροφή επιπλέον κόστους που προέκυψε από την εισαγωγή ρύπων, κατά τρόπο ώστε οι αρνητικές εξωτερικεύσεις της εναπόθεσης βιολογικών αποβλήτων στο έδαφος να μην πληρώνονται από την γεωργία·

14. επιβεβαιώνει ότι η διαφοροποιημένη αποκομιδή είναι σημαντική για τη συμμόρφωση προς την οδηγία για την υγειονομική ταφή (οδηγία 1999/31/ΕΚ, αιτιολογική σκέψη 17) παρέχει ποιοτικά υλικά για την ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων και βελτιώνει την απόδοση της ανάκτησης ενέργειας· καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη κατά την εισαγωγή συστημάτων διαχωρισμού αποβλήτων και να θεσπίσει δεσμευτικούς και φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση των αποβλήτων αυτών·

15. εκτιμά ότι απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου η αποτέφρωση των βιολογικών αποβλήτων να καταστεί βιώσιμη εναλλακτική λύση στην ιεράρχηση της επεξεργασίας των αποβλήτων είναι ότι πρέπει να συνδυασθεί με την ανάκτηση της ενέργειας·

16. πιστεύει ότι τα βιολογικά απόβλητα είναι πολύτιμοι ανανεώσιμοι πόροι για την παραγωγή ηλεκτρισμού και βιοκαυσίμου για τις μεταφορές και τη διοχέτευση στο δίκτυο αερίου μέσω του καθαρισμού του παραγόμενου βιοαερίου (ιδίως μεθανίου - από 50% σε 75% - και διοξειδίου του άνθρακα) σε βιομεθάνιο· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει και να ενισχύσει τις δυνατότητες της χρήσης βιολογικών αποβλήτων για την παραγωγή βιοαερίου·

17. έχει την άποψη ότι, με τη βοήθεια ρυθμίσεων σε κοινοτικό επίπεδο, θα πρέπει να δημιουργηθούν κίνητρα τα οποία καθιστούν δυνατή τη διοχέτευση βιοαερίου στο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου·

18. σημειώνει ότι τα διάφορα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαφορετικά εθνικά νομοθετικά μέτρα και διαφορετικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και ότι η υγειονομική ταφή εξακολουθεί να είναι η συνηθέστερη μέθοδος διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων των δήμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση· καλεί την Επιτροπή να καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιβάλει και να διασφαλίσει την εφαρμογή των νόμων για την υγειονομική ταφή σε ολόκληρη την Κοινότητα και να εξετάσει την ανάγκη να υποβληθεί το συντομότερο δυνατόν νομοθετική πρόταση για τα βιολογικά απόβλητα, προκειμένου να διασφαλισθεί, μεταξύ άλλων, ότι τα βιολογικά απόβλητα δεν καταλήγουν στη βιολογική ταφή· καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συνεργασία τους και τις ανταλλαγές καλύτερων πρακτικών στον τομέα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων·

19. απαιτεί όπως η κοινή γνώμη κατανοήσει περισσότερο τον περίπλοκο χαρακτήρα της αλυσίδας των αποβλήτων, πράγμα το οποίο περιλαμβάνει και διαφώτιση όσον αφορά την ορθή διαλογή απορριμμάτων και την τη διαχείριση αποβλήτων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν εκπαιδευτικές δράσεις στο κοινό και ιδίως στα σχολεία για την ενθάρρυνση της βιώσιμης διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων και για την ευαισθητοποίηση όσον αφορά τα πλεονεκτήματα της διαφοροποιημένης διαλογής· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, το σημαντικό ρόλο των δήμων, κοινοτήτων και δημοτικών επιχειρήσεων όσον αφορά τη διαβούλευση και διάθεση πληροφοριών για τους πολίτες στον τομέα της αποφυγής αποβλήτων·

20. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει σε ποιους εμπορικούς τομείς που σχετίζονται με βιολογικά απόβλητα είναι η ενεργειακή αποδοτικότητα η πλέον υψηλή·

21. λαμβάνει υπό σημείωση το γεγονός ότι στη δυτική Ευρώπη αυξάνεται η αξιοποίηση υλικών από τα απόβλητα, ενώ τα κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης παρουσιάζουν ακόμη πολύ χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης· καλεί για το λόγο αυτό την Επιτροπή να προωθήσει μια οικολογική πολιτική στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων με στόχο την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Jean-Pierre Audy, Zigmantas Balčytis, Zoltán Balczó, Jan Březina, Reinhard Bütikofer, Maria Da Graça Carvalho, Jorgo Chatzimarkakis, Giles Chichester, Pilar del Castillo Vera, Ioan Enciu, Adam Gierek, Norbert Glante, Fiona Hall, Jacky Hénin, Romana Jordan Cizelj, Sajjad Karim, Arturs Krišjānis Kariņš, Judith A. Merkies, Angelika Niebler, Jaroslav Paška, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Michèle Rivasi, Paul Rübig, Amalia Sartori, Francisco Sosa Wagner, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Patrizia Toia, Evžen Tošenovský, Claude Turmes, Marita Ulvskog, Adina-Ioana Vălean, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras, Henri Weber, Ιωάννης Α. Τσουκαλάς, Владимир Уручев

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

António Fernando Correia De Campos, Rachida Dati, Andrzej Grzyb, Jolanta Emilia Hibner, Oriol Junqueras Vies, Marian-Jean Marinescu, Silvia-Adriana Ţicău, Hermann Winkler, Ивайло Калфин, Владко Тодоров Панайотов

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου