ZALECENIE w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych do celów Programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów

5.7.2010 - (11222/1/2010/REV 1 and COR 1 – C7‑0158/2010 – 2010/0178(NLE)) - ***

Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawcza: Alexander Alvaro

Procedura : 2010/0178(NLE)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A7-0224/2010

PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych do celów Programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów

(11222/1/2010/REV 1 and COR 1 – C7‑0158/2010 – 2010/0178 (NLE))

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając projekt decyzji Rady (11222/1/2010/REV 1 i COR 1),

–   uwzględniając treść Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych do celów Programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów, która została załączona do ww. projektu decyzji Rady,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie zalecenia Komisji dla Rady w sprawie upoważnienia do rozpoczęcia negocjacji między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki dotyczących umowy służącej udostępnianiu Departamentowi Skarbu Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych w celu zapobiegania terroryzmowi, walki z terroryzmem i finansowaniem go[1],

–   uwzględniając opinię Europejskiego Inspektora Ochrony Danych z dnia 22 czerwca 2010 r.[2],

–   uwzględniając opinię wydaną przez grupę roboczą ds. ochrony danych ustanowioną na mocy art. 29 oraz przez grupę roboczą ds. policji i wymiaru sprawiedliwości w dniu 25 czerwca 2010 r.,

–   uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na podstawie art. 218 ust. 6 lit. a) w związku z art. 87 ust. 2 lit. b) i art. 88 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C7–0158/2010),

–   uwzględniając art. 81 oraz art. 90 ust. 8 Regulaminu,

–   uwzględniając zalecenie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A7-0224/2010),

1.  wyraża zgodę na zawarcie umowy;

2.  zwraca się do Komisji, by – zgodnie z art. 8 europejskiej karty praw podstawowych, który wymaga, aby dane osobowe podlegały kontroli „niezależnego organu” – jak najszybciej przedłożyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie listę trzech kandydatów do roli niezależnego urzędnika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 umowy; zwraca uwagę, że procedura ta powinna być mutatis mutandis analogiczna do tej stosowanej przez Parlament Europejski i Radę w celu powołania Europejskiego Inspektora Ochrony Danych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001[3] wdrażającym art. 286 traktatu WE;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego stanowiska Radzie i Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, jak również rządowi Stanów Zjednoczonych Ameryki; ponadto zobowiązuje swojego przewodniczącego do nawiązania dialogu międzyparlamentarnego ze spikerem Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych oraz przewodniczącym pro tempore Senatu Stanów Zjednoczonych na temat przyszłej umowy ramowej w sprawie ochrony danych pomiędzy Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki.

  • [1]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0143.
  • [2]  Dotychczas niepublikowane w Dzienniku Urzędowym.
  • [3]  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 45/2001 z dnia 18 grudnia 2001 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. L 8 z 12.1.2001 r., s. 1).

UZASADNIENIE

Dnia 11 lutego 2010 r. Parlament Europejski nie wyraził zgody na zawarcie Umowy między UE a USA o przetwarzaniu i przekazywaniu danych z komunikatów finansowych w pierwszym głosowaniu dotyczącym wyrażenia zgody na umowę międzynarodową po wejściu w życie Traktatu z Lizbony. W tym samym czasie Parlament Europejski zwrócił się do Komisji Europejskiej o jak najszybsze przedstawienie Radzie nowego zalecenia dotyczącego mandatu negocjacyjnego w perspektywie długoterminowej umowy UE-USA. W dniu 11 maja 2010 r. Rada upoważniła Komisję do rozpoczęcia w imieniu Unii Europejskiej negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi dotyczących udostępniania Departamentowi Skarbu USA danych z komunikatów finansowych w celu zapobiegania terroryzmowi, walki z nim i jego finansowaniem (umowa UE-USA o przetwarzaniu i przekazywaniu danych z komunikatów finansowych). Komisja zakończyła negocjacje dnia 11 czerwca, umowa została podpisana w dniu 28 czerwca, w tym samym czasie Rada zwróciła się do Parlamentu Europejskiego o zatwierdzenie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia ww. umowy.

Parlament Europejski jednoznacznie wyraził swoje stanowisko w poprzednich rezolucjach, a ostatnio w rezolucji z dnia 5 maja (B7-0243/2010)[1] w sprawie mandatu negocjacyjnego, określając liczbę usprawnień, które nowa umowa powinna zawierać, a mianowicie:

· można zaakceptować podejście dwutorowe, jeżeli w przewidywanej umowie między UE a USA zostaną zawarte ścisłe środki zabezpieczające, a w dalszej przyszłości zostanie opracowane trwałe, uzasadnione prawnie europejskie rozwiązanie kwestii ekstrakcji wymaganych danych na terytorium UE;

· należy wyznaczyć publiczny organ sądowy w UE, którego zadaniem będzie przyjmowanie wniosków od Departamentu Skarbu Stanów Zjednoczonych;

· umowa powinna również przewidywać oceny i przeglądy pod kątem bezpieczeństwa, dokonywane przez Komisję w wyznaczonym terminie w trakcie realizacji umowy;

· konkretne prawa obywateli europejskich i amerykańskich (np. dostęp do danych, ich korygowanie lub usuwanie oraz odszkodowanie i zadośćuczynienie) są wprowadzane niezależnie od narodowości osób, których dane są przetwarzane zgodnie z tą umową.

Sprawozdawca chciałby wziąć pod uwagę wszystkie wcześniejsze rezolucje przyjęte przez Parlament, gdyż ustanawiają one spójny wzorzec do przeprowadzania oceny umowy. W porównaniu z odrzuconą przez Parlament pierwsza umową obecna umowa stanowi postęp osiągnięty dzięki konsekwentnym wnioskom Parlamentu o wypracowanie rozwiązań dla wymienionych powyżej zagadnień kluczowych.

Nowa umowa zawiera m. in. następujące ulepszenia:

· dostęp do danych i ich ekstrakcja przez agencje amerykańskie na terytorium USA będzie monitorowana i – jeśli zajdzie taka konieczność – blokowana przez urzędnika europejskiego (art. 12 ust. 1); procedura ta będzie zapobiegać ewentualnym przypadkom eksploracji danych i szpiegostwa gospodarczego;

· procedura dotycząca sądowych środków odwoławczych dla obywateli europejskich została bardzo szczegółowo uregulowana (art. 18);

· prawo do poprawiania, usuwania lub blokowania danych zostało rozszerzone (art. 16);

· przepisy dotyczące przejrzystości amerykańskiego programu TFTP zostały uszczegółowione (art. 14);

· ściślej uregulowano procedurę odnoszącą się do dalszego przekazywania danych do krajów trzecich (art. 7);

· zakres walki z terroryzmem został określony i objaśniony zgodnie z wymaganiami Parlamentu (art. 2);

· Europol weryfikuje, czy wniosek USA o dane finansowe jest zgodny z wymogami umowy oraz czy jest jak najbardziej zawężony zanim dostawca danych uzyska zgodę na ich przekazanie (art. 4);

· jeżeli przekazano dane finansowe, o które nie wnioskowano (np. z powodów technicznych), Departament Skarbu USA jest zobowiązany zniszczyć je (art. 6);

· dane dotyczące SEPA (Jednolitego Europejskiego Obszaru Płatniczego) są wyłączone z przekazywania danych.

Oprócz usprawnień w umowie Rada i Komisja złożyły prawnie wiążące zobowiązanie do wprowadzenia prawnych i technicznych ram dla ekstrakcji danych na terytorium UE. Zobowiązanie to zapewni w perspektywie średnioterminowej zaprzestanie hurtowego przekazywania danych władzom amerykańskim. Ustanowienie europejskiego systemu ekstrakcji jest bardzo ważnym usprawnieniem, gdyż nieprzerwane, hurtowe przekazywanie danych stanowi odejście od zasad stanowiących podstawę prawodawstwa UE i stosowanych przez nią praktyk. Planowane podejście trójstopniowe należy zatem przyjąć z zadowoleniem:

· Krok 1: po roku Komisja przedstawia wniosek dotyczący ram prawnych i technicznych;

· Krok 2: po trzech latach Komisja przedstawia sprawozdanie w sprawie postępów unijnego systemu ekstrakcji; sprawozdanie to nie tylko pozwoli obecnie wybranemu Parlamentowi na zbadanie, czy zobowiązania Komisji i Rady zostały wypełnione, lecz także na wystąpienie z wnioskiem o wprowadzenie zmian do umowy zgodnie z postępami unijnego systemu ekstrakcji (umowa przewiduje wprowadzenie modyfikacji, jeżeli UE podejmie decyzję o wprowadzeniu własnego systemu ekstrakcji (art. 11));

· Krok 3: po pięciu latach może nastąpić ewentualne wygaśnięcie umowy, jeżeli unijny system ekstrakcji nie zostanie wprowadzony.

Ponadto Komisja oświadczyła, że po zawarciu umowy ramowej UE-USA w sprawie ochrony danych, umowa o programie śledzenia środków należących do terrorystów zostanie oceniona w jej świetle.

Sprawozdawca z zadowoleniem przyjmuje usprawnienia, chciałby jednak podkreślić, że niektóre przepisy będą wymagały uściślenia, kiedy wprowadzone zostaną konkretne ustalenia. Ponieważ Europol nie jest organem sądowym przewidzianym przez Parlament, należy zagwarantować niezależny nadzór nad Europolem przy rozpatrywaniu przez niego wniosków USA; na czas obowiązywania umowy nadzór ten mógłby być pełniony na przykład przez urzędnika wyznaczonego przez Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. Należy również zapewnić udział Parlamentu Europejskiego w procedurze wyboru niezależnego urzędnika UE, o którym mowa w art. 12 ust. 1.

Umowa końcowa w połączeniu z prawnie wiążącymi zobowiązaniami zapisanymi w decyzji Rady są zgodne z większością wniosków Parlamentu. Umowa ta jest odpowiedzią na wątpliwości obywateli UE w zakresie bezpieczeństwa i prywatności, a także zapewnia prawnie wiążące rozwiązania powszechnie znanych problemów. Stanowi ona również nowy etap w uprawnieniach Parlamentu, zapewniając europejski demokratyczny nadzór nad umowami międzynarodowymi.

W świetle wszystkich wspomnianych powyżej usprawnień sprawozdawca sugeruje wyrażenie zgody na zawarcie omawianej umowy.

  • [1]  Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zalecenia Komisji dla Rady w sprawie upoważnienia do rozpoczęcia negocjacji między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki dotyczących umowy służącej udostępnianiu Departamentowi Skarbu Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych w celu walki z terroryzmem i finansowaniem go

OPINIA MNIEJSZOŚCI

zgodnie z art. 52 ust. 3 Regulaminu

złożona przez J. Albrechta, R. Tavaresa, J. Sargentiniego, H. Flautre, T. Zdanokę oraz Cornelię Ernst

Umowa UE-USA w sprawie TFTP nie zawiera gwarancji wymaganych przez PE we wcześniejszych rezolucjach. Niektóre z nich stanowią na prawdę nieprzekraczalne wymogi.

Całość umowy dotyczy masowego hurtowego przekazywania danych osobowych dotyczących obywateli UE pozostających poza podejrzeniem. Hipotetyczne wprowadzenie unijnego odpowiednika programu TFTP za trzy lata nie rozwiąże problemu. Praktyczne rozwiązanie polegające na ukierunkowanym przekazywaniu danych w konkretnych przypadkach w oparciu o zezwolenie sądowe nie zostało nigdy uwzględnione. Nadzorcza rola Europolu jest niejasna i będzie oznaczać modyfikację jego mandatu, poza tym Europol nie jest organem władzy sądowniczej.

Umowa ta stanowi otwarte pogwałcenie przepisów prawnych UE dotyczących ochrony danych. Odbije się ona negatywnie na negocjacjach w sprawie umowy o ochronie danych pomiędzy UE a USA. Okres przechowywania danych jest stanowczo zbyt długi. Ubolewamy również nad brakiem klauzuli wygaśnięcia z prawdziwego zdarzenia. Postanowienia umowy dotyczące praw osób, których dane dotyczą, a zwłaszcza prawa dotyczące odszkodowania i zadośćuczynienia nie odpowiadają pod żadnym względem kryteriom europejskim.

Zdecydowanie pragniemy współpracować z USA w walce przeciwko terroryzmowi oraz jego finansowaniu. Tego rodzaju działania mogą i muszą jednak być prowadzone przy pełnym poszanowaniu zapisów traktatów UE dotyczących praw podstawowych i prywatności.

OPINIA MNIEJSZOŚCI

zgodnie z art. 52 ust. 3 Regulaminu

złożona przez Gerarda Battena

Proponowanemu aktowi prawnemu brak legitymacji demokratycznej z trzech głównych powodów:

1) Żadne przepisy prawne uchwalone w oparciu o traktat lizboński nie mają charakteru demokratycznego, ponieważ Europejczykom odmówiono prawa do referendum w sprawie przyjęcia tego traktatu.

2) W dniu 27 maja projekt umowy przedstawiono jedynie wąskiej grupie posłów. Miało to miejsce w trakcie tzw. zielonego tygodnia, kiedy to posłowie zwykle pracują w swych okręgach wyborczych, zatem niewielu mogło się z nim zapoznać. Osoby, które miały możność zapoznania się z projektem, były zobowiązane do podpisania oświadczenia, iż nie będą ujawniać jego treści.

3) Poufne i prywatne dane finansowe należą do poszczególnych osób, nie zaś do Unii Europejskiej lub Parlamentu. Jeżeli tego rodzaju umowa jest potrzebna, powinna być ona zatem umową międzynarodową podpisaną przez rządy demokratyczne wybrane przez wyborców i przed nimi odpowiedzialne.

Tego rodzaju postanowienia mogą również być niezgodne z prawem w świetle obowiązujących krajowych przepisów prawnych dotyczących ochrony danych w kwestii udzielania informacji osobom trzecim z zagranicy.

Dlatego też zarówno ja, jak i moi koledzy z UK Independence Party, będziemy głosowali przeciw tej umowie i wzywamy wszystkich posłów ze wszystkich krajów, którzy wierzą w demokratyczną suwerenność narodową, aby postąpili podobnie.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

5.7.2010

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

41

9

1

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Jan Philipp Albrecht, Sonia Alfano, Roberta Angelilli, Gerard Batten, Rita Borsellino, Emine Bozkurt, Simon Busuttil, Philip Claeys, Carlos Coelho, Rosario Crocetta, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Cornelia Ernst, Hélène Flautre, Kinga Gál, Kinga Göncz, Nathalie Griesbeck, Sylvie Guillaume, Ágnes Hankiss, Anna Hedh, Salvatore Iacolino, Sophia in ‘t Veld, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Timothy Kirkhope, Juan Fernando López Aguilar, Baroness Sarah Ludford, Monica Luisa Macovei, Clemente Mastella, Véronique Mathieu, Nuno Melo, Louis Michel, Claude Moraes, Carmen Romero López, Judith Sargentini, Birgit Sippel, Csaba Sógor, Rui Tavares, Wim van de Camp, Daniël van der Stoep, Axel Voss, Manfred Weber, Renate Weber, Tatjana Ždanoka

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Magdi Cristiano Allam, Alexander Alvaro, Edit Bauer, Anne Delvaux, Ioan Enciu, Iliana Malinova Iotova, Ernst Strasser, Marie-Christine Vergiat

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Jens Geier