ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών

6.7.2010 - (2009/2151(INI))

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Εισηγητής: João Ferreira

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών

(2009/2151(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Φεβρουαρίου 2009, με τίτλο «Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών»[1] και την αντίστοιχη αξιολόγηση των επιπτώσεών της[2], καθώς και το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 14ης Δεκεμβρίου 2007, σχετικά με την ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στην Ευρώπη[3],

- έχοντας υπόψη τα ψηφίσματά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2009 σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2009[4], της 4ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές[5], της 7ης Σεπτεμβρίου 2006 σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές και τις πλημμύρες[6], της 5ης Σεπτεμβρίου 2002 σχετικά με τις πλημμύρες στην Ευρώπη[7], της 14ης Απριλίου 2005 σχετικά με την ξηρασία στην Πορτογαλία[8], της 12ης Μαΐου 2005 σχετικά με την ξηρασία στην Ισπανία[9], της 8ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές και πλημμύρες) στην Ευρώπη[10], τα ψηφίσματά του της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, ξηρασία και πλημμύρες) – γεωργικές πτυχές[11], πτυχές περιφερειακής ανάπτυξης[12] και περιβαλλοντικές πτυχές[13], το ψήφισμά του της 11ης Μαρτίου 2010 σχετικά με τη μεγάλη φυσική καταστροφή στην αυτόνομη περιφέρεια της Μαδέρας και τις συνέπειες της καταιγίδας «Xynthia» στην Ευρώπη[14], καθώς και τα νομοθετικά του ψηφίσματα της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης[15],

- έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2008 σχετικά με την ενίσχυση της ικανότητας της Ένωσης στην αντιμετώπιση καταστροφών[16], καθώς και τα σημεία 12 έως 15 των συμπερασμάτων της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 15ης και 16ης Ιουνίου 2006 σχετικά με την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταποκρίνεται στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, στις κρίσεις και στις καταστροφές[17],

- έχοντας υπόψη την απόφαση 2007/162/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου της 5ης Μαρτίου 2007 για τη θέσπιση χρηματοδοτικού μέσου πολιτικής προστασίας[18],

- έχοντας υπόψη την οδηγία 1996/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (οδηγία Seveso II)[19],

- έχοντας υπόψη την οδηγία 2007/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (οδηγία για τις πλημμύρες)[20],

- έχοντας υπόψη την οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (οδηγία ΕΠΕ)[21],

- έχοντας υπόψη το πλαίσιο δράσης του Hyogo 2005-2015: οικοδομώντας την προσαρμοστικότητα των εθνών και των κοινοτήτων σε καταστροφές, το οποίο εγκρίθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2005 στο Kobe, Hyogo[22],

- έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα που υπεγράφη στις 5 Ιουνίου 1992, στο Ρίο ντε Τζανέιρο,

- έχοντας υπόψη το άρθρο 196 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)·

- έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

- έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης, της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A7‑0227/2010),

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη θα πρέπει να αποτελεί ένα όλο και σημαντικότερο στάδιο του κύκλου διαχείρισης καταστροφών, αποκτώντας αυξανόμενη κοινωνική σημασία,

B.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φυσικές καταστροφές υπονομεύουν τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, επηρεάζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και διακυβεύουν την κοινωνική συνοχή,

Γ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι παράγοντες όπως η εντατική χρήση της γης, η άναρχη βιομηχανική και πολεοδομική ανάπτυξη, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η απερήμωση, η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, μεταξύ άλλων, καθιστούν τα κράτη μέλη, και ειδικότερα τις περιφέρειες σύγκλισης, πιο ευάλωτα στις καταστροφές, τόσο τις φυσικές όσο και τις ανθρωπογενείς,

Δ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί πιο συχνές φυσικές καταστροφές από ποτέ άλλοτε (πλημμύρες, ακραίες ξηρασίες και πυρκαγιές), προκαλώντας απώλειες ανθρώπινων ζωών και σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές ζημιές,

E.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταστροφές οφείλονται γενικώς σε πολλά αίτια και δεν προκαλούνται πάντα αποκλειστικά από ακραία φυσικά φαινόμενα αλλά συχνά εντείνονται από μια μη ικανοποιητική σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταστροφές μπορεί να οφείλονται σε τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα που μπορούν να συνεπάγονται την έκλυση επικίνδυνων χημικών, βιολογικών, ραδιενεργών ή πυρηνικών (ΧΒΡΠ) παραγόντων με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, τις καλλιέργειες, τις υποδομές ή το ζωικό κεφάλαιο,

Ζ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι συχνά σε μεγάλο βαθμό οι ζημίες που προκαλούνται από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί· λαμβάνοντας υπόψη επίσης ότι οι πολιτικές της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζουν συνεπή κίνητρα προκειμένου οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να αναπτύξουν, να χρηματοδοτήσουν και να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικές πολιτικές πρόληψης και προστασίας,

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ολιστική, προενεργητική, έξυπνη και αποτελεσματική προσέγγιση για την πρόληψη των καταστροφών θα πρέπει να περιλαμβάνει διάφορα επίπεδα συνεργασίας μεταξύ τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών και θα πρέπει επίσης να αφορά και άλλους παράγοντες με δεσμούς και επομένως με γνώση της γης,

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα πρόληψης των καταστροφών που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αποδειχτεί ανεπαρκή και οι προγενέστερες προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν έχουν έως σήμερα υλοποιηθεί πλήρως, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης ενωσιακής στρατηγικής για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών σε επίπεδο ΕΕ,

Ι.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η επίμονη ξηρασία και οι πυρκαγιές επίσης επιταχύνουν τη διαδικασία της απερήμωσης, ειδικά στη νότια Ευρώπη, προπάντων πλήττοντας τις μεσογειακές δασικές εκτάσεις και εκτεταμένα δάση που περιλαμβάνουν ένα μοναδικό, μη αυτόχθον είδος το οποίο είναι εξαιρετικά ευάλωτο στη φωτιά, απειλώντας τις ζωές πολιτών και την ποιότητα ζωής των πληττόμενων πληθυσμών,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισορροπημένη κτήση/χρήση γης, η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη σε αρμονία με τη φύση, ο σεβασμός για την ενέργεια, τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον, η ενίσχυση της συνοχής στην ΕΕ, η καταπολέμηση της εγκατάλειψης της υπαίθρου, της απερήμωσης και της διάβρωσης του εδάφους και η διατήρηση γεωργικών δραστηριοτήτων που είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες είναι κάποια από τα θεμελιώδη στοιχεία για την πρόληψη των καταστροφών,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δάση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος μέσω των ισορροπιών που δημιουργούν και στον κύκλο του διοξειδίου του άνθρακα και στον κύκλο του νερού,

1.  σημειώνει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περιφερειών και των κρατών μελών· τονίζει ότι ο πρωταρχικός στόχος της πρόληψης καταστροφών είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής, η ασφάλεια και η σωματική ακεραιότητα των ανθρώπων, η προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και των οικονομικών και κοινωνικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων βασικών αγαθών, κατοικιών, επικοινωνιών, μεταφορών καθώς και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς·

2.  υπογραμμίζει ότι μια προορατική προσέγγιση είναι περισσότερο αποτελεσματική και λιγότερο δαπανηρή από μια προσέγγιση που βασίζεται απλώς σε αντίδραση στις καταστροφές· εκφράζει την άποψη ότι η γνώση του τοπικού γεωγραφικού, οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου είναι θεμελιώδους σημασίας για την πρόληψη των φυσικών και των ανθρωπογενών καταστροφών·

3.  χαιρετίζει τη δέσμευση που ανέλαβε η Επιτροπή να εξασφαλίσει να λαμβάνονται υπόψη ζητήματα σχετικά με την πρόληψη καταστροφών πιο συνεκτικά σε πολιτικές και προγράμματα της ΕΕ, και τονίζει την ανάγκη μιας ολιστικής προσέγγισης στην πρόληψη καταστροφών· υπενθυμίζει ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα είδη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και ότι αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων κινδύνων[23], τις πλημμύρες, τις θύελλες, την ξηρασία, το τσουνάμι, τους σεισμούς, τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, τις εκρήξεις ηφαιστείων, τις χιονοστιβάδες, τις κατολισθήσεις, τα τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα, τη διάβρωση του εδάφους, τη μόλυνση του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα και τη ρύπανση των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών·

4.  καλεί από την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ κρατών μελών για την πρόληψη των ανθρωπογενών καταστροφών, και καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι περιφερειακές αρχές θα εκπαιδευτούν στον τομέα της διαχείρισης καταστροφών·

5.  θεωρεί ότι, λόγω της έκτασης και/ή της διασυνοριακής φύσης που μπορεί να λάβουν οι καταστροφές, είναι σκόπιμο και αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία τόσο σε περιφερειακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, με βάση τη συμπληρωματικότητα των δράσεων, τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών και την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών·

6.  επισημαίνει την πρόταση για τη δημιουργία ενός δικτύου που να αποτελείται από εκπροσώπους των διαφόρων αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών όλων των κρατών μελών· τονίζει ότι το εν λόγω δίκτυο θα πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, με αρμοδιότητες όσον αφορά τον κύκλο διαχείρισης καταστροφών, τον χωροταξικό σχεδιασμό και τη χαρτογράφηση και τη διαχείριση των κινδύνων· τονίζει το ρόλο του εν λόγω δικτύου στην ανταλλαγή εμπειριών και μέτρων πρόληψης καθώς και στη θέσπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μιας κοινής μεθοδολογίας και ελάχιστων απαιτήσεων για τη χαρτογράφηση της επικινδυνότητας και των κινδύνων· ζητεί να περιληφθούν σ' αυτό το δίκτυο εκπρόσωποι από τον κλάδο της γεωργίας και να εξεταστεί επίσης το ενδεχόμενο ακρόασης του UNEP, κοινωνικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων που εργάζονται στον τομέα αυτόν και λοιπών παραγόντων με δεσμούς και επομένως με γνώση της γης·

7.  θεωρεί ουσιαστική τη συνεργασία για τη διάδοση πληροφοριών και εμπειρίας, τεχνικών και επιστημονικών εφαρμογών καθώς και το συντονισμό στρατηγικών για την ανάπτυξη δυνατοτήτων παρέμβασης·

8.  καλεί από τις περιφέρειες να αξιοποιήσουν τα ήδη υφιστάμενα δίκτυα τοπικού και διασυνοριακού συντονισμού προκειμένου να αναπτύξουν συνεργασία η οποία θα επικεντρώνεται, ειδικότερα, στην πρόληψη καταστροφών· πιστεύει ότι οι δομές διασυνοριακής συνεργασίας, όπως είναι οι μακροπεριφέρειες, με τη συνεργασία τους η οποία είναι προσανατολισμένη προς τη λειτουργικότητα, μπορούν να εξελιχθούν σε αποτελεσματικές πλατφόρμες συνεργασίας στον τομέα της πρόληψης καταστροφών· υποστηρίζει την αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στον τομέα αυτό μέσα από έργα που έχουν υλοποιηθεί κατά το παρελθόν στο πλαίσιο της κοινοτικής πρωτοβουλίας INTERREG·

9.  είναι της γνώμης ότι οι συντονισμένες ενέργειες και στρατηγικές μεταξύ των κρατών μελών, των διαφορετικών κλάδων και των διαφορετικών παραγόντων που εμπλέκονται στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματική πρόοδο στον τομέα της πρόληψης καταστροφών· υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η εθελοντική εργασία στις στρατηγικές αυτές και καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία προς την κατεύθυνση αυτή σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο· συνιστά να αξιολογηθεί το ενδεχόμενο οργάνωσης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού 2011, της συνεργασίας όσον αφορά την εθελοντική εργασία σε επίπεδο κρατών μελών με σκοπό την πρόληψη καταστροφών·

10. ζητεί τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, των γειτονικών προς την ΕΕ χωρών, καθώς και των αναπτυσσόμενων χωρών, σε διασυνοριακά προγράμματα για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη διάδοση πρακτικών γνώσεων, μέσω προγραμμάτων πολιτικής γειτονίας της ΕΕ και αναπτυξιακών προγραμμάτων·

11. τονίζει ότι η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης πρέπει να αποτελεί γνώρισμα της παροχής βοήθειας· σημειώνει ότι η βοήθεια θα πρέπει να χορηγείται με βάση τις υπάρχουσες ανάγκες και χωρίς διακρίσεις που βασίζονται στη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες απόψεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την καταγωγή ή άλλο χαρακτηριστικό των αποδεκτών·

12. επισημαίνει ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν προκληθεί και επιδεινωθεί από την κλιματική αλλαγή, είναι σήμερα υπεύθυνα για την αύξηση της αναγκαστικής μετανάστευσης και, ως εκ τούτου, επιθυμεί να υπογραμμίσει την αυξανόμενη σχέση ανάμεσα στους αιτούντες άσυλο και στις περιοχές που χαρακτηρίζονται από περιβαλλοντική υποβάθμιση· ζητεί μεγαλύτερη προστασία και επανεγκατάσταση των "προσφύγων λόγω της κλιματικής αλλαγής"·

13. τονίζει ότι οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες είναι εκείνες που υφίστανται περισσότερο τη σφοδρότητα των φυσικών καταστροφών και ότι, σε γενικές γραμμές, ούτε οι υλικοί και οι ανθρώπινοι πόροι, ούτε η τεχνογνωσία, αλλά ούτε και οι οικονομικοί πόροι τους επαρκούν για την αντιμετώπιση αυτών των καταστροφών βάσει μιας καθαρά εθνικής ή/και περιφερειακής προσέγγισης, και ότι οι καταστροφές αυτές χρήζουν αποτελεσματικής αντίδρασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη·

14. επισημαίνει τη σημασία της μείωσης των υφιστάμενων ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών αναφορικά με την ικανότητά τους να προστατεύσουν τους πληθυσμούς τους, περιλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, υποστηρίζοντας τις προσπάθειές τους για βελτίωση της πρόληψης ιδίως στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στον κίνδυνο καταστροφών· εμμένει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις πλέον απομονωμένες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες, στις ορεινές και παραμεθόριες περιοχές και στις περισσότερο μειονεκτούσες από οικονομική άποψη περιφέρειες της Ευρώπης·

15. τονίζει ότι πρέπει να αναγνωριστούν και να ληφθούν δεόντως υπόψη τα φυσικά χαρακτηριστικά και οι φυσικοί περιορισμοί των απομονωμένων περιοχών, των ορεινών περιοχών, των αραιοκατοικημένων περιοχών και εκείνων που υποφέρουν από μείωση του πληθυσμού, καθώς και των ακριτικών και των εξόχως απόκεντρων περιοχών, των νησιών, των εκ φύσεως μειονεκτουσών περιοχών καθώς και των περιοχών που αντιμετωπίζουν ένα συνδυασμό κινδύνων· εφιστά την προσοχή στις πρόσθετες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτές οι περιοχές στην αντιμετώπιση καταστροφών· ζητεί να δοθεί ειδική προσοχή σε αυτές τις περιοχές μέσω των διαφόρων διαθέσιμων χρηματοπιστωτικών μέσων και ζητεί οι συνθήκες κινητοποίησης του Ταμείου Αλληλεγγύης για αυτές τις περιοχές να καταστούν πιο ευέλικτες·

16. τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης του κανονισμού του Ταμείου Αλληλεγγύης, προσαρμόζοντας τα κριτήρια επιλεξιμότητας στα χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας και καταστροφής, περιλαμβανομένων των αργά εξελισσόμενων καταστροφών όπως η ξηρασία, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στους παραγωγικούς τομείς και στις πλέον ευάλωτες περιοχές και στους πληθυσμούς που θίγονται και καθιστώντας δυνατή την πιο ευέλικτη και έγκαιρη κινητοποίηση του Ταμείου· θεωρεί ότι οι επιλέξιμες ενέργειες που απαριθμούνται στο άρθρο 4 του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) είναι υπερβολικά περιοριστικές· είναι της άποψης ότι έχει ζωτική σημασία να λαμβάνεται υπόψη η περιφερειακή διάσταση κατά τη θέσπιση των ορίων επιλεξιμότητας, καθότι, σε αντίθετη περίπτωση, οι περιφέρειες που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές καταστροφές ενδέχεται να βρεθούν αποκλεισμένες διότι δεν φτάνουν το όριο που έχει τεθεί για ολόκληρο το κράτος μέλος·

17. τονίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός κατάλληλου χρηματοδοτικού πλαισίου για την πρόληψη καταστροφών, με επαρκείς δημοσιονομικούς πόρους για την πρόληψη και την καταπολέμηση των καταστροφών, το οποίο θα ενισχύει και θα συντονίζει υφιστάμενα μέσα όπως η πολιτική συνοχής, η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, η περιφερειακή πολιτική, το Ταμείο Αλληλεγγύης, το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο και τα προγράμματα Life+· ζητεί, σε αυτό το πλαίσιο, η πρόληψη να ληφθεί υπόψη στις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2014-2020· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει το ενδεχόμενο υποβολής πρότασης για μια συστηματικότερη συγκέντρωση υφιστάμενων πόρων προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των μηχανισμών πρόληψης στην ΕΕ·

18. προτρέπει την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι τρέχουσες δημοσιονομικές πιέσεις που προκύπτουν από την κρίση δεν θα οδηγήσουν σε μείωση των πόρων που διατίθενται στις υφιστάμενες πολιτικές για την πρόληψη των καταστροφών και, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης του προϋπολογισμού, να αξιολογήσει προσεκτικά τυχόν κενά στον τομέα της πρόληψης και να εξετάσει κατά πόσον καλύπτεται κάθε είδος καταστροφής από τα διαθέσιμα μέσα·

19. επισημαίνει ότι η πολιτική συνοχής αποτελεί μέσο κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη του κινδύνου φυσικών καταστροφών· θεωρεί ότι τα διάφορα ταμεία και μέσα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δρουν με ευελιξία και συντονισμένο τρόπο προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα της εν λόγω πολιτικής· τονίζει ότι η πρόληψη του κινδύνου πρέπει επίσης να συνδέεται και με άλλες πολιτικές που ακολουθούνται στο πεδίο της πρόληψης, προκειμένου να προληφθεί ο κατακερματισμός των μέτρων και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η προστιθέμενη αξία τους·

20. επαναλαμβάνει την ανάγκη να ελεγχθεί εάν οι πόροι της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί με ορθό τρόπο, και να επιστραφούν τυχόν καταχρασθέντες πόροι·

21. τονίζει ότι η πρόληψη των καταστροφών εμπίπτει κατά κύριο λόγο στην ευθύνη των κρατών μελών, και ότι η αρχή της επικουρικότητας στον τομέα αυτό θα πρέπει να συνεχίσει να χρήζει προσοχής·

22. καλεί τα κράτη μέλη που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση της γης να θεσπίσουν κριτήρια και νομοθεσία προκειμένου να αποτρέψουν καταστροφές σε περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο πλημμυρών και κατολισθήσεων και λοιπούς γεωλογικούς κινδύνους, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που προκαλούνται από την αδιάκριτη αποψίλωση, και επιπλέον να αποτρέψουν την οικοδόμηση στις εν λόγω περιοχές·

23. καλεί τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν τη δυνατότητα βελτίωσης της ενσωμάτωσης της πρόληψης καταστροφών στον εθνικό επιχειρησιακό προγραμματισμό των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ καθώς και στα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά επιχειρησιακά προγράμματα· θεωρεί ότι όλοι οι δημόσιοι φορείς που εμπλέκονται στην περιβαλλοντική προστασία θα πρέπει να δεσμευθούν και να συμμετέχουν αποτελεσματικά σ΄αυτή τη διαδικασία· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τις ανάγκες αναδιαμόρφωσης των επιχειρησιακών προγραμμάτων που καθορίζονται από τα κράτη μέλη στον εν λόγω τομέα· για να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή εμπειριών, καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη να παράσχουν λεπτομερή στοιχεία των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ανθρωπογενών καταστροφών·

24. θεωρεί ότι τα ακόλουθα μέτρα πρόληψης, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο προνομιακής στήριξης από την ΕΕ προς τα κράτη μέλη:

α) εκπόνηση και αναθεώρηση κανονισμών σχετικά με την ασφάλεια των κτηρίων και τη       χρήση της γης·

β) επανόρθωση καταστάσεων οι οποίες είναι γενεσιουργοί παράγοντες κινδύνων: αποκατάσταση των κοιτών των ποταμών· αποκατάσταση και προστασία των υδρογραφικών λεκανών, των υγροτόπων και των συναφών οικοσυστημάτων· παρακολούθηση της διάβρωσης και καθίζησης στα υδάτινα ρεύματα· αύξηση της ικανότητας εκροής των γεφυρών και των υδραγωγών· καθαρισμός και χωροταξική αναδιάταξη των δασών· αναδάσωση παρεμβάσεις για την προστασία και την προάσπιση των παράκτιων ζωνών·

γ) προστασία/ανάπλαση των κατοικημένων περιοχών, κυρίως των αστικών, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε ορισμένα είδη καταστροφών, με τη συμμετοχή των κατοίκων·

δ) συντήρηση και παρακολούθηση της ασφάλειας υφιστάμενων μεγάλων υποδομών, με ιδιαίτερη έμφαση στα φράγματα, τους αγωγούς καυσίμων, τις οδικές και σιδηροδρομικές γέφυρες, καθώς και τις εγκαταστάσεις ενέργειας, ύδρευσης, αποχέτευσης, επικοινωνιών και τηλεπικοινωνιών·

ε) διατήρηση της γεωργικής δραστηριότητας σε περιοχές που πλήττονται από μείωση πληθυσμού απερήμωση και υπόκεινται σε κίνδυνο φυσικών καταστροφών, και συμβολή στην εκ νέου ενσωμάτωση ανθρωπίνων δραστηριοτήτων μέσω της δημιουργίας υποδομών που θα δώσουν τη δυνατότητα σε όσους διαμένουν στις περιοχές αυτές να παραμείνουν εκεί·

25. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην προώθηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και στην υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, παρέχοντας συναφείς επικαιροποιημένες πληροφορίες και εκπαίδευση στο ευρύ κοινό μέσω διαύλων που είναι εύκολα προσβάσιμες σε όλους τους πολίτες για εντοπισμένους κινδύνους και τις διαδικασίες που πρέπει να εφαρμόζονται κατά την αντιμετώπιση καταστάσεων φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών· συνιστά στα συστήματα εκπαίδευσης των πληθυσμών, ιδιαίτερη προσοχή να δίνεται στους νέους από τη σχολική ηλικία κι έπειτα και στις αγροτικές κοινότητες· στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης του κοινού, τονίζει επίσης το ρόλο της ευρωπαϊκής ενιαίας τηλεφωνικής γραμμής έκτακτης ανάγκης «112» και την ανάγκη να καταστεί περισσότερο γνωστή·

26. υπενθυμίζει ότι το νερό εμπλέκεται συχνά σε φυσικές καταστροφές, όχι μόνον μέσω πλημμυρών - που συχνά συνδέονται με ακατάλληλο σχεδιασμό - πάγου, χαλαζιού και ρύπανσης των ποτάμιων λεκανών, αλλά και λόγω της σπανιότητάς του, η οποία μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές, όπως η μετατροπή μεγάλων εκτάσεων της νότιας και νοτιοανατολικής Ευρώπης σε έρημο·

27. υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι μακράς διάρκειας ξηρασίες των τελευταίων ετών ευνόησαν την αύξηση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας ταυτόχρονα την απερήμωση πολλών περιφερειών·

28. έχοντας υπόψη την αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην ξηρασία, τις δασικές πυρκαγιές και την απερήμωση, καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση οδηγίας, παρόμοια με την οδηγία για τις πλημμύρες, για να προωθήσει τη θέσπιση μιας πολιτικής της ΕΕ σχετικά με τη λειψυδρία, την ξηρασία και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· για το σκοπό αυτό, επαναλαμβάνει επίσης τη σημασία της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία, ως κέντρου μελέτης, παρακολούθησης και ελέγχου των επιπτώσεων της ξηρασίας·

29. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να προωθήσει την έναρξη λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία και την Απερήμωση ως κέντρου μελέτης, παρακολούθησης και ελέγχου των επιπτώσεων της ξηρασίας και της απερήμωσης, προκειμένου να ενισχυθεί η λήψη ορθών, στρατηγικών αποφάσεων και ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ κρατών μελών· θεωρεί ότι η αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην ξηρασία, τις δασικές πυρκαγιές, την απερήμωση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ότι θα πρέπει να τεθούν σοβαροί και βασισμένοι στην αλληλεγγύη στόχοι στο πλαίσιο της πολιτικής για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων ξηρασίας·

30. επειδή τα δάση είναι σημαντικά για την παραγωγή ξυλείας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την πρόληψη των πλημμυρών, χιονοστιβάδων και διάβρωσης, τη διαχείριση υπόγειων υδάτινων πόρων και τη δέσμευση άνθρακα, το γεγονός ότι απειλούνται από πυρκαγιές θα πρέπει να αποτελέσει ζήτημα προβληματισμού για όλα τα κράτη μέλη· καλεί συνεπώς την Επιτροπή να υλοποιήσει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες στον τομέα της προστασίας των δασών και της πρόληψης των πυρκαγιών· θεωρεί ότι θα πρέπει να ενισχυθούν τα σχέδια δάσωσης/αναδάσωσης, κατά προτίμηση στα αυτόχθονα είδη και στα μεικτά δάση, προς όφελος της βιοποικιλότητας και για περισσότερη αντοχή στις πυρκαγιές, τις καταιγίδες και τα παράσιτα, καθώς και η συνεχής συλλογή και χρήση υπολειμμάτων δασικής βιομάζας - ανανεώσιμη πηγή ενέργειας· θεωρεί ότι στο πλαίσιο μιας πραγματικής συνεργασίας σ' αυτό τον τομέα, η τακτική συλλογή στοιχείων, η κατάρτιση χαρτών κινδύνων, η κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πυρκαγιάς, ο προσδιορισμός των απαιτούμενων πόρων και εκείνων που διαθέτουν τα 27 κράτη μέλη και ο συντονισμός σε διάφορα επίπεδα θα πρέπει να συνεχισθούν·

31. δεδομένου ότι το ξεκίνημα των πυρκαγιών και η αύξηση της συχνότητάς τους είναι εκ φύσεως περιβαλλοντικά αδικήματα, καλεί την Επιτροπή να μελετήσει και να προτείνει στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τρόπους υλοποίησης μέτρων καταναγκασμού τα οποία θα αποθαρρύνουν την αμέλεια και τις ηθελημένες ενέργειες που οδηγούν στο ξεκίνημα πυρκαγιών·

32. επισημαίνει τη σημασία της αντιμετώπισης της πρόληψης με μια οριζόντια προσέγγιση, ενσωματώνοντάς την στις συναφείς τομεακές πολιτικές για την προώθηση μιας ισορροπημένης χρήσης γαιών και μιας συνεκτικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, σε αρμονία με τη φύση·

33. αναγνωρίζει ότι ορισμένες τομεακές πολιτικές έχουν οδηγήσει ορισμένες περιοχές να είναι πιο εκτεθειμένες στον κίνδυνο ενθαρρύνοντας την εγκατάλειψη της υπαίθρου και την υπερβολική συγκέντρωση του πληθυσμού σε αστικές περιοχές·

34. θεωρεί ότι η γεωργική και η δασική παραγωγή είναι ευάλωτες σε κλιματικά φαινόμενα όπως η ξηρασία, ο παγετός, ο πάγος, το χαλάζι, οι δασικές πυρκαγιές, οι θύελλες, οι πλημμύρες και οι ισχυρές βροχοπτώσεις, σε κινδύνους για την υγεία όπως τα παράσιτα, οι κάθε είδους ασθένειες, επιδημίες και επιζωοτίες, σε καταστροφές από άγρια ζώα, σε συνέπειες από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, η όξινη βροχή και η ακούσια και εκούσια γενετική μόλυνση, σε κατολισθήσεις λόγω προβλημάτων αστικού και χωροταξικού σχεδιασμού και λόγω τεχνολογικών και μεταφορικών κινδύνων, και απερήμωσης ορεινών περιοχών, σε δασικές πυρκαγιές κυρίως λόγω της έλλειψης συντήρησης των δασών και εγκληματικής συμπεριφοράς, και σε ρύπανση των ποταμών λόγω χημικών απορρίψεων από εργοστάσια, έκπλυσης των θρεπτικών ουσιών και απροσεξίας των επισκεπτών των δασών·

35. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τη χρησιμοποίηση ορθών γεωργικών πρακτικών που σε ορισμένα κράτη μέλη έχει ήδη οδηγήσει στον υποδιπλασιασμό της χρησιμοποιούμενης ποσότητας αζωτούχων λιπασμάτων χωρίς να μειωθεί από αυτό η απόδοση της γεωργίας·

36. υποστηρίζει, ως βασικό στοιχείο στην αποτελεσματική πρόληψη των φυσικών καταστροφών, μια περιβαλλοντικά και κοινωνικά ισορροπημένη γεωργική πολιτική η οποία λαμβάνει υπόψη την ανάγκη υποστήριξης και τόνωσης της βιώσιμης γεωργικής παραγωγής και της αγροτικής ανάπτυξης στις διάφορες χώρες και περιοχές· υποστηρίζει αποτελεσματικά την ενίσχυση πρωτοβουλιών για γεωργο-περιβαλλοντικές και γεωργο-αγροτικές θέσεις εργασίας, παροτρύνοντας τους ανθρώπους να εγκατασταθούν σε αγροτικές περιοχές, ως καίριο παράγοντα για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων, αντιμετωπίζοντας την τρέχουσα τάση μείωσης του πληθυσμού και ενδημικής φτώχειας αυτών των περιοχών και ανακουφίζοντας τις πιέσεις που δέχονται οι αστικές περιοχές· επιπλέον υπογραμμίζει το ρόλο που διαδραματίζουν οι αγρότες ως φρουροί της υπαίθρου και εκφράζει λύπη για την ανεπάρκεια των βασικών στοιχείων του γεωργικού τομέα στην ανακοίνωση της Επιτροπής[24]·

37. υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δημόσιου γεωργικού συστήματος ασφάλισης· προτρέπει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για ένα ευρωπαϊκό δημόσιο σύστημα ασφάλισης που να αντιμετωπίζει καλύτερα τον κίνδυνο και τα ασταθή εισοδήματα των γεωργών λόγω φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών· τονίζει ότι το σύστημα αυτό πρέπει να είναι πιο φιλόδοξο από το σημερινό μοντέλο, έτσι ώστε να αποφευχθεί η πληθώρα διαφορετικών ασφαλιστικών συστημάτων στην ΕΕ, η οποία δημιουργεί μεγάλες ανισότητες στα εισοδήματα των γεωργών· θεωρεί επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας ενός συστήματος ελάχιστης αποζημίωσης για φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές στο οποίο θα έχουν ίση πρόσβαση οι αγρότες όλων των κρατών μελών·

38. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να περιλάβουν στον υπολογισμό των αγροπεριβαλλοντικών ενισχύσεων τις πρόσθετες δαπάνες που προκύπτουν για τους αγρότες εξαιτίας της επιβολής προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας (όπως διατήρηση των ζωνών πυροπροστασίας ελεύθερων, απομάκρυνση νεκρών δέντρων, καλλιέργεια του εδάφους κατά μήκος των ορίων των αγρών, κ.λπ.) και εξαιτίας μέτρων καθαρισμού των υδάτων (καθαρισμός των αποχετευτικών τάφρων και καναλιών)·

39. επισημαίνει τη σημασία της εξέτασης μέτρων προσαρμογής, αγροτικών και αστικών, ενόψει της συχνότερης εμφάνισης και του μεγέθους των ακραίων καιρικών φαινομένων σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές· θεωρεί ότι οι προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα αποτελέσουν έναν επιπλέον περιορισμό για τις γεωργικές δραστηριότητες και την ασφάλεια και τον υπέρτατο χαρακτήρα των τροφίμων, και τονίζει την ανάγκη αντιμετώπισης αυτής και άλλων προκλήσεων στο πλαίσιο της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της μείωσης των αρνητικών επιπτώσεών της·

40. τονίζει τη σημασία της δημόσιας έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) για την πρόληψη και τη διαχείριση καταστροφών και ζητεί την ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των φορέων Ε&Α των κρατών μελών, ειδικότερα εκείνων που αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους· ζητεί την ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στα κράτη μέλη και τη δημιουργία και ενίσχυση δεσμών μεταξύ των διαφόρων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης· συνιστά στην Επιτροπή να λάβει δεόντως υπόψη τις ανάγκες αυτές και να εξασφαλίσει την επαρκή χρηματοδότησή τους·

41. τονίζει την ανάγκη προετοιμασίας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης των κρατών μελών από την οπτική γωνία της δομής του ανθρώπινου δυναμικού, των ορθών πρακτικών και της επίγνωσης των κινδύνων, ούτως ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε περιπτώσεις καταστροφών·

42. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια πλήρης συλλογή δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και το κόστος των καταστροφών και να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή αυτών των δεδομένων και πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ με στόχο να διεξαχθούν συγκριτικές μελέτες και να διαπιστωθούν οι πιθανές διασυνοριακές επιπτώσεις των καταστροφών, ούτως ώστε να μπορούν τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά με τις εθνικές δυνατότητες πολιτικής προστασίας και τους εθνικούς ιατρικούς πόρους· θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και να αναπτυχθούν οι ήδη υφιστάμενες δομές, όπως το Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης (ΚΠΠ), αντί της δημιουργίας νέων·

43. εκφράζει λύπη για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμα διενεργήσει κάποια μελέτη για πρακτικές χαρτογράφησης της επικινδυνότητας και των κινδύνων στα κράτη μέλη, όπως προβλέπεται στην ανακοίνωση της 23ης Φεβρουαρίου 2009 για «Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών»· προτρέπει την Επιτροπή να τηρήσει το λόγο της σε αυτήν τη δέσμευση με αποτελεσματικό τρόπο μέσα στο πρώτο ήμισυ του 2010·

44. θεωρεί ότι πρέπει να θεσπιστούν σε επίπεδο ΕΕ μια κοινή μεθοδολογία και ελάχιστες απαιτήσεις για τη χαρτογράφηση της επικινδυνότητας και των κινδύνων·

45. υπογραμμίζει τη σημασία κατάρτισης προτύπων για την ανάλυση και έκφραση της κοινωνικο-οικονομικής επίδρασης των καταστροφών στις τοπικές κοινωνίες·

46. συνιστά μια πιο ολοκληρωμένη ένταξη των ζητημάτων που αφορούν την πρόληψη καταστροφών στην αναθεώρηση της οδηγίας ΕΠΕ, κυρίως όσον αφορά την αξιολόγηση, την επικοινωνία και τη γνωστοποίηση των κινδύνων·

47. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

• [1]  COM(2009)0082
• [2]  SEC(2009)0202
• [3]  SEC(2007)1721
• [4]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2009)0013
• [5]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2007)0362
• [6]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2006)0349
• [7]  ΕΕ C 272 E της 13.11.2003, σ. 471.
• [8]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2005)0139
• [9]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2005)0187
• [10]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2005)0334
• [11]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2006)0222
• [12]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2006)0223
• [13]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2006)0224
• [14]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0065
• [15]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2006)0218
• [16]  10128/08
• [17]  10633/1/06
• [18]  ΕΕ L 71 της 10.3.2007, σ. 9
• [19]  ΕΕ L 10 της 14.1.1997, σ. 13.
• [20]  ΕΕ L 288 της 6.11.2007, σ. 27.
• [21]  ΕΕ L 175 της 5.7.1985, σ. 40
• [22]  A/CONF.206/6
• [23]             Πρόκειται για μία ενδεικτική απαρίθμηση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών· επομένως, άλλα είδη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών που δε μνημονεύονται στην παρούσα έκθεση μπορούν να περιληφθούν στον κατάλογο.
• [24]  COM (2009)0082.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Κατά τα τελευταία χρόνια, τα κράτη μέλη της ΕΕ υπέστησαν πολυάριθμες καταστροφές. Ενδεικτικά, επισημαίνεται ότι, κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι ετών ύπαρξης του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ, η Επιτροπή έλαβε 62 αιτήματα για οικονομική ενίσχυση από 21 διαφορετικές χώρες[1]. Εξ αυτών, περίπου το ένα τρίτο εμπίπτει στην κατηγορία «μειζόνων καταστροφών», ενώ υπήρξαν και άλλες καταστροφές για τις οποίες δεν υπεβλήθησαν αιτήματα για την κινητοποίηση του Ταμείου, παρά το γεγονός ότι οι επιπτώσεις που είχαν στους πληγέντες πληθυσμούς, στο περιβάλλον και στην οικονομία, ήταν σημαντικές και, σε πολλές περιπτώσεις, μεγάλης διάρκειας.

Ο υπολογισμός των ζημιών είναι σχεδόν πάντα δύσκολος, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη η απώλεια ανθρώπινων ζωών. Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό και κοινωνικό κόστος των καταστροφών είναι πολύ σημαντικό.

Ως εκ τούτου, η πρόληψη πρέπει να αποκτά διαρκώς μεγαλύτερη κοινωνική σημασία, αποτελώντας ένα όλο και σημαντικότερο στάδιο του κύκλου διαχείρισης καταστροφών.

Παρά το γεγονός ότι τα κράτη μέλη αποτελούν τους πρώτους και πρωταρχικούς υπευθύνους για την προστασία των πολιτών τους και για την πρόληψη καταστροφών, υπάρχει κάθε λόγος για μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα της πρόληψης, για καλύτερο συντονισμό των προσπαθειών και για ενίσχυση της αλληλεγγύης και της αμοιβαίας βοήθειας.

Για την επίτευξη του στόχου αυτού, προτείνεται η συνεργασία μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, με αρμοδιότητες στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών, στη χωροταξία και στη χαρτογράφηση και διαχείριση κινδύνων. Φαίνεται επιθυμητή η δημιουργία ενός δικτύου που να αποτελεί ένα φόρουμ για την ανταλλαγή εμπειριών και μέτρων πρόληψης, στο οποίο να μπορούν επιπλέον να συμμετάσχουν, με κάποιον τρόπο, οι κοινωνικές οργανώσεις που παρεμβαίνουν στον εν λόγω τομέα. Υπογραμμίζεται η σημασία του ρόλου των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στην παροχή της λεπτομερούς γνώσης των τοπικών χαρακτηριστικών και συνθηκών.

Η εμφάνιση και η έκταση των καταστροφών οφείλονται σε πλήθος παραγόντων που συχνά εντείνονται από πολιτικές που δημιουργούν μια μη ικανοποιητική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο φυσικό περιβάλλον. Παράγοντες όπως η εντατική χρήση της γης, η άναρχη βιομηχανική και πολεοδομική ανάπτυξη, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η ερημοποίηση, η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, μεταξύ άλλων, καθιστούν τα κράτη μέλη πιο ευάλωτα στις καταστροφές, τόσο τις φυσικές όσο και τις ανθρωπογενείς. Η ευπάθεια αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη στην περίπτωση των περιφερειών σύγκλισης. Εξ ου και η σημασία της αντιμετώπισης της πρόληψης με μια οριζόντια προσέγγιση, ενσωματώνοντάς την στις συναφείς τομεακές πολιτικές για την προώθηση μιας ισορροπημένης εδαφικής κάλυψης και μιας συνεκτικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, σε αρμονία με τη φύση. Εξάλλου, είναι σαφές ότι ορισμένες από αυτές τις τομεακές πολιτικές (π.χ. η ΚΓΠ) οδήγησαν σε αυξημένη έκθεση ορισμένων περιοχών και των πληθυσμών τους στον κίνδυνο, γεγονός που καθιστά σημαντική τη διόρθωσή τους.

Σημειώνεται, επίσης, ότι οι καταστροφές τείνουν να επηρεάζουν περισσότερο αυτούς που διαθέτουν λιγότερους πόρους για την προστασία των ίδιων, των οικογενειών τους και των περιουσιών τους.

Κρίνεται σκόπιμη και αναγκαία η δημιουργία, σε επίπεδο ΕΕ, ενός κατάλληλου δημοσιονομικού πλαισίου για την πρόληψη των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, που να ενισχύει και να συντονίζει τα υφιστάμενα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της πολιτικής συνοχής, της περιφερειακής πολιτικής και της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης, μεταξύ άλλων. Η χρηματοδότηση από την ΕΕ θα πρέπει να εστιάζει σε ένα σύνολο μέτρων πρόληψης που θα πρέπει να εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη, με στόχο, σε γενικές γραμμές, την επανόρθωση καταστάσεων οι οποίες είναι γενεσιουργοί παράγοντες κινδύνων, την προστασία κατοικημένων περιοχών, την παρακολούθηση της ασφάλειας των μεγάλων υποδομών και την εκπόνηση/αναθεώρηση κανονισμών σχετικά με την ασφάλεια των κατασκευών και τη χρήση της γης.

Επιπλέον, θεωρείται αναγκαία η καλύτερη ενσωμάτωση της πρόληψης καταστροφών στον εθνικό επιχειρησιακό προγραμματισμό των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ, ενώ η Επιτροπή οφείλει να στηρίξει τις ανάγκες αναδιαμόρφωσης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα. Πρέπει να αναγνωριστούν και να ληφθούν δεόντως υπόψη τα χαρακτηριστικά και οι φυσικοί περιορισμοί των αραιοκατοικημένων περιοχών και των εξόχως απόκεντρων περιοχών.

Η ανάπτυξη από τα κράτη μέλη της ικανότητας έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α), στον τομέα της πρόληψης και διαχείρισης καταστροφών, έχει θεμελιώδη σημασία. Αποτελεί επίσης ένα πεδίο για την ενδεχόμενη και επιθυμητή ανάπτυξη του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως εκείνων που αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους. Συνιστάται να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η εν λόγω ανάγκη και η επαρκής χρηματοδότησή της. Επιπλέον, σε αυτόν τον τομέα, θεωρείται σημαντική, αφενός, η ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης των κρατών μελών και η δημιουργία και η ενίσχυση των υφιστάμενων δεσμών μεταξύ των διαφόρων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και, αφετέρου, η μελέτη και η ανάπτυξη μέτρων προσαρμογής, τόσο σε αγροτικό όσο και σε αστικό επίπεδο, ενόψει της συχνότερης εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων.

Μια κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη των καταστροφών θα πρέπει να έχει ως κεντρικό μέλημα τη μείωση των υφιστάμενων ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα, κυρίως συμπεριλαμβανόμενης της βοήθειας για τη βελτίωση της πρόληψης στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας και διαθέτουν πιο περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.

Εφιστάται η προσοχή σε ορισμένα είδη φυσικών καταστροφών που παρουσιάζουν το ενδεχόμενο να επαναληφθούν, ιδιαίτερα σε περιφέρειες σύγκλισης· ως εκ τούτου, προτείνεται, σε συνέχεια των προηγούμενων ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία, καθώς και η ανάληψη δράσης στον τομέα της προστασίας των δασών και της πρόληψης των πυρκαγιών.

• [1]  COM (2009) 193 τελικό

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (28.4.2010)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών
(2009/2151(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Viktor Uspaskich

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. υπογραμμίζει το ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών· υποστηρίζει σθεναρά ότι η ενεργός συμμετοχή των ανωτέρω αρχών στο σχεδιασμό και την εφαρμογή στρατηγικών μείωσης του κινδύνου και πρόληψης καταστροφών είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλισθεί η εξεύρεση των αποτελεσματικότερων και λειτουργικότερων λύσεων· τονίζει επίσης τη σημασία της διαβούλευσης με ενδιαφερόμενους παράγοντες από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των εθελοντικών οργανώσεων, και της επιδίωξης συμμετοχής τους σε αυτήν τη διαδικασία·

2.   υπογραμμίζει ότι μια προορατική προσέγγιση είναι περισσότερο αποτελεσματική και λιγότερο δαπανηρή από μια προσέγγιση που βασίζεται απλώς σε αντίδραση στις καταστροφές· εκφράζει την άποψη ότι η γνώση του τοπικού γεωγραφικού, οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου είναι θεμελιώδους σημασίας για την πρόληψη των φυσικών και των ανθρωπογενών καταστροφών·

3.   υπογραμμίζει ότι οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες είναι εκείνες που υφίστανται περισσότερο τη σφοδρότητα των φυσικών καταστροφών και ότι, σε γενικές γραμμές, ούτε οι υλικοί και οι ανθρώπινοι πόροι, ούτε η τεχνογνωσία, αλλά ούτε και οι οικονομικοί πόροι τους επαρκούν για την αντιμετώπιση αυτών των καταστροφών βάσει μιας καθαρά εθνικής ή/και περιφερειακής προσέγγισης, και ότι οι καταστροφές αυτές χρήζουν αποτελεσματικής αντίδρασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη·

4.   υποστηρίζει ότι μόνο η κοινή στρατηγική και οι συντονισμένες ενέργειες μεταξύ των διαφορετικών κλάδων και των διαφορετικών παραγόντων που συμμετέχουν στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματική πρόοδο στον τομέα της πρόληψης καταστροφών και στη διαδικασία ετοιμότητας, αντίδρασης και αποκατάστασης· υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η εθελοντική εργασία στην κοινή στρατηγική και υποστηρίζει ότι οι δράσεις περιλαμβάνουν το στοιχείο του εθελοντισμού· καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία προς την κατεύθυνση αυτή σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο· συνιστά να αξιολογηθεί, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού 2011, το ενδεχόμενο οργάνωσης της συνεργασίας στον τομέα της εθελοντικής εργασίας σε επίπεδο κρατών μελών με σκοπό την πρόληψη και τη διαχείριση των καταστροφών·

5.   υποστηρίζει μια συνολική στρατηγική για ολόκληρη την ΕΕ, βάσει της οποίας θα εισαχθεί πρωτόκολλο ενιαίας δράσης για κάθε είδος καταστροφής, συμπεριλαμβανομένων των δασικών πυρκαγιών· υπογραμμίζει ότι την κύρια ευθύνη για την πρόληψη και την διαχείριση των καταστροφών φέρουν τα κράτη μέλη·εκτιμά ότι η εν λόγω στρατηγική πρέπει να διασφαλίζει απόλυτη αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών και να δίδει ιδιαίτερη προσοχή στις πλέον απομονωμένες, πλέον αραιοκατοικημένες και στις εξόχως απόκεντρες περιοχές καθώς και σε ορισμένες άλλες περιοχές ή νήσους της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίες έχουν ειδικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένες ανάγκες που συνδέονται με τη γεωγραφία τους, την τοπογραφία τους και τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες υπό τις οποίες ζουν οι κάτοικοί τους· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι δεν υπάρχουν σχέδια για την αντικατάσταση ή την αποδυνάμωση υφισταμένων εθνικών αρμοδιοτήτων στους τομείς της πολιτικής προστασίας και της πρόληψης των καταστροφών μέσω κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ·

6.   υπογραμμίζει τη σημασία των μέτρων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών τόσο για την πρόληψη των καταστροφών όσο και για την αντίδραση των πολιτών κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση, καθώς τα μέτρα αυτά μπορούν να σώσουν ζωές· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να αναπτύξει την αξιολόγηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και την κατάρτιση στο πλαίσιο του προγράμματος πολιτικής προστασίας και να προετοιμάσει κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις διάφορες ενδεχόμενες καταστροφές· επισημαίνει επίσης την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με την ευρωπαϊκή ενιαία τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης «112»·

7.  τονίζει ότι οι συνέπειες των καταστροφών δεν περιορίζονται εντός των επισήμων και διοικητικών συνόρων περιοχών και κρατών μελών· έχει, συνεπώς, την πεποίθηση ότι η αναγνώριση περιοχών που διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο, με προσδιορισμό του είδους του συγκεκριμένου κινδύνου, θα πρέπει να συμβαδίζει με τον καθορισμό στόχων προτεραιότητας και μηχανισμών συνεργασίας σε αυτούς του τομείς· ζητεί από τις περιφέρειες να αξιοποιήσουν τα ήδη υφιστάμενα δίκτυα τοπικού και διασυνοριακού συντονισμού προκειμένου να αναπτύξουν συνεργασία η οποία θα επικεντρώνεται, ειδικότερα, στην πρόληψη καταστροφών· εκφράζει την πεποίθηση ότι οι δομές διασυνοριακής συνεργασίας, όπως είναι οι μακροπεριφέρειες, με τη συνεργασία τους, η οποία είναι προσανατολισμένη προς τη λειτουργικότητα και είναι ανεξάρτητη από διοικητικά σύνορα, μπορούν να εξελιχθούν σε αποτελεσματικές πλατφόρμες συνεργασίας στον τομέα της πρόληψης καταστροφών·

8.   υποστηρίζει την αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στον τομέα αυτό μέσα από έργα που έχουν υλοποιηθεί κατά το παρελθόν στο πλαίσιο της κοινοτικής πρωτοβουλίας INTERREG και θεωρεί καθοριστικής σημασίας την περαιτέρω αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρονται στο πλαίσιο του στόχου της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας· στο πλαίσιο αυτό πιστεύει ότι ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για περαιτέρω ενίσχυση της διακρατικής, διασυνοριακής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, ακόμη και με χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, καθώς και σταθερό πλαίσιο για την ανταλλαγή και μεταφορά τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της πρόληψης των καταστροφών καθώς και για τη δημιουργία κοινών βάσεων δεδομένων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης μεταξύ των μελών του·

9.   επισημαίνει ότι η πολιτική συνοχής αποτελεί μέσο κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη του κινδύνου φυσικών καταστροφών· εκτιμά ότι τα διάφορα ταμεία και μέσα θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δρουν με ευελιξία και συντονισμένο τρόπο προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα της εν λόγω πολιτικής· υπογραμμίζει ότι η πρόληψη του κινδύνου πρέπει επίσης να συνδέεται και με άλλες πολιτικές που ακολουθούνται στο πεδίο της πρόληψης, προκειμένου να προληφθεί ο κατακερματισμός των μέτρων και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η προστιθέμενη αξία τους·

10. επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για επέκταση των διδαγμάτων που έχουν αντληθεί από ασκήσεις στο πεδίο της πρόληψης των καταστροφών, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή σε εκείνα τα σημεία της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν ένα συνδυασμό κινδύνων, όπως πλημμύρες, κυκλώνες, ηφαιστειακές εκρήξεις και σεισμούς· καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει στην κατάρτιση καταλόγου απογραφής των πηγών πληροφόρησης και στη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τις διαδικασίες διαχείρισης του κινδύνου· στηρίζει τον συντονισμό των ερευνητικών δραστηριοτήτων στον εν λόγω τομέα και θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθούν οι δεσμοί μεταξύ των συστημάτων εντοπισμού και έγκαιρης προειδοποίησης·

11. υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής που αποσκοπεί στην εκτίμηση της πιθανότητας να βελτιωθεί η ένταξη της πρόληψης καταστροφών στα επιχειρησιακά προγράμματα που έχουν εκπονηθεί για τη χρονική περίοδο 2007-2013 και καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα διαρθρωτικά ταμεία που διατίθενται άμεσα για την πρόληψη κινδύνου, ώστε να αναληφθεί δράση σε αυτόν τον τομέα χωρίς χρονοτριβή κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού· υπενθυμίζει, ωστόσο, την ανάγκη για συντονισμένη δράση σχετικά με το θέμα αυτό· συνιστά, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, να λάβει υπόψη η Επιτροπή την ανάγκη λήψης μέτρων χορήγησης χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ για την πρόληψη των καταστροφών τα οποία θα καλύπτουν όλους τους τομείς δράσης·

12. διαπιστώνει ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει σταδιακά τις φυσικές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρών και των υδρολογικών καταστροφών, για τις οποίες είναι ουσιώδους σημασίας η επαρκής και καλά συντονισμένη πρόληψη και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης του προϋπολογισμού, κάθε δυνατότητα βελτίωσης των υφιστάμενων συστημάτων πρόληψης των καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας χρησιμοποίησης των πόρων για την έγκαιρη προειδοποίηση και τη δορυφορική παρακολούθηση που διατίθενται σήμερα με σκοπό την αξιολόγηση των κινδύνων ξηρασίας και απερήμωσης·

13. προτρέπει την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι τρέχουσες δημοσιονομικές πιέσεις που προκύπτουν από την κρίση δεν θα οδηγήσουν σε μείωση των πόρων που διατίθενται στις υφιστάμενες πολιτικές για την πρόληψη των καταστροφών και, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης του προϋπολογισμού, να αξιολογήσει προσεκτικά τυχόν κενά στον τομέα της πρόληψης και να εξετάσει κατά πόσον καλύπτεται κάθε είδος καταστροφής από τα διαθέσιμα μέσα·

14. προτρέπει την Επιτροπή να μην ξεχνά ότι η βελτίωση της διαχείρισης και η διατήρηση των δασικών εκτάσεων αποτελεί μία από τις βασικές της προτεραιότητες στον τομέα της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής· εκτιμά ότι η εφαρμογή μιας γνήσιας δασικής πολιτικής θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στην πρόληψη των φυσικών καταστροφών·

15. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της πρόληψης καταστροφών, καθώς και συντονισμένα σχέδια έκτακτης ανάγκης που θα προβλέπουν τη διασυνοριακή συνεργασία εθνικών δυνάμεων επέμβασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης·

16. εκφράζει την άποψη ότι η χρηματοδότηση υποδομών από τα διαρθρωτικά ταμεία στις προσεχείς περιόδους προγραμματισμού πρέπει να συνδέεται με την προγενέστερη εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν την τήρηση προτύπων πρόληψης καταστροφών·

17. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει άμεσα καινούργια πρόταση με στόχο την περαιτέρω απλοποίηση των κανόνων διαχείρισης και την ενίσχυση της ευελιξίας του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.4.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	37 1 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	François Alfonsi, Jean-Paul Besset, Victor Boştinaru, Zuzana Brzobohatá, John Bufton, Alain Cadec, Salvatore Caronna, Ricardo Cortés Lastra, Tamás Deutsch, Rosa Estaràs Ferragut, Danuta Maria Hübner, Seán Kelly, Constanze Angela Krehl, Petru Constantin Luhan, Ramona Nicole Mănescu, Riikka Manner, Iosif Matula, Erminia Mazzoni, Jan Olbrycht, Wojciech Michał Olejniczak, Markus Pieper, Monika Smolková, Nuno Teixeira, Michael Theurer, Viktor Uspaskich, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák, Kerstin Westphal, Hermann Winkler, Joachim Zeller, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska, Χαράλαμπος Αγγουράκης, Μιχάλης Τρεμόπουλος, Евгени Кирилов, Филиз Хакъева Хюсменова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Vasilica Viorica Dăncilă, Ivars Godmanis, Catherine Grèze, Veronica Lope Fontagné, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (17.3.2010)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών
(2009/2151(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Maria do Céu Patrão Neves

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πρόληψη των φυσικών και των ανθρωπογενών καταστροφών[1]· στηρίζει την άποψη ότι η πρόληψη των καταστροφών είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένη με την παρέμβαση· επαναβεβαιώνει το προηγούμενο έργο[2] του Κοινοβουλίου σχετικά με το θέμα αυτό και εκφράζει τη λύπη του διότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμη υποβάλει νομοθετικές προτάσεις που να ευθυγραμμίζονται με τις προτάσεις του Κοινοβουλίου· υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης ολοκληρωμένης νομοθεσίας και κατευθυντηρίων γραμμών με ελάχιστα πρότυπα, τα οποία να αντανακλούν μια ολιστική προσέγγιση, προς την κατεύθυνση μιας πιο αποτελεσματικής πολιτικής της ΕΕ για τη διαχείριση των καταστροφών· υπενθυμίζει ότι, σε διαφορετική περίπτωση, η Συνθήκη της Λισαβόνας επιτρέπει τη χρήση της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και ότι, ως εκ τούτου, και αυτό το θέμα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε αυτό το πλαίσιο·

2.  ζητεί από την Επιτροπή να συνδέσει στενά μεταξύ τους, όσον αφορά τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, όλα τα στάδια της πρόληψης, της ετοιμότητας, της άμεσης παρέμβασης και της διάσωσης, και να τα ενσωματώσει σε μια πολιτική ταχείας και αποτελεσματικής διαχείρισης· η ταχεία αντίδραση θα πρέπει να επιδιωχθεί για όλα τα είδη καταστροφών (εντός και εκτός ΕΕ, φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές) με τη συμπερίληψη όλων των μέσων της ΕΕ και του διοργανικού συντονισμού·

3.  συνηγορεί υπέρ μιας σφαιρικής στρατηγικής για ολόκληρη την Ένωση με τη μορφή ενός πρωτοκόλλου για την ενιαία δράση στα διάφορα είδη καταστροφών, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί πλήρως η αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών για την αντιμετώπιση των καταστροφών· εμμένει ότι στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις απομονωμένες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες, στις ορεινές και παραμεθόριες περιοχές και στις περισσότερο μειονεκτούσες από οικονομική άποψη περιφέρειες της Ευρώπης·

4.  στηρίζει τα βασικά στοιχεία της κοινοτικής προσέγγισης, τα θεωρεί όμως ανεπαρκή για τον γεωργικό τομέα· πιστεύει ότι έχει ουσιώδη σημασία η πρόληψη των καταστροφών που βασίζεται στη γνώση· επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας μιας βάσης δεδομένων στην οποία να καταγράφονται οι οικονομικές και κοινωνικές καταστροφές, με στόχο την αποτελεσματική παρακολούθηση, συμπεριλαμβανομένης και της χαρτογράφησης των περιοχών αυξημένου κινδύνου, καθώς επίσης και την ανάγκη εκπόνησης μέτρων που να αρμόζουν στην ειδική φύση των κυριότερων κινδύνων σε κάθε περιοχή·

5.  τάσσεται υπέρ της συσχέτισης των συντελεστών και των πολιτικών σε ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης των καταστροφών, υπογραμμίζοντας τα οφέλη μιας δύναμης ταχείας απόκρισης που να ενισχύει τον συντονισμό και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, διότι καμία χώρα δεν διαθέτει τους απαιτούμενους πόρους για να αντιμετωπίσει μόνη της μεγάλες φυσικές καταστροφές· στηρίζει την πρωτοβουλία να δημιουργηθεί μια ομάδα ενδιαφερομένων μερών και ζητεί να συμπεριληφθούν εκπρόσωποι από τη γεωργία στον προτεινόμενο μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων, με στόχο, μεταξύ άλλων, να καταστεί πραγματικότητα η αρχή της πολυλειτουργικότητας·

6.  υπογραμμίζει ότι οι επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών υπερβαίνουν τα νομικά και διοικητικά σύνορα των περιφερειών και των κρατών μελών και, ως εκ τούτου, η χαρτογράφηση κινδύνων πρέπει να συνοδεύεται από ευρύτερους μηχανισμούς περιφερειακής συνεργασίας, που θα λειτουργούν ανεξάρτητα από τα εν λόγω σύνορα, σε επίπεδο μεγάλων περιφερειών, προκειμένου να καταπολεμούνται αποτελεσματικότερα οι φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές τόσο στο στάδιο της πρόληψης όσο και της παρέμβασης·

7.  ζητεί τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, των γειτονικών προς την ΕΕ χωρών, καθώς και των αναπτυσσόμενων χωρών, σε διασυνοριακά προγράμματα για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τη διάδοση πρακτικών γνώσεων, μέσω προγραμμάτων ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας και αναπτυξιακών προγραμμάτων·

8.  θεωρεί ότι οι πρόσφατες εμπειρίες και οι εμπειρίες των τελευταίων ετών καταδεικνύουν την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης των κοινοτικών ικανοτήτων πολιτικής προστασίας, πρόληψης, ετοιμότητας και απόκρισης για τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, και καλεί την Επιτροπή να λάβει σχετικά μέτρα ως ορατή έκφραση της αλληλεγγύης της Ευρώπης απέναντι σε χώρες που πλήττονται από πολύ σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης· υποστηρίζει τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό να βελτιώσουν την ετοιμότητα της πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη, ιδίως με την ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων, βέλτιστων πρακτικών, ασκήσεων και σχεδίων ετοιμότητας·

9.  λυπάται βαθύτατα για τις πολυάριθμες και τόσο σοβαρές απώλειες εξαιτίας των φυσικών καταστροφών που συγκλόνισαν το τελευταίο διάστημα ορισμένα κράτη μέλη και θεωρεί ότι θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα εάν τα μέτρα πρόληψης και ετοιμότητας είναι τα κατάλληλα για να συναχθούν τα απαραίτητα διδάγματα, προκειμένου να είναι μελλοντικά δυνατή η πρόληψη και ο περιορισμός των καταστροφικών επιπτώσεων τέτοιων καταστροφών στα κράτη μέλη· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη να παράσχουν λεπτομερή στοιχεία των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή εμπειριών και η συναγωγή συμπερασμάτων για τη λήψη άμεσων μέτρων, τον συντονισμό των διοικητικών οργάνων και των επιχειρησιακών μονάδων και για τη διαθεσιμότητα ανθρώπινων πόρων και του αναγκαίου υλικού·

10. καλεί τα κράτη μέλη και τις τοπικές αρχές να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση για την πρόληψη των καταστροφών, ιδίως σε σχολεία και κοινότητες των αγροτικών περιοχών·

11. υπενθυμίζει ότι οι επενδύσεις στην βιώσιμη διαχείριση οικοσυστημάτων ή σε μια υγιή διαχείριση του περιβάλλοντος μπορούν να προσφέρουν συμφέρουσες λύσεις για να γίνουν οι κοινότητες λιγότερο ευάλωτες στις καταστροφές· τα υγιή οικοσυστήματα ως ενδιάμεσες φυσικές ζώνες προστατεύουν από τις καταστροφές, συχνά η εγκατάσταση ή η συντήρησή τους είναι λιγότερο δαπανηρή και πολλές φορές είναι πιο αποτελεσματικά από μεγάλες τεχνικές κατασκευές· σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα (2004) οι επενδύσεις σε μέτρα πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης και της διατήρησης υγιών οικοσυστημάτων, κοστίζουν μόνο το ένα έβδομο του κόστους που συνεπάγονται οι φυσικές καταστροφές·

12. επισημαίνει την ανάγκη να συμπεριληφθούν οι εκπρόσωποι της γεωργίας στο μηχανισμό διαχείρισης των καταστροφών προκειμένου να επιτευχθεί μια ρεαλιστική αξιολόγηση και επανορθωτική δράση στον συγκεκριμένο τομέα, να συντονιστούν αποτελεσματικότερα οι υφιστάμενοι πόροι και να ενισχυθεί έτσι η ικανότητα άμεσης απόκρισης της πολιτικής της ΕΕ·

13. θεωρεί ότι η γεωργική και η δασική παραγωγή είναι ευάλωτες σε κλιματικά φαινόμενα όπως η ξηρασία, ο παγετός, ο πάγος, το χαλάζι, οι δασικές πυρκαγιές, οι θύελλες, οι πλημμύρες και οι ισχυρές βροχοπτώσεις, σε κινδύνους για την υγεία όπως τα παράσιτα, οι κάθε είδους ασθένειες, επιδημίες και επιζωοτίες, σε καταστροφές από άγρια ζώα, σε ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, η όξινη βροχή και η ακούσια και εκούσια γενετική μόλυνση, σε κατολισθήσεις λόγω προβλημάτων αστικού και χωροταξικού σχεδιασμού και λόγω τεχνολογικών και μεταφορικών κινδύνων, και απερήμωσης ορεινών περιοχών, σε δασικές πυρκαγιές κυρίως λόγω της έλλειψης συντήρησης των δασών και εγκληματικής συμπεριφοράς, και σε ρύπανση των ποταμών λόγω χημικών απορρίψεων από εργοστάσια, έκπλυσης των θρεπτικών ουσιών και απροσεξίας των επισκεπτών των δασών·

14. υπογραμμίζει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές διακυβεύουν την οικονομική βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων και οδηγούν σε μείωση του αγροτικού πληθυσμού, εντείνουν τη διάβρωση και την απερήμωση, καταστρέφουν τα οικοσυστήματα, θέτουν σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα και πλήττουν σοβαρά την ποιότητα ζωής του εναπομένοντος αγροτικού πληθυσμού· πιστεύει ότι οι συνέπειες είναι πιο σοβαρές σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα και χωρίς δυνατότητες οικονομικής διαφοροποίησης, όπου η γεωργία εξυπηρετεί τον βιοπορισμό ή αποτελεί τον μείζονα ή τον μοναδικό τομέα της οικονομίας, πράγμα που προκαλεί στις περιοχές αυτές έλλειψη τροφίμων και θέσεων εργασίας και μετανάστευση του πληθυσμού σε αστικές περιοχές·

15. υπογραμμίζει τον ρόλο του αγρότη ως φύλακα του τοπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση· θεωρεί, ως εκ τούτου, αναγκαία την ενίσχυση της διατήρησης μιας βιώσιμης γεωργικής δραστηριότητας για να αναχαιτιστεί η εγκατάλειψη της παραγωγής και η ερήμωση των αγροτικών περιοχών, που επιπροσθέτως αυξάνουν τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών·

16. υπενθυμίζει ότι η γεωργία έχει ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο αυτό, διότι διασφαλίζει την ύπαρξη των αγροτικών οικονομιών και περιορίζει τη μετανάστευση σε αστικές περιοχές, παρέχοντας καλές περιβαλλοντικές συνθήκες για τη γη, μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα και συμβάλλοντας στην παγίδευσή τους, συμβάλλοντας στη διατήρηση του εδάφους, επαναφέροντας τα συστήματα των ποτάμιων και των παράκτιων υδάτων στη φυσική τους κατάσταση και προωθώντας την ανάκτηση των φυσικών χώρων·

17. υπενθυμίζει ότι, με τη φωτοσύνθεση, τα φυτά απορροφούν το CO2 της ατμόσφαιρας και παράγουν βιομάζα που μπορεί να μετατραπεί σε βιοαέριο, βιοκαύσιμα και βιομηχανικά προϊόντα· η αυξανόμενη χρήση γεωργικών προϊόντων κατά την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, όπως τα πολυμερή, τα λιπαντικά, οι τασιενεργές ουσίες, οι διαλύτες και οι ίνες, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση της εξάρτησης από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

18. θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός ενεργειακών φυτών στη γεωργία, τα οποία μαζί με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια στην ΕΕ·

19. θεωρεί ότι οι πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στη γεωργική παραγωγή θα συμβάλουν στην άσκηση πρόσθετης πίεσης σχετικά με την αναγκαία διατήρηση της επισιτιστικής ασφάλειας, η οποία θα διακυβευθεί επίσης από τη δημογραφική αύξηση, με τον πληθυσμό να ανέρχεται σε εννέα δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050, απαιτώντας αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικής ικανότητας της τάξεως του 70%, πτυχές οι οποίες στο σύνολό τους αποδεικνύουν την άρρηκτη σύνδεση μεταξύ της επισιτιστικής ασφάλειας, του μετριασμού των κλιματικών αλλαγών, των φυσικών καταστροφών και της μείωσης της φτώχειας·

20. επισημαίνει την ανάγκη να διαθέτει η μελλοντική κοινή γεωργική πολιτική χρηματοδοτικά μέσα, στο πλαίσιο της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές και της μείωσης των δυσμενών τους επιπτώσεων, ιδίως για την πρόληψη των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, ώστε να συνεχίσει να εγγυάται την παροχή σίτισης στον ευρωπαϊκό πληθυσμό και να ανταποκρίνεται στις άλλες προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει·

21. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τις δυνατότητες δημιουργίας ενός ταμείου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο των προσεχών δημοσιονομικών προοπτικών, το οποίο θα συμβάλει στη χρηματοδότηση των μέτρων για την πρόληψη των φυσικών καταστροφών στους επιμέρους τομείς της οικονομίας·

22. υπενθυμίζει ότι τα δάση είναι μεν σημαντικά πρωτίστως για την παραγωγή ξυλείας, αλλά και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την πρόληψη των πυρκαγιών, των πλημμυρών, των χιονοστιβάδων και της διάβρωσης, τη διαχείριση των υπόγειων υδάτινων πόρων, τη διαχείριση του τοπίου και τη δέσμευση του άνθρακα· επείγει η υιοθέτηση από την ΕΕ μιας αυστηρής δασικής πολιτικής, η οποία θα λαμβάνει δεόντως υπόψη την ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών δασών και θα στηρίζεται στην επιστημονική γνώση για τη διατήρηση, την προστασία και την προσαρμογή τους στην καταπολέμηση των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται·

23. υπογραμμίζει ότι οι μακράς διάρκειας ξηρασίες των τελευταίων ετών ευνόησαν την αύξηση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας ταυτόχρονα την ερημοποίηση πολλών περιφερειών·

24. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει, όπως έγινε με την ήδη υπάρχουσα οδηγία για τις πλημμύρες, πρόταση οδηγίας για την αντιμετώπιση της ξηρασίας, που θα έχει ως στόχο τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των πολιτικών των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα και τη βελτιστοποίηση των διαθέσιμων κοινοτικών μέσων·

25. θεωρεί ότι οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σοβαρό πρόβλημα σε πολλά μέρη της Ευρώπης και ότι εκεί θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να αποφευχθούν η πυκνή αναδάσωση και η αλλοίωση της σύνθεσης του δάσους· πιστεύει ότι πρέπει να υπάρξει προτίμηση στα φυσικά είδη και στα μεικτά δάση, με στόχο την υψηλότερη αντοχή στις πυρκαγιές, τις θύελλες και τις ζημιές που προκαλούν τα έντομα, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι διαφορές ως προς τις φυσικές συνθήκες μεταξύ των βορείων δασικών ζωνών κωνοφόρων και των δασών της Νότιας Ευρώπης· καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη να εισαγάγουν νομικές διατάξεις, που θα περιλαμβάνουν κυρώσεις, για την αστική και ποινική ευθύνη των εμπρηστών, και να συντονίσουν τις ομάδες αποτίμησης τις οποίες συμβουλεύονται με στόχο την ανόρθωση της πληγείσας περιοχής, προκειμένου να αποφεύγονται κερδοσκοπικές δραστηριότητες·

26. τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης μιας πραγματικής δασικής πολιτικής για τη βελτίωση της διαχείρισης και της διατήρησης των δασών, λαμβανομένου υπόψη του σημαντικού τους ρόλου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της αυξανόμενης επίδρασής της στην εμφάνιση φυσικών καταστροφών·

27. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν στις αγροπεριβαλλοντικές ενισχύσεις τις πρόσθετες δαπάνες που προκύπτουν για τους αγρότες εξαιτίας της επιβολής προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας (όπως διατήρηση των ζωνών πυροπροστασίας ελεύθερων, απομάκρυνση νεκρών δέντρων, καλλιέργεια του εδάφους κατά μήκος των ορίων των αγρών κ.λπ.) και εξαιτίας μέτρων καθαρισμού των υδάτων (καθαρισμός των αποχετευτικών τάφρων και καναλιών)·

28. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιδιώξουν τη χρησιμοποίηση ορθών γεωργικών πρακτικών που σε ορισμένα κράτη μέλη έχει ήδη οδηγήσει στον υποδιπλασιασμό της χρησιμοποιούμενης ποσότητας αζωτούχων λιπασμάτων χωρίς να μειωθεί από αυτό η απόδοση της γεωργίας·

29. υπενθυμίζει ότι το νερό εμπλέκεται συχνά σε φυσικές καταστροφές, όχι μόνον μέσω πλημμυρών - που συχνά συνδέονται με ακατάλληλο σχεδιασμό - πάγου, χαλαζιού και ρύπανσης των ποτάμιων λεκανών, αλλά και λόγω της σπανιότητάς του, η οποία μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές, όπως η μετατροπή μεγάλων εκτάσεων της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης σε έρημο·

30. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση για την εφαρμογή στα κράτη μέλη των άρθρων 70 και 71 των διατάξεων του Απολογισμού Υγείας των συστημάτων ασφάλισης κινδύνου και των συστημάτων αλληλασφάλισης· ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα που να αντιμετωπίζει καλύτερα τον κίνδυνο και τα ασταθή έσοδα των γεωργών λόγω φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών· τονίζει ότι το σύστημα αυτό πρέπει να είναι πιο φιλόδοξο από το σημερινό μοντέλο, έτσι ώστε να εξαλειφθεί η πληθώρα διαφορετικών ασφαλιστικών συστημάτων στην ΕΕ, η οποία δημιουργεί μεγάλες ανισότητες στα εισοδήματα των γεωργών·

31. θεωρεί επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας ενός συστήματος ελάχιστης αποζημίωσης για φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές στο οποίο θα έχουν ίση πρόσβαση όλοι οι ευρωπαίοι αγρότες, καταγγέλλοντας τη μη εκτέλεση της παραγράφου 8 του άρθρου 11 του κανονισμού (ΕΚ) αρ. 1857/2006[3] της Επιτροπής, δεδομένης της αναντιστοιχίας που υπάρχει μεταξύ των υφιστάμενων ασφαλιστικών συστημάτων στα διάφορα κράτη μέλη και προτείνει η προώθηση των μέτρων πρόληψης να ευνοείται κατά τον υπολογισμό των ασφαλίστρων των αγροτικών ασφαλίσεων·

32. υπενθυμίζει ότι τα ασφαλιστικά συστήματα προβλέπονται από το "πορτοκαλί κουτί" του ΠΟΕ, καθώς και ότι οι εμπορικοί εταίροι μας, όπως οι ΗΠΑ (Αντικυκλικό Πρόγραμμα και Προγράμματα Βοήθειας για Καταστροφές) τα χρησιμοποιούν συστηματικά για να ασφαλίσουν τα έσοδα των γεωργικών και δασοκομικών εκμεταλλεύσεων, ως αντιστάθμισμα για τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών και για τις απώλειες εισοδήματος λόγω της αστάθειας των αγορών·

33. επισημαίνει τις ήδη υφιστάμενες στρατηγικές για τη δράση με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων σε επιχειρηματικό επίπεδο όπως π.χ. στρατηγικές στο πλαίσιο των επιχειρήσεων ή στρατηγικές που προσανατολίζονται προς την αγορά· επαναλαμβάνει ότι τέτοιες στρατηγικές για τη διαφοροποίηση, την προσαρμογή της παραγωγής, την αλλαγή της αμειψισποράς, τις μεθόδους καλλιέργειας που δεν βλάπτουν το έδαφος και εξοικονομούν νερό, τις προθεσμιακές αγορές, τις ασφαλίσεις και τις συμβάσεις, βρίσκονται στο προσκήνιο και πρέπει να συμπληρωθούν με συνοδευτικά μέσα·

34. ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την πρόληψη των ανθρωπογενών καταστροφών, και καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι περιφερειακές αρχές θα εκπαιδευτούν στον τομέα της αντιμετώπισης καταστροφών·

35. θεωρεί ότι θα πρέπει να προβλεφθεί ένα επαρκές δημοσιονομικό πλαίσιο προς αντίδραση στις καταστροφές και ότι αυτό θα πρέπει κατά προτίμηση να διαρθρώνεται γύρω από το Ταμείο Αλληλεγγύης, την πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, την περιφερειακή πολιτική, το Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο, τις κρατικές ενισχύσεις, το πρόγραμμα Forest Focus και τα προγράμματα Life+· ζητεί όπως ειδικά κονδύλια, εκτός της ΚΓΠ, χρησιμοποιηθούν εν μέρει για τη χρηματοδότηση μέτρων ιδιωτικής πρόληψης, όπως είναι τα μέτρα για την προσαρμογή των δασών στην αλλαγή του κλίματος και οι ανάλογες ερευνητικές δραστηριότητες, αναδάσωσης, προστασίας των υγροτόπων και των συνδεόμενων οικοσυστημάτων, παρακολούθησης της διάβρωσης και καθίζησης στα υδάτινα ρεύματα, εναλλακτικών χρήσεων για την ανάκτηση γαιών υψηλού κινδύνου· ζητεί επίσης όπως η πρόληψη, η παρέμβαση και η ενημέρωση του πληθυσμού συμπεριληφθούν δεόντως στις προσεχείς δημοσιονομικές προοπτικές·

36. υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των μέτρων πρόληψης, που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση κάθε είδους φυσικών καταστροφών, με την εκπόνηση κοινών στρατηγικών κατευθυντηρίων γραμμών για τον καλύτερο συντονισμό των κρατών μελών και για τη βελτίωση της λειτουργικότητας και του συντονισμού μεταξύ των διαφόρων μέσων της ΕΕ (διαρθρωτικά ταμεία, Ταμείο Αλληλεγγύης, μηχανισμοί άμεσης αντίδρασης και μέσα πρόληψης των καταστροφών)·

37. ζητεί από την Επιτροπή να ενεργοποιήσει το υφιστάμενο Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία και χωρίς καθυστέρηση, προκειμένου να βοηθηθούν τα θύματα φυσικών καταστροφών, και ζητεί να καθιερωθούν πιο διαφανή κριτήρια·

38. καλεί την Επιτροπή να απλοποιήσει και να επιταχύνει τη διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχικές εκτιμήσεων των άμεσων ζημιών για χώρες που πλήττονται από καταστροφές, έτσι ώστε το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ να παρέχει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα·

39. ζητεί να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ και να ορισθεί η "καταστροφή" ως ένα μείζον καταστροφικό συμβάν που προκαλεί σοβαρή ζημία στον πληθυσμό και το περιβάλλον, έτσι ώστε η έννοια αυτή να συμπεριλάβει τις καταστροφές αργής εξέλιξης, όπως η ξηρασία· θεωρεί ότι, στο συγκεκριμένο πλαίσιο, η έγκριση, από τις κεντρικές ή περιφερειακές διοικήσεις, έκτακτων μέτρων παροχής ύδατος με δελτίο θα πρέπει να οδηγεί στην ανάληψη δράσης από το Κοινωνικό Ταμείο της ΕΕ·

40. τάσσεται υπέρ της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ, ώστε να συμπεριλάβει και ζημίες στον τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας·

41. θεωρεί ότι οι επιλέξιμες ενέργειες που διατυπώνονται στο άρθρο 4 του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) είναι υπερβολικά περιοριστικές και δεν προβλέπουν άλλες παρόμοιες καταστάσεις όπως οι ξηρασίες· σε αυτό το πλαίσιο, και παρά το ότι δεν είναι εφικτό τα κύρια θύματα (ιδιώτες και ιδιωτικές επιχειρήσεις) να λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις, θα πρέπει να εισαχθεί μια νέα, πιο ευέλικτη ρήτρα στο ΤΑΕΕ που θα επιτρέψει τη χορήγηση έμμεσων ενισχύσεων·

42. ζητεί την εισαγωγή μιας νέας κατηγορίας στο Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με «άλλες ενέργειες δημόσιου συμφέροντος, που έχουν ως στόχο την αποκατάσταση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των πληθυσμών ή/και περιοχών που επλήγησαν», ώστε να μπορούν να προβλέπονται γεγονότα των οποίων οι συνέπειες επηρεάζουν τα ιδιωτικά αγαθά που, δεδομένης της αναμφισβήτητης σημασίας τους για τη γενική ευημερία, λειτουργούν σαν να επρόκειτο για δημόσια αγαθά·

43. θεωρεί ότι έχει ζωτική σημασία να λαμβάνεται υπόψη η περιφερειακή διάσταση κατά τη θέσπιση των ορίων επιλεξιμότητας, καθότι, σε αντίθετη περίπτωση, οι περιφέρειες που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές καταστροφές ενδέχεται να βρεθούν αποκλεισμένες διότι δεν φτάνουν το όριο που έχει τεθεί για ολόκληρο το κράτος μέλος· θεωρεί ότι θα πρέπει επίσης να συνεκτιμάται η ειδική κατάσταση των απομακρυσμένων και απομονωμένων περιφερειών, όπως οι νησιωτικές και οι εξαιρετικά απόκεντρες περιφέρειες·

44. θεωρεί ότι, κατά τον καθορισμό των ορίων που αναφέρονται στο σημείο 15, πρέπει να ληφθούν υπόψη και όλες οι αγροτικές περιοχές με ιδιαίτερα φυσικά μειονεκτήματα και οι εγκαταλελειμμένες περιοχές, προκειμένου να δημιουργηθούν κίνητρα που θα εμποδίσουν την εγκατάλειψη των περιοχών αυτών·

45. απευθύνει έντονη έκκληση προς την Επιτροπή να υποστηρίξει την ανασυγκρότηση αγροτικών περιοχών που έχουν υποστεί σοβαρά πλήγματα, να προσπαθήσει να δώσει ώθηση στη δημιουργία θέσεων εργασίας και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αντισταθμίσει το κοινωνικό κόστος που συνδέεται με την απώλεια θέσεων εργασίας και άλλων εισοδηματικών πηγών στον τομέα της γεωργίας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	17.3.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	34 6 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	John Stuart Agnew, Richard Ashworth, José Bové, Luis Manuel Capoulas Santos, Vasilica Viorica Dăncilă, Michel Dantin, Paolo De Castro, Albert Deß, Diane Dodds, Herbert Dorfmann, Hynek Fajmon, Lorenzo Fontana, Iratxe García Pérez, Béla Glattfelder, Martin Häusling, Esther Herranz García, Peter Jahr, Elisabeth Jeggle, Jarosław Kalinowski, Elisabeth Köstinger, Giovanni La Via, George Lyon, Gabriel Mato Adrover, Mairead McGuinness, Krisztina Morvai, James Nicholson, Rareş-Lucian Niculescu, Wojciech Michał Olejniczak, Γεώργιος Παπαστάμκος, Marit Paulsen, Britta Reimers, Ulrike Rodust, Giancarlo Scottà, Czesław Adam Siekierski, Alyn Smith, Csaba Sándor Tabajdi, Janusz Wojciechowski
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Luís Paulo Alves, Σπύρος Δανέλλης, Lena Ek, Véronique Mathieu, Maria do Céu Patrão Neves, Daciana Octavia Sârbu

• [1]  COM(2009)0082.
• [2]  Έκθεση της 18ης Μαΐου 2006 για τις φυσικές καταστροφές (δασικές πυρκαγιές, ξηρασία και πλημμύρες) - οι γεωργικές πτυχές (C 297 Ε της 7.12.2006, σελ. 363)· ψήφισμα της 16ης Φεβρουαρίου 2006 για τη διαχείριση κινδύνων και κρίσεων στον γεωργικό τομέα (C 290 Ε της 29.11.2006, σελ. 407)· ψήφισμα της 19ης Ιουνίου 2008 για την αναβάθμιση της ικανότητας αντίδρασης της Ένωσης σε καταστροφές (C 286 Ε της 14.8.2008, σελ. 15).
• [3]  ΕΕ L 358, 16.12.2006, σελ. 3.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (28.4.2010)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών
(2009/2151(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Αντιγόνη Παπαδοπούλου

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματος τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών· υπενθυμίζει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές πλήττουν όλα τα κράτη μέλη και τις υποψήφιες χώρες και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων κινδύνων[1], τις πλημμύρες, τις θύελλες, την ξηρασία, το τσουνάμι, τους σεισμούς[2], τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, τις εκρήξεις ηφαιστείων, τις χιονοστιβάδες, τις κατολισθήσεις, τα τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα, τη διάβρωση του εδάφους, τη μόλυνση του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα και τη ρύπανση των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών·

2.  τονίζει ότι, στο πλαίσιο της εφαρμογής της ενωσιακής προσέγγισης, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι τα διάφορα κράτη μέλη πλήττονται από διαφορετικά είδη καταστροφών και ότι, για το λόγο αυτό, απαιτείται η λήψη διαφορετικών μέτρων·

3.  υπογραμμίζει ότι οι καταστροφές, αν και μπορεί να έχουν πολλές αιτίες, δεν αποδίδονται πάντοτε αποκλειστικά σε ακραία φυσικά φαινόμενα, αλλά ότι συχνά είναι πιθανότερο να οφείλονται στη στρεβλή σχέση του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον καθώς και σε τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν την αποδέσμευση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών ή πυρηνικών (ΧΒΡΠ) παραγόντων με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, στις καλλιέργειες, στις υποδομές και στην κτηνοτροφία·

4.  στηρίζει τα βασικά στοιχεία της ενωσιακής προσέγγισης· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του για το γεγονός ότι οι προγενέστερες προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν έχουν έως σήμερα υλοποιηθεί πλήρως, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης ενωσιακής στρατηγικής για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών·

5.  είναι πεπεισμένο ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για συζητήσεις χάραξης πολιτικής μεταξύ των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαφόρων ενδιαφερομένων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ και άλλων μελών της κοινωνίας των πολιτών·

6.  επισημαίνει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία των περιφερειών και επιδρούν αρνητικά στις υποδομές, την απασχόληση, τη φυσική και πολιτισμική κληρονομιά, το περιβάλλον, τον τουρισμό και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της κάθε χώρας· προτείνει, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της νέας Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και της κατάρτισης του χρηματοδοτικού πλαισίου 2014-2020, να συμπεριληφθεί στις προτεραιότητες για μια συνεκτική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας η ενωσιακή προσέγγιση σχετικά με τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, συμπεριλαμβανομένου ενός κατάλληλου μηχανισμού για τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας σε περιόδους κρίσεων τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε τρίτες χώρες·

7.  υπογραμμίζει τη σημασία της νέας ρήτρας αλληλεγγύης που αναφέρεται στο άρθρο 222 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να διασφαλίζονται οι προσπάθειες παροχής βοήθειας με όλα τα μέσα και με τον αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση φυσικής ή ανθρωπογενούς καταστροφής·

8.  υπογραμμίζει, ως προς αυτό, τη σημασία της συμμετοχής της Μόνιμης Επιτροπής για την Επιχειρησιακή Συνεργασία σε θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας, όπως αναφέρεται στο άρθρο 71 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όπως ορίζεται στην απόφαση του Συμβουλίου 2010/131/ΕΕ, της 25ης Φεβρουαρίου 2010, για τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής όσον αφορά την επιχειρησιακή συνεργασία για την εσωτερική ασφάλεια[3]· εφιστά, ωστόσο, την προσοχή στο γεγονός ότι η Μόνιμη Επιτροπή για την Επιχειρησιακή Συνεργασία σε θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας δεν είναι νομοθετικό σώμα και δεν πρέπει να έχει νομοθετικά ή οιονεί νομοθετικά προνόμια· εκφράζει βαθιά ανησυχία για την έλλειψη εποπτείας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια και ζητεί όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια ενημερώνονται δεόντως και προσηκόντως σχετικά με τις δραστηριότητες της Μόνιμης Επιτροπής για την Επιχειρησιακή Συνεργασία σε θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας, προκειμένου να διασφαλίζεται η αναγκαία δημοκρατική εποπτεία·

9.  υποστηρίζει ότι η Μόνιμη Επιτροπή για την Επιχειρησιακή Συνεργασία σε θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας πρέπει να παρέχει διαλειτουργική υποστήριξη σε όλες τις φάσεις (ετοιμότητα, αντίδραση και αποκατάσταση) της κινητοποίησης των μέσων σε σχέση με τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές και ότι το επιχειρησιακό της πλαίσιο πρέπει να αντικατοπτρίζει το σύνολο των τομέων τους οποίους πρέπει να καλύπτει (αστυνομική και τελωνειακή συνεργασία, εξωτερικά σύνορα, εσωτερική ασφάλεια και καταστροφές) σύμφωνα με τη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

10. τονίζει ότι η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης πρέπει να αποτελεί γνώρισμα της παροχής βοήθειας· επισημαίνει ότι η βοήθεια πρέπει να χορηγείται με βάση τις υπάρχουσες ανάγκες και χωρίς διακρίσεις που βασίζονται στη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες απόψεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την καταγωγή ή άλλο χαρακτηριστικό των αποδεκτών·

11. υπενθυμίζει ότι σε καταστάσεις καταστροφής και έκτακτης ανάγκης βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τίθενται σε κίνδυνο· ζητεί την αποτελεσματική παρακολούθηση των επιχειρήσεων παροχής βοήθειας ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων, μέσω μιας σειράς προληπτικών δράσεων σε σχέση με τη φυσική και σεξουαλική βία, την ψυχολογική κακοποίηση, την εμπορία ανθρώπων, τη βίαιη μετανάστευση και την εγκληματική συμπεριφορά·

12. υπογραμμίζει ότι οι γυναίκες πλήττονται συχνά περισσότερο από τις φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές, καθώς η επιβίωσή τους εξαρτάται περισσότερο, σε σύγκριση με τους άνδρες, από φυσικούς πόρους οι οποίοι απειλούνται από κινδύνους· ενθαρρύνει την Επιτροπή να εγκρίνει στρατηγικές ευαισθητοποιημένες ως προς τη διάσταση του φύλου για την αντίδραση στις ανθρώπινες ανάγκες σε θέματα ασφάλειας και στις περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές κρίσεις που προκαλούνται από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές·

13. τονίζει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές - όπως βιώσαμε πρόσφατα μετά την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία - μπορούν να προξενήσουν σοβαρές ζημίες στην οικονομία και σε κρίσιμες υποδομές, επί παραδείγματι στα δίκτυα παροχής βασικών υπηρεσιών, στις επικοινωνίες και στις μεταφορές· ζητεί από την Επιτροπή να ορίσει σαφείς προτεραιότητες για τη βοήθεια σε χώρες που έχουν πληγεί από καταστροφές, όπως ο σχεδιασμός για την παροχή στέγης και άλλης βοήθειας στον τόπο της καταστροφής ή η παροχή επαρκούς και ασφαλούς νερού και εγκαταστάσεων υγιεινής·

14. τονίζει ότι μια αποτελεσματική επιχείρηση πολιτικής προστασίας στηρίζεται σε συγκεκριμένες βασικές παραμέτρους, όπως η πρόληψη, η ενεργός συμμετοχή όλων, η ετοιμότητα, η αντίδραση, οι μηχανισμοί αποκατάστασης και ανασυγκρότησης·

15. εφιστά την προσοχή στη δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και δυνάμεων ταχείας αντίδρασης που πρέπει να συνοδεύονται από προγράμματα κατάρτισης και έργα για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης·

16. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια πλήρης συλλογή δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και το κόστος των καταστροφών και να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή αυτών των δεδομένων και πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ με στόχο να διεξαχθούν συγκριτικές μελέτες και να διαπιστωθούν οι πιθανές διασυνοριακές επιπτώσεις των καταστροφών, ούτως ώστε να μπορούν τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά με τις εθνικές δυνατότητες πολιτικής προστασίας και τους εθνικούς ιατρικούς πόρους· υπογραμμίζει επίσης ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν και να αναπτυχθούν οι ήδη υφιστάμενες δομές, όπως το Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης (ΚΠΠ), αντί της δημιουργίας νέων·

17. επισημαίνει ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν προκληθεί και επιδεινωθεί από την κλιματική αλλαγή, είναι σήμερα υπεύθυνα για την αύξηση της αναγκαστικής μετανάστευσης και, ως εκ τούτου, επιθυμεί να υπογραμμίσει την αυξανόμενη σχέση ανάμεσα στους αιτούντες άσυλο και στις περιοχές που χαρακτηρίζονται από περιβαλλοντική υποβάθμιση· ζητεί μεγαλύτερη προστασία και επανεγκατάσταση των "προσφύγων λόγω της κλιματικής αλλαγής"·

18. θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχει ένας ισχυρός οριζόντιος μηχανισμός συντονισμού ώστε να διασφαλίζεται η διάδοση των βέλτιστων πρακτικών οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν τη συνεργασία όσον αφορά την ετοιμότητα, την αντίδραση και την αποκατάσταση·

19. επισημαίνει ότι η πρόσβαση στην περίθαλψη αποτελεί στοιχείο κρίσιμης σημασίας αμέσως μετά από μια καταστροφή· υποστηρίζει ότι πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στην επείγουσα ιατρική και χειρουργική περίθαλψη για τους τραυματισμένους επιζώντες, στη μείωση του κινδύνου από τις μεταδιδόμενες νόσους, στην ψυχοκοινωνική υποστήριξη ανθρώπων που έχουν σημαδευτεί από σημαντικές απώλειες, έχουν υποστεί ψυχικά τραύματα και ζουν υπό δυσχερείς κοινωνικές συνθήκες και συνθήκες διαβίωσης, καθώς και στη στήριξη για την εξασφάλιση της κατάλληλης διατροφής νηπίων και μικρών παιδιών και της διαχείρισης του προβλήματος υποσιτισμού τους·

20. φρονεί ότι, δεδομένης της αύξησης στη συχνότητα και στο μέγεθος των καταστροφών, σημαντικοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Χρηματοδοτικό Μέσο Πολιτικής Προστασίας πρέπει να επικεντρωθούν σε μεγαλύτερο βαθμό σε προληπτικά μέτρα και ότι οι δυνατότητες χρηματοδότησης για δράσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε τρίτες χώρες πρέπει να επεκταθούν αμέσως χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες·

21. φρονεί ότι η χρηματοδότηση η οποία έχει ως στόχο να συμπληρώνει τις εθνικές προσπάθειες για την προστασία, πρωτίστως των ανθρώπων, αλλά και του περιβάλλοντος και της περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε περίπτωση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών πρέπει να τελεί υπό τη διαχείριση των υφισταμένων χρηματοδοτικών μέσων·

22. υποστηρίζει ότι η συνεργασία μετά από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές ενέχει σαφή προστιθέμενη αξία· καλεί, συνεπώς, τα κράτη μέλη και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναπτύξουν ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα της πρόληψης καταστροφών και μια ολιστική προσέγγιση με στόχο την αποτελεσματικότερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της διαχείρισης καταστροφών· ως εκ τούτου, επιδοκιμάζει τα μέτρα που έχει ήδη λάβει το Συμβούλιο σχετικά με την ανάπτυξη ενός ενωσιακού πλαισίου για την πρόληψη των καταστροφών και την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών·

23. επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και δημοκρατική επίβλεψη των δραστηριοτήτων ασφάλειας· υπογραμμίζει την αυξημένη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην ανάπτυξη των πολιτικών ασφάλειας μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας, γεγονός που ανάγει σε ουσιαστικό στοιχείο την αποτελεσματική διαβούλευση σε όλα τα στάδια·

24. εφιστά την προσοχή στην πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, στην πρόνοια για την περίπτωση τέτοιων καταστροφών και στην άμβλυνση των πιθανών επιπτώσεών τους με στόχο την υιοθέτηση μιας στρατηγικής η οποία θα θεμελιώνεται σε μια ενεργητική προσέγγιση που στηρίζεται στην πληροφόρηση· προς τούτο, είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί ότι η εθνική νομοθεσία των κρατών μελών είναι σύμφωνη με τους βασικούς κανόνες ασφάλειας που πρέπει να τηρούνται, π.χ., στον τομέα των κατασκευών.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.4.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	41 1 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Roberta Angelilli, Vilija Blinkevičiūtė, Rita Borsellino, Emine Bozkurt, Simon Busuttil, Philip Claeys, Carlos Coelho, Cornelis de Jong, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Cornelia Ernst, Hélène Flautre, Kinga Gál, Kinga Göncz, Sylvie Guillaume, Ágnes Hankiss, Anna Hedh, Sophia in ‘t Veld, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Clemente Mastella, Louis Michel, Claude Moraes, Αντιγόνη Παπαδοπούλου, Γεώργιος Παπανικολάου, Carmen Romero López, Judith Sargentini, Birgit Sippel, Csaba Sógor, Renate Sommer, Rui Tavares, Wim van de Camp, Axel Voss, Tatjana Ždanoka
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Alexander Alvaro, Edit Bauer, Anna Maria Corazza Bildt, Ioan Enciu, Ana Gomes, Nadja Hirsch, Franziska Keller, Petru Constantin Luhan, Norica Nicolai, Cecilia Wikström, Мария Неделчева

• [1]  Πρόκειται για μία ενδεικτική απαρίθμηση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών· επομένως, άλλα είδη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών που δε μνημονεύονται στην παρούσα γνωμοδότηση μπορούν να συμπεριληφθούν στον κατάλογο.
• [2]  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2007, σχετικά με τον περιφερειακό αντίκτυπο των σεισμών (ΕΕ C 282 Ε, 6.11.2008, σ. 269).
• [3]  ΕΕ L 52, 3.3.2010, σ. 50.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	22.6.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	42 6 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	János Áder, Elena Oana Antonescu, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sandrine Bélier, Milan Cabrnoch, Martin Callanan, Nessa Childers, Esther de Lange, Anne Delvaux, Edite Estrela, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Julie Girling, Nick Griffin, Françoise Grossetête, Cristina Gutiérrez-Cortines, Satu Hassi, Dan Jørgensen, Karin Kadenbach, Christa Klaß, Jo Leinen, Corinne Lepage, Peter Liese, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Gilles Pargneaux, Andres Perello Rodriguez, Mario Pirillo, Pavel Poc, Vittorio Prodi, Frédérique Ries, Richard Seeber, Bogusław Sonik, Catherine Soullie, Salvatore Tatarella, Glenis Willmott, Sabine Wils, Marina Yannakoudakis, Θεόδωρος Σκυλακάκης
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Margrete Auken, João Ferreira, Christofer Fjellner, Marisa Matias, Bill Newton Dunn, Rovana Plumb, Giommaria Uggias, Thomas Ulmer, Anna Záborská, Μιχάλης Τρεμόπουλος