ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τις εργαζόμενες γυναίκες σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης
5.10.2010 - (2010/2018(INI))
Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων
Εισηγήτρια: Britta Thomsen
ΣΧΕΔΙΟ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τις εργαζόμενες γυναίκες σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής της 18ης Δεκεμβρίου 2009 με τίτλο «Ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών — 2010» (COM(2009)0694),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 26ης Νοεμβρίου 2003 με τίτλο «Βελτίωση της ποιότητας της εργασίας: επισκόπηση της πρόσφατης προόδου» (COM(2003)0728),
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του 2004 με θέμα την επισφαλή εργασία στην Ευρώπη και μια συγκριτική μελέτη των σχετικών με την αγορά εργασίας κινδύνων που υφίστανται στις ευέλικτες οικονομίες,
– έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου «σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών – Μέρος ΙΙ των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών για την Ευρώπη 2020» (COM(2010)0193/3),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2009 με θέμα την ευελιξία με ασφάλεια σε καιρούς κρίσης,
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/104/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, περί της εργασίας μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης[1],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006 , για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση)[2],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, σχετικά με τη συμφωνία πλαίσιο για την εργασία ορισμένου χρόνου που συνήφθη από τη CES, την UNICE και το CEEP[3],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 97/81/ΕΚ του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 1997, σχετικά με τη συμφωνία-πλαίσιο για την εργασία μερικής απασχόλησης που συνήφθη από την UNICE, το CEEP και την CES[4],
– έχοντας υπόψη το ενημερωτικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας με θέμα τις μορφές λίαν άτυπης απασχόλησης,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας του 2008 με αντικείμενο τα μέτρα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας του 2007 με θέμα τις συνθήκες εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την άποψη του φύλου,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας του 1998 με θέμα την επισφαλή εργασία και τις συνθήκες εργασίας στην Ευρώπη,
– έχοντας υπόψη την έθεση του Ευρωβαρομέτρου του Οκτωβρίου 2007 με θέμα την αδήλωτη εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής σε θέματα φύλου και απασχόλησης (EGGE) του 2009 με θέμα τον διαχωρισμό των φύλων στην αγορά εργασίας,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής σε θέματα φύλου, κοινωνικής ενσωμάτωσης και απασχόλησης του 2006 με θέμα τις οφειλόμενες στο φύλο ανισότητες ως αιτίες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού για μειονεκτούσες ομάδες σε τριάντα ευρωπαϊκά κράτη,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) με θέμα την αξιοπρεπή εργασία για τις οικιακές βοηθούς, εκπονηθείσα επ`ευκαιρία της 99ης συνόδου του τον Ιούνιο του 2010,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) του 2009 με θέμα την διάσταση του φύλου στην οικιακή εργασία στη Δ. Ευρώπη,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Ιουνίου 2010 σχετικά με τη διάσταση του φύλου στο πλαίσιο της οικονομικής ύφεσης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης[5],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Mαΐου 2009 σχετικά με την ενεργητική ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας[6],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Νοεμβρίου 2008 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των αμοιβών μεταξύ εργαζομένων ανδρών και γυναικών [7],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Ιανουαρίου 2006 σχετικά με το μέλλον της Στρατηγικής της Λισαβόνας όσον αφορά τη διάσταση του φύλου [8],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Σεπτεμβρίου 1998, για το ρόλο των συνεταιρισμών στην αύξηση της γυναικείας απασχόλησης[9],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 17ης Φεβρουαρίου 1998 σχετικά με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1996)’[10],
– έχοντας υπόψη τη γνώμη του τμήματος «Απασχόληση, Κοινωνικές Υποθέσεις, Δικαιώματα του Πολίτη» της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 12ης Μαΐου 2010 με θέμα την επαγγελματικοποίηση των οικιακών εργασιών (SOC/372 – CESE 336/2010),
– έχοντας υπόψη την έκδοση Statistics in focus της Eurostat, αρ. 12/2010, με αντικείμενο την συνεχιζόμενη κρίση των αγορών εργασίας της ΕΕ των 27,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων και τη γνώμη της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7‑0264/2010),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ατομίκευση και η διαρκώς αυξανόμενη ευελιξία της αγοράς εργασίας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων, θέτει τους εργαζόμενους, και ιδίως τις γυναίκες που συχνά επωμίζονται οικογενειακές υποχρεώσεις, σε πλέον ευάλωτη θέση και μπορεί να έχει ως συνέπεια το επισφαλές της εργασίας διότι επιτρέπει στους εργοδότες να επιδεινώνουν τις συνθήκες εργασίας,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό των γυναικών στην αγορά της επισφαλούς εργασίας είναι δυσανάλογα υψηλό, ότι ορισμένες μορφές επισφαλούς εργασίας που επιτελούν οι γυναίκες, όπως η αμειβόμενη οικιακή εργασία και η φροντίδα ατόμων, δεν είναι ορατές στην αγορά εργασίας, και ότι, παρά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ΕΕ για τις γυναίκες όσον αφορά τις δυνατότητες απασχόλησης, την ποιότητα της εργασίας, το εισόδημα διαβίωσης και τις ίσες αμοιβές για ισότιμη εργασία και εργασία ίσης αξίας,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το δυσανάλογα υψηλό ποσοστό των γυναικών στην αγορά της επισφαλούς εργασίας αποτελεί κομβικό παράγοντα που συντελεί στο υφιστάμενο χάσμα αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών το οποίο εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλο· λαμβάνοντας κατά συνέπεια υπόψη ότι η βελτίωση της ποιότητας της γυναικείας απασχόλησης θα μειώσει το χάσμα αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αθέλητη μερική απασχόληση είναι πολύ διαδεδομένη στον τομέα παροχής υπηρεσιών, ιδίως στους τομείς ξενοδοχείων και εστιατορίων, εκπαίδευσης, υγείας, κοινωνικής εργασίας και άλλες υπηρεσίες κοινοτικής, κοινωνικής και προσωπικής φροντίδας, τομείς στους οποίους η πλειοψηφία των εργαζομένων είναι γυναίκες,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας αντικατοπτρίζει τον ρόλο τους στην ενδοοικογενειακή ζωή και οι γυναίκες έχουν την τάση να αναλαμβάνουν εργασιακά καθήκοντα που τους επιτρέπουν να συνδυάζουν την αμειβόμενη και την άμισθη εργασία,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντίκτυπος της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης επί της επισφαλούς εργασίας υπήρξε διττός, δεδομένου ότι αφενός μεν η πρώτη αντίδραση πολλών επιχειρήσεων ήταν να περικόψουν τις θέσεις προσωρινής απασχόλησης και αφετέρου δε ότι εκφράζονται φόβοι ότι πολλές από τις μόνιμες θέσεις εργασίας που απωλέσθηκαν λόγω κρίσης δεν πρόκειται να επαναφερθούν, αλλά αντιθέτως θα αντικατασταθούν από άτυπες – αν όχι επισφαλείς – μορφές απασχόλησης,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επισφαλής εργασία αφορά "μη κανονικές" μορφές εργασίας που διαθέτουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
· μηδαμινή ή μηδενική ασφάλεια εργασίας λόγω του μη μόνιμου και συχνά ευκαιριακού χαρακτήρα της εργασίας, με συμβάσεις που περιέχουν κακούς όρους εργασίας ή ακόμα και χωρίς συμβάσεις, σε περίπτωση λόγου χάρη προσωρινών, υποχρεωτικά μερικής απασχόλησης συμβάσεων, ασαφή ωράρια και καθήκοντα που αλλάζουν αναλόγως των επιθυμιών του εργοδότη·
· χαμηλές αμοιβές που ενδέχεται να είναι ακόμα και ασαφείς ή ανεπίσημες·
· κανένα δικαίωμα κοινωνικής προστασίας ή προνόμιο επαγγελματικής φύσης·
· καμμία προστασία εναντίον των διακρίσεων·
· περιορισμένες ή μηδενικές προοπτικές προαγωγής στην αγορά εργασίας·
· καμμία συλλογική εκπροσώπηση εργαζομένων·
· περιβάλλον εργασίας που δεν συνάδει με τα ελάχιστα πρότυπα υγείας και ασφάλειας,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας όπως είναι οι προφορικές συμβάσεις, το αναγκαστικό μερικό ωράριο εργασίας και το μόνιμο μισθολογικό χάσμα έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην προστασία κοινωνικής ασφάλισης και στις συντάξεις και αυξάνουν τον κίνδυνο της φτώχειας για τους εργαζόμενους,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες εκτίθενται στον κίνδυνο μη αξιοπρεπών συνθηκών απασχόλησης, και ότι για το λόγο αυτό αξίζει να τους δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ως προς το θέμα αυτό, ιδίως κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκοσμιοποίηση και το σημερινό οικονομικό συνολικό πλαίσιο, από κοινού με την τεχνολογική πρόοδο, επιφέρουν μεταβολές στις εργασιακές σχέσεις και στο περιεχόμενο των καθηκόντων των εργαζομένων,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες που εργάζονται κάτω από επισφαλείς συνθήκες κατά πάσα πιθανότητα δεν ενημερώνονται σχετικά με τα δικαιώματά τους και εκτίθενται σε μεγαλύτερο βαθμό στον κίνδυνο να αποκλειστούν από την παροχή νομικής προστασίας και/ή να απολυθούν παράνομα,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη πόσο σημαντικό είναι το δικαίωμα όλων των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με επισφαλές καθεστώς απασχόλησης, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντίληψη που θεωρεί την γυναίκα ως δευτερεύουσα πηγή οικογενειακού εισοδήματος παραγνωρίζει αυθαίρετα ένα μεγάλο μέρος εργαζόμενων γυναικών οι οποίες αποτελούν τη μοναδική πηγή εισοδήματος στον οικογενειακό πυρήνα,
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των αδήλωτων εργαζόμενων γυναικών βαίνει αυξανόμενος, ιδίως στις οικιακές εργασίες,
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι απασχολούμενοι σε καθήκοντα οικιακής φροντίδας, καθαριότητας και τροφοδοσίας είναι γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικιακή εργασία στις εκβιομηχανισμένες χώρες αντιπροσωπεύει ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 5% και 9% του συνόλου των θέσεων εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτού του είδους η εργασία είναι ως επί το πλείστον επισφαλής, υποβαθμισμένη και άτυπη και λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι οι απασχολούμενοι σε οικιακές εργασίες υφίστανται συχνά μεροληπτική μεταχείριση και πέφτουν ευκολότερα θύματα άδικης, αθέμιτης και καταχρηστικής συμπεριφοράς λόγω του ευάλωτου της επαγγελματικής τους κατάστασης,
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η απώλεια δεξιοτήτων που πλήττει τους εργαζόμενους υψηλής κατάρτισης αποτελεί διαδεδομένο πρόβλημα στο χώρο της επισφαλούς εργασίας, ιδίως με θύματα εργαζόμενους που απολύονται ή διακινούμενους εργαζόμενους που αναλαμβάνουν ανειδίκευτες εργασίες προκειμένου να παραμείνουν στην αγορά εργασίας και δεδομένου ότι αυτή η κατάσταση, η οποία πλήττει ιδιαίτερα τις γυναίκες, υπονομεύει τις προοπτικές σταδιοδρομίας και την επίτευξη των μισθολογικών επιπέδων που αντιστοιχούν στα εκάστοτε προσόντα,
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διακινούμενες εργαζόμενες γυναίκες που δέχονται να αναλάβουν προσωρινές ανειδίκευτες εργασίες στις παρυφές της αγοράς εργασίας ή εργασίες ως οικιακοί βοηθοί είναι εν δυνάμει έκθετες σε δύο ειδών διακρίσεις δεδομένου ότι αφενός εργάζονται υπό πενιχρές, αντικανονικές, αν όχι παράνομες, συνθήκες και αφετέρου αντιμετωπίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό το ενδεχόμενο κακομεταχείρισης, βίας ή σεξουαλικής παρενόχλησης· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι συχνά δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, διαθέτουν περιορισμένη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, έχουν ελλιπή γνώση της τοπικής γλώσσας και αδυναμία δημιουργίας κοινωνικών δικτύων· λαμβάνοντας τέλος υπόψη ότι οι εργαζόμενοι σε παράνομες εργασίες δεν τολμούν να έρθουν σε επαφή με τις αρχές διότι φοβούνται την απέλαση στη χώρα προέλευσής τους,
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία του Συμβουλίου της Ευρώπης της 24ης Νοεμβρίου 1969 για την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) είναι απηρχαιωμένη και συνεπώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα προβλήματα που θα μπορούσαν να ανακύψουν από την απασχόληση au pair σε πολλά κράτη μέλη σήμερα,
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ εξακολουθεί να δεσμεύεται να ενσωματώσει την αρχή της ισότητας των φύλων στις πολιτικές της, και ότι, στο πλαίσιο της πολιτικής απασχόλησης, πρέπει να προωθούνται ενεργά ίσες ευκαιρίες για τις γυναίκες και τους άνδρες,
Ο συνδεδεμένος με το φύλο χαρακτήρας της επισφαλούς εργασίας
1. επισημαίνει τον στενά συνδεδεμένο με το φύλο χαρακτήρα της επισφαλούς εργασίας και υπενθυμίζει την μεταβολή που επιτελείται στην αγορά εργασίας από τυποποιημένες σε άτυπες μορφές εργασίας, γεγονός που καθιστά αναγκαία την προσπάθεια για να μην μετατραπεί η άτυπη εργασία σε επισφαλή εργασία· θεωρεί ότι, για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, πρέπει να ζητηθεί από τα κράτη μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους να ευθυγραμμίσουν σε μεγάλο βαθμό τους νομοθετικούς και συμβατικούς κανόνες τους σχετικά με την τυποποιημένη και την άτυπη εργασία προκειμένου να εμποδίσουν τις πλέον ευκολομεταχείριστες και λιγότερο ακριβές μορφές εργασίας να κυριαρχήσουν και λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που ενέχει μια πιθανή αύξηση στην αδήλωτη εργασία·
2. παροτρύνει το Συμβούλιο και την Επιτροπή να προσδιορίσουν τα χαρακτηριστικά της επισφαλούς εργασίας στο πλαίσιο των κατευθυντηρίων γραμμών για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών και για την νέα στρατηγική ισότητας των φύλων·
3. καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν νομοθετικά μέτρα προκειμένου να τεθεί τέρμα στην πρακτική των συμβάσεων ακαθόριστου ωραρίου που είναι διαδεδομένες στις εργασίες που αναλαμβάνουν συνήθως οι γυναίκες σε τομείς όπως αυτοί της οικιακής βοήθειας, της φροντίδας, της τροφοδοσίας και των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και να θεσπίσουν μέσα για την υλοποίηση ευρείας κλίμακας ελέγχων με σκοπό να υπαχθεί σε καθεστώς ρυθμίσεων η κάθε μορφής παρουσία ατόμων στο εσωτερικό επιχειρήσεων και λοιπών εργασιακών χώρων στους οποίους η παρουσία αυτή έχει μεν συμφωνηθεί επισήμως στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού και της κατάρτισης, αρχίζει όμως να συνιστά στην πράξη μία νέα πηγή καταχρήσεων με την απόκρυψη παρεχόμενων υπηρεσιών για τις οποίες δεν προβλέπεται αμοιβή από τον εργοδότη ούτε και προστασία για τους παρέχοντες τις υπηρεσίες αυτές·
4. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χαράξουν στρατηγικές για την επισφαλή εργασία προκειμένου να δοθεί έμφαση σε αξιοπρεπείς και "πράσινες" θέσεις εργασίας και να λαμβάνεται υπόψη η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων·
5. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση για τη μείωση του διπλού φόρτου εργασίας των γυναικών που συνιστά ένα από τους λόγους της υπερβολικής εκπροσώπησης γυναικών σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης· ζητεί να βελτιωθεί η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής στο πλαίσιο της τακτικής απασχόλησης ούτως ώστε να μειωθεί η επισφαλής απασχόληση·
Κοινωνικές συνθήκες
6. εκφράζει απογοήτευση διότι η νομοθετική δέσμη της ΕΕ για την απασχόληση και οι προαναφερθείσες οδηγίες περί εργασίας ορισμένου χρόνου, μειωμένου ωραρίου και προσωρινής εργασίας μέσω πρακτορείων δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς το πρόβλημα του επισφαλούς χαρακτήρα της εργασίας· καλεί ως εκ τούτου την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προχωρήσουν σε λήψη περαιτέρω ειδικών νομοθετικών μέτρων, όπως, λόγου χάρη, τη θέσπιση ελάχιστων δεσμευτικών κοινωνικών προτύπων υπέρ των εργαζομένων, την χορήγηση ίσης πρόσβασης σε όλους τους εργαζόμενους σε υπηρεσίες και παροχές κοινωνικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων της άδειας μητρότητας, της υγειονομικής περίθαλψης και των συντάξεων, καθώς και της εκπαίδευσης και κατάρτισης, και ανεξαρτήτως εργασιακών συνθηκών· καλεί επιπλέον τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν νομοθεσία που διασφαλίζει εύλογο περιορισμό εργάσιμων ωρών, ανάπαυση και ελεύθερο χρόνο για τους εργαζόμενους·
7. καλεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι εργοδότες που μεταχειρίζονται γυναίκες εργαζόμενες κατά τρόπο καταχρηστικό ή επιζήμιο θα προσάγονται στη δικαιοσύνη το συντομότερο δυνατόν·
8. υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα στις γυναίκες που εργάζονται σε επισφαλείς εργασίες να επιλέγουν τη συνδικαλιστική διασφάλιση δικαιωμάτων όπως η αξιοπρεπής αμοιβή, η άδεια μητρότητας, οι εύλογες και φυσιολογικές ώρες εργασίας και ένας χώρος εργασίας που εξασφαλίζει ίση μεταχείριση σε όλους, δικαιώματα που έχουν κρίσιμη σημασία για αυτές τις γυναίκες· καλεί τα κράτη μέλη να τιμωρούν πράξεις και συμπεριφορές που παρεμποδίζουν την συνδικαλιστική συμμετοχή και εν γένει ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, επιπλέον, να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες πρώτου βαθμού για γυναίκες που δεν μπορούν να λάβουν υποστήριξη από ένα εργασιακό συμβούλιο, για παράδειγμα οι εργαζόμενες σε οικίες· καλεί τους κοινωνικούς εταίρους να βελτιώσουν τη ισότητα των φύλων στα όργανά τους σε όλα τα επίπεδα·
9. τονίζει την ανάγκη λήψης νομοθετικών μέτρων προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότητα των φύλων και να περιοριστεί ο διαχωρισμός της αγοράς εργασίας αναλόγως του φύλου των εργαζομένων· παραπέμπει συνεπώς στο προαναφερθέν ψήφισμά του της 18ης Nοεμβρίου 2008, παροτρύνει την Επιτροπή να καταθέσει πρόταση υλοποίησης της αρχής ίσης αμοιβής ανδρών και γυναικών και υπενθυμίζει στα κράτη μέλη να μεταφέρουν στην εθνική νομοθεσία τους την οδηγία 2006/54/ΕΚ[11] χωρίς χρονοτριβή·
10. καλεί τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν στους στόχους παιδικής μέριμνας της Βαρκελώνης με σκοπό τη βελτίωση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και, ως εκ τούτου, την οικονομική τους ανεξαρτησία· καλεί τα κράτη μέλη να άρουν τυχόν εμπόδια που δεν επιτρέπουν στις γυναίκες να εργάζονται βάσει του ωραρίου που επιθυμούν, στο πλαίσιο είτε μερικής είτε πλήρους απασχόλησης·
11. τονίζει ότι είναι ανάγκη να παταχθεί ο επαγγελματικός και τομεακός διαχωρισμός της αγοράς εργασίας αναλόγως του φύλου των εργαζομένων μέσω ευαισθητοποίησης και από μικρή ηλικία, προτείνοντας λόγου χάρη σε άνδρες να κάνουν δουλειές που έχουν συνδεθεί με γυναικείες ικανότητες και αντιστρόφως, παροτρύνοντας τις μαθήτριες να κατευθυνθούν στους επιστημονικούς κλάδους και καταπολεμώντας την αντίληψη ότι οι γυναίκες αποτελούν δευτερεύουσα πηγή οικογενειακού εισοδήματος, με την συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων·
12. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προγραμματίσουν και να εφαρμόσουν μέτρα που θα διευκολύνουν την καλή εκπαίδευση, κατάρτιση και φοίτηση των κοριτσιών και νέων γυναικών, ενώ στο πλαίσιο αυτό πρέπει να παρασχεθεί ειδική στήριξη σε κορίτσια και νέες γυναίκες από μεταναστευτικό περιβάλλον· πέραν τούτου τονίζει πόσο αναγκαίο είναι για τις γυναίκες, αφού σταματήσουν την εργασία τους λόγω της γέννησης ενός παιδιού, να επιδιώξουν ενεργά την επιστροφή στην εργασία·
13. καλεί τα κράτη μέλη να πατάξουν την αδήλωτη εργασία μέσω της μετατροπής της σε κανονική απασχόληση, κάτι που μπορεί να γίνει με προληπτικά μέτρα όπως η χορήγηση ασυλίας από δίωξη σε εργαζόμενους οι οποίοι καταγγέλουν την παράνομη απασχόλησή τους και μέτρα αποτροπής που απευθύνονται στους εργοδότες· καλεί επίσης την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της συλλογής δεδομένων και να παρακολουθήσουν την πρόοδο που επιτυγχάνεται σε αυτό το τομέα·
14. τονίζει ότι η κοινωνική ασφάλεια αποτελεί καίριο τμήμα της «ευελιξίας με ασφάλεια»· τονίζει ότι η έννοια της ευελιξίας με ασφάλεια επηρεάζει τους άνδρες με διαφορετικό τρόπο από ό,τι τις γυναίκες και τείνει να ενισχύσει τους σημερινούς ρόλους των φύλων· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη και στους κοινωνικούς εταίρους τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2009 με θέμα την ευελιξία με ασφάλεια σε καιρούς κρίσης, ιδίως δε την αρχή της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην υλοποίηση των αρχών της ευελιξίας με ασφάλεια·
15. θεωρεί ότι με τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, των δανειακών διευκολύνσεων για σχέδια αυτοβοήθειας καθώς και προγραμμάτων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και εναλλακτικών πηγών εισοδήματος μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες για τις γυναίκες που απασχολούνται σε επισφαλείς θέσεις εργασίας·
16. υποστηρίζει ότι θα πρέπει μελλοντικά να διαμορφωθούν τυποποιημένες θέσεις εργασίας σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν την 'καλή εργασία' και να μην μετατρέπονται σε επισφαλείς θέσεις εργασίας· θεωρεί ότι πρέπει να ρυθμιστούν καλύτερα οι αγορές εργασίας μέσω αυστηρότερων ελέγχων της εργασίας προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των εργαζομένων με επισφαλές καθεστώς απασχόλησης·
17. καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να θεσπίσει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές και συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία της απασχόλησης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ 2020·
18. σύμφωνα με τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί σε τοπικό επίπεδο, καλεί την Επιτροπή να παράσχει στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με βέλτιστες πρακτικές για την καταπολέμηση των άμεσων και έμμεσων διακρίσεων, την ενσωμάτωση της αρχής της ισότητας των φύλων και τη μείωση των επισφαλών συνθηκών απασχόλησης για τις γυναίκες·
19. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθετικές διατάξεις για το κοινωνικό και το νομικό καθεστώς των εποχιακών εργαζομένων και να τους παρέχουν κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης· στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει ότι εποχιακοί εργαζόμενοι θεωρούνται οι εργαζόμενοι εκείνοι που έχουν συνάψει σύμβαση εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου η διάρκεια και η συνέχιση της οποίας επηρεάζεται από εποχιακούς παράγοντες, όπως λ.χ. οι καιρικές συνθήκες λόγω εποχής, οι επίσημες αργίες και/ή οι περίοδοι συγκομιδής στον γεωργικό τομέα·
20. επισημαίνει ότι, σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, η επισφαλής εργασία, στην οποία είναι δυνατόν να μην λαμβάνονται υπόψη οι ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας, ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους τραυματισμών, ασθενειών, ευπάθειας· καλεί συνεπώς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τους ελέγχους των ελαχίστων υγειονομικών απαιτήσεων και προτύπων ασφαλείας στον χώρο εργασίας και να προσέξουν ιδιαιτέρως τους ιδιαίτερους κινδύνους που απειλούν τις γυναίκες εργαζόμενες·
Οικιακοί βοηθοί
21. καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές και να αξιοποιούν στο έπακρο τις δυνατότητες συγχρηματοδότησης που παρέχουν τα διαρθρωτικά ταμεία, ιδίως δε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, προκειμένου να εξασφαλίσουν ευρύτερη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές και υψηλής ποιότητας υποδομές μέριμνας για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, προκειμένου να μην εξαναγκάζονται οι γυναίκες να αναλαμβάνουν τα καθήκοντα αυτά υπό μη αναγνωρισμένο καθεστώς· τονίζει επιπροσθέτως πόσο σημαντικό είναι να μετατρέπονται, όποτε είναι δυνατό, οι επισφαλείς οικιακές εργασίες φροντίδας σε αξιοπρεπείς και μακράς διάρκειας θέσεις εργασίας·
22. καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη στη διοργάνωση εκστρατείας για τη σταδιακή μετατροπή επισφαλών θέσεων εργασίας σε τακτική απασχόληση· καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει πρόγραμμα που θα αποβλέπει στην εκπαίδευση των εργαζομένων σχετικά με τις συνέπειες και τον αντίκτυπο της επισφαλούς εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας και της υγείας στο χώρο εργασίας·
23. καλεί την Επιτροπή να εισηγηθεί μια νέα ευρωπαϊκή συμφωνία περί εσωτερικών άμισθων βοηθών η οποία θα μειώνει το όριο ηλικίας που είναι επί του παρόντος τα 30 έτη ούτως ώστε να μην είναι πλέον δυνατόν να καλύπτονται θέσεις au pair από ενήλικες βιοπαλαιστές που πλησιάζουν τα 30, και η οποία θα επισημαίνει ότι ο ρόλος των au pair είναι να βοηθούν στα καθημερινά οικογενειακά καθήκοντα και να συμμετέχουν στις οικογενειακές δραστηριότητες χωρίς να εργάζονται πάνω από 30 ώρες την εβδομάδα, καθώς επίσης και ότι σκοπός είναι η ανάπτυξη των διαπολιτισμικών αντιλήψεων και γλωσσικών δεξιοτήτων των au pair·
Διακινούμενοι εργαζόμενοι
24. καλεί την Επιτροπή, στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής για την ισότητα των φύλων, να επιδείξει ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στις προσπάθειες προαγωγής της ισότητας των φύλων στις πολιτικές της στους τομείς της μετανάστευσης και της ενσωμάτωσης, με στόχο ιδίως την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού απασχόλησης των διακινούμενων εργαζόμενων γυναικών·
25. επισημαίνει ότι η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστριών είναι ακόμα πιο δύσκολη από των μεταναστών, δεδομένου ότι υφίστανται διττή διάκριση και παροτρύνει συνεπώς τους εργοδότες να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να διευκολύνουν την κοινωνική ενσωμάτωση των διακινούμενων εργαζόμενων γυναικών, προσφέροντάς τους για παράδειγμα γλωσσική κατάρτιση και/ή βοηθητικές υπηρεσίες και να εξασφαλίσουν αφετέρου ότι οι εργαζόμενοι μετανάστες είναι νομίμως εγγεγραμμένοι ώστε να δικαιούται παροχών·
Έρευνα επί του θέματος
26. εφιστά ιδιαιτέρως την προσοχή στην έλλειψη έρευνας επί του θέματος της επισφαλούς εργασίας και καλεί την Επιτροπή και το Eurofound να συνεργαστούν με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την διεξαγωγή στοχοθετημένης έρευνας που θα κληθεί να αξιολογήσει, μεταξύ άλλων, το κόστος της απώλειας δεξιοτήτων και την υπονόμευση της ποιότητας ζωής που συνεπάγεται η επισφαλής απασχόληση, χωρίς να αγνοηθεί ο παράγοντας του φύλου· τονίζει ότι τα μελλοντικά ερευνητικά προγράμματα της Ευρώπης οφείλουν να αποδώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα κοινωνικά ζητήματα, όπως η επισφαλής απασχόληση·
27. εκφράζει ικανοποίηση για τους συνολικούς στόχους του πιλοτικού προγράμματος που έχει ως επιδίωξη την μετατροπή της επισφαλούς εργασίας σε απασχόληση με δικαιώματα και υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία που πρόκειται να έχει στην υλοποίηση αυτού ο συνυπολογισμός της διάστασης του φύλου
28. αναθέτει στoν Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.
- [1] ΕΕ L 327, 5.12.2008, σ. 9.
- [2] ΕΕ L 204, 26.7.2006, σ. 23.
- [3] ΕΕ L 175, 10.7.1999, σ. 43.
- [4] ΕΕ L 14, 20.1.1998, σ. 9.
- [5] Κείμενα που εγκρίθηκαν, Ρ7_ΤΑ(2010)0231
- [6] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2009)0371.
- [7] ΕΕ C 16 E, 22.01.2010, σ. 21.
- [8] ΕΕ C 287 E, 24.11.2006, σ. 323.
- [9] ΕΕ C 313, 12.10.1998, σ. 234.
- [10] ΕΕ C 80, 16.3.1998, σ. 43.
- [11] Oδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006 , για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 204, 26.7.2006, σ. 23).
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1. Εισαγωγή
Η επισφαλής εργασία ήταν ανέκαθεν σημαντικό θέμα αλλά η τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση την έχει καταστήσει θέμα προτεραιότητας, ιδίως δε αυτήν των γυναικών. Η κρίση είχε διττό αντίκτυπο:
Καταρχάς οι πληγείσες από τη κρίση επιχειρήσεις μείωσαν τις μόνιμες σχέσεις εργασίας και τις αντικατέστησαν με άλλους τύπους προσωρινής απασχόλησης.
Κατά δεύτερο λόγο, ένα μακροχρόνιο αποτέλεσμα της κρίσης ενδέχεται να αποδειχθεί η μη επαναφορά των μόνιμων θέσεων που χάθηκαν αλλά η αντικατάσταση τους με άτυπες σχέσεις εργασίας που μεταθέτουν όλους τους κινδύνους στους εργαζόμενους και αυξάνουν τα κέρδη των εργοδοτών.
Το ποσοστό των γυναικών σε αυτές τις εργασίες είναι αυξημένο και άρα αυξημένος θα είναι και ο αντίκτυπος εις βάρος τους από την προαναφερθείσα αρνητική εξέλιξη. Η επισφαλής εργασία συντηρεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και υπονομεύει οποιαδήποτε επαγγελματική προοπτική.
Το ζήτημα της επισφαλούς εργασίας έχει αποτελέσει αντικείμενο σειράς ψηφισμάτων του ΕΠ αλλά η κατάσταση των γυναικών δεν έχει μελετηθεί επαρκώς.
2. Ορισμός της επισφαλούς εργασίας
Επισφαλής εργασία είναι η άτυπη εργασία που χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα:
· μηδαμινή ή μηδενική ασφάλεια εργασίας λόγω του μη μόνιμου και συχνά ευκαιριακού χαρακτήρα της εργασίας, με συμβάσεις που εξασφαλίζουν κακές συνθήκες εργασίας ή ακόμα και χωρίς συμβάσεις, σε περίπτωση λόγου χάρη προσωρινών, υποχρεωτικά μερικού ωραρίου εργασιών, ασαφή ωράρια και καθήκοντα που αλλάζουν αναλόγως των επιθυμιών του εργοδότη,
· χαμηλές αμοιβές που ενδέχεται να είναι ακόμα και ασαφείς ή ανεπίσημες·
· κανένα δικαίωμα κοινωνικής προστασίας ή προνόμιο επαγγελματικής φύσης·
· καμμία προστασία εναντίον των διακρίσεων·
· περιορισμένες ή μηδενικές πιθανότητες προαγωγής στην αγορά εργασίας·
· καμμία συλλογική εκπροσώπηση εργαζομένων·
· εργασιακό περιβάλλον χωρίς τα ελάχιστα πρότυπα ασφάλειας και υγείας.
Το επισφαλές της εργασίας προσθέτει στοιχεία που αυξάνουν τους κινδύνους όπως τα περιορισμένα προσόντα, οι περίοδοι της ανεργίας, τα προβλήματα υγείας κλπ. Όταν επιπλέον όλων αυτών, είναι σύντομος ο χρόνος της εργασίας, τότε αυξάνονται οι κίνδυνοι αποκλεισμού από κάθε είδους κοινωνικής, συνταξιοδοτικής και συνδικαλιστικής προστασίας. Ανακύπτουν κίνδυνοι διαμόρφωσης κατάστασης φτώχιας παρά την άσκηση βιοποριστικής δραστηριότητας και αδήλωτης εργασίας με αρνητικές συνέπειες για την κοινωνική προστασία και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα.
3. Ο συνδεδεμένος με το φύλο χαρακτήρας της επισφαλούς εργασίας
Οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας στις οποίες είναι πλέον διαδεδομένο το μερικό ωράριο αφορούν στο σύνολό τους σχδόν τις ξενοδοχειακές, κοινωνικές κα υπηρεσίες στις οποίες πλειοψηφούν οι γυναίκες.
Πραγματοποιηθείσες μελέτες έχουν δείξει ότι σε πολλές εταιρείες, το μερικό ωράριο αφορά αποκλειστικά γυναίκες, με το 55% αυτών των εταιριών να μην απασχολούν ούτε έναν άντρα.. Σύμφωναμε τα τελευταία στοιχεία, 31.5[1] % των εργαζομένων γυναικών δουλεύουν με μεριό ωράριο (30 ώρες ή λιγότερο εβδομαδιαίως) εν συγκρίσει με 8.3% των ανδρών.
Στη γεωργία, οι γυναίκες με μερικό ωράριο ανέρχονται στο 86%[2] .
Μια άλλη αρνητική συνέπεια είναι ο αποκλεισμός από ομαδικές εργασίες. Δύσκολα επίσης προάγεται κανείς. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 36% των ανδρών με υψηλό μορφωτικό επίπεδο εργάζονται σε διευθυντικές θέσεις εν συγκρίσει με το 15% των γυναικών με υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Μελέτες βασισμένες στην 4η Ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας παραπέμπουν σε χαμηλότερη απασχολησιμότητα για τις γυναίκες. Από τους τρεις παράγοντες που καθορίζουν την απασχολησιμότητα, οι γυναίκες βρίσκονται υψηλά όσον αφορά την εκπαίδευση αλλά υστερούν όσον αφορά τηνκατάρτιση και την εναλλαγή καθηκόντων. Οι επισφαλείς εργασίες προφανώς δεν εμφανίζουν υψηλές επιδόσεις απασχολησιμότητας, γεγονός που πλήττει κυρίως τις γυναίκες και τους νέους.
4. Η συμβατική μορφή απασχόλησης
Οι εξαιρετικά επισφαλείς μορφές εργασίας αφορούν προφορικές συμφωνίες, συμβάσεις 10 ωρών την εβδομάδα ή λιγότερο και συμβάσεις κατώτερες των 6 μηνών. Έρευνες του Eurofound ·εχουν δείξει ότι αυτού του είδους οι εργασίες αποτελούν την πλειοψηφία στις λεγόμενες περιοριστικές εργασίες (με έλλειψη αυτονομίας, συζητήσεων και απαιτήσεων περί εργασίας) που απαντώνται στις ανειδίκευτες εργασίες όπου κυριαρχούν οι γυναίκες στις νεώτερες (κάτω των 25) και στις πιο ηλικιωμένες (55+) ηλικιακές ομάδες. Η αναλογία ανδρών (22%) και γυναικών (21%) στις ηλικίες 15 ως 29 σε επισφαλείς είναι παρόμοια αλλά αυξάνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες εις βάρος των γυναικών. .
5. Εισόδημα: μισθολογικές διακρίσεις
Το χάσμα μεταξύ των φύλων στην Ευρώπη είναι 18 % (στοιχεία του 2008 της Eurostat), κάτι που σημαίνει ότι το ωρομίσθιο των γυναικών υπολείπεται εκείνου των ναδρών κατά ένα πέμπτο. Άλλες διαφορές δεν λαμβάνονται υπόψη αλλά αυτό το ποσοστό μπορεί να ερμηνευτεί από τη τάση των γυναικών να αναλαμβάνουν μερικού ωραρίου εργασίες, συχνά για οικογενειακούς λόγους. Η εργασία σε λιγότερο καλά αμειβόμενους τομείς, με μικρότερη συνδικαλιστική εκπροσώπηση ή σε βρεφονηπιακές εργασίες εξηγεί επίσης το χάσμα
6. Οικιακή απασχόληση
Προκειμένου να συμφιλιώσουν την επαγγελματική με την οικογενειακή τους ζωή, οι γυναίκες επιλέγουν συχνά να αναθέσουν τις οικιακές εργασίες σε άλλες γυναίκες, ως επί το πλείστον.
Βασικό χαρακτηριστικό τούτων είναι η υποβάθμιση και, συχνά η άνιση, άδικη και αθέμιτη μεταχείριση.
7. Μετανάστριες
Οι γυναίκες των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών αναγκάζονται συχνά να φύγουν μακρυά από τα παιδιά τους σε αναζήτηση εργασίας σε άλλες χώρες, συχνά ανειδίκευτης ή και παράνομης.Συχνά αγνοούν τα δικαιώματά τους ή τη γλώσσα της νέας χώρας ή αντιμετωπίζουν κρούσματα κακομεταχείρισης, βίας ή σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι γυναίκες αυτές φοβούνται να προσφύγουν στις αρχές για το φόβο της απέλασης.
8. Έλλειμμα έρευνας
Το έλλειμμα έρευνας που παρατηρείται σήμερα στον τομέα της επισφαλούς εργασίας και της θέσης των γυναικών είναι σημαντικό, γεγονός που καθιστά επιτακτικό καθήκον στο μέλλον την επένδυση στην έρευνα ως προς το ρόλο του φύλου στην επισφαλή εργασία.
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (14.7.2010)
προς την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων
σχετικά με τις γυναίκες εργαζόμενες σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης
(2010/2018(INI))
Συντάκτης γνωμοδότησης: Thomas Händel
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες βιώνουν κατά κύριο λόγο επισφαλείς συνθήκες απασχόλησης, και ότι, παρά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ΕΕ για τις γυναίκες όσον αφορά τις δυνατότητες απασχόλησης, την ποιότητα της εργασίας, το εισόδημα διαβίωσης και τις ίσες αμοιβές για ισότιμη εργασία και εργασία ίσης αξίας,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπερβολική εκπροσώπηση γυναικών σε επισφαλείς θέσεις εργασίας αποτελεί βασικό παράγοντα που συντελεί στις διαφορές των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών, που εξακολουθούν να διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο, και ότι, συνεπώς, με την αναβάθμιση της ποιότητας των θέσεων εργασίας για τις γυναίκες θα μειωθούν οι διαφορές στις αμοιβές μεταξύ αντρών και γυναικών,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ εξακολουθεί να δεσμεύεται να ενσωματώσει την αρχή της ισότητας των φύλων στις πολιτικές της, και ότι, στο πλαίσιο της πολιτικής απασχόλησης, πρέπει να προωθούνται ενεργά ίσες ευκαιρίες μεταξύ γυναικών και ανδρών,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες εκτίθενται στον κίνδυνο μη αξιοπρεπών συνθηκών απασχόλησης, και ότι για το λόγο αυτό αξίζει να τους δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ως προς το θέμα αυτό, ιδίως κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκοσμιοποίηση και το σημερινό οικονομικό συνολικό πλαίσιο, από κοινού με την τεχνολογική πρόοδο, επιφέρουν μεταβολές στις εργασιακές σχέσεις και στο περιεχόμενο των καθηκόντων των εργαζομένων,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες που εργάζονται κάτω από επισφαλείς συνθήκες κατά πάσα πιθανότητα δεν ενημερώνονται σχετικά με τα δικαιώματά τους και εκτίθενται σε μεγαλύτερο βαθμό στον κίνδυνο να αποκλειστούν από την παροχή νομικής προστασίας και/ή να απολυθούν παράνομα,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη πόσο σημαντικό είναι το δικαίωμα όλων των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με επισφαλές καθεστώς απασχόλησης, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος που διατρέχουν οι γυναίκες να βρεθούν σε κατάσταση φτώχειας εντείνεται λόγω του αυξανόμενου αριθμού των γυναικών με επισφαλές καθεστώς απασχόλησης,
1. καλεί τα κράτη μέλη να επιβάλλουν αποτελεσματικότερα τις διατάξεις της οδηγίας 2006/54/ΕΚ·
2. καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να θεσπίσει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές και συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία της απασχόλησης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ 2020·
3. καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να προγραμματίσουν και να εκτελέσουν μέτρα που θα διευκολύνουν την καλή εκπαίδευση, κατάρτιση και φοίτηση των κοριτσιών και νέων γυναικών, ενώ στο πλαίσιο αυτό πρέπει να παρασχεθεί ειδική στήριξη σε κορίτσια και νέες γυναίκες από μεταναστευτικό περιβάλλον· πέραν τούτου τονίζεται πόσο αναγκαίο είναι για τις γυναίκες, αφού αποχωρήσουν από την εργασία τους λόγω της γέννησης ενός παιδιού, να επιδιώξουν ενεργά την επανένταξη στην επαγγελματική ζωή·
4. καλεί την Επιτροπή να καταβάλλει προσπάθειες, στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής για την απασχόληση, για την ενσωμάτωση των γυναικών με επισφαλείς συνθήκες απασχόλησης στα συστήματα κοινωνικής ασφάλειας και προστασίας της εργασίας, ανεξάρτητα από το καθεστώς της εργασίας τους· θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό να καλύπτονται οι γυναίκες σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης και οι οικογένειές τους με επιδόματα ανεργίας και μητρότητας· καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να αυξήσουν το ύψος καθώς και τη διάρκεια των εν λόγω επιδομάτων με στόχο τη δημιουργία κατάλληλου δικτύου κοινωνικής προστασίας·
5. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη κατά την οργάνωση εκστρατείας για τη σταδιακή μετατροπή επισφαλών θέσεων εργασίας σε τακτική απασχόληση· καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει πρόγραμμα που θα αποβλέπει στην εκπαίδευση των εργαζομένων σχετικά με τις συνέπειες και τον αντίκτυπο της επισφαλούς εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας και της υγείας στο χώρο εργασίας·
6. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση για τη μείωση του διπλού φόρτου εργασίας των γυναικών που συνιστά ένα από τους λόγους της υπερβολικής εκπροσώπησης γυναικών σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης· ζητεί να βελτιωθεί η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής στο πλαίσιο της τακτικής απασχόλησης ούτως ώστε να μειωθούν οι επισφαλείς θέσεις απασχόλησης·
7. καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν δίκτυα παιδικής μέριμνας και φροντίδας και να υλοποιήσουν τους στόχους για την παιδική μέριμνα που καθορίστηκαν στη Βαρκελώνη προκειμένου να παρέχεται εναλλακτική λύση σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η έλλειψη δικτύων παιδικής μέριμνας και φροντίδας δεν ικανοποιεί την επιθυμία μεμονωμένων ατόμων για πλήρη απασχόληση, να διευκολύνεται η πλήρης απασχόληση για τις γυναίκες που το επιθυμούν και να βελτιωθεί η συμμετοχή στην αγορά εργασίας και η οικονομική αυτονομία των γυναικών· καλεί τα κράτη μέλη να ξεπεράσουν τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν στις γυναίκες να εκτελούν το ωράριο εργασίας που επιθυμούν, είτε πρόκειται για μερική ή για πλήρη απασχόληση· τονίζει την ανάγκη για αμοιβές που θα εξασφαλίζουν τα προς το ζειν και για την πρόσβαση σε πλήρη επιδόματα κοινωνικής ασφάλισης τόσο για την πλήρη απασχόληση όσο και για τη μερική· επισημαίνει τον κίνδυνο πρόσφατων εξελίξεων που αποδεικνύουν ότι η επισφαλής απασχόληση έχει σε ορισμένους τομείς εξωθήσει στη φτώχεια ιδίως γυναίκες με μικρά παιδιά·
8. καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ούτως ώστε να περιληφθούν επίσης στα συνταξιοδοτικά συστήματα οι εργαζόμενοι με καθεστώς μερικής απασχόλησης·
9. καλεί τα κράτη μέλη να προσαρμόζουν το συνταξιοδοτικό, το φορολογικό, το ασφαλιστικό, το κοινωνικό και το οικογενειακό δίκαιο στις δυνατότητες αυτόνομης διαβίωσης γυναικών και ανδρών τόσο σε εσωσυζυγικό όσο και σε εξωσυζυγικό επίπεδο·
10. πιστεύει ότι με τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, των δανειακών διευκολύνσεων για σχέδια αυτοβοήθειας καθώς και προγραμμάτων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και εναλλακτικών πηγών εισοδήματος μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες για τις γυναίκες που απασχολούνται σε επισφαλείς θέσεις εργασίας·
11. καλεί εκ νέου την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέσα και να βελτιώσουν το νομοθετικό πλαίσιο για να ξεπεραστούν οι μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων·
12. υποστηρίζει ότι θα πρέπει μελλοντικά να διαμορφωθούν μόνιμες θέσεις εργασίας σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν την 'καλή εργασία' και να μην μετατρέπονται σε επισφαλείς θέσεις εργασίας· ζητεί να ρυθμιστούν καλύτερα οι αγορές εργασίας μέσω αυστηρότερων ελέγχων της εργασίας προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των εργαζομένων με επισφαλές καθεστώς απασχόλησης·
13. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χαράξουν στρατηγικές για την επισφαλή εργασία προκειμένου να δοθεί έμφαση σε αξιοπρεπείς και "πράσινες" θέσεις εργασίας και να λαμβάνεται υπόψη η ισόρροπη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών·
14. ζητεί επίμονα από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν σαφή μέτρα για να μειωθούν οι μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων κατά 10% έως το 2020 σε κάθε κράτος μέλος προκειμένου να μειωθούν οι μέσες μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ – συμπεριλαμβανομένων των διαφορών στο ύψος των συντάξεων – θεωρώντας το ζήτημα αυτό καθοριστικής σπουδαιότητας για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, την καταπολέμηση της φτώχειας και την αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης·
15. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους να διευκολύνουν τις δυνατότητες συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, τη συμμετοχή σε επιτροπές επιχειρήσεων και στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων για τους απασχολούμενους όλων των κατηγοριών, ανεξαρτήτως συμβατικού πλαισίου, να διευκολύνουν την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων , και να θέτουν τέρμα στην παρεμπόδιση της συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις· ενθαρρύνει τους κοινωνικούς εταίρους να βελτιώσουν τη συμμετοχή των γυναικών στα όργανά τους σε όλα τα επίπεδα· ενθαρρύνει, επίσης, τα κράτη μέλη να παρέχουν υπηρεσίες παροχής συμβουλών εύκολης πρόσβασης για τις γυναίκες που δεν μπορούν να προσφύγουν στην υποστήριξη μιας επιτροπής επιχείρησης, λ.χ. απασχολούμενες σε ιδιωτικά νοικοκυριά·
16. σύμφωνα με τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί σε τοπικό επίπεδο, καλεί την Επιτροπή να παράσχει στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με βέλτιστες πρακτικές για την καταπολέμηση των άμεσων και έμμεσων διακρίσεων, την ενσωμάτωση της αρχής της ισότητας των φύλων και τη μείωση των επισφαλών συνθηκών απασχόλησης για τις γυναίκες·
17. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθετικές διατάξεις για το κοινωνικό και το νομικό καθεστώς των εποχιακών εργαζομένων και να τους παρέχουν κοινωνική κάλυψη· στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει ότι εποχιακοί εργαζόμενοι θεωρούνται οι εργαζόμενοι εκείνοι που έχουν συνάψει σύμβαση εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου η διάρκεια και η συνέχιση της οποίας επηρεάζεται σημαντικά από εποχιακούς παράγοντες, όπως λ.χ. οι καιρικές συνθήκες λόγω εποχής, οι επίσημες αργίες και/ή οι περίοδοι συγκομιδής στον γεωργικό τομέα.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
|
Ημερομηνία έγκρισης |
14.7.2010 |
|
|
|
||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
41 6 0 |
||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Regina Bastos, Jean-Luc Bennahmias, Pervenche Berès, Mara Bizzotto, Milan Cabrnoch, Ole Christensen, Derek Roland Clark, Sergio Gaetano Cofferati, Marije Cornelissen, Tadeusz Cymański, Frédéric Daerden, Karima Delli, Proinsias De Rossa, Sari Essayah, Ilda Figueiredo, Pascale Gruny, Thomas Händel, Marian Harkin, Roger Helmer, Vincenzo Iovine, Liisa Jaakonsaari, Danuta Jazłowiecka, Martin Kastler, Ádám Kósa, Patrick Le Hyaric, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Siiri Oviir, Rovana Plumb, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu, Συλβάνα Ράπτη |
|||||
|
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Georges Bach, Raffaele Baldassarre, Françoise Castex, Jelko Kacin, Ria Oomen-Ruijten, Csaba Sógor, Emilie Turunen, Αντιγόνη Παπαδοπούλου |
|||||
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
|
Ημερομηνία έγκρισης |
29.9.2010 |
|
|
|
||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
21 4 0 |
||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Edit Bauer, Emine Bozkurt, Andrea Češková, Silvia Costa, Tadeusz Cymański, Edite Estrela, Ilda Figueiredo, Iratxe García Pérez, Sophia in ‘t Veld, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Nicole Kiil-Nielsen, Astrid Lulling, Barbara Matera, Elisabeth Morin-Chartier, Siiri Oviir, Raül Romeva i Rueda, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Britta Thomsen, Marina Yannakoudakis, Anna Záborská, Антония Първанова |
|||||
|
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Vilija Blinkevičiūtė, Anne Delvaux, Joanna Senyszyn, Αντιγόνη Παπαδοπούλου |
|||||