ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Ανάπτυξης (25.10.2010)

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (3.5.2010)

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (28.4.2010)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

8.11.2010 - (2009/2219(INI))

Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου
Εισηγήτρια: Tokia Saïfi

Διαδικασία : 2009/2219(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A7-0312/2010

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A7-0312/2010

Συζήτηση :

PV 24/11/2010 - 20
CRE 24/11/2010 - 20

Ψηφοφορία :

PV 25/11/2010 - 8.2
Αιτιολογήσεις ψήφου
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P7_TA(2010)0434

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Ανάπτυξης
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες

(2009/2219(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 3, 6 και 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

– έχοντας υπόψη τα άρθρα 153, 191, 207 και 218 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

– έχοντας υπόψη τα άρθρα 12, 21, 28, 29, 31 και 32 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1948) και άλλες πράξεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ειδικότερα δε το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (1966) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (1966), τη Σύμβαση για την εξάλειψη κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων (1965), τη Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (1979) και τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989), η Δήλωση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών (2007) και το έγγραφο πορισμάτων της Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Χιλιετηρίδα στις 20-22 Σεπτεμβρίου 2010 στη Νέα Υόρκη,

– έχοντας υπόψη τη συμφωνία για την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), η οποία υπογράφηκε στο Μαρακές, καθώς και τη δήλωση που εγκρίθηκε κατά την τέταρτη υπουργική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Ντόχα τον Νοέμβριο του 2001, και ειδικότερα την παράγραφο 31 της εν λόγω δήλωσης,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Σεπτεμβρίου 1996 σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής για τη συμπερίληψη του σεβασμού των δημοκρατικών αρχών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις συμφωνίες μεταξύ της Κοινότητας και των τρίτων χωρών (COM(1995)0216)[1] καθώς και το ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2006 σχετικά με τη ρήτρα για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη δημοκρατία στις συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης[2],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Οκτωβρίου 2001 σχετικά με το άνοιγμα και τη δημοκρατία στο διεθνές εμπόριο[3] στο οποίο ζητείται ο σεβασμός των θεμελιωδών κοινωνικών προτύπων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) από τον ΠΟΕ, καθώς και η αποδοχή από την Ευρωπαϊκή Ένωση των αποφάσεων της ΔΟΕ, περιλαμβανομένης της ενδεχόμενης επιβολής κυρώσεων, σε σχέση με σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών κοινωνικών προτύπων,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Απριλίου 2002 σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην προώθηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του εκδημοκρατισμού στις τρίτες χώρες (COM(2001)0252)[4],

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής «Η κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης – Η συμβολή των πολιτικών της ΕΕ για να υπάρξουν οφέλη για όλους» (COM(2004)0383),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Νοεμβρίου 2005 σχετικά με την κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης[5],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την εκμετάλλευση των παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες, με ιδιαίτερη έμφαση στην παιδική εργασία[6],

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2010, για την παιδική εργασία[7],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Ιουλίου 2006 σχετικά με το δίκαιο εμπόριο και την ανάπτυξη[8],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Μαΐου 2007 σχετικά με την Ευρώπη στον κόσμο: εξωτερικές πτυχές της ανταγωνιστικότητας[9], το οποίο αποτελεί απάντηση στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «Η Ευρώπη στον κόσμο: η συμμετοχή της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό – Συμβολή στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση» (COM(2006)0567),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους – Η συμβολή της Ένωσης στην εφαρμογή της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας στον κόσμο» (COM(2006)0249),

– έχοντας υπόψη την υπουργική διακήρυξη του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ του 2006 για την πλήρη απασχόληση και την αξιοπρεπή εργασία, με την οποία αναγνωρίζεται ότι η πλήρης και παραγωγική απασχόληση και η αξιοπρεπής εργασία για όλους αποτελεί ζωτικό στοιχείο της αειφόρου ανάπτυξης,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Μαΐου 2007 με θέμα την «προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους»[10], με το οποίο ζητείται η συμπερίληψη κοινωνικών προτύπων, με σκοπό την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας, στις εμπορικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα δε στις διμερείς συμφωνίες,

– έχοντας υπόψη τη συναφή με την αξιοπρεπή εργασία ατζέντα της ΔΟΕ και το παγκόσμιο σύμφωνο απασχόλησης της ΔΟΕ, που υιοθετήθηκαν με καθολική συναίνεση στις 19 Ιουνίου 2009 στη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας, και τη δήλωση της ΔΟΕ του 2008 σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη για μια έντιμη παγκοσμιοποίηση,

– έχοντας υπόψη τη σύμβαση των Βρυξελλών του 1968, όπως κατοχυρώνεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις[11],

– έχοντας υπόψη το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ), που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2006, το οποίο προσφέρει πρόσβαση χωρίς δασμούς, ή μείωση των δασμών σε αυξημένο αριθμό προϊόντων και περιλαμβάνει επίσης ένα νέο κίνητρο για τις ευάλωτες χώρες με συγκεκριμένες εμπορικές, οικονομικές ή αναπτυξιακές ανάγκες,

– έχοντας υπόψη το σύνολο των συμφωνιών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτων χωρών,

– έχοντας υπόψη τη συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αφενός, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφετέρου, που υπογράφηκε στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000, και τις αναθεωρήσεις της το 2005 και το 2010,

– έχοντας υπόψη τα ψηφίσματά του σχετικά με τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης με τις περιφέρειες και κράτη ΑΚΕ, ειδικότερα δε τα ψηφίσματα της 26ης Σεπτεμβρίου 2002[12], της 23ης Μαΐου 2007[13] και της 12ης Δεκεμβρίου 2007,

– έχοντας υπόψη τις διεθνείς συμβάσεις σχετικά με το περιβάλλον, όπως το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (1987), τη Σύμβαση της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων (1989), το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη βιοασφάλεια (2000) και το Πρωτόκολλο του Κιότο (1997),

– έχοντας υπόψη το κεφάλαιο 13 της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών που υπογράφηκε τον Οκτώβρη του 2009 ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Νότια Κορέα,

– έχοντας υπόψη την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κολομβίας και του Περού σχετικά με τη σύναψη πολυμερούς εμπορικής συμφωνίας,

– έχοντας υπόψη την ακρόαση με θέμα «Εφαρμογή κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις» την οποία διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 14 Ιανουαρίου 2010,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Ανάπτυξης, της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A7-0312/2010),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σχέση μεταξύ εμπορίου, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων έχει καταστεί μια καίριας σημασίας πτυχή των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο των συμφωνιών ελευθέρων συναλλαγών,

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και οι κίνδυνοι περιβαλλοντικού και κοινωνικού ντάμπινγκ είναι φαινόμενα ολοένα και πιο συχνά, σε βάρος κυρίως των επιχειρήσεων και των εργαζομένων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεούνται να τηρούν πιο υψηλούς κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και φορολογικούς κανόνες,

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο των σχέσεών της με τις τρίτες χώρες, η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια διαφοροποιημένη στρατηγική ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων της, τόσο σ' ό, τι αφορά τις απαιτήσεις της από κοινωνικής και περιβαλλοντικής πλευράς όσο και απελευθέρωσης των εμπορικών συναλλαγών, έτσι ώστε να διαμορφωθούν οι συνθήκες για την ανάπτυξη δίκαιου και διαφανούς διεθνούς ανταγωνισμού

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα διμερή όργανα έχουν καταστεί κύριος χώρος επιδίωξης αυτών των πολιτικών στόχων, δεδομένου μάλιστα ότι οι προοπτικές θέσπισης πολυμερών κανόνων που να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ του εμπορίου, της εργασίας και του περιβάλλοντος στο πλαίσιο του ΠΟΕ δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές,

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι, ωστόσο, αναγκαίο να επιδιωχθεί η εξισορρόπηση μεταξύ εμπορικού δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων και να ενισχυθεί ο διάλογος μεταξύ των μεγάλων διεθνών οργανισμών, ειδικότερα δε μεταξύ της ΔΟΕ και του ΠΟΕ, με σκοπό τη μεγαλύτερη συνεκτικότητα των διεθνών πολιτικών και τη βελτίωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι συντρέχουν πολλοί λόγοι για τη συμπερίληψη διατάξεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, από την επιθυμία καθιέρωσης δίκαιων και ισότιμων συνθηκών εμπορίου και τη διασφάλιση της διαφάνειας των συναλλαγών («ισότιμοι όροι ανταγωνισμού») έως την πιο κανονιστική προσέγγιση της προάσπισης των οικουμενικών αξιών που εκφράζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και της εφαρμογής συνεκτικών ευρωπαϊκών πολιτικών,

Ζ. υπενθυμίζοντας ότι η Διακήρυξη του 1986 των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στην ανάπτυξη επιβεβαιώνει ότι «το δικαίωμα στην ανάπτυξη είναι ένα αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα, δυνάμει του οποίου κάθε άνθρωπος και λαός δικαιούται να συμμετέχει και να συμβάλλει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη, καθώς και να απολαύει αυτής»· θεωρεί, συνεπώς, ότι η ΕΕ έχει υποχρέωση να μην υπονομεύει αυτό το δικαίωμα, αλλά αντίθετα να το ενσωματώνει σε διεθνείς συμφωνίες και να το υιοθετεί ως κατευθυντήρια γραμμή ευρωπαϊκών πολιτικών·

H. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας επιβεβαιώνει ότι η εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναπόσπαστο τμήμα της οποίας είναι και το εμπόριο, πρέπει να διέπεται από τις ίδιες αρχές που ενέπνευσαν και τη δημιουργία της· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, το οποίο συνδυάζει βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και βελτιωμένες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως πρότυπο και για τους άλλους εταίρους· λαμβάνοντας εξάλλου υπόψη ότι οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να συνάδουν με τις λοιπές υποχρεώσεις και διεθνείς συμβάσεις τις οποίες έχουν δεσμευτεί να σέβονται τα συμβαλλόμενα κράτη, σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο,

Θ λαμβάνοντας υπόψη το πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί το επίπεδο των κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανόνων που ισχύουν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και να εφαρμόζονται αυτοί από τις ξένες επιχειρήσεις που λειτουργούν στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμπερίληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων στις εμπορικές συμφωνίες δύναται να προσφέρει προστιθέμενη αξία στις εν λόγω συμφωνίες, επιτρέποντας έτσι την ανάπτυξη εντονότερης αλληλεπίδρασης με την κοινωνία των πολιτών, ενισχυμένη υποστήριξη της πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας, και διαμορφώνοντας συγχρόνως ένα κλίμα πιο ευνοϊκό για το εμπόριο,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας του εμπορίου και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων αποτελούν σημαντικές πτυχές για την εγγύηση της ειρήνης και της ευημερίας στον πλανήτη, αλλά ότι δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως λύση για όλα τα προβλήματα που υφίστανται μεταξύ των κρατών στον κόσμο· θεωρώντας, ωστόσο, ότι το αδιέξοδο στην πολιτική κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων, διασφαλίζοντας τον καθορισμό κοινών συμφερόντων, ιδίως στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας, ως τρόπου επίλυσης των σχετικών διενέξεων·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες χώρες έχουν αποτελέσει θετικά παραδείγματα επειδή περιέλαβαν κοινωνικά πρότυπα στις εμπορικές συμφωνίες,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων υπόκειται στην τήρηση των αρχών των διεθνών συμβάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών κανόνων εργασίας εκ μέρους των δικαιούχων χωρών, και περιλαμβάνει ειδικό καθεστώς πρόσθετων δασμολογικών προτιμήσεων για την προώθηση της κύρωσης και αποτελεσματικής εφαρμογής βασικών διεθνών συμβάσεων για τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος και τη χρηστή διακυβέρνηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μη τήρηση των όρων δύναται να έχει ως συνέπεια την αναστολή του εμπορικού καθεστώτος,

1. ζητεί, ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της μελλοντικής εμπορικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην εκλαμβάνεται το εμπόριο ως αυτοσκοπός, αλλά ως εργαλείο με το οποίο μπορούν να προαχθούν οι αξίες και τα εμπορικά συμφέροντα της Ευρώπης, καθώς και οι δίκαιες συναλλαγές, ικανό να γενικεύσει τη έμπρακτη συμπερίληψη και εφαρμογή των κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανόνων μαζί με όλους τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ· θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ακολουθεί μια θετική προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις της, η οποία όμως παράλληλα πρέπει να είναι και νομικά δεσμευτική· υπογραμμίζει ότι η συμπερίληψη διατάξεων σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ιδίως στις διμερείς συμφωνίες, θα είναι επωφελής για όλες τις πλευρές·

2. υπενθυμίζει ότι η εμπορική πολιτική αποτελεί ένα μέσο που τίθεται στην υπηρεσία των γενικότερων στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι, δυνάμει του άρθρου 207 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εμπορική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασκείται «στο πλαίσιο των αρχών και των στόχων της εξωτερικής δράσης της Ένωσης», καθώς και ότι, δυνάμει του άρθρου 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να συμβάλλει ειδικότερα στην «αειφόρο ανάπτυξη του πλανήτη, την αλληλεγγύη και τον αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των λαών, το ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, την εξάλειψη της φτώχειας και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και στην αυστηρή τήρηση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου και, ιδίως, στον σεβασμό των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών»·

Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις πολυμερείς εμπορικές σχέσεις

3. απευθύνει έκκληση για ενισχυμένη συνεργασία σε πολυμερές επίπεδο μεταξύ του ΠΟΕ και των κυριότερων οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· εκτιμά ότι η ανάπτυξη πιο στενών δεσμών με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καθώς και με τις συναφείς ειδικές διαδικασίες θα ήταν ιδιαίτερα πρόσφορη για τη διασφάλιση ενός πολυμερούς εμπορικού πλαισίου το οποίο θα προάγει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· κρίνει ομοίως, ότι οι επιτροπές και το όργανο προσφυγών του ΠΟΕ θα μπορούσαν να λαμβάνουν υπόψη την εμπειρογνωμοσύνη της Υπάτης Αρμοστείας σε περιπτώσεις διαπίστωσης σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

4. εκτιμά ότι η καθολική περιοδική επανεξέταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους κόλπους του Συμβουλίου θα πρέπει να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της τήρησης των διατάξεων που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες·

5. υπογραμμίζει ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας με τη ΔΟΕ, όργανο αρμόδιο για τον καθορισμό και τη διαπραγμάτευση των διεθνών προτύπων εργασίας και την εποπτεία της εφαρμογής τους στο πλαίσιο του δικαίου και στην πράξη, καθώς και η πλήρης συμμετοχή της ΔΟΕ στις εργασίες του ΠΟΕ, είναι ουσιαστικής σημασίας·

α) ζητεί, προς τον σκοπό αυτόν, να αναγνωριστεί στη ΔΟΕ καθεστώς επίσημου παρατηρητή στους κόλπους του ΠΟΕ, καθώς και το δικαίωμα να λαμβάνει τον λόγο στις υπουργικές διασκέψεις του ΠΟΕ·

β) προτείνει να συσταθεί μια επιτροπή για το εμπόριο και την αξιοπρεπή εργασία στο πλαίσιο του ΠΟΕ, κατά το πρότυπο της επιτροπής για το εμπόριο και το περιβάλλον· εμμένει στην άποψη ότι οι δυο επιτροπές οφείλουν να έχουν σαφώς καθορισμένη εντολή και να ασκούν απτή επιρροή·

γ) προτείνει να θεσπιστεί η δυνατότητα γνωμοδότησης της ΔΟΕ, καθώς και της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σε συναφείς υποθέσεις εμπορικών διαφορών στις οποίες τίθεται ζήτημα παραβίασης διεθνών συμβάσεων στον τομέα της εργασίας·

δ) προτείνει, σε περιπτώσεις στις οποίες μια απόφαση του οργάνου επίλυσης διαφορών θεωρείται από κράτος μέλος του ΠΟΕ ότι θέτει υπό αμφισβήτηση τις αποφάσεις της ΔΟΕ σχετικά με τον σεβασμό των συμβάσεων στον τομέα της εργασίας, να προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής στο πλαίσιο της ΔΟΕ·

6. επαναβεβαιώνει τη θέση ότι οι στόχοι που συνίστανται στη διατήρηση και τη διαφύλαξη ενός ανοικτού και χωρίς διακρίσεις πολυμερούς εμπορικού συστήματος, αφενός, και στην ανάληψη δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος και την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης, αφετέρου, πρέπει να αλληλοενισχύονται· υπογραμμίζει ότι, δυνάμει του άρθρου 20 της GATT, τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν μέτρα στον τομέα του εμπορίου με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, υπό την προϋπόθεση ότι τα μέτρα αυτά δεν θα εφαρμόζονται κατά τρόπον ώστε να αποτελούν μέσο αυθαίρετης ή αδικαιολόγητης διάκρισης· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να κάνουν πλήρη χρήση της διάταξης αυτής·

7. χαιρετίζει με ικανοποίησή την ύπαρξη της επιτροπής του ΠΟΕ για το εμπόριο και το περιβάλλον, η οποία μπορεί να αποτελέσει ένα άκρως σημαντικό φόρουμ για την επιδίωξη της ολοκλήρωσης και της εμβάθυνσης της σύνδεσης μεταξύ περιβάλλοντος και εμπορίου· εκφράζει την ελπίδα ότι ο ρόλος και το έργο της επιτροπής αυτής θα εξελιχθούν έτσι ώστε να τύχουν θετικού χειρισμού οι πιο σημαντικές εμπορικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα·

8. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να βελτιωθεί η πρόσβαση στα οικολογικά προϊόντα και τις πράσινες τεχνολογίες προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης και καλεί όλα τα μέρη που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να επιτευχθεί η ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων σχετικά με τη μείωση ή την εξάλειψη των δασμολογικών και μη δασμολογικών εμποδίων στην κυκλοφορία των οικολογικών προϊόντων και υπηρεσιών, έτσι ώστε να προαχθούν νέες μορφές πολιτικών απασχόλησης και η δημιουργία θέσεων εργασίας που να πληρούν τους κανόνες περί αξιοπρεπούς εργασίας της ΔΟΕ καθώς και δυνατότητες ανάπτυξης των ευρωπαϊκών βιομηχανιών και ΜΜΕ·

9. υπογραμμίζει την ανάγκη επίτευξης προόδου στις διαπραγματεύσεις για τις λοιπές πτυχές του άρθρου 31 της δήλωσης της Ντόχα όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των υφιστάμενων κανόνων του ΠΟΕ και των ειδικών εμπορικών υποχρεώσεων τις οποίες προβλέπουν οι πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες (ΠΠΣ), καθώς και προαγωγής της στενότερης συνεργασίας μεταξύ των γραμματειών των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών και των επιτροπών του ΠΟΕ, στοιχείο απαραίτητο για τη διασφάλιση της συνεκτικής ανάπτυξης των εμπορικών και περιβαλλοντικών καθεστώτων·

10. εκτιμά ότι μια πολυμερής συμφωνία για το κλίμα θα ήταν το πλέον πρόσφορο μέσο για να διασφαλιστεί η εσωτερίκευση των αρνητικών εξωγενών περιβαλλοντικών παραγόντων που σχετίζονται με το CO2, αλλά ότι είναι πιθανόν να μη συναφθεί μια τέτοια συμφωνία στο εγγύς μέλλον· εκτιμά, κατά συνέπεια, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει να μελετά τις δυνατότητες εφαρμογής, για τους βιομηχανικούς τομείς που διατρέχουν αποδεδειγμένο κίνδυνο διαρροής άνθρακα, κατάλληλων περιβαλλοντικών μέσων, και συγκεκριμένα ενός «μηχανισμού αγοράς άνθρακα» με σκοπό την τήρηση των κανόνων του ΠΟΕ, δεδομένου ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα επέτρεπε την αντιμετώπιση των κινδύνων μεταφοράς εκπομπών CO2 προς τρίτες χώρες·

11. προτείνει, αφ’ ης στιγμής υπογραφεί η υπό διαπραγμάτευση διεθνής συμφωνία για το κλίμα, να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πραγματικού Παγκόσμιου Οργανισμού Περιβάλλοντος με σκοπό την υλοποίηση των δεσμεύσεων που θα έχουν αναληφθεί και την επιβολή του σεβασμού των περιβαλλοντικών προτύπων· ο εν λόγω μελλοντικός οργανισμός θα μπορούσε, λόγου χάρη, να παρεμβαίνει αυτοδικαίως σε περιπτώσεις περιβαλλοντικού ντάμπινγκ·

Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες

12. υποστηρίζει με θέρμη την πρακτική της συμπερίληψης νομικά δεσμευτικών ρητρών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στις διεθνείς συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπενθυμίζοντας ωστόσο ότι εξακολουθούν να υφίστανται μείζονες προκλήσεις όσον αφορά την παρακολούθηση και την εφαρμογή αυτών των ρητρών· επαναλαμβάνει το γεγονός ότι οι εν λόγω ρήτρες πρέπει να περιλαμβάνονται επίσης σε όλες τις εμπορικές και τομεακές συμφωνίες, συνοδευόμενες από έναν σαφή και συγκεκριμένο μηχανισμό διαβούλευσης κατά το πρότυπο του άρθρου 96 της συμφωνίας του Κοτονού· εκφράζει εν προκειμένω την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι μια παρόμοια ρήτρα έχει συμπεριληφθεί και στις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών της νέας γενιάς·

13. υπογραμμίζει ότι η ίδια προσέγγιση της συστηματικής συμπερίληψης πρέπει να εφαρμοστεί και στο επίπεδο των κεφαλαίων που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη στις διμερείς συμφωνίες·

14. διαπιστώνει ότι οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες μπορεί να συνάπτονται λαμβάνοντας υπόψη το υπόβαθρο της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσεως· θεωρεί ότι αυτό δεν θα πρέπει να σηματοδοτεί την παραγνώριση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και στη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, προκειμένου να επιτευχθούν άλλοι στόχοι·

15. έχοντας υπόψη τους προαναφερθέντες στόχους, ζητεί από την Επιτροπή να συμπεριλαμβάνει με συστηματικό τρόπο, σε όλες τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών που διαπραγματεύεται με τρίτα κράτη, σειρά κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανόνων μεταξύ των οποίων:

α) κατάλογο των ελάχιστων προτύπων που θα πρέπει να τηρεί το σύνολο των εμπορικών εταίρων της ΕΕ στον κοινωνικό τομέα· τα πρότυπα αυτά πρέπει να ανταποκρίνονται στις οκτώ θεμελιώδεις συμβάσεις του ΠΟΕ (βασικά πρότυπα εργασίας) όπως αυτά απαριθμούνται στη Διακήρυξη του ΠΟΕ σχετικά με τις αρχές και τα θεμελιώδη δικαιώματα εργασίας) (1998)· Σ' αυτές τις οκτώ συμβάσεις προστίθενται, για τις εκβιομηχανισμένες χώρες, οι τέσσερις συμβάσεις προτεραιότητας του ΠΟΕ (Συμβάσεις προτεραιότητας της ΔΟΕ)· από πλευράς περιβάλλοντος και σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου, το ελάχιστο πρότυπο οφείλει να ανταποκρίνεται στον κατάλογο των συμβάσεων που έχουν σχέση με το περιβάλλον και τις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης, όπως προβλέπεται από τον ευρωπαϊκό κανονισμό για το σύστημα γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων.

β) κατάλογο πρόσθετων συμβάσεων που πρέπει να τύχουν σταδιακής και ευέλικτης εφαρμογής λαμβανομένης υπόψη της εξέλιξης της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής κατάστασης του ενδιαφερόμενου εταίρου· από κοινωνική άποψη, έσχατος στόχος πρέπει να είναι η πλήρης εφαρμογή της ατζέντας για αξιοπρεπή εργασία της ΔΟΕ·

16. υπογραμμίζει ότι η τήρηση αυτών των προδιαγραφών προϋποθέτει ταυτόχρονα την επικύρωσή τους, τη μεταφορά τους στην εθνική νομοθεσία και την πρακτική εφαρμογή τους σε ολόκληρη την εθνική επικράτεια·

17. ζητεί όπως όλες οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες προβλέπουν την απαγόρευση της εκμετάλλευσης της εργασίας των παιδιών, ιδίως σε ορυχεία εξόρυξης και επεξεργασίας φυσικών λίθων, και να θεσπιστεί ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα πιστοποίησης που θα εγγυάται ότι οι εισαγόμενοι φυσικοί λίθοι και τα προϊόντα τους έχουν αποδεδειγμένα αποκτηθεί σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας χωρίς εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας κατά την έννοια της Σύμβασης αριθ. 182 της ΔΟΕ·

18. υπογραμμίζει ότι, στο πλαίσιο των συμφωνιών ελευθέρων συναλλαγών, θα μπορούσαν να προβλεφθούν υπό όρους ελευθερώσεις, περιλαμβανομένης της συντόμευσης του χρόνου των διαδικασιών εξάλειψης των δασμών ή της πρόσβασης σε μια πρόσθετη αγορά, σε περίπτωση τήρησης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προτύπων·

19. υπογραμμίζει τη σημασία της διαρκούς παρακολούθησης της εφαρμογής της συμφωνίας, βάσει μιας ανοικτής και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης σε όλα τα στάδια:

α) λαμβάνει υπό σημείωση τη χρήση μελετών επιπτώσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά εκτιμά ότι θα έπρεπε αυτές οι μελέτες να διενεργούνται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διαπραγματεύσεις, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής αξιολόγηση· υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της ανάληψης πλήρους δράσης με βάση τα αποτελέσματά τους· φρονεί επίσης ότι οι διαπραγματευτές πρέπει να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τις προτεραιότητες και τις φροντίδες που ανακύπτουν από τις εν λόγω μελέτες του αντίκτυπου·

β) καλεί την Επιτροπή να καταρτίσει μελέτες επιπτώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, προς συμπλήρωση των αντίστοιχων μελετών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, οι οποίες να περιλαμβάνουν κατανοητούς εμπορικούς δείκτες με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα·

γ) καλεί τις δύο πλευρές να εκπονούν τακτικές εκθέσεις σχετικά με τη γενική πρόοδο της υλοποίησης όλων των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί δυνάμει της συμφωνίας·

δ) ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίζει τη συμμετοχή των κοινοβουλίων των χωρών εταίρων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, με στόχο την ενίσχυση της διακυβέρνησης και του δημοκρατικού ελέγχου στις αναπτυσσόμενες χώρες.

ε) υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων καθώς και κατά την παρακολούθηση της συμφωνίας και απαιτεί προς τούτο τη σύσταση φόρουμ βιώσιμης ανάπτυξης ή συμβουλευτικών ομάδων που να προβλέπουν τη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και εκπροσώπους της ανεξάρτητης κοινωνίας των πολιτών·

20. ζητεί οι εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ να προβλέπουν το ύψιστο επίπεδο διαφάνειας, αυστηρές προδιαγραφές για τις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και την υποβολή αναφορών από τις επιχειρήσεις ανά χώρα τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, με στόχο την καταπολέμηση της παράνομης διαφυγής κεφαλαίων

21. ζητεί να προβάλλει η Ένωση κατά τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών το δικαίωμα πρόσβασης στους φυσικούς πόρους καθώς και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών όσον αφορά την πρόσβαση στους βασικούς φυσικούς πόρους· ζητεί από την Επιτροπή να εντάσσει στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες τον προβληματισμό σχετικά με την αγορά και την κυριότητα γαιών σε τρίτες χώρες, και ειδικότερα τις λιγότερο ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες·

22. αναγνωρίζει ότι το κεφάλαιο σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη στις διμερείς συμφωνίες που τελούν επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση είναι υποχρεωτικό, θα μπορούσε όμως να ενισχυθεί, προβλέποντας ειδικότερα:

α) μια διαδικασία καταγγελιών, στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι κοινωνικοί εταίροι·

β) το δικαίωμα προσφυγής σε ανεξάρτητη αρχή για την ταχεία και αποτελεσματική επίλυση των διαφορών που έχουν σχέση με κοινωνικά ή περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως επιτροπές εμπειρογνωμόνων, που θα επιλέγονται και από τα δυο μέρη βάσει της εμπειρογνωμοσύνης τους στα πεδία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του εργατικού δικαίου και του δικαίου του περιβάλλοντος, και των οποίων οι συστάσεις πρέπει να υπάγονται σε σαφώς καθορισμένη διαδικασία, με διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή τους·

γ) τη δυνατότητα προσφυγής σε μηχανισμό διευθέτησης των διαφορών, όπως και για τα υπόλοιπα τμήματα της συμφωνίας, ο οποίος θα προβλέπει μέσα αποκατάστασης με σκοπό τη βελτίωση της κατάστασης στους σχετικούς τομείς, ή η αναστολή τουλάχιστον προσωρινά ορισμένων εμπορικών πλεονεκτημάτων που προβλέπονται από τη συμφωνία, σε περίπτωση σοβαρής παράβασης των προαναφερθέντων προδιαγραφών·

23. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να συμπληρώνονται οι συμφωνίες με συνοδευτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων μέτρων τεχνικής βοήθειας και προγραμμάτων συνεργασίας, με σκοπό τη βελτίωση της ικανότητας εκτέλεσης, ιδίως, των θεμελιωδών συμβάσεων στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων·

Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις μονομερείς εμπορικές σχέσεις: ΣΓΠ και ΣΓΠ+

24. εκτιμά ότι οι 27 συμβάσεις, των οποίων απαιτείται η επικύρωση για την υπαγωγή στο καθεστώς ΣΓΠ+, αντιπροσωπεύουν ένα μοναδικό μείγμα συμβάσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το εργατικό δίκαιο, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση· υπογραμμίζει ότι, μέχρι στιγμής, το ΣΓΠ+ είχε αισθητό θετικό αντίκτυπο όσον αφορά την επικύρωση αυτών των συμβάσεων, λιγότερο όμως ως προς την εφαρμογή τους στην πράξη, και επιθυμεί συνεπώς να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα συνοδευτικά μέτρα τα οποία αποβλέπουν στη βελτίωση της ικανότητας εφαρμογής· φρονεί επίσης ότι για να εξασφαλισθεί η αξιοπιστία του ΣΓΠ+, η Επιτροπή πρέπει να διεξάγει έρευνες συστηματικά και ενδεχομένως να καταργεί τις προτιμήσεις εάν τα συγκλίνοντα στοιχεία δείχνουν πως ορισμένες χώρες δεν εφαρμόζουν τις 27 συμβάσεις·

25. εκτιμά ότι θα μπορούσε να προβλεφθεί μια πιο στενή σύνδεση μεταξύ των ρητρών που άπτονται των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του ΣΓΠ+ στις συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση·

26. καλεί την Επιτροπή όπως, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθεώρησης του καθεστώτος ΣΓΠ, καθιερώσει την απλοποίηση των κανόνων προέλευσης προκειμένου οι χώρες που απολαύουν της πρωτοβουλίας "Όλα εκτός από όπλα" και του καθεστώτος ΣΓΠ+ να μπορούν να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από τις προτιμήσεις που τους παρέχονται· ζητεί να καθορισθούν διαφανείς παράμετροι σύγκρισης, μηχανισμοί και κριτήρια για τη χορήγηση καθώς και για την αναστολή των προτιμησιακών όρων στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος· ζητεί την πλήρη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, και συγκεκριμένα σε ό, τι αφορά την πρόταση του Συμβουλίου σχετικά με τους καταλόγους των δικαιούχων χωρών, τη διεξαγωγή ερευνών ή την προσωρινή κατάργηση του ΣΓΠ+·

27. καλεί την Επιτροπή να καταθέσει το ταχύτερο πρόταση κανονισμού σχετικά με την απαγόρευση των εισαγωγών στην ΕΕ προϊόντων τα οποία παράγονται με τη χρήση σύγχρονων μορφών δουλείας, καταναγκαστικής εργασίας, ιδίως καταναγκαστικής εργασίας ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων, κατά παράβαση των βασικών προτύπων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

28. καλεί την Επιτροπή, με βάση τη συμφωνία πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής, να ενημερώνει πλήρως το Κοινοβούλιο όσον αφορά όλους τους σχετικούς τομείς κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για διεθνείς εμπορικές συμφωνίες·

29. καλεί την Επιτροπή όπως, υπό το φως των διευρυμένων αρμοδιοτήτων του Κοινοβουλίου που προκύπτουν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, εγγυηθεί μια αποτελεσματική ροή πληροφοριών και χορηγήσει στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου το καθεστώς του παρατηρητή, δίδοντας τους ως εκ τούτου μόνιμη πρόσβαση σε όλες τις σχετικές συνεδριάσεις και έγγραφα·.

30. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

[1] ΕΕ C 320 της 28.10.1996, σ. 261.
[2] ΕΕ C 290E της 29.11.2006, σ. 107.
[3] ΕΕ C 112 E της 9.5.2002, σ. 326.
[4] ΕΕ C 131 E της 5.6.2003, σ. 147.
[5] ΕΕ C 280 E, της 18.11.2006, σελ. 65.
[6] ΕΕ C 157 E της 6.7.2006, σ. 84.
[7] Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14.6.2010 για την παιδική εργασία, 10937/1/10.
[8] ΕΕ C 303 E της 13.12.2006, σ. 865.
[9] ΕΕ C 102 E της 24.4.2008, σ. 128.
[10] ΕΕ C 102 E της 24.4.2008, σ. 321.
[11] ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1.
[12] ΕΕ C 273 E της 14.11.2003, σ. 305.
[13] ΕΕ C 102 E της 24.4.2008, σ. 301.

Η συμπερίληψη της ρήτρας για τα δικαιώματα του ανθρώπου καθώς και η εφαρμογή των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις είναι σύνθετα προβλήματα τα οποία διχάζουν τη διεθνή κοινότητα. Από τη μια πλευρά, οι χώρες του Βορρά καταγγέλλουν το κοινωνικό και περιβαλλοντικό ντάμπινγκ το οποίο εφαρμόζουν οι αναδυόμενες χώρες, και το οποίο συνιστά στρέβλωση του ανταγωνισμού στις εμπορικές συναλλαγές· από την άλλη πλευρά, οι χώρες του Νότου υποψιάζονται ότι οι χώρες του Βορρά επιθυμούν να παρακωλύσουν την οικονομική τους ανάπτυξη και να καταφύγουν, μέσω της εφαρμογής αυτών των προτύπων, σε ένα είδος συγκαλυμμένου προστατευτισμού.

Καθίσταται, επομένως, εμφανές ότι είναι εξαιρετικά δύσκολος ο νηφάλιος χειρισμός του ζητήματος των προτύπων στο πλαίσιο των πολυμερών οργάνων και ακόμη περισσότερο στους κόλπους του ΠΟΕ, την ίδια στιγμή που η κοινωνική ρήτρα χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες.

Η τρέχουσα διαπίστωση είναι ότι υφίσταται σήμερα αυξανόμενη ανισορροπία μεταξύ των κανόνων του διεθνούς εμπορίου και των υπολοίπων κανόνων του διεθνούς δικαίου, γι’ αυτό και είναι αναγκαίο να αξιοποιηθούν νέα πεδία προβληματισμού, αποβλέποντας ειδικότερα στον πραγματικό συντονισμό μεταξύ των διεθνών οργανισμών (ΠΟΕ και ΔΟΕ).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια αναζήτησης ενός νέου τύπου παγκόσμιας διακυβέρνησης και, για να επιτύχει τον στόχο της, πρέπει να προωθήσει τη συνεκτικότητα των πολιτικών τις οποίες ακολουθούν οι διεθνείς θεσμικοί φορείς.

Κατά την αναθεώρηση της εμπορικής της στρατηγικής, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει, με βάση αυτήν τη διαπίστωση, να διερωτηθεί ποια ακριβώς εμπορική πολιτική επιθυμεί να ακολουθήσει. Εάν επιθυμεί πραγματικά να στείλει ένα σαφές μήνυμα κατά του προστατευτισμού, πρέπει επίσης να μεριμνά ώστε το διεθνές εμπόριο να διεξάγεται υπό δίκαιους όρους και τα οφέλη να είναι αμοιβαία.

Η Ένωση πρέπει, στο πλαίσιο των πολιτικών της, και ειδικότερα της εμπορικής της πολιτικής, να φροντίζει για την προάσπιση των εμπορικών της συμφερόντων σεβόμενη συγχρόνως και επιβάλλοντας τον σεβασμό των ιδιαίτερων κανόνων και αξιών της.

Αυτή η σκέψη πρέπει να ωθήσει τα διάφορα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να εγκαινιάσουν και να προαγάγουν μια νέα εμπορική πολιτική, μια πολιτική φιλόδοξη η οποία θα στηρίζεται στην αυστηρότητα και τον διάλογο.

Δεν πρέπει μάλιστα να λησμονούμε το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις υπόκεινται, στην Ευρώπη, στην αυστηρή τήρηση κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανόνων. Εφόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί υποχρεωτικά πρότυπα, πρέπει επίσης να είναι σε θέση να απαιτεί την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαιότητας από τους εμπορικούς εταίρους της, και ιδίως από τις αναδυόμενες χώρες, και να προωθεί προδιαγραφές ποιότητας και βιωσιμότητας, κυρίως όσον αφορά τα προϊόντα διατροφής που εισάγονται στην επικράτειά της, έτσι ώστε να εξασφαλίσει συνθήκες δίκαιου και ισότιμου εμπορίου.

Κατ’ αυτήν την έννοια, τα απαιτητικά πρότυπα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς στους τομείς της υγείας, της ασφάλειας, του περιβάλλοντος και της προστασίας των εργαζομένων και των καταναλωτών συγκροτούν ένα ειδικό ευρωπαϊκό μοντέλο το οποίο πρέπει να λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης σε διεθνές επίπεδο και στους πολυμερείς οργανισμούς και να αντικατοπτρίζεται στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη διμερών εμπορικών συμφωνιών. Έτσι, η Ένωση θα εξασφαλίσει, σε ευρύτερη κλίμακα, ότι οι εξωτερικές πολιτικές τις οποίες εφαρμόζει διαμέσου της εμπορικής της πολιτικής και της αναπτυξιακής της πολιτικής συμβάλλουν αποτελεσματικά στην κοινωνική ανάπτυξη των τρίτων χωρών με τις οποίες διατηρεί εμπορικές σχέσεις.

Η εξεύρεση απαντήσεων και η προώθηση ορισμένων προτάσεων σχετικά με αυτήν την προβληματική θα επιτρέψουν έτσι τη θετική εκ νέου οικειοποίηση της εμπορικής πολιτικής της Ένωσης από τον πολίτη (σε ένα περιβάλλον απόρριψης ή φόβου έναντι των εμπορικών διαπραγματεύσεων) και θα συνεισφέρουν στον διάλογο σχετικά με τον ισότιμο ανταγωνισμό στις εμπορικές συναλλαγές («δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού»). Γνωρίζουμε ότι το άνοιγμα των εμπορικών συναλλαγών είναι αποδεκτό και εκλαμβάνεται ως θετικό από την κοινωνία, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να συνεισφέρει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Ομοίως, η προώθηση των εμπορικών συναλλαγών και ο φιλελευθερισμός τυγχάνουν θετικής αντιμετώπισης εφόσον δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά δικαιώματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει, επομένως, να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ μιας περιοριστικής και μιας φιλελεύθερης προσέγγισης του εμπορίου καθώς και έναν συμβιβασμό μεταξύ της προάσπισης των εμπορικών της συμφερόντων και της απαίτησης σεβασμού οικουμενικών αξιών, όπως είναι η εφαρμογή υποχρεωτικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων.

Για να επιδιώξει την επιτυχή εφαρμογή αυτού του συμβιβασμού, η Ένωση πρέπει να αναπτύξει διάλογο με τους εταίρους της και να αναζητήσει κοινό έδαφος για τη διάδοση των αξιών της. Στο πλαίσιο αυτής ακριβώς της προσπάθειας για διαφάνεια και διάλογο σε σχέση με τις νέες αρμοδιότητες που του έχει αναθέσει η Συνθήκη της Λισαβόνας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο. Πρέπει, κατ’ αυτήν την έννοια, να προσδώσει πολιτικό και ηθικό χαρακτήρα στις διαπραγματεύσεις. Εξάλλου, πρέπει να τοποθετηθεί σχετικά με το γεγονός ότι είναι αναγκαία η προάσπιση των εμπορικών συμφερόντων της Ένωσης, εκφράζοντας παράλληλα την ανάγκη ύπαρξης ενός πλαισίου κανόνων. Το Κοινοβούλιο πρέπει να προωθήσει ανοικτές συζητήσεις και με τη συμμετοχή των πολιτών. Πρέπει να είναι το θεσμικό όργανο το οποίο θα βεβαιώσει ότι ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής, της αξιοπρεπούς εργασίας, είναι ίδιος παντού και για όλους, ότι η σημασία των περιβαλλοντικών και κοινωνικών δικαιωμάτων (συνδικαλιστικά δικαιώματα, καταπολέμηση της παιδικής εργασίας κλπ.) έχει χαρακτήρα οικουμενικό.

Στην προβληματική που εκτίθεται ανωτέρω προστίθενται οι πτυχές που αφορούν τα διάφορα επίπεδα χειρισμού του θέματος, ήτοι το πολυμερές επίπεδο, το διμερές επίπεδο και το μονομερές επίπεδο.

I. Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις πολυμερείς εμπορικές σχέσεις

Έχει θεμελιώδη σημασία, όπως περιγράφεται ανωτέρω, να ευνοηθεί η συνεκτικότητα των πολιτικών τις οποίες ακολουθούν οι διεθνείς οργανισμοί και να διαμορφωθεί ένα νέο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης υπό τον συντονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και ενός (μελλοντικού;) παγκόσμιου οργανισμού περιβάλλοντος. Γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να συμπεριληφθούν στις διατάξεις που διέπουν το διεθνές εμπόριο πρότυπα τα οποία δεν εμπίπτουν στο πεδίο του εμπορίου. Επίσης, ορισμένοι θεμελιώδεις κανόνες που αφορούν τον σεβασμό των κοινωνικών προτύπων θα μπορέσουν ίσως να ληφθούν υπόψη πιο ουσιαστικά στην πράξη μέσω της ενίσχυσης του διαλόγου με τη ΔΟΕ. Κατ’ αυτήν την έννοια, ο ρόλος της ΔΟΕ θα μπορούσε να ενισχυθεί, και η ΔΟΕ να αποκτήσει ένα όργανο ερμηνείας των κανόνων. Εκτός του ότι συνιστάται να καταστεί υποχρεωτική η εφαρμογή των βασικών προτύπων της ΔΟΕ από όλους, η ΔΟΕ θα έπρεπε επίσης να γνωμοδοτεί για τα θέματα των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της διευθέτησης διεθνών διαφορών, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εμπορικές διαφορές (αίτηση του ΠΟΕ προς τη ΔΟΕ για την έκδοση προδικαστικής απόφασης).

Αν και το ζήτημα της συνεκτίμησης των κοινωνικών προτύπων στις εμπορικές συναλλαγές εξακολουθεί να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, απεναντίας, όσον αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα, τα εμπορικά μέτρα τα οποία απαιτούνται στο πλαίσιο των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών (ΠΠΣ) για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων που κρίνονται «θεμιτοί», βάσει διεθνούς συναίνεσης, και τα οποία δεν αποτελούν απλώς συγκαλυμμένους εμπορικούς περιορισμούς, θεωρείται σήμερα ότι υπάγονται στις εξαιρέσεις του άρθρου XX της GATT.

Τέλος, ως προς το θέμα του περιβάλλοντος, θα ήταν σκόπιμο να δημιουργηθεί ένας ειδικός παγκόσμιος οργανισμός. Αν η εντολή του είναι σαφώς καθορισμένη και έχει διευκρινιστεί επαρκώς σε σχέση με τους υπόλοιπους διεθνείς οργανισμούς, κατά το πρότυπο του ΠΟΕ, και αν του παρέχει τη δυνατότητα να ενεργεί βάσει κοινώς παραδεκτών αρχών, ο οργανισμός αυτός, ο οποίος μπορεί να ονομαστεί Παγκόσμιος Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΠΟΠ), θα μπορούσε να αναλάβει το έργο του καθορισμού και της εφαρμογής των περιβαλλοντικών προτύπων. Ο ΠΟΠ θα μπορούσε, επομένως, να παρεμβαίνει σε περιπτώσεις περιβαλλοντικού ντάμπινγκ.

Ως προς το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα πρέπει επιτέλους να αναπτυχθεί ενισχυμένη συνεργασία σε πολυμερές επίπεδο μεταξύ του ΠΟΕ και των κυριότερων οργάνων των Ηνωμένων Εθνών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι επιτροπές και το όργανο προσφυγών του ΠΟΕ θα μπορούσαν, επί παραδείγματι, να λαμβάνουν υπόψη την εμπειρογνωμοσύνη της Υπάτης Αρμοστείας σε περιπτώσεις διαπίστωσης σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

II. Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες

Το ζήτημα της υποχρέωσης εφαρμογής αυτών των προτύπων στο πλαίσιο των διμερών εμπορικών συμφωνιών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και αναδεικνύει την ικανότητα ή μη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιβάλλει την εφαρμογή και τον σεβασμό των εν λόγω προτύπων.

Στις διμερείς διαπραγματεύσεις που ολοκληρώθηκαν πρόσφατα ή βρίσκονται σε εξέλιξη, η Ένωση δεσμεύεται να συμπεριλαμβάνει κοινωνικά πρότυπα στις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών, ενίοτε όμως προσκρούει στην εχθρότητα ορισμένων χωρών οι οποίες ισχυρίζονται ότι τα πρότυπα αυτά συνιστούν φραγμούς που τίθενται για λόγους προστατευτισμού. Η Ένωση αντιμετωπίζει επίσης δυσκολίες με τις χώρες οι οποίες, μολονότι έχουν υπογράψει τις συμβάσεις της ΔΟΕ, δεν σέβονται τα συνδικαλιστικά δικαιώματα.

Εντούτοις, έχουν παρατηρηθεί απτές εξελίξεις στο πλαίσιο των συμφωνιών ελευθέρων συναλλαγών (ΣΕΣ) όσον αφορά τη διαπραγμάτευση κεφαλαίων σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Μάλιστα, μια βασική αρχή ορισμένων συμφωνιών ελευθέρων συναλλαγών συνίσταται στη δέσμευση των μερών για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ανάπτυξη μιας βιώσιμης οικονομίας με βάση την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.

Από την άλλη πλευρά, για να μπορούν να τηρηθούν και από τις δύο πλευρές αυτά τα κεφάλαια σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας μηχανισμών αμοιβαίας εποπτείας και πρακτικών κινήτρων. Θα μπορούσε, λόγου χάρη, να μελετηθεί η δυνατότητα ελευθερώσεων υπό όρους, όπως η συντόμευση του χρόνου των διαδικασιών εξάλειψης των δασμών ή η πρόσβαση σε μια πρόσθετη αγορά σε περίπτωση τήρησης ή μη τήρησης συγκεκριμένων κοινωνικών και/ή περιβαλλοντικών προτύπων. Θα έπρεπε επίσης να υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής ενός «δείκτη» απαιτήσεων, που θα διαφοροποιείται ανάλογα με τη χώρα και την οικονομική της κατάσταση, και θα επιτρέπει έτσι μια βαθμιαία και ευέλικτη προσέγγιση όσον αφορά την απαίτηση σεβασμού των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων.

Τέλος, και κυρίως, πρέπει να ενισχυθούν οι ομάδες διαιτησίας, τα φόρουμ ανταλλαγών και διαλόγου που καθιστούν δυνατή την ευρύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και λειτουργούν, εντέλει, ως πραγματικοί μοχλοί κίνησης των εσωτερικών πολιτικών των χωρών εταίρων. Μια επιπλέον δυνατότητα είναι η δημιουργία κοινών διμερών «παρατηρητηρίων» τα οποία θα μπορούν να παράσχουν ένα βήμα ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των κυβερνήσεων, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών με την ευρεία έννοια. Εν κατακλείδι, πρέπει να καλέσουμε την Επιτροπή να καταρτίσει μελέτες επιπτώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, προς συμπλήρωση των μελετών επιπτώσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη, οι οποίες να περιλαμβάνουν κατανοητούς εμπορικούς δείκτες με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα·

III. Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις μονομερείς εμπορικές σχέσεις: ΣΓΠ και ΣΓΠ+

Τα μέσα αυτά καθιστούν δυνατή την προώθηση των αρχών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εντούτοις, το ΣΓΠ, το οποίο επιτρέπει στην Ένωση να χορηγεί μονομερώς καθεστώς εμπορικών προτιμήσεων, έχει αποκτήσει πολύ έντονα γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά, εφαρμόζοντας ελάχιστα διαφανή κριτήρια απόδοσης ή αφαίρεσης του προτιμησιακού καθεστώτος. Επίσης, κατά την επανεξέταση του κανονισμού που διέπει το ΣΓΠ, η Ένωση θα πρέπει να επιδιώξει να βελτιώσει τη στόχευση των δικαιούχων, λαμβάνοντας υπόψη, λόγου χάρη, το επίπεδο ανάπτυξής τους, και να διασφαλίσει την παρακολούθηση των δεσμεύσεων των χωρών αυτών σε σχέση με τα ζητήματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προτύπων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε, τέλος, να διερευνήσει τις δυνατότητες θέσπισης ενός πλαισίου συνεργασίας μεταξύ της Ένωσης και των χωρών οι οποίες απολαμβάνουν καθεστώς ΣΓΠ για τη διευκόλυνση των ερευνών και της παρακολούθησης των επίμαχων περιπτώσεων, καθώς και τη λήψη περαιτέρω συνοδευτικών μέτρων.

7.10.2010

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων

προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

(2009/2219(INI))

Συντάκτρια: David Martin

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. υπενθυμίζει ότι τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά την έγκριση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ), το 1948· θεωρεί ότι εναπόκειται στην ΕΕ να βοηθήσει ώστε να τα θέσουν σε εφαρμογή οι λιγότερο ανεπτυγμένες και οι αναπτυσσόμενες χώρες με τις οποίες υπογράφει διεθνείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών συμφωνιών·

2. ζητεί από την Επιτροπή να μη συνάπτει εμπορικές συμφωνίες παρά μόνο αν αυτές περιέχουν ρήτρες σχετικά με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και τα κοινωνικά, υγειονομικά και περιβαλλοντικά πρότυπα· επαναλαμβάνει για μια ακόμη φορά το αίτημά του προς την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξασφαλίσουν την εφαρμογή των ρητρών που έχουν ήδη ενσωματωθεί στις ισχύουσες διεθνείς συμφωνίες και, επομένως, να δημιουργήσουν έναν κατάλληλο μηχανισμό προσαρμοσμένο στο πνεύμα των άρθρων 8, 9 και 96 της συμφωνίας του Κοτονού·

3. ζητεί να περιλαμβάνεται σε όλες τις εμπορικές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες ρήτρα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και εκτίμηση επιπτώσεων που θα προηγείται των εξεταζόμενων συμφωνιών και θα λαμβάνει υπόψη την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως προς όλους τους συμβαλλόμενους· θεωρεί ότι η ανάλυση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει συναντήσεις με τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εργάζονται στις ενεχόμενες χώρες·

4. φρονεί ότι, ιδίως στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι εγχώριες και εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ πρέπει να είναι συνεκτικές και να τηρούν πάντοτε τις αρχές που καθορίζονται στον τίτλο V, κεφάλαιο 1, της Συνθήκης ΕΕ, δηλαδή της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της οικουμενικότητας, του αναπαλλοτρίωτου και αδιαιρέτου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών· από την άποψη αυτή υπογραμμίζει ότι η διεθνής αξιοπιστία της ΕΕ ως φορέα προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξαρτάται από την ικανότητά της να διασφαλίζει ότι οι πολυεθνικές εταιρείες της ΕΕ σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τηρούν τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις υπεράκτιες δραστηριότητές τους ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες· ζητεί τη ταχεία εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καθώς και του Ευρωπαϊκού Χάρτη των Θεμελιωδών Ελευθεριών· πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να εφαρμόζει την ΕΣΔΑ στις δραστηριότητές της σε τρίτες χώρες όπως συνιστά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου·

5. ζητεί από την Επιτροπή ως εκπρόσωπο της Ένωσης και των κρατών μελών να υποστηρίζει ενώπιον του ΠΟΕ και των μελών του την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά, υγειονομικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στο πλαίσιο των εμπορικών διαπραγματεύσεων, και ειδικότερα της διαπραγμάτευσης της συμφωνίας της Ντόχα, και να μεριμνά για τη συγκεκριμένη εφαρμογή και προώθησή τους στο πλαίσιο της εφαρμογής των εμπορικών συμφωνιών· ζητεί από την Επιτροπή να προτρέψει τον ΠΟΕ και τα μέλη του να δεχθούν, αρχικά ως παρατηρητές, τις αντιπροσωπείες της ΔΟΕ και τη γραμματεία του ΔΓΕ και τις γραμματείες των πολυμερών και των διεθνών περιβαλλοντικών συμφωνιών·

6. ζητεί να προβάλλει η Ένωση κατά τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών το δικαίωμα πρόσβασης στους φυσικούς πόρους καθώς και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών όσον αφορά την πρόσβαση στους βασικούς φυσικούς πόρους· ζητεί από την Επιτροπή να εντάσσει στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες τον προβληματισμό σχετικά με την αγορά και την κυριότητα γαιών σε τρίτες χώρες, και ειδικότερα τις λιγότερο ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες·

7. καλεί την Επιτροπή να εφαρμόσει το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2010 σχετικά με το σύστημα ΣΓΠ+· της ζητεί κατά συνέπεια να αναπτύξει ένα συνεκτικότερο και δικαιότερο σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης για όλες τις χώρες που λαμβάνουν βοήθεια στο πλαίσιο του εν λόγω συστήματος προκειμένου να παρακολουθεί με σαφή, διαφανή και διασταυρούμενο τρόπο τα επιτεύγματα όπως και τις αποτυχίες όσον αφορά την εξέλιξη της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών δικαιωμάτων·

8. είναι, ωστόσο, της άποψης ότι με την μονομερή επιμονή για έμπρακτη εφαρμογή των καθολικών δικαιωμάτων του ανθρώπου παραβλέπεται ότι η εφαρμογή τους απαιτεί επίσης χρηματοδότηση, την οποία, δεν μπορούν να παράσχουν, υπό τις τρέχουσες συνθήκες, μόνες τους οι αναδυόμενες οικονομίες και οι αναπτυσσόμενες χώρες·

9. υπογραμμίζει το γεγονός ότι η συμφωνία TRIPs αποσκοπεί στη προώθηση του δικαιώματος στην υγεία· φρονεί ότι η ΕΕ πρέπει να διασφαλίζει ότι κάθε εμπορική συμφωνία που περιλαμβάνει ρήτρες «TRIP plus» θα πρέπει να σέβεται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθεί προληπτικά το δικαίωμα στην υγεία, ιδίως σε αναπτυσσόμενες χώρες·

10. θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι σε μελλοντική νομοθεσία το Κοινοβούλιο θα πρέπει να επιμείνει σε μια ρύθμιση δυνάμει της οποίας τα εμπορικά προνόμια, συμπεριλαμβανομένων όσων απορρέουν από συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών, να μπορούν να αναστέλλονται προσωρινά μόνον από την Επιτροπή, εάν βρεθούν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή των εργασιακών δικαιωμάτων, ή να μπορούν να αναστέλλονται από την Υπάτη Εκπρόσωπο/Αντιπρόεδρο ή την Επιτροπή κατόπιν αιτήματος ορισμένου αριθμού κρατών μελών και/ή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

11. πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί ουσιαστικά και να επιβάλλει τις ρήτρες για τα ανθρώπινα δικαιώματα των εμπορικών της συμφωνιών· τονίζει τη σημασία της δυνατότητας προσωρινής ή οριστικής αναστολής των εμπορικών προτιμήσεων στις περιπτώσεις παραβιάσεων των ανθρωπίνων, και ειδικότερα των εργασιακών, δικαιωμάτων· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τη σκοπιμότητα θέσπισης ενός νομικά δεσμευτικού διαιτητικού οργάνου και της διεθνούς δίωξης πολυεθνικών εταιρειών·

12. υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να βρεθούν τρόποι προκειμένου να παρακολουθούνται πιο στενά ισχυρισμοί περί σοβαρών και συστηματικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων· στο πλαίσιο αυτό, προτείνει να εξεταστεί το ενδεχόμενο της συμμετοχής εκπροσώπων της ΕΕ (στην παρούσα φάση από την Επιτροπή, ή μελλοντικά από την ΕΥΕΔ) σε ερευνητικές αποστολές που διεξάγονται βάσει ειδικών διαδικασιών του ΟΗΕ όπου υπάρχουν επιπτώσεις για τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ·

13. παρότι επικροτεί την εισαγωγή κοινωνικών και περιβαλλοντικών ρητρών, όπως και ρητρών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, επισημαίνει ότι δεν πρόκειται παρά για τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές και για ένα ακόμη μέσο μεταξύ πολλών άλλων· τονίζει επίσης ότι προκειμένου να αποτραπεί οπωσδήποτε η προστατευτική κατάχρησή τους, θα πρέπει να εφαρμοστούν με διαδικασία που να προάγει τη διαβούλευση και τη δημοκρατική συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

14. καλεί την Επιτροπή να καταθέσει το ταχύτερο πρόταση κανονισμού σχετικά με την απαγόρευση των εισαγωγών στην ΕΕ προϊόντων τα οποία παράγονται με τη χρήση σύγχρονων μορφών δουλείας, καταναγκαστικής εργασίας, ιδίως καταναγκαστικής εργασίας ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων, κατά παράβαση των βασικών προτύπων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· φρονεί ότι ο εν λόγω κανονισμός θα πρέπει να αναφέρεται στα δικαιώματα που περιγράφονται τόσο στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού όσο και στη δήλωση του 1998 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σχετικά με τις Θεμελιώδεις Αρχές και τα Δικαιώματα στην Εργασία· τονίζει ότι ένας τέτοιος κανονισμός θα έπρεπε να παρέχει στην ΕΕ τη δυνατότητα να διερευνά συγκεκριμένους ισχυρισμούς εάν φαίνεται ότι υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για παραβίαση των διεθνών αυτών προτύπων· στην ενδιάμεση περίοδο προτού τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός αυτός καλεί την Επιτροπή να εντείνει τους ελέγχους επί των εισαγωγών και να παρακολουθεί τη τήρηση των δεοντολογικών προτύπων στην αλυσίδα εφοδιασμού στις χώρες που εξάγουν στην ΕΕ·

15. ζητεί από όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τον κανονισμό (ΕΚ) του Συμβουλίου αριθ. 1236/2005 της 27ης Ιουνίου 2005 για το εμπόριο ορισμένων αντικειμένων δυναμένων να χρησιμοποιηθούν για τη θανατική ποινή, για βασανιστήρια ή άλλη σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία και να καταστήσει δεσμευτικές τις διατάξεις του σε όλες τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες·

16. θεωρεί ότι τα κοινωνικά δικαιώματα έχουν καθολικό χαρακτήρα, και ότι είναι απαραίτητο, όχι απλώς να διακηρυχθούν, αλλά και να προωθηθεί η έμπρακτη εφαρμογή τους· ζητεί επομένως από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιδείξουν αλληλεγγύη και να υποστηρίξουν ιδίως τις πλέον φτωχές χώρες του κόσμου στην εφαρμογή των εν λόγω δικαιωμάτων·

17. καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τους κανονισμούς εξαγωγών της ΕΕ υπό το πρίσμα της προοπτικής για μεταφορά τεχνολογίας που παράγεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των κινητών τηλεφώνων, των επικοινωνιακών δικτύων και του λογισμικού σάρωσης και λογοκρισίας του διαδικτύου, διπλής χρήσης, συλλογής και εξόρυξης δεδομένων (data mining), συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σε κατασταλτικά καθεστώτα· ζητεί από την Επιτροπή να καταθέσει πρόταση κανονισμού σχετικά με ένα νέο σύστημα αδειοδότησης εάν η εν λόγω αναθεώρηση υποδείξει την ανάγκη νομοθετικής δράσης·

18. ζητεί την τακτική αξιολόγηση των δεσμεύσεων σχετικά με ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίες προβλέπονται στις διεθνείς εμπορικές συμβάσεις·

19. ζητεί από την Επιτροπή να αναθεωρήσει τους κανονισμούς εξαγωγών της ΕΕ στον τομέα της πώλησης, προμήθειας, μεταφοράς ή εξαγωγής οπλισμού και συναφούς υλικού κάθε τύπου, συμπεριλαμβανομένων των πυρομαχικών, του στρατιωτικού εξοπλισμού καθώς και των ανταλλακτικών των ανωτέρω σε χώρες ή καθεστώτα που ενδέχεται να τα χρησιμοποιήσουν για σκοπούς εσωτερικής καταστολής της κοινωνίας των πολιτών και για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

20. ζητεί, παράλληλα με τη δέσμευση για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για αναπτυξιακή βοήθεια και διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, να ενισχυθεί με βιώσιμο τρόπο η διαδικασία περιφερειακής ανάπτυξης σύμφωνα με τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών·

21. προτρέπει τους εκπροσώπους της ΕΕ (επί του παρόντος από την Επιτροπή και στο μέλλον από την ΕΥΕΔ) να ενημερώνουν την επιχειρηματική κοινότητα σχετικά με καταστάσεις που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες
(2009/2219(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Filip Kaczmarek

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. σημειώνει ότι το άρθρο 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ ορίζει ότι «η Ένωση λαμβάνει υπόψη τους στόχους της συνεργασίας για την ανάπτυξη κατά την εφαρμογή των πολιτικών που ενδέχεται να επηρεάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες»· επισημαίνει ότι, συνεπώς, πριν από την υπογραφή οποιασδήποτε εμπορικής συμφωνίας, η ΕΕ υποχρεούται να εξετάζει σοβαρά το σύνολο των επιπτώσεων για την ανάπτυξη, ιδίως όσον αφορά την εξάλειψη της φτώχειας·

2. υπενθυμίζει ότι η διακήρυξη του 1986 των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στην ανάπτυξη επιβεβαιώνει ότι «το δικαίωμα στην ανάπτυξη είναι ένα αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα, δυνάμει του οποίου κάθε άνθρωπος και λαός δικαιούται να συμμετέχει και να συμβάλλει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη, καθώς και να απολαύει αυτής»· θεωρεί, συνεπώς, ότι η ΕΕ έχει υποχρέωση να μην υπονομεύει αυτό το δικαίωμα, αλλά αντίθετα να το ενσωματώνει σε διεθνείς συμφωνίες και να το υιοθετεί ως κατευθυντήρια γραμμή ευρωπαϊκών πολιτικών·

3. αποδοκιμάζει το γεγονός ότι εξακολουθεί να μην υπάρχει μια ολιστική προσέγγιση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις τηρούν τις υποχρεώσεις τους σχετικά με τα δικαιώματα του ανθρώπου σε παγκόσμιο επίπεδο, πράγμα που επιτρέπει σε ορισμένα κράτη και σε ορισμένες εταιρείες να τα παρακάμπτουν· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΟΟΣΑ για τον εξορθολογισμό και τον καθορισμό ιδιωτικών πρωτοβουλιών στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, και συγκεκριμένα με την καθιέρωση ενιαίου εγγράφου αναφοράς σχετικά με τις κατάλληλες διατάξεις και πρακτικές που θα πρέπει να ακολουθεί μια κοινωνικά υπεύθυνη επιχείρηση·

4. εκφράζει την ικανοποίησή της για τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών και όλες τις προσπάθειες για την ενθάρρυνση του εμπορίου με τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και μεταξύ των χωρών αυτών, ως έναν αξιόπιστο τρόπο για την επίτευξη σταθερής και αειφόρας ανάπτυξης· ειδικότερα ενθαρρύνει τις περιφερειακές ζώνες ελεύθερων συναλλαγών ως ένα μέσο για την προώθηση, μέσω δασμολογικών μειώσεων, του εμπορίου μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών, στα πλαίσια των κανόνων του ΠΟΕ·

5. επισημαίνει ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η αλιεία, ιδίως η αλιεία μικρής κλίμακας, και οι συναφείς βιομηχανίες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και δημοσίων εσόδων, στην ενίσχυση των εξαγωγών και στη διατήρηση των τοπικών κοινοτήτων· θεωρεί σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα του τοπικού πληθυσμού και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα όσον αφορά τους φυσικούς πόρους· εκφράζει την ανησυχία ότι η παράνομη αλιεία μπορεί να συμβάλει στη μετανάστευση και να υπονομεύσει σε σημαντικό βαθμό την αειφόρο ανάπτυξη· τονίζει, συνεπώς, το γεγονός ότι οι αλιευτικές συμφωνίες της ΕΕ με τις αναπτυσσόμενες χώρες συμβάλλουν στην ενίσχυση των εγχώριων βιομηχανιών αλιείας, (εστιάζοντας ιδίως στους μικρομεσαίους αλιείς και στις μικρομεσαίες αλιευτικές εκμεταλλεύσεις), στην παρακολούθηση των αλιευτικών αποθεμάτων, στην καταπολέμηση της υπεραλίευσης και της παράνομης αλιείας, στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην στήριξη και προώθηση της αναβάθμισης των προδιαγραφών υγείας και υγιεινής·

6. καλεί την ΕΕ να προωθεί ενεργά την εταιρική κοινωνική ευθύνη μέσω των εμπορικών συμφωνιών που συνάπτει, με στόχο ένα πιο δεοντολογικό παγκόσμιο εμπορικό περιβάλλον τόσο από κοινωνική όσο και από περιβαλλοντική άποψη·

7. παροτρύνει την Επιτροπή να εμμείνει στην τήρηση των βασικών εργασιακών προτύπων της ΔΟΕ ως προϋπόθεση για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών, καθώς και να ενθαρρύνει την ευρεία αποδοχή των προγραμμάτων που προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και το περιβάλλον, όπως την πρωτοβουλία για τη διαφάνεια στις εξορυκτικές βιομηχανίες ή τη διαδικασία Kimberly στον τομέα της αδαμαντοβιομηχανίας· επιδοκιμάζει στο πλαίσιο αυτό την έγκριση του νέου αμερικανικού νόμου περί «ορυκτών από εμπόλεμες περιοχές» και ζητεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξετάσουν το ενδεχόμενο νομοθετικής πρωτοβουλίας προς την κατεύθυνση αυτή·

8. ζητεί οι εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ να προβλέπουν το ύψιστο επίπεδο διαφάνειας, αυστηρές προδιαγραφές για τις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και την υποβολή αναφορών από τις επιχειρήσεις ανά χώρα τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, με στόχο την καταπολέμηση της διαφυγής κεφαλαίων·

9. επισημαίνει ότι, αν και οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος είναι αισθητές κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι βιομηχανικές χώρες φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για το εν λόγω φαινόμενο· θεωρεί, συνεπώς, ότι οι εμπορικές σχέσεις της ΕΕ πρέπει όχι μόνο να μην προκαλούν περιβαλλοντικές ζημίες, αλλά και να συμβάλλουν ενεργά στην αειφόρο ανάπτυξη παγκοσμίως·

10. επισημαίνει τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των αναπτυγμένων οικονομιών και των φτωχότερων κρατών από άποψη δυναμικότητας και δυναμικού· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις ανάγκες των χωρών ΑΚΕ στη διαπραγματευτική της προσέγγιση όσον αφορά τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ), και να διασφαλίζει ότι οι χώρες που προτιμούν να μην υπογράφουν ΣΟΕΣ δεν θα τιμωρούνται για αυτόν τον λόγο·

11. καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει περισσότερο τους μηχανισμούς επιβολής προϋποθέσεων που υπάρχουν σε μέσα όπως το ΣΓΠ και η Συμφωνία Κοτονού για την ενίσχυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου· προτρέπει την Επιτροπή να αναβαθμίσει τη στήριξη που παρέχει σε τρίτες χώρες για την ανάπτυξη δικαστικών ιδρυμάτων που θα είναι σε θέση να καταλογίζουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε επιχειρήσεις·

12. ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίζει τη συμμετοχή των κοινοβουλίων των χωρών εταίρων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, με στόχο την ενίσχυση της διακυβέρνησης και του δημοκρατικού ελέγχου στις αναπτυσσόμενες χώρες.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες
(2009/2219(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Richard Howitt

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να υπερασπιστεί τις αρχές του διοικούμενου και δίκαιου εμπορίου, οι οποίες έχουν χαρακτηρίσει την ανάπτυξη των χωρών της και επιτυχημένων αναπτυσσόμενων χωρών, μεταξύ των οποίων των «τίγρεων» της Ασίας, απορρίπτοντας τον προστατευτισμό ή οιαδήποτε προσπάθεια υπονόμευσης των θεμιτών συγκριτικών πλεονεκτημάτων των αναπτυσσομένων χωρών που δεν υπονομεύουν ανθρώπινα, εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, αλλά εφαρμόζοντας διαφορετική της σημερινής ερμηνεία του άρθρου XXIV του ΠΟΕ, που επιτρέπει την εξαίρεση των ευάλωτων κατασκευαστικών και άλλων τομέων από τις εμπορικές συμφωνίες σε όσες περιπτώσεις ενδείκνυται·

2. επιβεβαιώνει ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να απαιτούν από όλα τα μέρη να έχουν επικυρώσει, εφαρμόσει και υλοποιήσει στην πράξη τις βασικές συμβάσεις της Δήλωσης της ΔΟΕ για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και Αρχές, και να έχει το κεφάλαιο για την αειφόρο ανάπτυξη το ίδιο δεσμευτικό καθεστώς με τις διατάξεις πρόσβασης στην αγορά, υπαγόμενο στον ίδιο μηχανισμό επίλυσης διενέξεων·

3. εμμένει ότι, κατά τη συνεργασία της με τη ΔΟΕ και άλλους φορείς της συνθήκης, η Επιτροπή πρέπει να συνεχίσει να πληροί την υποχρέωσή της να εκτιμά τις επιπτώσεις των εμπορικών διαπραγματεύσεων επί των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λαμβάνοντας ιδιαίτερη μέριμνα για την προαγωγή της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους, και να διαβουλεύεται με τα εργατικά συνδικάτα ως αναγνωρισμένους κοινωνικούς εταίρους, και με τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς ΜΚΟ από την ΕΕ και από τρίτες χώρες κατά τρόπο διαφανή καθόλα τα στάδια της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης και εφαρμογής των εμπορικών συμφωνιών, εξασφαλίζοντας το σαφές δικαίωμά τους να εκφράζουν ανησυχίες ή αντιρρήσεις προς εξέταση και λήψη μέτρων από την ίδια την Επιτροπή·

4. ζητεί οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες και η αναθεώρηση του κανονισμού ΣΓΠ+ να υπερβούν τις υπάρχουσες αδυναμίες σχετικά με τη συνοχή, διαφάνεια και διαδικαστική δικαιοσύνη με την εφαρμογή διαφανών κριτηρίων και δεικτών αναφοράς όσον αφορά το σεβασμό των εργασιακών, περιβαλλοντικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες-εταίρους, συμπεριλαμβανομένων τυχόν συγκεκριμένων συστάσεων για βελτιώσεις όποτε παρίσταται ανάγκη·

5. χαιρετίζει τη χρήση των Αξιολογήσεων των Επιπτώσεων στην Αειφορία, αλλά εκφράζει τη λύπη του για τις αποτυχίες ικανοποιητικής αντίδρασης στα πορίσματά τους, όπως στη δυτική Αφρική, στις χώρες της Μεσογείου και στην Κολομβία και τις ευρύτερες αμερικανικές περιφέρειες· ζητεί μεγαλύτερη έμφαση στη χρήση της επιρροής που μπορεί να ασκήσει η ΕΕ για να επιτύχει απτές βελτιώσεις όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα εργασιακά πρότυπα, την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση, πριν από την οριστικοποίηση εμπορικών συμφωνιών, καθώς και κατά τη διάρκεια της επακόλουθης εφαρμογής τους·

6. αναγνωρίζει ότι οι διαπραγματεύσεις για τις σημερινές και μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες διεξάγονται στο πλαίσιο οικονομικής ύφεσης η οποία προβλέπεται ότι θα αυξήσει τον αριθμό των ανέργων στις χώρες του ΟΟΣΑ κατά οκτώ εκατομμύρια εντός διετίας· ότι η χρήση αγορών off-shore προκαλεί μεγάλο μέρος των απωλειών θέσεων εργασίας, για παράδειγμα στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία (μία στις τέσσερις), στη Δανία (μία στις έξι) και στην Εσθονία και Σλοβενία (μία στις επτά)· και ότι η εμπορική πολιτική της ΕΕ θα έπρεπε να προσπαθεί να αποφύγει την δυσανάλογη και υπέρ το δέον ταχεία μείωση του μεριδίου αγοράς και των επιπέδων απασχόλησης σε οιοδήποτε τομέα της ΕΕ και, ενδεχομένως, να διασφαλίζει στους εξαγωγείς της ΕΕ μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές· ζητεί να συνάπτονται οι εμπορικές συμφωνίες λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα να προσφέρει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση επαρκή επίπεδα βοήθειας υπέρ της επακόλουθης αναδιάρθρωσης·

7. ζητεί οι εμπορικές διαπραγματεύσεις της ΕΕ να προάγουν, πλην των δικαιωμάτων, και υποχρεώσεις των επενδυτών και επιχειρήσεων, ως ορίζει η Διαδικασία του ‘Heiligendamm’, την οποία κίνησε η προηγούμενη Γερμανική Προεδρία μαζί με το ΔΟΕ, τον ΟΟΣΑ και τον ΟΗΕ· επισημαίνει ότι, σύμφωνα με τους νέους κανόνες για τις υπεύθυνες επενδύσεις επί τη βάσει των σχετικών διατάξεων της Συνθήκης της Λισαβόνας, το κεφάλαιο για την αειφόρο ανάπτυξη πρέπει να ενσωματώνει όλους τους κανόνες για τις επενδύσεις που ορίζονται στις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών· θεωρεί ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να απαιτούν τη συμμόρφωση προς τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, προς την τριμερή δήλωση της ΔΟΕ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και την κοινωνική πολιτική, προς την πρωτοβουλία "Παγκόσμιο Συμβόλαιο" του ΟΗΕ και προς τις συστάσεις του ειδικού εντεταλμένου του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα·

8. ζητεί οι περί κοινωνικών προβλημάτων καταγγελίες να αποτελούν το αντικείμενο αποφάσεων πραγματικά ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, με συμμετοχή οργανώσεων εκπροσώπησης εργαζομένων και κοινοτήτων· τουλάχιστον ένας από τους εμπειρογνώμονες αυτούς πρέπει να προέρχεται από τη ΔΟΕ· οι συστάσεις τους πρέπει να αποτελούν μέρος καθορισμένης διαδικασίας που επιτυγχάνει τη δεόντως ταχεία διεκπεραίωση των θιγομένων ζητημάτων, κατά τρόπον ώστε η εκ μέρους των εμπειρογνωμόνων εξέταση να μην περιορίζεται σε εκθέσεις και συστάσεις, αλλά να οδηγεί σε διατάξεις συνεχούς μεταπαρακολούθησης και αναθεώρησης, ιδίως προκειμένου να διατηρείται η πίεση επί των κυβερνήσεων που επιτρέπουν παραβιάσεις των δικαιωμάτων των εργαζομένων στην επικράτειά τους·

9. εμμένει ότι οιαδήποτε συμπερίληψη σε εμπορικές συμφωνίες της ‘Μεθόδου IV’ για τις προσωρινές μετακινήσεις εργαζομένων θα πρέπει να εξαρτάται από την τήρηση των βασικών προδιαγραφών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων που αφορούν το χρόνο παραμονής, την ελάχιστη αμοιβή, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τις εθνικές προδιαγραφές εργασίας και τις συλλογικές συμφωνίες των χωρών-εταίρων·

10. καλεί την ΕΕ να υποστηρίξει τη διεύρυνση του μηχανισμού του ΠΟΕ για την αναθεώρηση της εμπορικής πολιτικής ούτως ώστε να καλύπτει τις σχετικές με το εμπόριο πτυχές της αειφόρου ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων της συμμόρφωσης προς τις βασικές προδιαγραφές εργασίας και της τροποποίησης του ‘Ορισμού της Επιδότησης’ στη Συμφωνία του ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα, προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των βασικών προδιαγραφών εργασίας και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βιομηχανικές ζώνες εξαγωγών· ζητεί επίσης από την Αντιπροσωπεία της Γενεύης της ΕΕ την αναζωογόνηση και διατήρηση της άτυπης συνένωσης των ‘φίλων της εργασίας’ που σύστησε προκειμένου να προάγει τις εργασιακές προδιαγραφές στον ΠΟΕ·

11. ζητεί όλες οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες να προβλέπουν την απαγόρευση της εκμετάλλευσης της εργασίας των παιδιών, ιδίως σε ορυχεία εξόρυξης και επεξεργασίας φυσικών λίθων, και να θεσπιστεί ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα πιστοποίησης που θα εγγυάται ότι οι εισαγόμενοι φυσικοί λίθοι και τα προϊόντα τους έχουν αποδεδειγμένα αποκτηθεί σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας χωρίς εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας κατά την έννοια της Σύμβασης αριθ. 182 της ΔΟΕ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	28.4.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: -: 0:	24 21 3
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Regina Bastos, Edit Bauer, Jean-Luc Bennahmias, Pervenche Berès, Mara Bizzotto, Martin Callanan, David Casa, Alejandro Cercas, Ole Christensen, Philip Claeys, Derek Roland Clark, Sergio Gaetano Cofferati, Marije Cornelissen, Tadeusz Cymański, Frédéric Daerden, Proinsias De Rossa, Sari Essayah, João Ferreira, Pascale Gruny, Thomas Händel, Marian Harkin, Roger Helmer, Stephen Hughes, Liisa Jaakonsaari, Danuta Jazłowiecka, Ádám Kósa, Jean Lambert, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Siiri Oviir, Rovana Plumb, Konstantinos Poupakis, Sylvana Rapti, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Raffaele Baldassarre, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Véronique Mathieu, Gesine Meissner, Ria Oomen-Ruijten, Evelyn Regner, Csaba Sógor, Emilie Turunen, Gabriele Zimmer

προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

Συντάκτης γνωμοδότησης: Thomas Ulmer

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καλεί την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. εκφράζει την άποψη ότι τα μέτρα για την τήρηση σημαντικών περιβαλλοντικών προτύπων και προτύπων στον τομέα της υγείας του ανθρώπου καθώς και πτυχές της υγείας των ζώων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο των διεθνών εμπορικών συμφωνιών·

2. αναγνωρίζει ότι οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες μπορούν να προωθήσουν βελτιώσεις στα περιβαλλοντικά πρότυπα και στα πρότυπα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω δεσμευτικών υποσχέσεων, υπό τον όρο ότι αυτές οι υποσχέσεις υλοποιούνται, επιτηρούνται και επιβάλλονται κατάλληλα·

3. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιδιώξει τον συμβατικό ορισμό των περιβαλλοντικών προτύπων και των προτύπων υγείας στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διαπραγματεύεται επί του παρόντος με τη Νότια Κορέα, το Περού, την Κολομβία, την Ινδία, τις χώρες ΑΚΕ, το Συμβούλιο Συνεργασίας των χωρών του Κόλπου και με μια σειρά χωρών που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (ΕΠΓ), με ιδιαίτερη έμφαση στα δικαιώματα των εργαζομένων και την προστασία των παιδιών και των γυναικών καθώς επίσης στην αλλαγή του κλίματος, την ασφάλεια των προϊόντων και τις πληροφορίες που αφορούν τους καταναλωτές·

4. σημειώνει ότι τα μέτρα και οι πολιτικές για την αλλαγή του κλίματος διασταυρώνονται ολοένα και περισσότερο με το διεθνές εμπόριο και καλεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να συμπεριλάβει περαιτέρω το θέμα της αλλαγής του κλίματος ως τμήμα του προγράμματος εργασίας του και να καθορίσει συγκεκριμένους κανόνες και πρότυπα εν προκειμένω·

5. εκφράζει την άποψη ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θα πρέπει να παρακολουθεί την εφαρμογή της τήρησης των σχετικών υποχρεώσεων και επιμένει η Επιτροπή, ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, να συμμετέχει στενά σε αυτήν την παρακολούθηση·

6. ζητεί την εναρμόνιση των περιβαλλοντικών προτύπων και των απαιτήσεων στον τομέα της υγείας ως απώτερο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο και επιμένει ότι είναι αναγκαία η ανάπτυξη και η βελτίωση αυτών των προτύπων σε περιφερειακό επίπεδο, κατά την εφαρμογή διεθνών εμπορικών συμφωνιών·

7. θεωρεί ότι ο σεβασμός των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προτύπων και των προτύπων στον τομέα της υγείας θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις·

8. ζητεί τη δημιουργία μιας υπηρεσίας επίλυσης διαφορών με δεσμευτικές εξουσίες·

9. τάσσεται υπέρ της χορήγησης ενός συστήματος προτιμήσεων στις αναδυόμενες χώρες υπό τον όρο ότι επιδεικνύουν αποφασιστικότητα να συμμορφωθούν προς τα ευρωπαϊκά κοινωνικά περιβαλλοντικά πρότυπα και τα πρότυπα στον τομέα της υγείας· ορίζει τις αναδυόμενες χώρες ως χώρες οι οποίες δεν εμφανίζουν πλέον όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά των αναπτυσσόμενων χωρών και μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο ότι η οικονομική δυναμική που διαθέτουν θα τους επιτρέψει να ξεπεράσουν στο άμεσο μέλλον τα τυπικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά μιας αναπτυσσόμενης χώρας·

10. ζητεί η Επιτροπή να καλέσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), σε περιπτώσεις διαφορών, να μην αποφασίζει μόνο βάσει εκτιμήσεων που άπτονται της εμπορικής πολιτικής. Θεωρεί ότι το παραδεκτό διασυνοριακών μέτρων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας δεν θα πρέπει να εξαρτάται εάν οι παρεμβάσεις οδηγούν ή όχι, σύμφωνα με την άποψη του ΠΟΕ, σε στρεβλώσεις του ελεύθερου εμπορίου·

11. διαπιστώνει ότι οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες μπορεί να συνάπτονται λαμβάνοντας υπόψη το υπόβαθρο της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσεως· θεωρεί ότι αυτό δεν θα πρέπει να σηματοδοτεί την παραγνώριση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και στη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, προκειμένου να επιτευχθούν άλλοι στόχοι·

12. αναγνωρίζει ότι τα υψηλά πρότυπα περιβαλλοντικής προστασίας και εργατικών δικαιωμάτων στην ΕΕ μπορούν να δημιουργήσουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες που ανταγωνίζονται προϊόντα και υπηρεσίες από τρίτες χώρες με χαμηλότερα πρότυπα·σε αυτόν τον τομέα· θεωρεί ότι η βελτίωση και η επιβολή αυτών των προτύπων σε τρίτες χώρες μέσω όρων που περιλαμβάνονται στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες θα δημιουργούσαν πιο δίκαιο ανταγωνισμό για ευρωπαϊκές εταιρείες, ενώ θα βελτίωναν και την περιβαλλοντική προστασία και τα ανθρώπινα, κοινωνικά και εργατικά δικαιώματα σε αυτές τις τρίτες χώρες·

13. είναι της άποψης ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και τα μέλη του πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τη δημιουργία μιας ανοιχτής παγκόσμιας αγοράς για περιβαλλοντικά αγαθά, υπηρεσίες και τεχνολογίες ως τρόπο να ενισχυθεί το διεθνές εμπόριο και να επιτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία των πράσινων τεχνολογιών και επενδύσεων σε όλη την παγκόσμια οικονομία·

14. καλεί την Επιτροπή να επιμείνει ώστε να εγκριθεί μια συμφωνία για περιβαλλοντικά αγαθά και υπηρεσίες ως τμήμα του γύρου της Ντόχα των εμπορικών συνομιλιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου με στόχο την ελευθέρωση του εμπορίου σε βασικές τεχνολογίες φιλικές προς το κλίμα·

15. καλεί την Επιτροπή να προβαίνει σε τακτικές αξιολογήσεις εμπορικών συμφωνιών και να ενημερώνει και να πληροφορεί σε τακτική βάση το Κοινοβούλιο για αυτές τις αξιολογήσεις, δίδοντας επίσης προσοχή στο πλαίσιο αυτό στην επίτευξη συνεργασίας με ρυθμιστικούς φορείς σε εγχώριο και σε διεθνές επίπεδο, καθώς και με τα συνδικάτα και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με σκοπό την εγγύηση της τηρήσεως των περιβαλλοντικών κοινωνικών προτύπων καθώς και των προτύπων στον τομέα της υγείας·

16. τονίζει ότι ο τομέας του εμπορίου και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων αποτελεί ένα σημαντικό αγαθό στην εγγύηση της ειρήνης και της ευημερίας στον πλανήτη, αλλά ότι δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως λύση για όλα τα προβλήματα που υφίστανται μεταξύ των κρατών στον κόσμο· διαπιστώνει, ωστόσο, ότι το αδιέξοδο στην πολιτική κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων, διασφαλίζοντας τον καθορισμό κοινών συμφερόντων, ιδίως στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας, ως τρόπου επίλυσης των σχετικών διενέξεων·

17. καλεί την Επιτροπή, με βάση τη συμφωνία πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής, να ενημερώνει πλήρως το Κοινοβούλιο όσον αφορά όλους τους σχετικούς τομείς κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για διεθνείς εμπορικές συμφωνίες·

18. καλεί την Επιτροπή, υπό το φως των διευρυμένων αρμοδιοτήτων του Κοινοβουλίου που προκύπτουν από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, να εγγυηθεί μια αποτελεσματική ροή πληροφοριών και να χορηγήσει στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου το καθεστώς του παρατηρητή δίδοντας τους ως εκ τούτου μόνιμη πρόσβαση σε όλες τις σχετικές συνεδριάσεις και έγγραφα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Gabriele Albertini, Bastiaan Belder, Frieda Brepoels, Elmar Brok, Michael Gahler, Marietta Giannakou, Ana Gomes, Andrzej Grzyb, Heidi Hautala, Richard Howitt, Anneli Jäätteenmäki, Ioannis Kasoulides, Tunne Kelam, Nicole Kiil-Nielsen, Andrey Kovatchev, Wolfgang Kreissl-Dörfler, Vytautas Landsbergis, Krzysztof Lisek, Sabine Lösing, Barry Madlener, Mario Mauro, Kyriakos Mavronikolas, Willy Meyer, Francisco José Millán Mon, Alexander Mirsky, María Muñiz De Urquiza, Norica Nicolai, Raimon Obiols, Kristiina Ojuland, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Alojz Peterle, Libor Rouček, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Nikolaos Salavrakos, Jacek Saryusz-Wolski, Adrian Severin, Marek Siwiec, Ernst Strasser, Zoran Thaler, Inese Vaidere, Graham Watson, Boris Zala

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Reinhard Bütikofer, Carlo Casini, Nikolaos Chountis, Monica Luisa Macovei, Marietje Schaake, György Schöpflin, Dominique Vlasto

Αναπληρωτής (άρθρο 187, παρ. 2) παρών κατά την τελική ψηφοφορία

Marie-Christine Vergiat

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου