ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με το πρόσωπο της γυναικείας φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

8.2.2011 - (2010/2162(INI))

Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων
Εισηγήτρια: Rovana Plumb
Συντάκτρια γνωμοδότησης (*):
Gabriele Zimmer, Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
(*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών – Άρθρο 50 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με το πρόσωπο της γυναικείας φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

(2010/2162(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 2 και 3, παράγραφος 3, δεύτερη υποπαράγραφος, της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 8, 151, 153 και 157 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα δε τις διατάξεις σχετικά με τα κοινωνικά δικαιώματα και την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών,

–   έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948,

–   έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα του 1966,

–   έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του ΟΗΕ του 1979 σχετικά με την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (Σύμβαση CEDAW),

–   έχοντας υπόψη τη διακήρυξη του Πεκίνου και το πρόγραμμα δράσης που εγκρίθηκαν από την τέταρτη παγκόσμια διάσκεψη για τη γυναίκα στις 15 Σεπτεμβρίου 1995,

–   έχοντας υπόψη τους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας όπως ορίστηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη το 2000, ειδικότερα δε τον πρώτο στόχο (εξάλειψη της ακραίας φτώχειας και της πείνας) και τον τρίτο στόχο (προώθηση της ισότητας των φύλων),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα αριθ. 1558 (2007) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την εκθήλυνση της φτώχειας,

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση)[1],

–   έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1098/2008/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2008 σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (2010)[2],

–   έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 283/2010/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2010 για τη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού μικροχρηματοδοτήσεων Progress για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη[3],

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 30ής Οκτωβρίου 2007 σχετικά με την επανεξέταση της εφαρμογής της πλατφόρμας δράσης του Πεκίνου από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ - Δείκτες για τις γυναίκες και τη φτώχεια (13947/07),

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής της 3ης Οκτωβρίου 2008 με τίτλο «Υλοποίηση των στόχων της Βαρκελώνης όσον αφορά τις υπηρεσίες φροντίδας για παιδιά προσχολικής ηλικίας» (COM(2008)0638),

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2010 (COM(2009)0694),

–   έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, συνοδευτικό της έκθεσης της Επιτροπής σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2010 (SEC(2009)1706),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα: «Στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2010-2015» (COM(2010)0491),

–   έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, συνοδευτικό της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2010-2015 (SEC(2010)1079) και (SEC(2010)1080),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής για την Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη COM(2010)2020),

–   έχοντας υπόψη την έκθεση του Eurofound της 24ης Μαρτίου 2010 με τίτλο «Δεύτερη έρευνα για την ποιότητα ζωής στην Ευρώπη: οικογενειακή ζωή και εργασία»,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα της 13ης Οκτωβρίου 2005 σχετικά με τις γυναίκες και τη φτώχεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση[4],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Νοεμβρίου 2008 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των αμοιβών μεταξύ εργαζομένων ανδρών και γυναικών[5],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Μαΐου 2009 σχετικά με την ενεργητική ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας[6],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Φεβρουαρίου 2010 σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση – 2009[7],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Ιουνίου 2010 σχετικά με τη διάσταση του φύλου στο πλαίσιο της οικονομικής ύφεσης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης[8],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Ιουνίου 2010 σχετικά με την αξιολόγηση του χάρτη πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2006-2010 και συστάσεις για το μέλλον[9],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Σεπτεμβρίου 2010 σχετικά με τον ρόλο των γυναικών σε μια γηράσκουσα κοινωνία[10],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τις εργαζόμενες γυναίκες σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης[11],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7-0031/2011),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την προαναφερθείσα απόφαση 1098/2008/ΕΚ, οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να συνεκτιμούν τις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών ως προς τον τρόπο που βιώνουν τους κινδύνους και τις διαστάσεις της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι 85 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και το 17% όλων των γυναικών στις 27 χώρες της ΕΕ εντάσσονται στην κατηγορία των ατόμων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας· ότι, επιπλέον, κατά τα τελευταία δέκα χρόνια ο αριθμός των γυναικών σε κατάσταση φτώχειας έχει αυξηθεί δυσανάλογα σε σύγκριση με τον αριθμό των ανδρών· ότι η φτώχεια των γονέων συχνά οδηγεί σε παιδική φτώχεια και επηρεάζει αργότερα σε πολύ μεγάλο βαθμό τη ζωή των παιδιών·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει μια μείζονα οικονομική, χρηματοπιστωτική και κοινωνική κρίση που φέρει σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση τις γυναίκες στην αγορά εργασίας και στην προσωπική τους ζωή, καθώς αυτές είναι πιο πιθανόν να βρεθούν σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, είναι πιο ευάλωτες στις απολύσεις και έχουν λιγότερες πιθανότητες να έχουν κάλυψη από τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης· ότι, επιπλέον, σε εποχές οικονομικής ύφεσης, οι άνθρωποι που ήδη κινδυνεύουν να οδηγηθούν στη φτώχεια, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι γυναίκες, γίνονται ακόμη πιο ευάλωτοι, ειδικά οι ομάδες που ήδη αντιμετωπίζουν διάφορα μειονεκτήματα,

Γ. . λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ΕΕ θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στις γυναίκες, οι οποίες κυριαρχούν στον δημόσιο τομέα τόσο ως εργαζόμενες όσο και ως δικαιούχοι υπηρεσιών,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της φτώχειας είναι ένας από τους πέντε μετρήσιμους στόχους που πρότεινε η Επιτροπή για τη στρατηγική ΕΕ 2020· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ολοκληρωμένη κατευθυντήρια γραμμή 10 της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας) θα ενθαρρύνει την έγκριση εθνικών πολιτικών για την προστασία ιδίως των γυναικών από τον κίνδυνο της φτώχειας, εξασφαλίζοντας ασφάλεια εισοδήματος για τις μονογονεϊκές οικογένειες ή τις ηλικιωμένες γυναίκες,

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες κατά παράδοση απειλούνται περισσότερο από τη φτώχεια, κυρίως οι μόνες μητέρες και οι γυναίκες άνω των 65 ετών, οι οποίες εισπράττουν συχνά συντάξεις που μετά βίας υπερβαίνουν το ελάχιστο όριο διαβίωσης για διάφορους λόγους, όπως η παύση ή η διακοπή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας προκειμένου να αφιερωθούν στις οικογενειακές υποχρεώσεις ή το γεγονός ότι εργάσθηκαν στην επιχείρηση του συζύγου, ιδίως στους τομείς του εμπορίου και της γεωργίας, χωρίς αμοιβή και χωρίς κοινωνική ασφάλιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότερες πολιτικές αποσκοπούν στην στήριξη οικογενειών με παιδιά, ενώ το 35% σχεδόν των νοικοκυριών αποτελείται από ένα άτομο, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι γυναίκα,

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί όπλο για την καταπολέμηση της φτώχειας των γυναικών εφόσον έχει θετικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη και οδηγεί σε μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, πράγμα που συνεπάγεται πολλά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι κατά μέσο όρο 59,1%· λαμβάνοντας υπόψη ότι από το 2000, η μέση διαφορά στις αμοιβές ανδρών και γυναικών παραμένει σημαντική, φθάνοντας στο 18% σχεδόν στο σύνολο της ΕΕ και έως και περισσότερο από 30% σε μερικά κράτη μέλη το 2010 και ότι η αρχή της ίσης αμοιβής για άνδρες και γυναίκες αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές που ορίζονται στις ευρωπαϊκές συνθήκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο διαχωρισμός της αγοράς εργασίας ανά φύλο έχει άμεσες συνέπειες στις γυναίκες,

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε 16 κράτη μέλη ο κίνδυνος της έσχατης ένδειας στις γυναίκες υπερβαίνει κατά πολύ τον αντίστοιχο κίνδυνο για τους άνδρες,

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απασχόληση αυτή καθαυτή δεν αποτελεί ικανοποιητική προστασία έναντι της έσχατης ένδειας· ότι, κυρίως ως συνέπεια του επαγγελματικού διαχωρισμού, περισσότερες γυναίκες από άνδρες απασχολούνται σε θέσεις εργασίας με χαμηλότερους μισθούς, ενώ πολύ συχνά ούτε οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης δεν παρέχουν προστασία από την έσχατη ένδεια,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα της διαβίωσης υπό καθεστώς φτώχειας και με ιδιαίτερα χαμηλό εισόδημα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος περιαγωγής σε μόνιμη οικονομική στέρηση και κοινωνικό αποκλεισμό· λαμβάνοντας συνεπώς υπόψη ότι οι δράσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας δεν θα πρέπει να αποσκοπούν μόνο στην ενίσχυση των ατόμων που ήδη ζουν σε συνθήκες ακραίας οικονομικής στέρησης, αλλά και στην έγκαιρη πρόληψη και αντιμετώπιση φαινομένων που οδηγούν τους πολίτες στην οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανά ηλικία και φύλο ως προς τον χρόνο που δαπανάται για μη αμειβόμενη εργασία και καθημερινή ενασχόληση με καθήκοντα φροντίδας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες ειδικότερα επιβαρύνονται περισσότερο με μη αμειβόμενη εργασία·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η καθολική πρόσβαση και οι προσπελάσιμες και ποιοτικές υπηρεσίες υποστήριξης όπως οι υπηρεσίες φροντίδας παιδιών, ηλικιωμένων και άλλων εξαρτώμενων ατόμων, είναι σημαντική για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών στην αγορά εργασίας και ως μέσο για την πρόληψη και τη μείωση της φτώχειας,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας από ό,τι ο γενικός πληθυσμός, αγγίζοντας ένα ποσοστό 19% περίπου των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω το 2008 στην ΕΕ των 27· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας βρίσκονται σε μια ιδιαιτέρως επισφαλή κατάσταση εφόσον το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα συχνά απορρέει από την οικογενειακή τους κατάσταση (συντάξεις συζύγου ή επιζώντος) και επειδή σπανίως θεμελιώνουν από μόνες τους επαρκή συνταξιοδοτικά δικαιώματα, λόγω διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας, διαφοράς αμοιβής και άλλων παραγόντων και ότι, ως εκ τούτου, οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο από τους άντρες από τη διαρκή και έσχατη ένδεια (το 22% των γυναικών άνω των 65 ετών διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας σε σύγκριση με το 16% των ανδρών)·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εγκυμοσύνη επηρεάζει τις ευκαιρίες εργασίας και εκπαίδευσης των γυναικών σε μεγαλύτερη έκταση σε σχέση με τους άνδρες, όταν, επί παραδείγματι, οι μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες υποχρεώνουν τις γυναίκες να τερματίσουν νωρίτερα τις σπουδές τους,

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, συμμετέχουν συχνότερα από τους άνδρες στην άτυπη οικονομία, χωρίς να έχουν καταχωρισθεί στην επίσημη αγορά εργασίας, ή εργάζονται με βραχυχρόνιες συμβάσεις εργασίας, γεγονός που δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα όσον αφορά τα κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών, μεταξύ των οποίων τα δικαιώματα κατά την εγκυμοσύνη, η άδεια μητρότητας και θηλασμού, η θεμελίωση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων και η πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση,

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια είναι ένας παράγων που συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο άσκησης βίας που συνδέεται με το φύλο, γεγονός που συνιστά σημαντικό εμπόδιο στην ισότητα των φύλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι συχνά η ενδοοικογενειακή βία οδηγεί σε απώλεια της εργασίας, κακή υγεία και απώλεια της οικιακής στέγης, μπορεί επίσης να ωθήσει τις γυναίκες σε έναν κύκλο φτώχειας· λαμβάνοντας, επιπλέον, υπόψη ότι η εμπορία ανθρώπων είναι μια σύγχρονη μορφή δουλείας που πλήττει σε μεγάλη κλίμακα γυναίκες και κορίτσια και συνιστά σημαντικό παράγοντα που οφείλεται αλλά και συμβάλλει στη φτώχεια,

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η βία σε βάρος των γυναικών, σε όλες τις μορφές της, αποτελεί μια από τις πλέον διαδεδομένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν γνωρίζει γεωγραφικούς, οικονομικούς, ή κοινωνικούς περιορισμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην Ένωση, όπου περίπου το 20% έως 25% των γυναικών υποφέρουν από σωματική βία, και όπου άνω του 10% των γυναικών είναι θύματα σεξουαλικής βίας κατά την ενήλικη ζωή τους,

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες με αναπηρία υφίστανται διακρίσεις στο οικογενειακό περιβάλλον και στην εκπαίδευση, έχουν περιορισμένες ευκαιρίες απασχόλησης και οι κοινωνικές παροχές που τους χορηγούνται δεν τους επιτρέπουν κατά κανόνα να βγουν από τη φτώχεια· ότι, κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παράσχουν στις γυναίκες με αναπηρία την ιδιαίτερη μέριμνα που χρειάζονται προκειμένου να απολαύσουν τα δικαιώματά τους και να προτείνουν μέτρα για την διευκόλυνση της ένταξης των γυναικών αυτών μέσω πρόσθετων προγραμμάτων στήριξης·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες φέρουν όλο και περισσότερο το βάρος της φτώχειας, δεδομένου ότι απειλούνται από την φτώχεια, ιδίως οι κατηγορίες εκείνες των γυναικών με ειδικές ανάγκες, όπως οι γυναίκες με αναπηρία, οι ηλικιωμένες γυναίκες, οι γονείς που μεγαλώνουν παιδιά χωρίς σύντροφο (ιδιαίτερα οι ανύπαντρες μητέρες και οι χήρες με εξαρτώμενα τέκνα) και οι ομάδες που είναι πιο ευάλωτες στον αποκλεισμό όπως οι γυναίκες Ρομά, οι παραδόσεις των οποίων αναθέτουν αποκλειστικά στις γυναίκες την οικιακή εργασία και την παροχή φροντίδας, τις απομακρύνουν πρόωρα από την εκπαίδευση και την απασχόληση, καθώς και οι μετανάστριες· λαμβανομένου τούτου υπόψη, τονίζει την ανάγκη για ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας, περιλαμβανομένης της προστασίας δικαιωμάτων όπως ο αξιοπρεπής μισθός, η άδεια μητρότητας και ένα εργασιακό περιβάλλον χωρίς διακρίσεις, στοιχεία ζωτικής σημασίας για τις γυναίκες αυτές,

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα Progress προορίζεται να υποστηρίξει την αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής για την ισότητα των φύλων και την προώθηση της ενσωμάτωσής της σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα αυτό αποτελεί εργαλείο υψίστης σημασίας για την καταπολέμηση της εκθήλυνσης της φτώχειας,

ΚΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το προσδόκιμο ζωής για τις γυναίκες είναι περίπου κατά έξι έτη μεγαλύτερο από ό,τι για τους άνδρες, και ότι, σύμφωνα με τις στατιστικές, στην Ευρώπη των 27, το 2007 το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες ήταν τα 76 έτη και για τις γυναίκες τα 82 έτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά τη γυναικεία φτώχεια, ιδίως στον βαθμό που οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες σε σχέση με τους άνδρες όσον αφορά την πρόσβαση σε συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και συνταξιοδότησης,

Εκθήλυνση της φτώχειας

1.  θεωρεί ότι η πρόληψη και η μείωση της γυναικείας φτώχειας συνιστά σημαντικό συστατικό στοιχείο της θεμελιώδους αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης η οποία αποτελεί δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που προβλέπει ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία καθώς επίσης και καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων·

2.  αναγνωρίζει ότι η έννοια της «εκθήλυνσης της φτώχειας» σημαίνει ότι οι γυναίκες πλήττονται από τη φτώχεια περισσότερο από τους άντρες, ότι η φτώχεια που αντιμετωπίζουν είναι σοβαρότερη από αυτή των ανδρών και ότι η φτώχεια μεταξύ των γυναικών παρουσιάζει αυξητική τάση·

3.  επισημαίνει ότι, σύμφωνα με το δείκτη της Eurostat για τον κίνδυνο φτώχειας, το 2008 περίπου 85 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο φτώχειας το 2008, και σύμφωνα με το δείκτη για την υλική στέρηση, εκτιμάται ότι ο αριθμός θα ανέλθει στα 120 εκατομμύρια· εκτιμά ότι η απόφαση του Συμβουλίου για τους δείκτες της φτώχειας ενδέχεται να οδηγήσει σε αμφισημίες όσον αφορά το συνολικό στόχο μείωσης για την έξοδο 20 εκατομμυρίων ατόμων από τη φτώχεια και τον αποκλεισμό έως το 2020 (μείωση κατά 23.5% σύμφωνα με το δείκτη της Eurostat για τον κίνδυνο φτώχειας, αλλά μόνο 16.7% σύμφωνα με το δείκτη για την υλική στέρηση)· υπογραμμίζει ότι τα περισσότερα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας είναι γυναίκες, κατάσταση στην οποία συμβάλλουν η ανεργία, η επισφαλής εργασία, οι χαμηλοί μισθοί, οι συντάξεις σε επίπεδα κατώτερα του ελάχιστου εισοδήματος διαβίωσης και οι δυσχέρειες πρόσβασης σε κρατικές υπηρεσίες ποιότητας σε πλείστους όσους τομείς,

4.  επισημαίνει ότι οι ανισότητες λόγω φύλου παρεμποδίζουν τη μείωση της φτώχειας και θέτουν σε κίνδυνο τις προοπτικές οικονομικής και ανθρώπινης ανάπτυξης·

5.  καλεί τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τη διάσταση της ισότητας των φύλων σε όλες τις πολιτικές και ειδικά μέτρα για την απασχόληση, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση, την αποφυγή της υπερεκπροσώπησης των γυναικών σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης, την αύξηση της βιώσιμης συμμετοχής και την προώθηση της εξέλιξης των γυναικών στον τομέα της απασχόλησης, καθώς και για τον περιορισμό του διαχωρισμού με βάση το φύλο στην αγορά εργασίας με την αντιμετώπιση των άμεσων και έμμεσων αιτίων·

6.  επισημαίνει ότι η φτώχεια των γυναικών δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, αλλά η συνέπεια πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων τα στερεότυπα, οι υφιστάμενες διαφορές στις αμοιβές λόγω φύλου, οι φραγμοί λόγω της έλλειψης δυνατότητας συνδυασμού οικογενειακής και εργασιακής ζωής, το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών και, γενικά, οι διάφορες μορφές διακρίσεων λόγω φύλου, θύματα των οποίων είναι κατά κύριο λόγο οι γυναίκες·

7.  υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή έχει ορίσει το 2010 ως «Ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού», προκειμένου να επιβεβαιώσει και να ενισχύσει την πολιτική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπάρξει μια αποφασιστική καμπή στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην αναγνώριση του θεμελιώδους δικαιώματος των ατόμων που βρίσκονται σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού να ζουν με αξιοπρέπεια και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία·

8.  υπενθυμίζει ότι αρχικός στόχος του ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού 2010, δεν ήταν να αποτελέσει απλώς μια εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης, αλλά και μία πρωτοβουλία για να προαγάγει πολυδιάστατες πολιτικές κατά της φτώχειας και πιο προηγμένους δείκτες για τη φτώχεια· ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να εξετάσει με κριτικό πνεύμα τα νέα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο αυτό για να αντιμετωπισθεί η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός·

9.  θεωρεί ότι πρέπει να διατηρηθεί η σταθερή δέσμευση για περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της ισότητας των φύλων, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, μέσω στρατηγικών που προωθούν τον οδικό χάρτη της Επιτροπής για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, το ευρωπαϊκό σύμφωνο για την ισότητα των φύλων, που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και το πλαίσιο δράσης για την ισότητα των φύλων, που συνάφθηκε μεταξύ των ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων·

10. τονίζει ότι η ισότητα των φύλων αποτελεί προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή·

11. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν δεόντως υπόψη τα αιτήματα του Κοινοβουλίου που διατυπώνονται στα ψηφίσματά του της 15ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με τον απολογισμό της κοινωνικής πραγματικότητας[12], της 9ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας, περιλαμβανομένης της παιδικής φτώχειας, στην ΕΕ[13], της 6ης Μαΐου 2009 για την ενεργητική ένταξη των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας ατόμων[14] και της 20ής Οκτωβρίου 2010 σχετικά με το ρόλο του ελάχιστου εισοδήματος στην καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση μιας συμμετοχικής κοινωνίας στην Ευρώπη[15], κατά το σχεδιασμό πολιτικών και μέτρων για το επόμενο στάδιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού (ΑΜΣ) για την κοινωνική ενσωμάτωση και την κοινωνική προστασία, τη στρατηγική για την κοινωνική ένταξη και την εμβληματική πρωτοβουλία «Ευρώπη 2020» για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, με την ανάμειξη όλων των ενδιαφερομένων σε μια συμμετοχική διαδικασία·

12. λαμβάνει υπό σημείωση την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την Στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών (2010-2015)· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν την προοπτική του φύλου ως βασικό στοιχείο όλων των κοινών πολιτικών και των εθνικών προγραμμάτων για την εξάλειψη της φτώχειας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού·

13. χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για μια «ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας»· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη διάσταση του φύλου στην εν λόγω πλατφόρμα·

14. καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την ευρωπαϊκή στρατηγική για την κοινωνική ένταξη και προστασία, σύμφωνα με την πρωτοβουλία «ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας» και να εντείνει τις προσπάθειες για να βελτιώσει την κατάσταση ιδίως των μόνων γονέων, ώστε να μπορούν να ζουν αξιοπρεπώς·

15. κατακρίνει το γεγονός ότι τα σχέδια οικονομικής ανάκαμψης ως επί το πλείστον εστιάζονται στην ανδροκρατούμενη απασχόληση· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τη διάσταση του φύλου στα σχέδιά τους για την ανάκαμψη από την ύφεση, μέσω της προώθησης και ενθάρρυνσης της γυναικείας απασχόλησης και της θέσπισης ειδικών μέτρων για την αρχική και διαρκή κατάρτιση, τη «στοχοθετημένη» ένταξη στην αγορά εργασίας, την ελαστικοποίηση των ωραρίων, την ισότητα αμοιβών, την αναθεώρηση των φορολογικών και συνταξιοδοτικών καθεστώτων καθώς και την προσαρμογή των προϋπολογισμών ώστε να εξασφαλίζεται η ισότητα πρόσβασης στις δαπάνες του δημόσιου τομέα, τόσο για την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας όσο και για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών των γυναικών·

16. τονίζει ότι, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, η ανεργία και τα κοινωνικά προβλήματα εξακολουθούν να αυξάνονται σε ορισμένα κράτη μέλη και να πλήττουν νέους και ηλικιωμένους, άνδρες και γυναίκες, καθώς και τις οικογένειές τους με διαφορετικό τρόπο· καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τη δέσμευσή τους και να λάβουν ειδικά μέτρα για την εξάλειψη της φτώχειας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, ιδιαίτερα της φτώχειας των γυναικών και των άμεσων επιπτώσεών της στην οικογενειακή ζωή, δεδομένου ότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός συνιστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι το ένα έκτο τουλάχιστον των ευρωπαίων πολιτών πλήττεται από το φαινόμενο αυτό· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των πλέον ευάλωτων ομάδων (μονογονεϊκές οικογένειες, οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, άτομα με αναπηρία, εθνοτικές μειονότητες, ιδίως Ρομά, άτομα που ζουν στις πλέον μειονεκτούσες μικροπεριφέρειες, άτομα με περιορισμένη ικανότητα εργασίας και νεαρά άτομα χωρίς εργασιακή εμπειρία)· εκτιμά ότι η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας και η συμμετοχή στην κοινωνία αποτελούν προϋπόθεση για μια αξιοπρεπή ζωή· καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας και την εξασφάλιση σε όλα τα παιδιά ίσων ευκαιριών στη ζωή·

17. επισημαίνει ότι η ενσωμάτωση των γυναικών στην αγορά εργασίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες μαρτυρά όχι μόνον τις μεγαλύτερες άμεσες επιπτώσεις της κρίσης στις ίδιες τις γυναίκες αλλά και στα νοικοκυριά, τα εισοδήματα των οποίων θα επηρεαστούν σημαντικά από τις απώλειες θέσεων εργασίας γυναικών· τονίζει ότι πρέπει να αναμένεται δυσανάλογη αύξηση της γυναικείας ανεργίας για όσο διάστημα αναγγέλλονται δημοσιονομικές περικοπές στον δημόσιο τομέα, καθώς η απασχόληση των γυναικών στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών είναι δυσανάλογα μεγάλη·

18. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τους δείκτες αναφορικά με τις γυναίκες και τη φτώχεια που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο της πλατφόρμας δράσης του Πεκίνου ως εργαλείου παρακολούθησης του αντικτύπου ευρύτερων κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης για τη μείωση της φτώχειας· καλεί τα κράτη μέλη να αναζητήσουν επαρκέστερους τρόπους υπολογισμού της φτώχειας μεταξύ των γυναικών·

19. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρέχουν συστηματικά, χωρισμένα ανά φύλο στοιχεία και πληροφορίες τόσο στις εθνικές εκθέσεις τους όσο και στην ετήσια κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ενσωμάτωση·

20. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νέους εξατομικευμένους δείκτες όσον αφορά τις γυναίκες και τη φτώχεια, ως μέσο παρακολούθησης των επιπτώσεων που έχουν οι ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές, καθώς και οι πολιτικές στον τομέα της απασχόλησης στις γυναίκες και τη φτώχεια·

21. τονίζει την ανάγκη να συμφωνηθεί μια συνέχεια στο Χάρτη των Γυναικών, με ευρείες διαβουλεύσεις στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να προαχθούν μηχανισμοί για την επίτευξη της ισότητας των φύλων σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής·

22. εφιστά ιδιαιτέρως την προσοχή στην αναγκαιότητα περαιτέρω συνέχισης των ερευνών και των αναλύσεων αναφορικά με το φαινόμενο της «εκθήλυνσης της φτώχειας»· καλεί την Επιτροπή και το Eurofound να συνεργαστούν με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την διεξαγωγή στοχευμένων ερευνών που θα κληθούν να αξιολογήσουν, μεταξύ άλλων, τις συνέπειες της παγκόσμιας κρίσης στις γυναίκες·

23. παροτρύνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν σε κάθε άτομο, ιδίως στους νέους και τους ηλικιωμένους, την πρόσβαση στη βασική μέριμνα·

24. παροτρύνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες με τυπικές της ηλικίας τους ασθένειες έχουν πρόσβαση στο ιατρικό σύστημα πρόληψης και διάγνωσης, ως μέσο για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας·

25. καλεί τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την πρόσβαση των μεταναστριών στην ιατρική περίθαλψη για ασθένειες που οφείλονται σε διάφορες διατροφικές συνήθειες και τελετουργικές πρακτικές· καλεί, επομένως, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν πολιτικές υγείας με στόχο την καταπολέμηση και την πρόληψη πρακτικών οι οποίες είναι επικίνδυνες για την υγεία των γυναικών και, επιπλέον, αιτίες κοινωνικού αποκλεισμού και φτώχειας·

26. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα, από το τοπικό έως το εθνικό, των πολιτικών για την ισότητα των φύλων και των αρχών της ΕΕ·

27 υπενθυμίζει ότι η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού πρέπει να επιδιώκεται τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και εκτός αυτής, προκειμένου να τηρηθεί η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας του ΟΗΕ έως το 2015·

Η καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας μέσω πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας

28. ζητεί από τα κράτη μέλη συγκεκριμένα προγράμματα για την προαγωγή της ενεργού συμμετοχής ή την επανένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας και συγκεκριμένες ευκαιρίες για δια βίου κατάρτιση με στόχο την απόκτηση των δεξιοτήτων και προσόντων, όπως χειραφέτηση, οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ικανοτήτων, που είναι απαραίτητα υπό το πρίσμα της στρατηγικής ΕΕ 2020, η οποία τονίζει τη σημασία των σχεδίων και προγραμμάτων για τον οικολογικό μετασχηματισμό, δηλ. τον τομέα των ανανεώσιμων πόρων, των πράσινων θέσεων εργασίας έντασης επιστήμης και τεχνολογίας για μια νέα αειφόρο οικονομία· ζητεί, προκειμένου να μην ενταθεί η ανασφάλεια των γυναικών στην αγορά εργασίας, να λαμβάνονται υπόψη, στη σειρά απόλυσης, τα οικογενειακά βάρη, δεδομένου ότι, σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες αναλαμβάνουν την επιμέλεια των παιδιών·

29. επισημαίνει τις σημαντικές διαφορές μεταξύ κατοίκων στις αγροτικές και αστικές περιοχές ως προς την πρόσβαση στην κατάρτιση, την απασχόληση και την ποιότητα της εργασίας· αποδίδει μεγάλη σημασία στο δικαίωμα όλων αυτών των κατοίκων, ιδίως των πιο νέων και ευάλωτων, να λαμβάνουν σωστή εκπαίδευση, με επαγγελματική κατάρτιση και πανεπιστημιακές σπουδές, και καλεί, προς τούτο, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να υποστηρίξουν τις ομάδες αυτές μέσω ενός ουσιαστικού συστήματος ενεργών πολιτικών και κατάλληλων μέτρων εκπαίδευσης, προκειμένου να τους δοθεί η δυνατότητα να προσαρμοστούν με άνεση στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας·

30. τονίζει ότι η κοινωνική προστασία, η πολιτική για την αγορά εργασίας και η κοινωνική πολιτική συμβάλλουν σημαντικά στην ελάττωση του εύρους και της διάρκειας της ύφεσης μέσω της σταθεροποίησης των αγορών εργασίας και της κατανάλωσης, και ότι το σύστημα κοινωνικής προστασίας επιδρά σταθεροποιητικά τόσο στην πλευρά των εσόδων όσο και στην πλευρά των δαπανών·

31. εκτιμά ότι η ενεργός πολιτική για την απασχόληση (π.χ. η ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση) είναι μια διαδικασία πολύ σημαντική για την πρόληψη της φτώχειας, στην οποία οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν βασικό ρόλο· θεωρεί επιπλέον ότι μια προορατική πολιτική για την απασχόληση (π.χ. επαγγελματική εμπειρία για τους νέους, προστατευόμενα εργαστήρια και χώροι εργασίας) είναι επίσης καίρια για τη διασφάλιση ισορροπίας και την αύξηση της προσβασιμότητας στην αγορά εργασίας, καθώς και τη διατήρηση της απασχόλησης για τις μειονεκτούσες ομάδες·

32. υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης ενός διαφανούς ρυθμιστικού πλαισίου για τις άτυπες μορφές απασχόλησης με σκοπό τη διασφάλιση των ενδεδειγμένων συνθηκών εργασίας και αξιοπρεπών αμοιβών, δεδομένου ότι η εξεύρεση εργασίας αποτελεί κινητήριο μοχλό καταπολέμησης της φτώχειας·

33. θεωρεί ότι η ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να στηριχθεί η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, να διευκολυνθεί η συμπληρωματική κατάρτιση και εκπαίδευση των γυναικών που ζουν υπό το φάσμα της φτώχειας και να ενισχυθεί η ένταξή τους σε θέσεις εργασίας·

34. καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να παράσχουν καλύτερες ευκαιρίες στις γυναίκες στον τομέα της εκπαίδευσης, διευρύνοντας και διαφοροποιώντας τις εκπαιδευτικές τους ευκαιρίες, καταπολεμώντας ταυτόχρονα τα στερεότυπα όσον αφορά γυναικοκρατούμενους/ανδροκρατούμενους τομείς σπουδών καθώς και την εξάλειψη των παραδοσιακών στερεοτύπων ρόλου από τα σχολικά προγράμματα·

35. αναγνωρίζει την άμεση συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής ανισότητας, της εξάρτησης των γυναικών καθώς και των ανισοτήτων που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, τις οικογενειακές ευθύνες και τη συνολική στήριξη της οικογένειας, και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η διαφορά στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων εξακολουθεί να υφίσταται και να παράγει αρνητικά αποτελέσματα·

36. υπογραμμίζει ότι σε περίπτωση ανεργίας ο κίνδυνος μη εύρεσης νέας εργασίας είναι υψηλότερος για τις γυναίκες, ενώ σε περίπτωση πρόσληψης είναι πιθανότερο να βρεθούν σε μειονεκτική θέση, επειδή είναι υψηλότερο το ποσοστό των γυναικών που απασχολούνται με επισφαλή συμβόλαια ή μερικής απασχόλησης χωρίς να το έχουν επιλέξει ή επειδή εξακολουθούν να υφίστανται μισθολογικές ανισότητες εις βάρος τους·

37 επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου «Ισότητα των φύλων στην ΕΕ το 2009», στην Ευρώπη αναγνωρίζεται ευρέως η ανάγκη να περιορισθεί η διαφορά των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών·

38. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την εξάλειψη των ανισοτήτων λόγω φύλου στην εργασία στο πλαίσιο της στρατηγικής ΕΕ 2020· ενθαρρύνει θερμά τη θέσπιση στόχου για τη μείωση της διαφοράς στις αμοιβές ανδρών και γυναικών κατά 1% ετησίως, προκειμένου έως το 2020 να επιτευχθεί μείωση κατά 10%, να διασφαλιστούν οι πλήρεις αποδοχές των γυναικών κατά την θεσμοθετημένη άδεια μητρότητας όπως προτείνει το νομοθετικό ψήφισμά του της 20ής Οκτωβρίου 2010[16] επί του θέματος αυτού, καθόσον αυτό θα συμβάλει στην εξάλειψη των ανισοτήτων λόγω φύλου στον τομέα της απασχόλησης· τονίζει επίσης ότι είναι ανάγκη να αναληφθούν θετικές δράσεις προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά, οικονομικά και επιχειρηματικά όργανα λήψεως των αποφάσεων·

39. επισημαίνει ότι η πρόσβαση των γυναικών επιχειρηματιών στην πίστωση είναι περιορισμένη, πράγμα που είναι μεγάλο εμπόδιο για την επαγγελματική τους εξέλιξη και την οικονομική τους ανεξαρτησία, και αντίκειται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης·

40. καλεί τους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής, τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο, να καταρτίσουν τις πολιτικές τους απαντήσεις με στόχο τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης με βάση μια ανάλυση της αγοράς εργασίας που θα λαμβάνει υπόψη την ισότητα των φύλων, καθώς και με βάση συστηματικές εκτιμήσεις και αξιολογήσεις των επιπτώσεων στα φύλα·

41. καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει πρωτοβουλίες που αποβλέπουν στην αναγνώριση της άτυπης οικονομίας και στον προσδιορισμό της αξίας της «οικονομίας της ζωής» σύμφωνα με προσεγγίσεις που σχετίζονται με το φύλο, στο πλαίσιο του σχεδίου «Πέραν του ΑΕγχ» που δρομολόγησε η Επιτροπή· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την κατάλληλη κοινωνική κάλυψη γυναικών και ανδρών που ασχολούνται με τη μέριμνα ηλικιωμένων, αρρώστων ή αναπήρων συγγενών, καθώς και ηλικιωμένων γυναικών που λαμβάνουν ιδιαίτερα μικρή σύνταξη·

42 καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει την υφιστάμενη νομοθεσία όσον αφορά την εφαρμογή της αρχής της ίσης αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως ζητούσε το Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του της 18ης Νοεμβρίου 2008[17] (νομοθετική πρωτοβουλία με την οποία ζητούσε από την Επιτροπή να υποβάλει κατάλληλη πρόταση μέχρι τα τέλη του 2009)·

43. υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητη η αναθεώρηση των μακροοικονομικών, κοινωνικών και εργατικών πολιτικών με σκοπό να εξασφαλισθεί η οικονομική και κοινωνική δικαιοσύνη για τις γυναίκες, να επανεξετασθούν οι μέθοδοι προσδιορισμού του ποσοστού της φτώχειας και να αναπτυχθούν στρατηγικές για την δίκαιη κατανομή του πλούτου, την εξασφάλιση ελάχιστου εισοδήματος και αξιοπρεπών μισθών και συντάξεων, την δημιουργία περισσότερων ποιοτικών θέσεων απασχόλησης με δικαιώματα για τις γυναίκες, την εξασφάλιση της πρόσβασης σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια, την βελτίωση της κοινωνικής προστασίας και των υπηρεσιών που παρέχονται σε επίπεδο γειτονιάς, συμπεριλαμβανομένων βρεφονηπιακών σταθμών, παιδικών σταθμών και άλλων μορφών προσχολικής εκπαίδευσης, κέντρων φύλαξης παιδιών, κοινοτικών κέντρων ελεύθερου χρόνου και παροχής στήριξης σε οικογένειες και διαγενεακών κέντρων, καθιστώντας τις υπηρεσίες αυτές προσπελάσιμες και προσιτές σε γυναίκες, άνδρες, παιδιά και ηλικιωμένους, με ωράρια συμβατά προς αυτά της πλήρους απασχόλησης·

44. καλεί τα κράτη μέλη να συστήσουν κέντρα παροχής συμβουλών για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων γυναικών, μιας από τις βασικές αιτίες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού·

45. καλεί τα κράτη μέλη να αναθεωρήσουν τα συστήματα φορολογίας και κοινωνικής προστασίας με στόχο την εξατομίκευση των δικαιωμάτων σε συντάξεις και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης προκειμένου να εξαλειφθεί το «πλεονέκτημα του οικογενειάρχη», εξασφαλίζοντας ίσα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και εξαλείφοντας τα κίνητρα που επιδρούν δυσμενώς στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και την κοινωνία, όπως είναι η κοινή φορολογία και οι επιδοτήσεις για τη φροντίδα εξαρτώμενων ατόμων που συνδέονται με καταστάσεις αδυναμίας των γυναικών να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας, ως ένα μέσο για την καταπολέμηση του κινδύνου της φτώχειας, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και των μη διακρίσεων·

46. εμμένει στον θετικό αντίκτυπο που έχει η ισότητα των ανδρών και των γυναικών στην οικονομική ανάπτυξη· επισημαίνει ότι ορισμένες μελέτες εκτιμούν πως, εάν τα ποσοστά απασχόλησης, μερικής απασχόλησης και παραγωγικότητας των γυναικών ήταν παρεμφερή προς τα αντίστοιχα ποσοστά των ανδρών, το ΑΕΠ θα παρουσίαζε αύξηση της τάξης του 30%, πράγμα που θα είχε θετικές επιπτώσεις όχι μόνον στο σύνολο της οικονομίας, αλλά και στην ελάττωση του κινδύνου για πολλές γυναίκες να φθάσουν στο επίπεδο της φτώχειας·

47. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν επειγόντως στρατηγική για την μείωση κατά το ήμισυ της παιδικής φτώχειας έως το 2012 και την έξοδο από τον φαύλο κύκλο της φτώχειας γενικότερα, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η μόνιμη φτώχεια να μεταβιβάζεται από τους γονείς στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να υπονομεύονται οι πιθανότητες να έχουν τα παιδιά μια καλύτερη ζωή· τονίζει, σε αυτό το πλαίσιο, την ανάγκη ενσωμάτωσης των ατομικών δικαιωμάτων των παιδιών σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ και λήψης μέτρων με στόχο την παρακολούθηση και αξιολόγηση των προσπαθειών που καταβάλλονται για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας, τον εντοπισμό και την ανάπτυξη δράσεων προτεραιότητας, την ενίσχυση της συλλογής δεδομένων και την περαιτέρω ανάπτυξη κοινών δεικτών σε επίπεδο ΕΕ· εκτιμά ότι στο πλαίσιο αυτό έχει ζωτική σημασία να διευκολύνεται η είσοδος και η επάνοδος των μόνων γονέων στην αγορά εργασίας, καθώς και να υπάρχουν κοινωνικές παροχές για τις μονογονεϊκές οικογένειες δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, με παράλληλη διασφάλιση απτής στήριξης για τις πολυμελείς οικογένειες· εκτιμά ότι τα παιδιά από φτωχές οικογένειες όπου κανείς δεν εργάζεται, πρέπει να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής και υποστήριξης προκειμένου να προληφθεί μελλοντικά η φτώχεια·

48. καλεί τα κράτη μέλη να διενεργήσουν εκτιμήσεις για τον αντίκτυπο της οικονομικής ύφεσης και να διερευνήσουν το μεταβαλλόμενο χαρακτήρα των συνθηκών απασχόλησης και τις συνέπειες αυτού του φαινομένου στις ευάλωτες ομάδες, από άποψη φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού·

49. ζητεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές να επανεξετάσουν τις μεταναστευτικές πολιτικές τους προκειμένου να εξαλείψουν τα διαρθρωτικά εμπόδια που παρεμβάλλονται στην πλήρη συμμετοχή των μεταναστών στην αγορά εργασίας, να συγκεντρώσουν στοιχεία για την πρόοδο που σημειώνεται ως προς τις διακρίσεις εις βάρος ευάλωτων ομάδων και να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο που έχουν οι περικοπές των δαπανών που σχετίζονται με την πρόσβαση στην υγεία, την παιδεία και την κοινωνική προστασία·

50. λαμβάνει υπό σημείωση την απόφαση του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2010 να αφεθεί στην διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών ο ορισμός, σε συνεργασία με τις περιφέρειες, των εθνικών τους στόχων για μείωση του αριθμού των ανθρώπων που απειλούνται από φτώχεια και αποκλεισμό, με βάση έναν ή περισσότερους από τους τρεις δείκτες που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο· φρονεί ότι τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν μόνο το δείκτη «νοικοκυριό ανέργων» ενδέχεται να παραμελούν συστηματικά προβλήματα όπως τη φτώχεια στην εργασία, την ενεργειακή φτώχεια, τη φτώχεια των μονογονεϊκών οικογενειών, την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό· παροτρύνει τα κράτη μέλη να μην κάνουν κατάχρηση της διακριτικής τους ευχέρειας ως προς την επιλογή των δεικτών για να επιτύχουν λιγότερο φιλόδοξους στόχους στον τομέα της καταπολέμησης της φτώχειας· εφιστά την προσοχή στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια ευρωπαίοι συνταξιούχοι οι συντάξεις των οποίων δεν επαρκούν για να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες, καθώς και τις ειδικές ανάγκες που συνδέονται με την ηλικία, κυρίως λόγω του πολύ υψηλού κόστους των φαρμάκων και της ιατρικής θεραπείας· τονίζει ότι η σχολική και η πανεπιστημιακή εκπαίδευση των πλέον ευάλωτων ομάδων πρέπει να αποτελεί στόχο προτεραιότητας σε σχέση με τον οποίο κάθε κράτος μέλος πρέπει να θέτει τους στόχους του·

51. επισημαίνει ότι, δεδομένου ότι η ισότιμη και πλήρης συμμετοχή στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό βίο θα πρέπει να θεωρείται ως ατομικό δικαίωμα, μια ενεργός πολιτική για την κοινωνική ένταξη οφείλει να υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση για την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, εξασφαλίζοντας, κυρίως, πλήρη πρόσβαση για όλους σε κοινωνικές υπηρεσίες ποιότητας και σε υπηρεσίες γενικού (οικονομικού) ενδιαφέροντος·

52. υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης σε εθνικό επίπεδο κατάλληλων πολιτικών ένταξης στην απασχόληση και την κατάρτιση, αλλά και ειδικών φορολογικών ρυθμίσεων για τις μονογονεϊκές οικογένειες, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας, της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού·

53. υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης μέτρων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων σε ό, τι αφορά τις ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας και τις μισθολογικές πολιτικές·

54. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά τα εμπόδια στην κοινωνική συμμετοχή, όπως είναι η ενεργειακή φτώχεια, ο χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός και τα εμπόδια στην πρόσβαση στην τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ)·

55. τονίζει τη σημασία συντονισμού των πολιτικών καταπολέμησης της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης, με στόχο την αποτελεσματική καταπολέμηση της φτώχειας·

56. καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν ευχερέστερη την πρόσβαση των μεταναστών και των εθνοτικών μειονοτήτων στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, με στόχο να διευκολύνουν τη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας·

Ο συνδυασμός οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής από γυναίκες που ζουν στη φτώχεια ή εκτίθενται στον κίνδυνο της φτώχειας

57. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την προώθηση του συνδυασμού επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, ώστε οι γυναίκες που εκτίθενται στον κίνδυνο της φτώχειας να είναι σε θέση να συνεχίσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία με πλήρη απασχόληση, ή να έχουν πρόσβαση σε μερική απασχόληση και άλλες ρυθμίσεις ευέλικτης απασχόλησης, μεταξύ άλλων μέσω αναστρέψιμων μορφών εργασίας μερικής απασχόλησης κατά τη διάρκεια των περιόδων παροχής φροντίδας·

58. ζητεί τη διατήρηση και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης με στοχοθετημένα μέσα (π.χ. με την παροχή θέσεων μερικής απασχόλησης ή με ευέλικτο ωράριο εργασίας για τις γυναίκες που ανατρέφουν παιδιά), εφόσον η ανεργία είναι η κυριότερη αιτία φτώχειας, ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες, ζητεί, εκτός από τα εργασιακής φύσεως μέτρα, να τεθούν σε εφαρμογή στοχοθετημένες πολιτικές προκειμένου να ενισχυθεί το σύστημα κοινωνικής προστασίας (π.χ. δημιουργία κέντρων παιδικής μέριμνας ώστε να βοηθηθούν οι γυναίκες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας)·

59. τονίζει ότι η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες φροντίδας εξαρτώμενων ατόμων με βάση καθεστώτα εργασίας με επαρκή ελεύθερο χρόνο και ευέλικτες επιλογές εργασίας και για τους δύο γονείς, συχνά εμποδίζει τις γυναίκες από το να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας ή να εργάζονται με πλήρη απασχόληση·

60. ζητεί από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για ένα καλύτερο συνδυασμό εργασιακής και οικογενειακής ζωής με συγκεκριμένα μέτρα, όπως τη βελτίωση της διαφάνειας στις αμοιβές, στις διαδικασίες πρόσληψης και στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, τη δυνατότητα ευέλικτου ωραρίου εργασίας και την εξισορρόπηση του γονικού κόστους·

61. επισημαίνει ότι το ένα τρίτο των μoνογονεϊκών οικογενειών στην Ευρώπη ζει σε συνθήκες φτώχειας·

62. επισημαίνει ότι η μερική απασχόληση και η απασχόληση χαμηλής ποιότητας, οι οποίες πλήττουν κατά κύριο λόγο τις γυναίκες, συντελούν στην αύξηση του αριθμού των γυναικών μεταξύ των φτωχών εργαζομένων και ότι τούτο αποτελεί πηγή κοινωνικού αποκλεισμού· επισημαίνει ότι ένας τρόπος για την αποφυγή και την καταπολέμηση της φτώχειας είναι η πρόσβαση στην υψηλής ποιότητας απασχόληση με βάση την αρχή της ευελιξίας με ασφάλεια·

63. καλεί τα κράτη μέλη, στα πλαίσια της ως άνω αναφερόμενης διαδικασίας τροποποίησης της Οδηγίας του Συμβουλίου 92/85/ΕΚ να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, για να αποτρέψουν την απόλυση εργαζομένων κατά το χρόνο που εγκυμονούν ή γαλουχούν· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν δραστικά μέτρα για να αποφευχθούν οι διακρίσεις εις βάρος των εγκύων στην αγορά εργασίας, επίσης μέτρα για να μην επιδρά η περίοδος μητρότητας στο δικαίωμα των εργαζομένων στις συντάξεις και, τέλος, μέτρα για να μην επηρεάζεται το ύψος τους από το γεγονός ότι έχουν λάβει άδεια μητρότητας·

64. υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι η παροχή κατάλληλης παιδικής μέριμνας αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ισότητας των φύλων στην αγορά εργασίας· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι στόχοι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης του 2002 σχετικά με την πρόβλεψη προσχολικής παιδικής μέριμνας για το 90% τουλάχιστον των παιδιών ηλικίας μεταξύ τριών ετών και της ηλικίας για υποχρεωτική φοίτηση και για το 33% τουλάχιστον των παιδιών ηλικίας κάτω των τριών ετών, που θα έπρεπε να επιτευχθούν έως το 2010, απέχουν παρασάγγας από την εκπλήρωσή τους· καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να ανανεώσουν και να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν σε σχέση με τους στόχους της Βαρκελώνης για την παροχή προσπελάσιμης, προσιτής και υψηλού επιπέδου παιδικής μέριμνας και να προωθήσουν νέους στόχους για την φροντίδα των εξαρτημένων ατόμων· καλεί, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τη δυνατότητα πρόσβασης, ιδιαίτερα μέσω οικονομικής στήριξης για την παιδική μέριμνα και να αναβαθμίσουν τις δημόσιες δομές παιδικής μέριμνας καθώς και να παράσχουν κίνητρα σε επιχειρήσεις ώστε να δημιουργήσουν αντίστοιχες δομές εντός των επιχειρήσεων·

65. καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης, ειδικά για εργαζόμενες μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών, είτε καθιστώντας ευκολότερη την εξεύρεση μορφών απασχόλησης με ευέλικτο ωράριο εργασίας ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις πιο διευρυμένες οικογενειακές υποχρεώσεις τους, είτε παρέχοντας προσιτές και ποιοτικές διευκολύνσεις για τη φροντίδα των παιδιών·

66. καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν στοχευμένη δράση προκειμένου να διασφαλιστεί η δίκαιη πρόσβαση των γυναικών που διαβιούν σε μειονεκτικό περιβάλλον στα συστήματα δημόσιας υγείας - ειδικότερα στην παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγείας (περιλαμβανομένης της προστασίας μητέρων και παιδιών) όπως ορίζονται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας - και γυναικολογικής και μαιευτικής φροντίδας, σε αξιοπρεπή στέγαση, στη δικαιοσύνη, στην παιδεία, στην κατάρτιση, στη δια βίου μάθηση, στον αθλητισμό και στον πολιτισμό, ώστε να αποτραπεί η εκ μέρους τους πρόωρη εγκατάλειψη της σχολικής εκπαίδευσης και να διευκολυνθεί η ομαλή μετάβαση από το σχολείο στην αγορά εργασίας·

67. καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τα κατάλληλα μέτρα για την στήριξη των εφήβων μητέρων, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξεύρεση εργασίας και διαβιούν σε καθεστώς φτώχειας λόγω του συχνά χαμηλού επιπέδου εκπαίδευσής τους και των κοινωνικών προκαταλήψεων·

Η καταπολέμηση της φτώχειας μεταξύ των ηλικιωμένων γυναικών

68. τονίζει ότι ο κίνδυνος της φτώχειας είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες, ιδιαίτερα κατά το γήρας, σε χώρες όπου τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης βασίζονται στην αρχή συνεχούς αμειβόμενης εργασίας· επισημαίνει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες δεν πληρούν αυτήν την προϋπόθεση λόγω των διακοπών στην εργασία τους και υπόκεινται τις συνέπειες της διάκρισης στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα λόγω της διαφοράς στις αμοιβές, της άδειας μητρότητας και της εργασίας με καθεστώς μερικής απασχόλησης, ή παύσης ή διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας για την ανάληψη οικογενειακών ευθυνών, ή λόγω της απασχόλησής τους στην επιχείρηση του συζύγου, κυρίως στους τομείς του εμπορίου και της γεωργίας, χωρίς μισθό και χωρίς κοινωνική ασφάλιση, καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να αναγνωρίσουν και να συμπεριλάβουν στην περίοδο ασφάλισης την ανατροφή των παιδιών, καθώς με αυτό τον τρόπο οι γυναίκες θα μπορέσουν να αποκτήσουν δικαίωμα σε πλήρη σύνταξη· προτείνει στα κράτη μέλη να εγγυηθούν στις γυναίκες επαρκή συνταξιοδοτική κάλυψη·

69. εκτιμά ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες ενδέχεται να αποτελούν θύματα άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων στην αγορά εργασίας, και μάλιστα πολλαπλών διακρίσεων, και ότι το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί· υπογραμμίζει ότι η απασχόληση πρέπει να αντιμετωπίζεται ως το καλύτερο μέσον για την καταπολέμηση της φτώχειας των γυναικών· ζητεί να διευκολύνεται η συμμετοχή των γυναικών όλων των ηλικιών στα προγράμματα διά βίου μάθησης· τονίζει ότι ο συνδυασμός οικογενειακής ζωής, επαγγελματικής ζωής και διά βίου μάθησης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και υποστήριξη·

70. καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των γυναικών στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και συντάξεων, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής των γυναικών, και για τη διασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά ζητήματα προκειμένου να μειωθεί η διαφορά του ύψους των συντάξεων μεταξύ γυναικών και ανδρών·

71. καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν επαρκή κοινωνική ασφάλεια για γυναίκες που έχουν την ευθύνη φροντίδας ασθενών, ηλικιωμένων ή ανάπηρων μελών των οικογενειών τους, και για ηλικιωμένες γυναίκες που λαμβάνουν ιδιαίτερα χαμηλή σύνταξη·

Ο αντίκτυπος της βίας που συνδέεται με το φύλο στον κίνδυνο της φτώχειας

72. επισημαίνει ότι η βία κατά των γυναικών εξακολουθεί να συνιστά σημαντικό πρόβλημα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που πλήττει τόσο τα θύματα όσο και τους δράστες ανεξαρτήτως ηλικίας, εκπαίδευσης, εισοδήματος ή κοινωνικής θέσης και έχει ολοένα και μεγαλύτερο αντίκτυπο στον κίνδυνο της περιθωριοποίησης, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, και μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, επηρεάζει την υγεία και την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας και την εκπαίδευση· καλεί και πάλι την Επιτροπή να θεσπίσει ένα ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών·

73. ζητεί από τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την ορθή καταγραφή, ανάλυση και μελέτη των παραγόντων που οδηγούν σε φαινόμενα οικογενειακής βίας, ώστε να αναπτυχθούν αμέσως οι πολιτικές πρόληψης καθώς και αντιμετώπισης των συνεπειών των φαινομένων αυτών, όπως είναι η περίθαλψη των αστέγων γυναικών που είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας·

74. επισημαίνει την αναγκαιότητα επιτάχυνσης των ευρωπαϊκών προσπαθειών για την εξάλειψη της εμπορίας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανθρώπων μέσω της στενότερης δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας· προτρέπει τα κράτη μέλη να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να αποβληθούν συνήθεις ή παραδοσιακές επιβλαβείς συμπεριφορές και πρακτικές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων των γυναικών, οι πρώιμοι και αναγκαστικοί γάμοι και τα εγκλήματα τιμής·

75. καλεί τα κράτη μέλη να καταρτίσουν εθνικά σχέδια για την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών στις περιπτώσεις που αυτά δεν υφίστανται, να διασφαλίσουν τη συνεχή και συστηματική παρακολούθηση των μέτρων προόδου, να διασφαλίσουν τα υψηλότερα δυνατά επίπεδα νομοθεσίας όσον αφορά την καταπολέμηση της ανδρικής βίας κατά των γυναικών και να παρέχουν επαρκή χρηματοδότηση για την υποστήριξη και την προστασία των θυμάτων της βίας ως ένα μέσο για την πρόληψη και μείωση της φτώχειας·

76. αναγνωρίζει, επιπλέον, ότι η αναζήτηση ουσιαστικών λύσεων για την αντιμετώπιση της γυναικείας φτώχειας μπορεί να αποτελέσει τρόπο περιορισμού της βίας με βάση το φύλο, καθόσον οι γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πέσουν θύματα κακοποίησης·

77. καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν πιο ορατές τις επιπτώσεις της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στις γυναίκες και ιδίως σε σχέση με τις πολλαπλές ιδιότητες των γυναικών, θέτοντας ως προτεραιότητα τις γυναίκες με αναπηρίες, τις γυναίκες που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητας και ιδίως την κοινότητα των Ρομά, καθώς και τα παιδιά και τους μετανάστες·

78. τονίζει ότι είναι σημαντικό τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές και τοπικές αρχές να αναλάβουν δράση για να διευκολύνουν την επανένταξη στην αγορά εργασίας των γυναικών που υπήρξαν θύματα βίας λόγω φύλου μέσω μηχανισμών όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) ή το πρόγραμμα PROGRESS·

79.  καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα σε σχέση με το φύλο προκειμένου να αντιμετωπιστούν ζητήματα που δεν συνδέονται μόνο με την εισοδηματική φτώχεια αλλά σχετίζονται με την πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική συμμετοχή και τα κοινωνικά δίκτυα·

Ο κοινωνικός διάλογος και η κοινωνία των πολιτών στην καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας

80. τονίζει τη σημασία του διαρθρωμένου κοινωνικού διαλόγου για την καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας· τονίζει, εν προκειμένω, ότι είναι ανάγκη να βελτιωθούν τα συστήματα συμμετοχής και συνεργασίας των οργανώσεων γυναικών, άλλων ΜΚΟ και ενδιαφερομένων φορέων και της κοινωνίας των πολιτών γενικότερα·

81. θεωρεί ότι ένας πραγματικός κοινωνικός διάλογος θα πρέπει να επιδιώκει να δοθεί η δυνατότητα στα μέλη των πλέον μειονεκτικών ομάδων, από κοινού με τις εθνικές αρχές και τις αρχές της ΕΕ, να ανταλλάσσουν απόψεις και να συνεισφέρουν στην καταπολέμηση της έσχατης ένδειας, λειτουργώντας ως συγκεκριμένο παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον εν λόγω τομέα·

82. καλεί την Επιτροπή να διατηρήσει τα κονδύλια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την καταπολέμηση και τον μετριασμό των επιπτώσεων της γυναικείας φτώχειας·

Η διασφάλιση χρηματοδότησης ως μέσο καταπολέμησης της φτώχειας

83. τονίζει τη σημασία των διαρθρωτικών Ταμείων, ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, ως καίριων εργαλείων βοήθειας των κρατών μελών στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· ζητεί από τα κράτη μέλη περισσότερες συγχρηματοδοτούμενες δράσεις για την μεγαλύτερη ενίσχυση υπηρεσιών όπως οι υπηρεσίες φροντίδας για παιδιά και ηλικιωμένους και εξαρτώμενα άτομα, δοκιμάζοντας επίσης νέες μορφές και διαδικασίες οργανωτικής και χρηματοοικονομικής συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα· καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνούν ώστε οι διατιθέμενοι πόροι να χρησιμοποιούνται δίκαια και ορθά·

84. υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να διασφαλισθεί η επαρκώς αυξημένη χρηματοδότηση και αποτελεσματική χρήση του ΕΚΤ, ούτως ώστε να παρασχεθούν επαρκείς πόροι για μέτρα βελτίωσης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας και την καταπολέμηση της ανεργίας καθώς και μέτρα και δραστηριότητες στο πλαίσιο της στρατηγικής για την κοινωνική ενσωμάτωση και της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Ευρώπη 2020» για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού προς όφελος των μειονεκτούντων και πλέον ευάλωτων ατόμων, ιδίως των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αντιμετωπίζουν προσωρινές και επισφαλείς συμβάσεις εργασίας· υπογραμμίζει ότι οι κανονισμοί του ΕΚΤ θα πρέπει να αναθεωρηθούν και να τροποποιηθούν ώστε να επωφεληθούν οι ευρισκόμενοι σε μεγαλύτερη ανάγκη, να αυξηθεί η προβολή και η διαφάνειά τους, να γίνει προσεκτική παρακολούθηση των κοινωνικών επιδράσεων που έχει η χρήση των πόρων και να δοθεί περαιτέρω έμφαση στη μακροχρόνια βιωσιμότητα των σχεδίων· ζητεί, ως εκ τούτου, την εγγραφή στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, στοχευμένων κονδυλίων για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την κοινωνική ενσωμάτωση· παροτρύνει τα κράτη μέλη να διεξαγάγουν περισσότερες εκστρατείες ενημέρωσης για τις δυνατότητες συμμετοχής σε προγράμματα που χρηματοδοτεί η ΕΕ·

85. τονίζει πόσο σημαντικό είναι να αναπτυχθεί η νομική έννοια της συνιδιοκτησίας προκειμένου να εξασφαλισθεί η πλήρης αναγνώριση των δικαιωμάτων της γυναίκας στο γεωργικό τομέα, η επαρκής προστασία στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης και η αναγνώριση της εργασίας τους τονίζει, περαιτέρω, την ανάγκη να τροποποιηθεί ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)[18] προκειμένου να καταστεί εφικτή, όπως συμβαίνει με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), η υλοποίηση θετικών δράσεων υπέρ των γυναικών κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, πράγμα που ήταν εφικτό σε προηγούμενες περιόδους αλλά όχι στην τρέχουσα περίοδο, καθώς τα μέτρα αυτά θα έχουν ιδιαίτερα ευεργετικές επιπτώσεις στη γυναικεία απασχόληση στην ύπαιθρο·

86. επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή μέσω του προγράμματος Progress και ζητεί τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δράσεων μέσω αυτού του προγράμματος για την ευαισθητοποίηση του κοινού και την προαγωγή του διαλόγου σχετικά με τις διαστάσεις της φτώχειας που πλήττει τις γυναίκες στην ΕΕ·

87. επικροτεί τη θέσπιση ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού μικροχρηματοδοτήσεων για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη· ζητεί σε αυτό το πλαίσιο ειδικά σχεδιασμένες δράσεις, ιδίως τεχνικής βοήθειας και συνοδευτικά μέτρα, με στόχο τη διασφάλιση καλύτερης πρόσβασης και διαθεσιμότητας μικροχρηματοδοτήσεων για γυναίκες που δυσκολεύονται να εισέλθουν στην αγορά εργασίας ή επιθυμούν να εδραιωθούν ως αυτοαπασχολούμενες ή να ξεκινήσουν τη δική τους μικροεπιχείρηση·

88. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών·

• [1]  ΕΕ L 204, 26.7.2006. σ. 23.
• [2]  ΕΕ L 298, 7.11.2008. σ. 20.
• [3]  ΕΕ L 87, 7.4.2010, σ.1
• [4]  ΕΕ C 233 E, 28.9.2006, σ. 130.
• [5]  ΕΕ C 16 E, 22.1.2010, σ. 21.
• [6]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA (2009) 0371.
• [7]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA (2010) 0021.
• [8]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA (2010) 0231.
• [9]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA (2010)0232.
• [10]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA (2010) 0306.
• [11]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA (2010) 0365.
• [12]  ΕΕ C 282E, 6.11.2008, σ. 463.
• [13]  ΕΕ C 9E, 15.1.2010, σ. 11.
• [14]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2009)0371.
• [15]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0375.
• [16]  Νομοθετικό ψήφισμα της 20ής Οκτωβρίου 2010 σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 92/85/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή μέτρων που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων (P7_TA(2010)0373).
• [17]  ΕΕ C 16E, 22.1.2010, σ. 21.
• [18]  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη ης αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) (ΕΕ L 277, 21.10.2005, σ. 1)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Μολονότι η γυναικεία φτώχεια συνιστά πραγματικότητα εδώ και πολλά χρόνια, το ζήτημα αποτέλεσε μόλις πρόσφατα αντικείμενο συστηματικής αντιμετώπισης. Η τρέχουσα οικονομική, χρηματοπιστωτική και κοινωνική κρίση που πλήττει την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τον υπόλοιπο κόσμο, προκαλεί μια σειρά συγκεκριμένων αρνητικών επιπτώσεων, που επηρεάζουν άμεσα τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των γυναικών, και τη θέση τους στην κοινωνία γενικότερα. Αυτό το πλαίσιο τοποθέτησε στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την αναγκαιότητα να προσδοθεί μια διάστασης φύλου στη φτώχεια, μέσω της έκθεσης με θέμα «το πρόσωπο της γυναικείας φτώχειας».

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες είναι φτωχές σε σύγκριση με τους άνδρες. Αυτή επίσης είναι η πραγματικότητα και σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, μολονότι εντοπίζονται συγκεκριμένες διαφορές ανάλογα με τη χώρα. Περίπου το 17% των ευρωπαίων γυναικών εντάσσονται στην κατηγορία των ατόμων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας· λαμβάνοντας υπόψη τους δείκτες που αφορούν την αγορά εργασίας και την κοινωνική προστασία, τα διαρθρωτικά αίτια της φτώχειας επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες. Παράλληλα, μπορεί να πει κανείς ότι η συνεισφορά των γυναικών στην ανάπτυξη της οικογένειας, της κοινωνίας και της οικονομίας κατά κανόνα υποτιμάται και αμείβεται ανεπαρκώς.

Η καταπολέμηση της φτώχειας είναι ένας από τους πέντε μετρήσιμους στόχους που πρότεινε η Επιτροπή για τη στρατηγική ΕΕ 2020 και, για τον σκοπό αυτόν, ο αριθμός των Ευρωπαίων που ζουν κάτω από τα εθνικά όρια της φτώχειας θα πρέπει να μειωθεί κατά 25%, απομακρύνοντας έτσι περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα από τη φτώχεια. Σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό για τις δραστηριότητες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού να λαμβάνουν υπόψη τους διάφορους κινδύνους και τις διαστάσεις της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού που βιώνουν οι γυναίκες και οι άνδρες.

Προκειμένου να υπάρξουν αξιόπιστα δεδομένα, ύψιστης σημασίας είναι η εξέλιξη των στατιστικών δυνατοτήτων εντός της ΕΕ στον υπό εξέταση τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, και υπενθυμίζοντας το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 30ής Οκτωβρίου 2007, θα πρέπει να ενθαρρύνονται ένθερμα ο εντοπισμός, η έγκριση και η παρακολούθηση από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη δεικτών ανά φύλο στον τομέα της εξάλειψης της φτώχειας και της προαγωγής της κοινωνικής ένταξης.

Ορισμένα βασικά στοιχεία που προσδιορίζουν το σημερινό «γυναικείο πρόσωπο της φτώχειας» στην Ευρώπη, καθώς και σε παγκόσμιο επίπεδο, θα αναφερθούν στη συνέχεια. Πρώτον, η φτώχεια έχει τρεις διαστάσεις «Δ»: τη διάσταση του γένους (φύλου), τη γεωγραφική διάσταση και τη διάσταση της γενιάς. Επίσης, έχει διαφορετικό αντίκτυπο σε γυναίκες και άνδρες, ανάλογα με τους ρόλους και της ευθύνες τους στην κοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη τις στάσεις και τις αντιδράσεις των δημόσιων αρχών.

Κατά δεύτερον, απαιτείται μια συνολική ανάλυση πριν από τη λήψη μέτρων λιτότητας, λαμβάνοντας υπόψη και τα ζητήματα φύλου. Αρχικά, οι γυναίκες δεν πλήττονταν τόσο έντονα από την οικονομική κρίση (όσον αφορά την ανεργία), δεδομένου ότι οι τομείς της οικονομίας που συνιστούν το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού είναι οι δημόσιες υπηρεσίες (εκπαίδευση, υγεία κ.λπ.). Εντούτοις, αυτός ο διαχωρισμός ανά φύλο στον επαγγελματικό τομέα σημαίνει ότι σήμερα οι γυναίκες είναι θύματα «της αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα» και των «δημοσιονομικών περικοπών», χάνοντας τις θέσεις εργασίας τους και αναλαμβάνοντας καθήκοντα όπως η φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες κ.λπ.

Τρίτη πτυχή: ο αντίκτυπος της ύφεσης είναι πιο έντονος και ζημιογόνος στην περίπτωση ευπαθών ομάδων, οι οποίες αντιμετωπίζουν πολλαπλά μειονεκτήματα (νεαρότερες ή μεγαλύτερες γυναίκες, μετανάστριες ή/και μέλη εθνοτικών μειονοτήτων, μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών, γυναίκες σε αγροτικές περιοχές κ.λπ.).

Τέταρτο ζήτημα είναι, εν γένει, ότι οι κυβερνήσεις προωθούν μέτρα κατά της κρίσης που απευθύνονται σε οικονομικούς τομείς όπου επικρατούν αριθμητικά οι άνδρες (κατασκευαστικός κλάδος, αυτοκινητοβιομηχανία κ.λπ.), ενώ αγνοούνται άλλοι τομείς της οικονομίας, οι οποίοι απασχολούν περισσότερες γυναίκες (λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες κ.λπ.).

Με αυτά τα δεδομένα, καθίσταται προφανής η ανάγκη για ταχείες και αποτελεσματικές λύσεις. Η έκθεση σχετικά με τη γυναικεία φτώχεια θα αποπειραθεί να εξετάσει ορισμένες από αυτές τις λύσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τις αξίες στις οποίες βασίζεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι η πρόληψη και μείωση της γυναικείας φτώχειας, πόσο μάλλον η εξάλειψή της, συνιστούν σημαντικό τμήμα της θεμελιώδους αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης. Παράλληλα, ο ευρωπαϊκός «Χάρτης Δικαιωμάτων των Γυναικών» αποσκοπεί στη βελτίωση των δικαιωμάτων και ευκαιριών των γυναικών, προωθώντας μηχανισμούς για την επίτευξη της ισότητας των φύλων σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής, και η συμφωνία και έγκρισή του είναι κάτι περισσότερο από επιθυμητή.

Η εισηγήτρια επέλεξε να αντιμετωπίσει το θέμα του «γυναικείου προσώπου της φτώχειας» προτείνοντας αρκετούς τομείς ενδιαφέροντος.

Εκθήλυνση της φτώχειας

Η γυναικεία φτώχεια εξακολουθεί να κρύβεται στα στατιστικά στοιχεία και στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση 2010 της Επιτροπής σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, η φτώχεια είναι ένας από τους τομείς με έντονες διαφορές ανάλογα με το φύλο· οι γυναίκες εκτίθενται περισσότερο στον κίνδυνο της φτώχειας και βιώνουν διαφορετικά τον κοινωνικό αποκλεισμό, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένες που το 2008 απειλούνταν από τη φτώχεια κατά 22% σε σύγκριση με το 16% των ηλικιωμένων , οι μονογονεϊκές οικογένειες το 2008 απειλούνταν από τη φτώχεια κατά 35% και άλλες κατηγορίες γυναικών, όπως οι γυναίκες με αναπηρίες και τα μέλη εθνοτικών μειονοτήτων.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, οι γυναίκες αναλογούν στα δύο τρίτα του ανενεργού πληθυσμού (63 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 25-64 ετών), που περιλαμβάνουν άτομα που εργάζονται με μερική απασχόληση χωρίς τη θέλησή τους και οι οποίοι δεν έχουν καταχωρισθεί ως άνεργοι.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η γυναικεία φτώχεια ενδεχομένως ανέρχεται στο 36% έναντι του 11% για τους άνδρες, εάν υπολογιστεί βάσει του ατομικού εισοδήματος και όχι βάσει του εισοδήματος του νοικοκυριού. Επίσης, οι γυναίκες στην Ευρώπη είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να εργάζονται με μερική απασχόληση, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και συχνά να συμμετέχουν στην άτυπη οικονομία που χαρακτηρίζεται από την απουσία εργασιακών συμβάσεων.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να αποδοθεί στην αναγκαιότητα να συνεχισθούν περαιτέρω οι έρευνες και οι αναλύσεις αναφορικά με το φαινόμενο της «εκθήλυνσης της φτώχειας», που μεταξύ άλλων αξιολογούν τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης στην περίπτωση των γυναικών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και κατάρτιση, το ποσοστό γεννήσεων, την υγεία, την κοινωνική προστασία, τα συνταξιοδοτικά συστήματα, τις υποστηρικτικές κοινωνικές υπηρεσίες, την πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις με αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων κ.λπ.

Η καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας μέσω πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας

Θεωρείται ότι η ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Επίσης, εικάζεται ότι οι ανισότητες που εξακολουθούν να υφίστανται μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, τις οικογενειακές υποχρεώσεις και τη γενικότερη συντήρηση μιας οικογένειας, συνιστούν καίριες αιτίες που προκαλούν τη γυναικεία φτώχεια.

Ο κίνδυνος φτώχειας στην εργασία είναι υψηλότερος για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες, π.χ. στην Κύπρο, την Εσθονία, τη Γερμανία ή τη Λετονία. Ο κίνδυνος φτώχειας στην εργασία για τις γυναίκες κυμαίνεται από το 2% στη Μάλτα και το 3% στην Τσεχική Δημοκρατία και τη Δανία έως το 10% στη Λετονία και την Πολωνία και το 12% στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, είναι πιθανότερο για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες να απασχολούνται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, να εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, και επίσης να συνιστούν μονογονεϊκές οικογένειες, με αποτέλεσμα να διατρέχουν ιδιαίτερα τον κίνδυνο της φτώχειας[1].

Σε επίπεδο ΕΕ είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί σθεναρά η Επιτροπή να προτείνει μια οδηγία πλαίσιο για τη θέσπιση της αρχής του επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως τρόπο καταπολέμησης και μείωσης της φτώχειας, λαμβάνοντας υπόψη εθνικούς νόμους και πρακτικές και λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη διάσταση του φύλου. Τα κράτη μέλη πρέπει να προβλέψουν συστήματα επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος προκειμένου να απομακρυνθούν από τη φτώχεια οι πιο ευάλωτες κατηγορίες, έχοντας κατά νου ότι οι γυναίκες είναι μεταξύ των πλέον θιγόμενων ομάδων.

Η χορήγηση εξατομικευμένων δικαιωμάτων σε συνταξιοδοτικά συστήματα και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης ως εργαλείο για την καταπολέμηση του κινδύνου της φτώχειας θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι η μισθολογική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων εξακολουθεί να υπάρχει και να έχει εξαιρετικά σοβαρές επιπτώσεις. Οι διαφορές στις αμοιβές λόγω φύλου οφείλονται σε διάφορες αιτίες, μεταξύ των οποίων η διαμόρφωση στερεοτύπων η οποία ξεκινά από μικρή ηλικία.

Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι η αποκαλούμενη «γυάλινη οροφή» που δεν τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση σε διευθυντικές και ηγετικές θέσεις. Επίσης, η συχνότητα παύσεων εργασίας άνευ αποδοχών για την ανατροφή των παιδιών ή τη φροντίδα ηλικιωμένων συγγενών είναι μεγαλύτερη μεταξύ γυναικών, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει στη φτώχεια σε μεγαλύτερη ηλικία.

Είναι προφανές ότι ανεξάρτητα από ηλικιακή ομάδα, οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο από τη φτώχεια σε σχέση με τους άνδρες αν χωρίσουν από τον σύντροφό τους. Επιπλέον, οι γυναίκες σε όλες τις πιο ευπαθείς ομάδες όπως τα άτομα με αναπηρία, οι μετανάστες, οι εθνοτικές μειονότητες ή οι κάτοικοι αγροτικών περιοχών, είναι πιο πιθανό να βιώσουν τη φτώχεια.

Η οικονομική κρίση είναι πιθανό να προκαλέσει τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, ιδιαίτερα μεταξύ των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα, όπου οι γυναίκες έχουν μεγάλη παρουσία. Τα σχέδια για την ανάκαμψη από την ύφεση θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου και να βασίζονται σε δεδομένα κατά φύλο.

Η χρηματοδότηση μη κυβερνητικών οργανώσεων και φορέων προαγωγής της ισότητας ήδη περικόπτεται σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Ιρλανδία. Οι γυναίκες θα έχουν λιγότερους φορείς στους οποίους θα μπορούν να στραφούν για βοήθεια.

Η στρατηγική Ευρώπη 2020 θα πρέπει να ενσωματώσει τη διάσταση του φύλου προκειμένου να βελτιωθεί η ισότιμη εκπροσώπηση και συμμετοχή στην αγορά εργασίας, να καταρριφθούν τα μοτίβα διαχωρισμού της αγοράς εργασίας, και παράλληλα να διασφαλιστεί η παρουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις μέσω ειδικών ποσοστώσεων για τη σύνθεση διευθυντικών συμβουλίων και στην πολιτική.

Ο συνδυασμός οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής από τις γυναίκες εκείνες που ζουν στη φτώχεια ή εκτίθενται στον κίνδυνο της φτώχειας

Η προαγωγή του συνδυασμού της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα οι γυναίκες που το επιθυμούν να συνεχίσουν τη σταδιοδρομία τους ή να εργάζονται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, θεωρείται βασικό στοιχείο του μετριασμού των επιπτώσεων της γυναικείας φτώχειας ή μείωσης των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται οι γυναίκες.

Επίσης απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης, ειδικά για εργαζόμενες μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών, είτε καθιστώντας πιο εύκολη την εξεύρεση μορφών απασχόλησης με ευέλικτο ωράριο ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις πιο διευρυμένες οικογενειακές τους υποχρεώσεις είτε παρέχοντας τις δέουσες διευκολύνσεις για τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων.

Η καταπολέμηση της φτώχειας μεταξύ των γηραιότερων γυναικών

Τονίζεται το γεγονός ότι ο κίνδυνος φτώχειας είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες, ιδιαίτερα κατά το γήρας. Το ποσοστό φτώχειας μεταξύ ηλικιωμένων γυναικών είναι μεγαλύτερο από ό,τι για τους ηλικιωμένους άνδρες (το μέσο ποσοστό κινδύνου φτώχειας για τις ηλικιωμένες γυναίκες είναι 22% έναντι του 16% για τους ηλικιωμένους άνδρες), ιδιαίτερα σε κράτη μέλη όπου τα κυρίαρχα συνταξιοδοτικά συστήματα συνδέουν τις παροχές με τα έσοδα και τις συνεισφορές κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Τέτοιου είδους συνταξιοδοτικά συστήματα τοποθετούν τα άτομα που φροντίζουν παιδιά ή εξαρτώμενους συγγενείς σε μειονεκτική θέση, καθώς οι παύσεις στην απασχόλησή τους και η εργασία με καθεστώς μερικής απασχόλησης μειώνει τα έσοδά τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Ως εκ τούτου, απαραίτητη είναι η παροχή επαρκούς κοινωνικής ασφάλειας για γυναίκες που έχουν την ευθύνη φροντίδας ασθενών, ηλικιωμένων ή ανάπηρων μελών των οικογενειών τους, και για ηλικιωμένες γυναίκες που λαμβάνουν ιδιαίτερα χαμηλή σύνταξη.

Ο αντίκτυπος της βίας που συνδέεται με το φύλο στον κίνδυνο της φτώχειας

Σύμφωνα με έρευνες και μελέτες, οι γυναίκες που έχουν βιώσει τη βία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας, καθώς η βία επηρεάζει την υγεία τους και είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανεργία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι περίπου 20-25% των γυναικών υφίστανται σωματική βία και άνω του 10% σεξουαλική βία κατά την ενήλικη ζωή τους.

Η βία κατά των γυναικών παραμένει σημαντικό πρόβλημα που πρέπει να εξαλειφθεί με κάθε διαθέσιμο μέσο, ενώ η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει ευρωπαϊκό έτος κατά της βίας σε βάρος των γυναικών.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να αποδοθεί στην επανεξέταση της σχέσης μεταξύ βίας και φτώχειας και απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων και τη σεξουαλική εκμετάλλευση μέσω της στενότερης δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ.

Ο κοινωνικός διάλογος και η κοινωνία των πολιτών στην καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας

Θα πρέπει να διεξαχθεί ένας πραγματικός κοινωνικός διάλογος από κοινού με τις εθνικές και τις ευρωπαϊκές αρχές για την ανταλλαγή απόψεων και τη συνεισφορά στην καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας, λειτουργώντας ως συγκεκριμένο παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον εν λόγω τομέα.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να αποδοθεί στο έργο των ΜΚΟ, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τη χρηματοδοτική ενίσχυση που λαμβάνουν από την Επιτροπή.

Η διασφάλιση χρηματοδότησης ως μέσο καταπολέμησης της φτώχειας

Τα διαρθρωτικά Ταμεία, ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, συνιστούν καίρια εργαλεία που βοηθούν τα κράτη μέλη στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Θα πρέπει να θεσπισθούν από κοινού εξειδικευμένα προγράμματα για την προαγωγή της ενεργού συμμετοχής ή την επανένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας και για εξειδικευμένη κατάρτιση για κάλυψη των απαραίτητων δεξιοτήτων και προσόντων για νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στη σύσταση υπηρεσιών υποστήριξης, όπως οι υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων.

• [1]  Πληροφορίες βάσει της έκθεσης «Φτωχοί εργαζόμενοι στην Ευρώπη» του Eurofound, 15 Απριλίου 2010.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (10.11.2010)

προς την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων

σχετικά με το πρόσωπο της γυναικείας φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(2010/2162)

Συντάκτρια γνωμοδότησης(*): Gabriele Zimmer

(*) Συνδεδεμένη επιτροπή – Άρθρο 50 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια των γονέων συχνά οδηγεί σε παιδική φτώχεια και επηρεάζει αργότερα σε πολύ μεγάλο βαθμό τη ζωή των παιδιών·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το χάσμα των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών στην ΕΕ είναι περίπου 18% και ότι η αρχή της ίσης αμοιβής για άνδρες και γυναίκες αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές στις ευρωπαϊκές συνθήκες,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακραία φτώχεια, η εμπορία ανθρώπων, η στρατολόγηση για πορνεία και όλες οι άλλες μορφές εκμετάλλευσης συνδέονται στενά μεταξύ τους,

1.  χαιρετίζει τη "στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών (2010-2015)" της Επιτροπής·

2.  καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν δεόντως υπόψη τα αιτήματα του Κοινοβουλίου που διατυπώνονται στα ψηφίσματά του της 15ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με τον απολογισμό της κοινωνικής πραγματικότητας[1], της 9ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας, περιλαμβανομένης της παιδικής φτώχειας, στην ΕΕ[2], της 6ης Μαΐου 2009 για την ενεργητική ένταξη των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας ατόμων[3] και της 19ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με το ρόλο του ελάχιστου εισοδήματος στην καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση μιας συμμετοχικής κοινωνίας στην Ευρώπη, κατά το σχεδιασμό πολιτικών και μέτρων για το επόμενο στάδιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για την κοινωνική ενσωμάτωση και την κοινωνική προστασία, τη στρατηγική για την κοινωνική ένταξη και την εμβληματική πρωτοβουλία "Ευρώπη 2020" για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, με την ανάμειξη όλων των ενδιαφερομένων σε μια συμμετοχική διαδικασία·

3.  καλεί τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τη διάσταση της ισότητας των φύλων σε όλες τις πολιτικές για την απασχόληση και τα ειδικά μέτρα, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση, την αποφυγή της υπερεκπροσώπησης των γυναικών σε επισφαλείς θέσεις απασχόλησης, την αύξηση της βιώσιμης συμμετοχής και την προώθηση της εξέλιξης των γυναικών στον τομέα της απασχόλησης, καθώς και για τον περιορισμό του διαχωρισμού με βάση το φύλο στην αγορά εργασίας με την αντιμετώπιση των άμεσων και έμμεσων αιτίων·

4.  επισημαίνει τις σημαντικές διαφορές μεταξύ κατοίκων στις αγροτικές και αστικές περιοχές ως προς την πρόσβαση στην κατάρτιση, την απασχόληση και την ποιότητα της εργασίας· αποδίδει μεγάλη σημασία στο δικαίωμα όλων αυτών των κατοίκων, ιδίως των πιο νέων και ευάλωτων, να λαμβάνουν σωστή εκπαίδευση, με επαγγελματική κατάρτιση και πανεπιστημιακές σπουδές, και καλεί, προς τούτο, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να υποστηρίξουν τις ομάδες αυτές μέσω ενός ουσιαστικού συστήματος ενεργών πολιτικών και κατάλληλων μέτρων εκπαίδευσης, προκειμένου να τους δοθεί η δυνατότητα να προσαρμοστούν με άνεση στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας·

5.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν βιώσιμες πολιτικές που θα επιτρέπουν σε όλους, ακόμη και στις πλέον αδύναμες και μειονεκτούσες ομάδες, να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας και να επιτύχουν μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ εργασιακής και ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, διασφαλίζοντας παράλληλα την παροχή πλήρους υποστήριξης όσον αφορά τις ίσες ευκαιρίες, καθώς και όλων των απαραίτητων για το σκοπό αυτό υπηρεσιών, με μέτρα στήριξης όπως ευέλικτο ωράριο εργασίας και οικονομικά προσιτή και προσβάσιμη παιδική μέριμνα·

6.  τονίζει ότι, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, η ανεργία και τα κοινωνικά προβλήματα εξακολουθούν να αυξάνονται σε ορισμένα κράτη μέλη και να πλήττουν νέους και ηλικιωμένους, άνδρες και γυναίκες, καθώς και τις οικογένειές τους με διαφορετικό τρόπο· καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τη δέσμευσή τους λαμβάνοντας ειδικά μέτρα για την εξάλειψη της φτώχειας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, δεδομένου ότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός συνιστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι το ένα έκτο τουλάχιστον των ευρωπαίων πολιτών πλήττεται από το φαινόμενο αυτό· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των πλέον ευάλωτων ομάδων (μονογονεϊκές οικογένειες, οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, άτομα με αναπηρία, εθνοτικές μειονότητες, ιδίως Ρομά, άτομα που ζουν στις πλέον μειονεκτούσες μικροπεριφέρειες, άτομα με περιορισμένη ικανότητα εργασίας και νεαρά άτομα χωρίς εργασιακή εμπειρία)· εκτιμά ότι η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας και η συμμετοχή στην κοινωνία αποτελούν προϋπόθεση για μια αξιοπρεπή ζωή· καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας και την εξασφάλιση σε όλα τα παιδιά ίδιων ευκαιριών στη ζωή·

7.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανεργία είναι η κυριότερη αιτία φτώχειας, ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού και στην περίπτωση των γυναικών, ζητεί τη διατήρηση και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης με στοχοθετημένα μέσα (π.χ. με την παροχή θέσεων μερικής απασχόλησης ή με ευέλικτο ωράριο εργασίας για τις γυναίκες που ανατρέφουν παιδιά), και, εκτός από τα εργασιακής φύσεως μέτρα, προτείνει να τεθούν σε εφαρμογή στοχοθετημένες πολιτικές προκειμένου να ενισχυθεί το σύστημα κοινωνικής προστασίας (π.χ. δημιουργία κέντρων παιδικής μέριμνας ώστε να βοηθηθούν οι γυναίκες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας)·

8.  επισημαίνει ότι το ένα τρίτο των μoνογονεϊκών οικογενειών στην Ευρώπη ζει σε συνθήκες φτώχειας·

9.  επισημαίνει ότι η φτώχεια των γυναικών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, αλλά συνέπεια πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων τα στερεότυπα, οι υφιστάμενες διαφορές στις αμοιβές λόγω φύλου, οι φραγμοί λόγω της έλλειψης δυνατότητας συνδυασμού οικογενειακής και εργασιακής ζωής, το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών και, γενικά, οι διάφορες μορφές διακρίσεων λόγω φύλου, θύματα των οποίων είναι κατά κύριο λόγο οι γυναίκες·

10. υπογραμμίζει ότι σε περίπτωση απώλειας της θέσης εργασίας ο κίνδυνος μη εύρεσης νέας εργασίας είναι υψηλότερος για τις γυναίκες, ενώ σε περίπτωση πρόσληψης είναι πιθανότερο να βρεθούν σε μειονεκτική θέση, επειδή μεταξύ των γυναικών είναι υψηλότερο το ποσοστό των προσωρινών συμβάσεων ή της ακούσιας μερικής απασχόλησης ή επειδή εξακολουθούν να υφίστανται μισθολογικές ανισότητες εις βάρος τους·

11. τονίζει ότι η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες φροντίδας των εξαρτώμενων ατόμων, στη βάση κατάλληλων συστημάτων αδειών και ευέλικτων μορφών εργασίας και για τους δύο γονείς, συχνά εμποδίζει τις γυναίκες να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας ή να εργάζονται με πλήρη απασχόληση·

12. υπογραμμίζει ότι η χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου δεν θα πρέπει να αυξηθεί·

13. καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την ευρωπαϊκή στρατηγική για την κοινωνική ένταξη και προστασία, σύμφωνα με την πρωτοβουλία "ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας" και να εντείνει τις προσπάθειες για να βελτιώσει την κατάσταση ιδίως των μόνων γονέων, ώστε να μπορούν να ζουν αξιοπρεπώς·

14. τονίζει την ανάγκη να μειωθούν οι διαφορές στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών, που έχουν ως συνέπεια, για ίδιες ικανότητες και ίση εργασία, μικρότερο εισόδημα και υψηλό ποσοστό φτωχών γυναικών όταν συνταξιοδοτηθούν ή μείνουν χήρες·

15. εκτιμά ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες ενδέχεται να αποτελούν θύματα άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων στην αγορά εργασίας, και μάλιστα πολλαπλών διακρίσεων, και ότι το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί· υπογραμμίζει ότι η απασχόληση πρέπει να αντιμετωπίζεται ως το καλύτερο μέσον για την καταπολέμηση της φτώχειας των γυναικών· ζητεί να διευκολύνεται η συμμετοχή των γυναικών όλων των ηλικιών στα προγράμματα διά βίου μάθησης· υπενθυμίζει ότι ο συνδυασμός οικογενειακής ζωής, επαγγελματικής ζωής και διά βίου μάθησης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και υποστήριξη·

16. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν επειγόντως στρατηγική για τον υποδιπλασιασμό της παιδικής φτώχειας έως το 2012 και την έξοδο από τον φαύλο κύκλο της φτώχειας γενικότερα, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η μόνιμη φτώχεια να περνά από τους γονείς στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να υπονομεύονται οι πιθανότητες να έχουν τα παιδιά μια καλύτερη ζωή· τονίζει, σε αυτό το πλαίσιο, την ανάγκη ενσωμάτωσης των ατομικών δικαιωμάτων των παιδιών σε όλες τις πολιτικές και όλα τα μέτρα της ΕΕ με στόχο την παρακολούθηση και αξιολόγηση των προσπαθειών που καταβάλλονται για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας, τον εντοπισμό και την ανάπτυξη δράσεων προτεραιότητας, την ενίσχυση και περαιτέρω ανάπτυξη κοινών δεικτών σε επίπεδο ΕΕ· εκτιμά ότι στο πλαίσιο αυτό έχει ζωτική σημασία να διευκολύνεται η είσοδος και η επάνοδος των μόνων γονέων στην αγορά εργασίας, καθώς και να υπάρχουν κοινωνικές παροχές για τις μονογονεϊκές οικογένειες δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, με παράλληλη διασφάλιση απτής στήριξης για τις πολυμελείς οικογένειες· εκτιμά ότι τα παιδιά από φτωχές οικογένειες όπου κανείς δεν εργάζεται, πρέπει να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής και υποστήριξης προκειμένου να προληφθεί μελλοντικά η φτώχεια·

17. επισημαίνει ότι διεθνείς μελέτες καταδεικνύουν ότι είναι πολύ μεγάλο το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των εργαζόμενων φτωχών λόγω διακρίσεων επί τη βάσει του φύλου (διαχωρισμός στην απασχόληση, μισθολογικές διακρίσεις κ.λπ.), ότι οι διαφορές στις αμοιβές επιτείνονται λόγω των παραδοσιακών ευθυνών των γυναικών στον τομέα της παροχής φροντίδων, και ότι οι δύο αυτοί παράγοντες θέτουν επίσης τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας σε πολύ δυσμενή θέση από οικονομική άποψη (διαφορές στις συντάξεις και την αποταμίευση)·

18. καλεί τα κράτη μέλη να διενεργήσουν αξιολογήσεις για τον αντίκτυπο της οικονομικής ύφεσης και να διερευνήσουν το μεταβαλλόμενο χαρακτήρα των συνθηκών απασχόλησης και τις συνέπειες αυτού του φαινομένου στις ευάλωτες ομάδες, στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό·

19. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν, να εφαρμόσουν και να παρακολουθούν ειδικούς δείκτες ανά φύλο στον τομέα της εξάλειψης της φτώχειας και της προαγωγής της κοινωνικής ένταξης·

20. ζητεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές να επανεξετάσουν τις μεταναστευτικές πολιτικές τους προκειμένου να εξαλείψουν τα διαρθρωτικά εμπόδια που παρεμβάλλονται στην πλήρη συμμετοχή των μεταναστών στην αγορά εργασίας· ζητεί επίσης να συγκεντρώσουν στοιχεία για την πρόοδο που σημειώνεται ως προς τις διακρίσεις εις βάρος ευάλωτων ομάδων και να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο που έχουν οι περικοπές των δαπανών που σχετίζονται με την πρόσβαση στην υγεία, την παιδεία και την κοινωνική προστασία·

21. λαμβάνει υπό σημείωση την απόφαση του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2010 να αφεθεί στα κράτη μέλη σε συνεργασία με τις περιφέρειες η αρμοδιότητα καθορισμού των εθνικών τους στόχων για μείωση του αριθμού των ανθρώπων που απειλούνται από φτώχεια και αποκλεισμό, με βάση έναν ή περισσότερους από τους τρεις δείκτες που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο· φρονεί ότι τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν μόνο το δείκτη "νοικοκυριό ανέργων" ενδέχεται να παραμελούν συστηματικά προβλήματα όπως τη φτώχεια στην εργασία, την ενεργειακή φτώχεια, τη φτώχεια των μονογονεϊκών οικογενειών, την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό· παροτρύνει τα κράτη μέλη να μην κάνουν κατάχρηση της διακριτικής τους ευχέρειας ως προς την επιλογή των δεικτών για να επιτύχουν λιγότερο φιλόδοξους στόχους στον τομέα της καταπολέμησης της φτώχειας· εφιστά την προσοχή στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια ευρωπαίοι συνταξιούχοι οι συντάξεις των οποίων δεν αρκούν για να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες, καθώς και τις ειδικές ανάγκες που συνδέονται με την ηλικία, κυρίως λόγω του πολύ υψηλού κόστους των φαρμάκων και της θεραπευτικής αγωγής· τονίζει ότι η σχολική και η πανεπιστημιακή εκπαίδευση των γυναικών πρέπει να αποτελεί στόχο προτεραιότητας για τον οποίο κάθε κράτος μέλος πρέπει να θέτει στόχους·

22. υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή έχει ορίσει το 2010 ως "Ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού", προκειμένου να επιβεβαιώσει και να τονίσει την πολιτική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπάρξει μια αποφασιστική καμπή στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην αναγνώριση του θεμελιώδους δικαιώματος των ατόμων που βρίσκονται σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού να ζουν με αξιοπρέπεια και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία·

23. υπενθυμίζει ότι αρχικός στόχος του ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν ήταν να αποτελέσει απλώς μια εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης, αλλά και μία πρωτοβουλία για να προαγάγει πολυδιάστατες πολιτικές κατά της φτώχειας και πιο προηγμένους δείκτες για τη φτώχεια· ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να εξετάσει με κριτικό πνεύμα τα νέα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο αυτό για να ξεπεραστεί η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός·  

24. επισημαίνει ότι, σύμφωνα με το δείκτη της Eurostat για τον κίνδυνο φτώχειας, το 2008 περίπου 85 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο φτώχειας το 2008, και σύμφωνα με το δείκτη για την υλική στέρηση, εκτιμάται ότι ο αριθμός θα ανέλθει στα 120 εκατομμύρια· εκτιμά ότι η απόφαση του Συμβουλίου για τους δείκτες της φτώχειας ενδέχεται να οδηγήσει σε αμφισημίες όσον αφορά το συνολικό στόχο μείωσης για την έξοδο 20 εκατομμυρίων ατόμων από τη φτώχεια έως το 2020 (μείωση κατά 23.5% σύμφωνα με το δείκτη της Eurostat για τον κίνδυνο φτώχειας, αλλά μόνο 16.7% σύμφωνα με το δείκτη για την υλική στέρηση)·

25. καλεί και πάλι την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέσα και να βελτιώσουν το νομοθετικό πλαίσιο που απαιτείται για να ξεπεραστεί η ανισότητα των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων·

26. τονίζει ότι η κοινωνική προστασία, η πολιτική για την αγορά εργασίας και η κοινωνική πολιτική συμβάλλουν σημαντικά στην ελάττωση του εύρους και της διάρκειας της ύφεσης μέσω της σταθεροποίησης των αγορών εργασίας και της κατανάλωσης, και ότι το σύστημα κοινωνικής προστασίας επιδρά σταθεροποιητικά τόσο στην πλευρά των εσόδων όσο και στην πλευρά των δαπανών·

27. εκτιμά ότι η ενεργός πολιτική για την απασχόληση (π.χ. η ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση) είναι μια διαδικασία πολύ σημαντική για την πρόληψη της φτώχειας, στην οποία οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν βασικό ρόλο· θεωρεί επιπλέον ότι μια προδραστική πολιτική για την απασχόληση (π.χ. επαγγελματική εμπειρία για τους νέους, προστατευόμενα εργαστήρια και χώροι εργασίας) είναι επίσης καίρια για τη διασφάλιση ισορροπίας και την αύξηση της προσβασιμότητας στην αγορά εργασίας, καθώς και τη διατήρηση της απασχόλησης για τις μειονεκτούσες ομάδες·

28. θεωρεί ότι πρέπει να διατηρηθεί η σταθερή δέσμευση για περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της ισότητας των φύλων, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, μέσω στρατηγικών που προωθούν τον οδικό χάρτη της Επιτροπής για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, το ευρωπαϊκό σύμφωνο για την ισότητα των φύλων, που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και το πλαίσιο δράσης για την ισότητα των φύλων, που συνήφθη μεταξύ των ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων·

29. υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης ενός διαφανούς ρυθμιστικού πλαισίου για τις άτυπες μορφές απασχόλησης με σκοπό τη διασφάλιση των ενδεδειγμένων συνθηκών εργασίας και αξιοπρεπών αμοιβών, δεδομένου ότι η εξεύρεση εργασίας αποτελεί κινητήριο μοχλό καταπολέμησης της φτώχειας·

30. ζητεί από τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, όπου είναι απαραίτητο, ώστε να αποφεύγονται οι μεγάλες διαφορές στα επίπεδα των συντάξεων ανδρών και γυναικών, και να μελετήσουν τις δυνατότητες καθιέρωσης διορθωτικών συντελεστών που θα λαμβάνουν υπόψη τις διακοπές στην καταβολή εισφορών λόγω της επισφαλούς εργασιακής απασχόλησης ή των απαιτήσεων της μητρότητας·

31. τονίζει τη σπουδαιότητα των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης και συνταξιοδότησης σε ατομική βάση προκειμένου να διασφαλίζεται η οικονομική ανεξαρτησία γυναικών και ανδρών·

32. επισημαίνει ότι, δεδομένου ότι η ισότιμη και πλήρης συμμετοχή στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό βίο θα πρέπει να θεωρείται ως ατομικό δικαίωμα, μια ενεργός πολιτική για την κοινωνική ένταξη οφείλει να υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση για την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, εξασφαλίζοντας, κυρίως, πλήρη πρόσβαση για όλους σε κοινωνικές υπηρεσίες ποιότητας και σε υπηρεσίες γενικού (οικονομικού) ενδιαφέροντος·

33. τονίζει ότι η ισότητα των φύλων αποτελεί προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή·

34. επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου "Ισότητα των φύλων στην ΕΕ το 2009", στην Ευρώπη αναγνωρίζεται ευρέως η ανάγκη να περιορισθεί η διαφορά των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών·

35. υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης μέτρων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο για τη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, στο πλαίσιο πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση της φτώχειας και την βελτίωση της πρόσβασης σε αξιοπρεπή εργασία· καλεί, λοιπόν, τα κράτη μέλη να ενισχύσουν της δημόσιες δομές παιδικής μέριμνας και να παράσχουν κίνητρα στις επιχειρήσεις για να δημιουργήσουν αντίστοιχες δομές ενδοεπιχειρησιακά·

36. ζητεί από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για ένα καλύτερο συνδυασμό εργασιακής και οικογενειακής ζωής με συγκεκριμένα μέτρα, όπως τη βελτίωση της διαφάνειας στις αμοιβές, στις διαδικασίες πρόσληψης και στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, το ευέλικτο ωράριο εργασίας και την εξισορρόπηση του γονικού κόστους·

37. υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης σε εθνικό επίπεδο των κατάλληλων πολιτικών ένταξης στην απασχόληση και την κατάρτιση, αλλά και ειδικών φορολογικών ρυθμίσεων για τις μονογονεϊκές οικογένειες, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας, της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού·

38. υπογραμμίζει την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων σε ό, τι αφορά τις ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας και τις μισθολογικές πολιτικές·

39. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά τα εμπόδια στην κοινωνική συμμετοχή, όπως είναι η ενεργειακή φτώχεια, ο χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός και τα εμπόδια στην πρόσβαση στην τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ)·

40. τονίζει τη σημασία συντονισμού των πολιτικών αντιμετώπισης της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης, με στόχο την αποτελεσματική καταπολέμηση της φτώχειας·

41. υπενθυμίζει ότι η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού πρέπει να επιδιώκεται τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και εκτός αυτής, προκειμένου να τηρηθεί η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας του ΟΗΕ έως το 2015·

42. υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι η παροχή κατάλληλης παιδικής μέριμνας αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ισότητας των φύλων στην αγορά εργασίας· τονίζει, ως εκ τούτου, στα κράτη μέλη τη σημασία που έχει η επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης για την παιδική μέριμνα, για την ενθάρρυνση των γυναικών να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας και την εξισορρόπηση εργασίας και οικογενειακής ζωής·

43. καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν ευχερέστερη την πρόσβαση των μεταναστών και των εθνοτικών μειονοτήτων στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, με στόχο να διευκολύνουν τη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	9.11.2010
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	44 3 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Regina Bastos, Edit Bauer, Jean-Luc Bennahmias, Alejandro Cercas, Ole Christensen, Derek Roland Clark, Sergio Gaetano Cofferati, Marije Cornelissen, Frédéric Daerden, Karima Delli, Proinsias De Rossa, Frank Engel, Sari Essayah, Richard Falbr, Ilda Figueiredo, Pascale Gruny, Marian Harkin, Roger Helmer, Stephen Hughes, Martin Kastler, Ádám Kósa, Jean Lambert, Patrick Le Hyaric, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Siiri Oviir, Rovana Plumb, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu, Συλβάνα Ράπτη
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Georges Bach, Raffaele Baldassarre, Jürgen Creutzmann, Tamás Deutsch, Julie Girling, Joe Higgins, Jelko Kacin, Jan Kozłowski, Evelyn Regner, Αντιγόνη Παπαδοπούλου

• [1]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2007)0541.
• [2]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2008)0467.
• [3]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2009)0371.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.1.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	23 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Regina Bastos, Edit Bauer, Emine Bozkurt, Andrea Češková, Marije Cornelissen, Edite Estrela, Ilda Figueiredo, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Nicole Kiil-Nielsen, Barbara Matera, Siiri Oviir, Nicole Sinclaire, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Marc Tarabella, Britta Thomsen, Marina Yannakoudakis
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Franziska Katharina Brantner, Anne Delvaux, Christa Klaß, Norica Nicolai, Rovana Plumb, Joanna Senyszyn, Αντιγόνη Παπαδοπούλου
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Станимир Илчев