ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης της ΕΕ στον τομέα του παροπλισμού πυρηνικών σταθμών στα νέα κράτη μέλη

14.3.2011 - (2010/2104(INI))

Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού
Εισηγητής: Marian-Jean Marinescu

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης της ΕΕ στον τομέα του παροπλισμού πυρηνικών σταθμών στα νέα κράτη μέλη

(2010/2104(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το πρωτόκολλο αριθ. 4 της Συνθήκης Προσχώρησης σχετικά με τον πυρηνικό σταθμό Ignalina της Λιθουανίας[1] και το πρωτόκολλο αριθ. 9 σχετικά με τη μονάδα 1 και τη μονάδα 2 του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1 της Σλοβακίας[2], καθώς και το άρθρο 30 του πρωτοκόλλου σχετικά με τους όρους και τις λεπτομέρειες της προσχώρησης της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση[3],

–   έχοντας υπόψη τους κανονισμούς του Συμβουλίου για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου αριθ. 4 σχετικά με τον πυρηνικό σταθμό Ignalina της Λιθουανίας[4], για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου αριθ. 9 για τη μονάδα 1 και τη μονάδα 2 του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1 της Σλοβακίας[5] και σχετικά με τη χρηματοδοτική συνδρομή της Ένωσης για τον παροπλισμό των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνικού σταθμού Κοζλοντούι στη Βουλγαρία (Πρόγραμμα Κοζλοντούι)[6],

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη χρησιμοποίηση των οικονομικών πόρων που προορίζονται για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων (COM(2007)0794) και το συνοδευτικό έγγραφο "δεδομένα για την ενωσιακή χρηματοδότηση παροπλισμών" (SEC(2007)1654),

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής της 24ης Οκτωβρίου 2006 σχετικά με τη διαχείριση των οικονομικών πόρων που προορίζονται για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων [7],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (A7-0054/2011),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρεις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες –η Λιθουανία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία– είχαν σε λειτουργία παλαιούς πυρηνικούς σταθμούς οι οποίοι συμφωνήθηκε να κλείσουν, οι δε ενταξιακές διαπραγματεύσεις οδήγησαν στον προσδιορισμό κοντινών ημερομηνιών κλεισίματος για τις μονάδες των εν λόγω τριών πυρηνικών σταθμών,

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ αναγνώρισε ότι το γρήγορο κλείσιμο και ο συνακόλουθος παροπλισμός αυτών μονάδων των τριών πυρηνικών σταθμών αντιπροσώπευε αισθητό δημοσιονομικό και οικονομικό βάρος το οποίο δεν ήταν δυνατό να καλυφθεί πλήρως από τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη, και κατά συνέπεια οι Συνθήκες Προσχώρησης, καθώς και οι μεταγενέστεροι κανονισμοί του Συμβουλίου για την εφαρμογή των εν λόγω Συνθηκών, πρόβλεψαν χρηματοδοτική ενίσχυση των εν λόγω κρατών μελών· ότι ωστόσο δεν αποφασίστηκε ξεκάθαρα αν η ενίσχυση αυτή θα κάλυπτε το πλήρες κόστος του παροπλισμού ή θα αντιστάθμιζε όλες τις οικονομικές επιπτώσεις· ότι τόσο η Βουλγαρία όσο και η Σλοβακία παραμένουν μέχρι στιγμής καθαροί εξαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενίσχυση προβλέπει μέτρα στους ακόλουθους τομείς:

· παροπλισμός (προπαρασκευαστικές εργασίες για το κλείσιμο, στήριξη στην ρυθμιστική αρχή, εκπόνηση της τεκμηρίωσης που απαιτείται για τον παροπλισμό και τη χορήγηση αδείας, ασφαλής συντήρηση και επιτήρηση μετά το κλείσιμο, επεξεργασία αποβλήτων, αποθήκευση και απομόλυνση αναλωμένων καυσίμων και εργασίες αποξήλωσης),

· ενέργεια (εκσυγχρονισμός και περιβαλλοντική αναβάθμιση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, αντικατάσταση της παραγωγικής δυναμικότητας των μονάδων που θα κλείσουν, βελτίωση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και της ενεργειακής απόδοσης, και άλλα μέτρα που συμβάλλουν στην απαραίτητη αναδιάρθρωση και αναβάθμιση των ενεργειακών υποδομών),

· κοινωνικές συνέπειες (στήριξη στο προσωπικό των σταθμών για τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στις περιόδους πριν από την αποξήλωση μετά το κλείσιμο, και επανακατάρτιση του προσωπικού στα νέα εργασιακά καθήκοντα του παροπλισμού),

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η χορήγηση της ενίσχυσης άρχισε πριν από την ένταξη και πριν κλείσουν οι αντίστοιχες μονάδες, με αποτέλεσμα να συσσωρευτούν χρηματοδοτικοί πόροι στα Διεθνή Ταμεία Στήριξης των Παροπλισμών (IDSF) ενώ συνεχίζονταν οι διοικητικές προετοιμασίες,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο παροπλισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεων και η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί ένα εγχείρημα πολύπλοκο σε τεχνικό επίπεδο, για το οποίο απαιτούνται σημαντικοί χρηματοδοτικοί πόροι και το οποίο συνεπάγεται περιβαλλοντικές, τεχνικές, κοινωνικές και οικονομικές ευθύνες,

1. παρατηρεί ότι η Λιθουανία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία έχουν εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν με τις Συνθήκες Προσχώρησης να κλείσουν έγκαιρα τις αντίστοιχες μονάδες των τριών πυρηνικών σταθμών: η μονάδα 1 του σταθμού της Ignalina έκλεισε στις 31 Δεκεμβρίου 2004 ενώ η μονάδα 2 στις 31 Δεκεμβρίου 2009· η μονάδα 1 του σταθμού Bohunice V1 έκλεισε στις 31 Δεκεμβρίου 2006 ενώ η μονάδα 2 στις 31 Δεκεμβρίου 2008· οι μονάδες 1 και 2 του σταθμού του Κοζλοντούι έκλεισαν στις 31 Δεκεμβρίου 2002 ενώ οι μονάδες 3 και 4 στις 31 Δεκεμβρίου 2006·

2.  παρατηρεί επίσης ότι και τα τρία κράτη μέλη προσπάθησαν να επαναδιαπραγματευτούν τις πολιτικές δεσμεύσεις τους σχετικά με το κλείσιμο των αντιδραστήρων και ότι τούτο καθυστέρησε τη διαδικασία·

3.  επισημαίνει την ύπαρξη νομικής βάσης για τη χορήγηση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης· επισημαίνει ότι τα ποσά καθορίζονται ετησίως με απόφαση της Επιτροπής, που βασίζεται σε επιμέρους ετήσια συνδυασμένα έγγραφα προγραμματισμού, κάτι το οποίο μπορεί να εξασφαλίσει τον έλεγχο στην εξέλιξη και τη χρηματοδότηση των έργων που εγκρίνονται·

4. παρατηρεί ότι, λόγω της περιορισμένης πείρας και των ανεπαρκών δεδομένων της ΕΕ στον τομέα του παροπλισμού, η χρηματοδοτική ενίσχυση αποφασίστηκε χωρίς δυνατότητα να οριστεί ένα δημοσιονομικό ανώτατο όριο· ότι εξακολουθούσαν να μην υπάρχουν σαφείς συνθήκες για να εκπονηθεί προδιαγραφή για τα ανώτατα όρια ακόμη και αφότου είχαν καταρτιστεί τα σχέδια και οι στρατηγικές για τον παροπλισμό, πράγμα που σήμαινε ότι η περαιτέρω χρηματοδοτική ενίσχυση θα χρειαζόταν να αποφασίζεται στάδιο προς στάδιο και κατά περίπτωση·

5. θεωρεί ότι ο σκοπός της κοινοτικής ενίσχυσης είναι να βοηθήσει τα τρία αυτά κράτη μέλη να αντεπεξέλθουν στο δημοσιονομικό και οικονομικό βάρος που προκαλείται από τις καθορισμένες κοντινές ημερομηνίες κλεισίματος και να καλύψει το κόστος πολλών σημαντικών εργασιών του παροπλισμού, να επενδύσει σε ενεργειακά έργα με στόχο τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και να συμβάλει στον μετριασμό των κοινωνικών επιπτώσεων του παροπλισμού των πυρηνικών σταθμών· παρατηρεί ωστόσο ότι και στις τρεις περιπτώσεις το κόστος του παροπλισμού των πυρηνικών σταθμών έχει υπερβεί την προγραμματισμένη ενωσιακή ενίσχυση και είναι επίσης πιθανό να υπερβεί τις αρχικές εκτιμήσεις· παρατηρεί επίσης ότι μεγάλο μέρος των χρηματοδοτικών πόρων χρησιμοποιήθηκε για ενεργειακά έργα και όχι για τον βασικό σκοπό της χρηματοδοτικής ενίσχυσης, δηλαδή τον παροπλισμό των πυρηνικών σταθμών·

6. πιστεύει ότι η αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάλλει ουσιαστικά στον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων που έχει στον ενεργειακό τομέα το γρήγορο κλείσιμο των σταθμών· επισημαίνει ωστόσο ότι, τη στιγμή που εκπονείται η παρούσα έκθεση, ο παροπλισμός καθαυτός βρίσκεται ακόμη στο αρχικό στάδιο·

7. παρατηρεί ότι ο παροπλισμός αυτών των πυρηνικών σταθμών πρέπει να τύχει της ανώτατης δυνατής προτεραιότητας, προς το συμφέρον της ασφάλειας και της υγείας όλων των λαών της Ευρώπης·

8. φοβάται ότι η έλλειψη χρηματοδοτικών πόρων για τα μέτρα παροπλισμού θα καθυστερήσει τον παροπλισμό των πυρηνικών σταθμών και θα απειλήσει το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία·

9. τονίζει ότι το ζήτημα της ασφάλειας είναι ύψιστης σημασίας για τον παροπλισμό των μονάδων που έκλεισαν σύντομα στους εν λόγω τρεις πυρηνικούς σταθμούς· καλεί κατά συνέπεια το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να το έχουν αυτό κατά νου σε οποιεσδήποτε μελλοντικές αποφάσεις σχετικά με τον πυρηνικό παροπλισμό γενικά και σε σχέση με αυτά τα τρία προγράμματα παροπλισμού ειδικά· ζητεί από την Επιτροπή να μεριμνήσει για τον επαρκή συντονισμό με τα κράτη μέλη και να ορίσει ακριβή χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση των έργων·

10. παρατηρεί με ανησυχία ότι τα λεπτομερή σχέδια παροπλισμού των εν λόγω τριών προγραμμάτων παροπλισμού δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί και ότι κατά συνέπεια δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για τα χρονοδιαγράμματα, το κόστος συγκεκριμένων έργων και τις πηγές χρηματοδότησής τους· ζητεί επομένως από τους αντίστοιχους εθνικούς φορείς να οριστικοποιήσουν τα σχέδια και από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με αυτή τη διαδικασία και να παρουσιάσει λεπτομερή μακροπρόθεσμο χρηματοδοτικό προγραμματισμό των έργων παροπλισμού· καλεί την Επιτροπή να περιγράψει σαφώς την έκταση της ενωσιακής χρηματοδότησης που θα απαιτηθεί για την υλοποίηση αυτών των σχεδίων·

11. καλεί την Επιτροπή να μελετήσει τρόπους για τροποποίηση των ενωσιακών μεθόδων χρηματοδότησης των εργασιών παροπλισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις στρατηγικές που χρησιμοποιούνται από τα κράτη μέλη και τις εθνικές διοικητικές δομές τους, και για απλούστευση των κανόνων διαχείρισης των πόρων κατά τρόπο ώστε να μην πλήττεται η ασφάλεια των εργασιών παροπλισμού·

12. παρατηρεί την έλλειψη σαφούς καταμερισμού αρμοδιοτήτων μεταξύ των συμμετεχόντων στη χρηματοδότηση και των συμμετεχόντων στη διαδικασία το παροπλισμού· πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να έχει την κύρια ευθύνη για την εφαρμογή της ενωσιακής βοήθειας και ότι πρέπει να οργανωθεί κοινή διαχείριση με το ΕΤΠΑ·

13. θεωρεί ότι όσον αφορά στην ανάθεση έργων, θα ήταν σκόπιμο να εφαρμόζεται ένα κριτήριο κοινοτικής αμοιβαιότητας προς όφελος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ειδικότερα με την εφαρμογή των αρχών που ορίζονται στο άρθρο 58 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων, μεταξύ άλλων και στον τομέα της ενέργειας·

14. παρατηρεί ότι η συνολική χρηματοδοτική ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τα τρία κράτη μέλη έως το τέλος του 2013 ανέρχεται σε 2.847,78 εκατ. ευρώ· επισημαίνει ότι, παρόλο που υπάρχουν διαφορές μεταξύ των σταθμών, ιδίως όσον αφορά την αποθήκευση καυσίμων, τα προγράμματα καταρχήν χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία· σημειώνει ωστόσο ότι υπάρχουν αισθητές διαφορές στα ποσά που έχουν διατεθεί: Ignalina (2 μονάδες) 1.367 εκατ. ευρώ· Bohunice (2 μονάδες) 613 εκατ. ευρώ· και Κοζλοντούι (4 μονάδες) 867,78 εκατ. ευρώ·

15. παρατηρεί ότι, σύμφωνα με τα δεδομένα που ήταν διαθέσιμα στα τέλη του 2009, επικρατούσε διαφορετική κατάσταση στα κράτη μέλη σε σχέση με τα εκταμιευμένα ποσά: Ignalina : σύνολο 1.367 εκατ. ευρώ, αναλήψεις 875,5 εκατ. ευρώ (64,04 %), εκταμίευση 760,4 εκατ. ευρώ (55,62 %)· Bohunice: σύνολο 613 εκατ. ευρώ, αναλήψεις 363,72 εκατ. ευρώ (59,33 %), εκταμίευση 157,87 εκατ. ευρώ (25,75 %)· Κοζλοντούι: σύνολο 867,78 εκατ. ευρώ, αναλήψεις 567,78 εκατ. ευρώ (65,42 %), εκταμίευση 363,149 εκατ. ευρώ (41,84%), κυρίως λόγω του διαφορετικού χρονοπρογραμματισμού του κλεισίματος·

16. θεωρεί απαραίτητο η διαχείριση των ταμείων και η χρήση των πόρων τους να γίνεται με απόλυτη διαφάνεια· αναγνωρίζει την σημασία της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης των χρηματοδοτικών πόρων, με τον κατάλληλο εξωτερικό έλεγχο, ώστε να εξασφαλίζεται ο θεμιτός ανταγωνισμός στην αγορά ενέργειας· συστήνει διαφάνεια και δημόσια συμμετοχή σε αυτόν τον τομέα·

17. λαμβάνει υπό σημείωση τους ακόλουθους λογιστικούς ελέγχους και αξιολογήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί: "Ενδιάμεση Αξιολόγηση της Βοήθειας Παροπλισμού προς τη Λιθουανία και τη Σλοβακία" (2007)· εσωτερικοί λογιστικοί έλεγχοι της Επιτροπής και στα τρία προγράμματα το 2007· λογιστικοί έλεγχοι CPMA από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο το 2008 και το 2009 σχετικά με την Ignalina· έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε προπαρασκευή της δήλωσης αξιοπιστίας 2008· μελέτη σκοπιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2009· και επισημαίνει τις ακόλουθες συνεχιζόμενες δραστηριότητες: ανακοίνωση της Επιτροπής που αναμένεται για τις αρχές του 2011· εξωτερικός χρηματοοικονομικός έλεγχος της Επιτροπής για το Διεθνές Ταμείο Στήριξης του Παροπλισμού του Bohunice· πλήρης έλεγχος επιδόσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου και στα τρία προγράμματα·

18. θεωρεί ότι, λαμβάνοντας υπόψη τα μεγάλα ποσά που εμπλέκονται, τον καινοφανή χαρακτήρα του τρόπου χρησιμοποίησης των πόρων, τους αστάθμητους παράγοντες που ανέκυψαν καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και τις πολυάριθμες τροποποιήσεις, προσαρμογές και αυξήσεις με διάθεση επιπρόσθετων ποσών, ο αριθμός και η εμβέλεια των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν φαίνεται ανεπαρκής· εκφράζει τη λύπη του διότι η ενδιάμεση αξιολόγηση της Επιτροπής σχετικά με την βοήθεια παροπλισμού προς τη Λιθουανία και τη Σλοβακία, του Σεπτεμβρίου 2007, δεν κάλυψε την Βουλγαρία (η οποία ήδη λάμβανε ενίσχυση εκείνη την περίοδο)·

19. εκφράζει τη βαθιά λύπη του για την έλλειψη ετήσιων εκθέσεων από την Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων που διατέθηκαν για τον παροπλισμό των πυρηνικών σταθμών· καλεί κατά συνέπεια την Επιτροπή να παρακολουθεί και να υποβάλλει ετησίως εκθέσεις στο Κοινοβούλιο σε σχέση με τις βελτιώσεις της χρήσης των πόρων και την πιθανότητα να απορροφηθούν μέσα στα τρία προσεχή χρόνια οι συσσωρευμένοι χρηματοδοτικοί πόροι για τον παροπλισμό αυτών των συγκεκριμένων μονάδων των τριών πυρηνικών σταθμών·

20. καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει ανάλυση έτσι ώστε να εξακριβώσει κατά πόσον υφίσταται δυνατότητα διάθεση ποσών για επικείμενα έργα παροπλισμού έως το 2013, ιδίως δεδομένου ότι οι άδειες παροπλισμού θα εκδοθούν για το Bohunice τον Ιούλιο του 2011 και για το Κοζλοντούι στα τέλη του 2011 και στα τέλη του 2012·

21. καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει συγκριτικές πληροφορίες για την υλοποίηση των αρχικών και των αναθεωρημένων χρονοδιαγραμμάτων για τα διάφορα στάδια των διαδικασιών παροπλισμού, καθώς και σχετικά με τα μέτρα στον ενεργειακό και τον κοινωνικό τομέα, πριν από οποιαδήποτε περαιτέρω διάθεση πόρων της ΕΕ·

22. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με τις συγκεκριμένες βελτιώσεις που απορρέουν από την ίδρυση διαχειριστικής επιτροπής κράτους μέλους το 2007, με στόχο να βοηθηθούν τα κράτη μέλη στην υλοποίηση των προγραμμάτων βοήθειας, και να παρουσιάσει απολογισμό των διαδικαστικών αλλαγών που σημειώθηκαν από τότε·

23. παρατηρεί ότι ο λογιστικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου βρίσκεται ακόμη υπό εξέλιξη· επισημαίνει ότι αυτός αναμένεται να βοηθήσει στην αποκάλυψη των στόχων της χρήσης των χρηματοδοτικών πόρων και της αποτελεσματικότητάς τους, καθώς επίσης να προσφέρει εφαρμόσιμες προτάσεις για το μέλλον και να εκτιμήσει την επιπρόσθετη χρηματοδότηση που απαιτείται για να εκτελεστεί ο παροπλισμός· προσδοκά ότι ο έλεγχος αυτός, δεδομένου ότι αποτελεί πλήρη έλεγχο επιδόσεων, θα διευκρινίσει, ανάμεσα σε άλλα θέματα, τα εξής:

· κατά πόσον οι χρηματοδοτικοί πόροι χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς για τους οποίους προορίζονταν,

· κατά πόσον καταστρώθηκαν δεόντως και τηρήθηκαν οι διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων,

· κατά πόσον τα χρήματα που διατέθηκαν συνέβαλαν στην αύξηση της ασφάλειας στη δραστηριότητα του παροπλισμού,

· κατά πόσον οι διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων εξασφάλισαν ότι οι εμπλεκόμενες εταιρείες θα προσφέρουν ασφάλεια σύμφωνα με τα ενωσιακά πρότυπα,

· κατά πόσον υπάρχουν δραστηριότητες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της OLAF,

· κατά πόσον υπήρξε ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ των τριών υφιστάμενων προγραμμάτων έτσι ώστε να αξιοποιείται η αποκτώμενη πείρα και τα έργα τα οποία είχαν καταρτιστεί και χρηματοδοτηθεί προηγουμένως, και σε ποιο βαθμό σημειώθηκε επικάλυψη των προγραμμάτων παροπλισμού (δεδομένου π.χ. ότι υπάρχουν αρκετά παρόμοια σχέδια που αφορούν την αποθήκευση, την εκπαίδευση του προσωπικού κτλ., τα οποία θα μπορούσαν να έχουν προσαρμοστεί από τον έναν πυρηνικό σταθμό στον άλλον και έτσι να προκύψουν εξοικονομήσεις)·

24. υποστηρίζει ότι, σε σχέση με μελλοντικές δραστηριότητες που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από διατιθέμενα από την ΕΕ ποσά εντός της περιόδου 2007-2013, χρειάζονται διευκρινίσεις σε σχέση με τα εξής περαιτέρω ζητήματα:

· κατά πόσον τα ήδη υφιστάμενα σχέδια και στρατηγικές είναι πλήρη ή εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα προσθήκης νέων δραστηριοτήτων και στη συνέχεια επιπρόσθετων πιστώσεων,

· κατά πόσον οι δραστηριότητες που αφορούν τη συνολική προσωρινή δυναμικότητα αποθήκευσης και τη διαδικασία επιλογής της εγχώριας θέσης τελικής διάθεσης για τα τελικά ραδιενεργά απόβλητα έχουν ή όχι ολοκληρωθεί,

· κατά πόσον υπάρχει ανάγκη διάθεσης επιπλέον ποσών για ενεργειακά σχέδια ή είναι αναγκαία η επικέντρωση στα έργα παροπλισμού,

· σε περίπτωση που αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής, κατά πόσον η πείρα και τα έργα που χρησιμοποιούνται για έναν πυρηνικό σταθμό πρέπει να μεταφέρονται και στους άλλους·

25. παρατηρεί με ανησυχία την μη ύπαρξη μιας ενωσιακής ομάδας συντονιστών και εμπειρογνωμόνων και για τα τρία έργα, η οποία θα επέτρεπε να αντιμετωπιστεί το πρόγραμμα παροπλισμού ως ενιαία δέσμη με βάση την ενωσιακή εμπειρία, καθιστώντας έτσι δυνατές τις συνέργειες μεταξύ των τριών περιπτώσεων·

26. τονίζει ότι απαιτείται ενισχυμένος συντονισμός μεταξύ των τριών προγραμμάτων έτσι ώστε να εξασφαλισθεί καλύτερος προγραμματισμός των δραστηριοτήτων και συμμερισμός της πείρας που έχει αποκτηθεί· θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά μπορεί να επωφεληθεί από την πείρα αυτή, δεδομένου ότι οι αντιδραστήρες τίθενται εκτός λειτουργίας στο τέλος της οικονομικής ζωής τους· κατά συνέπεια, καλεί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να αναπτύξουν και να συλλέξουν βέλτιστες πρακτικές παροπλισμού και να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή χρήση της πείρας και των δεδομένων που έχουν αποκτηθεί μεταξύ των άλλων κρατών μελών με πυρηνικούς σταθμούς·

27. καλεί την Επιτροπή να συγκροτήσει ομάδα συντονισμού η οποία θα πρέπει να επιφορτιστεί με :

· την εποπτεία της επεξεργασίας ενός τελικού σχεδίου με σαφές χρονοδιάγραμμα,

· την εποπτεία της χρήσης των χρημάτων που έχουν διατεθεί μέχρι στιγμής,

· τον προσδιορισμό του κατά πόσον υπάρχει περαιτέρω ανάγκη για ρόλο της ΕΕ και, εάν ναι, τον προσδιορισμό του ακριβούς επιπέδου της ενωσιακής ανάμιξης,

· την λήψη απόφασης για τις αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του ΕΤΠΑ, και την εποπτεία της περάτωσης της διαδικασίας παροπλισμού·

28. επισημαίνει ότι η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" πρέπει να εφαρμοστεί στην χρηματοδότηση των εργασιών παροπλισμού και ότι οι φορείς εκμετάλλευσης πυρηνικών εγκαταστάσεων πρέπει να μεριμνούν ώστε να συγκεντρώνονται κατά την διάρκεια της παραγωγικής ζωής των πυρηνικών εγκαταστάσεων επαρκείς χρηματοδοτικοί πόροι για την κάλυψη των μελλοντικών δαπανών παροπλισμού·

29. παρατηρεί ότι το σύντομο κλείσιμο των αντιδραστήρων απέτρεψε τη σχεδιασμένη συσσώρευση απαραίτητων ποσών στα αντίστοιχα εθνικά ταμεία που είχαν προορισμό να καλύψουν όλα τα έξοδα παροπλισμού των μονάδων·

30. λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες στρατηγικές των κρατών μελών, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει πιθανούς τρόπους για την εναρμόνιση των τρόπων χρηματοδότησης για τον παροπλισμό στην ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη συγκέντρωση των απαραίτητων χρηματοδοτικών πόρων χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια της διαδικασίας παροπλισμού·

Πυρηνικός σταθμός Ignalina

31. εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα έργα του προγράμματος της Ignalina που αφορούν την ενεργειακή απόδοση και την ασφάλεια εφοδιασμού βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό εκτέλεση ή έχουν ήδη εκτελεσθεί·

32. παρατηρεί με ανησυχία ότι βασικά έργα υποδομής για τη διαχείριση αποβλήτων (αποθήκευση αναλωμένων καυσίμων και έργο εναπόθεσης αποβλήτων) έχουν παρουσιάσει σοβαρές καθυστερήσεις, οι οποίες έχουν προκαλέσει επιπρόσθετο κόστος σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις· παρατηρεί ότι το διαθέσιμο περιθώριο στο σύστημα έχει σχεδόν εξαντληθεί και ότι οι καθυστερήσεις ενδέχεται να αρχίσουν να επηρεάζουν την κρίσιμη διαδρομή για ολόκληρο το έργο παροπλισμού, με αντίστοιχη αύξηση του κόστους· καλεί την Επιτροπή να γνωστοποιήσει τα αποτελέσματα της επανεκτίμησης της χρονογραμμής του έργου·

33. παρατηρεί ότι μεγάλο μέρος των κεφαλαίων διατέθηκε σε ενεργειακά έργα, ότι εξακολουθεί να απαιτείται σημαντική χρηματοδότηση για τον παροπλισμό και ότι τα εθνικά κεφάλαια δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες: το Κρατικό Ταμείο Παροπλισμού του σταθμού της Ignalina έχει μέχρι στιγμής συγκεντρώσει μόλις πάνω από 100 εκατ. δολάρια (ενώ το τεχνικό κόστος μόνο του παροπλισμού κυμαίνεται από 987 εκατ. ευρώ έως 1,3 δισ. ευρώ), ενώ σημαντικό μέρος αυτού του ποσού έχει χρησιμοποιηθεί σε έργα που δεν αφορούν τον παροπλισμό· ζητεί να ληφθούν εν προκειμένω τα δέοντα μέτρα, ιδίως από τα κράτη μέλη·

Πυρηνικός σταθμός Bohunice

34. χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πρόγραμμα του Bohunice·

35. παρατηρεί ότι, παρόλο που η κοινοτική ενίσχυση προβλέπεται για τον παροπλισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων, και ιδίως των αντιδραστήρων V1, καθώς και για την ασφάλεια του εφοδιασμού, το εθνικό Πυρηνικό Ταμείο δεν έχει ορίσει ρητά κάποια πηγή χρηματοδότησης ειδικού προορισμού για το συνεχιζόμενο έργο παροπλισμού A1·

36. παρατηρεί ότι ορισμένα έργα παροπλισμού, όπως η ανακατασκευή του συστήματος φυσικής προστασίας της περιοχής, το έργο επεξεργασίας ιστορικών αποβλήτων και η κατασκευή του χώρου ενδιάμεσης αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων στη μονάδα του Bohunice, έχουν παρουσιάσει σοβαρές καθυστερήσεις στην εκτέλεσή τους· παροτρύνει την Επιτροπή και την σλοβακική πλευρά να λάβουν μέτρα για να αποτραπούν οι καθυστερήσεις και να αποφευχθεί η διακινδύνευση της προγραμματισμένης προόδου των έργων παροπλισμού·

Πυρηνικός σταθμός Κοζλοντούι

37. χαιρετίζει τις συνολικά καλές τεχνικές και χρηματοοικονομικές επιδόσεις του προγράμματος του Κοζλοντούι και την αναθεώρηση της στρατηγικής παροπλισμού για τις μονάδες 1 έως 4, η οποία τροποποιήθηκε από μια αρχική ετεροχρονισμένη στρατηγική αποξήλωσης σε μια άμεση στρατηγική συνεχούς αποξήλωσης·

38. επισημαίνει με ανησυχία το μάλλον υψηλό μερίδιο των ενεργειακών έργων στην κατανομή των δημόσιων κονδυλίων που διατέθηκαν· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την υλοποίηση των υπόλοιπων ενεργειακών έργων και να υποβάλλει έκθεση για τα αποτελέσματα· αναμένει να δει αύξηση του ποσοστού των έργων "Παροπλισμού και Αποβλήτων" στην εναπομένουσα περίοδο του προγράμματος του Κοζλοντούι·

39. υπογραμμίζει την ανάγκη σφαιρικού διοικητικού συντονισμού μεταξύ της Κρατικής Επιχείρησης Ραδιενεργών Αποβλήτων (SERAW) και του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι, που είναι τώρα υπεύθυνοι για τις μονάδες 1-2 και για τις μονάδες 3-4 αντίστοιχα· καλεί τη βουλγαρική πλευρά να αναλύσει και να εφαρμόσει απαραίτητα μέτρα βελτίωσης σε σχέση με αυτή τη διαίρεση των αρμοδιοτήτων διαχείρισης και/ή να θέσει υπό ενιαία διαχείριση τις μονάδες 1-4 το ταχύτερο δυνατό·

40. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις της Βουλγαρίας, της Λιθουανίας και της Σλοβακίας.

• [1]               ΕΕ L 236, 23.9.2003, σ. 944.
• [2]               ΕΕ L 236, 23.9.2003, σ. 954.
• [3]               ΕΕ L 157, 21.6.2005, σ. 29
• [4]               ΕΕ L 411, 30.12.2006, σ. 10
• [5]               ΕΕ L 131, 23.5.2007, σ. 1
• [6]               ΕΕ L 189, 13.7.2010, σ. 9
• [7]               ΕΕ L 330, 28.11.2006, σ. 31

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Οι τρεις χώρες, Λιθουανία, Σλοβακία και Βουλγαρία είχαν σε λειτουργία παλαιούς πυρηνικούς αντιδραστήρες σοβιετικού σχεδιασμού, για τους οποίους η διεθνής κοινότητα, σύμφωνα με το πολυμερές πρόγραμμα δράσης της G7 που εγκρίθηκε στη σύνοδο κορυφής της G7 στο Μόναχο το 1992, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν δυνατόν να αναβαθμιστούν ώστε να ικανοποιούν τα ελάχιστα απαιτούμενα πρότυπα ασφαλείας με οικονομικά αποδεκτό κόστος. Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι τρεις χώρες ανέλαβαν τη δέσμευση να κλείσουν και στη συνέχεια να παροπλίσουν αυτούς τους πυρηνικούς αντιδραστήρες σε σταθερές ημερομηνίες. Αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι το πρώιμο κλείσιμο αντιπροσώπευε ένα δυσβάστακτο οικονομικό βάρος, και σε ένδειξη αλληλεγγύης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε να προσφέρει επαρκή επιπρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη για τον παροπλισμό των εν λόγω αντιδραστήρων έως το τέλος του 2013.

Στην προενταξιακή περίοδο, παρασχέθηκε βοήθεια στη Λιθουανία και τη Σλοβακία μέσω του προγράμματος PHARE[1] μεταξύ του 2004 και του 2006 η βοήθεια παρασχέθηκε βάσει των πρωτοκόλλων στην Πράξη Προσχώρησης, ενώ από το 2007 οι κανονισμοί του Συμβουλίου για τη Λιθουανία[2] και τη Σλοβακία[3] εξασφαλίζουν ότι η παροχή της ενίσχυσης συνεχίζεται για την περίοδο 2007-2013.

Για τη Βουλγαρία, κατά τη προενταξιακή περίοδος έως το 2007 η ΕΕ είχε συνεισφέρει στον παροπλισμό του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι μέσω του προγράμματος PHARE, ενώ η βοήθεια για την περίοδο 2007-2009 παρασχέθηκε βάσει του Πρωτοκόλλου στη Συνθήκη Προσχώρησης (με βάση την ετεροχρονισμένη στρατηγική αποξήλωσης που είχε επιλεγεί εκείνη τη στιγμή)· το 2009 η Βουλγαρία ζήτησε παράταση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης, προκειμένου να προχωρήσει σε μια αναθεωρημένη στρατηγική άμεσου παροπλισμού, ο δε κανονισμός του Συμβουλίου[4] εξασφαλίζει ότι η ενίσχυση θα συνεχιστεί για την περίοδο 2010-2013.

Επισκόπηση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης προς τα κράτη μέλη από το 1999 έως το 2013 (εκατ. ευρώ) όπως εκφράζονται στις βασικές νομικές πράξεις (οι πραγματικές ετήσιες αναλήψεις έχουν αναπροσαρμοσθεί τον πληθωρισμό):

	1999-2003	2004-2006	2007-2013	Total
Λιθουανία	210	285	837	1332
Σλοβακία	90	90	423	603
Βουλγαρία	155	185	510	850
Υποσύνολο	455	560	1770	2785

Έως το τέλος του 2009, τα πραγματικώς αναληφθέντα ποσά στις τρεις χώρες ήταν: 878,5 εκατ. ευρώ για τη Λιθουανία, 363,7 εκατ. ευρώ για τη Σλοβακία και 567,8 εκατ. ευρώ για την Βουλγαρία.

Νομική βάση

Στο πρωτόκολλο αριθ. 4 της Συνθήκης Προσχώρησης[5] η Λιθουανία δεσμεύτηκε να κλείσει τη μονάδα 1 του πυρηνικού σταθμού της Ignalina πριν από το 2005 και τη μονάδα 2 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2009 το αργότερο και στη συνέχεια να προβεί σε παροπλισμό των εν λόγω μονάδων. Κατά την περίοδο 2004-2006, η Κοινότητα αναγκάστηκε να προσφέρει στη Λιθουανία επιπρόσθετη χρηματοδοτική ενίσχυση σε στήριξη των προσπαθειών παροπλισμού της και να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του κλεισίματος και του παροπλισμού. Η ενίσχυση ανήλθε σε 285 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2004-2006 (320 εκατ. ευρώ ύστερα από αναπροσαρμογή στον πληθωρισμό).

Η ενίσχυση επρόκειτο να καλύψει μέτρα υποστήριξης του παροπλισμού· μέτρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση σύμφωνα με το κεκτημένο, μέτρα εκσυγχρονισμού της συμβατικής παραγωγικής δυναμικότητας για αντικατάσταση της παραγωγικής δυναμικότητας, και άλλα μέτρα τα οποία αποτελούν απόρροια της απόφασης για κλείσιμο και παροπλισμό της εν λόγω μονάδας και συμβάλλουν στην αναγκαία αναδιάρθρωση, την περιβαλλοντική αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των τομέων της παραγωγής, μετάδοσης και διανομής ενέργειας και την ενίσχυσης της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στη Λιθουανία.

Η βοήθεια επρόκειτο να περιλαμβάνει μέτρα υποστήριξης προς το προσωπικό των μονάδων προκειμένου να διατηρηθεί υψηλό επίπεδο επιχειρησιακής ασφάλειας στον σταθμό της Ignalina κατά τις περιόδους πριν από το κλείσιμο και κατά τη διάρκεια του παροπλισμού. Η συνεισφορά σε ορισμένα μέτρα βάσει του Προγράμματος Ignalina μπορούσε να ανέλθει έως και στο 100 % του συνόλου των δαπανών. Η Ένωση δεσμεύτηκε να παρέχει επαρκή επιπρόσθετη κοινοτική βοήθεια στις προσπάθειες παροπλισμού και μετά το 2006 με βάση τα ίδια στοιχεία και τις ίδιες αρχές.

Στο πρωτόκολλο αριθ. 9 της Συνθήκης Προσχώρησης[6] η Σλοβακία δεσμεύεται να κλείσει τη μονάδα 1 του πυρηνικού σταθμού Bohunice έως τις 31 Δεκεμβρίου 2006 και τη μονάδα 2 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2008 το αργότερο και στη συνέχεια να παροπλίσει αυτές τις δύο μονάδες. Κατά την περίοδο 2004-2006, η Κοινότητα αναγκάστηκε να παράσχει στη Σλοβακία χρηματοδοτική ενίσχυση για υποστήριξη των προσπαθειών παροπλισμού της και για αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κλεισίματος και του παροπλισμού.

Η ενίσχυση ανήλθε σε 90 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2004-2006.

Η ενίσχυση αποφασίστηκε και εφαρμόστηκε σύμφωνα με τις διατάξεις που ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΟΚ) του Συμβουλίου αριθ. 3906/89 της 19ης Δεκεμβρίου 1989 σχετικά με την οικονομική βοήθεια προς ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης[7] .

Οι αποφάσεις σχετικά με τη συνέχιση της ενωσιακής βοήθειας στον τομέα αυτό μετά το 2006 έπρεπε να λάβουν υπόψη ότι ο παροπλισμός του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1 θα έπρεπε να συνεχιστεί και μετά τις δημοσιονομικές προοπτικές εκείνης της περιόδου και ότι αυτό αντιπροσώπευε σημαντική οικονομική επιβάρυνση για την Σλοβακία.

Το άρθρο 30 του πρωτοκόλλου σχετικά με τους όρους και τις λεπτομέρειες προσχώρησης της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση[8] ορίζει ότι η Βουλγαρία είχε κλείσει οριστικά ενόψει του συνακόλουθου παροπλισμού τους τις μονάδες 1 και 2 του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι και ότι δεσμεύεται να κλείσει οριστικά (το 2006) και στη συνέχεια να παροπλίσει τις μονάδες 3 και 4 του ίδιου σταθμού. Κατά την περίοδο 2007-2009, η Κοινότητα χρειάστηκε να παράσχει στη Βουλγαρία οικονομική ενίσχυση για υποστήριξη των προσπαθειών παροπλισμού και για αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κλεισίματος και του παροπλισμού των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι.

Η βοήθεια ανήλθε σε 210 εκατ. ευρώ (τιμές 2004), που ανελήφθησαν σε ίσες ετήσιες δόσεις των 70 εκατ. ευρώ (τιμές 2004) για την περίοδο 2007-2009.

Η βοήθεια επρόκειτο να καλύψει μέτρα στήριξης του παροπλισμού, μέτρα περιβαλλοντικής αναβάθμισης σύμφωνα με το κεκτημένο· μέτρα για τον εκσυγχρονισμό των τομέων της συμβατικής παραγωγής, μετάδοσης και διανομής ενέργειας, μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, μέτρα για την ενίσχυση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού στη Βουλγαρία.

Το 2006 και το 2007, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε νέο κανονισμό για τη Λιθουανία[9] και για τη Σλοβακία[10] που αποτέλεσαν τη νομική βάση προκειμένου να συνεχιστεί η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις εν λόγω χώρες. Από τα μέσα του 2010, ένα νέος κανονισμός του Συμβουλίου[11] προσφέρει τη νομική βάση για επιπρόσθετη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη Βουλγαρία για την περίοδο 2010 – 2013.

Διαχείριση, λογιστικός έλεγχος και έλεγχος

Η χρηματοδοτική ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατέθηκε υπό τη μορφή συνεισφορών στα τρία Διεθνή Ταμεία Στήριξης του Παροπλισμού, τα οποία διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Επιπλέον, μετά το 2004, τμήμα της χρηματοδοτικής ενίσχυσης προς τη Λιθουανία διατέθηκε επίσης ως άμεση στήριξη προς τη χώρα έτσι ώστε να εφαρμοστούν διατάξεις του άρθρου 2.4[12] του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης, μέσω μιας Εθνικής Υπηρεσίας (Κεντρική Υπηρεσία Διαχείρισης Έργων).

Το 2007, συγκροτήθηκε μια διαχειριστική επιτροπή κράτους μέλους προκειμένου να επικουρεί την Επιτροπή στην υλοποίηση των προγραμμάτων ενίσχυσης, οι δε διαδικασίες της Επιτροπής τροποποιήθηκαν. Υπογράφτηκε ένα Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και συγκροτήθηκε μια Κοινή Διευθύνουσα Επιτροπή με τις αποδέκτριες χώρες ώστε να βελτιωθεί ο συντονισμός του προγράμματος.

Το πρόγραμμα ενίσχυσης υποβλήθηκε σε τακτικούς λογιστικούς ελέγχους και αξιολογήσεις: ενδιάμεση αξιολόγηση για τη Λιθουανία και τη Σλοβακία που οριστικοποιήθηκε το 2007, εσωτερικοί έλεγχοι της Επιτροπής και στα τρία προγράμματα το 2007, λογιστικός έλεγχος της Κεντρικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Έργων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, λογιστικός έλεγχος για την κατάρτιση της δήλωσης αξιοπιστίας (ΔΑΣ2008) από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς κα μελέτη σκοπιμότητας από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σχετικά με πλήρη έλεγχο επιδόσεων. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο αυτή την περίοδο διεξάγει ελέγχους επιδόσεων και στα τρία προγράμματα, ενώ ειδική έκθεση του Συνεδρίου αναμένεται το φθινόπωρο του 2011.

Μελλοντική προοπτική

Με την προοπτική του 2013 – δηλαδή το τέλος των τρεχουσών δημοσιονομικών προοπτικών – και με βάση τα τρέχοντα επιτεύγματα, θεωρείται δεδομένο ότι τα σημαντικά επενδυτικά έργα θα έχουν ολοκληρωθεί ή θα πλησιάζουν προς την ολοκλήρωση και οι νέες δομές οργάνωσης και διαχείρισης του παροπλισμού θα έχουν δημιουργηθεί και θα είναι σε λειτουργία.

Αν και οι καθυστερήσεις στα προγράμματα πλησιάζουν στα όρια πέρα από τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τα χρονοδιαγράμματα του παροπλισμού, εξακολουθεί να θεωρείται δεδομένο ότι έως το 2013 θα έχουν αρχίσει οι δραστηριότητες αποξήλωσης και διαχείρισης των αποβλήτων παροπλισμού και η εκτέλεση των έργων από προσωπικό των μονάδων.

Η τελευταία ανάληψη υποχρεώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα γίνει το 2013· ωστόσο, η υλοποίηση των έργων που χρηματοδοτούνται από τις εν λόγω υποχρεώσεις θα συνεχιστεί και μετά αυτή την ημερομηνία.

• [1]               Πρόγραμμα βοήθειας προς τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης
• [2]               ΕΕ L 411, 30.12.2006, σ.10
• [3]             ΕΕ L 131, 23.5.2007, σ.1
• [4]             ΕΕ L 189, 13.7.2010, σ.9
• [5]  ΕΕ L 236, 23.9.2003, σ. 931
• [6]  ΕΕ L 236, 23.9.2003, σ. 931
• [7]  ΕΕ L 375, 23.12.1989, σ. 11
• [8]  ΕΕ L 157, 21.6.2005, σ. 29
• [9]             ΕΕ L 411, 30.12.2006, σ.10
• [10]             ΕΕ L 131, 23.5.2007, σ.1
• [11]             ΕΕ L 189, 13.7.2010, σ.9
• [12]             "Το Πρόγραμμα Ignalina περιλαμβάνει μέτρα υποστήριξης του προσωπικού του σταθμού όσον αφορά τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ασφάλειας της λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού Ignalina κατά την περίοδο πριν από το κλείσιμο και κατά τη διάρκεια του παροπλισμού των αντιδραστήρων".

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (1.3.2011)

προς την Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού

σχετικά με την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης της ΕΕ στον τομέα του παροπλισμού πυρηνικών σταθμών στα νέα κράτη μέλη
(2010/2104(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Zigmantas Balčytis

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας καλεί την Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις οι κυβερνήσεις της Λιθουανίας, της Σλοβακίας και της Βουλγαρίας συμφώνησαν, στο πλαίσιο των συνθηκών προσχώρησής τους, να κλείσουν κάποιους από τους παλαιότερους πυρηνικούς αντιδραστήρες με συγκεκριμένες ημερομηνίες κλεισίματος,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το κλείσιμο και ο συνακόλουθος παροπλισμός αυτών των πυρηνικών σταθμών αντιπροσώπευε σημαντική οικονομική και δημοσιονομική απώλεια και ένα επακόλουθο βάρος το οποίο δεν ήταν δυνατό να καλυφθεί πλήρως από τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο παροπλισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεων και η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί ένα εγχείρημα πολύπλοκο σε τεχνικό επίπεδο για το οποίο απαιτούνται σημαντικοί οικονομικοί πόροι και το οποίο συνεπάγεται περιβαλλοντικές, τεχνικές, κοινωνικές και οικονομικές ευθύνες,

1.  επισημαίνει ότι η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" πρέπει να εφαρμοστεί στην χρηματοδότηση των εργασιών παροπλισμού και ότι οι φορείς εκμετάλλευσης πυρηνικών εγκαταστάσεων πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκείς οικονομικούς πόρους για την κάλυψη των μελλοντικών δαπανών παροπλισμού κατά την διάρκεια της παραγωγικής ζωής των πυρηνικών εγκαταστάσεων· ωστόσο, στις συγκεκριμένες τρεις περιπτώσεις η μη ολοκλήρωση της λειτουργικής ζωής των πυρηνικών σταθμών που έκλεισαν πρόωρα απέτρεψε την εξασφάλιση των απαραίτητων κεφαλαίων·

2.  επισημαίνει ότι οι εργασίες παροπλισμού μπορεί να δημιουργήσουν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία, τόσο αυτής όσο και των επερχόμενων γενεών, και για το περιβάλλον αν δεν ληφθούν εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα και ότι πρέπει ως εκ τούτου να δημιουργούνται και να εξασφαλίζονται επαρκείς οικονομικοί πόροι κατά την περίοδο λειτουργίας των εγκαταστάσεων, εξασφαλίζοντας ότι θα τηρούνται οι προβλεπόμενες προδιαγραφές ασφαλείας κατά τον παροπλισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων·

3.  επισημαίνει ότι η ΕΕ διαθέτει περιορισμένη πείρα στον τομέα του πυρηνικού παροπλισμού και, για το λόγο αυτό, τονίζει ότι το ζήτημα της ασφάλειας είναι υψίστης σημασίας για τον πρόωρο παροπλισμό των εν λόγω πυρηνικών αντιδραστήρων, και ότι αυτό πρέπει να υπάρχει κατά νου σε οποιεσδήποτε μελλοντικές αποφάσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών·

4.  αναγνωρίζει την σημασία της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης των οικονομικών πόρων, με τον κατάλληλο εξωτερικό έλεγχο, ώστε να εξασφαλίζεται ο θεμιτός ανταγωνισμός στην αγορά ενέργειας· συστήνει διαφάνεια και συμμετοχή του κοινού σε αυτόν τον τομέα· θεωρεί ότι όσον αφορά στην ανάθεση έργων, θα ήταν σκόπιμο να εφαρμόζεται ένα κριτήριο κοινοτικής αμοιβαιότητας προς όφελος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, εφαρμόζοντας τις αρχές που ορίζονται στο άρθρο 58 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων, μεταξύ άλλων και στον τομέα της ενέργειας·

5.  τονίζει την ανάγκη να κατατεθεί ένα λεπτομερές σχέδιο παροπλισμού από τους εν λόγω τρεις πυρηνικούς σταθμούς, το οποίο είναι απαραίτητο για το σχεδιασμό ενός χρηματοδοτικού σχήματος που θα μπορεί να αποφεύγει κινδύνους και αβεβαιότητες··

6.  επισημαίνει ότι ο πρόωρος παροπλισμός έχει άμεσες συνέπειες στους ενεργειακούς πόρους (και στις τιμές τους) των ενδιαφερόμενων κρατών μελών· πιστεύει ότι πρέπει να προωθηθεί η ανάπτυξη εναλλακτικών και ανταγωνιστικών ενεργειακών πόρων με χαμηλές εκπομπές για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών και να δοθεί η δέουσα προσοχή στην θέσπιση κατάλληλων μηχανισμών αντιστάθμισης για την κάλυψη των δαπανών του παροπλισμού και της διαχείρισης των αποβλήτων έως το συγκεκριμένο στάδιο όπου οι τρεις εμπλεκόμενες χώρες μπορούν να επωμισθούν οι ίδιες τις λοιπές δαπάνες·

7.  τονίζει ότι απαιτείται βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των τριών προγραμμάτων για να διασφαλίζεται ο καλύτερος σχεδιασμός των δραστηριοτήτων και η ανταλλαγή των κτηθεισών εμπειριών· η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε επίσης να ωφεληθεί ως σύνολο από αυτή την εμπειρία καθώς οι αντιδραστήρες τίθενται εκτός λειτουργίας στο τέλος της οικονομικής ζωής τους· κατά συνέπεια καλεί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να εξασφαλίσουν την επίτευξη και συγκέντρωση των βέλτιστων πρακτικών παροπλισμού καθώς και την εκ μέρους των κρατών μελών με πυρηνικούς σταθμούς βέλτιστη χρήση της εμπειρίας και των δεδομένων που έχουν αποκτήσει·

8.  λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες στρατηγικές των κρατών μελών, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει πιθανούς τρόπους για την εναρμόνιση των προσεγγίσεων της χρηματοδότησης για τον παροπλισμό στην ΕΕ, προκειμένου να διασφαλισθεί η έγκαιρη συγκέντρωση των απαραίτητων οικονομικών πόρων χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια της διαδικασίας παροπλισμού·

9.  θεωρεί ότι, εάν εναρμονιστεί η διαδικασία παροπλισμού, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι σχετικές διοικητικές δομές των κρατών μελών και να απλοποιηθεί η διαδικασία διαχείρισης πόρων·

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	28.2.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	39 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Pierre Audy, Zigmantas Balčytis, Ivo Belet, Bendt Bendtsen, Jan Březina, Maria Da Graça Carvalho, Giles Chichester, Pilar del Castillo Vera, Christian Ehler, Robert Goebbels, Fiona Hall, Jacky Hénin, Edit Herczog, Romana Jordan Cizelj, Arturs Krišjānis Kariņš, Lena Kolarska-Bobińska, Béla Kovács, Philippe Lamberts, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Angelika Niebler, Jaroslav Paška, Herbert Reul, Paul Rübig, Amalia Sartori, Konrad Szymański, Patrizia Toia, Claude Turmes, Marita Ulvskog, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras, Ιωάννης Α. Τσουκαλάς, Владимир Уручев
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Antonio Cancian, Francesco De Angelis, Françoise Grossetête, Jolanta Emilia Hibner, Mario Pirillo, Catherine Trautmann, Ивайло Калфин

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	3.3.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	22 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Inés Ayala Sender, Andrea Češková, Jorgo Chatzimarkakis, Luigi de Magistris, Martin Ehrenhauser, Jens Geier, Gerben-Jan Gerbrandy, Ville Itälä, Elisabeth Köstinger, Monica Luisa Macovei, Christel Schaldemose, Bart Staes, Γεώργιος Σταυρακάκης, Илиaна Ивaнова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Zuzana Brzobohatá, Derk Jan Eppink, Christofer Fjellner, Monika Hohlmeier, Marian-Jean Marinescu, Véronique Mathieu, Barbara Weiler, Ивайло Калфин
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Adam Gierek