SPRAWOZDANIE w sprawie sprawozdania 2010 dotyczącego wprowadzania programów polityki spójności na lata 2007-2013

1.4.2011 - (2010/2139(INI))

Komisja Rozwoju Regionalnego
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Miroslav Mikolášik

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie sprawozdania 2010 dotyczącego wprowadzania programów polityki spójności na lata 2007-2013

(2010/2139(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności jego art. 174–178,

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 31 marca 2010 r. pt. „Polityka spójności: Sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013” (COM (2010)0110);

–   uwzględniając uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 31 marca 2010 r. dołączony do komunikatu Komisji z dnia 31 marca 2010 r. w sprawie polityki spójności: Sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013 (SEC(2010)0360),

–   uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 25 października 2010 r. pt. „Polityka spójności: reakcja na kryzys gospodarczy, przegląd realizacji środków polityki spójności przyjętych w celu wsparcia europejskiego planu naprawy gospodarczej” (SEC(2010)1291),

–   uwzględniając uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 14 listopada 2008 r.: Regiony 2020 – ocena przyszłych wyzwań dla regionów UE” (SEC(2008)2868),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” COM(2010)2020,

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. pt. „Wkład polityki regionalnej w zrównoważony wzrost w ramach strategii »Europa 2020«” (COM(2011)0017),

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności[1],

–   uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w szczególności art. 7[2],

–   uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 397/2009 z dnia 6 maja 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności efektywności energetycznej i inwestycji w energię odnawialną w budownictwie mieszkaniowym[3],

–   uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 437/2010 z dnia 19 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności działań w zakresie budownictwa mieszkaniowego dla zmarginalizowanych grup społeczności[4],

–   uwzględniając decyzję Rady z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE)[5],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 24 marca 2009 r. w sprawie wykonania rozporządzenia w sprawie funduszy strukturalnych w latach 2007-2013 – wyniki negocjacji dotyczących krajowych strategii spójności i programów operacyjnych[6],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 20 marca 2010 r. w sprawie wdrażania synergii funduszy przeznaczonych na badania naukowe i innowacje w rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz siódmego programu ramowego w dziedzinie badań i rozwoju w miastach i regionach, jak również w państwach członkowskich i Unii[7],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie osiągnięcia prawdziwej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej – warunek sine qua non globalnej konkurencyjności?[8],

–   uwzględniając dokument informacyjny Komisji nr 1: Earmarking (przeznaczanie środków) z dnia 28 lutego 2007 (COCOF/2007/0012/00),

–   uwzględniając notatkę informacyjną Komisji „Indicative structure for the national strategic reports 2009” (Wskazówki odnośnie do struktury krajowych sprawozdań strategicznych z 2009 r.) z dnia 18 maja 2009 r. (COCOF 09/0018/01),

–   uwzględniając konkluzje Rady w sprawie przygotowanego przez Komisję sprawozdania strategicznego z 2010 r. w sprawie wdrażania programów polityki spójności przyjętego przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 14 czerwca 2010 r.,

–   uwzględniając opinię Komitetu Regionów pt. „Polityka Spójności: sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013” z 1-2 grudnia 2010 r. (CdR 159/2010),

–   uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lipca 2010 r. pt. „Jak wspierać skuteczne partnerstwa dotyczące gospodarowania programami w zakresie polityki spójności w oparciu o dobre praktyki z cyklu 2007-2013” (ECO/258),

–   uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinie Komisji Budżetowej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisji Transportu i Turystyki (A7-0111/2011),

A. mając na uwadze, że zgodnie z art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Unii rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu swej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, a w szczególności zmierza do zmniejszenia dysproporcji między poziomami rozwoju poszczególnych regionów oraz zmniejszenia zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych, takich jak obszary wiejskie, obszary podlegające przemianom przemysłowym i regiony charakteryzujące się poważnymi i trwałymi utrudnieniami naturalnymi lub demograficznymi, a także mając na uwadze, że należy uwzględniać strategię EU 2020, aby zapewnić, że UE stanie się inteligentną, zrównoważoną i sprzyjającą integracji gospodarką,

B.  mając na uwadze, że polityka spójności odgrywa kluczową rolę w procesie pełnej realizacji celów UE 2020, a w szczególności celów w dziedzinie zatrudnienia i spraw socjalnych, na wszystkich poziomach zarządzania i na wszystkich obszarach geograficznych,

C. mając na uwadze, że strategiczny wymiar polityki spójności gwarantującej zgodność z priorytetami Unii Europejskiej – czyli uczynienie z Europy i jej regionów bardziej atrakcyjnego miejsca do inwestowania i pracy, podnoszenie poziomu wiedzy i innowacyjności na rzecz wzrostu gospodarczego oraz tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy – zapewniają i podkreślają: rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (dalej zwane: rozporządzeniem ogólnym), strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności (dalej zwane: strategicznymi wytycznymi), narodowe strategiczne ramy odniesienia (NSFR) oraz programy operacyjne (PO),

D. mając na uwadze, że składanie sprawozdań strategicznych stanowi nowy instrument polityki spójności, wprowadzony w obecnym okresie programowania rozporządzeniem ogólnym, jako instrument oceny realizacji strategicznych wytycznych, i ma ono na celu wzmocnienie strategicznego charakteru i stymulowanie przejrzystości i odpowiedzialności polityki spójności, a także mając na uwadze, że w związku z planowaniem następnego okresu programowania należy wyciągnąć wnioski z uzyskanych informacji i zdobytych doświadczeń,

E.   mając na uwadze, że w ramach przeznaczania środków związanych ze strategią lizbońską wyróżniono podzbiór 86 przyjętych systemów priorytetów jako konkretnych priorytetów na mocy agendy lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia, i mając na uwadze, że z myślą o celu Konwergencji regionów wyróżniono 47 priorytetowych obszarów tematycznych jako przyjętych priorytetów, zaś dla celów Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie wyróżniono tylko 33 priorytety,

F.  mając na uwadze, że w odniesieniu do krajowych sprawozdań strategicznych za 2009 r. Komisja i państwa członkowskie zgodziły się wymienić danymi wyłącznie na temat priorytetowych zagadnień wg podziału na cele, przyjmując termin 30 września 2009 r. za dzień uzyskania danych, kiedy to państwa członkowskie wciąż odczuwały skutki kryzysu gospodarczego, zaś niektóre z nich na początku okresu programowania musiały się zmagać ze wstępnymi trudnościami, w związku z czym można mieć nadzieję, że dzięki sprawozdaniu strategicznemu za 2013 będzie można zdobyć jeszcze bardziej znaczące dane,

G. mając na uwadze, że europejskie regiony nadal stoją w obliczu uderzających rozbieżności gospodarczych, społecznych i środowiskowych, będących częściowo naturalną konsekwencją ostatnich dwóch rozszerzeń, ale również bezpośrednich skutków globalnego finansowego i gospodarczego kryzysu, choć rozbieżności te skurczyły się w ciągu ostatniego dziesięciolecia dzięki czynnym wkładom polityki spójności, która odgrywa kluczowe znaczenie dla zapewniania konkurencyjności i wzrostu gospodarczego przy uwzględnianiu specyfiki poszczególnych regionów,

H. mając na uwadze, że polityka spójności jest kluczowym elementem europejskiego planu naprawy gospodarczej, co świadczy o znaczeniu funduszy strukturalnych jako narzędzia impulsu gospodarczego, w szczególności dla małych przedsiębiorstw, zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej, i mając na uwadze, że Komisja została poproszona w 2010 r. o przedstawienie sprawozdania na temat wdrażania środków przyjętych w ramach europejskiej reakcji na kryzys,

1.  przyjmuje z zadowoleniem sprawozdanie strategiczne Komisji dotyczące realizacji programów polityki spójności współfinansowanych w ramach funduszy strukturalnych; gratuluje państwom członkowskim ich wysiłków włożonych w przygotowanie swych pierwszych krajowych sprawozdań strategicznych, które okazały się wartościowym źródłem informacji o wdrożeniu;

2.  zwraca uwagę, że przy dokonywaniu analizy porównawczej należy wziąć pod uwagę, że pięć państw członkowskich wyodrębniło swe dane w terminie mniej odległym, zaś jedno – w terminie wcześniejszym; uważa, że bardziej właściwe jest porównywanie postępu dokonanego przez poszczególne państwa członkowskie do unijnej średniej;

3.  uważa, że przejrzystość w przyznawaniu funduszy zaszczepia poprawne wdrażanie i jest kluczowym warunkiem wstępnym osiągnięcia ogólnych celów polityki spójności i jako taka wymaga wzmocnienia na wszystkich etapach wdrażania; uważa, że należy nadal ujawniac wykaz beneficjentów, zwłaszcza on-line, gdyż jest to skuteczne narzędzie poprawy przejrzystości; uważa, że wyznaczenie wytycznych wspólnotowych i nowy instrument, jakim jest wprowadzenie strategicznej sprawozdawczości, przyczyniają się do podniesienia odpowiedzialności za osiąganie celów polityki; apeluje w związku z tym o prowadzenie regularnych debat politycznych w celu poprawy przejrzystości, odpowiedzialności oraz oceny wyników polityki spójności;

Wdrażanie

4.   odnotowuje, że łączna wartość wybranych projektów wynosi 93,4 mld EUR, co stanowi 27,1% dostępnych na ten okres środków UE, i że to średnie tempo odnosi się do trzech celów polityki spójności, jak również do przeznaczania środków na realizację celów strategii lizbońskiej i do postępu we wdrażaniu strategicznych wytycznych Wspólnoty; podkreśla jednakże, że postęp w realizacji różni się w dużym stopniu w zależności od państw i tematyki i w przypadku 9 państw członkowskich przy zestawionych tempach selekcji przekracza 40% , zaś dla 4 innych państw nie osiąga 20%;

5.   ponownie wyraża uznanie dla krajowych działań skutkujących średnim odsetkiem wydatków przeznaczonych na realizację strategii lizbońskiej kształtującym się na poziomie 65% dostępnych funduszy w regionach objętych celem Konwergencja oraz 82% w regionach objętych celem Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, co przekracza poziom określony pierwotnie; odnotowuje z zadowoleniem, że w sumie na projekty służące realizacji celów strategii lizbońskiej przeznaczono 63 mld EUR, zaś wybór projektów w ramach przeznaczania środków na realizację celów strategii lizbońskiej odbywa się w takim samym, lub nieznacznie szybszym tempie, co przy wyborze innych działań; dlatego nalega, by państwa członkowskie w przyszłości nadal przeznaczały środki na projekty wspierające realizację strategii UE 2020;

6.   zauważa, że najwyższy wskaźnik postępu wśród tematycznych strategicznych wytycznych Wspólnoty odnotowuje Wymiar terytorialny (30%), Wspieranie wiedzy i innowacji na rzecz wzrostu gospodarczego przekracza średni wskaźnik, zaś dwie pozostałe wytyczne nie osiągają poziomu 27,1%, a poza tym tempa selekcji przekraczają średni poziom w przypadku projektów służących realizacji strategii lizbońskiej zarówno dla celów Konwergencja, jak i Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, zaś dla celu Europejska współpraca terytorialna osiąga zaledwie 20,5%; ubolewa, że z braku wskaźników wyników i rezultatów pochodzących z wszystkich państw członkowskich, analiza wykonania polityki w formie zaprezentowanej w sprawozdaniu strategicznym okazała się zawierać poważne ograniczenia; w związku z tym wzywa Komisję do dokonania przeglądu wymogów administracyjnych dotyczących sprawozdawczości, a do państw członkowskich zwraca się o większą dyscyplinę w dostarczaniu danych na temat wdrażania programów;

7.   wobec kryzysu gospodarczego i rosnącej liczby bezrobotnych wyraża zadowolenie z poczynionych już postępów w realizacji projektów odnoszących się do wytycznej „Lepsze i liczniejsze miejsca pracy”; zaleca jednak zdecydowanie Komisji wdrożenie takich metod współpracy z państwami członkowskimi, które ułatwią szybkie uruchomienie wszelkich niezbędnych środków i ich skuteczne przyznanie w celu zapewnienia oszczędnej i konkurencyjnej gospodarki, charakteryzującej się między innymi wzrostem i wysokim poziomem zatrudnienia, spójnością społeczną i terytorialną, ograniczeniem ubóstwa, które to postulaty zostały ujęte jako priorytetowe w strategii UE 2020 i jej celach, szczególnie w dziedzinie zatrudnienia i spraw socjalnych, w celu podniesienia wzrostu, produkcyjności oraz poprawy stanu zatrudnienia w Europie;

8.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że EFS zapewnił odpowiednie wsparcie w zakresie realizacji reform rynku pracy oraz okazał się skutecznym instrumentem przyczyniającym się do przejścia z pasywnej do aktywnej, a nawet prewencyjnej polityki rynku pracy; wzywa państwa członkowskie do kontynuowania reform strukturalnych, które pozwolą zapobiec potencjalnemu kryzysowi na rynkach pracy;

9.  wzywa państwa członkowskie do poczynienia postępów we wdrażaniu współfinansowanych środków i działań, które na szczeblu regionalnym mają na celu wspieranie rynków pracy poprzez zmniejszanie segregacji płci oraz nierówności, takich jak różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn czy niedostateczna reprezentacja kobiet na stanowiskach decyzyjnych, przez ułatwianie godzenia życia zawodowego i rodzinnego oraz przez zachęcanie do przechodzenia z niepewnego zatrudnienia do zatrudnienia z przysługującymi prawami, z uwagi na znaczny odsetek kobiet dotkniętych niepewnymi warunkami pracy;

10. podkreśla znaczenie poprawy infrastruktury i usług dla regionów znajdujących się w trudnej sytuacji, w których występuje duża koncentracja grup izolowanych społecznie (np. Romów), oraz uczynienia ich bardziej przystępnymi dla tych grup;

11. podkreśla ogólne znaczenie transportu dla zagwarantowania spójności terytorialnej, gospodarczej i społecznej jest zaniepokojony, że inwestycje w sektorze kolejowym nie postępuję zgodnie z planem, ale utrzymują się poniżej poziomu postępu w sektorze drogowym, nie przyczyniając się w zatem w dostatecznym stopniu do obniżenia emisyjności transportu; podkreśla w związku z tym, że nieproporcjonalnie planowane inwestycje transportowe między różnymi środkami transportu niekorzystnie wpływają na tworzenie intermodalnego systemu europejskiego transportu, i odnotowuje, że dalsze opóźnienia we wdrażaniu mogłyby pogłębić zaburzenia równowagi;

12. przypomina, że około 23,7% (82 mld EUR) przydziału środków z Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych na lata 2007-2013 jest przeznaczone na transport, jednak tylko połowa tych środków zostanie przeznaczona na projekty TEN-T (17 mld EUR na sieć priorytetową i 27,2 mld EUR na część kompleksową), druga połowa natomiast będzie przeznaczona na inwestycje w projekty krajowe, regionalne i lokalne, nieumieszczone na mapach TEN-T; podkreśla, że środki z Funduszu Spójności i fundusze strukturalne przeznaczone na transport są rozdzielane pomiędzy poszczególne rodzaje transportu i sieci przy niewystarczającym uwzględnieniu celów Unii Europejskiej;

13. jeśli chodzi o współprace terytorialną zwraca szczególną uwagę na ogólną tendencję do opóźniania projektów transgranicznych i kolejowych i podkreśla europejską wartość dodaną sieci TEN-T, która jest szczególnie widoczna w obrębie transgranicznych odcinków projektów oraz ich powiązań z projektami w zakresie krajowej infrastruktury drogowej, kolejowej i śródlądowych dróg wodnych; proponuje usystematyzowanie tworzenia wspólnych platform dotyczących dobrych praktyk w oparciu o krzyżowe pogrupowanie pod względem społeczno-ekonomicznym, geograficznym, demograficznym i kulturalnym;

14. z zadowoleniem przyjmuje objęcie zakresem wsparcia wydatków na inwestycje w dziedzinie wydajności energetycznej i odnawialnych źródeł energii w budownictwie mieszkaniowym i projektach budowlanych realizowanych z myślą o zmarginalizowanych grupach społecznych, co stosuje się z powodzeniem w wielu regionach i co powinno się kontynuować w przyszłości;

15. nalega na skuteczniejsze wprowadzanie w życie programów w sektorze środowiska naturalnego, a w szczególności w dziedzinach przekrojowych przynoszących europejską wartość dodaną, takich jak walka ze zmianami klimatu, łagodzenie ich skutków i dostosowanie do nich, inwestowanie w czystsze technologie wiążące się z niższymi emisjami dwutlenku węgla, działania na rzecz zwalczania zanieczyszczenia powietrza i wody, działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, poszerzenie sieci kolejowych, promowanie efektywności energetycznej, w szczególności w sektorze budownictwa, oraz promowanie odnawialnych źródeł energii, dążąc do osiągnięcia do 2020 r. celów UE oraz sprzyjania tworzeniu ekologicznych miejsc pracy i ekologicznej gospodarce;

16. wzywa do korzystania ze środków, które mogą przyczyniać się do zapobiegania katastrofom ekologicznym i/lub do szybkiego reagowania na nie, i zwraca się do państw członkowskich o przyspieszenie inwestycji w zakresie zapobiegania oraz odnowy stref przemysłowych i terenów skażonych ze względu na niski poziom niski stopień realizacji tych inwestycji;

17. ubolewa nad opóźnieniami w wyborze projektów w obszarach strategicznych, jak sektor kolei, niektóre inwestycje w zakresie energetyki i środowiska naturalnego, gospodarka cyfrowa, integracja społeczna, rozwijanie instytucji i zdolności, i apeluje o dokonanie dogłębnej analizy przyczyn tych opóźnień, zachęcając państwa członkowskie do zaangażowania regionów w skuteczniejszą kontrolę obszarów, w których należy zwiększyć wysiłki; podkreśla z drugiej strony wysoki wskaźnik absorpcji projektów środowiskowych w ramach programów Europejskiej współpracy terytorialnej i zwraca uwagę na wyraźną wartość dodaną współpracy w tym kontekście; podkreśla jednakże, że państwa członkowskie mogą również nadrobić zaległości tam, gdzie realizacja projektów się opóźnia, i dlatego opóźnienia na tym etapie nie muszą być miarodajne w odniesieniu do ogólnej jakości okresu programowania; zwraca uwagę w związku z tym na przyspieszenie zdolności absorpcyjnej i wykonania budżetu polityki spójności w ciągu 2010 r., co wynika między innymi z niedawnych zmian legislacyjnych i z osiągnięcia wreszcie przez programy operacyjne zamierzonego tempa funkcjonowania po zatwierdzeniu przez Komisję ostatnich systemów zarządzania i kontroli;

18. uważa, że należy niezwłocznie przyjąć środki naprawcze, aby poprawić słabe wyniki w niektórych obszarach priorytetowych; zaleca przeprowadzenie dogłębnej analizy problemów dotyczących wdrażania w dziedzinach, w których doszło do szczególnych opóźnień w selekcji projektów i w związku z tym wzywa państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz lepszego wyboru projektów w opóźnionych obszarach tematycznych oraz do przyspieszenia realizacji wszystkich wybranych projektów, aby uniknąć ryzyka niezrealizowania uzgodnionych celów;

19. uważa, że niezwłoczny wybór i realizacja projektów, a także ogólne lepsze wykorzystanie przyznanych środków są szczególnie potrzebne w przypadku działań mających na celu rozwój kapitału ludzkiego, propagowanie opieki zdrowotnej i zapobieganie chorobom, zapewnianie równych szans, wspieranie rynków pracy i poprawę integracji społecznej w celu przezwyciężenia negatywnych skutków kryzysu gospodarczego;

20. podkreśla, że kilka państw członkowskich potwierdziło, iż dyscyplina narzucona w drodze przydzielania środków przyczyniła się do poprawy jakości programowania i jego ukierunkowania; zwraca ponadto uwagę, że państwa członkowskie uznały jednomyślnie, że utrzymanie podstawowych priorytetów ich narodowych strategicznych ram odniesienia oraz programów operacyjnych związanych ze strategią lizbońską stanowi najlepsze narzędzie do walki z kryzysem, i ponownie potwierdziły znaczenie określonych w tych dokumentach celów średnio- i długoterminowych;

Wyzwania związane z realizacją

21. podkreśla, że brak istotnych warunków wstępnych, takich jak prostsze procedury składania wniosków na poziomie krajowym, jasne priorytety krajowe dla niektórych obszarów interwencji, punktualna transpozycja przepisów prawnych UE czy też konsolidacja zdolności instytucjonalnych i administracyjnych oraz nadmierna biurokracja krajowa szkodzą skutecznemu wyborowi i wdrażaniu projektów w niektórych obszarach; dlatego wzywa państwa członkowskie i regiony do ułatwiania wdrażania strategii politycznych przez rozwiązywanie tych problemów, w szczególności przez dostosowanie ram prawnych w zakresie pomocy państwa, zamówień publicznych i przepisów dotyczących ochrony środowiska, a także do przeprowadzenia reform instytucjonalnych;

22. przypomina z ubolewaniem, że znaczne opóźnienia w polityce wdrażania wynikają głównie z następujących czynników: późnego zawarcia negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych i pakietu legislacyjnego tego obszaru polityki, co doprowadziło do zakończenia z opóźnieniem strategii krajowych i programów operacyjnych, zmian w przepisach nt. kontroli finansowej oraz kryteriów oceny narzuconych na szczeblu krajowym, częściowego pokrywania się z zamknięciem okresu 2000-2006 oraz szczupłości publicznych zasobów dostępnych dla współfinansowania w państwach członkowskich;

23. ubolewa, że choć sprawozdanie strategiczne powinno podkreślać wkład programów współfinansowanych przez fundusze strukturalne w realizację celów polityki spójności, nie dostarcza on wszechstronnych danych na temat sytuacji w zakresie rozbieżności regionalnej do 2009 r.;

Reakcja na kryzys gospodarczy

24. z zadowoleniem przyjmuje publikację dokumentu roboczego służb Komisji pt. „Polityka spójności: reakcja na kryzys gospodarczy, przegląd realizacji środków polityki spójności przyjętych w celu wsparcia europejskiego planu naprawy gospodarczej”; podkreśla, że ocena ta opiera się w głównej mierze na informacjach uzyskanych z krajowych sprawozdań strategicznych; wzywa Komisję do przyjęcia środków niezbędnych do tego, aby dopilnowano, że informacje udzielane przez państwa członkowskie są ścisłe;

25. zwraca uwagę, że w kontekście światowego kryzysu gospodarczo-finansowego oraz obecnego spowolnienia wzrostu gospodarczego polityka spójności UE zdecydowanie przyczynia się do europejskiego planu naprawy gospodarczej, będąc największym źródłem inwestycji wspólnotowych w gospodarkę realną, i udowodniła, że umożliwia elastyczne i właściwe reagowanie na szybko pogarszające się warunki otoczenia społeczno-gospodarczego; podkreśla, że państwa członkowskie doceniły, że środki kryzysowe można dopasować do ich szczególnych potrzeb; nawołuje jednak do większej elastyczności i ograniczenia złożoności przepisów ukierunkowanych na zwalczanie kryzysu i zachęca państwa członkowskie do bezzwłocznego wykorzystania wszystkich środków udostepnionych przez Komisję z myślą o zapewnieniu właściwego i terminowego reagowania odpowiednio do konkretnych potrzeb, jak również pomyślne wyjście z kryzysu oraz osiągnięcie długoterminowego trwałego rozwoju dzięki wzmocnieniu konkurencyjności, zatrudnienia i atrakcyjności europejskich regionów;

26. wskazuje na znaczenie dodatkowych wysiłków na rzecz przezwyciężenia trudności w dokonaniu pomiaru ogólnego oddziaływania poszczególnych środków związanych z polityką spójności w ramach europejskiego planu naprawy gospodarczej i ubolewa, że przegląd może udzielić jedynie ograniczonego oglądu konkretnych przykładów na poziomie krajowym; z radością przyjmuje jednak analizę dobrych praktyk i pierwszych wniosków zaprezentowanych w sprawozdaniu;

27. uważa, że oznaki wyjścia z kryzysu są kruche, a w najbliższych latach Europa musi zmierzyć się ze swymi słabościami strukturalnymi również za pośrednictwem działań z zakresu polityki spójności oraz ukierunkowane inwestycje zwłaszcza w badania i rozwój, innowacje, edukację i technologie, które będą korzystne dla wszystkich sektorów pod względem nabywania konkurencyjności; podkreśla zatem konieczność przeprowadzenia szczegółowej analizy oddziaływania środków mających na celu przeciwdziałanie kryzysowi i konieczność zapewniania dostępnych środków na cele spójności, które są potężnym mechanizmem przygotowanym z myślą o niesieniu pomocy regionom w ich gospodarczej i społecznej restrukturyzacji i propagowaniu gospodarczej, społecznej i terytorialnej solidarności;

Tworzenie synergii i unikanie sektorowego rozproszenia zasobów polityki regionalnej

28. podziela zdanie Komisji wyrażone w konkluzjach Rady w sprawie sprawozdania strategicznego z 2010 r. na temat rzeczywistej wartości dodanej wypracowanej przez jedno strategiczne i zintegrowane podejście do funduszów strukturalnych; przypomina, że każdy fundusz musi rządzić się własnymi zasadami, co jest warunkiem udanych interwencji w terenie w określonych sytuacjach; podkreśla również potrzebę ujednolicania budżetów publicznych w epoce pokryzysowej i pogłębiania synergii i oddziaływania wszystkich dostępnych źródeł finansowania (UE, krajowego, instrumenty EBI) za pośrednictwem skutecznej koordynacji

29. podkreśla, że synergia między funduszami strukturalnymi a innymi instrumentami polityki sektorowej, a także między tymi instrumentami i krajowymi, regionalnymi i lokalnymi zasobami, ma decydujące znaczenie i tworzy wartościowe połączenia umożliwiające wzajemne wzmacianie, zrównoważone wdrażania programów i osiagnięcie spójności terytorialnej; potwierdza, że dzięki przepisom dotyczącym przyznawania środków na lata 2007–2013 polityka spójności jest lepiej ukierunkowana na wytwarzanie synergii z polityką badań naukowych i polityką innowacji podkreśla, że fundusze strukturalne mogłyby być wykorzystywane do poprawy infrastrunktury badawczej, zapewniając poziom doskonałości wymagany do uzyskanai dostępu do finansowania podkreśla również korzyści wynikające z synergii między EFRR, EFS i EFRROW; precyzuje, że doświadczenie wyraźnie pokazuje, że pomyślna realizacja programów finansowanych przez EFS ma kluczowe znaczenie dla optymalizacji skuteczności finansowania działań gospodarczych z EFRR; przypomina w tym kontekście potencjał finansowania krzyżowego, który nie jest jeszcze w pełni wykorzystany; z myślą o następnym sprawozdaniu srategicznym zachęca Komisę do wprowadzenia odniesienia do wzajemnych powiązań pomiędzy funduszami strukturalnymi, a także do ich interakcji z pozostałymi instrumentami finansowymi UE;

Monitorowanie i ocena

30. podkreśla, że pomoc techniczna, monitorowanie i ocena stymulują pogłębianie wiedzy na temat polityki i wraz ze skuteczną kontrolą finansową będą stanowić zachętę do poprawy jakości wykonania;

31. ubolewa, że tylko 19 państw członkowskich złożyło sprawozdania z podstawowych wskaźników i że w związku z tym na obecnym etapie niemożliwe jest uzyskanie jasnego panoramicznego obrazu oddziaływania tej polityki w regionach; gorąco zachęca państwa członkowskie do korzystania z podstawowych wskaźników w kolejnej rundzie składania sprawozdań strategicznych na przełomie 2012-2013 r.; wzywa Komisję, aby podjęła działania i udzieliła państwom członkowskim i regionom wsparcia w zakresie produkcji aktualnych, spójnych i kompletnych danych;

32. podkreśla, że Komisja musi zapewnić skuteczne i stałe systemy monitorowania i kontroli w celu poprawy rządzenia i efektywności systemu wdrażania funduszy strukturalnych; wzywa Komisję do poprawy konsekwencji i jakości monitorowania postępu dokonanego przez państwa członkowskie poprzez narzucenie obowiązku wykorzystania minimalnego zestawu podstawowych wskaźników w strategicznych sprawozdaniach krajowych w kolejnym okresie programowania, by ułatwić porównywanie i zorientowanie na wyniki poprzez udzielenie bardziej szczegółowych wytycznych;

Najlepsze praktyki

33. uważa, że we wdrażaniu polityki trzeba podkreślać dobre praktyki i uczenie się od siebie oraz propagować ich wymianę, wraz ze wzmacnianiem zdolności administracyjnych, w szczególności organów szczebla lokalnego i regionalnego, aby poprawić skuteczność i efektywność oraz uniknąć powtarzania błędów z przeszłości;

34. zachęca do kierowania się dobrymi praktykami odnoszącymi się do krajowej sprawozdawczości, jak wykorzystanie podstawowych wskaźników, składanie sprawozdań z rezultatów i wyników, synergii między obszarami polityki na szczeblu krajowym z obszarami polityki na szczeblu UE, organizowania publicznych debat i zasięgania opinii zaangażowanych stron, przedstawiania sprawozdań do zaopiniowania przez parlamenty krajowe oraz publikowania sprawozdań na portalach rządowych (używając jasnej i zwięzłej terminologii), gdyż stosowanie tych praktyk poprawia jakość składania sprawozdań i podnosi odpowiedzialność zaangażowanych w nie stron w państwach członkowskich; podkreśla, że należy stosować najlepsze rozwiązania w regionach charakteryzujących się niskim poziomem absorpcji lub skuteczności w odniesieniu do finansowanych programów;

35. z zadowoleniem przyjmuje, że Komisja określa, w jaki sposób władze krajowe, regionalne i lokalne mogą dostosowywać programy operacyjne do celów zrównoważonego wzrostu gospodarczego w ramach strategii UE 2020, a także w jaki sposób można na nowo ukierunkować praktyki na cele inteligentnego wzrostu w ciągu obecnego okresu programowania; wzywa państwa członkowskie do niezwłocznego działania, do większych inwestycji w zrównoważony rozwój i inteligentny wzrost oraz równość płci na rynku pracy, a także do skuteczniejszego wykorzystywania środków; zwraca się ponadto do Komisji Europejskiej o zainicjowanie refleksji nad dalszym opracowywaniem tego, w jaki sposób polityka spójności w trwającym okresie 2007-2013 mogłby przyczynić się do wspierania realizacji europejskich celów strategicznych określonych w ramach UE 2020;

Wnioski i zalecenia

36. podkreśla rolę MŚP jako innowacyjnych podmiotów gospodarczych oraz potrzebę rozwijania tego sektora m.in. poprzez wdrożanie programu Small Business Act, ułatwianie MŚP dostępu do finansowania i kapitału operacyjnego oraz zachęcanie MŚP do angażowania się w innowacyjne projekty, by podnieść swoją konkurencyjności i potencjału tworzenia miejsc pracy; podkreśla, że wiele korzyści społecznych i gospodarczych ma być uzyskanych ze współpracy na szczeblach lokalnym i regionalnym między organami publicznymi, a PMŚ, sieciami przedsiębiorstw, instytutami badawczymi i klasterami, jak również z efektywnego wykorzystania wszystkich instniejących zasobów, w tym instrumentów inżynierii finansowej (Jeremie) jako elementów podnoszenia kapitału MŚP; podkreśla jednak, że należy poprawić pewność prawną odnośnie do finansowania za pomocą kredytu w taki sposób, by pośrednicy finansowi i banki mogły ustanowić takie warunki dla innowacyjnych instrumntów finansowych, które pozostaną ważne na cały okres programowania;

37. wyraża głębokie przekonanie, że dobre zarządzanie na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym oraz skuteczna koordynacja między poszczególnymi szczeblami sprawowania rządów ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia jakości procesu podejmowania decyzji, strategicznego planowania, lepszej zdolności absorbowania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, a tym samym pomyślnego i skutecznego wdrażania polityki spójności; zachęca Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia i zastosowania wielopoziomowego zarządzania zgodnie z Traktatem, zasadą pomocniczości i zasadą partnerstwa; podkreśla zatem znaczenie prawdziwej strategii partnerstwa realizowanej zarówno poziomo, jak i pionowo, i zaleca prowadzenie oceny jakości zaangażowania partnerstw, przypominając, że partnerstwa mogą prowadzić do uproszczenia, zwłaszcza w procedurze selekcji projektu; wzywa państwa członkowskie do angażowania poziomów poniżej szczebla krajowego od samego początku w określanie priorytetów inwestycyjnych oraz w sam proces podejmowania decyzji, jak również we włączanie ich wraz z podmiotami społeczeństwa obywtaelskiego i przedstawicielami stowarzyszeń w realizację programów; proponuje w tym kontekście ustanowienie w każdym państwie członkowskim terytorialnego paktu władz lokalnych i regionalnych w sprawie strategii Europa 2020;

38. wierzy, że upraszczanie przepisów i procedur w UE i na poziomie krajowym powinno przyczyniac się do szybkiego asygnowania funduszy i płatności i że dlatego powinno być kontynuowane i doprowadzic do osiągnięcia lepszych przepisów w okresie po 2013 r, zarówno na poziomie UE, jak i krajowym, bez piętrzenia trudności dla beneficjentów; uważa, że polityka regionalna powinna być lepiej dostosowana do potrzeb użytkowników, a uproszczenei powinno zmniejszyć niepotrzebne obciążenie administracyjne i koszty, jak również inne przeszkody hamujące osiąganie politycznych celów, że powinna unikać nieporozumień oraz błędnych interpretacji obecnych praktykach administracyjnych, ale że powinna z drugiej strony zapewnić bardziej elastyczne zarządzanie projektami, zsynchronizowane kontrole i podnieść skuteczność polityki; ubolewa, że z powodu zbędnej biurokracji, przesadnie uciążliwych i często zmienianych przepisów oraz braku ujednoliconych procedur wiele funduszy pozostało niewykorzystanych; jest zdania, że trzeba osiągnąc równowagę między upraszczeniem, a stabilnością zasad i procedur;

39. wzywa państwa członkowskie i władze regionalne do podnoszenia zdolności i do zmniejszania obciążenia administracyjnego, w szczególności do zapewniania, że projekty będą współfinansowane dzięki wkładom krajowym i, gdzie to stosowne, do wprowadzania wsparcia inżynierii finansowej, aby zwiększyć absorpcję funduszy i unikać dalszych opóźnień w inwestowaniu;

40. popiera zamysł Komisji zmierzający do położenia większego nacisku na ukierunkowaniu podejmowanych w ramach wdrażania funduszy strukturalnych działań na osiąganie rezultatów i uważa, że strategiczna sprawozdawczość, jako cenne narzędzie monitorowania postępu we wdrażaniu, tworzy podstawę do wzajemnej oceny i strategicznej debaty na poziomie UE; w celu osiagnięcia lepszej jakości startegicznej sprawozdawczości, opartej na porównywalnych i wiarygodnych danych, zachęca państwa członkowskie do przyjmowania bardziej analitycznego i stratgeicznego podjeścia przy opracowywaniu sprawozdań krajowych, kładąc silniejszy akcent na cele, wyniki i strategiczne zmiany, i do składania punktualnie dokładnych informacji w sprawie kluczowych wskaźników oraz uzgodnionych celów; podkreśla zatem, że sprawozdanie strategiczne w 2013 powinno być zorientowane na rezultaty i bardziej się skupiać na skuteczności programów, wydajności i wynikach oraz na wczesnych skutkach niż na przesadnym prezentowaniu danych statystycznych;

41. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by przy okazji przeglądu śródokresowego perspektywy finansowej na lata 2007-2013 oraz polityki spójności zadbały o większe wykorzystanie funduszy europejskich w latach 20112013;

42. w perspektywie kolejnej rundy negocjacji na temat przyszłej polityki spójności wzywa wszystkie instytucje UE i państwa członkowskie do ułatwienia szybszej finalizacji kluczowych dokumentów, jak wieloletnich ram finansowych i przepisów, celem przezwyciężenia trudności na starcie, jakie mogą wyniknąć na początku kolejnego okresu programowania;

43. wzywa Komisję do zadbania o to, aby przyszła polityka spójności korzystała z wystarczających środków finansowych; podkreśla, że nie można jej postrzegać jedynie jako instrumentu realizacji celów innych sektorów polityki, ponieważ stanowi ona jeden z obszarów polityki Wspólnoty, zapewniający znaczną wartość dodaną i posiadający swą rację bytu: spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną; podkreśla zatem, że polityka spójności powinna być nadal niezależna, a jej obecne podstawy i zasady nie powinny być zmieniane w wyniku sektorowego rozpraszania

44. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

• [1]  Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 25.
• [2]  Dz.U. L 371 z 27.12.2006, s. 1.
• [3]  Dz.U. L 126 z 21.5.2009, s. 3.
• [4]  Dz.U. L 126 z 21.5.2009, s. 3.
• [5]  Dz.U. L 291 z 21.10.2006, s. 11.
• [6]  Teksty przyjęte, P7_TA(2009)0165.
• [7]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0189.
• [8]  Teksty przyjęte, P7_TA-PROV(2010)0473.

UZASADNIENIE

Wstęp

Sprawozdania z realizacji zawierają analizę transpozycji prawodawstwa UE do prawa krajowego oraz jego wdrożenia i egzekwowania w państwach członkowskich. W przypadku polityki spójności na ramy prawne składają się bezpośrednio stosowane rozporządzenia.

Wraz z opublikowaniem komunikatu Komisji „Polityka spójności: Sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013” Parlament Europejski może wreszcie przeprowadzić pierwszą prawdziwą analizę procesu realizacji programów operacyjnych.

Niniejsze sprawozdanie rozpatruje zatem, czy państwa członkowskie właściwie stosują prawodawstwo, a także sposób, w jaki państwa członkowskie zrozumiały strategiczne wytyczne Wspólnoty i jak się do nich stosowały podczas realizacji narodowych strategicznych ram odniesienia i programów operacyjnych.

Sprawozdanie zostanie opracowane głównie na podstawie następujących dwóch dokumentów: Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego pt. Polityka Spójności: Sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013 (dalej zwane strategicznym sprawozdaniem z realizacji) oraz dołączonego do komunikatu dokumentu roboczego służb Komisji.

Ogólny kontekst

Składanie sprawozdań strategicznych stanowi nowy element polityki spójności, wprowadzony w obecnym okresie programowania za pośrednictwem rozporządzenia ogólnego, i jest instrumentem oceny realizacji strategicznych wytycznych. Zgodnie z punktem 36 preambuły rozporządzenia Rady nr 1083/2006 (rozporządzenie ogólne), ma ona na celu wzmocnienie strategicznego charakteru i popieranie przejrzystości polityki spójności poprzez zintegrowanie z priorytetami Wspólnoty.

Artykuł 29 ust. 2, art. 30 ust. 1 oraz art. 30 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia stanowią podstawę prawną sprawozdawczości strategicznej. Zgodnie z tym rozporządzeniem państwa członkowskie są zobowiązane złożyć pierwsze krajowe sprawozdania strategiczne nie później niż do końca 2009 roku. Dane przedstawione w strategicznym sprawozdaniu opierają się na tych krajowych sprawozdaniach strategicznych.

Podstawowe oceny

Realizacja programów

Należy przede wszystkim zauważyć, że Komisja i państwa członkowskie zgodziły się wymienić danymi odnoszącymi się do krajowych sprawozdań strategicznych w 2009 r. w docelowym terminie 30.09.2009 r. wyznaczonym na pobranie danych, choć niektóre państwa członkowskie pobrały dane w innych terminach. Przy dokonywaniu analiz porównawczych należy zatem wziąć pod uwagę kilkumiesięczne różnice, gdyż mogą one wpłynąć na rozmiar środków udzielonych poszczególnym sektorom.

Łączna wartość wyselekcjonowanych projektów wynosi 93,4 mld EUR, co stanowi ponad 27,1 % środków UE dostępnych na ten okres. To średnie tempo odnosi się do trzech celów polityki spójności, jak również do przeznaczania środków na realizację celów strategii lizbońskiej oraz postępu w realizacji strategicznych wytycznych Wspólnoty. W sumie na projekty służące realizacji celów strategii lizbońskiej przeznaczono 63 mld EUR, zaś wybór projektów w ramach przeznaczania środków na realizację celów strategii lizbońskiej odbywał się w takim samym, lub nieznacznie szybszym tempie, co wybór innych działań.

Wyżej wymieniony średni postęp poczyniony przez państwa członkowskie można uznać za niezły, biorąc pod uwagę kontekst poważnego pogorszenie się sytuacji społeczno-gospodarczej na przełomie 2008 i 2009 r. spowodowanego globalnym kryzysem, ale również reformę tego obszaru polityki z myślą o okresie 2007-2013, jako że oba te czynniki mocno oddziałują na realizację.

Jednocześnie kryzys również uwydatnił znaczenie funduszy strukturalnych; w szczególności Europejski Fundusz Spójności okazał się bardzo użyteczny w radzeniu sobie z poważnymi wyzwaniami w wielu regionach. Dowody na to przedstawia ocena realizacji środków polityki spójności przyjętych w celu wsparcia europejskiego planu naprawy gospodarczej (dokument roboczy służb Komisji „Polityka Spójności: reakcja na kryzys gospodarczy), który opiera się w głównej mierze na informacjach udzielonych przez krajowe sprawozdania strategiczne.

Wciąż utrzymuje się oczywisty rozdźwięk między gorzej rozwiniętymi, a wysoce rozwiniętymi regionami UE pod wieloma względami, tak jak istnieje znacząca różnica w postępie między krajami oraz w zależności od problematyki, i w przypadku 9 państw członkowskich przy zestawionych tempach selekcji przekracza 40%, zaś dla 4 innych państw nie osiąga 20%. Wysiłki regionów słabiej rozwiniętych wymagają dalszego wspierania, by mogły one przezwyciężyć trudności społeczno-gospodarcze.

Zdaniem sprawozdawcy w szczególności niektóre obszary strategiczne stoją wobec opóźnień w wyborze projektów. Obszary szczególnej troski, w których należałoby dokonać dogłębnej analizy przyczyn, to: sektor kolejowy, niektóre inwestycje w zakresie energetyki i środowiska naturalnego, gospodarka cyfrowa, integracja społeczna, rozwijanie instytucji i zdolności.

Z tego względu wymagane są dodatkowe wysiłki, aby uniknąć kosztownych opóźnień, wzmocnić osiągnięcie wykonania i zapewnić wyższą dyscyplinę finansową. Z drugiej strony sprawozdawca podkreśla wyższą chłonność projektów w zakresie środowiska naturalnego w ramach programów Europejskiej współpracy terytorialnej, jest to bowiem pozytywny trend sugerujący wyraźną wartość dodaną współpracy transgranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej.

Składanie sprawozdań strategicznych

Składanie sprawozdań strategicznych zapewnia terminowe dostarczanie dowodów wskazujących na postęp we wdrażaniu polityki we wszystkich 27 państwach UE, udzielając podstawy pod debatę na wysokim poziomie, wzajemną ocenę, pogłębianie wiedzy na temat polityki i zachętę do poprawy jakości wykonania.

Zaobserwowano jednak pewne poważne ograniczenia. Na przykład zaledwie 9 państw członkowskich dostarczyło dane na temat podstawowych wskaźników. Na tym etapie zatem niemożliwie jest uzyskanie jasnego panoramicznego obrazu oddziaływania tej polityki w regionach całej UE. Zdaniem sprawozdawcy państwa członkowskie powinny korzystać z podstawowych wskaźników w następnej rundzie składania sprawozdań strategicznych na przełomie 2012-2013, by ułatwić dokonywanie porównywań na poziomie UE. Poza tym aby poprawić spójność i jakość monitorowania postępu, państwa członkowskie powinny wzmocnić strategiczny charakter swych sprawozdań, Komisja zaś powinna dostarczyć szczegółowych wytycznych w celu poprawienia jakości składania sprawozdań strategicznych.

Składanie sprawozdań ma na celu podniesienie odpowiedzialności wobec społeczeństwa w odniesieniu do osiągnięć polityki; z tego względu prezentacja wniosków wymaga większego nagłośnienia. Ponadto powinno się promować wymianę doświadczeń, by państwa członkowskie mogły korzystać z dobrych praktyk, które mogą przyczynić się do osiągania dobrych wyników. Sprawozdawca podkreśla następujące dobre praktyki, które przyczyniają się do podnoszenia jakości składania sprawozdań oraz wzmocnionego identyfikowania się z projektem zaangażowanych stron w państwach członkowskich:

· korzystanie z podstawowych wskaźników,

· sprawozdawczość dotycząca wyników i rezultatów,

· składanie sprawozdań z synergii między obszarami polityki na poziomie krajowym i poziomie UE,

· organizowanie publicznych debat oraz zasięgania opinii zaangażowanych stron,

· składanie sprawozdań do zaopiniowania przez parlamenty krajowe i publikowanie sprawozdań na portalach rządowych,

Spostrzeżenia i wnioski sprawozdawcy

Polityka spójności nie przestaje dowodzić swego znaczenie, jako że znacząco przyczynia się do poprawy otoczenia społeczno-gospodarczego. Państwa członkowskie przyjęły nowe wymogi w pozytywny sposób i dokonują postępu w osiąganiu celów polityki spójności, co potwierdzają fakty i dane statystyczne zawarte w sprawozdaniach rocznych, choć towarzyszy temu pewien nieodłączny stopień różnorodności na poziomie poszczególnych krajów i regionów. Polityka spójności tymczasem jest mechanizmem długoterminowym i większość wyników widoczna jest dopiero na późniejszym etapie programowania. Rzeczywiście, pełny obraz okresu programowania 2007-2013 będzie widoczny dopiero w 2015 r. – dwa lata po drugim sprawozdaniu strategicznym – ponieważ niektóre państwa otrzymały dwa lata począwszy od 2013 r. na pełne wykorzystanie przeznaczonych im środków.

Sprawozdawca zwraca uwagę, że skuteczny wybór i wdrożenie projektów w niektórych obszarach napotkało na przeszkody ze strony wielu czynników, jak późne zakończenie negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych i pakietu legislacyjnego polityki, co wpłynęło na opóźnioną finalizację krajowych strategii i programów operacyjnych, zmiany w przepisach dotyczących kontroli finansowej, szczupłość publicznych środków dostępnych dla współfinansowania w państwach członkowskich, jak również brak jasnych priorytetów krajowych dla niektórych obszarów interwencji czy też instytucjonalna niewydolność zdolności administracyjnych. Czynniki te wymagają pilnej poprawy zarówno na poziomie UE, jak i państw członkowskich. Państwom członkowskim zaleca się również przyspieszenie i ułatwienie wykorzystania funduszy strukturalnych w terenie, zwłaszcza by podjąć działania naprawcze w obszarze o niskim wykonaniu w celu uniknięcia spóźnionej realizacji zatwierdzonych rezultatów.

Oczywiście kluczowymi warunkami wstępnymi osiągnięcia ogólnych celów polityki spójności są należyta dyscyplina finansowa i przejrzystość w asygnowaniu środków. Sprawozdania strategiczne jako nowy instrument mogą przyczynić się w tym sensie do podniesienia odpowiedzialności za osiąganie celów polityki. Innym ważnym zagadnieniem zapewniającym jakość procesu podejmowania decyzji, strategiczne planowanie, jak również skuteczne i efektywne wdrażanie polityki spójności jest wydajność administracji publicznej. Dlatego powinno się wciąż wzmacniać dobre zarządzanie na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym zgodnie z Traktatem i zasadą partnerstwa. Uproszczenie zarządzania polityką spójności i jej wdrożenie pozostają wysoce pożądane, gdyż z pewnością nie jest naszym celem, by z powodu zbędnej biurokracji, uciążliwych przepisów i procedur pozostały niewykorzystane fundusze.

W tym kontekście absorpcję funduszy można zwiększyć poprzez ukierunkowane rozwijanie zdolności oraz uruchamianie wszystkich stosownych zasobów krajowych, by uzyskać dostępne współfinansowanie z funduszy strukturalnych. Instrumenty inżynierii finansowej mogą również zapewnić konieczne wsparcie.

Wreszcie polityka spójności ma na celu ograniczanie rozbieżności między poziomami rozwoju regionów europejskich, ułatwia dążenie do modernizacji i zrównoważonego wzrostu i świadczy o europejskiej solidarności. Jako taka udowadnia, że ma podstawowe znaczenie dla postępu integracji europejskiej, przy jednoczesnym nawiązywaniu silnych synergii miedzy wszystkimi obszarami polityki europejskiej. Rzeczywistość pokazuje, że europejskie regiony wciąż stoją w obliczu uderzających rozbieżności gospodarczych, społecznych i środowiskowych. niektóre z nich są wynikiem ostatnich dwóch rozszerzęń (przystąpienia do UE gospodarczo pokrzywdzonych krajów), inne zostały uwydatnione przez bezpośrednie skutki globalnego kryzysu finansowego i gospodarczego.

Zagadnienie kształtu przyszłej polityki spójności w okresie 2014-2020 zajmie centralne miejsce debaty politycznej w nadchodzących latach. Istnieje ryzyko, że niedociągnięcia strategii lizbońskiej mogłyby się powtórzyć przy wdrażaniu strategii Europa 2020. W kontekście zbliżających się negocjacji nad przyszłym okresem programowania sprawozdawca ponownie zwraca uwagę, że polityka spójności powinna kontynuować podejmowanie wyzwań wszystkich europejskich regionów i społeczeństw, zarówno pomagając uboższym w osiąganiu poziomów regionów bogatszych, jak również w osiąganiu inteligentnego, zrównoważonego i integrującego wzrostu. Sprawozdawca wyraża również głębokie przekonanie, że w kontekście utrzymujących się braków w równowadze terytorialnej oraz wciąż żywego wspomnienia kryzysu silna i dobrze finansowana polityka regionalna UE jest warunkiem sine qua non osiągnięcia spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej, zatem budżet przyznany polityce spójności w kolejnym okresie programowania zdecydowanie nie powinien zostać obniżony.

OPINIA Komisji Budżetowej (27.1.2011)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie sprawozdania za 2010 r. dotyczącego realizacji programów polityki spójności na lata 2007-2013
(2010/2139(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Ivars Godmanis

WSKAZÓWKI

Komisja Budżetowa zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla, że choć w sensie wartości finansowej wybrano 27% projektów, w momencie sporządzania sprawozdania wskaźnik płatności był znacznie niższy (ok. 13%) i na koniec 2010 r. nadal wynosił około 22%, co po czterech latach od wdrożenia stanowi około 60% poziomu za lata budżetowe 2000-2006;

2.  przypomina, że z punktu widzenia budżetu na dzień 1 lipca 2010 r. – czyli w połowie okresu programowania na lata 2007-2013 – dokonano mniej niż zaledwie jedną szóstą płatności;

3.  z zadowoleniem przyjmuje przyspieszenie zdolności absorpcyjnej i wykonania budżetu w ramach polityki spójności (w ciągu 2010 roku wzrost obu tych pozycji wyniósł 79% i 62% całkowitego wykonania puli środków finansowych na lata 2007-2013 odpowiednio w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)/ ECF oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS)), co wynika między innymi z niedawnych zmian legislacyjnych i z osiągnięcia wreszcie przez programy operacyjne zamierzonego tempa funkcjonowania po zatwierdzeniu przez Komisję ostatnich systemów zarządzania i kontroli; podkreśla, że przyspieszenie to znalazło odbicie w globalnym transferze dokonanym w 2010 r., który zasilił politykę spójności dodatkowym 1 mld EUR w postaci płatności na 2010 r.;

4.  podkreśla jednak, że wskaźniki wykonania w poszczególnych państwach członkowskich oraz dziedzinach interwencji i funduszach są w dużym stopniu niejednorodne; przypomina, że pod koniec 2010 roku maksymalna różnica wysokości stawek płatności pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi wynosiła 247% w przypadku EFRR i ECF rozważanych łącznie oraz 303% w przypadku EFS;

5.  podkreśla, że stwierdzone trudności dotyczące wykorzystania środków odzwierciedlają po części problem z dostosowaniem niektórych kryteriów strategii lizbońskiej, –  szczególności dotyczących innowacji – do działań na rzecz odpowiedniego reagowania na nie w regionach, zwłaszcza tych słabiej rozwiniętych, w czasie kryzysu gospodarczego i finansowego;

6.  wnosi zatem, aby przywiązywać szczególną uwagę do dalszego wspierania wzajemnego uczenia się, wymiany najlepszych praktyk i zwiększania zdolności administracyjnych w niektórych państwach członkowskich, oraz wzywa do dalszej refleksji na temat sposobów usprawnienia różnych zestawów reguł i stosowanych mechanizmów kontroli.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	26.1.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	23 1 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marta Andreasen, Reimer Böge, Lajos Bokros, Giovanni Collino, Göran Färm, José Manuel Fernandes, Eider Gardiazábal Rubial, Salvador Garriga Polledo, Jens Geier, Ivars Godmanis, Lucas Hartong, Jutta Haug, Monika Hohlmeier, Sidonia Elżbieta Jędrzejewska, Sergej Kozlík, Alain Lamassoure, Giovanni La Via, Barbara Matera, Claudio Morganti, Dominique Riquet, Helga Trüpel, Derek Vaughan, Angelika Werthmann, Jacek Włosowicz
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Jan Mulder

OPINIA Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (3.12.2010)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie sprawozdania za rok 2010 dotyczącego realizacji programów polityki spójności na lata 2007-2013
(2010/2139 (INI))

Sprawozdawczyni: Antigoni Papadopoulou

WSKAZÓWKI

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

–   uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Polityka spójności: Sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013” (COM (2010) 110);

–   uwzględniając rozporządzenie Rady nr 1083/ 2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności,

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” COM(2010)2020,

–   uwzględniając konkluzje Rady w sprawie przygotowanego przez Komisję sprawozdania strategicznego z 2010 r. w sprawie wdrażania programów polityki spójności przyjętego na 3023. posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w Luksemburgu w dniu 14 czerwca 2010 r.,

–   uwzględniając art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie rozwijania działań prowadzących do wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii;

A. mając na uwadze, że wspieranie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz solidarności między państwami członkowskimi jest jednym głównych celów Unii Europejskiej zapisanym w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

B.  mając na uwadze, że polityka spójności musi być skutecznym narzędziem reakcji na wyzwania społeczno-ekonomiczne związane z kryzysem finansowym, a także musi redukować rozbieżności pomiędzy poziomem rozwoju regionów Europy;

C. mając na uwadze, że polityka spójności odgrywa kluczową rolę w procesie pełnej realizacji celów UE 2020, a w szczególności celów w dziedzinie zatrudnienia i spraw socjalnych, na wszystkich poziomach zarządzania i na wszystkich obszarach geograficznych,

D. mając na uwadze, że Europejski Fundusz Społeczny (EFS) powinien gwarantować pełne zatrudnienie oraz możliwości znalezienia pracy, wspierając między innymi cel włączenia pracowników w rynek pracy oraz wzmacniając integrację społeczną,

1.  przyjmuje z zadowoleniem sprawozdanie strategiczne Komisji dotyczące realizacji programów polityki spójności współfinansowanych w ramach funduszy strukturalnych (2007-2013) (COM(2010)110); uważa jednak, że w następstwie światowej recesji gospodarczej, która dramatycznie zmieniła gospodarczy krajobraz UE, przyczyniła się do zwiększenia stopy bezrobocia, obniżenia wzrostu gospodarczego oraz pogorszenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej, sprawozdanie Komisji powinno dostarczyć bardziej wnikliwej aktualnej oceny wpływu projektów wybranych w ramach polityki spójności i mających na celu ożywienie gospodarki europejskiej na tworzenie nowych miejsc pracy, zmniejszenie dysproporcji społeczno-gospodarczych, poprawę integracji społecznej i zwiększenie potencjału ludzkiego; ubolewa, że państwa członkowskie niewystarczająco wdrażają zasadę równego traktowania płci przy sporządzaniu budżetu oraz że Komisja w swej ocenie wdrażania również poświęca zbyt mało uwagi swojemu przekrojowemu zadaniu związanemu z odpowiednim uwzględnianiem aspektów płci; podkreśla, że równościowe podejście do budżetowania może gwarantować sprawiedliwy przydział środków i tym samym przyczynia się zasadniczo do osiągnięcia równouprawnienia; jest zdania, że wprowadzenie skuteczniejszego systemu nadzoru i oceny ma kluczowe znaczenie w przechodzeniu na bardziej strategiczne i zorientowane na wyniki podejście do polityki spójności;

2.  spodziewa się, że skuteczne i wymierne inicjatywy podejmowane przez państwa członkowskie, a finansowane z EFS, przyczynią się do realizacji celu w dziedzinie ubóstwa, który został zapisany w strategii UE 2020;

3.  wzywa Komisję do uwzględnienia w sporządzanych w przyszłości sprawozdaniach odniesienia do wzajemnych powiązań pomiędzy funduszami strukturalnymi, a także faktu ich wzajemnego uzupełniania się oraz interakcji z pozostałymi instrumentami finansowymi UE;

4.  Wobec kryzysu gospodarczego i rosnącej liczby bezrobotnych wyraża zadowolenie z poczynionych już postępów w realizacji projektów odnoszących się do wytycznej „Lepsze i liczniejsze miejsca pracy”; zaleca jednak zdecydowanie Komisji wdrożenie takich metod współpracy z państwami członkowskimi, które ułatwią szybkie uruchomienie wszelkich niezbędnych środków i ich skuteczne przyznanie w celu zapewnienia oszczędnej i konkurencyjnej gospodarki, charakteryzującej się między innymi wzrostem i wysokim poziomem zatrudnienia, spójnością społeczną i terytorialną, ograniczeniem ubóstwa, które to postulaty zostały ujęte jako priorytetowe w strategii UE 2020 i jej celach, szczególnie w dziedzinie zatrudnienia i spraw socjalnych, w celu podniesienia wzrostu, produkcyjności oraz poprawy stanu zatrudnienia w Europie;

5.  podziela zalecenie Komisji dotyczące zintensyfikowania działań mających na celu ograniczanie ubóstwa; zwraca w tym kontekście uwagę na fakt, że wspieranie działań towarzyszących podejmowanych w ramach priorytetu „integracja społeczna” (art. 3 ust.1 lit c) akapit (i) rozporządzenia w sprawie EFS) okazało się skuteczne przy wspieraniu integracji społecznej zwłaszcza osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji; domaga się zatem, aby takie działania towarzyszące pozostały kluczowym elementem Europejskiego Funduszu Społecznego;

6.  ubolewa nad faktem, że zasoby finansowe ESF udostępniane przez Wspólnotę nie są w pełni wykorzystywane;

7.  nawołuje państwa członkowskie do poprawy elastyczności funduszy, uproszczenia procedur oraz zmniejszenia przeszkód i nadmiernych kosztów administracyjnych i innych utrudnień w osiągnięciu politycznych celów dotyczących dostępu do zatrudnienia, zwalczania ubóstwa oraz rozwoju umiejętności; opowiada się za prowadzeniem oceny w celu sprawdzenia, czy dyscyplina w zakresie przyznawania środków poprawiła realizację programów; podkreśla jednak konieczność skupienia działań w szczególności na priorytetach mających na celu zaspokojenie konkretnych potrzeb i wymogów poszczególnych regionów, a zwłaszcza mikroregionów lub części regionów znajdujących się w trudnej sytuacji, pamiętając o aktualnych zasobach finansowych i ludzkich; uważa, że mechanizm rezerwowania środków na konkretny cel nie powinien utrudniać elastycznego wykorzystywania środków, w szczególności w sytuacjach kryzysowych; przychylnie odnosi się do faktu, że, przyznając środki, Komisja Europejska będzie się w przyszłości kierowała w większej mierze kryterium odpowiedniego ukierunkowania pomocy niż mechanizmem rezerwowania środków na konkretny cel; postuluje, aby administracja pełniła w większym stopniu rolę informacyjną i doradczą, tworząc – jeśli jest to konieczne – kompleksowe punkty obsługi i ułatwiając obywatelom dostęp do prawodawstwa; wzywa, aby podczas kontroli dokonywanych przez służby socjalne zwrócono szczególną uwagę na przestrzeganie zasad postępowania kontradyktoryjnego; wzywa także, aby w przypadku sporu z administracją, biorąc pod uwagę złożony charakter prawa pracy, prowadzony był dialog, a nie postępowanie sądowe, jeśli obywatel będący w sytuacji spornej w władzami działa w dobrej wierze;

8.  wyraża ubolewanie, że w chwili, gdy kryzys gospodarczy i finansowy pogłębia nierówności społeczne, ogranicza się przyznawanie środków strukturalnych na rzecz państw członkowskich;

9.  zauważa, że EFS został stworzony w celu zmniejszania różnic w warunkach życia w poszczególnych państwach członkowskich i regionach UE i ma sprzyjać spójności gospodarczej i społecznej, oraz wzywa Komisję do wystąpienia z inicjatywą na rzecz przeglądu kryteriów współfinansowania przez państwa członkowskie w celu ułatwiania korzystania ze środków przez podmioty, które borykają się z poważnymi trudnościami finansowymi;

10. podkreśla znaczenie poprawy infrastruktury i usług dla regionów znajdujących się w trudnej sytuacji, w których występuje duża koncentracja grup izolowanych społecznie (np. Romów), oraz uczynienia ich bardziej przystępnymi dla tych grup;

11. podkreśla, że należy wzmocnić rolę lokalnego podejścia do rozwoju w ramach polityki spójności poprzez wspieranie aktywnej integracji w dziedzinie zatrudnienia i oświaty, a także poprzez stopniowe opracowywanie długoterminowych i kompleksowych programów restrukturyzacji słabo rozwiniętych obszarów wiejskich i miejskich, w których występuje wysoka koncentracja grup izolowanych społecznie (np. Romów), oraz poprzez wprowadzanie nowych przepisów warunkowych przeciw dyskryminacji i segregacji;

12. wzywa Komisję do poprawy efektywności i widoczności EFS w oczach obywateli, dzięki poprawie jego dostępności, co umożliwi większe przyznawanie zapisanych środków, aby ułatwić dostęp obywateli do rynku pracy poprzez skuteczne prowadzenie kształcenia ustawicznego, co umożliwi im dostosowanie się do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy w dobie globalizacji i digitalizacji pracy, większy udział w rynku pracy dzięki ruchomemu czasowi pracy, promowaniu pracy w niepełnym wymiarze godzin i telepracy, co stanowi sposób na włączenie większej liczby osób na rynek pracy, zapewnienie szans obywatelom europejskim, przy czym szczególną uwagę należy poświęcić osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji społecznej (mniejszości narodowe i etniczne, jak np. Romowie, a także osoby niepełnosprawne), aby zwiększyć ich szanse na zatrudnienie i zdolność dostosowania oraz stworzyć warunki energicznego, trwałego i wieloaspektowego wzrostu oraz spójności gospodarczej i społecznej; przypomina, że skuteczność EFS uzależniona jest od jego zdolności do przystosowania się do lokalnych trudności oraz specyficznych wymogów terytorialnych; podkreśla znaczenie ustawicznego kształcenia zawodowego dla wszystkich pracowników EFS; dlatego też wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia silnej synergii pomiędzy funduszami strukturalnymi a odnośnymi europejskimi strategiami politycznymi, a także do propagowania projektów spełniających wymogi rynku pracy;

13. nalega na państwa członkowskie, aby położyły silniejszy nacisk na kształcenie i szkolenie pracowników w celu zapewnienia im wysokiej jakości przyszłościowych miejsc pracy w społeczeństwie zorientowanym na wiedzę;

14. pamiętając o tym, że EFS stanowi główne narzędzie w zwalczaniu ubóstwa, nierównego traktowania płci i dyskryminacji społecznej (dotykającej między innymi osób niepełnosprawnych, imigrantów czy osoby starsze) dzięki integracji zawodowej oraz zwalczaniu wykluczenia społecznego i bezrobocia, wzywa Komisję do zwiększenia potencjału tego funduszu, jego autonomii finansowej w perspektywie osiągnięcia spójności gospodarczej i społecznej oraz jego elastyczności, aby odpowiedzieć na obecne i przyszłe wyzwania w dziedzinie zatrudnienia; należy dążyć do uproszenia procedur zarządzania projektami i ich kontroli, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia równowagi społecznej oraz skuteczniejszej realizacji bieżących projektów; wskazuje na dobre doświadczenia promotorów projektów z dotacjami globalnymi i przychylnie odnosi się do pozytywnej oceny dotacji globalnych w sprawozdaniu Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie skutecznego partnerstwa (Jan Olsson, ECO/258); domaga się wprowadzenia nowych przepisów warunkowych dotyczących niedyskryminacji i zapobiegania segregacji w celu zapewnienia wsparcia osobom, które go najbardziej potrzebują, zwłaszcza wspólnotom Romskim, jednak nie tylko im; podkreśla rolę EFS we wzmacnianiu wymiaru integracji społecznej; podkreśla potrzebę bardziej przejrzystych zasad EFS dotyczących przyznawania funduszy oraz szczegółowej oceny i kontroli osiągniętych namacalnych wyników pod względem zatrudnienia;

15. uznaje rolę EFS w realizacji celów społecznych i zwraca się do Komisji o dążenie do dalszej spójności oraz powiązań pomiędzy EFS a poszczególnymi programami ramowymi, takimi jak EQUAL oraz „Europa dla obywateli” w celu zapewnienia lepszej koordynacji i współpracy pomiędzy instrumentami polityki UE;

16. jest zdania, że EFS powinien wspierać aktywne uczestnictwo obywateli w życiu społeczeństwa oraz na rynku pracy, tworząc równe szanse dla wszystkich; przypomina zatem, iż ważne jest, by sporządzaniu budżetu brać pod uwagę aspekt płci, w celu poprawy zasobów ludzkich i kapitału, które są podstawowymi warunkami konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy;

17. wzywa państwa członkowskie do lepszego wykorzystywania zasobów oraz do poprawy zdolności władz lokalnych i regionalnych, a zwłaszcza organizacji pozarządowych i MŚP do rozwoju gospodarczego, społecznego i terytorialnego;

18. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że sprawozdanie strategiczne (COM (2010)110) skupia się w większym stopniu na ukierunkowaniu podejmowanych w ramach wdrażania funduszy strukturalnych działań na osiąganie rezultatów; popiera zamysł Komisji polegający na skupieniu się w większym stopniu na ukierunkowaniu podejmowanych w ramach wdrażania funduszy strukturalnych działań na osiąganie rezultatów i stworzeniu zachęt finansowych dla państw członkowskich osiągających wyznaczone cele, a tym samym na nagradzaniu pomyślnej realizacji programów; przychylnie odnosi się do faktu, że jednocześnie pomoże to w wykorzystywaniu pieniędzy na konkretne potrzeby zainteresowanych;

19. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ponad 50% osób, które uzyskały pomoc z programów EFS, to kobiety; spodziewa się, że – mając na uwadze rozwój demograficzny - Komisja i państwa członkowskie będą zwracać większą uwagę na integrację pracowników w starszym wieku na rynek pracy;

20. oczekuje bliższej współpracy pomiędzy Komisją i państwami członkowskimi w celu zapewnienia szybszej i skuteczniejszej reakcji na zmiany zachodzące na rynku pracy, a także wprowadzania niezbędnych środków ukierunkowanych na wyniki;

21. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że EFS zapewnił odpowiednie wsparcie w zakresie realizacji reform rynku pracy oraz okazał się skutecznym instrumentem przyczyniającym się do przejścia z pasywnej do aktywnej, a nawet prewencyjnej polityki rynku pracy; wzywa państwa członkowskie do kontynuowania reform strukturalnych, które pozwolą zapobiec potencjalnemu kryzysowi na rynkach pracy;

22. wzywa Komisję do poprawy monitorowania postępów poprzez większe korzystanie z wyznaczania jasnych i wymiernych celów ex ante oraz głównych wskaźników w krajowych sprawozdaniach strategicznych, w których wskaźniki te muszą być jasne i możliwe do interpretacji, potwierdzone statystycznie, regularnie gromadzone i publikowane; podkreśla, że Komisja powinna zwrócić się do państw członkowskich o przedstawienie jej odpowiednich danych, zarówno jakościowych, jak i ilościowych, dotyczących realizacji programów polityki spójności; podkreśla potrzebę wyeksponowania wszystkich osiągnięć na poziomie krajowym w zakresie tworzenia miejsc pracy, wspierania równych szans i integracji społecznej wszystkich najsłabszych grup społeczeństwa.

23. uważa, że polityki spójności nie można postrzegać jedynie jako instrumentu realizacji celów innych sektorowych strategii politycznych, ponieważ jest to samodzielna polityka wspólnotowa o znacznej wartości dodanej, która ma swoje uzasadnienie w spójności gospodarczej i społecznej;

24. wzywa Komisję, by zachęcała państwa członkowskie do stosowania różnych instrumentów polityki spójności w sposób bardziej zintegrowany i skoordynowany w celu zapewnienia ich większej skuteczności, w oparciu o stopniową intensyfikację działań mających na celu nadanie priorytetu integracji społecznej;

25. domaga się prowadzenia regularnych debat politycznych w celu poprawy przejrzystości, odpowiedzialności oraz oceny wyników polityki spójności;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	2.12.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	40 2 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Regina Bastos, Jean-Luc Bennahmias, Mara Bizzotto, Milan Cabrnoch, David Casa, Derek Roland Clark, Sergio Gaetano Cofferati, Marije Cornelissen, Frédéric Daerden, Karima Delli, Sari Essayah, Richard Falbr, Ilda Figueiredo, Pascale Gruny, Thomas Händel, Marian Harkin, Roger Helmer, Nadja Hirsch, Vincenzo Iovine, Liisa Jaakonsaari, Danuta Jazłowiecka, Ádám Kósa, Jean Lambert, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Elisabeth Schroedter, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Raffaele Baldassarre, Vilija Blinkevičiūtė, Edite Estrela, Julie Girling, Sergio Gutiérrez Prieto, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Antigoni Papadopoulou, Evelyn Regner, Birgit Sippel, Csaba Sógor

OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (27.1.2011)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie sprawozdania za 2010 r. dotyczącego realizacji programów polityki spójności na lata 2007-2013
(2010/2139(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: José Manuel Fernandes

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.   podkreśla, że polityka spójności to podstawowe narzędzie wspierania spójności gospodarczo-społecznej, ponieważ jej celem są działania zmierzające do zmniejszenia różnic między regionami, wspieranie rzeczywistej konwergencji oraz stymulowanie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, pomagając także w realizacji celów dotyczących środowiska naturalnego;

2.   podkreśla, że poziom inwestycji w sektorze środowiska naturalnego nie odnotowuje przewidywanych postępów, o czym świadczy liczba wybranych projektów, która nie przekracza 21% całkowitej liczby przewidzianej w programach;

3.   odnotowuje, że inwestycje w obszarze infrastruktury opieki zdrowotnej dobrze się rozwijają i że istnieje pozytywny związek między polityką spójności a reformami strukturalnymi w sektorze opieki zdrowotnej; ten pozytywny związek należy wziąć pod uwagę przy określaniu priorytetów w zakresie inwestycji na następny okres programowania;

4.   podkreśla, że inwestycje w sektorze kolejowym nie postępują zgodnie z planem (przy 22,5% wykorzystaniu ogółu środków przeznaczonych na te programy, co jest o wiele za słabym wynikiem w porównaniu z realizacją wybranych projektów w obszarze drogowym - 34%), ani nie przyczyniają się w dostatecznym stopniu do obniżenia emisyjności transportu;

5.   nalega na skuteczniejsze wprowadzanie w życie programów w sektorze środowiska naturalnego, a w szczególności w dziedzinach przekrojowych przynoszących europejską wartość dodaną, takich jak walka ze zmianami klimatu, łagodzenie ich skutków i dostosowanie do nich, inwestowanie w czystsze technologie wiążące się z niższymi emisjami dwutlenku węgla, działania na rzecz zwalczania zanieczyszczenia powietrza i wody, działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, poszerzenie sieci kolejowych, promowanie efektywności energetycznej, w szczególności w sektorze budownictwa, oraz promowanie odnawialnych źródeł energii, dążąc do osiągnięcia do 2020 r. celów UE oraz sprzyjania tworzeniu ekologicznych miejsc pracy i ekologicznej gospodarce; podkreśla ponadto główną rolę polityki spójności w osiąganiu tych celów; wzywa do szybkiego wdrożenia już wybranych programów i przyspieszenia wyboru programów dobrej jakości;

6.   wzywa do korzystania ze środków, które mogą przyczyniać się do zapobiegania katastrofom ekologicznym i/lub do szybkiego reagowania na nie, i zwraca się do państw członkowskich o przyspieszenie inwestycji w zakresie zapobiegania oraz odnowy stref przemysłowych i terenów skażonych ze względu na niski poziom niski stopień realizacji tych inwestycji;

7.   podkreśla, że polityka spójności jest jednym z narzędzi, które powinno pomóc w stworzeniu odpowiednich ram finansowych dla działań w zakresie zapobiegania katastrofom naturalnym i spowodowanym działalnością człowieka, wzmacniającym i zapewniającym powiązanie go i innych instrumentów, takich jak polityka rozwoju regionalnego, polityka regionalna, Fundusz Solidarności i siódmy program ramowy; nalega, aby w związku z tym zapobieganie skutkom katastrof zostało uwzględnione w perspektywach finansowych po roku 2013;

8.   wzywa do skuteczniejszego wdrożenia programów w obszarach promowania opieki zdrowotnej i zapobiegania chorobom zgodnie ze strategicznymi wytycznymi Wspólnoty, które – poza infrastrukturą opieki zdrowotnej – stanowią ważne czynniki znoszenia nierówności w zakresie zdrowia w całej Europie;

9.   wzywa Komisję do rozstrzygnięcia, w jaki sposób obecne programy mogą zaradzić pogłębiającym się nierównościom w zakresie zdrowia w regionach i miedzy nimi, stanowią one bowiem kluczowe przeszkody w osiągnięciu spójności i integracji społecznej w kontekście zaradzenia ubóstwu w ramach strategii EU 2020;

10. wzywa Komisję do promowania prostoty i elastyczności w przypadku zasad dotyczących stosowania programów oraz do przeprowadzenia nowych negocjacji w zakresie poziomów współfinansowania, jeżeli wnioskują o to państwa członkowskie, przy uwzględnieniu regionów „konwergencji”, a szczególnie najsłabiej rozwiniętych regionów państw członkowskich uprawnionych do ubiegania się o środki z Funduszu Spójności, oraz regionów o stałych niekorzystnych warunkach geograficznych lub naturalnych, takich jak regiony najbardziej oddalone; zwraca się z wnioskiem, aby informacje dotyczące zatwierdzania i realizacji projektów ze środków przeznaczonych na politykę spójności były przekazywane w czasie rzeczywistym za pośrednictwem nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS) i zawierały jak najwięcej szczegółów (w danym przypadku NUTS 3, kiedy zostaną powołane), na ogólnodostępnej stronie internetowej, co będzie sprzyjało przejrzystości i ścisłej kontroli zarządzania środkami przeznaczonymi na politykę spójności;

11. podkreśla potrzebę, by w odniesieniu do polityki spójności przyjmować podejście zorientowane na wyniki poprzez wyznaczanie jasnych i wymiernych celów oraz wskaźników wyniku; podkreśla potrzebę terminowego udzielania pełnych informacji na temat wskaźników oraz postępu dokonanego na drodze do osiągnięcia celów przyjętych przez wszystkie państwa członkowskie w ich sprawozdaniach rocznych, aby umożliwić lepsze zrozumienie treści programów oraz lepsze monitorowanie procesu wdrażania;

12. uznaje brak w sprawozdaniu strategicznym na 2010 r. danych odnoszących się do projektów zakontraktowanych i projektów zapłaconych; zachęca zatem Komisję do przedstawienia danych, które pozwolą ocenić rzeczywistą realizację polityki spójności przez wiarygodne wskaźniki, takie jak płatności końcowe projektów, osiągniecie celów projektów i ich powiązanie z odpowiednim obszarem polityki w strategii UE 2020;

13. wzywa Komisję do zapewnienia finansowania projektów poświęconych rewaloryzacji miast i poprawie warunków środowiskowych, w tym projektów na rzecz jakości wody;

14. wzywa Komisję do zapewnienia lepszego informowania w regionach na temat możliwości, jakie oferuje Europa dla innowacji w dziedzinie technologii związanych ze środowiskiem, i podkreśla konieczność realizacji działań mających na celu ułatwianie zaangażowania MŚP;

15. wzywa do lepszej koordynacji i integracji programów w zakresie spójności infrastruktury w różnych obszarach, m.in. technologii informacyjno-komunikacyjnej i energetyki, poprzez poprawę planowania na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, aby doprowadzić do ograniczenia kosztów i lepszej ochrony środowiska naturalnego;

16. podkreśla potrzebę uproszczenia i przyspieszenia rozdzielania środków finansowych i płatności ostatecznym beneficjentom przy zapewnianiu jednocześnie należytego zarządzania finansami;

17. uznaje, iż programy spójności miały skromne oddziaływanie na krajowe wskaźniki gospodarcze, w tym PKB, i zwraca uwagę, że opóźnienia we wdrażaniu polityki spójności wynikają częściowo ze zbytniej sztywności procedur; podkreśla zatem potrzebę poprawy skuteczności polityki spójności, w tym ograniczenie wymogów biurokratycznych oraz usprawnienie istniejących procedur i metod zwracania kosztów beneficjentom; podkreśla potrzebę osiągnięcia równowagi między uproszczeniem procedur administracyjnych a zwalczaniem oszustw;

18. podkreśla potrzebę wzmocnienia efektu dźwigni budżetu UE w odniesieniu do programów spójności za pośrednictwem nowych form finansowania inwestycji, w tym poprzez innowacyjne sposoby łączenia dotacji i pożyczek, otwieranie nowych rynków i różne formy partnerstwa publiczno-prywatnego oraz wyczerpujące korzystanie z wiedzy fachowej międzynarodowych instytucji finansowych;

19. podkreśla, że polityka spójności powinna nadal stymulować formy współpracy transgranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej; podkreśla zatem potrzebę dokonania przeglądu i uproszczenia aktualnych rozwiązań dotyczących współpracy transgranicznej.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	25.1.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	51 1 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	János Áder, Kriton Arsenis, Paolo Bartolozzi, Sandrine Bélier, Sergio Berlato, Martin Callanan, Nessa Childers, Chris Davies, Bas Eickhout, Edite Estrela, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Nick Griffin, Satu Hassi, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Karin Kadenbach, Christa Klaß, Jo Leinen, Peter Liese, Kartika Tamara Liotard, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Gilles Pargneaux, Andres Perello Rodriguez, Sirpa Pietikäinen, Mario Pirillo, Pavel Poc, Vittorio Prodi, Oreste Rossi, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Bogusław Sonik, Catherine Soullie, Salvatore Tatarella, Marina Yannakoudakis
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Margrete Auken, Tadeusz Cymański, José Manuel Fernandes, João Ferreira, Jacqueline Foster, Gaston Franco, Matthias Groote, Jutta Haug, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Miroslav Mikolášik, Eleni Theocharous, Michail Tremopoulos, Thomas Ulmer, Marita Ulvskog, Vladimir Urutchev, Adina-Ioana Vălean

OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (2.12.2010)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie sprawozdania za 2010 r. dotyczącego realizacji programów polityki spójności na lata 2007-2013
(2010/2139(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Francisco Sosa Wagner

WSKAZÓWKI

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla, że zgodnie z postanowieniami traktatu lizbońskiego, a także z dotychczasowymi najlepszymi wzorcami polityka spójności powinna być nadal niezależna, a jej obecne podstawy i zasady nie powinny być zmieniane w wyniku sektorowego rozpraszania zasobów polityki regionalnej; podkreśla, że polityka spójności oraz projekty realizowane w jej ramach muszą lepiej wiązać się z priorytetami ustalonymi w strategii Europa 2020; podkreśla potrzebę wyznaczania jasnych celów oraz oceny ich realizacji, wykazania się elastycznością w procesie przeglądu programów operacyjnych i przenoszenia środków między programami, a także przyznania jasnych uprawnień na każdym poziomie zarządzania;

2.  zauważa, że środki finansowe na realizację polityki spójności winny służyć zrównoważonemu rozwojowi całej UE, zwłaszcza przez zapewnienie lepszego wykorzystania potencjału regionów i subregionów o PKB niższym od średniej UE, a także przez wspieranie spójności gospodarczo-społecznej w celu podejmowania działań zmierzających do zmniejszania nierówności między regionami oraz do wspierania rzeczywistej konwergencji; zwraca uwagę, że polityka spójności to ważne narzędzie realizacji celu 20-20-20 do 2020 r. i opracowania spójnej strategii na rzecz europejskiej gospodarki charakteryzującej się w średniej i długiej perspektywie maksymalną efektywnością energetyczną i niskim poziomem emisji CO₂, pozwalające również na podjęcie kwestii bezpieczeństwa energetycznego i potencjału tworzenia miejsc pracy na jednolitym rynku; jest świadom, że inwestycje w przedsięwzięcia dotyczące wydajności energetycznej, infrastruktury energetycznej i odnawialnych źródeł energii, a także rozwój sieci o dużej przepustowości oraz wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w sektorze publicznym i w przemyśle nie posuwają się naprzód tak, jak tego oczekiwano;

3.  zwraca uwagę, że polityka spójności w niedostatecznym stopniu sprzyja inwestycjom w infrastrukturę pozwalającą na dostosowanie do zmian klimatu, np. chroniącą przed powodziami;

4.  apeluje o powiązanie przyznawania dotacji z wcześniejszymi wynikami, a także wzywa, by Trybunał Obrachunkowy i OLAF miały więcej możliwości wszczynania postępowań w celu odzyskania funduszy europejskich w razie ich niewłaściwego wykorzystywania przez państwa członkowskie, a także by zniesiono niepotrzebne obciążenia administracyjne, elastyczniej zarządzano projektami i zsynchronizowano kontrole w celu ich ułatwienia oraz uniknięcia nieporozumień oraz błędnych interpretacji, które często zdarzają się przy obecnych praktykach administracyjnych;

5.  zwraca się do Komisji o wskazanie przeszkód w wykorzystaniu większego odsetka funduszy w dziedzinie energii oraz o przedstawienie dodatkowych środków mających zaradzić tej sytuacji; wyraża jednak opinię, że przedstawione środki nie mogą zmieniać obecnych podstaw polityki spójności i doprowadzić do sektorowego rozproszenia funduszy;

6.  wzywa Komisję oraz władze krajowe, by poprawiły związki pomiędzy Funduszem Spójności a programem ramowym w dziedzinie badań, podkreśla, że Fundusz Spójności powinien być wykorzystywany do poprawy infrastruktury badawczej, by badania naukowe mogły osiągnąć poziom doskonałości wymagany do uzyskania dostępu do finansowania, a także doszywa do lepszego przepływu informacji między Funduszem Spójności a programami badawczymi, w których pomyślna realizacja projektów o dużym potencjale wymaga dostępu do lepszych instrumentów;

7.  w związku z przeglądem polityki spójności i perspektywy finansowej UE wzywa Komisję, aby w stosownych przypadkach oszczędności energii włączano automatycznie do warunków, które należy spełnić, by uzyskać środki z funduszy strukturalnych i z Funduszu Spójności, oraz aby Komisja ustanowiła mechanizm rezerwowania środków mający na celu zwiększenie odsetka funduszy przyznawanych na przedsięwzięcia z zakresu efektywności energetycznej (dotyczące np. podnoszenia efektywności energetycznej budynków, wytwarzania lub przesyłu energii elektrycznej), zdecentralizowanych odnawialnych źródeł energii oraz skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła; zauważa, że działania te nie mogą dyskryminować projektów, których w żadnym przypadku nie można powiązać z kwestiami efektywności energetycznej, nie mogą także przyczyniać się do wzrostu obciążenia biurokratycznego beneficjentów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności;

8.  jest przekonany, że sektor mieszkalnictwa może przyczynić się do stymulacji rozwoju regionalnego przez konsolidację działalności gospodarczej bazującej na innowacjach technicznych w dziedzinie energii oraz modernizacji obszarów miejskich oraz przez wzmocnienie spójności społecznej na danym obszarze; wzywa Komisję, by do czerwca 2011 r. rozpoczęła realizację europejskiej inicjatywy budowlanej na rzecz wspierania i utworzenia do 2050 r. warunków umożliwiających powstawanie budynków o zerowym zużyciu energii;

9.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by przy okazji przeglądu śródokresowego perspektywy finansowej na lata 2007-2013 oraz polityki spójności zadbały o większe wykorzystanie funduszy europejskich w latach 2011-2013;

10. uznaje fakt, że wydajne korzystanie z zasobów przynosi liczne korzyści społeczne i gospodarcze, zwłaszcza w postaci tworzenia miejsc pracy, których nie można przenieść poza UE, zarówno na obszarach wiejskich, jak i w strefach miejskich, a przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach;

11. uznaje fakt, że lepsze wykorzystanie zasobów oraz korzyści społeczne można uzyskać dzięki takiemu rozdziałowi środków z Funduszu Spójności w regionach i subregionach wewnątrz krajów członkowskich, który umożliwi ich zrównoważony rozwój; bardziej równomierny podział środków z Funduszu Spójności uwolni lokalne rezerwy społeczne oraz lokalne zasoby, co będzie skutkować wzrostem liczby miejsc pracy;

12. w nawiązaniu do nowej perspektywy finansowej i strategii UE 2020 zwraca się do Komisji, by w większym stopniu udostępniła MŚP środki finansowe UE na realizację projektów regionalnych, przekazując wyższe kwoty na konkretne programy dotyczące MŚP, wspierając poprawę zdolności absorbowania funduszy, a także upraszczając procedury administracyjne; podkreśla rolę MŚP jako innowacyjnych podmiotów gospodarczych oraz potrzebę „obudzenia śpiących nowatorów”, czyli zachęcania MŚP do angażowania się w innowacyjne projekty i podnoszenia ich poziomu świadomości na temat własnego potencjału;

13. podkreśla znaczenie konkurencyjnego sektora leśnictwa dla rozwoju regionalnego, zwłaszcza na obszarach wiejskich, gdzie przyczynia się on w dużym stopniu do wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy oraz dobrobytu;

14. podkreśla rolę władz lokalnych i regionalnych w realizacji polityki spójności; uważa, że należy poprawić współpracę na szczeblu lokalnym między MŚP, sieciami przedsiębiorstw, instytutami badawczymi, klastrami i władzami regionalnymi w celu szybszej identyfikacji lokalnych problemów i potrzeb, regionalnych programów i możliwości realizacji projektów, wspierania odtwarzania miejsc pracy, rozwoju sektora MŚP, badań stosowanych i innowacji oraz tworzenia miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji; wzywa w związku z tym do zacieśnienia współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi przy realizacji polityki spójności, a także do uwzględnienia opinii Komitetu Regionów na temat wkładu polityki spójności w strategię Europa 2020 przy opracowywaniu polityki spójności w perspektywie finansowej na okres po 2013 r.;

15. z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym prowadzone inicjatywy, np. JASPERS (opracowywanie projektów), JEREMIE (kapitał, pożyczki lub gwarancje) oraz JASMINE (instrumenty mikrokredytowe), i domaga się, by Komisja jeszcze bardziej uprościła i usprawniła proces ułatwiania udziału MŚP w tych inicjatywach, a także wskazywania dodatkowych instrumentów inżynierii finansowej UE;

16. zwraca uwagę na ważną rolę edukacji i badań naukowych w sprzyjaniu innowacyjności, zwłaszcza w dziedzinie technologii komunikacyjnych i informacyjnych oraz efektywności energetycznej, a także w polityce zachowania spójności społecznej i zrównoważonego rozwoju gospodarczego w UE;

17. zwraca uwagę na problemy z realizacją w krajach członkowskich dyrektyw Unii Europejskiej w zakresie recyklingu i utylizacji odpadów komunalnych; recykling materiałowy i energetyczny jest dodatkowym źródłem pozyskiwania zasobów i wzrostu zatrudnienia, zwłaszcza w regionach i subregionach;

18. stwierdza niejednakowy rozwój inwestycji w gospodarce cyfrowej; zwraca się do Komisji i państw członkowskich, by zwiększyły poziom wsparcia dla technologii komunikacyjnych i informacyjnych, pobudzając innowacyjność, oraz by wzmogły wysiłki na rzecz wspierania inwestycji w nowe, otwarte i konkurencyjne sieci szerokopasmowe gwarantujące powszechny dostęp do Internetu, co zmniejszy przepaść cyfrową między obywatelami europejskimi.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	2.12.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	43 2 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jean-Pierre Audy, Zigmantas Balčytis, Ivo Belet, Jan Březina, Reinhard Bütikofer, Maria Da Graça Carvalho, Jorgo Chatzimarkakis, Giles Chichester, Pilar del Castillo Vera, Ioan Enciu, Adam Gierek, Fiona Hall, Jacky Hénin, Edit Herczog, Romana Jordan Cizelj, Arturs Krišjānis Kariņš, Béla Kovács, Judith A. Merkies, Angelika Niebler, Jaroslav Paška, Herbert Reul, Jens Rohde, Amalia Sartori, Francisco Sosa Wagner, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Evžen Tošenovský, Ioannis A. Tsoukalas, Claude Turmes, Vladimir Urutchev, Alejo Vidal-Quadras
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Antonio Cancian, Ilda Figueiredo, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Jolanta Emilia Hibner, Yannick Jadot, Oriol Junqueras Vies, Ivailo Kalfin, Bernd Lange, Werner Langen, Marian-Jean Marinescu, Vladimír Remek, Silvia-Adriana Ţicău
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Spyros Danellis, Morten Messerschmidt

OPINIA Komisji Transportu i Turystyki (27.1.2011)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie sprawozdania za rok 2010 dotyczącego realizacji programów polityki spójności na lata 2007-2013
(2010/2139(INI))

Sprawozdawca: Jaromír Kohlíček

WSKAZÓWKI

Komisja Transportu i Turystyki zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  przypomina, że ułatwianie dostępu, wzmacnianie gospodarek regionalnych i lokalnych oraz osiąganie spójności to cele programu transeuropejskiej sieci transportowej

(TEN-T) w pełni zgodne z potrzebą stworzenia wydajnego transportu, potrzebą sprostania wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu oraz z ogólnymi celami rynku wewnętrznego;

2.  przypomina, że około 23,7% (82 mld EUR) przydziału środków z Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych na lata 2007-2013 jest przeznaczone na transport, jednak tylko połowa tych środków zostanie przeznaczona na projekty TEN-T (17 mld EUR na sieć priorytetową i 27,2 mld EUR na część kompleksową), druga połowa natomiast będzie przeznaczona na inwestycje w projekty krajowe, regionalne i lokalne, nieumieszczone na mapach TEN-T;

3.  wyraża zaniepokojenie niskim poziomem płatności w stosunku do przewidzianych kwot, gdyż po upływie połowy okresu budżetowego obejmującego lata 2007-2013 wydano jedynie 19% środków;

4.  ubolewa nad zaburzeniem równowagi w zakresie planowanych inwestycji transportowych pomiędzy różnymi środkami transportu (41 mld EUR na infrastrukturę drogową w porównaniu z 23,6 mld EUR na infrastrukturą kolejową oraz 0,6 mld EUR na śródlądowe drogi wodne), co niekorzystnie wpływa na stworzenie zrównoważonego systemu europejskiego transportu intermodalnego; ma zatem nadzieję, że funduszom europejskim przeznaczonym na projekty transportu kolejowego przyznane zostanie pierwszeństwo i będą one zwiększane w miejscach, gdzie infrastruktura drogowa jest już wystarczająco rozwinięta;

5.  ubolewa z powodu tendencji do zwlekania z uruchomieniem projektów transgranicznych oraz projektów infrastruktury kolejowej, co stwarza ryzyko, że sieć TEN-T pozostanie zespołem 27 słabo powiązanych sieci krajowych, i podkreśla, jak ważne jest stworzenie powiązań pomiędzy priorytetowymi projektami TEN-T oraz jakie znaczenie ma kwestia intermodalności;

6.  przypomina, że podczas tworzenia sieci TEN-T należy uwzględnić projekty, które wykraczają poza wewnętrzne granice UE; zauważa, że przejścia graniczne stanowią wyzwanie dla sieci TEN-T, gdyż odnoszący się do nich polityczny konsensus jest niewystarczający, niezbędna jest również praktyczna realizacja w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania sieci nawet w regionach transgranicznych; dodatkowo zauważa, że należy zwrócić uwagę na przejścia graniczne na zewnętrznych granicach UE;

7.  szczególnie ubolewa nad faktem, iż porównując infrastrukturę drogową z infrastrukturą kolejową, zwłaszcza w państwach objętych polityką spójności, wyraźnie widać, że dalsze opóźnianie inwestycji w sektorze kolejowym stwarza ryzyko zwiększenia zaburzenia równowagi pomiędzy infrastrukturą drogową a kolejową, co podkreślono w sprawozdaniu z realizacji polityki spójności w roku 2010;

8.  podkreśla znaczenie transportu, a szczególnie transportu kolejowego, dla zagwarantowania spójności terytorialnej, gospodarczej i społecznej oraz dla promowania transportu efektywnego ekologicznie oraz wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, aby popierały rozwój infrastruktury dla kolei wysokich prędkości łączących stolice wszystkich państw członkowskich;

9.  wyraża zaniepokojenie brakiem szczegółowych informacji na temat inwestycji realizowanych w obszarze transportu i opóźnieniami, które pojawiły się w przypadku większości obecnie realizowanych projektów TEN-T; w związku z tym wzywa do dokładniejszej oceny realizacji wspomnianych projektów i nalega, szczególnie w świetle kryzysu gospodarczego, na dokładniejsze przestrzeganie ustalonego harmonogramu; przypomina Komisji Europejskiej o rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 22 kwietnia 2009 r. w sprawie zielonej księgi na temat TEN-T, w której w pkt 46 Parlament „wzywa Komisję i EBI, aby podobnie jak w przypadku współfinansowania sieci TEN-T, również w przypadku współfinansowania projektów TEN-T ze środków regionalnych, spójności i EBI przedstawiały Parlamentowi Europejskiemu i Radzie co roku wykaz konkretnych współfinansowanych projektów”;

10. zwraca szczególną uwagę na europejską wartość dodaną sieci TEN-T, która jest szczególnie widoczna w obrębie transgranicznych odcinków projektów oraz ich powiązań z projektami w zakresie krajowej infrastruktury drogowej, kolejowej i śródlądowych dróg wodnych;

11. podkreśla, że środki z Funduszu Spójności i fundusze strukturalne przeznaczone na transport są rozdzielane pomiędzy poszczególne rodzaje transportu i sieci przy niewystarczającym uwzględnieniu celów Unii Europejskiej;

12. wzywa zatem, aby europejska polityka transportowa – szczególnie polityka TEN-T – była w większym stopniu brana pod uwagę przy rozdzielaniu środków w ramach polityki spójności, dzięki czemu wykorzystanie tych funduszy będzie skuteczniejsze i spójniejsze z celami w zakresie zmian klimatu i zrównoważonego rozwoju, a realizacja sieci TEN-T bardziej wydajna; w związku z polityką spójności wzywa Komisję Europejską, aby w przyszłości rozważyła możliwość przyjęcia kryteriów rozdziału i warunkowości, które będą w sposób pełniejszy uwzględniały europejski interes sieci transportowych;

13. podkreśla, że państwa członkowskie powinny skoncentrować się – w większym stopniu niż dotychczas – na zagwarantowaniu, że środki z Funduszu Spójności UE są wykorzystywane na odpowiednie cele, gdyż w przypadku niektórych państw członkowskich UE margines błędu jest dość duży;

14. podkreśla, że wprowadzenie technologii informacyjno-komunikacyjnych do sektora transportu oraz interfejsów do innych rodzajów transportu przyczyni się znacząco do poprawy wydajności energetycznej oraz bezpieczeństwa w ruchu drogowym, a ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o wprowadzenie inteligentnych systemów transportowych w sposób skoordynowany i skuteczny w całej Unii oraz o przeznaczenie na ten cel odpowiednich środków;

15. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przy okazji śródokresowego przeglądu wieloletnich ram finansowych na lata 2007-2013, który umożliwia państwom członkowskim ponowną ocenę programów operacyjnych, rozważyły możliwość przypisania większej wagi priorytetowym projektom w dziedzinie transportu transeuropejskiego.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	25.1.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	35 0 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Inés Ayala Sender, Georges Bach, Izaskun Bilbao Barandica, Antonio Cancian, Michael Cramer, Christine De Veyrac, Saïd El Khadraoui, Ismail Ertug, Carlo Fidanza, Jacqueline Foster, Mathieu Grosch, Jim Higgins, Juozas Imbrasas, Ville Itälä, Dieter-Lebrecht Koch, Georgios Koumoutsakos, Werner Kuhn, Eva Lichtenberger, Marian-Jean Marinescu, Hella Ranner, Vilja Savisaar-Toomast, Olga Sehnalová, Brian Simpson, Dirk Sterckx, Keith Taylor, Silvia-Adriana Ţicău, Giommaria Uggias, Thomas Ulmer, Peter van Dalen, Dominique Vlasto, Artur Zasada, Roberts Zīle
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Philip Bradbourn, Spyros Danellis, Anne E. Jensen, Petra Kammerevert, Dominique Riquet, Janusz Władysław Zemke

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	22.3.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	40 1 4
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	François Alfonsi, Luís Paulo Alves, Charalampos Angourakis, Sophie Auconie, Victor Boştinaru, Zuzana Brzobohatá, Francesco De Angelis, Tamás Deutsch, Rosa Estaràs Ferragut, Danuta Maria Hübner, Juozas Imbrasas, María Irigoyen Pérez, Seán Kelly, Evgeni Kirilov, Constanze Angela Krehl, Petru Constantin Luhan, Ramona Nicole Mănescu, Riikka Manner, Iosif Matula, Erminia Mazzoni, Miroslav Mikolášik, Franz Obermayr, Jan Olbrycht, Markus Pieper, Tomasz Piotr Poręba, Monika Smolková, Georgios Stavrakakis, Csanád Szegedi, Nuno Teixeira, Michail Tremopoulos, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák, Joachim Zeller, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Andrea Cozzolino, Karima Delli, Ivars Godmanis, Karin Kadenbach, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid, Vilja Savisaar-Toomast, Elisabeth Schroedter, László Surján
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Vladko Todorov Panayotov, Britta Reimers, Ivo Strejček