SPRAWOZDANIE w sprawie programu „Mobilna młodzież”– ramy dla ulepszania europejskiego systemu kształcenia ogólnego i zawodowego
20.4.2011 - (2010/2307(INI))
Komisja Kultury i Edukacji
Sprawozdawca: Milan Zver
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*):
Jutta Steinruck, Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych
(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje - art. 50 Regulaminu
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie programu „Mobilna młodzież” – ramy dla ulepszania europejskiego systemu kształcenia ogólnego i zawodowego
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 czerwca 2010 r. zatytułowany „Nowy bodziec do europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego służący wspieraniu strategii Europa 2020” (COM(2010)0296),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 września 2010 r. zatytułowany „Mobilna młodzież: inicjatywa na rzecz uwolnienia potencjału młodzieży ku inteligentnemu, trwałemu i sprzyjającemu włączeniu społecznemu wzrostowi gospodarczemu w Unii Europejskiej” (COM(2010)0477),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. zatytułowaną „Inwestowanie w młodzież i mobilizowanie jej do działania – strategia UE na rzecz młodzieży”[1],
– uwzględniając decyzję Rady z dnia 27 listopada 2009 r. w sprawie Europejskiego Roku Wolontariatu Propagującego Aktywność Obywatelską[2],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020)[3],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie społecznego wymiaru systemu kształcenia i szkolenia oraz kompetencji pomagających uczyć się przez całe życie i sprzyjających nowym umiejętnościom w nowych miejscach pracy[4],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 17 czerwca 2010 r.[5] w sprawie nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, w szczególności część potwierdzającą główne cele związane z poprawą poziomu szkolnictwa,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 19 listopada 2010 r. w sprawie inicjatywy „Mobilna młodzież”, w których uznaje ona znaczenie bardziej zintegrowanego, międzysektorowego podejścia w odpowiedzi na wyzwania stojące przed młodymi ludźmi[6],
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 28 stycznia 2011 r.[7] oraz opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 marca 2011 r.[8] w sprawie inicjatywy „Mobilna młodzież”,
– uwzględniając art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0169/2011),
A. mając na uwadze, w kontekście strategii UE 2020, że wiedza i umiejętności młodzieży są niezbędne dla osiągnięcia inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu,
B. mając na uwadze, że program „Mobilna młodzież”, sztandarowa inicjatywa strategii UE 2020, dąży do zwiększenia atrakcyjności szkolnictwa wyższego w Europie, ogólnej jakości wszystkich poziomów szkolnictwa i szkoleń oraz mobilności uczniów i pracowników dzięki lepszemu wykorzystaniu istniejących programów europejskich,
C. mając na uwadze, że w opisie strategii UE 2020 jest mowa o tym, iż „do 2020 r. wszyscy młodzi ludzie w Europie muszą mieć możliwość odbycia części ścieżki kształcenia w innych państwach członkowskich”,
D. mając na uwadze, że młodzież odgrywa kluczowa rolę w realizacji pięciu głównych celów UE na rok 2020, do których należą: zatrudnienie, badania naukowe i innowacje, klimat i energia, kształcenie oraz walka z ubóstwem,
E. mając na uwadze, że inicjatywa „Mobilna młodzież” wzmacnia istniejącą strategię EU na rzecz młodzieży (COM(2009)0200), umożliwiając młodzieży zdobywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych w pracy i w życiu,
F. mając na uwadze, że młodzież odczuła skutki kryzysu szczególnie boleśnie oraz że stopa bezrobocia wśród młodzieży w UE przekracza 20%, czyli jest dwukrotnie wyższa niż w przypadku dorosłych, a w niektórych państwach członkowskich stopa ta przekracza 40%,
G. mając na uwadze, że bezrobocie młodzieży wynoszące niemal 21% jest jednym z najpilniejszych wyzwań stojących przed Europą,
H. mając na uwadze, że z powodu kryzysu gospodarczego państwa członkowskie ograniczają inwestycje na kształcenie i szkolenie, co bezpośrednio wpływa na perspektywy młodych ludzi, podczas gdy Europa stoi przed coraz poważniejszym wyzwaniem demograficznym w ramach dążenia do pożądanego wzrostu gospodarczego,
I. mając na uwadze, że ekonomiczne koszty zaniedbań w dziedzinie kształcenia znacznie przewyższają koszty kryzysu gospodarczego,
J. mając na uwadze, że kryzys unaocznił konieczność reformy naszych gospodarek i społeczeństw, a także pierwszorzędne znaczenie wysokiej jakości systemów kształcenia i szkolenia zawodowego wspierających te reformy dla lepszego przygotowania Europy do stawienia czoła wyzwaniom teraźniejszości i przyszłości,
K. mając na uwadze, że z powodu malejących inwestycji publicznych na rzecz uniwersytetów i związanego z tym wzrostu opłat lub zmniejszania dodatków socjalnych i stypendiów coraz większa liczba studentów porzuca naukę w systemie uniwersyteckim, co prowadzi do pogłębienia przepaści społecznej,
L. mając na uwadze, że kapitał ludzki jest podstawowym strategicznym narzędziem służącym zagwarantowaniu pomyślnego rozwoju gospodarczego i społecznego naszych społeczeństw,
M. mając na uwadze, że zgodnie z danymi Europass coraz więcej młodych ludzi wyraża chęć wyjazdu do innego państwa członkowskiego UE w celach edukacyjnych lub zawodowych,
N. mając na uwadze, że kształcenie ogrywa kluczową rolę we wspieraniu kreatywności i potencjału innowacyjności młodzieży; mając na uwadze, że kształcenie dostarcza ludziom narzędzi niezbędnych do ich rozwoju intelektualnego, wejścia na rynek pracy, rozwoju osobowego, integracji społecznej i obywatelskiej,
O. mając na uwadze, że badania dowodzą, iż mobilność przyczynia się do budowania poczucia obywatelstwa europejskiego i wzmacnia zaangażowanie w procesy demokratyczne,
P. mając na uwadze, że programy na rzecz mobilności powinny być dostępne nie tylko dla studentów, lecz również dla młodych ludzi o niskich kwalifikacjach, gdyż dostęp do nich może zwiększyć ich szanse na rynku pracy,
Q. mając na uwadze, że programy na rzecz mobilności powinny być dostępne dla wszystkich młodych ludzi niezależnie od wybranego modelu kształcenia,
R. mając na uwadze, że liczba młodych osób mogących wyjechać za granicę, by uczyć się i pracować, zwłaszcza w ramach programów unijnych, nie wzrasta w wystarczającym stopniu,
S. mając na uwadze, że w ciągu pierwszych dziesięciu lat od wprowadzenia w życie proces boloński napotkał liczne przeszkody w realizacji jego celów związanych z rozwojem europejskiego szkolnictwa wyższego,
T. mając na uwadze, że ograniczanie przedwczesnego kończenia nauki szkolnej ma kluczowe znaczenie zarówno dla ochrony młodzieży przed niebezpieczeństwem społecznego wykluczenia i ubóstwa, jak również dla ułatwienia jej dostępu do rynku pracy,
U. mając na uwadze, że przejście z etapu kształcenia ogólnego i zawodowego do etapu życia zawodowego stanowi dla młodzieży ogromne wyzwanie,
V. mając na uwadze, że wolontariat stwarza istotną szansę na zdobycie nowych kompetencji w drodze kształcenia „pozaformalnego” i nieformalnego, na zyskanie poczucia społecznej odpowiedzialności, uświadomienie sobie znaczenia integracji europejskiej oraz przyjęcie czynnej postawy obywatelskiej w wielu dziedzinach, co należy wyeksponować w szczególności w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu 2011,
W. mając na uwadze, że organizacje młodzieżowe są głównymi podmiotami zapewniającymi edukację „pozaformalną” uzupełniającą edukację formalną, która ma podstawowe znaczenie dla zdobycia przez młodych ludzi umiejętności i kompetencji pozwalających im stać się aktywnymi obywatelami i dla ułatwienia im dostępu do rynku pracy; mając na uwadze, że dzięki temu organizacje młodzieżowe przyczyniają się do osiągnięcia celów strategii UE 2020;
X. mając na uwadze, jak duże znacznie ma angażowanie młodzieży i reprezentujących ją różnorodnych organizacji młodzieżowych w proces podejmowania decyzji w celu rozwijania w niej poczucia odpowiedzialności i skłonienie jej do aktywnego uczestniczenia w tworzeniu strategii na rzecz młodzieży,
Y. mając na uwadze, że jednym z głównych celów inicjatywy „Mobilna młodzież” jest zwiększenie spójności w Europie i kształtowanie obywateli świadomych swojej europejskiej tożsamości,
Uwagi ogólne i wsparcie finansowe
1. z zadowoleniem przyjmuje program „Mobilna młodzież”, który stanowi polityczną inicjatywę mającą na celu wspieranie istniejących programów na rzecz kształcenia, mobilności i zatrudnienia młodzieży oraz zachętę dla państw członkowskich do osiągnięcia celów strategii UE 2020;
2. podkreśla, że inicjatywa "Mobilna młodzież" zachęca instytucje szkolnictwa wyższego do podnoszenia standardów poprzez wzmożoną współpracę z innymi placówkami z całego świata, i wskazuje, że w tym kontekście szczególnie owocna może okazać się współpraca z placówkami z USA;
3. zwraca uwagę, że inwestowanie w kształcenie jest bez wątpienia niezbędne dla trwałego wzrostu gospodarczego i rozwoju oraz że nawet w dobie kryzysu gospodarczego wsparcie finansowe programów na rzecz młodzieży i szkolnictwa nie powinno być postrzegane jako teraźniejsze obciążenie finansowe, lecz jako inwestycja w przyszłość Europy;
4. podkreśla, że celem wszystkich inicjatyw na rzecz młodzieży musi być pokierowanie młodymi ludźmi, tak aby z powodzeniem integrowali się ze społeczeństwem, i stałe przygotowywanie ich na Europę przyszłości, co oznacza także danie im możliwości angażowania się w działalność społeczną i pomagania w kształtowaniu społeczeństwa oraz umożliwienie wszystkim młodym ludziom korzystania z kształcenia podstawowego, kształcenia wyższego i edukacji „pozaformalnej”, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz dokształcania ukierunkowanego na wymogi nowoczesnego, konkurencyjnego, integracyjnego i zrównoważonego modelu społeczeństwa, tak aby ułatwić im dostęp do rynku pracy;
5. podkreśla, że kryzys nie może być powodem ograniczania środków przeznaczanych na edukację, ponieważ wyższy poziom wykształcenia młodzieży jest konieczny do uporania się ze skutkami tego kryzysu;
6. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że zdaniem Komisji programy krajowe opracowane przez państwa członkowskie jako dalszy wkład w realizację celów edukacyjnych strategii UE 2020, są niedostateczne;
7. uważa, że możliwość znalezienia pracy przez studentów musi być jednym z celów kształcenia wyższego, lecz podkreśla, że musi ono także pobudzać kreatywność i potencjał innowacyjny młodych ludzi oraz wpływać korzystnie na ich rozwój intelektualny i społeczny;
8. przyznaje, że powodzenie inicjatywy „Mobilna młodzież” zależy w dużym stopniu od realizacji kluczowych działań przez państwa członkowskie; dlatego zwraca się do Komisji Europejskiej o ścisłe monitorowanie i analizowanie najważniejszych elementów podczas fazy realizacji, aby wesprzeć państwa członkowskie i zapewnić lepszą koordynację między nimi w tym procesie;
9. wzywa Komisję do regularnego przedstawiania Parlamentowi sprawozdań ze skuteczności kluczowych działań inicjatywy „Mobilna młodzież” i postępów dokonanych przez państwa członkowskie;
10. nalega, by instytucje europejskie podjęły ścisły zorganizowany dialog w dziedzinie edukacji w ramach programu kształcenia i szkolenia 2020 w celu pełnego zaangażowania organizacji młodzieżowych oraz innych zainteresowanych stron w realizację działań edukacyjnych, z zamiarem monitorowania inicjatywy „Mobilna młodzież” we współpracy z młodzieżą oraz przedyskutowania priorytetów i działań na rzecz młodzieży, umożliwiając jej odegranie ważniejszej roli w procesie podejmowania decyzji w sprawach, które jej dotyczą;
11. wzywa Komisję do stopniowego zwiększenia, za pośrednictwem wniosku w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych, inwestycji w programy na rzecz mobilności i młodzieży, takie jak „Uczenie się przez całe życie” (Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius, Grundtvig), Marie Curie, Erasmus Mundus i „Młodzież w działaniu” w ich obecnej postaci, jak również w wolontariat europejski; domaga się większej popularyzacji tych programów oraz lepszego informowania o możliwościach proponowanych potencjalnym beneficjentom; wzywa do dalszego inwestowania we współpracę z krajami kandydującymi i potencjalnymi krajami kandydującymi oraz do przedłożenia wniosku dotyczącego następnej edycji programów na rzecz mobilności i młodzieży zgodnie z celami strategii 2020;
12. podkreśla, że nie można dopuścić, by rynek pracy tracił młodych ludzi, którzy z różnych powodów mają problemy z nauką w szkole, lecz należy zapewnić takim młodym ludziom konkretne wsparcie; zwraca uwagę, że dostęp do edukacji nie może zależeć od statusu społecznego lub finansowego rodziców; podkreśla znaczenie mobilności horyzontalnej na wszystkich poziomach kształcenia, zarówno na etapie edukacji szkolnej, jak i kształcenia zawodowego;
13. podkreśla, że należy uatrakcyjnić mobilność oraz udzielać jej rozległego i dostatecznego wsparcia finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji; ponownie stwierdza, że stanowisko to winno znaleźć odzwierciedlenie w kolejnych wieloletnich ramach finansowych; z myślą o zwiększeniu mobilności w celach edukacyjnych apeluje o zwiększenie budżetu przeznaczonego na program Leonardo;
14. podkreśla, że by osiągnąć cel umożliwienia każdemu odbycia części ścieżki kształcenia i szkolenia za granicą, konieczne jest ambitne finansowanie; jest zdania, że kształcenie i szkolenie muszą być priorytetem dla Unii Europejskiej i że cel ten powinien znaleźć odzwierciedlenie w kolejnych wieloletnich ramach finansowych;
15. wzywa do przedłużenia programów edukacyjnych mających na celu promowanie mobilności po 2013 r. oraz zwraca się do Komisji o zwiększenie finansowania przeznaczonego na te programy, gdy sporządzane będą przyszłe programy ramowe;
16. zwraca się do Unii Europejskiej, aby przystąpiła do działania z użyciem własnych instrumentów finansowych w celu wsparcia młodzieży lepiej wykorzystując Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Fundusz Inwestycyjny;
17. zwraca się do państw członkowskich o zwiększenie inwestycji w systemy kształcenia ogólnego i zawodowego na wszystkich poziomach, o finansowe wsparcie realizacji programów UE na rzecz mobilności na szczeblu krajowym oraz o ogólne utrzymanie jakości kształcenia lub jej poprawę;
18. wyraża przekonanie, że program „Młodzież w działaniu” ma decydujące znaczenie dla zaangażowania młodzieży w sprawy europejskie i że program ten należy wzmocnić i kontynuować; wzywa zatem Komisję do utrzymania osobnego programu „Młodzież w działaniu” w przyszłych wieloletnich ramach finansowych;
19. podkreśla znaczenie inicjatywy „Mobilna młodzież”, która przyczynia się znacząco do zaangażowania młodzieży w życie społeczne, i wzywa Komisję, by wykorzystała doświadczenia zdobyte podczas realizacji programu „Młodzież w działaniu”;
20. zachęca państwa członkowskie, aby dążyły do celu, jakim są inwestycje na rzecz szkolnictwa wyższego o łącznej wartości co najmniej 2% PKB, zgodnie z zaleceniem Komisji ujętym w rocznej wizji wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, jako niezbędnego minimum dla gospodarek wymagających specjalistycznej wiedzy;
21. zwraca uwagę na znaczenie elastycznych programów nauczania, pozwalających wykonywać jednocześnie pracę zawodową;
Młodzież i mobilność
22. wzywa młodzież do czynnego ucestnictwa na wszystkich etapach programów UE – od ich opracowywania po ich wdrażanie;
23. podkreśla znaczenie włączania młodzieży nie tylko w rynek pracy i gospodarkę, ale także w kształtowanie przyszłości Europy; zwraca się do Komisji, by sporządziła zieloną księgę w sprawie uczestnictwa młodzieży;
24. przyznaje, że już wobec dzieci w najmłodszym wieku należy podejmować działania, aby zredukować odsetek uczniów przedwcześnie kończących naukę szkolną do poniżej 10%, zgodnie z ustaleniami strategii UE 2020, ze szczególnym uwzględnieniem najmniej uprzywilejowanych obszarów; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie wsparcia wysiłków państw członkowskich mających na celu ograniczenie skali przedwczesnego kończenia nauki;
25. podkreśla, że konieczne jest drastyczne ograniczenie zjawiska przedwczesnego kończenia nauki, które, jak wiadomo, jest czynnikiem zwiększającym ryzyko przyszłego wykluczenia zarówno z rynku pracy, jak i ze społeczeństwa; podkreśla, że zjawiskiem tym należy się zająć w sposób wielowymiarowy, w połączeniu ze środkami społecznymi mającymi na celu poprawę jakości kształcenia i szkolenia na najmniej uprzywilejowanych obszarach;
26. mając na uwadze, że mobilność młodzieży może przyczynić się do wsparcia procesów demokratycznych, wzywa instytucje europejskie do stworzenia ram dla aktywnego włączenia młodzieży z państw objętych europejską polityką sąsiedztwa w inicjatywę „Mobilna młodzież”, stwarzając tym samym młodzieży zarówno z krajów członkowskich Unii Europejskiej, jak i państw objętych europejską polityką sąsiedztwa lepsze możliwości kształcenia;
27. podkreśla, że należy również wspierać mobilność nauczycieli i osób pracujących z młodzieżą, gdyż mogą oni wpływać motywująco na młodzież, którą się zajmują;
28. dostrzega znaczący wkład samorządów regionalnych i lokalnych w pobudzanie mobilności;
29. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwrócenia także szczególnej uwagi na osoby najbardziej narażone, na grupy młodzieży o mniejszych szansach i na osoby poszukujące „drugiej szansy” na powrót do nauki po jej przerwaniu, oraz do zapewnienia im wsparcia;
30. wzywa Komisję do gromadzenia na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym danych dotyczących praktycznych przeszkód dla mobilności oraz do podjęcia wszelkich koniecznych działań w celu zagwarantowania mobilności wysokiej jakości dostępnej dla wszystkich na wszystkich etapach kształcenia, w tym w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego; uważa, że w realizacji tego celu bardzo przydatna byłaby tablica wyników mobilności zaproponowana przez Komisję;
31. zachęca Komisję do podejmowania większej liczby inicjatyw na rzecz mobilności młodzieży, również w regionach graniczących z UE;
32. wzywa Komisję do podjęcia pilnych działań służących zachęcaniu do mobilności w celu wspierania kształcenia, zatrudnienia i uznawania kwalifikacji zawodowych;
33. zwraca uwagę, jak ważne jest podejmowanie środków niezbędnych do zapewnienia młodym ludziom, w tym pochodzących z najmniej uprzywilejowanych obszarów, mobilności na każdym etapie kształcenia, pełnej możliwości przenoszenia stypendiów w trakcie pobytu za granicą oraz uznawania wyników śródokresowych i dyplomów we wszystkich państwach członkowskich zgodnie z europejskimi ramami kwalifikacji;
34. przyznaje, że niepełnosprawni młodzi ludzie, jak również młodzi ludzie posiadający dzieci muszą otrzymywać dodatkowe wsparcie umożliwiające dostęp do istniejących programów na rzecz mobilności i pełne z nich korzystanie, a jednocześnie godzenie nauki z pracą zawodową i życiem osobistym;
35. przypomina, że oprócz mobilności międzynarodowej należy zachęcać do umiędzynarodawiania na poziomie krajowym, wspierając tworzenie międzynarodowych sieci współpracy, która odbywa się bez opuszczania uczelni macierzystej i kraju pochodzenia przez studentów; podkreśla potencjał mobilności wirtualnej młodzieży, która jest uzupełnieniem mobilności terytorialnej;
36. podkreśla znaczenie uznawania umiejętności zdobytych w ramach jakiegokolwiek trybu nauczania, w tym w ramach uczenia się „pozaformalnego” i nieformalnego, oraz rolę, jaką pełnią w rozwijaniu ważnych umiejętności i kompetencji, które zapewnią wejście na rynek pracy i dostosowanie się do jego wymogów, oraz domaga się, by umiejętności i kwalifikacje zdobyte w ten sposób zostały włączone do „tablicy wyników mobilności”;
37. zaleca wspieranie projektów, których celem jest kontynuacja międzypokoleniowego przekazywania wiedzy i umiejętności; zwraca uwagę na korzyści płynące z umiejętności i kapitału kulturowego mobilnych studentów międzynarodowych;
38. wzywa Komisję Europejską do przedstawienia kompleksowej strategii w celu promowania edukacji „pozaformalnej” i wspierania podmiotów zapewniających edukację „pozaformalną”;
39. podkreśla znaczenie mobilności dla wzmocnienia poczucia obywatelstwa europejskiego, wzmocnienia kultury europejskiej i europejskich wartości wzajemnego szacunku, zwiększenia zaangażowania młodych ludzi w procesy demokratyczne i nadanie większego znaczenia wymiarowi europejskiemu wśród młodych ludzi;
40. przypomina państwom członkowskim o wprowadzeniu nauki trzech języków: ojczystego oraz dwóch obcych we wczesnym okresie życia oraz na etapie wczesnej edukacji; podkreśla, że mobilność nie stanie się rzeczywistością dla osób nieznających żadnego języka obcego; zwraca uwagę na znaczenie uczenia się języków krajów ościennych;
41. wzywa państwa członkowskie do propagowania mobilności w dziedzinie nauki i zatrudnienia poprzez: a) podnoszenie wiedzy i upowszechnianie informacji wśród wszystkich zainteresowanych młodych osób, b) podkreślanie na wczesnych etapach edukacji wartości dodanej mobilności, c) dbanie o to, by państwa członkowskie wzajemnie uznawały wyniki nauczania uzyskane w ramach doświadczeń z mobilnością oraz d) ograniczanie obciążenia administracyjnego i pobudzanie współpracy między odpowiednimi organami państw członkowskich;
42. wzywa Komisję do ułatwienia mobilności w dziedzinie nauki i zatrudnienia poprzez: a) wzmocnienie programów edukacji i programów młodzieżowych UE, jak Erasmus, Leonardo, Młodzież w działaniu, b) utwierdzenie wdrożenia istniejących europejskich programów i narzędzi, jak np. europejski system transferu i akumulacji punktów (ECTS) i Europass oraz c) dalszy rozwój nowych narzędzi, które już przetestowała, jak portal „Mobilna młodzież”, karta „Mobilna młodzież”, europejski paszport umiejętności i projekt pilotażowy „Twoja pierwsza praca z EURES-em”;
43. z zadowoleniem przyjmuje istotne nowe działania w ramach programu „Mobilna młodzież”, które ulepszają przydatne i istniejące już instrumenty promujące mobilność, takie jak jedna centralna strona internetowa poświęcona mobilności, karta mobilności uzupełniająca już istniejące karty młodzieżowe i studenckie oraz przyczyniająca się do ich większego powodzenia, a także europejski paszport umiejętności, który w zamierzeniu powinien stać się internetowym portfolio w ramach uczenia się przez całe życie; ponadto wzywa do poprawy widoczności wszystkich istniejących i przyszłych programów;
Europejskie szkolnictwo wyższe i proces boloński
44. podkreśla, jak ważne jest rozpoczęcie nowego, bardziej konstruktywnego dialogu pomiędzy zainteresowanymi stronami w ramach procesu bolońskiego, przy dokonaniu bilansu jego sukcesów i niepowodzeń w celu jego dalszego ulepszania;
45. wzywa Komisję do rozszerzenia zakresu programu modernizacji uniwersytetów oraz do aktualizacji priorytetów w celu sprostania nowym wyzwaniom, takim jak społeczny wymiar szkolnictwa wyższego, wspieranie kształcenia skoncentrowanego na studencie oraz wspieranie państw członkowskich w dążeniu do osiągnięcia 40-procentowego wskaźnika wykształcenia;
46. jest głęboko przekonany, że autonomia uniwersytetów jest konieczna, ale jednocześnie przypomina o odpowiedzialności uniwersytetów wobec społeczeństwa; wzywa państwa członkowskie do inwestowania w reformę i modernizację szkolnictwa wyższego;
47. zwraca uwagę na konieczność znalezienia równowagi pomiędzy systemami szkolnictwa wyższego a ogólnymi potrzebami gospodarki i społeczeństwa oraz do wzajemnego powiązania ich dzięki odpowiednim programom nauczania, które wyposażają studentów w kompetencje i umiejętności niezbędne dla społeczeństwa i gospodarki przyszłości;
48. wzywa państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne do wspierania i zacieśniania współpracy między uniwersytetami, placówkami kształcenia i szkolenia zawodowego oraz sektorem prywatnym w celu wzmocnienia dialogu uczelni i przedsiębiorstw oraz lepszej koordynacji między trzema elementami tzw. trójkąta wiedzy: badań naukowych, edukacji i innowacji;
49. podkreśla znaczenie istniejących programów finansowania badań naukowych i innowacji w ramach programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego oraz polityki spójności, a także znaczenie lepszej koordynacji inicjatyw w dziedzinie edukacji; uważa również, że współpraca ponadgraniczna jest ważnym elementem zapewniającym powodzenie inicjatywy „Mobilna młodzież”; zachęca zatem podmioty uczestniczące do pełnego wykorzystania możliwości oferowanych w ramach celu „współpraca terytorialna” polityki spójności;
50. podkreśla znaczenie elastycznych form kształcenia, np. uniwersytetów otwartych, i korzystania z internetowych form dokształcania się, aby wszyscy młodzi ludzie mieli dostęp do wysokiej jakości edukacji na zaawansowanym poziomie kształcenia oraz aby nie byli z niej wykluczeni z powodu odległości lub podziału godzin; uważa, że w kontekście późnego wchodzenia młodych ludzi na rynek pracy, a także wobec problemów z zapewnieniem trwałości systemów zabezpieczenia społecznego, szczególnego znaczenia nabiera tworzenie odpowiednich warunków godzenia nauki i pracy zawodowej;
51. zachęca uniwersytety do większego dostosowania ich programów i struktur do specyficznych potrzeb rynku pracy, do rozważenia potrzeb przedsiębiorstw podczas opracowywania programów nauczania oraz do stosowania nowych metod współpracy z podmiotami prywatnymi i państwowymi poprzez sprzyjanie tworzeniu partnerstw publiczno-prywatnych i mecenatów, przy jednoczesnym promowaniu i wspieraniu przedsiębiorczości młodzieży;
52. podkreśla konieczność rozwijania przez uniwersytety programów pobudzających przedsiębiorczość studentów za pomocą programów szkoleniowych, a także tworzenia punktów kontaktu dla podmiotów finansowych zainteresowanych wspieraniem innowacyjnych projektów;
53. podkreśla znaczenie promowania przedsiębiorczości i wspierania młodych ludzi w zakładaniu działalności gospodarczej, a także promowania i rozszerzania zasięgu programu Erasmus dla młodych przedsiębiorców; w związku z tym zaleca przeprowadzenie w placówkach oświatowych kampanii informacyjnej UE na temat przedsiębiorczości, kapitału początkowego, opodatkowania nowo powstałych przedsiębiorstw i stałego wsparcia szkoleniowego;
54. wzywa Komisję do utworzenia bazy danych nowatorskich projektów, która ułatwiłaby wymianę najlepszych praktyk w ramach projektów już sprawdzonych przez państwa członkowskie lub uczelnie, aby wesprzeć nawiązywanie kontaktów między absolwentami i przedsiębiorstwami oraz zapewnić absolwentom natychmiastowy dostęp do rynku pracy;
55. uznaje wartość stypendiów oferowanych studentom przez przedsiębiorstwa prywatne;
56. proponuje, aby zamiast globalnego systemu rankingowego uniwersytetów Komisja wprowadziła system informacyjny dotyczący programów europejskich uniwersytetów, w ramach którego m.in. systematycznie publikowano by sprawozdania na temat szans zatrudnienia studentów w wyniku każdego z programów oraz na temat możliwości związanych z mobilnością;
57. apeluje do Komisji, aby dołożyła wszelkich niezbędnych starań w celu utworzenia europejskiej przestrzeni badawczej, oferującej większe wsparcie na rzecz mobilności młodych badaczy w celu promowania europejskiej doskonałości w zakresie badań naukowych;
58. uważa, że państwa członkowskie muszą zagwarantować system stypendiów dających młodym mężczyznom i kobietom dostęp do szkolnictwa wyższego na zasadzie równych szans, z myślą o unikaniu powielania nierówności i kładąc szczególny nacisk na szkolnictwo wyższe;począwszy
Kształcenie i szkolenie zawodowe
59. wzywa państwa członkowskie do unowocześniania i podnoszenia atrakcyjności oraz jakości kształcenia i szkolenia zawodowego, tak aby lepiej odpowiadały obecnym i przyszłym potrzebom zmieniającego się rynku pracy, na którym do 2020 r. będą wymagane nowego rodzaju wiedza i umiejętności potwierdzone dyplomami, które powinny być wzajemnie uznawane we wszystkich państwach członkowskich; w związku z tym podkreśla duży sukces, jaki odniosły dwutorowe systemy kształcenia w odnośnych państwach członkowskich;
60. podkreśla, że jednym z kluczowych elementów walki z bezrobociem młodzieży jest dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego do przyszłych wymogów rynku pracy w zakresie umiejętności, w związku z czym należy poprawić przygotowanie do przejścia od nauki w szkole, kształcenia i szkolenia zawodowego lub studiów wyższych do pracy zawodowej, które powinno następować bezpośrednio po zakończeniu nauki; jest zdania, że należy wzmocnić powiązania między szkołami, organizacjami młodzieżowymi, różnymi sektorami rynku pracy i pracodawcami, np. poprzez wykłady wygłaszane przez specjalistów w różnych dziedzinach w celu zapoznania studentów z ich przyszłą pracą;
61. podkreśla zatem podstawowe znaczenie skutecznego wdrożenia inicjatywy dotyczącej europejskiej gwarancji na rzecz młodzieży oraz uczynienia z niej instrumentu aktywnej integracji na rynku pracy; podkreśla, że państwa członkowskie nie złożyły dotychczas przekonywującego zobowiązania do wdrożenia inicjatywy dotyczącej europejskiej gwarancji na rzecz młodzieży, i wzywa je, aby szybko to uczyniły;
62. jest zdania, że mobilność w celu nabywania nowych umiejętności jest znaczącym narzędziem poprawy umiejętności i kwalifikacji, rozwoju osobistego i aktywnej postawy obywatelskiej młodych ludzi; uważa, że należy zatem wspierać dobrowolną mobilność wszystkich młodych ludzi w ramach nauki szkolnej oraz kształcenia zawodowego, dokształcania i szkolnictwa wyższego, niezależnie od ich statusu finansowego, społecznego i etnicznego, rodzaju nauki lub szkolenia, w którym uczestniczą, czy też niepełnosprawności lub problemów zdrowotnych, oraz że do mobilności tej należy zachęcać poprzez poradnictwo zawodowe i konsultacje dostępne w ciągu całego tego procesu;
63. zaznacza, że mobilność nie musi prowadzić do obniżenia standardów społecznych w państwie przyjmującym; podkreśla znaczenie, jakie dla większej mobilności ma wzajemne uznawanie uzyskanych w UE świadectw szkolnych, kwalifikacji zawodowych i dyplomów uczelni wyższych oraz kwalifikacji zdobytych w ramach dokształcania;
64. wzywa do odpowiedniego wdrożenia ECVET, EQF i ECTS; jasno stwierdza, że świadectwo uznania musi zostać wydane w ciągu 12 miesięcy od dnia uzyskania kwalifikacji; zauważa, że Parlament otrzymuje regularne informacje za sprawą wskaźników mobilności;
65. podkreśla konieczność wspierania i dalszego zwiększania mobilności w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego z uwzględnieniem praktyk zawodowych, poprzez zapewnienie osobom odbywającym kształcenie i szkolenie zawodowe oraz praktykę zawodową informacji, poradnictwa, wsparcia i struktur przyjmowania podczas pobytu za granicą; podkreśla w szczególności konieczność ustanowienia partnerstwa z ośrodkami szkoleniowymi i organizacjami przedsiębiorstw, aby zapewnić wysokiej jakości mobilność i włączyć je w spójny sposób do programów szkoleń;
66. zwraca uwagę na problemy związane z przejściem z systemu kształcenia i szkolenia zawodowego do szkolnictwa wyższego i podkreśla, że placówki kształcenia muszą dokonać zmian, aby przejście to było łatwiejsze;
67. podkreśla, że dzięki poszerzaniu wiedzy i umiejętności młodych ludzi kształcenie i szkolenie zawodowe oraz szkolnictwo wyższe i szkolenia mogą przyczynić się do zwiększenia ich motywacji i optymizmu, jak również pomóc im w rozwijaniu poczucia własnej wartości;
Przejście z kształcenie i szkolenia do pracy
68. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wspieranie wolontariatu za pomocą działań takich jak odpowiedni i stabilny status prawny wolontariatu oraz uwzględnianie go w stażu pracy, dzięki czemu wybór taki stanie się wartościowy dla młodzieży, zwłaszcza w okresach bezrobocia;
69. zdecydowanie podkreśla, że łatwe wejście młodzieży na rynek pracy zależy w głównej mierze od unowocześnienia, w tym w zakresie programów nauczania, placówek kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uniwersytetów, co pozwoli na zapewnienie wysokiej jakości kształcenia i na dostosowanie ich programów nauczania do potrzeb rynku pracy;
70. podkreśla znaczenie możliwości uelastycznienia rozkładu zajęć na uczelni dla studentów, którzy już rozpoczęli pracę zawodową i jednocześnie pragną studiować;
71. podkreśla, że młodzi ludzie powinni uzyskać dostęp do kształcenia i szkolenia zawodowego po podjęciu pracy, umożliwiający im tym samym zdobywanie wiedzy podczas pracy zawodowej, i że należy wspierać kształcenie ustawiczne, uczenie się przez całe życie i rozwój zawodowy od momentu podjęcia pierwszej pracy, a także że należy nakłaniać państwa członkowskie do stworzenia niezależnych systemów doradztwa w zakresie dokształcania, aby zagwarantować, że stanie się ono normą;
72. zwraca uwagę, że wysoka jakość pierwotnego kształcenia szkolnego i zawodowego we wszystkich branżach i zawodach zwiększa szanse młodych ludzi na rynku pracy i zapewnia przedsiębiorstwom dopływ wykwalifikowanych pracowników; wzywa państwa członkowskie do utworzenia odpowiednich organów nadzoru w celu zapewnienia takiego kształcenia i szkolenia;
73. zdecydowanie popiera cel UE dotyczący zwiększenia do 40% odsetka młodzieży kończącej szkołę wyższą lub równorzędną (szkolnictwo wyższe i zawodowe);
74. podkreśla znaczenie instrumentów wspierających młodzież w wyborach związanych z ich kształceniem i życiem zawodowym, począwszy od szkoły podstawowej po najwyższe poziomy edukacji i szkoleń, w celu lepszego przygotowania ich do płynnego przejścia do aktywnego życia zawodowego; jest zdania, że należy podjąć działania w celu wzmocnienia roli otoczenia rodzinnego i społecznego młodzieży oraz szkół w kierowaniu planowaniem przez nich kariery zawodowej oraz w towarzyszeniu im w wyborze zawodu; w wielu przypadkach konieczne jest ponadto konkretne wsparcie indywidualne w formie poradnictwa zawodowego i pomocy w początkowej fazie pracy zawodowej;
75. zachęca placówki szkolnictwa wyższego do wprowadzenia do odpowiednich programów nauczania godziwie opłacanych, wysokiej jakości staży, co umożliwiłoby młodzieży przygotowanie się do aktywnego życia zawodowego, a w szczególności umożliwiłoby im dostęp do miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji; zwraca uwagę, że staże te nie powinny zastępować prawdziwego zatrudnienia i musi im towarzyszyć odpowiednie wynagrodzenie oraz ochrona socjalna, oraz podkreśla potrzebę uznawania tych staży na rynku pracy; apeluje do państw członkowskich o prowadzenie polityki sprzyjającej zatrudnianiu młodych ludzi;
76. wzywa Komisję, aby wspierała na szczeblu europejskim inicjatywy zmierzające do uznania okresu stażu za okres pracy zawodowej w zakresie uprawnień do zabezpieczenia społecznego, co ma już miejsce w niektórych państwach członkowskich;
77. uznaje za niezwykle ważne wspieranie inicjatyw sektora prywatnego skierowanych do młodzieży w celu sprzyjania tworzeniu miejsc pracy i integracji społecznej;
78. dostrzega potrzebę wykorzystania europejskiej historii i kultury jako idealnych narzędzi pogłębiania integracji europejskiej,
79. sądzi, że wysokiej jakości systemy kształcenia i szkolenia mogą pomóc w zwiększeniu szans na znalezienie przez młodych ludzi dającej satysfakcję pracy, co spowoduje bardziej ufne spoglądanie młodych ludzi w przyszłość, pobudzi ich kreatywność i tym samym przyczyni się do dobrobytu społeczeństwa;
80. uznaje rolę władz lokalnych i regionalnych w obszarze kształcenia i mobilności; jest zdania, że ich kmpetencje i doświadczenie powinno się postrzegać jako uzupełnienie działań UE; podkreśla, że aby osiągnąć swe cele, UE powinna wypracowywać podejście partnerskie, w szczególności w stosunku do władz lokalnych i regionalnych;
Sytuacja zatrudnienia młodych ludzi
81. podkreśla, że sytuacja zatrudnienia młodych ludzi zależy od ogólnej polityki gospodarczej; nalega, by państwa członkowskie zwróciły się w kierunku inwestowania i tworzenia miejsc pracy; podkreśla, że środki oszczędnościowe, które polegają np. na cięciach w systemie oświaty i na ograniczaniu funduszy na tworzenie miejsc pracy, nie pomogą młodym ludziom, mogą zaś przynieść szkodę społeczeństwu i gospodarce w perspektywie długoterminowej;
82. podkreśla, że należy ustanowić ścisłe powiązania między przewodnimi inicjatywami w dziedzinie zwalczania bezrobocia, takimi jak „Mobilna młodzież” i „Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”; uważa, że w rozwój zrównoważonej strategii na rzecz zmniejszenia bezrobocia wśród młodych powinni być zaangażowani partnerzy społeczni, przedstawiciele biznesu, władze lokalne i regionalne oraz organizacje młodzieżowe, przy czym konieczne jest ogólnounijne formalne uznawanie i poświadczanie umiejętności odzwierciedlonych w formalnych i nieformalnych kwalifikacjach – zgodnie z unijnym systemem EQF – i uzyskanych w systemie nauczania formalnym, nieformalnym i „pozaformalnym”;
83. zwraca uwagę, że w wyniku kryzysu gospodarczego i finansowego bezrobocie wśród młodych ludzi – którego przyczyny zdaniem Międzynarodowej Organizacji Pracy nie wynikają z wysokości dochodów i pozapłacowych kosztów pracy, praw do partycypacji pracowników czy standardów ochrony socjalnej – jest poważnym wyzwaniem w całej UE, którego jak dotąd nie podjęły w wystarczającej mierze ani UE, ani państwa członkowskie; podkreśla, że bezrobocie w młodym wieku naraża osobę na poważne ryzyko ubóstwa w perspektywie długoterminowej; podkreśla potrzebę wysokiej jakości miejsc pracy, tak aby zapobiegać sytuacji, w której młodzi ludzie będą się zaliczać do kategorii „pracujących ubogich”;
84. podkreśla, że umowy o pracę i staż powinny przewidywać prawa socjalne dla wszystkich, począwszy od pierwszego dnia umowy; odrzuca wszelkie propozycje odejścia od tej zasady; zaznacza, że niedopuszczalne jest stosowanie skróconych okresów wypowiedzenia, że postanowienia układów zbiorowych i przepisów ustawowych muszą mieć zastosowanie jak do zwykłych pracowników oraz że prawa w zakresie partycypacji i wolności zrzeszania się powinny obowiązywać bez ograniczeń od pierwszego dnia pracy;
85. zwraca się o wprowadzenie unijnych ram określających prawa i zabezpieczenia dla niestandardowych i niestabilnych form zatrudnienia w sposób nienaruszający zasady pomocniczości;
86. podkreśla, że należy chronić młodych ludzi przed dyskryminacją w miejscu pracy, zwłaszcza z uwagi na wiek i doświadczenie zawodowe, poprzez skuteczne wdrożenie dyrektywy 2000/78/WE; wzywa wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia krajowej strategii na rzecz rozwiązania problemu bezrobocia wśród młodzieży;
87. podkreśla, że młodzi ludzie dążą w głównej mierze do uzyskania niezależności, dostępu do opieki zdrowotnej i przyzwoitych warunków mieszkaniowych za rozsądną cenę przy możliwości szkolenia się, pracy i osobistego rozwoju; wzywa zatem państwa członkowskie, aby eliminowały dyskryminację ze względu na wiek w zakresie dostępu do systemów opieki społecznej;
88. ponownie podkreśla znaczenie konkretnych i możliwych do zweryfikowania celów powiązanych z odpowiednimi środkami finansowymi przy wdrażaniu strategii Europa 2020 i zintegrowanych wytycznych na rzecz ograniczenia bezrobocia młodych ludzi; zaznacza w związku z tym, że w ramach swoich krajowych programów reform państwa członkowskie powinny zobowiązać się do podniesienia stopy zatrudnienia młodych ludzi w wieku 15-25 lat o 10% do 2014 r. oraz stopy zatrudnienia młodych ludzi (nieuczących się) o 75% do 2020 r.;
89. zauważa, że ponieważ do 2020 r. około 35% wszystkich miejsc pracy będzie wymagało wysokich kwalifikacji oraz zdolności adaptacji i innowacyjności, należy zdecydowanie dążyć do zwiększenia do co najmniej 40% odsetka osób w wieku 30-34 lat, które ukończyły szkołę wyższą lub jej odpowiednik;
90. uznaje, że wdrażanie zintegrowanych wytycznych należy do obowiązków państw członkowskich, Komisja zaś powinna wspierać i monitorować działania na szczeblu krajowym w drodze otwartej metody koordynacji; uważa, że należy monitorować grupy docelowe i wskaźniki zaproponowane przez Komisję w ramach inicjatywy, zaś postępy we wdrażaniu należy oceniać na podstawie jednoznacznych wskaźników;
91. jest zdania, że państwa członkowskie powinny podjąć działania mające na celu dostarczenie możliwie największej ilości informacji, możliwości wyboru oraz szkoleń, aby pomóc młodym ludziom rozwijać swój potencjał, jest jednak przekonany, że najskuteczniej odbędzie się to za pośrednictwem osób prowadzących działania na szczeblu lokalnym w każdym państwie członkowskim;
92. uważa, że należy dalej rozwijać wysokiej jakości usługi doradztwa w sprawie kariery zawodowej i poradnictwa zawodowego; podkreśla znaczenie angażowania partnerów społecznych w proces planowania, organizacji, świadczenia i finansowania tych usług, aby zapewnić ich dopasowanie do potrzeb rynku pracy i skuteczność;
93. podkreśla, że w kontekście odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw użyteczne byłoby podjęcie działań wspierających młodzież w wyborze trwałej ścieżki zawodowej z uwzględnieniem potrzeb zarówno krajowego, jak i europejskiego rynku pracy, oraz zauważa, że działaniom tym mogłyby towarzyszyć również odpowiednie okresy nauki zawodu;
94. uważa, że wybór zawodu jest ciągle w dużym stopniu podyktowany uwarunkowaniami płci, co pogłębia brak równouprawnienia; podkreśla, że ma to wpływ zarówno na bezrobocie, jak i na ubóstwo wśród kobiet; podkreśla, że należy przezwyciężyć dyskryminację ze względu na płeć;
95. podkreśla, że należy podjąć działania, które dostarczą młodzieży kompleksowy obraz ścieżek nauki i szkolenia oraz późniejszych możliwości zawodowych, np. z pomocą doradców ds. równości, i że już na wczesnym etapie należy interesować dziewczęta wyborem takich przedmiotów, jak matematyka, informatyka, nauki przyrodnicze i technologia, oraz wspierać je, w szczególności w ramach dziedzin o znaczeniu strategicznym w kontekście rozwoju zawodowego, zaś chłopców do zawodów o profilu edukacyjnym, opiekuńczym i społecznym, oraz wspierać ich w tym zakresie;
96. podkreśla, że ze względu na przyszły niedobór wykwalifikowanych pracowników należy w sposób ukierunkowany wspierać potencjał dziewcząt i kobiet, w szczególności za pomocą konkretnych programów wsparcia, które zachęcają do przygotowywania dziewcząt do zawodów naukowych i technicznych;
97. z zadowoleniem przyjmuje większą rolę EBI w tworzeniu programów finansowania przeznaczonych dla studentów oraz we wspieraniu młodych ludzi zakładających własne firmy; uważa, że EBI powinien odgrywać jeszcze większą rolę, inwestując w sposób selektywny w sektory o znacznej wartości dodanej w państwach członkowskich, a zwłaszcza w te przedsiębiorstwa, które dokładają największych starań, by zatrudniać młodych ludzi i zapewniać im wysoką jakość szkolenia;
98. zwraca uwagę, że młodych ludzi o mniejszych szansach życiowych, a w szczególności grupę osób niepracujących i nieuczących się („NEET”), należy objąć wsparciem, a nawet mentoringiem, w celu określenia ich indywidualnych potrzeb, skupiając się na poprawie ich integracji na rynku pracy i dostępu do wysokiej jakości miejsc pracy;
99. uważa, że bezpłatne szkolenia finansowane ze środków publicznych oraz znormalizowany system pomocy edukacyjnej mogą być skutecznym narzędziem integracji na rynku pracy młodych ludzi w szczególnie trudnej sytuacji;
100. podkreśla jednak, że pierwsze wejście na rynek pracy ma podstawowe znaczenie oraz że wszelkie działania integracyjne, poparte środkami wspierającymi skupiającymi się na potrzebach poszczególnych osób, powinny mieć na celu sprzyjanie jak najwcześniejszemu dostępowi do regularnego rynku pracy;
101. zwraca uwagę na szczególne trudności, jakie napotykają ubodzy młodzi ludzie w związku z wyjazdami za granicę z powodu ograniczeń finansowych i językowych, a w niektórych przypadkach z powodu dyskryminacji; jest przekonany, że wsparcie finansowe musi w szczególności zaspokajać potrzeby osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji;
102. podkreśla znaczenie tworzenia szans zatrudnienia dla młodych niepełnosprawnych przez tworzenie odpowiednich programów szkolenia, a także zachęcania do większej liczby dotacji na rzecz zatrudnienia dla tej ważnej grupy młodych ludzi z myślą o wsparciu ich w lepszej integracji i wykorzystaniu swojego potencjału w społeczeństwie;
103. wzywa państwa członkowskie i Komisję do wspierania kampanii informacyjnych na temat możliwości kształcenia i dokształcania dla młodzieży niepełnosprawnej, jak projekt „Exchange Ability” w ramach Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych i sieć Erasmus Student Network;
104. podkreśla, że program prac Eurofound na lata 2009-2012 obejmuje realizację specjalnego projektu „Aktywna integracja młodzieży niepełnosprawnej i z problemami zdrowotnymi”, oraz zwraca uwagę na zasadniczą rolę ośrodków szkoleniowych oferujących szkolenie w zakresie umiejętności socjalnych i zawodowych dla młodzieży niepełnosprawnej oraz pochodzącej z placówek opiekuńczych; wzywa do wsparcia rozwoju i wykorzystywania tych ośrodków szkoleniowych w zależności od potrzeb;
105. podkreśla potrzebę środków na rzecz pełnego wyjaśnienia na szczeblu krajowym i europejskim zjawiska młodzieży bez pracy, nieuczestniczącej w kształceniu ani w szkoleniach; wzywa Komisję, we współpracy z państwami członkowskimi, do określenia przyczyn marginalizacji młodych ludzi oraz do wydania zaleceń co do sposobów ich integracji i zaradzenia problemowi poprzez realizację w ciągu najbliższych dziesięciu lat odnośnych celów dotyczących możliwości zatrudnienia i konkurencyjności europejskiej siły roboczej oraz ograniczenia odsetka osób porzucających naukę;
106. podkreśla, że staże stanowią odpowiednią pomoc w prawidłowym wyborze kariery na wszystkich etapach wyboru zawodu; ponownie zwraca uwagę na konieczność wprowadzenia minimalnych norm odbywania stażów, przykładowo dotyczących wynagrodzenia i praw socjalnych – w tym ustaleń dotyczących ochrony socjalnej i zabezpieczenia społecznego – w celu poprawy jakości staży i zagwarantowania ich wartości edukacyjnej;
107. ponawia opinię, że staże nie mogą zastępować faktycznych miejsc pracy, a ich długość musi być ściśle ograniczona; podkreśla, że pilnie potrzebne są prawnie wiążące europejskie ramy jakości dla staży, obejmujące wszystkie formy edukacji i szkolenia, tak aby uniknąć wykorzystywania stażystów, oraz że Komisja powinna przestawić plan działania wraz z harmonogramem obejmującym zarys wdrażania tych ram jakości;
108. przyjmuje z zadowoleniem inicjatywę „Twoja pierwsza praca z EURES-em” na rzecz promowania mobilności zawodowej, która powinna być ściśle powiązana z „Europejskim systemem monitorowania wolnych miejsc pracy”, tak aby pracownicy i pracodawcy dysponowali kompleksowym, przejrzystym przeglądem unijnego rynku pracy, a wolne miejsca były możliwie szybko obsadzane przez odpowiednie osoby; zauważa jednak, że nie może to prowadzić do drenażu mózgów w niektórych częściach UE;
109. podkreśla, że skoordynowane aktywne środki UE wobec rynku pracy, takie jak finansowane ze środków publicznych programy na rzecz pracy dla młodych ludzi oraz tworzenie odpowiednio wynagradzanych, nowych, trwałych i dobrych miejsc pracy oraz nowych przedsiębiorstw, a także promowanie kultury przedsiębiorczości w szkołach, zachęty do nowych inicjatyw, pomoc techniczna dla nowo powstałych przedsiębiorstw, uproszczenie procedur administracyjnych celem przyśpieszenia formalności, sieci usług na poziomie lokalnym w celu ułatwienia zarządzania oraz kontakty z uniwersytetami i ośrodkami badawczymi w celu promowania innowacji produktów i procesów, uznawanie wolontariatu jako doświadczenia zawodowego, a także propagowanie przedsiębiorczości to wszystko warunki niezbędne w procesie pomyślnego zwalczania bezrobocia wśród młodzieży i wspierania wzrostu sprzyjającego integracji;
110. podkreśla znaczenie „pozaformalnego” i nieformalnego kształcenia i uczenia się oraz wolontariatu dla rozwoju młodzieży; podkreśla, że uzyskane umiejętności nie tylko oferują młodym ludziom szanse wejścia na rynek pracy, ale także umożliwiają im aktywne angażowanie w społeczeństwo oraz podjęcie odpowiedzialności za własne życie;
111. zwraca uwagę, że ostatecznym celem inicjatywy „Mobilna młodzież” jest nie tylko poprawa europejskich systemów kształcenia i zwiększenie zdolności do zatrudnienia wśród młodzieży, ale również stworzenie społecznego otoczenia, w którym każdy młody człowiek będzie mógł realizować swój potencjał i swoje aspiracje;
o
o o
112. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.
UZASADNIENIE
Program „Mobilna młodzież” jest jedną z siedmiu sztandarowych inicjatyw w ramach strategii Komisji Europejskiej Europa 2020 mającej na celu promowanie inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego. Inicjatywa ta składa się z 28 kluczowych działań i konkretnych środków mających ulepszyć kształcenie i szkolenie młodzieży przez mobilność i ułatwianie młodym ludziom przejścia z fazy kształcenia na rynek pracy. Jest to szczególnie ważne obecnie, ponieważ młodzież, jako jedna spośród grup społecznym, które najbardziej odczuły skutki kryzysu finansowego i jednocześnie najmniej przyczyniły się do jego powstania, potrzebuje pomocy, aby wejść na rynek pracy i tym samym zabezpieczyć swoją przyszłość, a także pobudzić gospodarkę. To młodzi ludzie będą decydować o przyszłości i jest szczególnie ważne, aby mogli dzisiaj rozwijać kompetencje, umiejętności i wiedzę, które pozwolą im aktywnie wspierać wzrost i trwałą przyszłość Unii Europejskiej w nadchodzących latach i osiągnąć cele wyznaczone w ramach strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego.
Inicjatywa ta ma na celu osiągnięcie głównych celów strategii Europa 2020, jakimi są obniżenie odsetka osób przedwcześnie kończących edukację szkolną z 15% do 10% oraz zwiększenie udziału osób posiadających wyższe wykształcenie z 31% do co najmniej 40%, do roku 2020. Z powodu przedwczesnego kończenia edukacji szkolnej młodzież jest narażona na bezrobocie i życie w ubóstwie, co pociąga za sobą wysokie koszty społeczne i ekonomiczne. Obecnie w UE 14,4 % młodych ludzi w wieku 18-24 lata nie ukończyło nawet szkoły ponadgimnazjalnej i są objęte żadnym systemem szkolenia i kształcenia. Ponadto około 21% młodych ludzi w UE pozostaje bez pracy.
Inicjatywa „Mobilna młodzież” skupia się na mobilności edukacyjnej, ale równie istotne jest zadbanie, aby otrzymywane wykształcenie odpowiadało zapotrzebowaniom rynku pracy, co pozwoli młodym ludziom na zdobycie umiejętności i wiedzy, których będą potrzebować. Szacuje się, że do 2020 r. 35 % wszystkich stanowisk pracy będzie wymagało wysokich kwalifikacji (podczas gdy obecnie odsetek ten wynosi 29 %), co stanowi 15 milionów więcej stanowisk pracy. Inicjatywa „Mobilna młodzież” dąży do zwiększenia mobilności młodzieży przez zagwarantowanie, że do 2020 r. wszyscy młodzi ludzie w UE będą mieli możliwość uczenia się za granicą. Mobilność jest istotna, aby poznać inne kultury, ale również pozwala lepiej zrozumieć swoją własną. Mniej niż jedna trzecia osób w Unii Europejskiej ma wykształcenie wyższe, w porównaniu z ponad 40% w USA i ponad 50% w Japonii, dlatego Europa musi zwiększyć te liczby, aby stać się bardziej konkurencyjna na nieustannie rozwijającym się rynku światowym.
Strategia ta ma na celu zwiększenie mobilności dla wszystkich młodych ludzi, a nie tylko uczących się w szkołach wyższych. Wysokiej jakości kształcenie i szkolenie zawodowe, które stanowiło w 2002 r. główny cel UE w ramach procesu kopenhaskiego, jest niezbędne, aby odpowiedzieć na zmieniające się obecnie potrzeby rynku pracy. Inicjatywa „Mobilna młodzież” poprawi mobilność edukacyjną młodzieży w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego, co w rezultacie pozwoli na zmniejszenie bezrobocia.
Państwa członkowskie UE wykazały już chęć współpracy w celu osiągnięcia inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego poprzez przyjęcie strategii Europa 2020. Ich ciągłe zaangażowane jest konieczne, aby zagwarantować, że młodzież w Europie nie zostanie pozbawiona szans rozwoju, a także aby wspierać zwiększanie przyszłego dobrobytu Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie skupia się przede wszystkim na edukacyjnych aspektach inicjatywy „Mobilna młodzież”, która ma na celu obniżenie odsetka młodych ludzi przedwcześnie kończących naukę, zwiększenie udziału osób posiadających wyższe wykształcenie, uatrakcyjnienie kształcenia i szkolenia zawodowego i poprawę uznawania edukacji „pozaformalnej” i uczenia się nieformalnego. Inicjatywa „Mobilna młodzież” jest specyficzną strategią polityczną dla młodych ludzi mającą na celu prezentację istniejących programów, a także przeprowadzenie w najbliższych latach nowych kluczowych działań, które uzupełnią obecne struktury i przyczynią się do powodzenia istniejących ram strategicznych.
Uwagi ogólne
Obecnie nie ma dodatkowego budżetu przyznanego na inicjatywę „Mobilna młodzież”. Aby zapobiec sytuacji, w której ta nowa strategia pozostanie jedynie pomysłem, konieczne jest zaangażowanie państw członkowskich zarówno w zakresie finansowego wsparcia, jak i realizacji na szczeblu krajowym w każdym z tych państw, a także przyjęcie budżetu UE przeznaczonego na tę inicjatywę. Państwa członkowskie powinny postrzegać to jako długoterminową inwestycję nie tylko w kształcenie młodzieży, ale również w przyszły dobrobyt każdego z państw i całej UE. Należy nierozerwalnie połączyć inicjatywę „Mobilna młodzież” z ogólną strategią na rzecz wzrostu gospodarczego, aby uzyskać wystarczające środki i polityczne zaangażowanie. Poza finansowaniem inicjatywy „Mobilna młodzież” jest niezbędne, aby istniejące programy, takie jak Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius, Grundtvig, „Młodzież w działaniu” i Marie-Curie wciąż otrzymywały wsparcie finansowe i polityczne. Programy te osiągnęły jak dotąd spory sukces i nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nadal muszą być równie dobrze realizowane.
Młodzi ludzie, jako najważniejsze strony zainteresowane i specjaliści w kwestiach, które ich dotyczą, muszą także zostać włączeni w cały proces inicjatywy „Mobilna młodzież” i uczestniczyć w zorganizowanym dialogu z UE, co tym samym pozwoli na pobudzanie i promowanie aktywnego obywatelstwa. Obejmuje to przeprowadzanie konsultacji, realizację strategii i powiązanych z nią programów, ocenę skuteczności i zalecenia dotyczące ulepszeń w przyszłości. Ponadto społeczeństwo obywatelskie odgrywało i wciąż odgrywa kluczową rolę w kwestiach dotyczących młodzieży w UE i Unia wraz z państwami członkowskimi powinny ściśle współpracować z tymi organizacjami, aby korzystać z ich wiedzy i doświadczenia, oraz aby uniknąć niepotrzebnego powielania podjętych już wysiłków.
Mobilność
Promowanie mobilności młodzieży w ramach przedmiotowej inicjatywy jest przyjmowane z zadowoleniem, ale równocześnie należy zaznaczyć, że niezbędne jest przezwyciężenie praktycznych przeszkód i barier dla mobilności, o czym była mowa w zielonej księdze w sprawie mobilności edukacyjnej. Dotyczy to problemów z wizami, dokumentami medycznymi w różnych językach, kłopotów z możliwością przenoszenia grantów podczas pobytu za granicą oraz faktu, że dodatkowe wsparcie finansowe może być konieczne w przypadku mieszkania w państwach o wysokich kosztach pobytu, takich jak Szwecja czy Dania. Należy również dalej dążyć do tego, aby czas spędzony za granicą, a także kwalifikacje zdobyte w innych państwach UE były uznawane. Ponadto wiadomo, że osoby niepełnosprawne napotykają jeszcze większe przeszkody dla mobilności niż osoby zdrowe i dodatkowe mechanizmy powinny zostać wprowadzone dla zapewnienia wszystkim jednakowych szans. Wreszcie osoby uczące się, które założyły rodziny i np. mają dzieci, powinny także otrzymać dodatkowe wsparcie, aby przezwyciężyć szczególne wyzwania, które napotkają podczas uczestniczenia w programie na rzecz mobilności edukacyjnej.
Mobilność osób uczących się może bardzo pozytywnie wpłynąć na uczestników, niemniej jednak wiadomo również, że z powodu złej organizacji może okazać się wręcz szkodliwa (np. ze względu na negatywne doświadczenia związane z nową kulturą, poczucie samotności i tęsknotę za domem, etc.): wysokiej jakości mobilność ma więc priorytetowe znaczenie i musi zostać zapewniona oraz zagwarantowana młodym ludziom, którzy uczestniczą w tym programie. Ponadto inicjatywa „Mobilna młodzież” skupia się przede wszystkim na mobilności młodzieży uczęszczającej do szkół wyższych, ale należy także podkreślić wartość dodaną mobilności osób ze szkół średnich, i takie programy jak Comenius powinny być promowane w państwach członkowskich, wśród młodzieży i ich rodziców. Prezydencja węgierska zajmie się mobilnością podczas swojej kadencji i należy wykorzystać tę okazję w celu wysunięcia tej kwestii na pierwszy plan debaty.
Edukacja „pozaformalna” i uczestnictwo młodzieży
Chociaż bezrobocie wśród młodzieży jest obecnie bardzo poważnym problemem na całym świecie, który wymaga zdecydowanych działań, należy pamiętać, że mobilność jest czymś więcej niż tylko wchodzeniem na rynek pracy; jest ona niezwykle istotna dla edukacji „pozaformalnej”, która z kolei pomaga rozwijać w młodych ludziach kluczowe kompetencje i umiejętności. Wysokiej jakości mobilność jest niezbędna, aby umożliwić młodym ludziom międzykulturowe uczenie się, osobisty rozwój i wielojęzyczność, a działania w ramach inicjatywy „Mobilna młodzież” powinny być gwarancją, że kwestie te otrzymały właściwą uwagę i wsparcie. Nauka języków obcych, szczególnie we wczesnym okresie życia, jest niezwykle ważnym czynnikiem przyczyniającym się do sukcesu mobilności, jak również do udanego rozwoju innych ważnych umiejętności i kompetencji.
Inicjatywa „Mobilna młodzież” kładzie nacisk na zatrudnienie jako końcowy rezultat, ponieważ rzeczywiście zatrudnienie jest problemem związanym z kształceniem, ale również z uczestnictwem młodzieży i aktywnym obywatelstwem. Prezydencja belgijska bardzo jasno wypowiedziała się na temat wartości pracy młodzieży oraz edukacji „pozaformalnej” i konieczne jest, aby inicjatywa „Mobilna młodzież” również wspierała obie te kwestie. Ponadto aktywne uczestnictwo młodzieży zwiększa szanse mobilności i zaangażowania na rzecz demokratycznych procesów; odsetek młodych ludzi, którzy głosowali w ostatnich wyborach europejskich, był dwukrotnie wyższy wśród tych, którzy brali udział w programie wymiany Erasmus, w porównaniu z tymi, którzy w nim nie uczestniczyli. Dlatego istniejące programy powinny nadal koncentrować się na aktywnym obywatelstwie i rozwoju kluczowych kompetencji, edukacji „pozaformalnej” i promowaniu europejskiego społeczeństwa obywatelskiego.
Przedwczesne porzucanie nauki szkolnej
Głównym celem inicjatywy „Mobilna młodzież” jest obniżenie odsetka osób przedwcześnie kończących edukację szkolną z 15% do 10%. Działanie to jest przyjmowane z zadowoleniem, ale należy również zadbać o to, aby osoby, które przedwcześnie porzuciły szkołę, miały szansę na powrót do nauki na późniejszym etapie życia, żeby zagwarantować, że perspektywa społecznej mobilności będzie nadal istniała dla ludzi w przyszłości.
Szkolnictwo wyższe i proces boloński
Pomimo pewnych błędów popełnionych podczas rozwoju i realizacji procesu bolońskiego (z których wyciągnięto wiele wniosków), ostatecznie okazał się on korzystny dla młodych ludzi i ich potrzeb związanych z kształceniem i w przyszłości nadal powinien być realizowany. Rynek pracy znacznie się zmienił w ostatnich latach i dlatego kluczowe jest, aby systemy kształcenia były zgodne z potrzebami rynku i aby odpowiadały jego zapotrzebowaniom. Wspieranie oraz promowanie ściślejszej i wysokiej jakości współpracy pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego a przedsiębiorstwami jest konieczne, aby zagwarantować, że wykształcenie, które otrzymuje młodzież, jest zgodne z wiedzą, umiejętnościami, kompetencjami oraz doświadczeniem potrzebnymi w znalezieniu zatrudnienia. Ponadto zbyt duża część szkolnictwa wyższego opiera się na wiedzy teoretycznej; jest ona istotna, ale dla młodych ludzi jest również bardzo ważne zdobywanie dodatkowo praktycznej wiedzy i doświadczenia przez wysokiej jakości obowiązkowe staże (które powinny mieć odpowiedni status prawny i być płatne, aby mogła z nich korzystać młodzież ze wszystkich środowisk społeczno-ekonomicznych, oraz nie powinny jedynie zastępować stałych stanowisk pracy). Ponadto należy bardziej pobudzać i wspierać przedsiębiorczość w szkolnictwie wyższym.
Kształcenie i szkolenie zawodowe
Potrzeby rynku pracy nie dotyczą jedynie młodych ludzi z wykształceniem uniwersyteckim i kluczowe jest uznanie, że kształcenie i szkolenie zawodowe również odgrywa dużą rolę w udanym przejściu z systemu kształcenia do zatrudnienia oraz promowanie mobilności wśród wszystkich młodych ludzi. Bardzo często nie przywiązuje się wystarczającej wagi do kształcenia i szkolenia zawodowe i należy coś zrobić, aby zwiększyć prestiż i uznanie tego typu kształcenia w celu zachęcenia do niego większej ilości młodych ludzi. Ponadto potrzebne są odpowiednie struktury wspierające dla młodych ludzi uczących się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowe za granicą i należy bardziej promować program Leonardo da Vinci w celu zwiększenia jego widoczności i zainteresowania nim.
Istnieje bardzo duży związek pomiędzy sposobem uczestniczenia w życiu społeczeństwa a poziomem wykształcenia ludzi. Polityczne zaangażowanie i aktywne obywatelstwo są zdominowane zbyt często przez studentów w porównaniu z innymi grupami młodzieży. Promowanie i zwiększenie uznania kształcenia i szkolenia zawodowego pozwoli tym samym, aby więcej młodych ludzi pochodzących z odmiennych środowisk i z różnymi doświadczeniami mogło nabrać pewności siebie i zdobyć kompetencje, dzięki którym staną się aktywnymi obywatelami i zaczną się interesować politycznymi kwestiami mającymi wpływ na ich życie.
Podsumowanie
Do najważniejszych czynników w zakresie mobilności edukacyjnej należy zapewnienie wysokiej jakości, jak również, jednocześnie, udostępnienie jej wszystkim młodym ludziom. UE powinna zatem zachęcać więcej państw członkowskich do podpisania opracowanej przez Komisję Karty Jakości na rzecz Mobilności.
OPINIA Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (*) (21.3.2011)
dla Komisji Kultury i Edukacji
w sprawie „Mobilna młodzież” – ramy dla ulepszania europejskiego systemu kształcenia ogólnego i zawodowego
(2010/2307(INI))
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*): Jutta Steinruck(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu
WSKAZÓWKI
Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Kultury i Edukacji, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. podkreśla, że celem wszystkich inicjatyw musi być ukierunkowanie wszystkich młodych ludzi, tak aby z powodzeniem integrowali się ze społeczeństwem, i stałe przygotowywanie ich na Europę przyszłości, co oznacza także danie im możliwości angażowania się w działalność społeczną i pomagania w kształtowaniu społeczeństwa oraz umożliwienie wszystkim młodym ludziom korzystanie z nauki szkolnej, szkolnictwa wyższego i edukacji pozaformalnej, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz dokształcania ukierunkowanego na wymogi nowoczesnego, konkurencyjnego, integracyjnego i zrównoważonego modelu społeczeństwa, tak aby ułatwić im dostęp do rynku pracy; jednocześnie nie można dopuścić, by rynek pracy tracił młodych ludzi, którzy z różnych powodów mają problemy z nauką w szkole, należy natomiast zapewnić takim młodym ludziom konkretne wsparcie; zauważa, że dostęp do edukacji nie może zależeć od statusu społecznego lub sytuacji finansowej rodziców młodego człowieka; podkreśla znaczenie mobilności horyzontalnej na wszystkich poziomach kształcenia, zarówno na etapie edukacji szkolnej, jak i kształcenia zawodowego;
2. uznaje rolę organów lokalnych i regionalnych w obszarze kształcenia i mobilności; jest zdania, że ich uprawnienia i doświadczenie powinno się postrzegać jako uzupełnienie działań UE; podkreśla, że aby osiągnąć swe cele, UE powinna wypracowywać podejście partnerskie, w szczególności z organami szczebla lokalnego i regionalnego;
3. podkreśla, że sytuacja zatrudnienia młodych ludzi zależy od ogólnej polityki gospodarczej; nalega, by państwa członkowskie zwróciły się w kierunku inwestowania i tworzenia miejsc pracy; podkreśla, że środki oszczędnościowe, które polegają np. na cięciach w systemie oświaty i w tworzeniu miejsc pracy, nie pomogą młodym ludziom, mogą zaś przynieść szkodę społeczeństwu i gospodarce w perspektywie długoterminowej;
4. podkreśla potrzebę ograniczenia odsetka przedwczesnego kończenia nauki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem najmniej uprzywilejowanych obszarów;
5. zwraca uwagę, że w wyniku kryzysu gospodarczego i finansowego bezrobocie wśród młodych ludzi, które według Międzynarodowej Organizacji Pracy nie wynika z wysokości dochodów i pozapłacowych kosztów pracy, praw do partycypacji pracowników czy standardów ochrony socjalnej, jest poważnym wyzwaniem w całej UE, którego jak dotąd nie podjęła w wystarczającej mierze UE ani państwa członkowskie; podkreśla, że bezrobocie w młodym wieku naraża osobę na poważne ryzyko ubóstwa w perspektywie długoterminowej; podkreśla potrzebę wysokiej jakości miejsc pracy, tak aby zapobiegać sytuacji, w której młodzi ludzie będą się zaliczać do kategorii „pracujących ubogich”; podkreśla, że umowy o pracę i staż powinny przewidywać prawa socjalne dla wszystkich, począwszy od pierwszego dnia umowy; odrzuca wszelkie propozycje odejścia od tej zasady; zaznacza, że niedopuszczalne jest stosowanie skróconych okresów wypowiedzenia, a postanowienia układów zbiorowych i przepisów ustawowych muszą mieć zastosowanie jak do zwykłych pracowników, zaś prawa w zakresie partycypacji i wolności zrzeszania się powinny obowiązywać bez ograniczeń od pierwszego dnia pracy; zwraca się o ramy unijne określające prawa i zabezpieczenia dla niestandardowych i niestabilnych form zatrudnienia przy poszanowaniu zasady pomocniczości; podkreśla, że należy chronić młodych ludzi przed dyskryminacją w miejscu pracy, zwłaszcza z uwagi na wiek i doświadczenie zawodowe, poprzez skuteczne wdrożenie dyrektywy 2000/78/WE; wzywa wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia krajowej strategii na rzecz rozwiązania problemu bezrobocia wśród młodzieży;
6. podkreśla, że młodzi ludzie dążą w głównej mierze do uzyskania niezależności, dostępu do opieki zdrowotnej i przyzwoitych warunków mieszkaniowych za rozsądną cenę przy możliwości szkolenia się, pracy i osobistego rozwoju; wzywa zatem państwa członkowskie, aby eliminowały dyskryminację ze względu na wiek w zakresie dostępu do systemów opieki społecznej;
7. ponownie podkreśla znaczenie konkretnych i możliwych do zweryfikowania celów powiązanych z odpowiednimi środkami finansowymi przy wdrażaniu strategii Europa 2020 i zintegrowanych wytycznych na rzecz ograniczenia bezrobocia młodych ludzi; zaznacza w związku z tym, że w ramach krajowych programów reform państwa członkowskie powinny zobowiązać się do podniesienia stopy zatrudnienia młodych ludzi w wieku 15-25 lat o 10% do 2014 r. oraz stopy zatrudnienia młodych ludzi (nieuczących się) o 75% do 2020 r.; zauważa, że ponieważ do 2020 r. około 35% wszystkich miejsc pracy będzie wymagało wysokich kwalifikacji oraz zdolności adaptacji i innowacyjności, należy zdecydowanie dążyć do zwiększenia do co najmniej 40% odsetka osób w wieku 30-34 lat, które ukończyły szkołę wyższą lub jej odpowiednik; uznaje, że wdrożenie zintegrowanych wytycznych należy do odpowiedzialności państw członkowskich, Komisja zaś powinna wspierać i kontrolować działania na szczeblu krajowym w drodze otwartej metody koordynacji; uważa, że należy monitorować grupy docelowe i wskaźniki zaproponowane przez Komisję w ramach inicjatywy, zaś postępy we wdrażaniu należy oceniać na podstawie jednoznacznych wskaźników;
8. jest zdania, że mobilność w celu nabywania nowych umiejętności jest znaczącym narzędziem poprawy umiejętności i kwalifikacji, rozwoju osobistego i aktywnej postawy obywatelskiej młodych ludzi; uważa, że należy zatem wspierać dobrowolną mobilność wszystkich młodych ludzi w ramach nauki szkolnej oraz kształcenia zawodowego, dokształcania i szkolnictwa wyższego, niezależnie od ich statusu finansowego, społecznego i etnicznego, rodzaju nauki lub szkolenia, w którym uczestniczą, czy też niepełnosprawności lub problemów zdrowotnych, oraz że do mobilności tej należy zachęcać poprzez poradnictwo zawodowe i konsultacje dostępne w ciągu całego tego procesu; zaznacza, że mobilność nie musi prowadzić do obniżenia standardów społecznych w państwie przyjmującym; podkreśla znaczenie, jakie dla większej mobilności ma wzajemne uznawanie uzyskanych w UE świadectw szkolnych, kwalifikacji zawodowych i dyplomów uczelni wyższych oraz kwalifikacji zdobytych w ramach dokształcania; wzywa do odpowiedniego wdrożenia ECVET, EQF i ECTS; jasno stwierdza, że uznanie musi nastąpić w ciągu 12 miesięcy od dnia uzyskania kwalifikacji; zauważa, że Parlament otrzymuje regularne informacje za sprawą wskaźników mobilności;
9. podkreśla, że należy podnosić atrakcyjność mobilności i udzielać jej szerokiego i wystarczającego wsparcia, ze szczególnym uwzględnieniem osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji; ponownie stwierdza, że stanowisko to winno znaleźć odzwierciedlenie w kolejnych perspektywach finansowych; z myślą o poprawie mobilności przy kształceniu się apeluje o zwiększenie części budżetu przeznaczonej na program Leonardo;
10. wzywa państwa członkowskie do propagowania mobilności w dziedzinie nauki i zatrudnienia poprzez: a) zwiększanie świadomości i upowszechnianie informacji wśród wszystkich zainteresowanych młodych osób, b) podkreślanie na wczesnych etapach edukacji wartości dodanej mobilności, c) zapewnienie, że państwa członkowskie będą wzajemnie uznawać wyniki nauczania uzyskane w ramach doświadczeń z mobilnością, d) ograniczanie obciążenia administracyjnego i pobudzanie współpracy między odpowiednimi organami państw członkowskich;
11. wzywa Komisję do ułatwienia mobilności w dziedzinie nauki i zatrudnienia poprzez: a) wzmocnienie programów edukacji i programów młodzieżowych UE, jak Erasmus, Leonardo, Młodzież w działaniu, b) utwierdzenie wdrożenia istniejących europejskich programów i narzędzi, jak np. europejski system transferu i akumulacji punktów (ECTS) i Europass, c) dalszy rozwój nowych narzędzi, które już przetestowała, jak portal „Mobilna młodzież”, karta „Mobilna młodzież”, europejski paszport umiejętności i projekt pilotażowy „Twoja pierwsza praca z EURES-em”;
12. podkreśla, że jednym z kluczowych elementów walki z bezrobociem młodzieży jest dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego do przyszłych wymogów rynku pracy w zakresie umiejętności, w związku z czym należy poprawić przygotowanie do przejścia od nauki w szkole, kształcenia i szkolenia zawodowego lub studiów wyższych do pracy zawodowej, które powinno następować bezpośrednio po zakończeniu nauki; jest zdania, że należy wzmocnić powiązania między szkołami, organizacjami młodzieżowymi, różnymi sektorami rynku pracy i pracodawcami, np. poprzez wykłady wygłaszane przez specjalistów w różnych dziedzinach w celu zapoznania studentów z ich przyszłą pracą; podkreśla zatem podstawowe znaczenie skutecznego wdrożenia inicjatywy dotyczącej europejskiej gwarancji na rzecz młodzieży oraz uczynienia z niej instrumentu aktywnej integracji na rynku pracy; podkreśla, że państwa członkowskie nie złożyły dotychczas przekonywującego zobowiązania do wdrożenia europejskiej gwarancji na rzecz młodzieży, i wzywa je, aby szybko to uczyniły; podkreśla, że należy ustanowić ścisłe powiązania między inicjatywami przewodnimi w dziedzinie zwalczania bezrobocia, jak „Mobilna młodzież” i „Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”; uważa, że w rozwój zrównoważonej strategii na rzecz zmniejszenia bezrobocia wśród młodych powinni być zaangażowani partnerzy społeczni, przedstawiciele biznesu, władze lokalne i regionalne oraz organizacje młodzieżowe, przy czym konieczne jest ogólnounijne formalne uznawanie i poświadczanie umiejętności uznanych w formalnych i nieformalnych kwalifikacjach – zgodnie z unijnym systemem EQF – i uzyskanych w systemie nauczania formalnym, nieformalnym i pozaformalnym;
13. jest zdania, że państwa członkowskie powinny podjąć działania mające na celu dostarczenie możliwie największej ilości informacji, możliwości wyboru oraz szkoleń, aby pomóc młodym ludziom rozwijać swój potencjał, jest jednak przekonany, że najskuteczniej odbędzie się to za pośrednictwem osób prowadzących działania na szczeblu lokalnym w każdym państwie członkowskim;
14. uważa, że należy dalej rozwijać wysokiej jakości usługi doradztwa w zakresie kierunku kariery zawodowej; podkreśla znaczenie angażowania partnerów społecznych w proces planowania, organizacji, świadczenia i finansowania tych usług, aby zapewnić ich dopasowanie do potrzeb rynku pracy i skuteczność;
15. podkreśla, że w kontekście odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw użyteczne byłoby podjęcie działań wspierających młodzież w wyborze trwałej ścieżki zawodowej z uwzględnieniem potrzeb zarówno krajowego, jak i europejskiego rynku pracy, oraz zauważa, że działaniom tym mogłyby towarzyszyć również odpowiednie okresy nauki zawodu;
16. uważa, że wybór zawodu jest ciągle w dużym stopniu podyktowany uwarunkowaniami płci, co pogłębia brak równouprawnienia; podkreśla, że ma to wpływ zarówno na bezrobocie, jak i ubóstwo wśród kobiet; podkreśla, że należy przezwyciężyć dyskryminację ze względu na płeć; podkreśla, że należy podjąć działania, które dostarczą młodzieży kompleksowy obraz ścieżek nauki i szkolenia oraz późniejszych możliwości zawodowych, np. z pomocą doradców ds. równości, i że już na wczesnym etapie dziewczęta należy zachęcać, pod kątem zawodu i rozwoju, do matematyki, informatyki, nauk przyrodniczych i technologii oraz obszarów o znaczeniu strategicznym, zaś chłopców do zawodów o profilu edukacyjnym, opiekuńczym i społecznym, oraz wspierać ich w tym zakresie; podkreśla, że ze względu na przyszły niedobór wykwalifikowanych pracowników należy w sposób ukierunkowany wspierać potencjał dziewcząt i kobiet, w szczególności za pomocą konkretnych programów wsparcia, które zachęcają do przygotowywania dziewcząt do zawodów naukowych i technicznych;
17. podkreśla, że młodzi ludzie muszą dokonywać wyboru spośród coraz szerszej oferty edukacyjnej; uważa, że powinni być oni na bieżąco informowani o sytuacji na rynku pracy, aby mogli skupić się na rozwijaniu faktycznie potrzebnych umiejętności, po to aby żaden absolwent, który ukończył szkołę lub naukę zawodu, nie pozostał bez pracy oraz aby przejście między nauką a podjęciem pracy odbyło się płynnie;
18. wzywa państwa członkowskie, aby we współpracy z partnerami społecznymi wspierały kształcenie zawodowe średniego szczebla, ponieważ między państwami członkowskimi występują znaczne różnice pod względem liczby uczestników i organizacji tego sektora; zaznacza, że może to znacznie przyczynić się do realizacji celów strategii Europa 2020 poprzez ograniczenie odsetka osób porzucających naukę oraz poziomów bezrobocia; podkreśla konieczność wspierania wymiany dobrych praktyk w ramach otwartej metody koordynacji;
19. podkreśla znaczenie tworzenia elastycznych form kształcenia, np. uniwersytetów otwartych, lub wspierania korzystania z internetu przy dokształcaniu się, aby wszyscy młodzi ludzie mieli dostęp do edukacji na wysokim poziomie i wysokiej jakości oraz aby nie byli z niej wykluczani z powodu odległości lub godzin otwarcia; uważa, że w kontekście późnego wchodzenia młodych ludzi na rynek pracy, a także wobec problemów z zapewnieniem trwałości systemów zabezpieczenia społecznego, szczególnego znaczenia nabiera tworzenie odpowiednich warunków godzenia studiów i pracy;
20. podkreśla, że skoordynowane aktywne środki UE wobec rynku pracy, takie jak finansowane ze środków publicznych programy na rzecz pracy dla młodych ludzi oraz tworzenie odpowiednio wynagradzanych, nowych, trwałych i dobrych miejsc pracy oraz nowych przedsiębiorstw, a także promowanie kultury przedsiębiorczości w szkołach, zachęty do nowych inicjatyw, pomoc techniczna dla nowo powstałych przedsiębiorstw („start-ups”), uproszczenie procedur administracyjnych celem przyśpieszenia formalności, sieci usług na poziomie lokalnym w celu ułatwienia zarządzania oraz kontakty z uniwersytetami i ośrodkami badawczymi w celu promowania innowacji produktów i procesów to warunki niezbędne do pomyślnego zwalczania bezrobocia wśród młodzieży i wspierania wzrostu sprzyjającego integracji; podkreśla, że fundusze UE dostępne dla młodych ludzi z takich instrumentów, jak Europejski Fundusz Społeczny, programy w zakresie mobilności (Erasmus, Sokrates, Leonardo), a także program „Młodzież”, powinny być wykorzystywane w bardziej skuteczny, dostępny, przejrzysty i skoordynowany sposób, ponieważ różnorodność finansowania utrudnia organizacjom młodzieżowym dostęp do finansowania odpowiadającego ich potrzebom; podkreśla potrzebę łatwo dostępnego finansowania dla ludzi młodych, którym mogą gospodarować w stosownych przypadkach ochotnicy lub niewielkich rozmiarów organizacje, i które umożliwia finansowanie działań przekrojowych integrujących różne dziedziny, takie jak zatrudnienie, mobilność, integracja społeczna oraz działania kulturowe;
21. z zadowoleniem przyjmuje większą rolę EBI w opracowywaniu programów finansowania przeznaczonych dla studentów oraz we wspieraniu samozatrudnienia młodzieży; uważa, że EBI powinien odgrywać jeszcze większą rolę, inwestując w sposób selektywny w sektory o znacznej wartości dodanej w państwach członkowskich, a zwłaszcza w przedsiębiorstwa, które dokładają największych starań o zatrudnianie młodych ludzi i zapewnianie im wysokiej jakości szkoleń;
22. zwraca uwagę, że młodych ludzi o mniejszych szansach życiowych, a w szczególności grupę osób niepracujących i nieuczących się („NEET”), należy objąć wsparciem, a nawet mentoringiem, w odniesieniu do indywidualnych potrzeb, skupiając się na poprawie ich integracji na rynku pracy i dostępu do wysokiej jakości miejsc pracy; uważa, że bezpłatne szkolenia finansowane ze środków publicznych oraz znormalizowany system pomocy edukacyjnej mogą być skutecznym narzędziem integracji młodych ludzi w szczególnie trudnej sytuacji; podkreśla jednak, że pierwsze wejście na rynek pracy ma podstawowe znaczenie oraz że wszelkie działania integracyjne powinny mieć na celu, jako warunek wstępny, jak najwcześniejszy dostęp do regularnego rynku pracy oraz że powinny im towarzyszyć środki wspierające skupiające się na potrzebach poszczególnych osób; zwraca uwagę na szczególne trudności, jakie napotykają ludzie młodzi, jeżeli chodzi o doświadczenia zagraniczne, z powodu ograniczeń finansowych i językowych, a w niektórych przypadkach z powodu dyskryminacji; jest przekonany, że wsparcie finansowe musi być ukierunkowane na potrzeby osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji;
23. podkreśla znaczenie tworzenia szans zatrudnienia dla młodych niepełnosprawnych przez tworzenie odpowiednich programów szkolenia, a także zachęcania do większej liczby dotacji na zatrudnienie dla tej ważnej grupy młodych ludzi z myślą o ich lepszej integracji i spełnianiu się w społeczeństwie; wzywa państwa członkowskie i Komisję do wspierania kampanii informacyjnych na temat możliwości kształcenia i dokształcania dla młodzieży niepełnosprawnej, jak projekt „Exchange Ability” w ramach Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych i sieć Erasmus Student Network;
24. podkreśla, że program prac Eurofound na lata 2009-2012 obejmuje realizację specjalnego projektu „Aktywna integracja młodzieży niepełnosprawnej i z problemami zdrowotnymi”, oraz zwraca uwagę na zasadniczą rolę ośrodków szkoleniowych oferujących szkolenie w zakresie umiejętności socjalnych i zawodowych dla młodzieży niepełnosprawnej oraz pochodzącej z placówek opiekuńczych; wnosi o wspieranie rozwoju i wykorzystywanie tych ośrodków szkoleniowych w zależności od potrzeb;
25. podkreśla potrzebę środków na rzecz pełnego wyjaśnienia na szczeblu krajowym i europejskim zjawiska młodzieży bez pracy, nieuczestniczącej w kształceniu ani w szkoleniach; wzywa Komisję, we współpracy z państwami członkowskimi, do określenia przyczyn marginalizacji młodych ludzi oraz do wydania zaleceń co do sposobów ich integracji, a także zaradzenia problemowi poprzez realizację w ciągu najbliższych dziesięciu lat odnośnych celów dotyczących możliwości zatrudnienia i konkurencyjności europejskiej siły roboczej oraz ograniczenia odsetka osób porzucających naukę;
26. podkreśla, że staże stanowią odpowiednią pomoc w prawidłowym wyborze kariery na wszystkich etapach wyboru zawodu; potwierdza konieczność określenia minimalnych norm odbywania stażów, jak wynagrodzenie i prawa socjalne – w tym ustalenia dotyczące ochrony socjalnej i zabezpieczenia społecznego – w celu poprawy jakości staży i zagwarantowania ich wartości edukacyjnej; ponownie stwierdza, że staże nie mogą zastępować faktycznych miejsc pracy, a ich długość musi być ściśle ograniczona; podkreśla, że pilnie potrzebne są prawnie wiążące europejskie ramy jakości dla staży, obejmujące wszystkie formy edukacji i szkolenia, tak aby uniknąć wykorzystywania stażystów, oraz że Komisja powinna przestawić plan działania wraz z harmonogramem obejmującym zarys wdrażania tych ram jakości;
27. wzywa do przedłużenia programów edukacyjnych mających na celu promowanie mobilności po 2013 r. oraz zwraca się do Komisji o zwiększenie finansowania przeznaczonego na te programy, gdy sporządzane będą przyszłe programy ramowe;
28. podkreśla, że młodzi ludzie powinni otrzymać dostęp do kształcenia i szkolenia zawodowego po podjęciu pracy, umożliwiający im gromadzenie wiedzy podczas pracy zawodowej, i że należy wspierać edukację ustawiczną, uczenie się przez całe życie i rozwój zawodowy od momentu podjęcia pierwszej pracy, a także że należy zaapelować do państw członkowskich o stworzenie niezależnych systemów doradztwa w zakresie dokształcania, aby zagwarantować, że stanie się ono normą;
29. wzywa do ustanowienia jednego wykazu akredytowanych uniwersytetów i specjalizacji, który zapewni uznawanie kwalifikacji w całej UE;
30. zwraca uwagę, że wysoka jakość pierwotnego kształcenia szkolnego i zawodowego we wszystkich branżach i zawodach zwiększa szanse młodych ludzi na rynku pracy i zapewnia przedsiębiorstwom dopływ wykwalifikowanych pracowników; wzywa państwa członkowskie do utworzenia odpowiednich organów nadzoru w celu zapewnienia takiego kształcenia i szkolenia;
31. przyjmuje z zadowoleniem inicjatywę „Twoja pierwsza praca z EURES-em” na rzecz promowania mobilności zawodowej, która powinna być ściśle powiązana z „Europejskim systemem monitorowania wolnych miejsc pracy”, tak aby pracownicy i pracodawcy dysponowali kompleksowym, przejrzystym przeglądem unijnego rynku pracy, a wolne miejsca były możliwie szybko obsadzane przez odpowiednie osoby; zauważa jednak, że nie może to prowadzić do drenażu mózgów w niektórych częściach UE;
32. podkreśla znaczenie promowania przedsiębiorczości i wspierania młodych ludzi w zakładaniu działalności gospodarczej, a także promowania i rozszerzania zasięgu programu Erasmus dla młodych przedsiębiorców; w związku z tym zaleca przeprowadzenie w placówkach oświatowych kampanii informacyjnej UE na temat przedsiębiorczości, kapitału początkowego, opodatkowania nowych przedsiębiorstw i stałego wsparcia szkoleniowego;
33. podkreśla znaczenie pozaformalnego i nieformalnego kształcenia dla rozwoju młodzieży, a także dla wolontariatu; podkreśla, że uzyskane umiejętności nie tylko oferują młodym ludziom szanse wejścia na rynek pracy, ale także umożliwiają im aktywne angażowanie w społeczeństwo oraz podjęcie odpowiedzialności za własne życie, przy jednoczesnym pobudzaniu umiejętności przedsiębiorczych;
34. podkreśla znaczenie angażowania młodzieży nie tylko w rynek pracy i gospodarkę, ale także w kształtowanie przyszłości Europy i kierowanie nią; zwraca się do Komisji, aby sporządziła zieloną księgę na temat zaangażowania młodzieży;
35. wzywa Komisję do utrzymania osobnego programu „Młodzież w działaniu” w przyszłych wieloletnich ramach finansowych;
36. zwraca się do Komisji o zwiększenie i poszerzenie udziału w programach na rzecz mobilności – zwłaszcza skierowanych do młodych ludzi – oraz o lepsze ich nagłośnienie, np. poprzez zastosowanie jednej nazwy na określenie wszystkich programów na rzecz mobilności, przy zachowaniu specyfiki każdego z nich.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
16.3.2011 |
|
|
|
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
41 4 0 |
||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Regina Bastos, Edit Bauer, Jean-Luc Bennahmias, Pervenche Berès, Philippe Boulland, David Casa, Alejandro Cercas, Marije Cornelissen, Frédéric Daerden, Karima Delli, Proinsias De Rossa, Frank Engel, Sari Essayah, Richard Falbr, Ilda Figueiredo, Thomas Händel, Nadja Hirsch, Stephen Hughes, Liisa Jaakonsaari, Danuta Jazłowiecka, Martin Kastler, Ádám Kósa, Patrick Le Hyaric, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Csaba Őry, Rovana Plumb, Konstantinos Poupakis, Sylvana Rapti, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu |
|||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Georges Bach, Raffaele Baldassarre, Sven Giegold, Antigoni Papadopoulou, Evelyn Regner |
|||||
|
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Diana Wallis, Janusz Wojciechowski |
|||||
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
12.4.2011 |
|
|
|
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
27 0 2 |
||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Magdi Cristiano Allam, Maria Badia i Cutchet, Zoltán Bagó, Malika Benarab-Attou, Lothar Bisky, Piotr Borys, Jean-Marie Cavada, Silvia Costa, Santiago Fisas Ayxela, Mary Honeyball, Petra Kammerevert, Emma McClarkin, Marek Henryk Migalski, Katarína Neveďalová, Doris Pack, Chrysoula Paliadeli, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid, Marietje Schaake, Marco Scurria, Joanna Senyszyn, Hannu Takkula, László Tőkés, Helga Trüpel, Gianni Vattimo, Marie-Christine Vergiat, Sabine Verheyen, Milan Zver |
|||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Ivo Belet, Nadja Hirsch, Seán Kelly, Iosif Matula |
|||||