SPRAWOZDANIE w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców

25.7.2011 - (2011/2056(INI))

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii
Sprawozdawca: Reinhard Bütikofer
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*): Judith A. Merkies, Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

Poprawki

Procedura : 2011/2056(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A7-0288/2011

Teksty złożone :

A7-0288/2011

Debaty :

PV 12/09/2011 - 21
CRE 12/09/2011 - 21

Głosowanie :

PV 13/09/2011 - 5.22
Wyjaśnienia do głosowania
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P7_TA(2011)0364

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (*)
OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych
OPINIA Komisji Rozwoju
OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego
OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców

(2011/2056(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lutego 2011 r. zatytułowany „Stawianie czoła wyzwaniom związanym z rynkami towarowymi i surowcami” (COM(2011)0025),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowany „Inicjatywa na rzecz surowców: zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie” (COM(2008)0699),

– uwzględniając sprawozdanie w sprawie najważniejszych surowców dla UE, przygotowane przez podgrupę Grupy ds. Dostaw Surowców z Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej[1],

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. zatytułowany „Europa efektywnie korzystająca z zasobów – inicjatywa przewodnia strategii Europa 2020” (COM(2011)0021),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 marca 2011 r. zatytułowany „Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.” (COM(2011)0112/4),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 października 2010 r. zatytułowany „Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji. Konkurencyjność i zrównoważony rozwój na pierwszym planie” (COM(2010)0614),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 listopada 2010 r. zatytułowany „Projekt przewodni strategii Europa 2020 – Unia innowacji” (COM(2010)0546),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2010 r. zatytułowany „Handel, wzrost i polityka światowa – polityka handlowa jako kluczowy element strategii Europa 2020” (COM(2010)0612),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie polityki przemysłowej w erze globalizacji[2],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lutego 2011 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE)[3],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie UE 2020[4],

– uwzględniając wytyczne dotyczące wydobycia mineralnych surowców nieenergetycznych zgodnie z wymogami sieci Natura 2000, opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska Komisji Europejskiej[5],

– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji towarzyszący komunikatowi Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowanemu „Inicjatywa na rzecz surowców: zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie” (COM(2008)0699) (SEC(2008)2741),

– uwzględniając roczne sprawozdanie w sprawie surowców za rok 2009, opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Handlu Komisji Europejskiej[6],

– uwzględniając analizę dotyczącą powiązań między środowiskiem a konkurencyjnością, opracowaną przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska Komisji Europejskiej[7],

– uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 10 listopada 2010 r. zatytułowaną „Polityka rozwojowa UE na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju – zwiększenie skuteczności polityki rozwojowej UE” (COM(2010)0629),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie zacieśnienia stosunków między UE a Afryką (COM(2010)0634),

– uwzględniając oczekiwany komunikat Komisji w sprawie handlu i rozwoju,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 września 2009 r. zatytułowany „Spójność polityki na rzecz rozwoju – stworzenie ram politycznych dla podejścia obejmującego całą UE” (COM(2009)0458),

– uwzględniając rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie spójności polityki UE na rzecz rozwoju i koncepcji rozszerzonej oficjalnej pomocy rozwojowej[8],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych[9],

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 10 marca 2011 r. dotyczące sprostania wyzwaniom związanym z surowcami oraz na rynkach towarowych,

– uwzględniając art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Traktatu z Lizbony), w którym potwierdza się, że przy realizacji polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, UE bierze pod uwagę cele współpracy na rzecz rozwoju,

– uwzględniając obecną rundę dauhańskich negocjacji,

– uwzględniając wspólną strategię UE-Afryka z 2007 r. oraz deklarację z Trypolisu uzgodnioną na 3. szczycie UE-Afryka w dniach 29-30 listopada 2010 r.,

– uwzględniając obecnie toczącą się w ramach WTO sprawę dotyczącą dziewięciu surowców, wniesioną przez UE, USA i Meksyk przeciwko Chinom,

– uwzględniając art. 48 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego i Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0288/2011),

A. mając na uwadze, że UE potrzebuje silnej bazy przemysłowej, która – stając się bardziej ekologiczna – zależy w wysokim stopniu od odpowiednich dostaw surowców, by przejść w stronę gospodarki niskoemisyjnej i pozostać konkurencyjną,

B. mając na uwadze, że złożoność procedur administracyjnych i brak koordynacji między administracjami mogą przekładać się na to, że uzyskanie zezwolenia na eksploatację zasobów kopalnych może trwać nawet kilka lat, i mając na uwadze, że takie okresy oczekiwania są zbyt długie, zwiększają koszty inwestycyjne i eliminują z rynku małe i średnie przedsiębiorstwa,

C. mając na uwadze, że światowe zapotrzebowanie na surowce, a zwłaszcza na metale wykorzystywane w branżach technologicznych, stale rośnie,

D. mając na uwadze, że państwa członkowskie UE, Australia i Stany Zjednoczone są w stanie opracować metody wydobywania surowców własnych, takich jak kluczowe surowce, metale nieszlachetne i pierwiastki ziem rzadkich,

E. mając na uwadze, że postępy w nowych technologiach będą tylko zwiększały zapotrzebowanie na zasoby kluczowe dla rozwoju tych sektorów przemysłu,

F. mając na uwadze, że międzynarodowe dostawy są częściowo ograniczane limitami eksportowymi, a ceny biją rekordy wysokości,

G. mając na uwadze, że w sektorze produkcji udział kosztów materiałowych wchodzących w skład łącznych kosztów produkcji jest o wiele wyższy niż udział związany z płacami pracowników oraz że oczekuje się, iż przynajmniej w perspektywie średnioterminowej udział kosztów materiałowych we wszystkich sektorach będzie się nadal zwiększał,

H. mając na uwadze, że rynki korzystają z równych warunków konkurencji,

I. mając na uwadze, że nasilona konkurencja o surowce może pogorszyć stosunki międzynarodowe i doprowadzić do konfliktów o zasoby,

J. mając na uwadze, że te wyzwania mogą stać się okazją do utworzenia nowych innowacyjnych partnerstw cechujących się obopólną korzystną współpracą pomiędzy UE a krajami trzecimi;

K. mając na uwadze, że w wielu krajach rozwijających się eksploatacja zasobów naturalnych nie przyniosła korzyści społeczeństwu ze względu na niedemokratyczne reżimy, nadużycia, korupcję i konflikty zbrojne,

L. mając na uwadze, że zaproponowane przez Komisję działania mające na celu zwiększenie wydajności i recykling zasobów ograniczają się głównie do dokonywania ocen tego, co można by zrobić, a nie stanowią konkretnych środków, które należałoby podjąć, a w związku z tym są niewystarczające, aby osiągnąć wyznaczone cele,

M. mając na uwadze, że zdaniem Komisji lepsze wdrażanie i wykonanie istniejących przepisów w dziedzinie odpadów jest niezbędnym elementem promowania Europy korzystającej z zasobów w sposób bardziej efektywny,

N. mając na uwadze, że zwiększenie stopnia recyklingu cennych surowców, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, wymaga znacznego poziomu demontażu,

O. mając na uwadze, że zyskowny recykling opiera się na niezawodnej i wydajnej technologii klasyfikacji i oddzielania, ponieważ wartość surowców poddawanych recyklingowi zależy od czystości ich frakcji,

P. mając na uwadze, że zwiększenie wydajności i recyklingu wspomoże trwałość, konkurencyjność i bezpieczeństwo dostaw,

Q. mając na uwadze, że w ostatnich dekadach wydajność pracy wzrosła o wiele szybciej niż wydajność surowców, a szacunki wskazują, że koszty pracy stanowią mniej niż 20% kosztów produktu, a koszty surowców stanowią 40%; mając na uwadze, że oznacza to konieczność podjęcia szybkich działań mających na celu zwiększenie wydajności zasobów,

R. mając na uwadze, że sprawą najwyższej wagi jest podejmowanie terminowych i stanowczych kroków w ramach wdrażania skutecznej strategii oraz uzyskiwania wyników europejskiej inicjatywy na rzecz surowców,

Strategia w zakresie surowców

1. uważa, że przed Europą stoją zarówno wyzwania, jak i ogromne szanse związane z surowcami; podkreśla, że obecnie, gdy w skali światowej popyt na surowce wzrasta, UE ma szansę na osiągnięcie korzyści poprzez zwiększenie dostaw surowców i ich efektywności, przy jednoczesnym zaspokajaniu potrzeb przemysłu UE i sektora surowców; podkreśla, że sprawiedliwy dostęp do surowców oraz ich stabilne i przewidywalne ceny mają kluczowe znaczenie dla perspektyw rozwoju, konkurencyjności, innowacji i utrzymania europejskiego przemysłu, zaś ograniczenia w dostępie i podaży, zwłaszcza w odniesieniu do tak kluczowych surowców jak pierwiastki ziem rzadkich, oraz znaczna niestabilność cen mogą utrudniać konkurencyjność, ekoefektywność i perspektywy innowacji przemysłu UE, w szczególności MŚP; przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja zainicjowała temat polityki surowcowej w ramach „inicjatywy na rzecz surowców” w 2008 r., i zdecydowanie wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby dążyły do jej szybkiego wdrożenia; jest przekonany, że polityka dotycząca surowców i dyplomacja w odniesieniu do surowców mają ogromne znaczenie dla UE nie tylko w odniesieniu do polityki przemysłowej i handlu międzynarodowego, ale również jako kwestia przekrojowa odnosząca się do różnych obszarów polityki wewnętrznej oraz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; zwraca się do Komisji o nadanie tej kwestii takiego samego priorytetu, jak kwestii związanej z energią; jest zdania, że jest to również zadanie dla Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ);

2. uważa, że odpowiedzialność za spójną i skuteczną dyplomację UE musi spoczywać na ESDZ i odnośnych służbach Komisji – zwłaszcza na DG ds. Handlu w kwestiach związanych z handlem – które działają w ścisłej koordynacji z Radą i Parlamentem; jest ponadto zdania, że strategiczne znaczenie surowców należy odzwierciedlić w strukturze organizacyjnej ESDZ oraz liczbie pracowników odnośnych delegatur UE; podkreśla znaczenie koordynowania polityki zagranicznej UE i państw członkowskich w dziedzinie surowców;

3. wzywa Komisję do należytego skupienia się na rynkach towarowych oraz inicjatywie na rzecz surowców w odrębnych działaniach, ponieważ obie dziedziny mają odmienny charakter i wymagają szczególnych środków w celu rozwiązania rozbieżnych problemów; podkreśla, że rynki finansowe i towarowe są obecnie ze sobą bardziej powiązane niż kiedykolwiek wcześniej oraz że spekulacje nasilają niestabilność cen; odnotowuje, że właściwie funkcjonujące rynki surowców zapewniłyby przedsiębiorstwom niezbędne bodźce do bardziej wydajnego wykorzystywania zasobów, zastępowania ich, poddawania recyklingowi i dokonywania dalszych inwestycji w działania badawczo-rozwojowe na rzecz ich zastąpienia; zachęca zatem Komisję do wspierania właściwego funkcjonowania rynków surowców, np. poprzez kontynuowanie przeglądu dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych w celu zapewnienia bardziej przejrzystego obrotu; podkreśla, że trzy filary inicjatywy na rzecz surowców uzupełniają się w rozwiązywaniu problemów dotyczących surowców i zapewnianiu ich dostaw w UE; wzywa Komisję do zrównoważonego i spójnego wdrożenia strategii w zakresie surowców, zwłaszcza w odniesieniu do innych istotnych europejskich strategii politycznych, szczególnie dotyczących przemysłu, badań, środowiska, transportu i strategii „Europa 2020”; w tym kontekście odnotowuje w szczególności istotną rolę, jaką odgrywa silna polityka innowacji i polityka przemysłowa;

4. przychylnie odnosi się do prac Komisji nad określeniem kluczowych surowców, z których wszystkie są metalami wykorzystywanymi w branżach technologicznych i muszą być uwzględnione w kolejnych działaniach; wzywa Komisję do:

- regularnej aktualizacji wykazu kluczowych surowców i obserwowania często występujących, ale ważnych surowców w celu odwrócenia tendencji inflacji powodującej zwiększenie koncentracji własności wśród dostawców;

- stworzenia „radaru ryzyka” dla kluczowych surowców, przeanalizowania bieżących i przyszłych potrzeb i cen oraz negatywnych skutków niedoborów potencjalnych kluczowych surowców, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, w odniesieniu do sektora energii odnawialnej, nowoczesnych technologii, obrony, a nawet motoryzacji;

- przeanalizowania łańcuchów dostaw zależnych od kluczowych surowców, potencjału rafinacyjnego – w tym skutkującego półproduktami – i interakcji między surowcami kluczowymi a powiązanymi z nimi metalami nieszlachetnymi;

przypomina, że w ramach surowców – szczególnie tych kluczowych – krytyczność różnych elementów zmienia się, tak jak ich dostępność, wykorzystanie, potrzeba przetwarzania, a w konsekwencji cena, co należy wziąć pod uwagę w analizie; zwraca ponadto uwagę na zróżnicowane paradygmaty logistyczne strumieni surowcowo-materiałowych na wspólnym rynku;

5. zauważa, że nie wszystkie rynki surowców zachowują się w ten sam sposób, a zwłaszcza – że rynki surowców w sektorze rolnictwa są uzależnione od sezonowości i podatne na zmienne warunki pogodowe, przez co wymagają szczególnej uwagi;

6. apeluje w związku z tym, aby Komisja przeprowadziła badanie na temat europejskiego eksportu surowców niewchodzących w skład surowców podstawowych (takich jak lit, hafn i nikiel), które mają jednak strategiczne znaczenie dla zaspokojenia potrzeb europejskiego przemysłu oraz wytwarzania dóbr konsumpcyjnych o wysokiej wartości dodanej; badanie to powinno także zawierać ocenę zależności naszego przemysłu od tych surowców i środków zapewniających bezpieczeństwo ich dostaw, a także kosztów środowiskowych związanych z ich wydobyciem oraz innych możliwych rozwiązań;

7. przychylnie odnosi się do uwzględnienia w komunikacie Komisji szerokiego spektrum surowców, takich jak kauczuk naturalny, drewno i kruszywa; wzywa Komisję do przeprowadzenia analiz dostępności tych materiałów i potencjalnego popytu na nie oraz, w razie potrzeby, do podjęcia na tej podstawie odpowiednich działań; stwierdza, że niniejsze sprawozdanie skupia się na strategicznych i kluczowych surowcach;

8. wskazuje, że skuteczne zarządzanie polityką surowcową jest kluczem do skutecznej strategii dotyczącej surowców; odnotowuje, że skuteczna strategia musi obejmować ciągły dialog z zainteresowanymi stronami; podkreśla potrzebę ścisłej współpracy i przekazywania informacji w ramach Komisji i Parlamentu Europejskiego oraz pomiędzy państwami członkowskimi; zaleca powołanie w 2011 r. międzywydziałowej grupy zadaniowej wysokiego szczebla ds. surowców, idąc za przykładem Francji i USA, obejmującej odnośne dyrekcje generalne, Wspólne Centrum Badawcze (JRC), Europejską Agencję Środowiskową i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, która opracowałaby, monitorowała i modyfikowała strategie polityczne, w tym umowy o partnerstwie, by zapewnić strategiczną spójność i wspierać ustanowienie systemu wczesnego ostrzegania, m.in. przed zakłóceniami rynku i konfliktami o zasoby, którego uzupełnieniem byłaby grupa monitorująca; wzywa Komisję do opracowania długoterminowego europejskiego planu działania na rzecz surowców do roku 2050, w którym określono by przyszłe wydarzenia, zagrożenia i możliwości w sektorach surowców i kluczowych surowców, a także który mógłby ułatwić europejskim branżom przemysłu oraz instytucjom naukowym i badawczym angażowanie się w długoterminowe planowanie i inwestycje; wzywa ponadto Komisję do wspierania państw członkowskich w opracowywaniu własnych strategii dotyczących surowców oraz do rozwijania koordynacji i wzajemnej wymiany najlepszych praktyk, w tym w zakresie wymiaru zewnętrznego; sugeruje, aby oczekiwany komunikat w sprawie zewnętrznego wymiaru energii posłużył za model;

9. nalega, by regularnie informowano Parlament Europejski za pośrednictwem rocznego sprawozdania z postępów o rozwoju sytuacji w zakresie surowców nieenergetycznych w ramach inicjatywy na rzecz surowców i o realizacji jej założeń, skupiającego się także na spójności polityki w odniesieniu do polityki handlowej, rozwojowej i środowiskowej oraz na danych o kluczowych surowcach;

Przemiana wyzwania w szansę dla europejskiego przemysłu: efektywne gospodarowanie zasobami, recykling, możliwości zastąpienia

10. zauważa, że przezwyciężenie wyzwań w zakresie surowców jest również szansą na ożywienie bazy przemysłowej w UE, rozwój potencjału technicznego i specjalistycznej wiedzy oraz zwiększenie konkurencyjności i stabilnej wykwalifikowanej siły roboczej dzięki ambitnej strategii innowacji przemysłowej; zauważa, że niezależnie od znaczenia skutecznej polityki handlowej i korzystania z własnych zasobów, w perspektywie średnio- i długookresowej dla konkurencyjności, trwałości i bezpieczeństwa dostaw kluczowe będą takie kwestie, jak dobre zarządzanie surowcami, zwiększenie wydajności, ponowne wykorzystanie, energooszczędny recykling, zmniejszenie zużycia zasobów, także poprzez podniesienie standardów jakości produktów i – w odpowiednich przypadkach – zasadę dłuższego wykorzystywania, oraz zastosowanie zielonych technologii; jest przekonany, że wszelkie inicjatywy podejmowane w tym względzie powinny być oparte na odpowiednich ocenach skutków koncentrujących się na potencjalnych skutkach środowiskowych, społecznych i dla konkurencji; podkreśla znacznie konsekwentnego stosowania prawnie wiążącej europejskiej hierarchii postępowania z odpadami określonej w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, w ramach której priorytet przed odzyskiwaniem i unieszkodliwianiem nadaje się zapobieganiu, ponownemu wykorzystaniu i recyklingowi; stwierdza, że Komisja powinna wspierać społeczne innowacje, zmianę stylu życia oraz takie nowe koncepcje, jak ekoleasing, chemiczny leasing i współdzielenie;

11. zauważa, że niższy poziom konsumpcji, zapobieganie produkcji odpadów oraz wtórne wykorzystanie są kluczowymi elementami procesu przechodzenia na gospodarkę wydajną pod względem zasobów;

12 proponuje, by Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę dotyczącą wykorzystania gospodarczych modeli leasingu jako alternatywy dla własności towarów, a także ich wpływu na wykorzystanie i odzyskiwanie surowców; podkreśla, że podnoszenie świadomości jest głównym wyzwaniem w tym kontekście;

13. podkreśla potrzebę prac na rzecz oddzielenia kwestii wzrostu gospodarczego od kwestii zwiększonego wykorzystania zasobów, co pomoże też zmniejszyć względną zależność od importu; podkreśla znaczenie opracowania strategii w zakresie surowców także w szerszym kontekście zmiany klimatu; przychylnie odnosi się zatem do zamysłu otwarcia przez Komisję inicjatywy dotyczącej oszczędnego gospodarowania zasobami; wzywa Komisję do zidentyfikowania przeszkód w zwiększaniu wydajności surowców (w tym przeszkód technicznych, kosztów itp.) i do włączenia i oceny średnio- i długoterminowych celów poprawy efektywności energetycznej, które odzwierciedlają potrzebę ograniczenia zależności UE od importu surowców, jako że w UE import ten jest najwyższy na świecie na głowę mieszkańca; w celu dokonania obiektywnej oceny postępów i porównań z innymi krajami zwraca się do Komisji o opracowanie rzetelniejszej metodologii mierzącej efektywność gospodarowania zasobami, przy uwzględnieniu prac Eurostatu w tej dziedzinie, a także wyników niedawno zleconego opracowania Parlamentu Europejskiego na ten temat;

14. z zadowoleniem przyjmuje opracowanie instrumentów i wskaźników takich jak TEEB (ekonomika ekosystemów i różnorodności biologicznej); apeluje do Komisji o propagowanie i pobudzanie rozwoju i wykorzystania tych instrumentów;

15. uważa, że podatek od surowców mineralnych nie jest odpowiednim narzędziem fiskalnym zwiększającym efektywne gospodarowanie zasobami, jednocześnie wzywając Komisję, aby zleciła przeprowadzenie badania dotyczącego skutków podatku od wody i użytkowania gruntów, zwracając szczególną uwagę na ewentualne niezamierzone skutki na działalność gospodarczą i produkcję energii odnawialnej w UE;

16. wzywa Komisję, aby poważnie rozważyła – w oparciu o dogłębną ocenę skutków – rozszerzenie podejścia ekoprojektów do surowców, oceniła możliwość wprowadzenia nowych instrumentów, współpracowała z organami normalizacyjnymi, oceniła wykonalność programu „top-runner” dla produktów związanych z efektywnym gospodarowaniem zasobami, wzmocniła doradztwo z zakresu efektywnego gospodarowania zasobami, w szczególności dla MŚP, np. poprzez wzmacnianie tych programów w ramach Agencji Wykonawczej ds. Konkurencyjności i Innowacyjności (EACI); wzywa Komisję, aby wspierała MŚP w tym zakresie, promując dzielenie się przez państwa członkowskie najlepszymi praktykami oraz udzielanie dostępu do odnośnych badań w ramach PR7 i przyszłych programów badawczych UE; wzywa przedsiębiorstwa do korzystania z systemu ekozarządzania i ekoaudytu (EMAS) lub norm ISO; wzywa Komisję i państwa członkowskie do częstszego korzystania z zamówień publicznych w celu położenia nacisku na stosowanie produktów charakteryzujących się oszczędnym zużyciem zasobów oraz produktów wykorzystujących surowce wtórne, a także do zagwarantowania solidnego i przejrzystego procesu recyklingu w momencie ich wycofania z użycia; odnotowuje, że w procesie recyklingu liczy się nie tylko ilość, ale również jakość; podkreśla w związku z tym znaczenie projektu produktu, który będzie ułatwiać proces recyklingu; podkreśla znaczenie ujęcia kwestii zużycia zasobów w informacji o produkcie oraz oznakowaniu ekologicznym, aby dać konsumentom możliwość wyboru; wzywa europejskie organy normalizacyjne do podkreślania kwestii efektywnego korzystania z zasobów przy ustanawianiu norm;

17. wzywa Komisję do przeanalizowania sposobu, w jaki można zmienić dyrektywę w sprawie ekoprojektu, dyrektywę w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, dyrektywę w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego oraz dyrektywę w sprawie zużytych baterii, aby zwiększyć nie tylko ogólny poziom recyklingu, ale również poziom recyklingu surowców, w tym pierwiastków ziem rzadkich, np. poprzez określenie bardziej szczegółowych wymogów dotyczących demontażu, a także do zaproponowania odpowiednich poprawek do tych aktów prawnych;

18. podkreśla, że ponowne wykorzystywanie i recykling może przyczynić się do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych, jako że wykorzystywanie surowców jest istotnym źródłem emisji tychże gazów; odnotowuje ponadto wysoki poziom recyklingu w szczególnych sektorach objętych przepisami w zakresie recyklingu; zwraca się do Komisji o określenie sposobów dalszego zwiększenia recyklingu w odnośnych sektorach, m.in. poprzez udoskonalenie ram prawnych gospodarki obiegowej; podkreśla potrzebę inwestowania w recykling surowców, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich; wzywa Komisję do rozpoczęcia dogłębnej analizy przepływu surowców w UE na podstawie całego cyklu życia surowców (od wydobycia do odpadu) w poszczególnych sektorach i w perspektywie oceny i zaproponowania oszczędnych sposobów zwiększenia recyklingu surowców przy ograniczeniu skutków dla środowiska; wzywa Komisję do harmonizacji europejskiego ustawodawstwa i minimalnych standardów dotyczących recyklingu z myślą o większej spójności; wzywa państwa członkowskie, aby zadbały o odpowiednie wdrożenie istniejących przepisów, a także wzywa krajowe zrzeszenia branżowe do czynnego propagowania recyklingu wśród swoich członków oraz do ułatwiania prowadzenia współpracy z instytucjami badawczymi i innymi sektorami; odnotowuje znaczenie oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od zwiększania produkcji;

19. uznaje znaczenie tworzenia synergii przemysłowych dotyczących recyklingu oraz wspierania przedsiębiorstw w odkrywaniu sposobów na to, by ich odpady i produkty uboczne mogły służyć jako zasoby dla innych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania takiego podejścia, jakie przyjęła Wielka Brytania w ramach krajowego programu symbiozy przemysłowej;

20. wzywa Komisję do:

- zbadania i wspierania projektów w zakresie górnictwa miejskiego, ponieważ może ono być znacznie zasobniejsze niż pierwotne rudy kopalne, a znaczna część wartościowych surowców wtórnych może zostać wydobyta, ponownie wykorzystana i poddana recyklingowi, oraz do inwestowania w projekty, które ogólnie ograniczają wykorzystanie surowców, a przez to przyczyniają się do zmian społecznych,

- zbadania – w tym za pomocą niezależnej oceny skutków – możliwości ponownego otwarcia zamkniętych składowisk odpadów, by poddać recyklingowi potencjalny złom, stosując najlepsze dostępne technologie, ponieważ doprowadziłoby to do zwiększenia dostępności surowców i wzrostu zatrudnienia w Unii,

- zbadania pozostałych wysypisk odpadów kopalnianych i metalurgicznych,

- uzupełnienia do 2012 r. bazy danych na temat składowisk odpadów kopalnianych oraz wdrożenia dyrektywy w sprawie odpadów kopalnianych,

- zagwarantowania, że odpady te są przetwarzane zgodnie z najlepszymi dostępnymi technologiami,

- zachęcania do zarządzania cyklem życia budynków zapewniającego, w odpowiednich przypadkach, możliwość recyklingu materiałów zużytych do ich budowy,

- stopniowego wprowadzenia zakazu składowania odpadów w całej Unii Europejskiej;

21. jest zdania, że istnieje pilna potrzeba uzyskania szerszych informacji na temat górnictwa miejskiego, w związku z czym zwraca się do Komisji o dokonanie oceny zwłaszcza potencjału, ale także możliwych ograniczeń w tym zakresie;

22. zachęca Komisję do opracowania strategii, zgodnie z którą recykling i proces odzyskiwania odbywałyby się jak najbliżej źródła odpadów z uwzględnieniem oczyszczania ścieków, co umożliwiłoby odzyskiwanie większych ilości surowców, zapobiegałoby sytuacji, w której surowców nie da się odzyskać, oraz ograniczyłoby niekorzystny wpływ na środowisko i byłoby bardziej efektywne energetycznie;

23. wzywa ponadto Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego zmiany dyrektywy w sprawie składowania odpadów[10] oraz do rozwinięcia i rozszerzenia celów wskazanych w jej art. 5 ust. 2; jest zdania, że zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie odpadów ograniczenie polegające na zakazie przenoszenia odpadów ulegających biodegradacji na składowiska powinno od 2020 r. objąć wszystkie odpady ulegające biodegradacji, a poziom redukcji powinien wynosić 5%;

24. wzywa Komisję do wsparcia partnerstw w zakresie recyklingu z krajami rozwijającymi się; zwraca się do Komisji o wsparcie projektów pilotażowych, takich jak strefy bez odpadów;

25. zwraca się do Komisji o dokonanie oceny, jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) mógłby pomóc w zmniejszeniu ryzyka finansowego odnoszącego się do inwestycji w zakłady utylizacji stosujące najnowocześniejsze technologie i w inne inicjatywy w zakresie recyklingu;

26. wzywa Komisję do wspierania badań i rozwoju w zakresie zachęt gospodarczych dotyczących recyklingu – w tym recyklingu pierwiastków ziem rzadkich – z uwzględnieniem ocen skutków; wzywa ponadto Komisję do zbadania, jak można wesprzeć rynki materiałów z recyklingu poprzez między innymi certyfikaty dla materiałów z recyklingu, wymogi ekoprojektu i zachęty podatkowe, oraz do zapewnienia zwiększenia efektów polityki spójności i budżetów, by wspierać efektywne gospodarowanie zasobami i recykling;

27. podkreśla potrzebę zwalczania nielegalnego przemieszczania materiałów podlegających recyklingowi i odpadów zawierających użyteczne surowce, zwłaszcza odpadów elektronicznych objętych dyrektywą w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (2002/96), poprzez ulepszenie prawodawstwa i usprawnienie jego egzekwowania oraz wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego skoncentrowania się na realizacji tego zadania; zwraca się do Komisji o zbadanie, jak dalsze stosowanie koncepcji odpowiedzialności wytwórcy może wspierać realizację tego celu; podkreśla potrzebę ustanowienia światowego systemu certyfikacji dla zakładów utylizacji; podkreśla znaczenie współpracy pomiędzy krajowymi służbami celnymi; wzywa Komisję do zbadania, czy mechanizm zbiorowy informujący władze o strumieniach nielegalnego przemieszczania odpadów jest konieczny; oczekuje od Komisji zbadania strumieni nielegalnych odpadów i regularnego składania sprawozdań w sprawie sukcesów w zwalczaniu nielegalnego eksportu odpadów; wzywa Komisję do wsparcia – poprzez ujęcie tej kwestii w przepisach wykonawczych do zmodernizowanego wspólnotowego kodeksu celnego – ułatwionego rozróżnienia w zgłoszeniach celnych między towarami nowymi a towarami z drugiej ręki;

28. w związku z tym wzywa również Komisję, aby w przypadkach, w których jest to korzystne, wspierała partnerów handlowych UE w przyjęciu odpowiednich przepisów prawnych i wdrożeniu odpowiednich środków kontroli, aby zapobiegać nielegalnemu importowi na ich teren wszelkich rodzajów odpadów oraz aby aktywnie przeciwdziałać korupcji, która często umożliwia nielegalny import;

29. wzywa Komisję do wzięcia pod uwagę krytycznych uwag – zgłoszonych przez niektóre państwa członkowskie – dotyczących rozporządzenia Rady ustanawiającego kryteria określające, kiedy pewne rodzaje złomu przestają być odpadami na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, i zwraca się do Komisji o zaostrzenie wymogów dotyczących jakości produktu oraz ulepszenie sposobów sprawdzania i zapewniania, że złom bez statusu odpadu ma pożądaną jakość;

30. wzywa Komisję do określenia priorytetów badań i innowacji w zakresie zrównoważonych metod eksploracji i produkcji, cyklów życia produktów i ich recyklingu („od kołyski do kołyski”), możliwości zastąpienia oraz efektywnego gospodarowania zasobami, ponieważ może to zmniejszyć uzależnienie europejskiego importu od monopolistycznych dostawców; wzywa Komisję do zajęcia się bieżącymi wyzwaniami w związku z recyklingiem w programach ramowych i podkreśla, że należy zwrócić uwagę na odmienne strategie recyklingu dla metali powszechnych i dla kluczowych surowców takich jak pierwiastki ziem rzadkich; wzywa Komisję do połączenia finansowania przeznaczonego na badania nad takimi surowcami, jak pierwiastki ziem rzadkich, z jasnymi celami, takimi jak np. japoński cel ograniczenia wykorzystywania pierwiastków ziem rzadkich o jedną trzecią; wzywa Komisję do uwzględnienia doświadczeń państw trzecich, które osiągnęły już wysoki poziom zbierania odpadów, co ma miejsce w Norwegii, gdzie mniej więcej 80% odpadów elektronicznych podlega zbiórce, oraz do ustanowienia własnych analogicznych celów dotyczących zbiórki; podkreśla znaczenie w tym obszarze partnerstw publiczno-prywatnych, obejmujących przemysł, środowiska naukowe i rząd; uznaje ważną rolę, jaką takie instytucje odgrywają w odniesieniu do MŚP; podkreśla, że ważne jest, aby europejskie partnerstwo na rzecz innowacji w odniesieniu do surowców strategicznych promowało rozwój efektywnego gospodarowania zasobami, kluczowych technologii, bezpieczeństwa dostaw i krajowego sektora surowców; wzywa Komisję do zainicjowania takiego partnerstwa w 2011 r.;

31. żałuje, że w komunikacie nie ujęto w wystarczający sposób kwestii zastąpienia i ponownego wykorzystywania; przypomina, że zastępowanie – zwłaszcza kluczowych surowców i pierwiastków ziem rzadkich – ma ogromne znaczenie i może oferować skuteczne rozwiązania problemów związanych z dostawami i zagrożeniami środowiskowymi; wzywa w związku z tym Komisję, aby zintensyfikowała działania w tym obszarze, zwiększając finansowanie na badania i innowacje poprzez ewentualne opracowanie w następnym ramowym programie badań programu badawczo-rozwojowego w dziedzinie zastępowania surowców, przy wsparciu na rzecz obiektów demonstracyjnych; zachęca Komisję i państwa członkowskie, aby rozważyły określenie celów dotyczących zastępowania surowców, biorąc pod uwagę odnośne oceny skutków; wzywa Komisję do pełnego wykorzystania istniejących kompetencji dotyczących pierwiastków ziem rzadkich w UE;

Stabilne dostawy w UE

32. wzywa, aby polityki niefiskalne wspierały krajowe sektory surowców w przyciąganiu inwestycji; przyjmuje zatem z zadowoleniem współpracę w ramach krajowych badań geologicznych; wzywa do ściślejszej współpracy pomiędzy nimi i zachęca do stosowania wspólnych standardów i praktyk, które ułatwiłyby wymianę i korzystanie z dostępnych danych geologicznych; przychylnie odnosi się do corocznej publikacji europejskiego rocznika surowców (ERMY), podkreślając, że należy w nim ująć również dane na temat zasobów wtórnych i pozyskiwania surowców z odpadów miejskich; wzywa Komisję do dokonania oceny, czy istnieje zapotrzebowanie na unijne służby geologiczno-geodezyjne, które zbierałyby wyniki prac krajowych służb geologiczno-geodezyjnych i współpracowały z partnerami międzynarodowymi; popiera działania Komisji dotyczące ulepszenia unijnej bazy wiedzy z zakresu geologii; wzywa Komisję do opracowania – we współpracy z państwami członkowskimi – cyfrowej mapy zasobów Unii;

33. odnotowuje znaczenie wewnętrznego zaopatrzenia w surowce w Europie; wzywa zatem:

- do lepszej koordynacji w odniesieniu do poszukiwania, wydobywania, dystrybucji, przetwarzania, ponownego wykorzystywania i recyklingu;

- właściwe organy administracji publicznej (krajowe, regionalne i lokalne) do wdrożenia jasnych, skutecznych i skoordynowanych procedur administracyjnych w zakresie przyznawania zezwoleń na eksploatację krajowych surowców, w tym ewentualnego utworzenia pojedynczego punktu kontaktowego do ułatwienia i przyspieszenia procesu wydawania zezwoleń;

- państwa członkowskie do opracowania polityki zagospodarowania przestrzennego, uwzględniającej długoterminowe prognozy dotyczące regionalnego i lokalnego popytu na minerały, odzwierciedlone w krajowych strategiach dotyczących surowców, które to należy oprzeć na obecnej w różnych państwach członkowskich rzetelnej geologicznej wiedzy fachowej w dziedzinie surowców i które nie powinny zakłócać handlu w UE lub wykluczać popytu transgranicznego;

podkreśla w związku z tym istotną rolę, jaką w kontekście krajowego górnictwa odgrywają przedsiębiorstwa oferujące usługi związane z procesem produkcji; podkreśla znaczenia pobudzania regionalnych lub krajowych klastrów surowcowych skupiających przemysł, usługi geologiczne, dostawców usług związanych z procesem produkcji, producentów wyposażenia, spółki górnicze i rafinerie oraz sektor transportu i partnerów społecznych dla zrównoważonych metod wydobycia w Europie, także przy wykorzystaniu nowych technologii wydobycia;

34. wzywa Komisję do włączenia celów zawartych w planie działania w dziedzinie różnorodności biologicznej do strategii dotyczącej surowców w celu wzmocnienia powiązań między gospodarką a środowiskiem naturalnym oraz uwzględnienia wpływu wydobycia, produkcji, wykorzystywania i unieszkodliwiania surowców na środowisko; wzywa Komisję do wsparcia procesu opracowywania planów strategicznego gospodarowania gruntami we wszystkich państwach członkowskich w celu zrównoważenia wydobycia surowców z innymi rodzajami potrzeb związanych z użytkowaniem gruntów oraz w celu ochrony środowiska naturalnego i różnorodności biologicznej;

35. podkreśla, że działalność wydobywcza powinna być prowadzona z poszanowaniem najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa miejsca pracy i ochrony środowiska, tak aby zapobiegać wypadkom i rekultywować obszary, na których prowadzona jest działalność wydobywcza;

36. zwraca się do Komisji, aby zwróciła odpowiednią uwagę na rozwój obszarów bogatych w zasoby i aby uwzględniła kompleksowe podejście do usprawnienia infrastruktury transportowej łączącej bogate w zasoby obszary Unii z jej obszarami przemysłowymi; w związku z tym wzywa Komisję do dopilnowania tego, by zmienione wytyczne dotyczące transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) zaspokajały potrzeby przemysłu poprzez zapewnienie niezakłóconego dostępu do surowców;

37. potwierdza, że wytyczne NATURY 2000 stanowią solidne podstawy, w oparciu o które należy prowadzić działania dotyczące wydobycia surowców nieenergetycznych z poszanowaniem zasady solidarności; apeluje do Komisji, aby regularnie kontrolowała, czy w państwach członkowskich dokonano postępów w zakresie pogodzenia wydobycia surowców z ochroną środowiska; zauważa, że kodeksy postępowania mające na celu osiągnięcie jak najlepszych wyników technicznych, społecznych, dotyczących konkurencyjności i środowiskowych są ważnymi instrumentami; przypomina rezolucję Parlamentu z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie zrównoważonej polityki UE na dalekiej północy[11] i wzywa w związku z tym Komisję, aby zgodnie z zasadą ostrożności przeanalizowała możliwości zrównoważonej pod względem środowiskowym eksploatacji obszarów wrażliwych, które mogą być cennymi dostawcami niezbędnych surowców, takich jak Arktyka, Morze Barentsa oraz Grenlandia, i w miarę możliwości rozszerzyła obowiązujące umowy o partnerstwie z krajami tych regionów;

38. podkreśla potrzebę bardziej przejrzystych i przewidywalnych warunków ramowych prawnych procesów wydawania zezwoleń na otwarcie nowych kopalń wydobywających metale i minerały bez naruszania norm środowiskowych;

39. podkreśla, że kraje Europy Północnej i regionu Morza Barentsa dysponują znacznymi zasobami rud, minerałów i lasów; jest przekonany, że północny region Europy może wnieść znaczny wkład w pokrycie zapotrzebowania na dostawy surowców dla spółek europejskich, a tym samym w ograniczenie zależności Europy od importu; jest przekonany, że istnieje wyraźna potrzeba zwiększenia świadomości potencjału Europy Północnej w trwającej obecnie dyskusji dotyczącej surowców;

40. podkreśla znaczenie badań, rozwoju i innowacji dla sprostania nowym wyzwaniom; podkreśla wkład badań, rozwoju i innowacji dla opracowania innowacyjnych technologii oraz zrównoważonych metod wydobycia, rafinacji, produkcji i recyklingu rud w dalsze ograniczanie śladu ekologicznego i możliwych negatywnych skutków społecznych;

41. wzywa Komisję do podjęcia działań zachęcających do rozważenia ponownego otwarcia niektórych kopalń w celu prowadzenia zrównoważonej działalności górniczej, która przyczyniłaby się do złagodzenia ryzyka niedoboru surowców grożącego przemysłowi europejskiemu;

42. podkreśla znaczenie umiejętności i szkoleń oraz rolę, jaką odgrywają geolodzy, inżynierowie, górnicy i inni pracownicy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wejścia w tym kontekście w bliski dialog z partnerami społecznymi, środowiskiem akademickim i przemysłem; wzywa Komisję do określenia do 2012 r. zapotrzebowania na wykwalifikowany personel w zakresie badań i rozwoju, ekstrakcji, rafinacji, przetwarzania i recyklingu surowców oraz dostępności tego personelu, a także do udostępnienia wyników analizy Parlamentowi Europejskiemu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wspólnie z sektorem przemysłu i środowiskiem akademickim kształcenia w dziedzinie surowców poprzez specjalne programy i kursy na uniwersytetach oraz stypendia; popiera w związku z tym programy wymiany związane z tym obszarem badań, takie jak Erasmus Mundus w zakresie minerałów i ochrony środowiska;

43. z zadowoleniem przyjmuje propozycję dotyczącą unijnej polityki w zakresie surowców i pierwiastków ziem rzadkich, która ma na celu ustanowienie międzynarodowej platformy regulacyjnej, zapewnienie dostępu do surowców, zwłaszcza surowców uznanych za kluczowe, i dostaw tych surowców, zagwarantowanie otwarcia rynków światowych i propagowanie współpracy międzynarodowej w zakresie zrównoważonego wydobycia surowców oraz efektywnego wykorzystania zasobów w oparciu o obopólne interesy; podkreśla w związku z tym potrzebę stworzenia żywego dialogu w obszarze unijnej polityki w zakresie surowców pomiędzy krajami uprzemysłowionymi, uprzemysławiającymi się i bogatymi w zasoby krajami rozwijającymi się, również z myślą o propagowaniu praw człowieka, dobrych rządów, stabilności w regionach oraz ograniczaniu ryzyka konfliktów o zasoby;

44. wzywa Komisję do jak najsurowszego egzekwowania istniejących przepisów UE, do uwzględnienia bezpieczeństwa i norm dotyczących wydobycia złota w działaniach projektu przewodniego „Unia innowacji”, do uwzględnienia w pracach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) specjalnego punktu dotyczącego wydobycia złota, który obejmie aspekty dotyczące bezpieczeństwa, innowacji, zarządzania chemikaliami, wydobycia nielegalnego i rzemieślniczego, tak aby znaleźć długoterminowe trwałe rozwiązanie służące zrównoważonej produkcji i zrównoważonemu importowi złota na potrzeby UE, a także do rozważenia przeglądu wytycznych Berlin II dotyczących wydobycia rzemieślniczego i na małą skalę;

45. zaznacza, że górnictwo tradycyjne i na małą skalę może odgrywać istotną rolę w życiu społeczności lokalnych, zapewniać zatrudnienie i przyczyniać się do realizacji celów rozwojowych, wówczas gdy jest oficjalnie uznane, uregulowane przepisami i popierane; ubolewa nad brakiem wiedzy i narzędzi analitycznych w tym obszarze i podkreśla potrzebę poprawy jego widoczności, ułatwiania skuteczniejszego nakreślania i wdrażania polityki dotyczącej górnictwa tradycyjnego i na małą skalę oraz monitorowania starań na rzecz jej wsparcia, aby ułatwić zapobieganie pułapkom ubóstwa, takim jak praca dzieci, niebezpieczne środowisko pracy lub praca niewolnicza, które często występują przy wydobywaniu rzemieślniczym, oraz konfliktom towarzyszącym działalności górniczej prowadzonej na małą skalę; wzywa również UE i państwa członkowskie do wspierania państw rozwijających się zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym poprzez udostępnianie analiz eksperckich na temat zrównoważonych praktyk wydobywczych, zwiększonej efektywności zasobów, ponownego wykorzystywania i recyklingu;

46. wzywa Komisję do oszacowania skali zapotrzebowania na mechanizm magazynowania kluczowych surowców, a zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, który umożliwiłby spółkom europejskim dostęp do strategicznych surowców wykorzystywanych w sektorze ochrony środowiska, służbie zdrowia, przemyśle zbrojeniowym i zaawansowanych technologii oraz ochronę przed naciskami monopoli i wzrostem cen; podkreśla, że rola UE w każdym programie magazynowania powinna być ograniczona do opracowania ram prawnych i nadzoru regulacyjnego;

Sprawiedliwe i zrównoważone dostawy surowców na szczeblu międzynarodowym

47. odnotowuje wzrastającą liczbę przypadków ograniczeń w handlu oraz zakłóceń konkurencji w handlu surowcami; wzywa Komisję do konsekwentnego monitorowania kwestii ograniczeń w imporcie lub eksporcie oraz zajęcia się nią na szczeblu regionalnym, wielostronnym oraz dwustronnym; środki zakłócające handel, dotyczące surowców przemysłowych, a zwłaszcza kluczowych surowców, muszą być w pełni zbadane i mogą skutkować dalszymi krokami prawnymi w ramach WTO; wzywa WTO do ścisłego monitorowania wpływu ograniczeń przywozowych i wywozowych i w związku z tym popiera utworzenie w ramach WTO narzędzia monitorowania taryfowych i pozataryfowych barier w handlu surowcami i pierwiastkami ziem rzadkich oraz utworzenie w ramach G20 Rady ds. Stabilności Surowców i Pierwiastków Ziem Rzadkich; wzywa Komisję do wykorzystania wszystkich międzynarodowych kontaktów, w tym służb dyplomatycznych, w celu poprawienia stosunków z państwami i regionami dostarczającymi surowce i surowce kluczowe, a tym samym do usprawnienia międzynarodowego handlu surowcami, zwłaszcza kluczowymi; przyjmuje z zadowoleniem zamiar UE dotyczący kontynuowania aktywnej dyplomacji w zakresie surowców, która obejmuje takie dziedziny polityki jak polityka zagraniczna, handlowa, ochrony środowiska i rozwoju oraz promuje i wzmacnia zasady demokratyczne, prawa człowieka, stabilność regionalną, przejrzystość i zrównoważony rozwój; uważa, że konkretne priorytetowe działania i kompleksową strategię na rzecz stabilnych dostaw pierwiastków ziem rzadkich należy wdrożyć jak najszybciej; wzywa Komisję do zaangażowania europejskich podmiotów zainteresowanych pierwiastkami ziem rzadkich w planowanie tych działań;

48. uznaje zasadność praw rządów i parlamentów krajów rozwijających się do prowadzenia polityki i regulowania inwestycji zagranicznych w interesie publicznym, w konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim, w taki sposób, by inwestorzy zagraniczni korzystnie oddziaływali na lokalną gospodarkę, tworzyli krajową wartość dodaną i sprzyjali rozwojowi; podkreśla, że strategia UE w zakresie surowców nie powinna stawać na przeszkodzie temu prawu;

49. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki UE na rzecz popierania zrównoważonego handlu surowcami z krajami trzecimi (np. w ramach FLEGT);

50. podkreśla konieczność ustanowienia jasnych reguł współpracy w obszarze handlu surowcami pomiędzy wszystkimi uczestniczącymi w wymianie stronami (producenci, eksporterzy, kraje tranzytowe, importerzy);

51. wzywa Komisję, aby dopilnowała spójności między polityką rozwojową a inicjatywą na rzecz surowców, przy czym unijna polityka surowcowa powinna w pełni uwzględniać zrównoważony wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się i być spójna z nadrzędnym celem wyeliminowania ubóstwa, jak zapisano w art. 208 TFUE; podkreśla, że silne wsparcie rozwoju gospodarczego, społecznego i w dziedzinie ochrony środowiska państw bogatych w surowce mogłoby pomóc im w tworzeniu solidnych i demokratycznych instytucji, które zapewnią obustronne korzyści zarówno dla krajów eksportujących, jak i importujących; apeluje zatem, aby przyszłe umowy z krajami partnerskimi eksportującymi surowce zawierały klauzule dotyczące praw człowieka i demokratyzacji; jest przekonany, że UE powinna także wspierać kraje rozwijające się w dywersyfikacji gospodarek, ograniczaniu zależności od eksportu surowców i zwiększaniu wartości ich produktów poprzez krajową produkcję i przetwarzanie na miejscu; wzywa Komisję, by opracowując nowe instrumenty działań zewnętrznych na okres po 2013 r., włączyła środki wspierające dobre rządy i zrównoważone górnictwo do programów na rzecz stabilności demokratycznej i gospodarczej państw niestabilnych, które są dostawcami surowców;

52. uważa, że zapewnienie zasobów leży w gestii przedsiębiorstw; zdaje sobie sprawę z problemów MŚP w zdobywaniu surowców; w związku z tym zwraca się do Komisji o rozważenie, jak można byłoby niefinansowo wesprzeć takie koncepcje, jak europejski holding surowcowy; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o szczegółowe przeanalizowanie działalności japońskiej państwowej spółki JOGMEC;

53. wzywa państwa członkowskie do współpracy ze sobą w ramach europejskiej strategii w zakresie surowców; apeluje, aby strategia ta korzystała z synergii między strategiami gospodarczymi, górniczymi, przemysłowymi i międzynarodowymi i służyła zapewnieniu ochrony dostaw materiałów strategicznych;

54. wzywa Komisję do oceny wyniku sprawy prowadzonej w ramach WTO przeciw Chinom oraz do skorzystania w przyszłości z mechanizmów dostępnych w ramach WTO, w stosownych przypadkach;

55. podkreśla znaczenie stosunków UE-Afryka oraz porozumienie z Addis Abeby z czerwca 2010 r.; podkreśla, że partnerstwo to musi być oparte na obopólnym interesie; zaznacza, że w przypadku promowania zrównoważonych metod wydobycia ważna jest wymiana najlepszych praktyk w zakresie prawidłowego zarządzania, zwiększania efektywności gospodarowania zasobami, ponownego wykorzystania i recyklingu, zarządzania odpadami przeróbczymi i skałami płonnymi, rekultywacji starych kopalń, bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników oraz eliminowania pracy dzieci; wskazuje, że Unia Afrykańska w dokumencie dotyczącym wizji górnictwa afrykańskiego stwierdziła, że państwa Afryki dotychczas nie były w stanie skorzystać z przewagi konkurencyjnej w obszarze zasobów naturalnych, w związku z czym należy rozważyć środki zapewniające czerpanie zysków z zasobów naturalnych dla populacji państw bogatych w surowce;

56. podkreśla znaczenie współpracy dwustronnej w sprawie surowców, takiej jak współpraca UE i Unii Afrykańskiej w czerwcu 2010 r., a także zachęca do czynienia dalszych starań w ramach wspólnego planu działania Afryka-UE na lata 2011-2013; apeluje o rozwijanie podobnej współpracy z innymi krajami będącymi głównymi producentami kluczowych surowców; proponuje, jako jeden z konkretnych celów polityki w zakresie surowców, dywersyfikację źródeł dostaw niektórych surowców – od których uzależniony jest import UE – począwszy od południowo-wschodniej Azji, przez Amerykę Łacińską i po Afrykę;

57. z zadowoleniem przyjmuje podejście do planu działania, którego celem jest zapewnienie przeszkolenia z najlepszych praktyk w negocjowaniu umów na wydobycie minerałów i propagowanie współpracy naukowej w sektorze wydobywczym, poza propagowaniem dobrych rządów obejmujących przejrzystość;

58. ubolewa nad faktem, że w komunikacie nie wymieniono innych regionów lub państw; uważa, że należy poszukiwać alternatywnych źródeł surowców, aby uniknąć uzależnienia Europy od ograniczonej liczby krajów; w tym celu wzywa Komisję do promowania innych obustronnie korzystnych partnerstw z krajami i regionami bogatymi w zasoby naturalne; uważa, że UE powinna oferować partnerstwa obejmujące infrastrukturę, dzielenie się wiedzą i „trójkąt zasobów”; wzywa UE do wsparcia krajów rozwijających się bogatych w zasoby w dążeniu do pogłębiania ich wiedzy geologicznej, górniczej i w zakresie przetwarzania minerałów; proponuje w tym kontekście ustanowienie współfinansowanych katedr na wydziałach geologicznych; wzywa Komisję do prowadzenia nadzoru międzynarodowych porozumień zawieranych przez państwa bogate w surowce z państwami spoza UE, wiążących się z wyłącznym dostępem do surowców, oraz do zapewnienia sprawiedliwego dostępu do tych zasobów i zadbania o funkcjonowanie międzynarodowych regulacji handlowych;

59. jest zaniepokojony faktem, że nie określono jeszcze strategii współpracy i dialogu z Chinami i innymi kluczowymi partnerami międzynarodowymi; podkreśla potrzebę prowadzenia dialogu technologicznego i handlowego z Chinami; wzywa Komisję do zbadania tego, jak projekty pilotażowe dotyczące zrównoważonego wydobycia i przetwarzania minerałów, wydajnego gospodarowania zasobami, możliwości zastąpienia i recyklingu kluczowych surowców mogłyby zaistnieć w ramach współpracy z Chinami z korzyścią dla obu stron; zdecydowanie popiera podobne dialogi dwustronne w istotnych kwestiach dotyczących surowców z innymi kluczowymi dostawcami, jak kraje BRICS, którzy posiadają i wykorzystują znaczne ilości surowców; wzywa Komisję do podobnego potraktowania problemu surowców w europejskiej polityce sąsiedztwa;

60. uważa, że strategia UE w zakresie surowców powinna z jednej strony odzwierciedlać różnice pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a głównymi gospodarkami wschodzącymi, a z drugiej – pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a krajami najsłabiej rozwiniętymi;

61. podkreśla, że kwestia dostępu do surowców powinna zostać następnie ujęta w środkach politycznych na rzecz budowania pokoju i zapobiegania konfliktom, jako że w niektórych regionach ponownie wystąpiła znaczna liczba konfliktów;

62. zgadza się, że polityka rozwojowa ma znaczenie w pomaganiu państwom w przekształcaniu ich dużych zasobów w trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, między innymi poprzez usprawnienie zarządzania i przejrzystość; podkreśla fakt, że polityka rozwojowa, włączając w to ogólne preferencje taryfowe (GSP), nie stanowi narzędzia polityki w zakresie surowców, ale uważa, że może ona znacznie wspierać europejską politykę w zakresie surowców; apeluje zatem do Komisji o zapewnienie spójności między nimi; z zadowoleniem przyjmuje włączenie do umów handlowych UE jasno sprecyzowanych gwarancji dotyczących niedyskryminacyjnego dostępu do rynku surowców oraz uznanie ich za warunek członkostwa w WTO; zgadza się jednak, że umowy handlowe powinny umożliwiać odpowiedni stopień elastyczności, by wesprzeć kraje rozwijające się w tworzeniu powiązań między przemysłem wydobywczym a przemysłem lokalnym; uważa, że konieczne jest respektowanie suwerenności surowcowej państw, i w tym kontekście zwraca się do Komisji o przyjęcie bardziej umiarkowanego stanowiska w sprawie podatków wywozowych w krajach rozwijających się poprzez zastosowanie zróżnicowanego podejścia uwzględniającego uwarunkowania w poszczególnych krajach, tak aby cele rozwojowe i uprzemysłowienie krajów rozwijających się nie były zagrożone; podkreśla, że wolny i sprawiedliwy handel ma znaczenie dla rozwoju światowego sektora surowców i tworzenia dobrobytu we wszystkich społeczeństwach; zauważa, że zysk z surowców może odgrywać decydującą rolę w stwarzaniu krajom najsłabiej rozwiniętym odpowiednich warunków do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju;

63. wyraża zaniepokojenie faktem, że poprawiona inicjatywa na rzecz surowców nie odnosi się do GSP i GSP+ ani nie zawiera propozycji alternatywnych zachęt handlowych w zamian za propagowanie poszanowania praw człowieka, norm środowiskowych, niedopuszczanie do zatrudniania dzieci i wsparcie reform wewnętrznych dla krajów, które pozostaną poza zakresem obowiązywania tych systemów; wzywa Komisję, by wspierała i zachęcała do podejmowania inicjatyw na rzecz dywersyfikacji gospodarek krajów rozwijających się, które w znacznym stopniu zależne są od surowców;

64. wzywa Komisję do wsparcia krajów rozwijających się w przezwyciężaniu asymetrii informacyjnej dotyczącej negocjowania umów w sprawie surowców i ich wydobycia poprzez działania budujące potencjał i do pomocy w negocjacjach nad transferem technologii, zarówno na szczeblu krajowym, jak i w społecznościach lokalnych;

65. podkreśla rolę, jaką społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw odgrywa pod kątem zgodności za granicą z wysokimi normami środowiskowymi, społecznymi i pracy oraz stosowania najlepszych dostępnych technologii; uważa, że normy te powinny być propagowane za pośrednictwem odnośnych forów, takich jak G8 i G20, WTO, OECD, UNCTAD i UNEP, międzynarodowy panel na rzecz zrównoważonej gospodarki zasobami zorganizowany w ramach UNEP, międzynarodowe grupy badawcze ds. metali i inne organy; pochwala w tym kontekście pozytywny wkład poprzez program ONZ „Global Compact”; wzywa przedsiębiorstwa UE do opracowania odpowiedniego kodeksu postępowania dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w krajach trzecich i oparcia ich działalności o wytyczne OECD dla korporacji wielonarodowych i ISO 26000; wzywa Komisję do przedsięwzięcia środków zapewniających zgodność z normami społecznymi, środowiskowymi i dotyczącymi pracy przez europejskie spółki wydobywające surowce w państwach trzecich; wzywa Komisję, aby przedłożyła własny wniosek dotyczący sprawozdawczości dotyczącej minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, prowadzonej z podziałem na poszczególne kraje, i aby nałożyła na spółki wydobywcze wiążący prawnie obowiązek ujawniania dochodów dla każdego projektu i kraju, w którym inwestują, na wzór amerykańskiej ustawy Dodda-Franka; popiera Inicjatywę na rzecz Przejrzystości w Przemyśle Wydobywczym (EITI) i światową sieć „Publish What You Pay” (Opublikuj, ile płacisz); uważa, że te normy powinny mieć zastosowanie w szczególności do projektów otrzymujących pomoc finansową z UE, np. środki z EBI; apeluje do UE o zbadanie, w jaki sposób można zapobiegać importowi minerałów wydobywanych nielegalnie lub pochodzących z nielegalnego handlu; zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości zastosowania w tym kontekście technologii identyfikacji (ang. fingerprinting) oraz o wspieranie projektów pilotażowych opartych na doświadczeniach z „odciskiem koltanowym”; wzywa EBI do regularnego przeprowadzania analizy potencjalnych skutków pożyczek udzielanych przemysłowi wydobywczemu;

66. wyraża swe głębokie zaniepokojenie licznymi, dobrze udokumentowanymi przypadkami unijnych przedsiębiorstw, które naruszają normy środowiskowe i normy prawa pracy oraz prawa człowieka;

67. przypomina, że inicjatywy w zakresie przejrzystości w sektorze wydobywczym w istocie sprzyjają przedsiębiorczości, mogą zapewniać bezpieczeństwo prawne oraz trwałe i długoterminowe partnerstwo i mogą działać jako zabezpieczenie przed ponownym otwarciem negocjacji czy wydaleniem; zauważa, że istnieją wyzwania, które trzeba podjąć, i że niektóre umowy wymagają poufności, jednak mimo to powinny one podlegać publicznej kontroli; zauważa, że projekt ghańskiej ustawy o zarządzaniu dochodami z ropy naftowej (ang. Petroleum Revenue Management Bill) to dobry przykład zachowania pewnego stopnia poufności, przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli parlamentarnej;

68. uważa, że przedsiębiorstwa UE powinny ponosić w swoich krajach odpowiedzialność prawną za wszelkie łamanie praw człowieka, norm środowiskowych lub podstawowych norm MOP w dziedzinie pracy przez swoje zagraniczne filie i oddziały, nad którymi sprawują kontrolę;

69. zwraca się do EBI i Komisji o dokładniejsze zbadanie przed podjęciem decyzji dotyczących wsparcia sektora wydobywczego w krajach rozwijających się, czy planowane projekty przyczynią się do likwidacji ubóstwa, trwałego rozwoju i wzrostu gospodarczego przynoszącego korzyści całemu społeczeństwu;

70. wyraża zaniepokojenie utrzymującym się handlem i wykorzystywaniem surowców mineralnych pochodzących ze stref konfliktu, których eksploatacja prowadzi do nadużyć oraz do niedopuszczalnej działalności niezgodnej z prawem; wzywa Komisję, ESDZ, Radę i państwa członkowskie do uwzględnienia tej sytuacji w ramach ich stosunków z krajami trzecimi; wzywa Komisję i kraje będące strategicznymi dostawcami UE do wspólnego rozwijania skutecznych systemów identyfikowania surowców od momentu ich importu aż po recykling lub unieszkodliwienie odpadów oraz wprowadzenia systemu wzajemnej certyfikacji surowców i łańcuchów handlowych (ang. Certified Trading Chains), żeby można było zagwarantować sprawiedliwy handel oraz w szczególności zapobiegać nadużyciom w odniesieniu do handlu surowcami pochodzącymi z regionów kryzysowych; wzywa Komisję do współpracy z właściwymi instytucjami międzynarodowymi (ONZ, OECD, MOP) w celu ustalenia sprawdzonych wzorców w zakresie certyfikacji i podjęcia działań w kierunku ich harmonizacji;

71. podkreśla, że rynki finansowe mogą odgrywać ważną rolę w zabezpieczaniu przed ryzykiem, na jakie są narażeni zarówno producenci, jak i konsumenci surowców i produktów podstawowych; wzywa Komisję do podjęcia niezbędnych środków, żeby zapewnić przejrzystość na rynkach surowców i zdecydowanie przeciwdziałać nieuzasadnionej spekulacji surowcami, która prowadzi do nadużyć na rynku surowców, jeżeli okaże się to konieczne w oparciu o dogłębną analizę empiryczną; należy tu również uwzględnić odpowiednie inicjatywy w ramach negocjacji G8 i G20;

72. jest zaniepokojony wpływem rynków instrumentów pochodnych na zmiany cen surowców; wyraża przekonanie, że należy skuteczniej kontrolować pozagiełdowe rynki instrumentów pochodnych; w tym kontekście popiera środki takie jak wzmocnienie przejrzystości pozagiełdowych instrumentów pochodnych pod nadzorem Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych; wyraża przekonanie, że takie środki mogą zwiększać poczucie bezpieczeństwa wśród inwestorów i MŚP, jak również wpłynąć na pewność planowania wśród europejskich producentów;

73. z zadowoleniem przyjmuje prace nad surowcami i stabilnością prowadzone w ramach OECD, G8 oraz G20 i podkreśla potrzebę kontynuowania dialogu na temat surowców w ramach G20 w celu opracowania wspólnych perspektyw; ponadto przyjmuje z zadowoleniem fakt, że członkowie grup G8 i G20 wyrażają chęć walki z niestabilnością cen surowców, i apeluje o opracowanie konkretnych środków na rzecz ograniczenia spekulacji w tej dziedzinie; wzywa Komisję do propagowania prac OECD nad skutkami ograniczeń wywozowych i wykorzystania ich jako narzędzia politycznego; popiera włączenie do tych dyskusji stron niebędących członkami OECD; wzywa do ustanowienia strategicznej współpracy dotyczącej kluczowych surowców między UE, USA i Japonią, dążącej do ustanowienia „światowego nadzoru nad surowcami” poprzez dzielenie się danymi na temat popytu i podaży, wspólne prognozy, zachęcanie do wymiany najlepszych wzorców, specjalistycznej wiedzy technologicznej i patentów, analizowanie łańcuchów dostaw, badanie możliwości utworzenia wspólnych strategicznych zapasów oraz opracowanie wspólnych projektów badawczo-rozwojowych; jest zdania, że kwestie te powinny stanowić część programu kolejnych szczytów UE-USA; wzywa Komisję do wspierania dyplomacji dwutorowej (ang. Track-II diplomacy) w zakresie surowców poprzez wsparcie wymiany między organizacjami pozarządowymi, środowiskiem akademickim i ośrodkami analitycznymi w UE z jednej strony, a krajami dysponującymi pożądanymi zasobami z drugiej strony; wzywa Komisję do organizowania regularnych wydarzeń dotyczących surowców, takich jak organizowane przez przedsiębiorstwo JOGMEC „targi metalowe”, we współpracy z innymi krajami dysponującymi pożądanymi zasobami; nakłania ponadto Komisję do zbadania wykonalności międzynarodowej inicjatywy statystycznej w sprawie kluczowych surowców w oparciu o przykład Joint Organisations Data Initiative (JODI) oraz sprawdzenie, czy międzynarodowy pakt w sprawie metali może być przydatnym narzędziem; wzywa Europejską Agencję Obrony do udziału, zgodnie z art. 42 ust. 3 TUE, w określaniu środków wzmacniających bazę przemysłową i technologiczną sektora obrony w odniesieniu do surowców.

Produkty rolne i rynki towarowe

74. popiera przedstawioną przez Komisję analizę w odniesieniu do produktów rolnych w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego na świecie, w obliczu malejących światowych rezerw żywności, wzrastającej liczby ludności i szerzącego się głodu, a z perspektywy rynkowej podkreślającą poważną niestabilność cen żywności i pasz, niedoskonałości łańcuchów żywnościowych i paszowych oraz możliwość poważnego wpływu instrumentów finansowych i zachowań spekulacyjnych na brak stabilności i zaleca jej odpowiednie rozważenie; przypomina, że wśród krajów szczególnie podatnych na wzrost cen żywności znajdują się cztery państwa członkowskie UE;

75. domaga się poświęcenia szczególnej uwagi zasadniczej niepewności wokół coraz silniejszego wzajemnego oddziaływania pomiędzy zmianami cen towarów energetycznych i nieenergetycznych, zwłaszcza żywności;

76. podkreśla w ślad za Komisją, że społeczność międzynarodowa musi przyjąć długofalowe skoordynowane podejście na rzecz światowego bezpieczeństwa żywnościowego, obejmujące zwiększenie nakładów na badania i inwestycje w sektorze rolnym w krajach rozwijających się, w szczególności przez wyznaczenie priorytetów polityki rozwoju na rzecz zwiększenia odporności na wstrząsy na rynku żywności oraz zdolności dostosowywania się do nich;

77. popiera wysiłki podjęte niedawno przez grupę G20 w reakcji politycznej na niestabilność cen na rynkach żywności i rynkach rolnych, w tym szerszą wymianę informacji w zakresie przewidywanej produkcji żywności oraz podkreśla potrzebę większej przejrzystości i bardziej terminowego informowania w zakresie rezerw i zapasów produktów żywnościowych;

78. z zadowoleniem przyjmuje podpisany przez 48 krajów wspólny komunikat przyjęty w dniu 22 stycznia 2011 r. na 3. berlińskim szczycie ministrów rolnictwa, w którym wezwano do poprawy zdolności rynków rolnych w zakresie prawidłowego funkcjonowania i podkreślono znaczenie handlu w osiąganiu równowagi pomiędzy poszczególnymi podmiotami na rynkach rolnych oraz w poprawie dostępu rolników do surowców i energii;

79. zwraca się do Komisji o przygotowanie sprawozdania w sprawie rozporządzenia dotyczącego finansowych instrumentów pochodnych i towarów, które pozwoliłoby ocenić, czy w związku ze specyfiką sektora należy przyjąć oddzielne rozporządzenie w odniesieniu do towarów rolnych; popiera przedstawiony niedawno przez Komisję wniosek w sprawie rozporządzenia dotyczącego pozagiełdowych instrumentów pochodnych oraz konsultacji publicznych w zakresie dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych; wyraża przekonanie, że należy bezzwłocznie zająć się przypadkami nadmiernych spekulacji, nieprawidłowości i nadużyć na rynkach instrumentów pochodnych;

80. wzywa Komisję do jak najszybszego zaproponowania konkretnych działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i rozwiązywania problemów niestabilności rynku oraz zwiększenia wydolności rynków instrumentów pochodnych na surowce rolne w oparciu o trwałą odpowiedzialność ogólną;

o o

81. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

[1] http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/files/docs/report-b_en.pdf.
[2] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0093.
[3] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0037.
[4] Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0223.
[5] http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/management/docs/neei_n2000_guidance.pdf.
[6] http://ec.europa.eu/trade/creating-opportunities/trade-topics/raw-materials/.
[7] Analiza „The links between the environment and competitiveness” (Powiązania między środowiskiem a konkurencyjnością), projekt ENV.G.1/ETU/2007/0041, http://ec.europa.eu/environment/enveco/economics_policy/pdf/exec_summary_comp.pdf.
[8] Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0174.
[9] Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0446.
[10] Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów; Dz.U. L 182, z 16.7.1999, s. 1.
[11] Tekst przyjęty, P7_TA(2011)0024.

UZASADNIENIE

Wprowadzenie

Europejski przemysł znajduje się w trudnej sytuacji w związku z dostawą surowców. Jest to szczególnie wyraźne w przypadku 14 kluczowych surowców określonych przez Komisję Europejską. Rosnący popyt w skali całego świata w połączeniu z brakiem dostaw wynikających z terminów w przemyśle wydobywczym oraz częstszego stosowania restrykcji eksportowych przez kraje bogate w zasoby powodują nie tylko wzrost cen do rekordowych poziomów, jak ma to miejsce chociażby w przypadku miedzi, ale prowadzą też do potencjalnych przerw w dostawach. Dodatkowo UE jest w dużym stopniu zależna od importu wielu surowców, w szczególności tych kluczowych. Pierwiastki ziem rzadkich są szczególnym przypadkiem, ponieważ Chiny kontrolują obecnie 97% ich światowej produkcji i blokują ich eksport.

Ma to ogromne znaczenie, ponieważ przemysłowa przyszłość Unii Europejskiej zależy jednak w dużej mierze od takich właśnie surowców innych niż energia i produkty rolne. Zasoby te mają szczególne znaczenie w przejściu do niskoemisyjnej i zrównoważonej gospodarki, ponieważ wykorzystuje się je w takich zaawansowanych technologicznie produktach, jak katalizatory, baterie, lub w tworzeniu odnawialnych źródeł energii.

Dodatkowo niedobór zasobów może pogorszyć sytuację na międzynarodowej scenie politycznej, co może doprowadzić do przepychanek o zasoby oraz rosnących różnic między krajami bogatymi w zasoby a krajami o ubogich zasobach. Na takim scenariuszu wydarzeń nie skorzysta nikt. Potrzebne będzie zatem rozwijanie nowych podejść w odniesieniu do surowców innych niż energia i produkty rolne, a zwłaszcza zasobów określanych jako absolutnie kluczowe, w sposób innowacyjny i sprzyjający innowacyjności, aby uniknąć ostatecznie gry o sumie zerowej.

W tym kontekście inicjatywa na rzecz surowców jest ważnym pierwszy krokiem. Unia Europejska musi opracować spójną i ukierunkowaną strategię, z działaniami priorytetowymi, odnoszącymi się w szczególności do najbardziej kluczowych surowców. Aby do tego doprowadzić, Komisja Europejska powinna nie tylko wprowadzić rozróżnienie na właściwy nacisk na inicjatywę na rzecz surowców oraz osobno na rynki towarowe, lecz powinna również powołać grupę roboczą ds. surowców, obejmującą wszystkie zaangażowane dyrekcje generalne. Taka międzywydziałowa grupa robocza powinna opracowywać priorytetowe działania w stosunku do kluczowych surowców, w szczególności pierwiastków ziem rzadkich, oraz dbać o strategiczną spójność działań. Francja i Stany Zjednoczone już utworzyły takie grupy robocze.

Innowacyjna strategia przemysłowa gwarantująca dostawy surowców i konkurencyjność Europy

Jakakolwiek strategia dotycząca surowców będzie musiała ostatecznie skupić się na bardziej innowacyjnych sposobach, w jakie przemysł europejski wykorzystuje surowce, ponieważ takie działanie w znaczący sposób przyczyni się do naszej konkurencyjności, trwałości i bezpieczeństwa dostaw. Wyzwania w zakresie surowców należy przekuć w szansę na ożywienie siły przemysłowej Europy poprzez uwolnienie naszej innowacyjności i potencjału naukowo-badawczego, co jest jednym z kluczowych aspektów prowadzonego przez Komisję projektu przewodniego „Unia Innowacji”, polityki przemysłowej dla Europy, inicjatywy dotyczącej oszczędnego gospodarowania zasobami oraz partnerstwa innowacji w dziedzinie surowców. Jeżeli inne kraje konkurują z nami o surowce, musimy skupić się na naszych mocnych stronach, którymi są w głównej mierze nasze innowacyjne umiejętności oraz silna tradycja badań i rozwoju.

Wykorzystanie tych możliwości w dziedzinie skutecznego gospodarowania zasobami, ciągłego recyklingu, możliwości zastąpienia oraz zrównoważonych metod wydobycia będzie miało nadrzędne znaczenie. Dla przykładu, niemiecka agencja ds. efektywnego wykorzystania materiałów obliczyła, że dzięki wprowadzeniu bardziej wydajnych procesów możliwe byłyby oszczędności rzędu 100 mld euro rocznie. Ogromnie zwiększyłoby to konkurencyjność przez obniżenie kosztów. Jednocześnie zmniejszone zostałyby emisje CO2 i ilość wykorzystanych zasobów, przez co zwiększyłoby się nasze bezpieczeństwo w zakresie zasobów poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na nie. To samo odnosi się do recyklingu, który w pozytywny sposób przyczynia się do przeciwdziałania zmianom klimatu. Przykładowo, według sektora zużycie energii przy recyklingu aluminium jest o 95% niższe niż w przypadku produkcji z materiału pierwotnego. Dla celów recyklingu istnieją też spore ilości dostępnych źródeł pozyskiwania surowców z odpadów miejskich. Można też pójść dalej i rozważyć ewentualne otwarcie starych składowisk odpadów. Według sektora, jeżeli zaledwie 4% składowisk odpadów zawiera metale i złom, równałoby się to milionom ton możliwym do odzysku w samych Niemczech. Ostatnią, ale nie mniej ważną kwestią jest fakt, że w sektorze recyklingu jest wiele miejsc pracy, a może ich powstać jeszcze więcej. W tym kontekście ważne jest wsparcie tego sektora i skupienie na nim uwagi, między innymi w sposób gwarantujący pierwszeństwo recyklingu przed spalaniem.

Inne państwa też podejmują już szeroko zakrojone działania. Japonia na przykład wyasygnuje blisko 1 mld euro, które to środki, wraz z kolejnym milionem z sektora prywatnego, mają zostać skierowane na działania z zakresu efektywnego gospodarowania zasobami, recyklingu oraz inne prace wzmacniające pozycję Japonii wobec pierwiastków ziem rzadkich. W odniesieniu do tych ostatnich Japonia wyznaczyła sobie wstępny cel ograniczenia ich zużycia o jedną trzecią w najbliższych latach.

Unia Europejska musi zadbać o to, by inne państwa, dzięki zwiększeniu wydajności, nie prześcignęły jej pod względem konkurencyjności. Dysponujemy szeroko zakrojonymi możliwościami politycznymi, by zapewnić sobie w przyszłości konkurencyjność – chodzi między innymi o ekoprojekt, finansowanie z siódmego i ósmego programu ramowego, politykę recyklingu oraz inne kreatywne zachęty gospodarcze – aby pobudzić tak potrzebne innowacje w zakresie zasobów i materiałów.

W tym kontekście ustanowienie partnerstwa innowacji w dziedzinie surowców nabiera szczególnie pilnego charakteru. Możliwości zastąpienia stanowią równie ważny aspekt, który należy wyraźniej podkreślić w inicjatywie na rzecz surowców Komisji Europejskiej. To samo odnosi się do zmiany stylu życia i społecznych innowacji, takich jak ekoleasing i współdzielenie. Ważne jest też ustanowienie wstępnych celów, by wizja zmian nabrała konkretnych kształtów. UE powinna wyznaczyć roczny cel w zakresie efektywnego korzystania z zasobów na poziomie 3% oraz powinna dążyć do ograniczenia zużycia zasobów o 6-10 ton rocznie na głowę do roku 2050.

Zrównoważone metody wydobycia również odgrywają w tym kontekście ważną rolę. Oczywiste jest, że Unia Europejska dysponuje również rezerwami surowców, dla przykładu także rezerwami pierwiastków ziem rzadkich w Szwecji, i stara się zwiększać swoją bazę danych geologicznych dzięki takim projektom jak PRO-MINE. Te działania również można zintensyfikować poprzez poprawę współpracy między poszczególnymi krajowymi służbami geologiczno-geodezyjnymi, co Komisja planuje uczynić. Jednocześnie UE dysponuje solidną podstawą na rzecz wydobycia surowców nieenergetycznych dzięki wytycznym sieci NATURA 2000. W tym względzie UE również może dokonać postępów, kontynuując rozwijanie lepszych, bardziej zrównoważonych i skutecznych technologii wydobycia. Technologie wydobycia bardziej przyjazne dla środowiska będą nabierały większego znaczenia, szczególnie w związku z tym, że wydobywanie niektórych zasobów, takich jak pierwiastki ziem rzadkich, może skutkować radioaktywnością. Takie technologie, w połączeniu z surowymi normami środowiskowymi i społecznymi, nie tylko zagwarantują trwałość i bezpieczeństwo dostaw, ale też poprawią reputację europejskich przedsiębiorstw za granicą, jeżeli norm tych będzie się faktycznie przestrzegać, a nawet je podwyższać. Doprowadzi to też ostatecznie do zwiększenia możliwości biznesowych w krajach bogatych w zasoby, ponieważ dostrzegą one korzyści z działalności prowadzonej w nich przez europejskie przedsiębiorstwa zgodnie z surowymi normami UE w przeciwieństwie do korporacji spoza UE.

Polityka w zakresie surowców

Poza innowacyjną strategią przemysłową, której celem jest ograniczenie zużycia zasobów i zwiększenie recyklingu towarzyszące zrównoważonemu potencjałowi wewnętrznemu, jaki posiada UE, będzie ona musiała oczywiście nadal polegać na zewnętrznych dostawcach surowców. Polityka w zakresie surowców ma zatem kluczowe znaczenie.

W tym kontekście Unia Europejska musi ustanowić obopólnie korzystne partnerstwa między krajami bogatymi w zasoby a UE. Poza partnerstwem UE-Afryka Unia mogłaby wspierać też partnerstwa z krajami Europy Wschodniej, Ameryki Łacińskiej lub Azji. Szczególną pozycję zajmują Chiny, ponieważ są one producentem większości kluczowych pierwiastków ziem rzadkich. Należy też wprowadzić rozróżnienie między poszczególnymi państwami z powodu ich rozwoju gospodarczego. Na przykład podejście „infrastruktura w zamian za zasoby” może być zastosowane wyłącznie do ograniczonej liczby krajów rozwijających się. W tym przypadku europejski sektor przemysłowy mógłby stworzyć klastry przemysłowe złożone z przedsiębiorstw wydobywczo-budowlanych. W innych przypadkach, mając do czynienia z gospodarką bogatą w zasoby o wyższym stopniu rozwoju, takie podejście nie ma racji bytu. Dla takich państw istotną sprawą są „zasoby za technologię i wiedzę”. Takie podejście byłoby też możliwe do przyjęcia w naszych stosunkach z Chinami. W określonym terminie potrzebujemy przykładowo dostępu do chińskich pierwiastków ziem rzadkich, dopóki nowe prace wydobywcze w takich państwach jak USA, Kanada czy Australia nie dotrą do etapu operacyjności. Pekin przykłada też dużą wagę do zaawansowanych technologii w tym okresie, dopóki nie osiągnie wyższego wewnętrznego rozwoju technologicznego. Można zatem doprowadzić do zawarcia umowy w oparciu o te założenia.

Jednocześnie KE mogłaby rozważyć, jak niefinansowo wesprzeć europejski holding surowcowy, zrzeszający szereg europejskich przedsiębiorstw pozyskujących surowce. Na wzór tych działań również inne przedsiębiorstwa mogą przyjąć strategię poziomej integracji w celu wzmocnienia bezpieczeństwa zaopatrzenia w surowce.

Komisja Europejska powinna też zapewnić zgodność zagranicznych działań unijnych przedsiębiorstw z normami środowiskowymi i społecznymi, aby scementować dobre stosunki UE z krajami bogatymi w zasoby. W tym kontekście Unia Europejska powinna wziąć przykład z amerykańskiej ustawy Dodda-Franka i nałożyć na przedsiębiorstwa wymóg ujawniania informacji, czy ich zasoby nie pochodzą z regionów konfliktów, a na sektor wydobywczy – wymogu ujawniania płatności na rzecz zagranicznych rządów, w celu poprawienia przejrzystości i zapewnienia dobrych rządów. Dodatkowo, w celu przedstawienia wiarygodnej partnerskiej oferty krajom bogatym w zasoby, Unia Europejska nie powinna w tym celu nadużywać narzędzia, jakim jest polityka rozwojowa. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do ogólnego systemu preferencji lub Europejskiego Funduszu Rozwoju. Polityka rozwojowa powinna pomagać krajom bogatym w zasoby w przezwyciężaniu ważnych kwestii, takich jak asymetria informacyjna podczas negocjowania umów w sprawie surowców i ich wydobycia, ponieważ wielu rządom brakuje wiedzy, by właściwie ocenić wartość swoich zasobów naturalnych, a w konsekwencji – podpisać korzystne umowy.

Unia Europejska powinna też połączyć siły z innymi uprzemysłowionymi i wschodzącymi gospodarkami, by stworzyć synergię. Poza współpracą w ramach OECD oraz G8/G20 Komisja powinna podjąć konkretną współpracę z USA i Japonią. Mogłaby ona objąć wymianę danych oraz stworzenie wspólnych programów badawczo-rozwojowych.

Aby pomyślnie stawić czoła wzywaniu, jakim jest niedobór surowców, Unia Europejska potrzebuje wszechstronnej i zintegrowanej strategii, skupiającej się na krótko- i długoterminowych działaniach, które można wdrożyć na szczeblu krajowym i międzynarodowym, w szczególności w odniesieniu do takich kluczowych surowców, jak pierwiastki ziem rzadkich. Najważniejszym elementem tej strategii powinna stać się innowacyjna strategia przemysłowa, oparta o efektywne gospodarowanie zasobami i recykling, które stanowią jedyne narzędzia pomyślnego poradzenia sobie z potrójnym wyzwaniem, jakim jest zapewnienie na przyszłość konkurencyjności, trwałości i bezpieczeństwa dostaw.

OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (*) (28.6.2011)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców
(2011/2056(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej(*): Judith A. Merkies

(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „Stawianie czoła wyzwaniom związanym z rynkami towarowymi i surowcami” (COM(2011)0025), a w szczególności fakt, że skupiono się w nim na surowcach i surowcach wtórnych pochodzących z zasobów mineralnych i biotycznych, położono nacisk na efektywne gospodarowanie zasobami i recykling, a także uznano znaczenie tzw. górnictwa miejskiego jako wartościowego źródła pozyskiwania, tj. wtórnego wykorzystania, upcyklingu i recyklingu surowców, a także z zadowoleniem przyjmuje zdeterminowanie Komisji do uwzględnienia wszystkich trzech filarów tego złożonego wyzwania, tj. zapewnienia sprawiedliwych i stabilnych dostaw surowców z rynków międzynarodowych, wspierania stabilnych dostaw w ramach UE oraz propagowania efektywnego gospodarowania zasobami i recyklingu; podkreśla, że recykling często skutkuje obniżeniem wartości surowca oraz że należy położyć większy nacisk na upcykling surowców, który nadałby wyższą wartość odzyskanemu surowcowi; zwraca uwagę, że potencjał wtórnego wykorzystania, które służy wydłużeniu cyklu życia produktów, jest odrębną kategorią i wzywa Komisję Europejską do rozwijania procesów wtórnego wykorzystania, zwłaszcza poprzez politykę w zakresie ekoprojektu i odpadów; wyraża jednak ubolewanie w związku z brakiem propozycji dotyczących przedsięwzięcia przez Komisję konkretnych środków i ostrzega, że bez tych środków osiągnięcie ustalonych celów jest mało prawdopodobne;

2. podkreśla, że najistotniejsze znacznie – zwłaszcza w odniesieniu do surowców – mają: spójna polityka, długoterminowa wizja strategiczna oraz skoordynowane podejście wszystkich zaangażowanych podmiotów, zwłaszcza w ramach Komisji;

3. podkreśla, że potrzeba większej ilości danych i dalszych badań, aby zapewnić bardziej ukierunkowane podejście, zwłaszcza w odniesieniu do analiz strumieni odpadów, jak również potencjału innowacyjnych technologii recyklingu i zastępowania surowców;

4. z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez Komisję znaczenia górnictwa miejskiego jako wartościowego źródła pozyskiwania, recyklingu i upcyklingu surowców oraz jest zdania, że istnieje pilna potrzeba uzyskania szerszych informacji na temat górnictwa miejskiego, w związku z czym zwraca się do Komisji o dokonanie oceny zwłaszcza potencjału, ale także możliwych ograniczeń w tym zakresie; wskazuje na potencjał wtórnego wykorzystania, które służy wydłużeniu cyklu życia produktów i stanowi odrębną kategorię, oraz wzywa Komisję do rozwijania procesów wtórnego wykorzystania;

5. zauważa, że niższy poziom konsumpcji, zapobieganie produkcji odpadów oraz wtórne wykorzystanie są kluczowymi elementami procesu przechodzenia na gospodarkę wydajną pod względem zasobów;

6. podkreśla, że z uwagi na wzrost populacji światowej, zwiększenie konsumpcji oraz cele dotyczące wzrostu gospodarczego UE, rozdzielenie wzrostu gospodarczego od wykorzystania surowców jest jeszcze istotniejszą kwestią; nalega zatem na konieczność wyznaczenia celów w zakresie redukcji, aby ustabilizować wykorzystanie surowców, oraz proponuje ustanowienie solidnej i wiarygodnej metodologii pomiaru efektywności gospodarowania zasobami, która doprowadzi do wyznaczenia rocznych unijnych celów sektorowych w zakresie redukcji wykorzystania zasobów; uważa, że dążenie do tych celów oraz wdrożenie wspierających strategii politycznych przez państwa członkowskie powinno być kontrolowane podczas europejskiego semestru – systemu sprawozdawczości koordynującego i nadzorującego politykę budżetową i strukturalną państw członkowskich; uznaje, że trzy „filary” komunikatu będą potrzebne, aby sprostać rosnącemu w przyszłości zapotrzebowaniu na surowce, ale proponuje ustanowienie jasnej hierarchii tych filarów i objęcie priorytetem efektywnego gospodarowania zasobami i recyklingu, a w dalszej kolejności rozwoju zrównoważonego wydobycia w UE oraz zapewnienia sprawiedliwego i trwałego dostępu do surowców z krajów trzecich; podkreśla, że skuteczna polityka w zakresie surowców musi być częścią zintegrowanego podejścia, bazującego na najlepszych istniejących europejskich przepisach dotyczących środowiska naturalnego, które regulują kwestie efektywnego gospodarowania zasobami w wielu sektorach; podkreśla także potrzebę jasnego zdefiniowania „efektywnego gospodarowania zasobami” w oparciu o podstawy naukowe;

7. wzywa wszystkie podmioty do podniesienia świadomości w odniesieniu do konkurencji w zakresie wykorzystania surowców; wzywa Komisję do przeanalizowania możliwości opracowania hierarchii surowców w celu zachęcenia do szerokiej debaty w sprawie najwyższej wartości dodanej płynącej z wykorzystania surowców bez wyrządzania szkody środowisku naturalnemu; apeluje do Komisji o sporządzenie mapy konkurencji w zakresie tych samych surowców oraz o zajęcie się kwestią zbędnej konsumpcji surowców;

8. wzywa Komisję do zebrania, przeanalizowania i opublikowania danych dotyczących dostępności i osiągalności oraz wymiany handlowej surowców i materiałów odzyskiwanych na szczeblu UE; uważa ponadto, że należy zebrać dane, aby umożliwić porównanie właściwości materiałowych, możliwości zastąpienia, jak najefektywniejszego wykorzystania oraz wymianę najlepszych praktyk;

9. podkreśla znaczenie opracowania, promowania i realizowania podejścia do surowców związanego z cyklem życia, dzięki któremu wskazane są skutki dla środowiska i internalizowane są zewnętrzne koszty środowiskowe związane z wydobyciem i wykorzystaniem surowców, wzrasta jakość oraz wydłuża się cykl życia takich surowców, a także podkreśla potrzebę opracowania wskaźników mierzących wydajność i efektywność wykorzystania zasobów;

10. podkreśla w związku z tym znaczenie pełnego wykonania dyrektywy w sprawie ekoprojektu[1] ze zwiększonym naciskiem na efektywne gospodarowanie zasobami oraz inne rodzaje wpływu na środowisko oprócz efektywności energetycznej; ponadto wzywa do wprowadzenia od 2013 r. obowiązku recyklingu oraz wymagań w zakresie surowców we wszystkich środkach wykonawczych; jest przekonany, że należy czynnie uwzględnić rolę projektantów i naukowców w zapewnianiu skutecznego i efektywnego wykorzystania surowców w trakcie całego cyklu życia produktów, ponieważ recykling wysokiej jakości może się odbywać tylko wówczas, gdy cały łańcuch dostaw jest zamknięty i wszystkie zainteresowane podmioty współpracują, aby zapewnić wysoki stopień odzyskania surowców;

11. podkreśla, że innowacje są niezbędne do sprostania nowym wyzwaniom oraz że efektywne gospodarowanie zasobami powinno być integralną częścią polityki ukierunkowanej na propagowanie badań i innowacji, które będą pobudzać konkurencyjność europejskich firm;

12. zachęca Komisję do opracowania strategii, zgodnie z którą recykling i proces odzyskiwania odbywałyby się jak najbliżej źródła odpadów z uwzględnieniem oczyszczania ścieków, co umożliwiłoby odzyskiwanie większych ilości surowców, zapobiegałoby sytuacji, w której surowców nie da się odzyskać, oraz ograniczyłoby niekorzystny wpływ na środowisko i byłoby bardziej efektywne energetycznie;

13. wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do dalszego zwiększania zakresu wykorzystania i rozwoju odpowiednich instrumentów gospodarczych z uwzględnieniem zachęt pobudzających odpowiedzialność producenta w celu propagowania efektywnego gospodarowania zasobami i zapewnienia większego stopnia wtórnego wykorzystania surowców, ich recyklingu i upcyklingu, ponownego wytwarzania, demontażu i odzyskiwania; w szczególności wzywa Komisję do przeglądu dyrektyw w sprawie ekoprojektu, pojazdów wycofanych z eksploatacji[2], zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego[3] oraz baterii[4]; podkreśla w tym kontekście znaczenie wydajnej gospodarki obiegowej;

14. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zorganizowania skierowanych do konsumentów kampanii edukacyjnych i kampanii podnoszących świadomość, promujących wykorzystanie produktów uzyskiwanych z recyklingu;

15. jest zdania, że recykling surowców (jak najgruntowniejszy) nie tylko ogranicza niekorzystny wpływ wycofywania produktów z użycia na środowisko (zanieczyszczenie odpadami) i pomaga rozwiązać problem niedoboru wielu surowców pierwotnych, lecz także stwarza warunki do rozwoju lokalnego przemysłu; apeluje do Komisji o wspieranie działań na rzecz stworzenia takich warunków, które są ważne zwłaszcza podczas obecnego kryzysu;

16. wzywa Komisję Europejską, aby w odniesieniu do wszystkich surowców opracowała system polegający na łańcuchu nadzoru, podlegający odpowiedniej ocenie wpływu, zgodnie z którym producenci musieliby w sposób przejrzysty rejestrować pochodzenie surowców, wzorując się na już istniejących przykładach (np. rozporządzenie (UE) nr 995/2010 w sprawie produktów z drewna), i dzięki któremu możliwe byłoby w przyszłości opracowanie kryteriów dotyczących zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do surowców;

17. apeluje o właściwe i niezwłoczne wdrożenie dyrektywy ramowej w sprawie odpadów[5], o wydanie stopniowego zakazu składowania odpadów składających się z surowców podlegających recyklingowi oraz o opracowanie kryteriów ekoprojektu w celu zapewnienia możliwości recyklingu znacznej większości produktów wprowadzanych na rynek, a także o opracowanie surowych i ambitnych kryteriów w zakresie efektywności spalania z odzyskiwaniem energii, które powinny prowadzić do wtórnego wykorzystania i recyklingu surowców zamiast do ich spalania jako narzędzia odzyskiwania jak największej ilości użytecznych surowców jak najwcześniej i jak najbliżej źródła odpadów, aby zapobiec sytuacji, w której surowca nie da się odzyskać, aby ograniczyć niekorzystny wpływ na środowisko oraz aby zwiększyć efektywność energetyczną;

18. wzywa ponadto Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego zmiany dyrektywy w sprawie składowania odpadów[6] oraz do rozwinięcia i rozszerzenia celów wskazanych w jej art. 5 ust. 2; jest zdania, że zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie odpadów ograniczenie polegające na zakazie przenoszenia odpadów ulegających biodegradacji na składowiska powinno od 2020 r. objąć wszystkie odpady ulegające biodegradacji, a poziom redukcji powinien wynosić 5%;

19. zgadza się z analizą Komisji, że dalej idące wdrożenie i lepsze egzekwowanie istniejących przepisów dotyczących odpadów jest niezbędne do propagowania bardziej efektywnego wykorzystania zasobów w Europie, i w związku z tym wzywa Komisję do złożenia propozycji powołania przed końcem 2011 r. unijnej agencji odpowiedzialnej za wdrażanie przepisów dotyczących odpadów oraz specjalnego europejskiego organu przeprowadzającego bezpośrednie kontrole środowiska, ponieważ dalej idące wdrożenie istniejących przepisów nie tylko byłoby korzystne dla środowiska i ludzkiego zdrowia, lecz także zapewniłoby ważne zyski ekonomiczne i zwiększyło dostęp do wartościowych surowców wtórnych;

20. jest przekonany, że cele już ustalone w kilku dyrektywach dotyczących gromadzenia i oddzielania odpadów powinny być poszerzone i ukierunkowane na jak największy stopień i jak najwyższą jakość odzyskiwania surowców w każdej fazie recyklingu: gromadzenia, demontażu, wstępnego przetwarzania i recyklingu/oczyszczania;

21. wzywa Komisję do włączenia celów zawartych w planie działania w dziedzinie różnorodności biologicznej do strategii dotyczącej surowców w celu wzmocnienia powiązań między gospodarką a środowiskiem naturalnym oraz uwzględnienia wpływu wydobycia, produkcji, wykorzystywania i unieszkodliwiania surowców na środowisko; wzywa Komisję do wsparcia procesu opracowywania planów strategicznego gospodarowania gruntami we wszystkich państwach członkowskich w celu zrównoważenia wydobycia surowców z innymi rodzajami potrzeb związanych z użytkowaniem gruntów oraz w celu ochrony środowiska naturalnego i różnorodności biologicznej;

22. z zadowoleniem przyjmuje opracowanie instrumentów i wskaźników takich jak TEEB (ekonomika ekosystemów i różnorodności biologicznej), które ponownie oszacowują wartość finansową różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz dostarczają ważnych wskazówek dotyczących rzeczywistych kosztów wydobycia, wykorzystania i unieszkodliwiania surowców i w ten sposób internalizują koszty zewnętrzne; apeluje do Komisji o propagowanie i pobudzanie rozwoju i wykorzystania tych instrumentów;

23. podkreśla, że działalność wydobywcza powinna być prowadzona z poszanowaniem najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa miejsca pracy i ochrony środowiska, tak aby zapobiegać wypadkom i rekultywować obszary, na których prowadzona jest działalność wydobywcza;

24. zauważa, że technologie wydobywcze z wykorzystaniem cyjanku, które stanowią poważne zagrożenie dla środowiska, pozwalają na uzyskanie jedynie dwóch gramów złota z jednej tony rudy; 150 razy więcej – prawie 300 gramów – można uzyskać z jednej tony używanych telefonów komórkowych bez konieczności stosowania cyjanku; przypomina w związku z tym Komisji o rezolucji Parlamentu z dnia 5 maja 2010 r., wzywającej do wprowadzenia przed końcem 2011 r. całkowitego zakazu stosowania technologii wydobywczych z wykorzystaniem cyjanku[7];

25. podkreśla rolę społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i przestrzegania najsurowszych międzynarodowych norm środowiskowych i dotyczących pracy oraz stosowania najlepszych dostępnych technik; podkreśla ponadto ogromną odpowiedzialność, jaka spoczywa na przedsiębiorstwach sektora wydobywczego, polegającą na dopilnowaniu, by działalność wydobywcza nie miała niekorzystnego wpływu na zdrowie okolicznych mieszkańców; wzywa Komisję do działania w duchu amerykańskiej ustawy Dodda-Franka o minerałach z regionów ogarniętych konfliktami i do złożenia wniosku ustawodawczego; popiera Inicjatywę Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI);

26. podkreśla, że polityka rozwojowa nie stanowi narzędzia działań dyplomatycznych w zakresie surowców; zgadza się, że umowy handlowe powinny umożliwiać odpowiedni stopień elastyczności, by wesprzeć kraje rozwijające się w tworzeniu powiązań między przemysłem wydobywczym a przemysłem lokalnym; uważa, że konieczne jest respektowanie suwerenności surowcowej państw, i w tym kontekście zwraca się do Komisji o przyjęcie zróżnicowanego podejścia uwzględniającego uwarunkowania w poszczególnych krajach, tak aby cele rozwojowe i uprzemysłowienie krajów rozwijających się nie były zagrożone;

27. podkreśla potrzebę spójności z ustalonymi celami dotyczącymi współpracy i polityki w zakresie pomocy rozwojowej; jest zdania, że kraje rozwijające się bogate w surowce nie powinny być zdegradowane do roli eksportera netto surowców, ale powinny opracować własną politykę przemysłową i rozwojową, dokonując postępów wzdłuż łańcucha wartości; sprzeciwia się podejściu neokolonialnemu kryjącemu się za tzw. „działaniami dyplomatycznymi w zakresie surowców”;

28. apeluje o aktywne wprowadzanie i propagowanie bardziej zrównoważonych modeli gospodarczych zakładających rozdzielenie wzrostu gospodarczego od wykorzystania surowców, aby zapewnić dostępność surowców w UE w przyszłości; wzywa Komisję do opracowania nowych instrumentów (np. „zielonych certyfikatów” mających na celu zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych) służących bardziej efektywnemu gospodarowaniu zasobami i uniknięciu efektu odbicia; proponuje, by Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę dotyczącą wykorzystania gospodarczych modeli leasingu jako alternatywy dla własności towarów, a także ich wpływu na wykorzystanie i odzyskiwanie surowców; podkreśla, że podnoszenie świadomości jest głównym wyzwaniem w tym kontekście;

29. podkreśla, że nowy wskaźnik, który wykracza poza PKB i mierzy zużycie surowców i wydajność zasobów, jest niezbędny do oddzielenia wzrostu gospodarczego od wykorzystania surowców;

30. zwraca uwagę na negatywne skutki spekulacji na surowcach; jest zdania, że rynek fizyczny nie powinien być zakłócany przez finansowy rynek „instrumentów pochodnych”, który w ostatnich latach nieproporcjonalnie się rozrósł, przez co konieczne i pilne stało się podjęcie odpowiednich działań w tym obszarze; podkreśla znaczenie dostępu do wiarygodnych oficjalnych informacji na temat przepływu i fizycznych zapasów surowców;

31. wzywa Komisję do zbadania efektów opodatkowania zasobów mineralnych, niewykorzystywanych wydobytych surowców, surowców nieenergetycznych, użytkowania wody i gruntów, a w szczególności do zbadania wszelkich efektów ubocznych, takich jak zastępowanie niezgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, uchylanie się od opodatkowania czy przenoszenie działalności gospodarczej do krajów trzecich, oraz do zaproponowania w tym celu nowych instrumentów UE zgodnie z priorytetem dotyczącym efektywnego gospodarowania zasobami; zauważa, że opodatkowanie surowców pierwotnych takich jak metale mogłoby pomóc przesunąć przewagę komparatywną na korzyść recyklingu w stosunku do wydobycia i przenieść obciążenie podatkowe z pracy na zasoby;

32. zachęca Komisję do kontynuowania przygotowań do partnerstwa na rzecz innowacji w dziedzinie surowców zgodnie z projektem przewodnim „Unia innowacji” i podkreśla znaczenie ścisłej współpracy pomiędzy wszystkimi instytucjami zaangażowanymi w sprawę już na wczesnym etapie;

33. jest przekonany, że należy propagować wydłużenie cyklu życia produktów, a co za tym idzie również surowców i materiałów biotycznych, ponieważ ich wydobycie, wykorzystanie i unieszkodliwianie mają znaczący wpływ na użytkowanie gruntów, zasoby wodne, energię i transport; wskazuje na to, że strategia w zakresie surowców powinna być włączona do szerszej strategii „Europa 2020” jako niezbędny element jej ogólnych celów; wzywa do bardziej ukierunkowanych innowacji w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami oraz wskazuje na to, że wyższy wskaźnik efektywności przy wykorzystaniu surowców ma znaczący wpływ na sektor przemysłowy i transportowy;

34. wzywa Komisję do zebrania danych dotyczących potencjału UE w zakresie odzyskiwania surowców poprzez wydobycie surowców ze składowisk oraz do opracowania norm określających warunki dopuszczające wydobycie na składowiskach z uwzględnieniem potencjalnego odzyskiwania innych zasobów, efektywności energetycznej w porównaniu z wydobyciem surowców pierwotnych, możliwych skutków ubocznych dla środowiska i zdrowia ludzi (takich jak emisja gazów cieplarnianych i substancji toksycznych), a także potencjału w zakresie produkcji energii i odbudowania krajobrazu.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	21.6.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	42 2 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	János Áder, Kriton Arsenis, Sophie Auconie, Pilar Ayuso, Nessa Childers, Chris Davies, Esther de Lange, Bas Eickhout, Edite Estrela, Jill Evans, Karl-Heinz Florenz, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Julie Girling, Françoise Grossetête, Cristina Gutiérrez-Cortines, Satu Hassi, Jolanta Emilia Hibner, Karin Kadenbach, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Gilles Pargneaux, Antonyia Parvanova, Mario Pirillo, Pavel Poc, Vittorio Prodi, Oreste Rossi, Dagmar Roth-Behrendt, Daciana Octavia Sârbu, Carl Schlyter, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Theodoros Skylakakis, Åsa Westlund, Glenis Willmott, Marina Yannakoudakis
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	João Ferreira, Jutta Haug, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Miroslav Mikolášik, Bill Newton Dunn, Birgit Schnieber-Jastram, Michail Tremopoulos

[1] Dyrektywa 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią; Dz.U. L 285, z 31.10.2009, s. 10.
[2] Dyrektywa 2000/53/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji; Dz.U. L 269, z 21.10.2000, s. 34.
[3] Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE); Dz.U. L 37, z 13.2.2003, s. 24.
[4] Dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG; Dz.U. L 266, z 26.9.2006, s. 1.
[5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy; Dz.U. L 312, z 22.11.2008, s. 3.
[6] Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów; Dz.U. L 182, z 16.7.1999, s. 1.
[7] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie całkowitego zakazu wykorzystania technologii wydobywczych z zastosowaniem cyjanku w Unii Europejskiej; P7_TA(2010)0145.

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (31.5.2011)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców
(2011/2056(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Elmar Brok

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A. mając na uwadze, że w kontekście wielobiegunowego porządku światowego państwa członkowskie nie mogą same zapewniać wystarczającego dostępu do towarów nieenergetycznych, takich jak surowce i pierwiastki ziem rzadkich; mając na uwadze, że jedynie przyjęte na szczeblu UE wspólne podejście może zapewnić przemysłowi europejskiemu strategiczne i bezpieczne dostawy,

B. mając na uwadze, że dostawy surowców mają podstawowe znaczenie dla szeregu zastosowań w przemyśle; mając na uwadze, że ograniczenia wywozowe utrudniają tworzenie otwartych i przejrzystych rynków, mogą powodować niebezpieczne wąskie gardło w dostawie surowców i ograniczać potencjał innowacyjny przemysłu europejskiego, a także mogłyby stwarzać problemy na rynku pracy,

C. mając na uwadze, że około 50% surowców i pierwiastków ziem rzadkich na całym świecie, w tym surowców kluczowych, znajduje się w niestabilnych państwach lub regionach,

1. z zadowoleniem przyjmuje propozycję dotyczącą unijnej polityki w zakresie surowców i pierwiastków ziem rzadkich, która ma na celu ustanowienie międzynarodowej platformy regulacyjnej, zapewnienie dostępu do surowców, zwłaszcza surowców uznanych za kluczowe, i dostaw tych surowców, zagwarantowanie otwarcia rynków światowych i propagowanie współpracy międzynarodowej w zakresie zrównoważonego wydobycia surowców oraz efektywnego wykorzystania zasobów w oparciu o obopólne interesy; podkreśla w związku z tym potrzebę stworzenia żywego dialogu w obszarze unijnej polityki w zakresie surowców pomiędzy krajami uprzemysłowionymi, uprzemysławiającymi się i bogatymi w zasoby krajami rozwijającymi się, również z myślą o propagowaniu praw człowieka, dobrych rządów, stabilności w regionach oraz ograniczaniu ryzyka konfliktów o zasoby;

2. uważa, że położenie większego nacisku na szczeblu UE na innowacje i możliwość zastąpienia na wszystkich etapach strategii surowcowej mogłoby również wzmocnić pozycję Unii w negocjacjach oraz pomóc w uniknięciu ryzyka uzależnienia od monopolistycznych dostawców;

3. wzywa Komisję do propagowania dyplomacji dwutorowej (ang. Track-II diplomacy) w zakresie surowców poprzez wspieranie wymiany między organizacjami pozarządowymi, środowiskiem akademickim i ośrodkami analitycznymi z UE i z krajów dysponujących pożądanymi zasobami;

4. wzywa Komisję do organizowania regularnych wydarzeń dotyczących surowców, takich jak organizowane przez przedsiębiorstwo JOGMEC targi metalowe, we współpracy z innymi krajami dysponującymi pożądanymi zasobami i z udziałem wielu zainteresowanych stron;

5. zauważa, że choć polityka w zakresie surowców jest niezależna, powinna ona być w synergii z innymi strategiami politycznymi UE, zwłaszcza ze strategiami politycznymi ukierunkowanymi na surowce niemineralne (np. towary rolne) i dostawy energii;

6. uważa, że polityka w zakresie surowców, polityka rozwojowa i strategie polityczne mające na celu wspieranie demokratyzacji powinny być wzajemnie korzystne i powinny tworzyć synergię; apeluje zatem, aby zawieranie w przyszłości umów z krajami partnerskimi było uwarunkowane poszanowaniem praw człowieka i demokratyzacją;

7. podkreśla, że w ramach współpracy strategicznej UE z odnośnymi kluczowymi podmiotami z krajów uprzemysłowionych, krajów o gospodarkach wschodzących i krajów rozwijających się, zwłaszcza ze Stanów Zjednoczonych, Rosji, Chin, Japonii i regionu arktycznego, należy ustanowić mechanizm wczesnego ostrzegania przed zakłóceniem rynku, niedoborami dostaw i konfliktami o zasoby, którego uzupełnieniem byłaby grupa monitorująca na szczeblu UE, składająca się z przedstawicieli instytucji UE, państw członkowskich i odnośnych sektorów przemysłu;

8. podkreśla rolę stosunków z krajami BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, RPA), gdyż posiadają one olbrzymie zasoby surowcowe, lecz jednocześnie wchłoną w przyszłości więcej surowców, co zwiększy konkurencję dla przedsiębiorstw europejskich;

9. apeluje o opracowanie międzynarodowych standardów regulacyjnych dotyczących recyklingu, zrównoważonego górnictwa i dobrego zarządzania, w tym standardów społecznych, standardów w zakresie pracy i praw człowieka, społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz standardów środowiskowych, które powinny być propagowane za pośrednictwem odnośnych forów, takich jak G8 i G20, WTO, OECD, UNCTAD i UNEP, międzynarodowy panel na rzecz zrównoważonej gospodarki zasobami zorganizowany w ramach UNEP, międzynarodowe grupy badawcze ds. metali i inne organy, które aktywnie promują wprowadzenie struktury zrównoważonego zarządzania na szczeblu globalnym dla górnictwa, produkcji surowców i handlu nimi, i oparte na zasadzie nienaruszania prawa innych państw do rozwoju w ramach przepisów międzynarodowych;

10. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że członkowie grup G8 i G20 wyrażają chęć walki z niestabilnością cen surowców i apeluje o opracowanie konkretnych środków, które pozwolą zapewnić dostawy surowców i ograniczyć spekulację tymi towarami;

11. wzywa WTO do ścisłego monitorowania wpływu ograniczeń przywozowych i wywozowych oraz innych barier na ceny surowców; w tym względzie popiera utworzenie w ramach WTO narzędzia monitorowania taryfowych i pozataryfowych barier w handlu surowcami i pierwiastkami ziem rzadkich oraz utworzenie w ramach G20 Rady ds. Stabilności Surowców i Pierwiastków Ziem Rzadkich; wzywa również DG ds. Handlu do dalszego monitorowania wpływu ograniczeń wywozowych i innych barier na ceny surowców;

12. z zadowoleniem przyjmuje włączenie jasno sprecyzowanych gwarancji dotyczących niedyskryminacyjnego dostępu do rynku surowców do umów handlowych UE oraz uznanie ich za warunek członkostwa w WTO; apeluje o włączenie do wszystkich umów UE z odnośnymi krajami trzecimi zapisów na temat dostępu do surowców i zrównoważonego gospodarowania nimi, w oparciu o uznanie rosnącej współzależności pomiędzy krajami, lecz podkreśla znaczenie zróżnicowania polityki w zakresie surowców, tak aby uwzględniała sytuację w poszczególnych krajach;

13. jest zdania, że w dziedzinie dostaw surowców UE i odpowiednie kraje trzecie powinny zgodnie współpracować we wspólnym interesie w duchu prawdziwego partnerstwa; dlatego apeluje o udzielenie krajom rozwijającym się wsparcia, które obejmie przekazywanie wiedzy w kwestiach naukowych i prawnych, tak aby zapewnić zrównoważony proces budowania potencjału tych krajów, wzywa ponadto o opracowanie wspólnych norm wydobycia i produkcji, uwzględniających standardy w zakresie praw człowieka;

14. podkreśla znaczenie współpracy dwustronnej w sprawie surowców, takiej jak współpraca UE i Unii Afrykańskiej w czerwcu 2010 r., a także zachęca do czynienia dalszych starań w ramach wspólnego planu działania Afryka-UE na lata 2011-2013; apeluje o rozwijanie podobnej współpracy z innymi krajami będącymi głównymi producentami kluczowych surowców; proponuje, jako jeden z konkretnych celów polityki w zakresie surowców, dywersyfikację źródeł dostaw niektórych surowców – od których uzależniony jest import UE – począwszy od południowo-wschodniej Azji, przez Amerykę Łacińską i po Afrykę;

15. uważa, że znaczne możliwości regionu arktycznego wiążą się z jego zasobami naturalnymi i branżami przemysłu opierającymi się na tych zasobach; podkreśla konieczność zapewnienia uczciwego dostępu do surowców w regionie arktycznym, zgodnie z rezolucją Parlamentu Europejskiego z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie zrównoważonej polityki UE na dalekiej północy (P7_TA(2011)0024); podkreśla znaczenie zrównoważonego rozwoju oraz bezpiecznego i kontrolowanego wykorzystywania zasobów naturalnych w regionie arktycznym zgodnie z zasadą ostrożności;

16. podkreśla znaczenie przejrzystości i ponawia swoje wsparcie dla Inicjatywy na rzecz Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI) i kampanii „Opublikuj, ile płacisz” (ang. Publish What You Pay), ponieważ są to dobre przykłady międzynarodowych standardów w zakresie przejrzystości, a ponadto wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do przyjęcia środków służących poprawie przejrzystości w zakresie dostaw; uważa, że inwestycje wspierane przez Europejski Bank Inwestycyjny powinny spełniać te normy, aby propagować zrównoważone metody wydobycia w odnośnych państwach trzecich;

17. z zadowoleniem przyjmuje prace przygotowawcze Komisji nad wnioskiem ustawodawczym w sprawie wymogów w zakresie ujawniania informacji dotyczących spółek górniczych notowanych na giełdach UE; zachęca Komisję do wzorowania się na przepisach dotyczących ujawniania informacji, zawartych w ustępie 1504 amerykańskiej ustawy Dodda-Franka oraz wzywa do wprowadzenia wymogów w zakresie sprawozdawczości dla poszczególnych krajów;

18. wzywa Komisję, by opracowując nowe instrumenty działań zewnętrznych na okres po 2013 r., włączyła środki wspierające dobre rządy i zrównoważone górnictwo do programów na rzecz stabilności demokratycznej i gospodarczej państw niestabilnych, które są dostawcami surowców;

19. uważa, że odpowiedzialność za spójną i skuteczną dyplomację UE musi spoczywać na ESDZ i odnośnych służbach Komisji – zwłaszcza na DG ds. Handlu w kwestiach związanych z handlem – które działają w ścisłej koordynacji z Radą i Parlamentem; jest ponadto zdania, że strategiczne znaczenie surowców należy odzwierciedlić w organizacji ESDZ oraz w liczbie pracowników odnośnych delegatur UE; podkreśla znaczenie koordynowania polityki zagranicznej UE i państw członkowskich w dziedzinie surowców;

20. uważa, że UE powinna koordynować działania z USA i innymi partnerami w zakresie dywersyfikacji źródeł pierwiastków ziem rzadkich i zmniejszania zależności od głównych dostawców surowców i pierwiastków ziem rzadkich; jest zdania, że kwestie te należy włączyć do programu kolejnych szczytów UE-USA;

21. wzywa Europejską Agencję Obrony do udziału, zgodnie z art. 42 ust. 3 TUE, w określaniu środków wzmacniających bazę przemysłową i technologiczną sektora obrony w odniesieniu do surowców.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	24.5.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	58 3 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Sir Robert Atkins, Dominique Baudis, Frieda Brepoels, Elmar Brok, Arnaud Danjean, Michael Gahler, Marietta Giannakou, Ana Gomes, Andrzej Grzyb, Heidi Hautala, Anna Ibrisagic, Anneli Jäätteenmäki, Jelko Kacin, Othmar Karas, Ioannis Kasoulides, Tunne Kelam, Nicole Kiil-Nielsen, Evgeni Kirilov, Andrey Kovatchev, Paweł Robert Kowal, Eduard Kukan, Alexander Graf Lambsdorff, Krzysztof Lisek, Sabine Lösing, Ulrike Lunacek, Mario Mauro, Kyriakos Mavronikolas, Willy Meyer, Francisco José Millán Mon, María Muñiz De Urquiza, Annemie Neyts-Uyttebroeck, Norica Nicolai, Raimon Obiols, Kristiina Ojuland, Ria Oomen-Ruijten, Cristian Dan Preda, Fiorello Provera, Libor Rouček, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Nikolaos Salavrakos, Jacek Saryusz-Wolski, Werner Schulz, Hannes Swoboda, Charles Tannock, Inese Vaidere, Kristian Vigenin, Graham Watson, Boris Zala
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Reinhard Bütikofer, Nikolaos Chountis, Véronique De Keyser, Tanja Fajon, Kinga Gál, Elisabeth Jeggle, Georgios Koumoutsakos, Norbert Neuser, Doris Pack, Vittorio Prodi, Dominique Vlasto, Luis Yáñez-Barnuevo García
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Joachim Zeller

OPINIA Komisji Rozwoju (14.6.2011)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców
(2011/2056(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Birgit Schnieber-Jastram

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju Regionalnego zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. uważa, że UE jest zależna od importu zasobów surowców dla swego przemysłu, zwłaszcza dla sektora nowoczesnych technologii, a inicjatywa UE na rzecz surowców ma na celu zabezpieczenie dostępu do tych zasobów;

2. przypomina, że inicjatywa na rzecz surowców była krytykowana przez organizacje pozarządowe z uwagi na to, że naruszała cele w zakresie rozwoju krajów ubogich i że nie była zgodna z zobowiązaniem UE do zapewnienia spójności polityki na rzecz rozwoju; przypomina o zobowiązaniach dotyczących spójności polityki na rzecz rozwoju zapisanych w art. 208 TFUE; zwraca się do Komisji o powołanie międzywydziałowej grupy roboczej, której zadaniem byłoby opracowanie szczegółowej strategii w dziedzinie surowców uwzględniającej te zobowiązania; przypomina, że nielegalny handel surowcami wciąż stanowi jedną z podstawowych przyczyn trwałych lub utrzymujących się konfliktów w krajach rozwijających się;

3. podkreśla, iż ważne jest, by europejska polityka w zakresie surowców w pełni uwzględniała zrównoważony wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się oraz ich normy społeczne (jak zapisano w art. 208 TFUE) oraz zapewniała spójność pomiędzy polityką rozwojową a inicjatywą na rzecz surowców; w związku z tym jest przekonany, że UE powinna także wspierać kraje rozwijające się w zakresie tworzenia infrastruktury przetwórczej, dywersyfikacji gospodarek, ograniczania zależności od wywozu surowców i zwiększania wartości ich produktów poprzez produkowanie i przetwarzanie na miejscu;

4. wzywa Komisję do przyjęcia za kluczowe cele inicjatywy na rzecz surowców w dalszej perspektywie a) ograniczenia zużycia surowców na poziomie UE, b) ograniczenia zależności UE od importowanych produktów i c) stworzenia zrównoważonego i sprawiedliwego systemu gospodarowania światowymi zasobami naturalnymi;

5. nalega, by regularnie informowano Parlament Europejski za pośrednictwem rocznego sprawozdania z postępów o rozwoju sytuacji w zakresie inicjatywy na rzecz surowców i realizacji jej założeń; zwraca się o to, aby w sprawozdaniu tym uwzględniano również ocenę inicjatywy na rzecz surowców z punktu widzenia zobowiązania UE do zapewniania spójności polityki na rzecz rozwoju;

6. wyraża zaniepokojenie faktem, że poprawiona Inicjatywa na rzecz surowców nie odnosi się do GSP i GSP+ ani nie zawiera propozycji alternatywnych zachęt handlowych w zamian za propagowanie poszanowania praw człowieka, norm środowiskowych, niedopuszczanie do zatrudniania dzieci i wsparcie reform wewnętrznych dla krajów, które pozostaną poza zakresem obowiązywania tych systemów; wzywa Komisję, by wspierała i zachęcała do podejmowania inicjatyw na rzecz dywersyfikacji gospodarek krajów rozwijających się, które w znacznym stopniu zależne są od surowców;

7. zauważa, że zysk z surowców może odgrywać decydującą rolę w stwarzaniu krajom najsłabiej rozwiniętym odpowiednich warunków do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju; wzywa Komisję do udzielenia pomocy krajom rozwijającym się w zróżnicowaniu zakresu swych gospodarek i zmniejszeniu zależności od surowców, by chronić będące na wyczerpaniu zasoby naturalne i wspierać kraje najsłabiej rozwinięte poprzez poradę i budowanie potencjału, aby umożliwić powstanie skutecznych alternatywnych mechanizmów generowania podatków;

8. wzywa Komisję do rozpatrzenia korzyści dla rozwoju krajów najsłabiej rozwijających się, wynikających z nałożenia ograniczeń, mając na uwadze, że podatki wywozowe stanowią ważne źródło dochodu, zwłaszcza dla krajów najsłabiej rozwiniętych, a tym samym tworzą zachęty do tworzenia krajowych przedsiębiorstw przetwórstwa surowców o potencjale eksportowym charakteryzującym się większą wartością dodaną; podkreśla znaczenie poprawy ochrony środowiska poprzez zapobieżenie nieograniczonej eksploatacji zasobów naturalnych;

9. zauważa, że niestabilność cen towarów wynika w pewnym stopniu ze spekulacji;

10. zwraca się do Komisji o jak najszybsze przedstawienie wniosku dotyczącego sprawozdawczości poszczególnych krajów w oparciu o Inicjatywę Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI) i EIDI+ oraz w oparciu o ustęp 1502 amerykańskiej ustawy zwanej Dodd Frank Act; przypomina, że powyższa propozycja została przedstawiona przez Komisję Rozwoju jako priorytet Parlamentu Europejskiego w ramach zorganizowanego dialogu nad planem prac Komisji na rok 2012; nalega na Komisję, by włączyła do swego wniosku wymóg zobowiązujący przedsiębiorstwa wydobywcze do przedstawiania raportów ze sprzedaży i zysków z rozbiciem na poszczególne kraje, a także z podatków i dochodów w dążeniu do powstrzymania korupcji i zapobieżenia unikaniu opodatkowania; podkreśla, że przejrzystość, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw oraz sprawna administracja są korzystne zarówno dla spółek wydobywczych, jak i społeczeństw w krajach rozwijających się bogatych w zasoby; wzywa Komisję do opracowania wniosku prawodawczego odpowiadającego ustępowi 1502 ustawy zwanej Dodd Frank Act, która zobowiązuje przedsiębiorstwa zaopatrujące się w minerały w Demokratycznej Republice Konga i w krajach sąsiednich do wykazania, jakie kroki podejmują, aby zapewnić, że zakupy tych minerałów nie przynoszą korzyści grupom zbrojnym dopuszczającym się nadużyć praw człowieka; w związku z tym wzywa Unię Europejską i jej państwa członkowskie do wywierania nacisków na europejskie przedsiębiorstwa prowadzące działalność w krajach rozwijających się i do dawania przykładu w zakresie odpowiedzialności społecznej i upowszechniania godnej pracy;

11. wzywa do tego, by wniosek prawodawczy pozbawiał przedsiębiorstwa UE, które przy prowadzeniu działalności w krajach rozwijających się nie stosują unijnych norm, wszelkich form europejskiego finansowania i wyraża swe głębokie zaniepokojenie licznymi, dobrze udokumentowanymi przypadkami przedsiębiorstw, które naruszają normy środowiskowe lub normy prawa pracy oraz prawa człowieka;

12. uznaje zasadność praw rządów i parlamentów krajów rozwijających się do prowadzenia polityki i regulowania inwestycji zagranicznych w interesie publicznym, w konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim, w taki sposób, by inwestorzy zagraniczni korzystnie oddziaływali na lokalną gospodarkę, tworzyli krajową wartość dodaną i sprzyjali rozwojowi; podkreśla, że strategia UE w zakresie surowców nie powinna stawać na przeszkodzie temu prawu;

13. wzywa UE i Unię Afrykańską do zaproponowania i wdrożenia konkretnych działań w obszarze pomocy w budowaniu potencjału, by zapewnić niezbędne środki krajom rozwijającym się bogatym w zasoby na mocy 2. planu działania na lata 2010-2013 wspólnej strategii UE-Afryka, we współpracy z państwami członkowskimi, przemysłem i zainteresowanymi stronami; z zadowoleniem przyjmuje podejście do planu działania, którego celem jest zapewnienie przeszkolenia z najlepszych praktyk w negocjowaniu umów na wydobycie minerałów i propagowanie współpracy naukowej w sektorze wydobywczym, poza propagowaniem dobrych rządów obejmujących przejrzystość;

14. przypomina, że inicjatywy w zakresie przejrzystości w sektorze wydobywczym w istocie sprzyjają przedsiębiorczości, tworzą bezpieczeństwo prawne oraz trwałe i długoterminowe partnerstwo i działają jako zabezpieczenie przed ponownym otwarciem negocjacji czy wydaleniem; zauważa, że istnieją wyzwania, które trzeba podjąć, i że niektóre umowy wymagają poufności, jednak mimo to powinny podlegać publicznej kontroli; zauważa, że projekt ghańskiej ustawy o zarządzaniu dochodami z ropy naftowej (Petroleum Revenue Management Bill) to dobry przykład zachowania pewnego stopnia poufności, przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli parlamentarnej;

15. wyraża zadowolenie z promowania większej jawności informacji finansowych oraz przewidywanej przez Komisję sprawozdawczości dotyczącej przemysłu wydobywczego prowadzonej z podziałem na poszczególne kraje i oczekuje przestawienia przez Komisję wniosku prawodawczego w sprawie automatycznego ujawniania informacji o zyskach i uiszczonych opłatach podatkowych przez międzynarodowe korporacje prowadzące działalność w każdym z krajów rozwijających się, aby zwalczać nadużywanie rajów podatkowych, uchylanie się od opodatkowania i nielegalny odpływ kapitału; prosi również, by wszystkie przedsiębiorstwa wydobywające surowce w krajach rozwijających się wykazywały się większą przejrzystością poprzez opłacanie odpowiednich podatków i składanie jasnych oświadczeń o prowadzonej działalności; podkreśla znaczenie współpracy UE-ONZ odnośnie do procesu Kimberley;

16. wzywa UE do zawierania uczciwych umów o wymianie handlowej z krajami rozwijającymi się, obejmującej transfer technologii, która w przypadku krajów najsłabiej rozwiniętych powinna posłużyć za model zrównoważonej polityki handlowej obejmujący zestaw kryteriów społecznych i środowiskowych;

17. nawołuje do wzmocnienia współpracy międzynarodowej w dziedzinie zasobów strategicznych oraz uruchomienia otwartego, obejmującego wszystkie zainteresowane podmioty i przejrzystego procesu dyskusji nad przyszłym wykorzystaniem surowców w skali świata, przewidującego udział sieci społeczeństw obywatelskich, jak „Publish What You Pay” (Opublikuj, ile płacisz); uważa, że inicjatywy ogólnoświatowe w tak newralgicznej dziedzinie mogą być środkami służącymi do budowania zaufania między UE a wschodzącymi gospodarkami, takimi jak Chiny, Brazylia i Indie;

18. wzywa UE do nałożenia zobowiązań i zadań inwestorów prowadzących działalność w krajach rozwijających się poszanowania praw człowieka, norm środowiskowych i podstawowych norm ILO w dziedzinie pracy; uważa, że przedsiębiorstwa UE powinny ponosić w swoich krajach odpowiedzialność prawną za łamanie tych praw przez swoje zagraniczne filie i oddziały, nad którymi sprawują kontrolę;

19. uważa, że strategia UE w zakresie surowców powinna z jednej strony odzwierciedlać różnice pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a głównymi gospodarkami, a z drugiej – pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a krajami najsłabiej rozwiniętymi;

20. zwraca się do EBI i Komisji o dokładniejsze zbadanie przed podjęciem decyzji dotyczących wsparcia sektora wydobywczego w krajach rozwijających się, czy planowane projekty przyczynią się do likwidacji ubóstwa, trwałego rozwoju i wzrostu gospodarczego przynoszącego korzyści całemu społeczeństwu; wzywa do wprowadzenia moratorium na finansowanie publiczne ze środków UE projektów wydobywczych, dopóki nie zostaną przyjęte przepisy przeciwko uchylaniu się od opodatkowania, sprzyjające przejrzystości, należytej staranności i poszanowaniu norm społecznych i środowiskowych;

21. zauważa, że zasoby naturalne powinny być eksploatowane po to, aby pomóc danemu krajowi w zaspokajaniu jego szerszych celów społeczno-gospodarczych, a nie dla samego eksploatowania;

22. zaznacza, że górnictwo tradycyjne i na małą skalę może odgrywać istotną rolę w życiu społeczności lokalnych, zapewniać zatrudnienie i przyczyniać się do realizacji celów rozwojowych, wówczas gdy jest oficjalnie uznane, uregulowane przepisami i popierane; ubolewa nad brakiem wiedzy i narzędzi analitycznych w tym obszarze i podkreśla potrzebę poprawy jego widoczności, ułatwiania skuteczniejszego nakreślania i wdrażania polityki dotyczącej górnictwa tradycyjnego i na małą skalę oraz monitorowania starań na rzecz jej wsparcia, aby ułatwić zapobieganie pułapkom ubóstwa, jak praca dzieci, niebezpieczne środowisko pracy, praca niewolnicza, które często występują przy wydobywaniu rzemieślniczym, i konfliktom towarzyszącym działalności górniczej prowadzonej na małą skalę; wzywa również UE i państwa członkowskie do wspierania państw rozwijających się zarówno na poziomie krajowym jak i lokalnym poprzez udostępnianie analiz ekspertów na temat zrównoważonych praktyk wydobywczych, zwiększonej efektywności zasobów, ponownego wykorzystywania i recyklingu;

23. podkreśla, że kwestia dostępu do surowców powinna zostać następnie ujęta w środkach politycznych na rzecz budowania pokoju i zapobiegania konfliktom, jako że w niektórych regionach ponownie wystąpiła znaczna liczba konfliktów; uważa, że długoterminowym celem UE powinno być stworzenie systemu wczesnego ostrzegania i zapobiegania konfliktom, który umożliwiłby zidentyfikowanie w odpowiednim czasie surowców jako źródeł pewnych konfliktów;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	14.6.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	23 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Michael Cashman, Ricardo Cortés Lastra, Corina Creţu, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Catherine Grèze, András Gyürk, Filip Kaczmarek, Franziska Keller, Miguel Angel Martínez Martínez, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Bill Newton Dunn, Maurice Ponga, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Alf Svensson, Eleni Theocharous, Ivo Vajgl, Anna Záborská, Iva Zanicchi
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Kriton Arsenis, Isabella Lövin

OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego (23.06.2011)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców
(2011/2056(INI))

Sprawozdawca: Bernd Lange

WSKAZÓWKI

Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. podkreśla, że należy zwiększyć rolę unijnej polityki handlowej w poprawie dostępu UE do surowców na światowych rynkach i zapewnieniu rzetelności i bezpieczeństwa dostaw surowców na potrzeby europejskiego przemysłu oraz umożliwić w jej obrębie stworzenie prawdziwych partnerstw zgodnie z polityką zrównoważonego rozwoju względem krajów posiadających zasoby naturalne tego rodzaju;

2. zauważa, że nie wszystkie rynki surowców zachowują się w ten sam sposób, zaś rynki surowców w sektorze rolnictwa są w szczególności uzależnione od sezonowości i podatne na zmienne warunki pogodowe, przez co wymagają szczególnej uwagi;

3. podkreśla, że legalny handel surowcami jest istotny dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego, oraz wzywa do opracowania zintegrowanej strategii UE w dziedzinie surowców – w tym również do podejmowania ukierunkowanych działań dyplomatycznych wobec krajów będących strategicznymi dostawcami – opartej na ich planach w polityce przemysłowej i zgodnej z polityką Unii w dziedzinie rozwoju i środowiska; wzywa również Komisję do stworzenia synergii między wszystkimi europejskimi strategiami politycznymi i europejskimi zainteresowanymi stronami, na przykład poprzez tworzenie państwowych komitetów ds. metali strategicznych, skupiających władze publiczne, przedsiębiorstwa działające w tym sektorze, w tym MŚP, oraz społeczeństwo obywatelskie;

4. apeluje w związku z tym, aby Komisja przeprowadziła badanie na temat europejskiego wywozu surowców niewchodzących w skład surowców podstawowych (takie jak lit, hafn i nikiel) które mają jednak strategiczne znaczenie dla zaspokojenia potrzeb europejskiego przemysłu oraz dla wytwarzania dóbr konsumpcyjnych o wysokiej wartości dodanej; badanie to powinno także zawierać ocenę zależności naszego przemysłu od tych surowców i środków zapewniających bezpieczeństwo ich dostaw, a także kosztów środowiskowych związanych z ich wydobyciem oraz innych możliwych rozwiązań;

5. wzywa Komisję, żeby zapewniła regularny i bezpieczny dostęp do surowców i ziem rzadkich mających znaczenie dla przemysłu poprzez obustronnie korzystne umowy handlowe i inwestycyjne oraz długofalowe strategiczne partnerstwo handlowe, które umożliwi krajom rozwijającym się dywersyfikację i uprzemysłowienie ich gospodarek, tworzenie nowych miejsc pracy i trwały wzrost gospodarczy, zapewniając jednocześnie przemysłowi w UE niezbędne zasoby; w związku z tym wzywa Komisję, żeby we wszystkich umowach handlowych zagwarantowała przestrzeganie standardów MOP i międzynarodowych norm ochrony środowiska;

6. wzywa Komisję, żeby rozważyła ustalenie wytycznych w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw europejskich, które uczestniczą w pozyskiwaniu surowców w krajach wydobycia; wzywa przedsiębiorstwa do dobrowolnego i bezzwłocznego przyjęcia na siebie społecznej odpowiedzialności; apeluje, aby odpowiedzialność ta była zgodna z wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych oraz z zasadą należytej staranności, stosowaną w odniesieniu do łańcucha dostaw i określoną w wytycznych OECD z 2010 r. dotyczących należytej staranności; wzywa Komisję, by wraz z przedsiębiorstwami monitorowała i wspierała skuteczność procesu dobrowolnego przyjmowania na siebie przez przedsiębiorstwa tych zobowiązań; przypomina w związku z tym, że w ramach wszelkich przedsięwzięć należy przestrzegać prawa obowiązującego w poszczególnych krajach przyjmujących;

7. wyraża zaniepokojenie utrzymującym się handlem i wykorzystywaniem surowców mineralnych pochodzących ze stref konfliktu, których eksploatacja prowadzi do nadużyć oraz do niedopuszczalnej działalności niezgodnej z prawem; wzywa Komisję, ESDZ, Radę i państwa członkowskie do uwzględnienia tej sytuacji w ramach ich stosunków z krajami trzecimi; wzywa Komisję i kraje będące strategicznymi dostawcami UE, żeby wspólnie rozwijali skuteczne systemy identyfikowania surowców od momentu ich przywozu aż po recykling lub unieszkodliwienie odpadów oraz żeby wprowadzili system wzajemnej certyfikacji surowców i łańcuchów handlowych (Certified Trading Chains), żeby można było zagwarantować sprawiedliwy handel oraz w szczególności zapobiegać nadużyciom w odniesieniu do handlu surowcami pochodzącymi z regionów kryzysowych, a także wzywa Komisję do współpracy z właściwymi instytucjami międzynarodowymi (ONZ, OECD, MOP) w celu ustalenia sprawdzonych wzorców w zakresie certyfikacji i podjęcia działań w kierunku ich harmonizacji; wzywa Komisję do brania przykładu z ducha amerykańskiej ustawy Dodda-Franka o handlu „krwawymi minerałami”;

8. podkreśla, że rynki finansowe mogą odgrywać ważną rolę w zabezpieczaniu przed ryzykiem, na jakie są narażeni zarówno producenci, jak i konsumenci surowców i produktów podstawowych; wzywa Komisję do podjęcia niezbędnych środków, żeby zapewnić przejrzystość na rynkach surowców i stanowczo przeciwdziałać nieuzasadnionej spekulacji surowcami, która prowadzi do nadużyć na rynku surowców, jeżeli okaże się to konieczne w oparciu o dogłębną analizę empiryczną; należy tu również uwzględnić odpowiednie inicjatywy w ramach negocjacji G8 i G20; uważa, że należy zbadać skuteczność w tym zakresie takich metod jak recykling, substytucyjność i efektywne wykorzystanie zasobów, oraz że Komisja powinna promować i inicjować działania badawczo-rozwojowe w tych dziedzinach;

9. jest zaniepokojony wpływem rynków instrumentów pochodnych na zmiany cen surowców; wyraża przekonanie, że należy skuteczniej kontrolować pozagiełdowe rynki instrumentów pochodnych; w tym kontekście popiera środki takie jak wzmocnienie przejrzystości pozagiełdowych instrumentów pochodnych pod nadzorem Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych; wyraża przekonanie, że takie środki mogą zwiększać poczucie bezpieczeństwa wśród inwestorów i MŚP, jak również wpłynąć na pewność planowania wśród europejskich producentów;

10. ubolewa nad postawą państw trzecich, w szczególności niektórych krajów wschodzących, które wykorzystują swoją pozycję głównych dostawców do zakłócania światowego rynku surowców; wzywa Komisję do poszukiwania rozwiązań w ramach stosunków dwustronnych, w odpowiednich przypadkach poprzez wszczęcie konsultacji z odpowiednimi krajami lub nawet poprzez wykorzystywanie instrumentów ochrony handlu, zgodnie z przepisami i zasadami WTO, oraz popiera podjętą niedawno przez Komisję Europejską próbę zwołania panelu WTO; wzywa WTO, żeby rozważyła danie członkom wyraźnego sygnału, żeby nie nadużywali argumentu o polityce rozwoju lub polityce środowiskowej jako uzasadnienia dla ograniczeń eksportu, chyba że te względy zostaną należycie uzasadnione na forum WTO; wzywa Komisję Europejską do zidentyfikowania kluczowych dla UE ze strategicznego punktu widzenia surowców oraz zagwarantowania do nich dostępu;

11. zwraca uwagę na strategię Komisji w ramach negocjacji w sprawie umów o wolnym handlu, umów o partnerstwie gospodarczym oraz umów o partnerstwie i współpracy z krajami rozwijającymi się, której celem jest zakaz stosowania podatków wywozowych od surowców; uważa, że konieczne jest respektowanie suwerenności surowcowej państw, i w tym kontekście zwraca się do Komisji o przyjęcie bardziej umiarkowanego stanowiska w sprawie podatków wywozowych w krajach rozwijających się poprzez zastosowanie zróżnicowanego podejścia uwzględniającego uwarunkowania w poszczególnych krajach, tak aby cele rozwojowe i uprzemysłowienie krajów rozwijających się nie były zagrożone; podkreśla, że wolny i sprawiedliwy handel ma kluczowe znaczenie dla rozwoju światowego sektora surowców i tworzenia dobrobytu we wszystkich społeczeństwach;

12. podkreśla, że z UE wciąż eksportuje się nielegalnie duże ilości odpadów, które mogą ulec recyklingowi i zawierają surowce; wzywa Komisję, żeby podjęła wszelkie możliwe działania w celu zidentyfikowania i powstrzymania nielegalnego eksportu oraz żeby w umowach międzynarodowych zamieszczała normy dotyczące recyklingu, równoważne tym obowiązującym w UE; wzywa państwa członkowskie, żeby wyraźnie wzmocniły systemy kontroli eksportu, a Komisję do zlikwidowania obecnych luk prawnych w rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów, zwłaszcza w zakresie kontroli celnej na zewnętrznych granicach UE; w związku z tym wzywa również wszystkich partnerów handlowych UE, zwłaszcza kraje rozwijające się, do przyjęcia odpowiednich przepisów prawnych i wdrożenia odpowiednich środków kontroli, aby zapobiegać nielegalnemu przywozowi na ich teren wszelkich rodzajów odpadów oraz aby aktywnie przeciwdziałać korupcji, która często stanowi najważniejszy czynnik umożliwiający nielegalny import;

13. wzywa Komisję do odpowiedniego finansowania badań naukowych w zakresie recyklingu odpadów zawierających surowce; podkreśla, że odpadów przemysłowych poddanych recyklingowi nie należy traktować jak śmieci, ale postrzegać je jak nowe zasoby; proponuje wobec tego, aby Komisja wsparła unijny rynek surowców i legalnego eksportu surowców pochodzących z recyklingu i produktów pokrewnych z UE poprzez odpowiednie zachęty do wykorzystywania surowców pochodzących z recyklingu i produktów pokrewnych w UE oraz do prowadzenia handlu towarami przemysłowymi pochodzącymi z odzysku;

14. przypomina, że procesy recyklingu można ulepszyć oraz że Komisja i państwa członkowskie powinny zintensyfikować wysiłki na rzecz wprowadzenia skutecznych zachęt oraz wspierania i rozwijania badań głównie w dziedzinie chemii bioroślinnej i recyklingu substancji chemicznych, tak aby można było zmniejszyć zależność UE od krajów dostarczających surowce i metale ziem rzadkich;

15. podkreśla, iż handel surowcami nie może być traktowany, jak narzędzie osiągania celów politycznych, lecz że powinien mieć wymiar wyłącznie gospodarczy; podkreśla, że nie może on służyć uzależnieniu politycznemu i powinien być poddany zwykłym regułom ekonomicznym; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki UE na rzecz popierania zrównoważonego handlu surowcami z krajami trzecimi (np. w ramach FLEGT);

16. podkreśla konieczność ustanowienia jasnych reguł współpracy w obszarze handlu surowcami pomiędzy wszystkimi uczestniczącymi w wymianie stronami (producenci, eksporterzy, kraje tranzytowe, importerzy); uważa jednocześnie, ze Komisja Europejska powinna reagować negatywnie na projekty sprzeczne z tą zasadą; zachęca Komisję oraz przedsiębiorstwa w UE do promowania technologii przyjaznych dla środowiska oraz do inwestowania w nie.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	21.6.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	24 3 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	William (The Earl of) Dartmouth, Laima Liucija Andrikienė, Kader Arif, David Campbell Bannerman, Daniel Caspary, Marielle De Sarnez, Christofer Fjellner, Yannick Jadot, Bernd Lange, David Martin, Emilio Menéndez del Valle, Vital Moreira, Paul Murphy, Cristiana Muscardini, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Niccolò Rinaldi, Tokia Saïfi, Helmut Scholz, Peter Šťastný, Robert Sturdy, Keith Taylor, Iuliu Winkler, Pablo Zalba Bidegain, Paweł Zalewski
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Josefa Andrés Barea, George Sabin Cutaş, Syed Kamall, Maria Eleni Koppa, Elisabeth Köstinger, Jörg Leichtfried, Jarosław Leszek Wałęsa

OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (28.6.2011)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców
(2011/2056(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Daciana Octavia Sârbu

WSKAZÓWKI

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji i przyjęte w nim podejście, w którym uznano surowce i produkty rolne za kwestię pierwszorzędnej wagi dla UE; przyznaje, że komunikat dotyczy przede wszystkim surowców i wyraża ubolewanie, iż kwestie rolnictwa są poruszane jedynie w ograniczonym zakresie;

2. zwraca uwagę w związku z tym na znaczenie niedopuszczania do marnowania surowców i substancji odżywczych odzyskiwanych z nawozu zwierzęcego i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do propagowania przetwarzania tego nawozu; wskazuje w tym kontekście, iż ważne jest określenie odpadu powstającego po procesie rozkładu mianem substytutu nawozu;

3. popiera przedstawioną przez Komisję analizę w odniesieniu do produktów rolnych w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego na świecie, w obliczu malejących światowych rezerw żywności, wzrastającej liczby ludności i szerzącego się głodu, a z perspektywy rynkowej podkreślającą poważną niestabilność cen żywności i pasz, niedoskonałości łańcuchów żywnościowych i paszowych oraz możliwość poważnego wpływu instrumentów finansowych i zachowań spekulacyjnych na brak stabilności i zaleca jej odpowiednie rozważenie; przypomina, że wśród krajów szczególnie podatnych na wzrost cen żywności znajdują się cztery państwa członkowskie UE;

4. domaga się poświęcenia szczególnej uwagi zasadniczej niepewności wokół coraz silniejszego wzajemnego oddziaływania pomiędzy zmianami cen towarów energetycznych i nieenergetycznych, zwłaszcza żywności;

5. zwraca uwagę na niestabilność dostaw w przypadku importowanych produktów rolnych, spowodowany nałożonymi ostatnio przez niektóre kraje ograniczeniami w wywozie; uważa, że UE musi chronić swoich obywateli przed skutkami takich zjawisk przez ograniczenie poziomu zależności;

6. uważa, że państwa członkowskie powinny dążyć do optymalnego poziomu wykorzystania dostępnych gruntów rolnych w drodze rekultywacji zubożonych gruntów i przywracania do obiegu rolnego gruntów opuszczonych lub nieuprawianych;

7. jest świadomy, jaki wpływ na produkcję rolną ma wykorzystywanie na dużą skalę gruntów rolnych do produkcji energii ze źródeł odnawialnych; uważa jednak, że sektor rolno-spożywczy ma również do odegrania istotną rolę w zakresie produkcji bioenergii, i dlatego wzywa do określenia ewentualnej synergii pomiędzy tymi dwoma obszarami;

8. wzywa Komisję do włączenia do WPR i strategii na rzecz surowców motywujących inicjatyw, w celu uwolnienia pełnego – obecnie niedostatecznie wykorzystanego – potencjału rolników w zakresie zwiększania produkcji zrównoważonych źródeł energii, co pozwoli na stworzenie nowych miejsc pracy w rolnictwie i będzie stanowić dodatkowe źródło przychodu dla rolników;

9. w odniesieniu do bezpieczeństwa żywnościowego popiera ustalenia zawarte w komunikacie Komisji, że bez wspólnej polityki rolnej i bezpośredniego mechanizmu wsparcia zagrożone byłyby zdolności w zakresie produkcji żywności; w związku z tym podkreśla potrzebę spójnej przyszłej WPR z tym samym poziomem finansowania. co więcej potwierdza, że UE wciąż odgrywa i powinna odgrywać istotną rolę w zapewnianiu dostatecznych dostaw żywności dla rosnącej liczby ludności na świecie; w związku z tym popiera strategię dotyczącą surowców i produktów rolnych opierającą się na zintegrowanym podejściu, które obejmuje zagadnienia polityki rolnej i finansowej, a także w zakresie środowiska naturalnego, handlu, energii i rozwoju;

10. podkreśla w ślad za Komisją, że społeczność międzynarodowa musi przyjąć długofalowe skoordynowane podejście na rzecz światowego bezpieczeństwa żywnościowego, obejmujące zwiększenie nakładów na badania i inwestycje w sektorze rolnym w krajach rozwijających się, w szczególności przez wyznaczenie priorytetów polityki rozwoju na rzecz zwiększenia odporności na wstrząsy na rynku żywności oraz zdolności dostosowywania się do nich;

11. potwierdza swoje poparcie dla systemu światowych zapasów żywności przewidzianych na nagłe wypadki realizowanego pod egidą instytucji ONZ i uważa, że UE powinna odegrać wiodącą rolę w promowaniu tej inicjatywy; popiera wysiłki podjęte niedawno przez grupę G20 w reakcji politycznej na niestabilność cen na rynkach żywności i rynkach rolnych, w tym szerszą wymianę informacji w zakresie przewidywanej produkcji żywności oraz podkreśla potrzebę większej przejrzystości i bardziej terminowego informowania w zakresie rezerw i zapasów produktów żywnościowych; ponadto wyraża przekonanie, że aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw żywności, należy również utworzyć krajowe rezerwy na wypadek nagłej sytuacji;

12. z zadowoleniem przyjmuje podpisany przez 48 krajów wspólny komunikat przyjęty w dniu 22 stycznia 2011 r. na 3. berlińskim szczycie ministrów rolnictwa, w którym wezwano do poprawy zdolności rynków rolnych w zakresie prawidłowego funkcjonowania i podkreślono znaczenie handlu w osiąganiu równowagi pomiędzy poszczególnymi podmiotami na rynkach rolnych oraz w poprawie dostępu rolników do surowców i energii;

13. oczekuje dostosowania strategii dotyczącej surowców do priorytetów strategii „Europa 2020”, obejmujących inteligentny, trwały wzrost gospodarczy sprzyjający integracji społecznej; uważa, że proponowane rozwiązania powinny obejmować wykorzystywanie w sektorze rolnictwa surowców, gleby i zasobów wodnych;

14. ponownie podkreśla swe zaangażowanie w rozwiązywanie problemów związanych ze znaczną niestabilnością cen, która przy uwzględnieniu zachowań rynku produktów rolnych może zagrażać bezpieczeństwu żywnościowemu; problemy te można by rozwiązać na przykład zwiększając produktywność rolną oraz dostosowanie do zmian klimatu; zauważa, że tę niestabilność powiększają czasami nakładane jednostronnie nadmierne ograniczenia w handlu;

15. przypomina, że rynek produktów rolnych jest strukturalnie niestabilny ze względu na sezonowość produkcji, anomalie pogodowe i inne czynniki, które uniemożliwiają producentom dostosowanie się do zmian popytu w krótkim czasie; przypomina, że rolnictwo to sektor strategiczny, którego funkcjonowania nie można pozostawić jedynie siłom rynkowym; podkreśla, że reformy łańcucha spożywczego powinny mieć na celu zapewnienie wyższych cen towarów rolnych, które podwyższałyby dochody rolników stających w obliczu wzrastających kosztów produkcji i nasilającej się niestabilności cen;

16. zwraca się do Komisji Europejskiej o przygotowanie sprawozdania w sprawie rozporządzenia dotyczącego finansowych instrumentów pochodnych i towarów, które pozwoliłoby ocenić, czy w związku ze specyfiką sektora należy przyjąć oddzielne rozporządzenie w odniesieniu do towarów rolnych; popiera przedstawiony niedawno przez Komisję wniosek w sprawie rozporządzenia dotyczącego pozagiełdowych instrumentów pochodnych oraz konsultacji publicznych w zakresie dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych; wyraża przekonanie, że należy bezzwłocznie zająć się przypadkami nadmiernych spekulacji, nieprawidłowości i nadużyć na rynkach instrumentów pochodnych;

17. przypomina, że rynki instrumentów pochodnych na produkty rolne pierwotnie spełniały swoje zadanie ochrony przed ryzykiem, jak również dawały możliwość gromadzenia funduszy na rynku, co leży w interesie rolników; z niepokojem zauważa jednak, że wielu inwestorów nie ma obecnie bezpośredniego powiązania z rolnictwem i że liczba zawieranych umów wielokrotnie przewyższa światową produkcję żywności, wzywa więc Komisję, aby zbadała, czy nie sprzyja to powstawaniu baniek spekulacyjnych;

18. wyraża ubolewanie, że zbyt wiele odpadów rolnych nie jest obecnie w pełni wykorzystywanych; uważa, że odpady rolne powinny być postrzegane jako korzyść, i dlatego zwraca się do Komisji o zbadanie nowych możliwości wykorzystywania ich jako surowce dla innych sektorów;

19. zauważa, że warunkiem skutecznej strategii jest skuteczne monitorowanie polityki w zakresie surowców rolnych; podkreśla potrzebę ściślejszej koordynacji w ramach Komisji oraz między państwami członkowskimi oraz nalega na konieczność regularnego informowania Parlamentu – w drodze rocznych sprawozdań z działalności – o rozwoju inicjatywy dotyczącej surowców rolnych;

20. wzywa Komisję do uwzględnienia tych zagadnień w swojej strategii i do jak najszybszego zaproponowania konkretnych działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i rozwiązywania problemów niestabilności rynku oraz zwiększenia wydolności rynków instrumentów pochodnych na surowce rolne w oparciu o trwałą odpowiedzialność ogólną.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	27.6.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	32 1 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	John Stuart Agnew, Liam Aylward, Luis Manuel Capoulas Santos, Michel Dantin, Paolo De Castro, Albert Deß, Diane Dodds, Herbert Dorfmann, Iratxe García Pérez, Béla Glattfelder, Sergio Gutiérrez Prieto, Martin Häusling, Esther Herranz García, Peter Jahr, Elisabeth Jeggle, Jarosław Kalinowski, Elisabeth Köstinger, Agnès Le Brun, George Lyon, Gabriel Mato Adrover, Mariya Nedelcheva, James Nicholson, Georgios Papastamkos, Marit Paulsen, Britta Reimers, Czesław Adam Siekierski, Sergio Paolo Francesco Silvestris, Alyn Smith, Marc Tarabella, Janusz Wojciechowski
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Luís Paulo Alves, Pilar Ayuso, Salvatore Caronna, Maria do Céu Patrão Neves, Dimitar Stoyanov, Milan Zver
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Oreste Rossi

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	30.6.2011
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	43 3 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jean-Pierre Audy, Ivo Belet, Reinhard Bütikofer, Maria Da Graça Carvalho, Pilar del Castillo Vera, Lena Ek, Ioan Enciu, Gaston Franco, Adam Gierek, Fiona Hall, Jacky Hénin, Romana Jordan Cizelj, Krišjānis Kariņš, Lena Kolarska-Bobińska, Béla Kovács, Philippe Lamberts, Bogdan Kazimierz Marcinkiewicz, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Jaroslav Paška, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Michèle Rivasi, Jens Rohde, Paul Rübig, Amalia Sartori, Francisco Sosa Wagner, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Patrizia Toia, Ioannis A. Tsoukalas, Claude Turmes, Marita Ulvskog, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras, Henri Weber
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Francesco De Angelis, Ilda Figueiredo, Jolanta Emilia Hibner, Ivailo Kalfin, Marian-Jean Marinescu, Vladko Todorov Panayotov, Algirdas Saudargas, Hannu Takkula, Silvia-Adriana Ţicău

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności