ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου

26.7.2011 - (2011/2072(INI))

Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας
Εισηγήτρια: Vicky Ford
Συντάκτρια γνωμοδότησης(*) : Corinne Lepage, Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
(*) Συνδεδεμένη επιτροπή – Άρθρο 50 του Κανονισμού

Τροπολογίες

• 001-001 (PDF - 211 KB)
• 001-001 (DOC - 331 KB)
• 002-002 (PDF - 83 KB)
• 002-002 (DOC - 217 KB)

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου

(2011/2072(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 1994, για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων[1],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/91/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 3ης Νοεμβρίου 1992 περί των ελαχίστων προδιαγραφών για τη βελτίωση της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στις εξορυκτικές διά γεωτρήσεων βιομηχανίες[2],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (Οδηγία IPPC)[3],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (Οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων)[4], όπως τροποποιήθηκε από τις οδηγίες 97/11/ΕΚ[5], 2003/35/ΕΚ[6] και 2009/31/ΕΚ[7],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, περί περιβαλλοντικής ευθύνης ως προς την πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών (οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης, ή ELD)[8],

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2002, σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για την ασφάλεια στη θάλασσα[9], όπως τροποποιήθηκε,

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2038/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με την πολυετή χρηματοδότηση της δράσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας για την καταπολέμηση της ρύπανσης από τα πλοία, και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1406/2002[10],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008 για τη δημιουργία πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική)[11],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τη δράση της ΕΕ στον τομέα της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην Ευρώπη[12],

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Αντιμέτωποι στο πρόβλημα της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου» (COM(2010)0560),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 194 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 11 και το άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη το ατύχημα του Deepwater Horizon που προκάλεσε την τραγική απώλεια ανθρώπινων ζωών και σημαντική περιβαλλοντική ζημία,

–   έχοντας υπόψη την τελική έκθεση της Εθνικής Επιτροπής των ΗΠΑ για την διαρροή πετρελαίου στην εγκατάσταση Deepwater Horizon της BP και για τις υπεράκτιες γεωτρήσεις,

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (οδηγία περί οικοτόπων)[13],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A7-0290/2011),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 194 της ΣΛΕΕ υποστηρίζει ειδικά το δικαίωμα ενός κράτους μέλους να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσης των ενεργειακών του πόρων, μεριμνώντας συγχρόνως για θέματα αλληλεγγύης και προστασίας του περιβάλλοντος,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 191 της ΣΛΕΕ καθιερώνει ότι η πολιτική της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας και να στηρίζεται στις αρχές της προφύλαξης, της προληπτικής δράσης και της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος, κατά προτεραιότητα στην πηγή, καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ενδογενείς πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου συμβάλλουν σημαντικά στις σημερινές ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης και αποτελούν επί του παρόντος κρίσιμο στοιχείο για την ενεργειακή μας ασφάλεια και ενεργειακό διαφορισμό,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπεράκτια δραστηριότητα αυξάνεται σε περιοχές που γειτονεύουν με την επικράτεια της ΕΕ, οι οποίες δεν υπόκεινται στην ενωσιακή νομοθεσία αλλά οποιοδήποτε συμβάν στα μέρη αυτά θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην επικράτεια της ΕΕ και ότι πολλές από τις εν λόγω περιοχές παρουσιάζουν επί του παρόντος πολιτική αστάθεια,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ήδη εκτενής συλλογή διεθνούς νομοθεσίας και διεθνών συμβάσεων που διέπουν τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών υδάτων,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) καθορίζει το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου πρέπει να διεξάγονται οι δραστηριότητες στους ωκεανούς και στα πελάγη, συμπεριλαμβανομένης της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ),

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να εξασφαλίζονται η ασφάλεια και ακεραιότητα των ερευνών για πετρέλαιο και φυσικό αέριο και η μέγιστη δυνατή προστασία των πολιτών της Ευρώπης και του περιβάλλοντος,

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιπτώσεις ενός ατυχήματος μπορεί να είναι διασυνοριακής φύσεως, αιτιολογώντας έτσι μία εκ των προτέρων έτοιμη ικανότητα αντιμετώπισης ρυπάνσεων της ΕΕ, που θα λαμβάνει υπόψη τα ατυχήματα εκτός υδάτων της ΕΕ,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαρροή πετρελαίου στην εγκατάσταση Deepwater Horizon κατέδειξε τις καταστροφικές συνέπειες επί των ανθρώπων και του περιβάλλοντος που μπορεί να έχει η εκμετάλλευση πετρελαίου σε ακραία περιβάλλοντα και το τεράστιο οικονομικό κόστος που συνεπάγονται αυτές οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες εκ των συστάσεων της Εθνικής Επιτροπής των ΗΠΑ για την διαρροή πετρελαίου στην εγκατάσταση Deepwater Horizon της BP και για τις υποθαλάσσιες γεωτρήσεις αντικατοπτρίζουν πρακτικές που έχουν επικρατήσει σε μέρη της ΕΕ επί 20 και πλέον έτη,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πετρελαιοκηλίδα που προκλήθηκε από την εξέδρα Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού πρέπει να οδηγήσει την ΕΕ κατεπειγόντως, και εφόσον ενδείκνυται, στην εμπεριστατωμένη επανεξέταση της νομοθεσίας και των ρυθμίσεων της ΕΕ ως προς την αρχή της προφύλαξης και την αρχή της ανάληψης προληπτικής δράσης, σε σχέση με όλες τις πτυχές των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανόμενης της ασφαλούς μεταφοράς μέσω υποθαλάσσιων αγωγών τοποθετημένων στον πυθμένα της θάλασσας ή κάτω από αυτόν στην επικράτειά της· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο αυτό, το Κοινοβούλιο χαιρετίζει τη βούληση της Επιτροπής να καλύψει κατεπειγόντως τα κενά στην ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταστροφή του Κόλπου του Μεξικού ώθησε τον τομέα και τις αρμόδιες αρχές να θεσπίσουν φόρα όπως η GIRG[14] και η OSPRAG[15] προς άντληση διδαγμάτων από την καταστροφή, και ότι πολλές από τις πρωτοβουλίες αυτές έχουν ήδη αποδώσει συγκεκριμένους καρπούς,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Εθνικές Εταιρίες Πετρελαίου καλύπτουν το 52% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και ελέγχουν το 88% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου το 2007 και ότι η σημασία τους έναντι των διεθνών εταιριών πετρελαίου αυξάνεται δραματικά,

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορετικοί ρυθμιστικοί μηχανισμοί των κρατών μελών καθιστούν δυσχερέστερη τη διασφάλιση της ακεραιότητας των μέτρων ασφάλειας, συνιστούν πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση των επιχειρήσεων και εμποδίζουν τη δέουσα και ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς,

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν στοιχεία που καταδεικνύουν ότι ο διαχωρισμός της διαδικασίας χορηγήσεως αδειών από τις αξιολογήσεις υγείας και ασφάλειας μπορεί να επιτύχει την αποφυγή τυχόν συγκρούσεων συμφερόντων ή τη σύγχυση επιδιωκόμενων στόχων,

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές πρέπει να αξιολογούν την οικονομική βιωσιμότητα και ικανότητα προτού δώσουν άδεια και τελική συναίνεση γεώτρησης, εξασφαλίζοντας ότι υπάρχουν επαρκή κονδύλια, μεταξύ άλλων με ασφάλιση της αστικής ευθύνης και με κοινά κεφάλαια,

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν ήδη διάφορα διεθνή φόρα στα οποία οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές, όπως το NSOAF[16],

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, εξ ονόματος της ΕΕ, αποτελεί ήδη συμβεβλημένο μέρος της OSPAR[17], μιας περιφερειακής σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού,

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν μηχανισμοί για την αναφορά συμβάντων, όπως, μεταξύ άλλων, η ετήσια έκθεση της OSPAR για τις απορρίψεις, εκχύσεις και εκπομπές, και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν μη ρυθμιστικοί δίαυλοι, όπως, π.χ., τα ‘δελτία ασφάλειας’ του NSOAF, για τη διάδοση των διδαγμάτων που αντλήθηκαν από τέτοια συμβάντα,

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές ισχύουσες συμφωνίες προβλέπουν ήδη διαδικασίες διεθνούς αντίδρασης σε απορρίψεις διεθνούς σημασίας, όπως η συμφωνία OCES[18],

ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία της ΕΕ για τα μηχανήματα ισχύει γενικά για τον εξοπλισμό των υπεράκτιων εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά όχι για τις κινητές μονάδες γεώτρησης ανοικτής θαλάσσης και τον εξοπλισμό τους,

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα προσφέρει ήδη τεχνική συνδρομή προς την Επιτροπή για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενωσιακής νομοθεσίας για την ασφάλεια στη θάλασσα και του έχουν ανατεθεί επιχειρησιακά καθήκοντα στον τομέα της ανταπόκρισης σε ρυπάνσεις πετρελαίου, της παρακολούθησης μέσω δορυφόρου και της εξ αποστάσεως αναγνώρισης και παρακολούθησης πλοίων,

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευθύνη για τον καθαρισμό τυχόν απορρίψεων πετρελαίου και για αποζημίωση βασίζεται στο άρθρο 191 ΣΛΕΕ που θεσπίζει την αρχή του ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’ και αντικατοπτρίζεται στο παράγωγο δίκαιο, όπως στην οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη και στην οδηγία για τα απόβλητα,

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ήδη εθελοντικό σύστημα αποζημίωσης σε περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο στην Βόρειο Θάλασσα,

Ρυθμιστική προσέγγιση

1.  αναγνωρίζει ότι η έκδοση αδειών και άλλων αδειοδοτήσεων για τη διερεύνηση και την εκμετάλλευση πηγών υδρογονανθράκων αποτελεί προνόμιο των κρατών μελών και ότι οιαδήποτε διακοπή τέτοιων δραστηριοτήτων επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του οικείου κράτους μέλους· τονίζει, ωστόσο, ότι οι διαδικασίες χορήγησης άδειας πρέπει να συμμορφώνονται προς κάποια κοινά κριτήρια της ΕΕ και επισημαίνει το γεγονός ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν την αρχή της προφύλαξης όποτε εκδίδουν άδειες για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση αποθεμάτων υδρογονανθράκων·

2.  εμμένει, επομένως, ότι η θέσπιση αναστολής σε ενωσιακή κλίμακα όλων των νέων γεωτρήσεων ανοικτής θάλασσας σε ύδατα της ΕΕ θα αποτελούσε δυσανάλογη αντίδραση στην ανάγκη εξασφάλισης υψηλών προτύπων ασφαλείας σε όλη την ΕΕ·

3.  τονίζει ότι το νομοθετικό και ρυθμιστικό καθεστώς κάθε κράτους μέλους πρέπει να διασφαλίζει ότι όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης θα υποβάλλουν μια βάσει κινδύνων και ειδική για κάθε τοποθεσία «μελέτη ασφάλειας», με την οποία θα πρέπει να καταδείξουν πλήρως στις αρμόδιες αρχές υγείας, ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας ότι έχουν εξεταστεί όλοι οι ειδικοί για την τοποθεσία και οι λοιποί κίνδυνοι και ότι εφαρμόζονται έλεγχοι σε κάθε εγκατάσταση·

4.  τονίζει ότι τα νομοθετικά και ρυθμιστικά πλαίσια όλων των κρατών μελών πρέπει να υιοθετήσουν ένα ισχυρό καθεστώς σύμφωνο προς τη σημερινή βέλτιστη πρακτική, στα πλαίσια του οποίου όλες οι προτάσεις γεώτρησης θα συνοδεύονται από μελέτη ασφάλειας η οποία θα πρέπει να εγκρίνεται πριν από την έναρξη των λειτουργικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών επαλήθευσης και επιθεωρήσεων από ανεξάρτητα τρίτα μέρη σε τακτά και κατάλληλα διαστήματα· τονίζει ότι τα ρυθμιστικά ‘σημεία ελέγχου’ πριν από τη γεώτρηση θα εξασφαλίζουν περαιτέρω ότι έχει εξεταστεί και μετριαστεί κάθε κίνδυνος και ότι σε κάθε εγκατάσταση διεξάγονται επιθεωρήσεις σε κατάλληλα διαστήματα από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες·

5.  ζητά όλες οι μελέτες ασφάλειας να καταστούν ζωντανά και εν εξελίξει έγγραφα, ούτως ώστε να υπόκεινται οι υλικές, τεχνικές αλλαγές ή αλλαγές εξοπλισμού στην έγκριση της σχετικής αρμόδιας αρχής, και τονίζει ότι θα πρέπει επανεξετάζονται όλες οι μελέτες ασφάλειας τουλάχιστον ανά πενταετία ακόμη και από τους ανεξάρτητους ρυθμιστές· τονίζει ότι όλες οι επιτόπου διαδικασίες και ο εξοπλισμός αντιμετώπισης πιθανών εκρήξεων πρέπει να περιλαμβάνονται στη μελέτη ασφάλειας·

6.  δέχεται ότι υπάρχει ήδη ένα δίκτυο καθεστώτων και βέλτιστων πρακτικών και φρονεί ότι ένα ενιαίο νέο κείμενο ειδικής ενωσιακής νομοθεσίας ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει το σημερινό δίκτυο των σχετικών καθεστώτων, απομακρύνοντάς τα από τη δοκιμασμένη προσέγγιση της μελέτης ασφάλειας και τονίζει ότι η νέα νομοθεσία δεν πρέπει να επιδιώκει την αντιγραφή ή διακύβευση υφισταμένων βέλτιστων πρακτικών·

7. υποστηρίζει την επιθυμία της Επιτροπής να εξισώσει τα ελάχιστα σταθερότυπα εντός της ΕΕ, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη· πιστεύει ότι οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και το περιβάλλον θα πρέπει να ενταχθούν σε ολόκληρη τη νομοθεσία και ότι πρέπει να εφαρμόζονται τα υψηλότερα δυνατά σταθερότυπα ασφάλειας και περιβάλλοντος σε όλους τους τομείς υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου· ζητεί τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων μερών για την αύξηση του επιπέδου συντονισμού σε περίπτωση ατυχήματος· συστήνει να οριστεί για το ρόλο αυτό ο EMSA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας)·

8. ζητεί την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ)[19] ώστε να καλύπτονται όλα τα στάδια υλοποίησης υπεράκτιων έργων (από την έρευνα ως την εκμετάλλευση), και ζητεί τον καθορισμό ειδικών απαιτήσεων για διενέργεια ΕΠΕ σε περιπτώσεις δραστηριοτήτων άντλησης σε βαθέα ύδατα, πολύπλοκων φρεάτων ή προβληματικών συνθηκών γεώτρησης και μεταφοράς πετρελαίου/φυσικού αερίου μέσω υποθαλάσσιων αγωγών τοποθετημένων στο θαλάσσιο πυθμένα ή κάτω από αυτόν· πιστεύει, επίσης, ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι ΕΠΕ για υπεράκτια έργα που εγκρίνουν εθνικές αρχές καλύπτουν επίσης τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούν οι φορείς εκμετάλλευσης κατά τη διάρκεια του παροπλισμού· καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει τις νομοθετικές διατάξεις για τις ΕΠΕ και να προβλέπει ότι οι διαδικασίες για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον πρέπει να ανατίθενται σε εμπειρογνώμονες που είναι ανεξάρτητοι οικονομικά από τους πελάτες·

9.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τον παροπλισμό υφιστάμενων γεωτρήσεων και να καθορίσει με σαφήνεια, και να διευκρινίσει μέσω νομοθετικών πράξεων, εάν απαιτείται, την ευθύνη των φορέων λειτουργίας να διασφαλίζουν την ασφαλή απομάκρυνση της γεώτρησης και τη νομική τους ευθύνη σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας η οποία προκαλείται από τον παροπλισμό γεώτρησης ή μετά από αυτόν·

10. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης των υγιών αρχών που περιλαμβάνει η νομοθεσία της για τον έλεγχο χερσαίων κινδύνων (SEVESO II[20] και III[21]) στη νομοθεσία που διέπει υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου· εν τω μεταξύ, και σε περίπτωση που η Επιτροπή δεν προτείνει τέτοιου είδους ειδική νομοθεσία, καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την πρότασή της SEVESO III ώστε να καλύπτει και τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου και τους υποθαλάσσιους αγωγούς που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας ή κάτω από αυτόν και όλα τα στάδια της έρευνας για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου έως τον παροπλισμό της πετρελαιοπηγής· επιδοκιμάζει την αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας SEVESO II, στην οποία η Επιτροπή αναφέρει ότι θα αξιολογήσει τον καλύτερο τρόπο για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας·

11. επισημαίνει ότι οι υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου εξαιρούνται από τις βασικές διατάξεις της οδηγίας για τις βιομηχανικές εκπομπές[22]· προτείνει να προσθέσει η Επιτροπή στο σημείο 1.5 του παραρτήματος Ι τις «υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου» ως μέρος της πρώτης επανεξέτασης που πρέπει να διεξαχθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011, και συνιστά τον καθορισμό από το Ευρωπαϊκό Γραφείο για τον Ολοκληρωμένο Έλεγχο και Πρόληψη της Ρύπανσης (IPPC) βέλτιστων διαθέσιμων πρακτικών για τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου·

12. εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να επανεξετάσει την οδηγία 92/91/ΕΟΚ, και ζητεί η εναρμόνιση να βασιστεί σε κοινά πρότυπα, ούτως ώστε να αποφευχθούν οι διαφορές στη μεταχείριση των εργαζομένων εντός της ίδιας επιχείρησης, ανάλογα με τον τόπο εργασίας τους· ζητεί, επιπλέον, μία διαφανή, αποτελεσματική και συνεκτική δέσμη ρυθμίσεων που να εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους στον τομέα των υπεράκτιων δραστηριοτήτων και τη διενέργεια αξιολόγησης τόσο της αποδοτικότητας της υφιστάμενης νομοθεσίας όσο και των δυνατοτήτων μελλοντικής εναρμόνισης της νομοθεσίας·

13. καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθήσει την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της ΔΟΕ για τα συστήματα διαχείρισης της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία (ILO-OSH 2001) σε ολόκληρη τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου·

14. προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από την ποιότητα της εκτέλεσής της εκ μέρους των οικείων ευρωπαϊκών και εθνικών αρχών και φορέων που εφαρμόζουν, διαχειρίζονται και επιβάλλουν τη σχετική νομοθεσία· πιστεύει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να δραστηριοποιείται προκειμένου να διασφαλίζει τη συμμόρφωση των αρχών των κρατών μελών·

15. υπογραμμίζει ότι ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν ήδη εξαιρετικούς μηχανισμούς ασφαλείας σε σύγκριση με το διεθνές και το ευρωπαϊκό επίπεδο·

16. τονίζει τη σημασία τακτικών, διαφορετικών και αυστηρών επιθεωρήσεων που διενεργούνται από ανεξάρτητα ειδικευμένα άτομα που γνωρίζουν καλά τις τοπικές συνθήκες· πιστεύει ότι τα καθεστώτα επιθεώρησης ενός φορέα εκμετάλλευσης πρέπει επίσης να υπόκεινται σε επαλήθευση τρίτου· υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν ήδη ορισμένα κράτη μέλη προς αύξηση του αριθμού των αυστηρών επιθεωρήσεων· τονίζει πόσο σημαντική είναι η ανεξαρτησία των εθνικών αρχών και ο διαφανής χειρισμός των συγκρούσεων συμφερόντων που αντιμετωπίζουν ενδεχομένως οι επιθεωρητές με δυνητικούς μελλοντικούς εργοδότες·

17. επισημαίνει ότι είναι περιορισμένοι οι πόροι από άποψη έμπειρων επιθεωρητών, και ζητά να γίνουν περαιτέρω επενδύσεις προς ανάπτυξη πιο ειδικευμένου δικτύου επιθεωρήσεων στα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τρόπους με τους οποίους μπορεί να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν το δικό τους σώμα επιθεωρητών·

18. τονίζει την ανάγκη να διαθέτουν οι οργανισμοί επιθεώρησης αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου με καινοτόμους μεθόδους, όπως είναι οι ειδικοί έλεγχοι του χρόνου εργασίας ή των επιχειρήσεων διάσωσης καθώς και δυνατότητες επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβιάσεων των όρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων·

19. επισημαίνει ότι τα καθεστώτα επιθεώρησης των φορέων εκμετάλλευσης πρέπει να υπόκεινται σε επαλήθευση τρίτων καθώς και σε επιθεωρήσεις σε επίπεδο ΕΕ και ότι ο έλεγχος σκαφών πρέπει να επεκταθεί σε εξέδρες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου·

20. αναγνωρίζει ότι σε ορισμένες λιγότερο εκτεταμένες επιχειρήσεις θα ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακος εάν τα κράτη μέλη επιμερίζονταν τις επιθεωρήσεις·

21. επισημαίνει ότι, τυχόν επέκταση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα προϊόντα ώστε να καλύπτει τον εξοπλισμό υπεράκτιων εγκαταστάσεων πρέπει να αναγνωρίζει ότι, λόγω της ταχύρρυθμης τεχνολογικής προόδου, οι υπερβολικά περιοριστικές προδιαγραφές ενίοτε καθίστανται ταχύτατα παρωχημένες·

22. ανησυχεί για το γεγονός ότι ένας «ελεγκτής ελεγκτών» σε επίπεδο ΕΕ δεν θα αποφέρει αρκετή προστιθέμενη αξία για να δικαιολογήσει την αφαίμαξη σπανίων κανονιστικών πόρων από τις αρμόδιες εθνικές αρχές· αναγνωρίζει εντούτοις το δυναμικό που εκπροσωπεί η σημαντική πείρα του EMSA όσον αφορά την πρόληψη ατυχημάτων απόρριψης πετρελαίου και τις δραστηριότητες επιτήρησης και εντοπισμού, καθώς και ότι η συλλογή δεδομένων, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και ο συντονισμός των πόρων αντιμετώπισης πρέπει να γίνεται σε επίπεδο ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει εάν ένας ευρωπαϊκός ρυθμιστικός φορέας για υπεράκτιες επιχειρήσεις, που θα συγκέντρωνε τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές όπως το έκανε ο BEREC στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, θα μπορούσε να αποφέρει προστιθέμενη αξία και να ενισχύσει την επιβολή και εφαρμογή των ύψιστων δυνατών σταθερότυπων ασφάλειας σε ολόκληρη την ΕΕ·

Πρόληψη, ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστες πρακτικές

23. τονίζει τη σημασία των περιφερειακών πρωτοβουλιών ως πρώτο στάδιο μιας πολυμερούς δράσης και πιστεύει ότι φόρα παρόμοια με το NSOAF στη Βόρεια Θάλασσα θα πρέπει να συσταθούν σε κράτη μέλη γύρω από τη Μεσόγειο, τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα για να εποπτεύουν την έγκριση και εφαρμογή ελάχιστων προτύπων· χαιρετίζει σχετικά την πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη σύσταση του Μεσογειακού Φόρουμ Αρχών Ανοικτής Θαλάσσης (Mediterranean Offshore Authorities Forum - MOAF) και ενθαρρύνει τη συμμετοχή τρίτων χωρών· υποστηρίζει ότι οι κανόνες και τα σταθερότυπα που εγκρίνονται για την ΕΕ πρέπει να συνυπολογίζουν τα περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται με την έρευνα υδρογονανθράκων σε περιοχές εκτός ΕΕ·

24. αναγνωρίζει την ποικιλομορφία συνθηκών σε διαφορετικές θαλάσσιες περιοχές, αλλά πιστεύει ότι πρέπει, κατά περίπτωση, να υπάρχει συντονισμός στα διάφορα φόρα των περιφερειακών πρωτοβουλιών, ώστε να εξασφαλίζεται η βέλτιστη πρακτική σε επίπεδο ΕΕ· τονίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στα πλαίσια αυτών των φόρα·

25. χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να θεσπίσει κοινές συνεδριάσεις ΕΕ/NSOAF ως ευκαιρία ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών σε όλη την ΕΕ· τονίζει ότι οι συμμετέχοντες πρέπει να εκτιμούν τις συνεδριάσεις αυτές·

26. χαιρετίζει την απόφαση της Διεθνούς Ένωσης Παραγωγών Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου να προβούν στη σύσταση του Global Industry Response Group (GIRG) μετά την καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού· τους προτρέπει να διεκπεραιώνουν με διαφάνεια τις εργασίες τους όταν ανταλλάσσουν πληροφορίες και συνεργάζονται με αρχές·

27. υπογραμμίζει τις ωφέλειες που δημιουργούνται για το θέμα της ασφάλειας από προγράμματα κατάρτισης του εργατικού δυναμικού· υποστηρίζει την ύπαρξη ισχυρών δεσμών και κοινών πρωτοβουλιών μεταξύ της βιομηχανίας, του εργατικού δυναμικού και των εθνικών αρμόδιων αρχών στους τομείς της προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος·

28. υπογραμμίζει ότι οι υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πολύ υψηλού κινδύνου για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, εξ αιτίας των ακραίων ενίοτε περιβαλλοντικών συνθηκών, του ωραρίου – δωδεκάωρες βάρδιες – και της κατάστασης απομόνωσης και αναγνωρίζει ότι οι ειδικές αυτές συνθήκες εργασίας, και ιδίως το ψυχολογικό στρες, διέπονται, και πρέπει να συνεχίσουν να διέπονται, από ρυθμίσεις, με στόχο την ελαχιστοποίηση των ανθρωπίνων λαθών και την προστασία των εργαζομένων· συνιστά επομένως να παρασχεθεί στους εργαζόμενους ένα ασφαλιστικό σύστημα και μια επικουρική ασφάλιση ανάλογη προς τους κινδύνους που διατρέχουν·

29. επισημαίνει την πρόσφατη έκθεση της βρετανικής Υπηρεσίας Υγείας και Ασφάλειας σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στη Βόρεια Θάλασσα, που δείχνει ότι τα ποσοστά θανάσιμων και σοβαρών ατυχημάτων διπλασιάστηκαν κατά το παρελθόν έτος, και ότι η σημαντική έκλυση υδρογονανθράκων αυξήθηκε κατά ένα τρίτο·

30. πιστεύει ότι πρέπει να αναπτυχθεί, με τη δέσμευση των επιχειρήσεων και την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, μια καλλιέργεια της προληπτικής υγείας και της ασφάλειας, συγκεκριμένα μέσω διαβουλεύσεων με τους εργαζομένους και συμμετοχής τους στον σχεδιασμό και την εφαρμογή διαδικασιών ασφαλείας καθώς και της ενημέρωσής τους σχετικά με τους δυνητικούς κινδύνους· τονίζει ότι είναι σημαντικό να δοκιμάζονται και να ελέγχονται οι διαδικασίες αυτές μέσω της ιεραρχικής αλυσίδας ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα ανώτερα στελέχη είναι επίσης εκπαιδευμένα και υπόλογα σε περίπτωση ατυχήματος ή ανεπαρκούς ασφάλειας·

31. καλεί τον κλάδο να δεσμευθεί για μια γνήσια νοοτροπία ασφάλειας σε όλους τους φορείς του, είτε πρόκειται για υπεράκτιο περιβάλλον είτε για περιβάλλον γραφείου· κατά συνέπεια, ενθαρρύνει τακτικά προγράμματα κατάρτισης για όλους τους μόνιμους και συβασιούχους εργαζόμενους καθώς και για τους εργοδότες·

32. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα θέσπισης κοινών υψηλών προτύπων ασφαλείας και συστημάτων αποτροπής και περιορισμού των απειλών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι και, εάν χρειαστεί, να υπάρξει γρήγορη και αποτελεσματική ανταπόκριση· ζητεί επίσης να θεσπιστούν στα κράτη μέλη της ΕΕ απαιτήσεις κατάρτισης για τους εργαζόμενους με καθήκοντα υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των εργοληπτών και των υπεργολάβων, οι οποίες πρέπει επιπλέον να εναρμονιστούν, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή τους σε όλα τα ευρωπαϊκά ύδατα· ζητεί από την Επιτροπή να αναλάβει από κοινού με τους διεθνείς εταίρους να διερευνήσουν τη δυνατότητα επίτευξης παγκόσμιας πρωτοβουλίας για τη θέσπιση ρυθμίσεων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, που θα επικαιροποιούνται τακτικά ώστε να ανταποκρίνονται στην πλέον σύγχρονη τεχνολογία·

33. ζητεί από τα κράτη μέλη να επιτρέπουν μόνο πιστοποιημένη κατάρτιση, είτε εντός της επιχείρησης είτε εκτός·

34. χαιρετίζει τη δημιουργία διεθνών προγραμμάτων ανταλλαγών και κοινής κατάρτισης του προσωπικού των αρμόδιων εθνικών αρχών και ζητεί από την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη να προτείνουν πρωτοβουλίες για την ενθάρρυνσή τους·

35. ζητεί να ισχύσουν για τους υπεργολάβους αυστηρά κριτήρια ασφάλειας, προστασίας της υγείας και κατάρτισης, ώστε να διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες για την εκτέλεση καθηκόντων συντήρησης και κατασκευής στον τομέα αρμοδιότητάς τους· ζητεί οι εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των εργοληπτών, των υπεργολάβων και των εργαζομένων, να ενημερώνονται πριν την εκτέλεση των εργασιών σχετικά με όλους τους ενυπάρχοντες κινδύνους·

36. τονίζει ότι οι εργαζόμενοι στα μετά την εξόρυξη στάδια της αλυσίδας παραγωγής, είτε στη θάλασσα είτε στην ακτή, εκτίθενται επίσης σε εξαιρετικά μεγάλους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους· ζητεί από τα κράτη μέλη να συμπεριλαμβάνουν τους εργαζομένους αυτούς στις κανονιστικές τους δραστηριότητες·

37. ζητεί την εξασφάλιση τακτικής, ειδικής ιατρικής παρακολούθησης των εργαζομένων που ασκούν τις δραστηριότητες αυτές στον υπεράκτιο τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου· συνιστά να διενεργείται τουλάχιστον άπαξ ετησίως ιατρικός έλεγχος της σωματικής και ψυχολογικής κατάστασης των εργαζομένων·

38. επιθυμεί να εγκριθεί ένας μηχανισμός εκτίμησης των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι και η εκτίμηση αυτή να λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό των αποδοχών τους·

39. καλεί τον κλάδο να ακολουθήσει την εξαιρετική πρακτική των εκπροσώπων για το θέμα της ασφάλειας· οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να εκλέγουν έναν εκπρόσωπο που θα εμπλέκεται σε θέματα ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας και της διαδικασίας λήψης αποφάσεων· πιστεύει επίσης ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν στις αρμόδιες αρχές, τηρώντας την ανωνυμία τους, τυχόν ελλείψεις ή κινδύνους όσον αφορά την ασφάλεια ενώ συγχρόνως θα προστατεύονται από την παρενόχληση·

40. στηρίζει εντονότερες προσπάθειες για τον επιμερισμό βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις ρυθμίσεις, τα πρότυπα και τις διαδικασίες καθώς και την αναφορά και διαχείριση ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένων επιστημονικών γνωμοδοτήσεων, λειτουργικών καθεστώτων ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας, διαχείρισης κινδύνων, διαδικασιών αντίδρασης, κ.λπ.·

41. αναγνωρίζει ότι η πληροφόρηση έχει ήδη επιμερισθεί, είτε μέσω ρυθμιστικών ομάδων ή εμπορικών συμπράξεων και κοινοπραξιών· πιστεύει ότι η ασφάλεια δεν αποτελεί ιδιοκτησία·

42. καλεί τις εθνικές αρμόδιες αρχές να συγκεντρώνουν, να επιμερίζονται και να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με ατυχήματα - λαμβάνοντας δεόντως υπόψη εμπορικές ευαισθησίες - έτσι ώστε να είναι δυνατόν να εξάγονται συμπεράσματα· αναγνωρίζει ότι η παγίωση και ο επιπλέον συντονισμός υφιστάμενων πρακτικών και αναφοράς ατυχημάτων θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξασφάλιση διαφάνειας και συνέπειας σε ολόκληρη την ΕΕ· αυτές οι πληροφορίες θα πρέπει να επιμερίζονται όσο το δυνατόν συντομότερα μετά από ένα συμβάν και να συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, συμβάντα που να αφορούν το προσωπικό, μηχανικές βλάβες, έκλυση υδρογονανθράκων και άλλα συμβάντα που προκαλούν ανησυχία· επιδοκιμάζει διεθνείς πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας εργασίας G20, που θα συμβάλουν, σε παγκόσμιο επίπεδο, στο να εξασφαλισθεί μια ευρεία γνώση για σχετικά συμβάντα και τυχόν απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες·

43. πιστεύει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εκτιμά: την αποτελεσματικότητα των διαφόρων υφιστάμενων διαύλων πληροφόρησης, την περίπτωση εξορθολογισμού και/ή την περίπτωση θέσπισης νέων διεθνών καθεστώτων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα προκύπτοντα διοικητικά βάρη·

Αδειοδότηση και συναίνεση για γεώτρηση

44. σημειώνει τη διαφορά μεταξύ αδειοδότησης και συναίνεσης ως προς τη γεώτρηση και ότι ο κάτοχος της άδειας μπορεί να μην είναι ο φορέας γεώτρησης· πιστεύει ότι θα πρέπει να ορίζονται ρυθμιστικά ‘σημεία ελέγχου’ μετά τη χορήγηση άδειας και πριν από τη γεώτρηση·

45. συνιστά να διαχωρίζονται σε όλα τα κράτη μέλη οι λειτουργίες αδειοδότησης και προστασίας της υγείας και της ασφάλειας· πιστεύει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργασθεί με τα κράτη μέλη για τη θέσπιση κοινών, διαφανών και αντικειμενικών κριτηρίων αδειοδότησης ώστε να διασφαλίζεται ότι οι λειτουργίες αδειοδότησης και προστασίας της υγείας και της ασφάλειας διαχωρίζονται, με σκοπό τη μείωση του κινδύνου για την εμφάνιση σύγκρουσης συμφερόντων·

46. σημειώνει ότι ένας σημαντικός αριθμός εγκαταστάσεων στα ύδατα της ΕΕ είναι παλαιός· επιδοκιμάζει προσπάθειες για τη βελτίωση της ακεραιότητας υφισταμένων εξεδρών·

47. θεωρεί ότι οι φορείς εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου πρέπει να καλούνται, κατά τη διαδικασία χορήγησης άδειας και καθ' όλη τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου και σε όλα τα στάδια υλοποίησης υπεράκτιων έργων (από την έρευνα και την εκμετάλλευση ως τον παροπλισμό), να αποδείξουν ότι διαθέτουν επαρκείς χρηματικές εγγυήσεις ώστε να διασφαλίζουν την αποκατάσταση του περιβάλλοντος σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας που προκάλεσαν οι ειδικές δραστηριότητες που αναπτύσσουν, συμπεριλαμβανομένων των προκαλούμενων ζημιών από ατυχήματα υψηλού αντίκτυπου χαμηλής πιθανότητας – είτε μέσω υποχρεωτικών συστημάτων αμοιβαίων εγγυήσεων του κλάδου, είτε μέσω υποχρεωτικών ασφαλίσεων, ή μέσω μεικτού συστήματος που διασφαλίζει την χρηματοοικονομική ασφάλεια·

Σχεδιασμός αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων

48. υποστηρίζει τη χρησιμοποίηση σχεδίων αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων για συγκεκριμένες τοποθεσίες, εφόσον αυτά τα σχέδια εντοπίζουν κινδύνους, εκτιμούν πιθανές πηγές και συνέπειες ρύπανσης, σκιαγραφούν μια στρατηγική αντίδρασης και σκιαγραφούν σχέδια γεώτρησης πιθανών βοηθητικών πετρελαιοπηγών· συστήνει οι φορείς που αποκτούν άδεια οφείλουν, ως προϋπόθεση για την απόκτησή της, να προβαίνουν σε εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και να υποβάλλουν τα σχέδια αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων τουλάχιστον δύο μήνες πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων· για πολύπλοκα φρέατα ή προβληματικές συνθήκες γεώτρησης ο σχεδιασμός αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων θα πρέπει να εκτιμηθεί, να τεθεί σε διαβούλευση και να εγκριθεί συγχρόνως με άλλες ρυθμιστικές διαδικασίες έγκρισης (π.χ., εκείνες που έχουν σχέση με τον αντίκτυπο για το περιβάλλον ή τον σχεδιασμό του φρέατος)· σε κάθε περίπτωση, οι δραστηριότητες δεν πρέπει να αρχίσουν πριν από την έγκριση σχεδίου αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων από το κράτος μέλος στο οποίο οι εν λόγω δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα· τα σχέδια αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων θα πρέπει να δημοσιεύονται από την εθνική αρμόδια αρχή, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την προστασία των δεδομένων·

49. καλεί τα κράτη μέλη να εκπονούν, να τροποποιούν ή να επικαιροποιούν τα Εθνικά Σχέδια Αντιμετώπισης Απρόοπτων Καταστάσεων με λεπτομερείς εντολές και μηχανισμούς για τη χρησιμοποίηση εθνικών περιουσιακών στοιχείων από κοινού με πόρους της σχετικής βιομηχανίας σε περίπτωση πετρελαιοκηλίδας· καλεί τα κράτη μέλη να συνεργάζονται μεταξύ τους και με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ για την εκπόνηση περιφερειακών σχεδίων αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων· ζητεί τα εν λόγω σχέδια να διαβιβάζονται στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (ΕΜSΑ)·

50. επισημαίνει ότι πρόσφατα γεγονότα κατέδειξαν τους κινδύνους που ενέχουν οι δραστηριότητες υπεράκτιας εξόρυξης και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου για τις θαλάσσιες μεταφορές και το θαλάσσιο περιβάλλον· φρονεί ότι η αξιοποίηση των ικανοτήτων αντιμετώπισης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα πρέπει οπωσδήποτε να διευρυνθούν ώστε να καλυφθεί η πρόληψη και η αντιμετώπιση της ρύπανσης από τέτοιες δραστηριότητες·

51. προτείνει οι απογραφές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, όσον αφορά τους πόρους αντίδρασης, θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλους τους δημόσιους και τους πόρους του σχετικού κλάδου έτσι ώστε ο Οργανισμός να έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζει έναν συντονιστικό ρόλο, αν παραστεί ανάγκη, σε περίπτωση συμβάντος μείζονος σημασίας·

52. προτείνει να αποτελεί ο διαθέσιμος εξοπλισμός για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών πετρελαιοκηλίδων θεμελιώδες τμήμα του σχεδιασμού αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων και να είναι διαθέσιμος κοντά στις εγκαταστάσεις έτσι ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη χρησιμοποίησή του σε περίπτωση ατυχήματος μείζονος σημασίας·

53. προτρέπει τις εταιρείες να εξακολουθήσουν να δεσμεύουν πόρους για την έρευνα και την ανάπτυξη σχετικά με νέες τεχνολογίες πρόληψης και επανόρθωσης ζημιών από ατυχήματα· τονίζει ότι, πριν από την αντιμετώπιση οποιασδήποτε καταστροφής, οι τεχνολογίες που προστίθενται σε εγκεκριμένο σχέδιο αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων θα πρέπει να δοκιμάζονται, να αξιολογούνται και να εγκρίνονται σε ανεξάρτητη βάση·

54. θεωρεί ότι έχει βασική σημασία η διενέργεια στοχοθετημένης και καινοτόμου επιστημονικής έρευνας με στόχο να καταστεί δυνατή η χρήση αυτόματων συστημάτων παρακολούθησης δραστηριοτήτων εξόρυξης και κλεισίματος μιας εξέδρας, με αποτέλεσμα την αύξηση της αξιοπιστίας των δραστηριοτήτων εξόρυξης και εκμετάλλευσης και των συστημάτων πυρασφάλειας σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων·

55. υποστηρίζει τον αυστηρό έλεγχο και τη συνεχή δοκιμή καθώς και τη διενέργεια εκτιμήσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων χημικών διασκορπιστικών ουσιών (και στο πλαίσιο των σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, π.χ. σχετικά με τη χρήση χημικών διασκορπιστικών ουσιών) τόσο για να διασφαλίζεται η καταλληλότητά τους στην περίπτωση πετρελαιοκηλίδας όσο και να αποφεύγονται επιπτώσεις για την υγεία και το περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει τη διεξαγωγή πιο εμπεριστατωμένης έρευνας σχετικά με τις επιπτώσεις των εν λόγω χημικών ουσιών, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων της ΕΕ·

Αντίδραση σε καταστροφές

56. αναγνωρίζει ότι ο σχετικός κλάδος φέρει κατ' εξοχήν ευθύνη για την αντίδραση σε καταστροφές· χαιρετίζει κοινές πρωτοβουλίες του κλάδου για την ανάπτυξη και την κινητοποίηση πόρων με στόχο την αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδων· τονίζει ότι ο δημόσιος τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ρύθμιση, την ασφάλεια και το συντονισμό των ενεργειών για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής.

57. συνιστά η έμφαση να δοθεί περισσότερο στη συστηματική επαγγελματική κατάρτιση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την πρακτική εφαρμογή εξοπλισμού για την αντιμετώπιση καταστροφών·

58. καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να εγγυηθούν ότι το σύστημα αδειοδότησης περιλαμβάνει κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα προστασίας τα οποία, σε περίπτωση ατυχημάτων μείζονος σημασίας, μπορούν να κινητοποιήσουν επειγόντως τους αναγκαίους χρηματοδοτικούς πόρους για να αντισταθμίσουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές απώλειες που προκαλούνται από μια πετρελαιοκηλίδα ή διαφυγή αερίου·

59. χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την επέκταση της αποστολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) ώστε να καλύπτει τόσο τα σκάφη όσο και τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις·

60. σημειώνει ότι η διάθεση εμπειρογνωμοσύνης και πόρων εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα θα καθορισθεί από τον αναθεωρημένο κανονισμό του εν λόγω οργανισμού αλλά θα πρέπει σαφώς να επεκταθεί ώστε να καλύψει την αντιμετώπιση της ρύπανσης που προέρχεται από την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και να είναι διαθέσιμη σε όλη την ΕΕ και στις γειτονικές χώρες, εάν απαιτηθεί·

61. πιστεύει ότι τα εργαλεία αντιμετώπισης και ελέγχου που έχουν αναπτυχθεί σε επίπεδο ΕΕ, δηλαδή το δίκτυο σκαφών άμεσης ετοιμότητας για την καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα σκαφών και η υπηρεσία CleanSeaNet (CSN) για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό πετρελαιοκηλίδων αντιστοίχως, μπορούν να χρησιμοποιούνται για συμβάντα/ατυχήματα με υπεράκτιες εγκαταστάσεις·

62. συνιστά τη χρησιμοποίηση της υπηρεσίας CleanSeaNet του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα για την παρακολούθηση των εξεδρών εξόρυξης πετρελαίου και παράνομων απορρίψεων πετρελαίου από σκάφη· αναγνωρίζει ότι το 50% των εικόνων που εξασφαλίζεται επί του παρόντος από την υπηρεσία CleanSeaNet μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση των εξεδρών εξόρυξης πετρελαίου·

63. συνιστά, κατά συνέπεια, τη χρησιμοποίηση της Υπηρεσίας του δικτύου σκαφών άμεσης ετοιμότητας για την καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, εφόσον εξετασθούν τα ακόλουθα στοιχεία:

α) όλα τα σκάφη δεν μπορούν να δραστηριοποιούνται σε ατμόσφαιρες με σημείο ανάφλεξης κάτω των 60º·

β) τα συμβόλαια πρέπει να βελτιωθούν ώστε να καταστούν δυνατές δραστηριότητες μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας για την ανάκτηση πετρελαίου·

γ) θα πρέπει να καλυφθούν κενά του τρέχοντος δικτύου·

δ) θα πρέπει να διερευνηθούν νέες τεχνικές, όπως, για παράδειγμα, η χρησιμοποίηση δικτύων πετρελαίου·

64. επαναλαμβάνει τα αιτήματά του προς την Επιτροπή να υποβάλει το ταχύτερο δυνατόν προτάσεις σχετικά με τη συγκρότηση Δύναμης Πολιτικής Προστασίας, η οποία θα βασίζεται στο Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ και την κατάρτιση ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης, από κοινού με τα κράτη μέλη, το οποίο θα περιλαμβάνει ειδικούς μηχανισμούς που θα καθορίζουν με ποιο τρόπο θα μπορεί η ΕΕ να αντιδρά σε καταστάσεις ρύπανσης μεγάλης κλίμακας που προκαλείται από υπεράκτιες εγκαταστάσεις γεώτρησης πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων υποθαλάσσιων αγωγών πετρελαίου/φυσικού αερίου τοποθετημένων στον θαλάσσιο πυθμένα ή κάτω από αυτόν·

65. αναγνωρίζει τον συμπληρωματικό ρόλο του ΚΠΠ[23] σε σχέση με τους μηχανισμούς αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων των κρατών μελών·

66. υποστηρίζει καινοτόμες εξελίξεις στην υπηρεσία του θαλάσσιου τομέα· χαιρετίζει τη συζήτηση της Επιτροπής και των κρατών μελών σχετικά με μια νέα πρωτοβουλία για την ηλεκτρονική ναυτιλία (e-Maritime) στο πλαίσιο του σχεδίου SafeSeaNet, το οποίο, φρονεί, ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσθετες ωφέλειες ασφάλειας στον κλάδο υπεράκτιας εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου·

67. τονίζει ότι κάθε θαλάσσια ζώνη πρέπει να έχει πάντα πρόσβαση σε επαρκή διαθέσιμο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση μεγάλων πετρελαιοκηλίδων, που ξεπερνούν κάθε κακό σενάριο για μια συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη και όχι μόνο για ύδατα της ΕΕ·

68. καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι η καλύτερη διαχείριση των θαλάσσιων δεδομένων που προτείνεται στην ανακοίνωση «Γνώσεις για τη θάλασσα 2020»[24], και στην πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση προγράμματος στήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής[25], λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να εξασφαλίζεται κατάλληλη παρακολούθηση κινδύνων ρύπανσης προκειμένου να καθορίζεται εγκαίρως η κατάλληλη πορεία δράσης·

69. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει πρόταση για τη διάθεση επιστημονικών γνώσεων, τις οποίες συγκεντρώνουν υπεράκτιοι φορείς εκμετάλλευσης που εκτελούν εργασίες με δημόσια άδεια, στις αρμόδιες αρχές που εφαρμόζουν πρότυπα και πρωτόκολλα που έχουν καταρτιστεί στο πλαίσιο της ανακοίνωσης «Γνώσεις για τη θάλασσα 2020» προκειμένου να διευκολύνεται ο δημόσιος έλεγχος και η καλύτερη κατανόηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος·

Ευθύνη

70. προτρέπει τα κράτη μέλη, όταν εξετάζουν μηχανισμούς χρηματοοικονομικών εγγυήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για την ασφάλεια τρίτου, να αποδίδουν τη δέουσα προσοχή στον καθορισμό των ασφαλίστρων με βάση τον πραγματικό κίνδυνο που προκύπτει από τις δυσκολίες εξόρυξης και εκμετάλλευσης, προκειμένου να μην αποκλείουν από την αγορά μικρομεσαίους φορείς εκμετάλλευσης διασφαλίζοντας συγχρόνως ότι διατηρείται η πλήρης κάλυψη της ευθύνης·

71. τονίζει ότι, μολονότι μπορούν καταρχήν να παρέχονται χρηματοοικονομικές εγγυήσεις είτε μέσω της ασφάλισης είτε μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων της βιομηχανίας, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι φορείς εκμετάλλευσης αποδεικνύουν ότι διαθέτουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για την κάλυψη του πλήρους κόστους του καθαρισμού και των αποζημιώσεων σε περίπτωση σημαντικής καταστροφής, και ότι δεν μετατίθενται οι κίνδυνοι και οι ευθύνες σε μικρότερες εταιρείες που παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να κηρύξουν αφερεγγυότητα σε περίπτωση ατυχήματος· ζητεί να θεσπιστούν κοινά συστήματα ούτως ώστε να διατηρούνται κίνητρα για την αποφυγή κινδύνων και την τήρηση των υψηλότερων δυνατών προτύπων ασφάλειας σε μεμονωμένες επιχειρήσεις·

72. αναγνωρίζει την αξία των κοινοτικών ταμείων όπως ο OPOL στη Βόρειο Θάλασσα και ζητεί να συσταθούν τέτοια ταμεία σε κάθε θαλάσσια ζώνη της ΕΕ· ζητεί την υποχρεωτική συμμετοχή των φορέων εκμετάλλευσης στα εν λόγω ταμεία και την εξασφάλιση της ασφάλειας δικαίου έτσι ώστε να υπάρξει ένας μηχανισμός δικτύου ασφαλείας που θα καθησυχάζει τα κράτη μέλη, τον θαλάσσιο τομέα, και ιδιαίτερα τους αλιείς, καθώς και τους φορολογούμενους·

73. τονίζει ότι ο προαιρετικός χαρακτήρας συστημάτων όπως ο OPOL περιορίζει το νομικό τους έλεγχο και, ως εκ τούτου, πιστεύει ότι αυτά τα ταμεία πρόκειται να ενισχυθούν εάν καταστούν υποχρεωτική απαίτηση για αδειοδότηση·

74. τονίζει ότι οι συνεισφορές θα πρέπει να βασίζονται, και να είναι ανάλογες, τόσο στο επίπεδο του κινδύνου της οικείας τοποθεσίας όσο και στα σχέδια για την αντιμετώπιση απρόοπτων καταστάσεων·

75. ζητεί από την Επιτροπή να αναθεωρήσει τη θέση που εξέφρασε στην έκθεση που δημοσίευσε στις 12 Οκτωβρίου 2010[26], στην οποία συμπεραίνει ότι «δεν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση στο παρόν στάδιο για τη θέσπιση ενός εναρμονισμένου συστήματος υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας»· προτρέπει την Επιτροπή να μην εξαντλήσει την προθεσμία που προβλέπεται βάσει του άρθρου 18 παράγραφος 2 της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη για την υποβολή έκθεσης που θα περιλαμβάνει τυχόν ενδεδειγμένες προτάσεις τροποποίησης της οδηγίας·

76. θεωρεί ότι το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη[27] θα πρέπει να επεκταθεί ούτως ώστε η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και η αυστηρή απόδοση ευθυνών να εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις ζημιών στα θαλάσσια ύδατα και στη βιοποικιλότητα, ώστε οι εταιρείες πετρελαίου και αερίου να μπορούν να καλούνται να λογοδοτούν για όλες τις ζημίες που προκαλούν στο περιβάλλον και να καλύπτουν πλήρως πιθανές ζημίες χωρίς να προβλέπεται ανώτατο όριο, μέσω αποθεματικών των φορέων εκμετάλλευσης·

77. ζητεί την αναθεώρηση της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, ώστε αυτή να καλύπτει το σύνολο των θαλάσσιων υδάτων της ΕΕ σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική[28]·

78. καλεί την Επιτροπή, δυνάμει της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, να καθορίσει χαμηλότερα όρια ζημίας και να επιβάλει ένα αυστηρό καθεστώς ευθύνης που θα καλύπτει όλες τις ζημίες στα θαλάσσια ύδατα και στη βιοποικιλότητα, ανεξάρτητα από τυχόν ανώτατο όριο που προβλέπεται σε συστήματα αμοιβαίων κεφαλαίων ή ασφαλιστικής κάλυψης·

79. υποστηρίζει την άποψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο ίδρυσης αντισταθμιστικού ταμείου σε περιπτώσεις πετρελαϊκών καταστροφών στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής ευθύνης που θα μπορούσε να περιλαμβάνει δεσμευτικές διατάξεις χρηματοοικονομικής ασφάλειας·

80. συνιστά στα κράτη μέλη να εξετάσουν την έγκριση και την ενίσχυση αποτρεπτικών μέτρων κατά της αμέλειας και της μη συμμόρφωσης, όπως, π.χ., πρόστιμα, αφαίρεση αδειών και ποινική ευθύνη για εργαζόμενους· επισημαίνει, ωστόσο, ότι ένα τέτοιο καθεστώς υπήρχε στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την πετρελαιοκηλίδα του Deepwater Horizon·

81. τονίζει ότι τα χρηματοοικονομικώς υπεύθυνα μέρη θα πρέπει να καθορίζονται χωρίς περιθώρια παρερμηνείας πριν από την εξόρυξη·

Σχέσεις με τρίτες χώρες

82. προτρέπει τον κλάδο να εφαρμόζει τουλάχιστον τα περιβαλλοντικά πρότυπα και πρότυπα ασφάλειας της ΕΕ, ή ισοδύναμα πρότυπα, οπουδήποτε στον κόσμο δραστηριοποιούνται οι εταιρείες· γνωρίζει τα θέματα εφαρμογής της εντολής σε εταιρείες που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ να λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο σύμφωνα με τα ενωσιακά πρότυπα, αλλά καλεί την Επιτροπή να εξετάσει ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι κατάλληλοι μηχανισμοί για να διασφαλίσουν ότι εταιρείες που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ λειτουργούν τουλάχιστον σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο· πιστεύει επίσης ότι η εταιρική ευθύνη θα πρέπει επίσης να αποτελεί βασικό στοιχείο σ' αυτό τον τομέα και ότι τα καθεστώτα αδειοδότησης των κρατών μελών θα μπορούσαν, κατά τη χορήγηση των αδειών, να λαμβάνουν υπόψη διεθνή συμβάντα όπου εμπλέκονται εταιρείες, υπό τον όρο ότι τα συμβάντα αυτά συνοδεύονται από λεπτομερή εξέταση των γεγονότων· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τη χρήση αυτών των υψηλών προτύπων από κοινού με τους εταίρους σε παγκόσμιο επίπεδο·

83. προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να συμβάλλουν σε υπεράκτιες πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της G20, λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)·

84. σημειώνει τη σημασία της ισχύουσας νομοθεσίας του περιβαλλοντικού προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, μέσω των Συμβάσεων OSPAR, της Βαρκελώνης και του Ελσίνκι, αλλά αναγνωρίζει ότι το ισχύον διεθνές δίκαιο δεν παρέχει πλήρες ή συνεκτικό πλαίσιο προτύπων για την ασφάλεια και το περιβάλλον στον τομέα της υπεράκτιας εξόρυξης, και αυτό είναι, ενδεχομένως, δύσκολο να επιβληθεί·

85. τονίζει τη σημασία να τεθεί πλήρως σε ισχύ το μη επικυρωμένο πρωτόκολλο του 1994 για την υπεράκτιες δραστηριότητες στη Μεσόγειο Θάλασσα, με στόχο την προστασία από τη ρύπανση που προέρχεται από την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση·

86. προτρέπει την Επιτροπή να δραστηριοποιηθεί ενεργά με άλλα κράτη που συνορεύουν με θαλάσσιες ζώνες της ΕΕ για να διασφαλίσουν ότι τα ρυθμιστικά πλαίσια και η εποπτεία παρέχουν εξίσου υψηλά επίπεδα ασφάλειας·

87. καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με τις ενδιαφερόμενες χώρες εκτός ΕΕ, των οποίων οι πολίτες ασκούν δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και αερίου στις υπεράκτιες βιομηχανίες της ΕΕ, συμπεριλαμβάνοντας στη συνεργασία τις οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών στον τομέα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι εταιρίες που έχουν την έδρα τους εκτός ΕΕ, αλλά δραστηριοποιούνται στα ύδατα της ΕΕ, δεσμεύονται από τις συνθήκες εργασίας της ΕΕ και από τη νομοθεσία σχετικά με την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία·

88. καλεί την Επιτροπή να ξεκινήσει συζήτηση σχετικά με ρυθμίσεις στους τομείς της απόδοσης ευθυνών για περιβαλλοντικές ζημίες και των χρηματοοικονομικών εγγυήσεων στην οποία θα μπορούσαν επίσης να μετάσχουν και τρίτες χώρες·

89. καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με εταίρους και γειτονικές χώρες για να θεσπιστεί ένα ειδικό καθεστώς στην Αρκτική, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη βιωσιμότητα υπεράκτιων δραστηριοτήτων σε ένα τέτοιο ευπαθές και μοναδικό περιβάλλον, καθώς και στην ανάγκη για τέτοιες λύσεις·

90. προτείνει διεθνείς διμερείς εταιρικές σχέσεις μέσω των σχεδίων δράσης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας τα οποία, μεταξύ άλλων, ενθαρρύνουν τρίτες χώρες να υιοθετήσουν υψηλά πρότυπα ασφάλειας· ενθαρρύνει τις χώρες που δεν έχουν ακόμα ενεργοποιήσει πλήρως την ΕΠΓ να προβούν στην ενέργεια αυτή·

91. υποστηρίζει τα υπό του κλάδου καθοδηγούμενα συστήματα για τη μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης, ειδικά στις χώρες εκείνες με τα λιγότερα αναπτυγμένα ρυθμιστικά πλαίσια·

92. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη.

• [1]  ΕΕ L 164, 30.6.1994, σ. 3.
• [2]  ΕΕ L 348, 28.11.1992, σ. 9.
• [3]  ΕΕ L 24, 29.01.2008, σ. 8.
• [4]  ΕΕ L 175, 05.07.1985, σ. 40.
• [5]  ΕΕ L 73, 14.03.1997, σ. 5.
• [6]  ΕΕ L 156, 24.06.2003, σ. 17.
• [7]  ΕΕ L 140, 05.06.2009, σ. 114.
• [8]  ΕΕ L 143, 30.04.2004, σ. 56.
• [9]  ΕΕ L 208, 05.08.2002, σ. 1.
• [10]  ΕΕ L 394, 30.12.2006, σ. 1.
• [11]  ΕΕ L 162, 21.06.2008, σ. 11.
• [12]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0352.
• [13]  ΕΕ L 206, 22.07.1992, σ. 7.
• [14]  Global Industry Response Group.
• [15]  Ομάδα αντίδρασης σε περιπτώσεις απόρριψης πετρελαίου.
• [16]  Φόρουμ των Αρχών Εποπτείας Υπεράκτιων Δραστηριοτήτων της Βόρειας Θάλασσας.
• [17]  Η σύμβαση OSPAR αποτελεί το ισχύον νομικό μέσο που διέπει τη διεθνή συνεργασία για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού.
• [18]  Offshore Cooperative Emergency Services, που συγκεντρώνει τις εθνικές ενώσεις της Δανίας, της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, των Κάτω Χωρών, της Νορβηγίας και του ΗΒ.
• [19]  Οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (στην τροποποιημένη της μορφή)· ΕΕ L 175, 05.07.1985, σ. 40.
• [20]  Οδηγία 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου της 9ης Δεκεμβρίου 1996 για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες· ΕΕ L 10, 14.01.1997, σ. 13.
• [21]  Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, COM(2010) 781.
• [22]  Οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010 , περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)· ΕΕ L 334, 17.12.2010, σ. 17.
• [23]  Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης, την λειτουργία του οποίου έχει αναλάβει η Επιτροπή.
• [24]  Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020", θαλάσσιες παρατηρήσεις και δεδομένα για μια έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη CΟΜ(2010) 0461.
• [25]  COM(2010) 0494.
• [26]  Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δυνάμει του άρθρου 14 παράγραφος 2 της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας COM(2010) 581.
• [27]  Οδηγία 2004/35/ΕΚ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας· ΕΕ L 143, 30.4.2004, σ. 56.
• [28]  Οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική), ΕΕ L 164, 25.6.2008, σ. 19.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η εγχώριος προσφορά πετρελαίου και αερίου συμβάλλει σημαντικά στην ενεργειακή κατανάλωση και στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Στην ΕΕ πάνω από το 90% του πετρελαίου και του 60% του αερίου παράγεται μέσω υπεράκτιων δραστηριοτήτων.

Αυτή η δραστηριότητα δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλη την ΕΕ και η μεγάλη πλειοψηφία των δραστηριοτήτων αυτών λαμβάνουν χώρα στη Βόρεια Θάλασσα. Εντός της ΕΕ δύο κράτη μέλη μόνο συμβάλλουν στο 80% της παραγωγής ακατέργαστου πετρελαίου[1], ενώ η Νορβηγία παράγει περισσότερο από όλη την ΕΕ των 27 κρατών μελών.

Όλες οι υπεράκτιες δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και αερίου σε ευρωπαϊκά ύδατα δεν πραγματοποιούνται σε ύδατα που ελέγχονται από την ΕΕ. Επί παραδείγματι, στη Μεσόγειο Θάλασσα υπάρχει σημαντική ερευνητική δραστηριότητα στα ανοικτά των ακτών της Βορείου Αφρικής, ιδιαίτερα της Αιγύπτου και της Λιβύης.

Η καταστροφή του Deepwater Horizon παρακίνησε όλους εκείνους που εμπλέκονται στην έρευνα και εξόρυξη υπεράκτιου πετρελαίου και αερίου να επανεκτιμήσουν την ασφάλεια του εν λόγω κλάδου. Η National Commission on the BP Deepwater horizon spill and Offshore drilling, μεταξύ άλλων, προέβη σε μια σειρά συστάσεων, πολλές εκ των οποίων έχουν ήδη υλοποιηθεί.

Οι συνέπειες για την Ευρώπη είναι λιγότερο σαφείς· πολλές από τις συστάσεις για το καθεστώς των Ηνωμένων Πολιτειών αντανακλούν πρακτικές που έχουν ήδη επικρατήσει εν μέρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία 20 έτη ή και περισσότερο. Η Ευρώπη έχει, στη Βόρειο Θάλασσα, ώριμες βιομηχανικές δραστηριότητες σε συχνά πολύ καλά αναπτυγμένες πετρελαιοπηγές, υπό την εποπτεία ώριμων και εξελίξιμων ρυθμιστικών καθεστώτων.

Μία από τις πρώτες συστάσεις στην έκθεση της Εθνικής Επιτροπής αναφέρει:

"Το Υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να αναπτύξει μια προορατική και μη απαλλαγμένων κινδύνων προσέγγιση ανάλογα με τις επιμέρους διευκολύνσεις, δραστηριότητες και περιβάλλοντα, παρόμοια με την προσέγγιση "μελέτη ασφάλειας" που εφαρμόζεται για τη Βόρειο Θάλασσα"[2].

Τα περιοριστικά καθεστώτα είναι κατά βάση αντιδραστικά, ανίκανα να συμβάλουν στη συνεχή βελτίωση πολιτικών και πρακτικών αναγκαίων να συμβαδίσουν με τον εξελισσόμενο κλάδο που επιδιώκει την εξεύρεση σπανιότερων και λιγότερο προσπελάσιμων αποθεμάτων υδρογονανθράκων. Αντιθέτως, τα σχέδια πρέπει να αξιολογούνται σε μεμονωμένη βάση ανάλογα με την τοποθεσία και τις περιβαλλοντικές και τεχνικές συνθήκες. Οι πετρελαιοπηγές ΗΡΗΤ θέτουν διαφορετικούς κινδύνους όταν χρειάζεται να ασκηθεί πίεση για την εξόρυξη πετρελαίου. Ενώ το βάθος του νερού επηρεάζει οπωσδήποτε τον τεχνικό προβληματισμό της γεώτρησης και των προσπαθειών αντίδρασης στη ρύπανση, όλες οι γεωτρήσεις σε βαθειά νερά δεν είναι επικίνδυνες και όλες οι γεωτρήσεις σε ρηχά νερά δεν είναι ασφαλείς.

Η "μελέτη ασφάλειας" αποτελεί προσέγγιση που βασίζεται στον κίνδυνο και στην τοποθεσία και απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης να αποδεικνύουν στις αρμόδιες εθνικές αρχές στον τομέα της προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος ότι όλοι οι κίνδυνοι έχουν μελετηθεί και οι σχετικοί έλεγχοι έχουν πραγματοποιηθεί. Τυχόν εναπομείναντες κίνδυνοι θα πρέπει να ανταποκρίνονται στην αρχή ALARP[3]. Η οικεία αρχή πρέπει να εγκρίνει τη μελέτη ασφάλειας, καθώς και τυχόν διαδοχικές αλλαγές της πριν από την έναρξη οιασδήποτε δραστηριότητας. Ρυθμιστικά "hold-points" πριν από τη γεώτρηση διασφαλίζουν ότι η δραστηριότητα δεν είναι αυτόματη αλλά ότι δεν μπορεί να αρχίσει έως ότου οι σχετικοί κίνδυνοι έχουν εξεταστεί και παραμεριστεί.

Οιαδήποτε νέα πρόταση δεν πρέπει να περιορίσει την αποτελεσματικότητα αυτών των ρυθμιστικών προτύπων που υπάρχουν ήδη στα κράτη μέλη αλλά μάλλον θα πρέπει να επεκτείνει τη βέλτιστη πρακτική σε όλα τα ύδατα της ΕΕ, διασφαλίζοντας την αυστηρή εφαρμογή της.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες η αδειοδότηση και τα θέματα υγείας και ασφάλειας ενοποιήθηκαν σε έναν ενιαίο οργανισμό, πράγμα που οδήγησε σε εσωτερικές εντάσεις, σύγχυση στόχων και σε εύκολη εξωτερική επιρροή. Κατά συνέπεια, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να διαχωρίσουν τη διαδικασία αδειοδότησης από τα θέματα υγείας και ασφάλειας.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι βεβαίως σπουδαίο αλλά οιαδήποτε νομοθεσία είναι αποτελεσματική μόνο αν επιβάλλεται ορθώς. Γι' αυτό το σκοπό, προκειμένου δηλαδή να διασφαλίζεται η συμμόρφωση, είναι απαραίτητη η τακτική επιθεώρηση από εμπειρογνώμονες που είναι εξοικειωμένοι με τις συγκεκριμένες συνθήκες γεώτρησης και απολαύουν της εμπιστοσύνης των φορέων εκμετάλλευσης.

Τέτοιοι επιθεωρητές με υψηλή κατάρτιση και, ειδικότερα, επιθεωρητές με αξιόλογη εμπειρία, σπανίζουν. Επομένως, πρωτοβουλίες για ανταλλαγή ή ακόμα και για τη δημιουργία διασυνοριακών επιθεωρητών θα πρέπει να αναγνωρίσουν αυτή την πραγματικότητα και να προσθέσουν μάλλον αξία παρά να αφαιρέσουν ζωτικούς πόρους.

Ο επιμερισμός επιθεωρητών, ενώ μπορεί να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακος για κράτη μέλη με περιορισμένες υπεράκτιες δραστηριότητες, δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για χαμηλότερα επίπεδα εποπτείας. Ο κλάδος πληρώνει το κόστος ρύθμισης των δραστηριοτήτων του· το σχετικό θέμα είναι περισσότερο η έλλειψη ρυθμιστικών πόρων παρά το κόστος τους.

Ένας ειδικός επιχειρησιακός προβληματισμός που αξίζει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής είναι ότι η θεμελιώδης ασφάλεια τόσο των εξωχώριων όσο και των ενδοχώριων πετρελαιοπηγών απαιτεί πάντοτε δοκιμασμένο εξοπλισμό για αποτροπή των εκρήξεων.

Ανταλλαγή πληροφοριών

Θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για να προωθείται ο διάλογος και να ενθαρρύνονται κοινές πρωτοβουλίες μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών με την NSOAF[4], ως μοντέλο.

Η Μεσόγειος, η Βαλτική και η Μαύρη Θάλασσα μπορούν να επωφεληθούν από ένα ισοδύναμο φόρουμ όπου οι ρυθμιστές εκτιμούν τις τάσεις του κλάδου και τη βέλτιστη πρακτική, αντιδρούν σε ατυχήματα και διαδίδουν τη γνώση, μεταξύ άλλων, αναλαμβάνοντας πολυεθνικά σχέδια ελέγχου και προβαίνοντας στη σύσταση ομάδων εργασίας που υποβάλλουν την έκθεσή τους σε τακτικές ολομέλειες. Προκειμένου το έργο τους να είναι αποτελεσματικό, τα εν λόγω φόρουμ θα πρέπει να ενσωματώνουν όλες τις οικείες εθνικές αρμόδιες αρχές ανεξάρτητα από το εάν ευρίσκονται στην ΕΕ ή όχι.

Στην πυρηνική βιομηχανία η υποβολή αναφοράς για τυχόν ατυχήματα στην ΙΑΕΑ είναι υποχρεωτική. Η ενωσιακή νομοθεσία επιβάλλει την υποβολή εκθέσεων στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας, εξασφαλίζοντας την ανάλυση και τη διάδοση όλων των πληροφοριών, αναθέτοντας στο JRC το ρόλο κεντρικού χώρου εναποθήκευσης δεδομένων.

Ενώ υπάρχουν μηχανισμοί για την υποβολή αναφορών σχετικά με ατυχήματα[5] και ενώ μη ρυθμιστικοί δίαυλοι μπορούν να διαδώσουν τα σχετικά συμπεράσματα[6], φαίνεται να υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω μέτρα, ειδικά σε παγκόσμια κλίμακα.

Οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα πρέπει να συγκεντρώνουν πληροφορίες από την υποβολή αναφορών για ατυχήματα και να τις δημοσιεύουν εγκαίρως, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις ευαίσθητες από εμπορική άποψη πληροφορίες.

Η Επιτροπή θα πρέπει να εκτιμά την αποτελεσματικότητα των διαφόρων υφιστάμενων διαύλων πληροφόρησης πριν από την εκτίμηση της αναγκαιότητας για τυχόν νέες διασυνοριακές πρωτοβουλίες.

Συμμετοχή του εργατικού δυναμικού

Προκειμένου να αναπτυχθεί μια αυστηρή νοοτροπία για το θέμα της ασφάλειας, η συμμετοχή του υπεράκτιου εργατικού δυναμικού σε πρωτοβουλίες για την υγεία και την ασφάλεια έχει ζωτική σημασία, επειδή αυτοί οι εργαζόμενοι είναι οι καταλληλότεροι για να προσδιορίζουν ποια είναι τα εμπόδια για τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας.

Το πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασιλείου Step Change in Safety δημιουργήθηκε για την προώθηση μιας ισχυρής νοοτροπίας γύρω από το θέμα της ασφάλειας, με τη συμμετοχή του εργατικού δυναμικού, την ανάπτυξη κοινών προτύπων και τη δημοσίευση βέλτιστων πρακτικών. Οι αποτελεσματικές προτάσεις για το θέμα της ασφάλειας είναι συχνά εκείνες που ενδεχομένως θεωρούνται ότι οφείλονται σε ήσσονος σημασίας μεταβολές συμπεριφοράς· ωστόσο, δεδομένου ότι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι προκύπτουν χαρακτηριστικά σε επιχειρησιακά στάδια που απαιτούν την επέμβαση του ανθρώπου (εξόρυξη, συντήρηση, κ.λπ.) μια τέτοια επικέντρωση μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη.

Εκπαίδευση για την ασφάλεια

Η υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και αερίου καυχάται για ένα βελτιωμένο επίπεδο υγείας και ασφάλειας για το προσωπικό που αποτελεί ρεκόρ. Ωστόσο, η επικέντρωση της προσοχής στην ασφάλεια του προσωπικού δεν θα πρέπει να την αποσπά από άλλες διαδικασίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόληψη και τη διαχείριση καταστροφών.

Η επίπονη εκπαίδευση για σενάρια διαχείρισης καταστροφών έχει ζωτική σημασία. Για παράδειγμα, αποτελεί ήδη διεθνές πρότυπο όλοι οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου να παρακολουθούν μαθήματα ελέγχου καταστροφών (συμπεριλαμβανομένης εκπαίδευσης για την αντίδραση σε καταστροφές).

Πολλές από τις παραλείψεις της καταστροφής του Deepwater Horizon σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια φαίνεται να απορρέουν από πτυχές που αφορούν τη σχετική νοοτροπία.

Αναμένοντας τα χειρότερα

Η υποβολή, διαβούλευση και έγκριση σχεδίων αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων ανάλογα με την τοποθεσία θα πρέπει να αποτελεί ζωτικό μέτρο της ρυθμιστικής διαδικασίας. Αυτά τα σχέδια θα πρέπει να προσδιορίζουν πιθανούς κινδύνους, να αποτιμούν πηγές και συνέπειες της ρύπανσης, να σκιαγραφούν στρατηγική αντίδρασης, η οποία ενδεχομένως να συμπεριλαμβάνει σχέδια εξόρυξης για βοηθητικό αγωγό άντλησης και να προσδιορίζει τον κατάλληλο εξοπλισμό αντίδρασης.

Καμία επιχειρησιακή δράση δεν θα αρχίζει πριν από την έγκριση του σχεδίου αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων. Για πολύπλοκες πετρελαιοπηγές ή για προβληματικές συνθήκες εξόρυξης το σχέδιο αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων θα πρέπει να εκτιμάται συγχρόνως με άλλες ρυθμιστικές διαδικασίες έγκρισης.

Ο αντίκτυπος της καταστροφής του Deepwater Horizon μεγιστοποιήθηκε από την έλλειψη κατάλληλου σωστικού εξοπλισμού. Συγκεκριμένα συμπεράσματα που εξάγονται από αυτή την καταστροφή θα πρέπει να συμβάλουν στο σχεδιασμό βοηθητικών συστημάτων και εξοπλισμού με στόχο την αποκατάσταση. Ο τρόπος με τον οποίο θα αντιδράσουμε καλύτερα σε μια μελλοντική κρίση αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς συζήτησης σε φόρουμ όπως το GIRG[7] και OSPRAG[8]. Κοινές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη κατάλληλου προστατευτικού περιβλήματος και εξοπλισμού ανάκτησης αποδίδουν ήδη καρπούς - ο OSPRAG έχει προσφάτως αναθέσει την κατασκευή "προστατευτικού καλύμματος" που θα μπορούσε να κλείσει την πετρελαιοπηγή σε περίπτωση έκρηξης, για χρήση στο UKCS.

Ο κλάδος και οι ρυθμιστές θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα παρόμοιου εξοπλισμού στη Μεσόγειο Θάλασσα.

Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του αρχικού κανονισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα ως προς την αντίδραση στη ρύπανση που προέρχεται από υπεράκτιες δραστηριότητες άντλησης πετρελαίου και αερίου, ο οργανισμός θα πρέπει να συγκεντρώσει καταλόγους απογραφής πόρων του κλάδου καθώς και δημόσιων περιουσιακών στοιχείων ως αντίδραση σε περίπτωση ρύπανσης.

Δράση αποκατάστασης

Τα αρχικά στάδια της αντίδρασης στην καταστροφή του Deepwater Horizon χαρακτηρίζονταν από συγκεχυμένες ευθύνες και από έλλειψη κυβερνητικής εποπτείας, χωρίς να αγνοείται και η ασυνέπεια ως προς τη δημόσια ενημέρωση.

Μια πετρελαιοκηλίδα εθνικής σημασίας στην ΕΕ θα πρέπει να κινητοποιήσει τα εθνικά σχέδια αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων τα οποία θα περιλαμβάνουν λεπτομερείς διοικητικές δομές, διαύλους επικοινωνίας και σχέδια για την ανάπτυξη εθνικών χρηματοδοτικών πόρων από κοινού με προσπάθειες του κλάδου.

Ευθύνη

Το πιθανό κόστος οποιασδήποτε καταστροφής επηρεάζεται από αριθμό παραγόντων σχετικών με τη φύση του φρέατος (μέγεθος του ρεζερβουάρ, πίεση, θερμοκρασία, κ.λπ.), το ευρύτερο περιβάλλον και τη φύση της αντίδρασης, και ειδικότερα την ταχύτητα της αντίδρασης.

Η περιβαλλοντική ευθύνη στην ΕΕ βασίζεται στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει". Η εξασφάλιση ότι οι φορείς εκμετάλλευσης διαθέτουν σημαντικούς οικονομικούς πόρους για να ικανοποιήσουν αυτή την απαίτηση, καθώς και τις άλλες ευθύνες τους, αποτελεί σπουδαίο κανονιστικό έλεγχο πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων.

Ωστόσο, τα κανονιστικά εμπόδια σ' αυτό τον τομέα δεν πρέπει να είναι τόσο υψηλά ώστε, στην πραγματικότητα, να περιορίζουν τον κλάδο σε μικρότερους και συχνά ειδικευμένους φορείς εκμετάλλευσης. Ενώ μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες θεωρούν ολοένα και περισσότερο ότι είναι αντιοικονομικό να συνεχίσουν την εκμετάλλευση ορισμένων από τις δεδομένες πηγές, μικρότεροι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν συχνά να αναλαμβάνουν αυτά τα στοιχεία ενεργητικού, διατηρώντας την επένδυση και επεκτείνοντας την προσφορά. Η συνεχής επένδυση έχει ζωτική σημασία για να μην αποκλίνει η παραγωγή από ώριμες υπεράκτιες δραστηριότητες άντλησης πετρελαίου και αερίου στην ΕΕ.

Η οικονομία της ΕΕ, το περιβάλλον και οι ενεργειακές ανάγκες εξυπηρετούνται καλύτερα από ένα ολιγοπώλιο στον υπεράκτιο τομέα.

Το ΟΡΟL είναι ένα αμοιβαίο σύστημα εγγυήσεων στη Βόρειο Θάλασσα που υποχρεώνει τα μέλη του κλάδου να αποδέχονται αυστηρή, αντικειμενική ευθύνη για ζημία από ρύπανση και καταβολή αποζημίωσης για μέτρα αποκατάστασης, με σημερινό ανώτατο όριο ευθύνης ποσό ύψους 250 εκατ. δολαρίων ανά ατύχημα[9].

Αυτό το σύστημα προσφέρει έναν μηχανισμό για τον τακτικό διακανονισμό απαιτήσεων και παρέχει κίνητρα για άμεση δράση αποκατάστασης από όλα τα μέρη. Αυτή η αμοιβαιότητα κινδύνου συμβάλλει σε έναν βαθμό "αυτο-αστυνόμευσης" και εποπτείας μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης. Το σύστημα εξαρτάται από την εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται όταν οι συμμετέχοντες δραστηριοποιούνται σε παρόμοια τοποθεσία. Δεν θα ήταν σωστό να επεκταθεί η OPOL σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις σε άλλες θάλασσες της ΕΕ αλλά, δεδομένων των ωφελειών ισοδύναμων συστημάτων, θα πρέπει να δημιουργηθούν για δραστηριότητες σε άλλα ύδατα της ΕΕ.

Η διεθνής διάσταση

Ένας μεγάλος φορέας διεθνούς δικαίου διέπει τα ύδατα της ΕΕ. Οποιαδήποτε μέτρα σε επίπεδο ΕΕ δεν μπορεί παρά να είναι μόνο καλοδεχούμενα σε περίπτωση που προσθέτουν προστιθέμενη αξία.

Ενώ ο κλάδος θα πρέπει να διασφαλίσει ότι εφαρμόζει ομοιόμορφα υψηλά πρότυπα σε ολόκληρη την υδρόγειο, το να υποχρεώνει κανείς αυτό σε εταιρείες με έδρα την ΕΕ δεν φαίνεται πρακτικό. Παρά τα πιθανά θέματα νομικής φύσεως, είναι αδύνατο για τις εθνικές αρμόδιες αρχές να παρακολουθούν τις παγκόσμιες δραστηριότητες των εταιρειών.

Αμφισβητείται επίσης κατά πόσο κάτι τέτοιο θα είχε αντίκτυπο στα παγκόσμια πρότυπα ασφάλειας όταν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής ελέγχεται από κυβερνήσεις ή δημόσιες εθνικές εταιρείες πετρελαίου.

Μια καλύτερη και ρεαλιστικότερη προσέγγιση είναι η υποστήριξη διεθνών προσπαθειών σε επίπεδο G20 για τον επιμερισμό της καλής πρακτικής σε νομοθετικές ρυθμίσεις, πρότυπα και διαδικασίες. Ο κλάδος έχει έναν συμπληρωματικό ρόλο και συστήματα όπως το PETRAD[10] θα πρέπει να ενθαρρύνονται, ιδιαίτερα αν αφορούν αναπτυσσόμενες χώρες.

• [1]  Ηνωμένο Βασίλειο και Δανία.
• [2]  Σελίδα 252.
• [3]  Όσο το δυνατόν χαμηλότερο κατά την ορθολογική άποψη.
• [4]  North Sea Offshore Authorities Forum.
• [5]  Eg. OSPAR 'Report on Discharges, Spills and Emissions'.
• [6]  Eg. NSOAF's 'safety bulletins'.
• [7]  Global Industry Response Group.
• [8]  Oil Spill Prevention and Response Group.
• [9]  Αυτό το ποσό δεν αποτελεί ανώτατο όριο ευθύνης.
• [10]  Επιμερίζοντας την εμπειρία των νορβηγών παραγωγών.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (*) (21.6.2011)

προς την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

σχετικά με την αντιμετώπιση του ζητήματος της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου
(2011/2072(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης (*): Corinne Lepage

Συνδεδεμένη επιτροπή – Άρθρο 50 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καλεί την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, ως αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  θεωρεί ότι η πετρελαιοκηλίδα που προκλήθηκε από την εξέδρα Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού πρέπει να οδηγήσει την ΕΕ, κατεπειγόντως και εφόσον ενδείκνυται, στην εμπεριστατωμένη επανεξέταση τόσο της νομοθεσίας όσο και των ρυθμίσεων της ΕΕ ως προς την αρχή της προφύλαξης και την αρχή της ανάληψης προληπτικής δράσης, ως προς όλες τις πτυχές των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου στην επικράτειά της, μεταξύ άλλων, την ασφαλή μεταφορά μέσω υποθαλάσσιων αγωγών τοποθετημένων στον πυθμένα της θάλασσας ή κάτω από αυτόν· στο πλαίσιο αυτό, χαιρετίζει τη βούληση της Επιτροπής να καλύψει κατεπειγόντως τα κενά στην ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ·

2.  διαπιστώνει ότι τα ατυχήματα που προκαλούνται από υπεράκτιες εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν διασυνοριακές συνέπειες, και για το λόγο αυτό δικαιολογείται η ανάληψη δράσης εκ μέρους της ΕΕ για την πρόληψη και τον μετριασμό τέτοιων ατυχημάτων·

3.  διαπιστώνει ότι οι υπεράκτιες δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου αναπτύσσονται σταδιακά σε ολοένα πιο ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, και ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές και καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον και την οικονομία της θάλασσας και των παράκτιων περιοχών·

4.  υποστηρίζει την επιθυμία της Επιτροπής να εξισώσει τα ελάχιστα πρότυπα στην επικράτεια της ΕΕ· πιστεύει ότι οι προβληματισμοί για την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να ενσωματωθούν σε κάθε νομοθετική πράξη και ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται τα υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας σε όλους τους τομείς των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου·

5.  προειδοποιεί όμως ότι η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από την ικανότητα των οικείων ευρωπαϊκών και εθνικών αρχών και φορέων να εφαρμόζουν, να διαχειρίζονται και να επιβάλλουν τη σχετική νομοθεσία· πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να επαγρυπνεί προκειμένου να διασφαλίζει τη συμμόρφωση των αρχών των κρατών μελών·

6.  επισημαίνει ότι πρέπει να προσδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην Αρκτική λόγω του εύθραυστου χαρακτήρα της και της σημασίας της για την άμβλυνση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής·

7.  προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν και να εντατικοποιήσουν μεθόδους επιθεώρησης και την αποτελεσματική αμοιβαία συνεργασία τους και να θεσπίσουν ένα σύστημα «ελέγχου των ελεγχόντων» στην ΕΕ που θα βασίζεται σε ελάχιστους δεσμευτικούς κανόνες ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ· πιστεύει επίσης ότι η συλλογή δεδομένων, η διάδοση βέλτιστων πρακτικών και ο συντονισμός των πόρων αντιμετώπισης πρέπει να γίνεται σε επίπεδο ΕΕ και ότι πρέπει επιπλέον να προάγεται ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών, με στόχο την καλύτερη ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τη βελτιστοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης·

8.  διαπιστώνει ότι ορισμένες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου λειτουργούν με διαφορετικά πρότυπα ασφάλειας τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, ανάλογα με εθνικές ρυθμιστικές απαιτήσεις· προτρέπει την Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, πρώτον, να δρομολογήσει την συνεκτική αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τον υπεράκτιο κλάδο εξόρυξης πετρελαίου και αερίου και, δεύτερον, να εναρμονίσει τα διάφορα πρότυπα ασφάλειας στο υψηλότερο δυνατό ελάχιστο επίπεδο ούτως ώστε να παρέχεται νομική ασφάλεια στις επιχειρήσεις και να διασφαλιστεί ότι:

-  οι πιο σύγχρονες πρακτικές θα αποτελούν τον κανόνα σε όλες τις σχετικές δραστηριότητες στην επικράτεια της ΕΕ· καθώς και ότι

-  θα μπορεί να διασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή προστασία σε περίπτωση ατυχήματος·

για την επίτευξη των στόχων αυτών, προτρέπει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης νέας νομοθεσίας που να διέπει τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου σε όλα τα στάδια (από την έρευνα και την εκμετάλλευση ως τη μεταφορά και τον παροπλισμό) ή να συμπληρώσει και να ενισχύσει την ισχύουσα νομοθεσία ούτως ώστε να συμπεριληφθούν οι υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου

9.  εκφράζει την πεποίθηση ότι η συνεκτική και ενεργός συνεργασία με τρίτες χώρες (ιδίως με όσες έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα με την Ευρωπαϊκή Ένωση) είναι επίσης απαραίτητη για να διασφαλίζεται κατάλληλη περιβαλλοντική προστασία και η ενδεδειγμένη καλή κατάσταση των θαλασσών κατά την αναζήτηση, εξόρυξη και μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου·

Ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να αντιμετωπίζει καταστροφές

10. επαναλαμβάνει τα αιτήματά της προς την Επιτροπή να υποβάλει το ταχύτερο δυνατόν προτάσεις σχετικά με τη συγκρότηση Δύναμης Πολιτικής Προστασίας, η οποία θα βασίζεται στο Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ και την κατάρτιση ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης, από κοινού με τα κράτη μέλη, το οποίο θα περιλαμβάνει ειδικούς μηχανισμούς που θα καθορίζουν με ποιο τρόπο θα μπορεί η ΕΕ να αντιδρά σε καταστάσεις ρύπανσης μεγάλης κλίμακας που προκαλείται από υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων υποθαλάσσιων αγωγών πετρελαίου/φυσικού αερίου τοποθετημένων στον θαλάσσιο πυθμένα ή κάτω από αυτόν·

11. καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι η καλύτερη διαχείριση των θαλάσσιων δεδομένων που προτείνεται στην ανακοίνωση "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020"[1], και στην πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση προγράμματος στήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής[2], λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να εξασφαλίζεται κατάλληλη παρακολούθηση κινδύνων ρύπανσης προκειμένου να καθορίζεται εγκαίρως η κατάλληλη πορεία δράσης·

12. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει πρόταση για τη διάθεση επιστημονικών γνώσεων, που συγκεντρώνουν υπεράκτιοι φορείς εκμετάλλευσης που εκτελούν εργασίες με δημόσια άδεια, στις αρμόδιες αρχές που εφαρμόζουν πρότυπα και πρωτόκολλα που έχουν καταρτιστεί στο πλαίσιο της ανακοίνωσης "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020" προκειμένου να διευκολύνεται ο δημόσιος έλεγχος και η καλύτερη κατανόηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος·

13. ζητεί να αφιερώνουν οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου το 5 % των πόρων τους για έρευνα και ανάπτυξη σε νέες τεχνολογίες πρόληψης και επανόρθωσης ζημιών από ατυχήματα· τονίζει ότι προτού προστεθούν τεχνολογίες αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών σε εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης πρέπει να υπόκεινται σε ανεξάρτητες διαδικασίες δοκιμής, εκτίμησης και έγκρισης·

14. προτείνει να περιλαμβάνουν οι απογραφές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, όσον αφορά τους πόρους αντίδρασης, όλους τους πόρους του δημοσίου και του σχετικού κλάδου έτσι ώστε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα να έχει τη δυνατότητα να διαδραματίζει έναν συντονιστικό ρόλο, αν παραστεί ανάγκη, σε περίπτωση συμβάντος μείζονος σημασίας·

15. προτείνει να αποτελεί ο διαθέσιμος εξοπλισμός για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών πετρελαιοκηλίδων θεμελιώδες τμήμα των σχεδίων έκτακτης ανάγκης και να είναι διαθέσιμος κοντά στις εγκαταστάσεις έτσι ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη χρησιμοποίησή του σε περίπτωση ατυχήματος μείζονος σημασίας;

Καθεστώτα περιβαλλοντικής ευθύνης και μηχανισμοί χρηματικής εγγύησης

16. θεωρεί ότι το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη[3] θα πρέπει να επεκταθεί ούτως ώστε η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και η αυστηρή απόδοση ευθυνών να εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις ζημιών στα θαλάσσια ύδατα και στη βιοποικιλότητα, ώστε οι πετρελαϊκές εταιρείες να μπορούν να καλούνται να λογοδοτούν για όλες τις ζημίες που προκαλούν και να καλύπτουν πλήρως πιθανές ζημίες χωρίς να προβλέπεται ανώτατο όριο, μέσω αποθεματικών των φορέων εκμετάλλευσης·

17. ζητεί την αναθεώρηση της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, ώστε αυτή να καλύπτει το σύνολο των θαλάσσιων υδάτων της ΕΕ σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική[4]·

18. καλεί την Επιτροπή, δυνάμει της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, να καθορίσει χαμηλότερα όρια ζημίας και να επιβάλει ένα αυστηρό καθεστώς ευθύνης που θα καλύπτει όλες τις ζημίες στα θαλάσσια ύδατα και στη βιοποικιλότητα, ανεξάρτητα από τυχόν ανώτατο όριο που προβλέπεται σε συστήματα αμοιβαίων κεφαλαίων ή ασφαλιστικής κάλυψης, και προτείνει την έναρξη διαλόγου με ασφαλιστικούς φορείς σχετικά με δεσμευτικά σε όλη την επικράτεια της ΕΕ ασφαλιστικά συστήματα προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιβολή καθεστώτος απόδοσης ευθυνών·

19. υποστηρίζει την άποψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο ίδρυσης αντισταθμιστικού ταμείου σε περιπτώσεις πετρελαϊκών καταστροφών στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής ευθύνης που θα μπορούσε να περιλαμβάνει δεσμευτικές διατάξεις χρηματοπιστωτικής ασφάλειας·

20. τονίζει ότι τα χρηματοοικονομικώς υπεύθυνα μέρη θα πρέπει να καθορίζονται χωρίς περιθώρια παρερμηνείας πριν από την εξόρυξη·

21. θεωρεί ότι οι φορείς εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου πρέπει να καλούνται, κατά τη διαδικασία χορήγησης άδειας και καθ' όλη τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου και σε όλα τα στάδια υλοποίησης υπεράκτιων έργων (από την έρευνα και την εκμετάλλευση ως τον παροπλισμό), να αποδείξουν ότι είναι επαρκώς ασφαλισμένοι ή ότι διαθέτουν λοιπές χρηματικές εγγυήσεις ώστε να διασφαλίζουν την αποκατάσταση του περιβάλλοντος σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας που προκάλεσαν οι ειδικές δραστηριότητες που αναπτύσσουν, συμπεριλαμβανομένων των προκαλούμενων ζημιών από ατυχήματα υψηλού αντίκτυπου χαμηλής πιθανότητας – είτε μέσω υποχρεωτικών συστημάτων αμοιβαίων εγγυήσεων του βιομηχανικού κλάδου, όπως του OPOL, είτε μέσω υποχρεωτικών ασφαλίσεων, ή μέσω μεικτού συστήματος που διασφαλίζει την χρηματοοικονομική ασφάλεια·

22. τονίζει ότι, μολονότι μπορούν καταρχήν να παρέχονται χρηματοοικονομικές εγγυήσεις είτε μέσω της ασφάλισης είτε μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων της βιομηχανίας, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι φορείς εκμετάλλευσης αποδεικνύουν ότι διαθέτουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για την κάλυψη του πλήρους κόστους του καθαρισμού και των αποζημιώσεων σε περίπτωση σημαντικής καταστροφής, και ότι δεν μετατίθενται οι κίνδυνοι και οι ευθύνες σε μικρότερες εταιρείες που παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να κηρύξουν αφερεγγυότητα σε περίπτωση ατυχήματος· ζητεί να θεσπιστούν κοινά συστήματα ούτως ώστε να διατηρούνται κίνητρα για την αποφυγή κινδύνων και την τήρηση των υψηλότερων δυνατών προτύπων ασφάλειας σε μεμονωμένες επιχειρήσεις·

23. αναγνωρίζει την αξία των κοινοτικών ταμείων, όπως ο OPOL στη Βόρειο Θάλασσα, και ζητεί να συσταθούν τέτοια ταμεία σε κάθε θαλάσσια ζώνη της ΕΕ· ζητεί την υποχρεωτική συμμετοχή των φορέων εκμετάλλευσης στα εν λόγω ταμεία για τη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου έτσι ώστε να υπάρξει ένας μηχανισμός δικτύου ασφαλείας που θα καθησυχάζει τα κράτη μέλη, τον θαλάσσιο τομέα, και ιδιαίτερα τους αλιείς, καθώς και τους φορολογούμενους;

24. ζητεί από την Επιτροπή να αναθεωρήσει τη θέση της που διατύπωσε στην έκθεση που δημοσίευσε στις 12 Οκτωβρίου 2010[5], στην οποία συμπεραίνει ότι η ανάγκη θέσπισης ενός εναρμονισμένου συστήματος υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας δεν τεκμηριώνεται επί του παρόντος επαρκώς· προτρέπει την Επιτροπή να μην εξαντλήσει την προθεσμία που προβλέπεται βάσει του άρθρου 18 παράγραφος 2 της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη για την υποβολή έκθεσης που θα περιλαμβάνει τυχόν ενδεδειγμένες προτάσεις τροποποίησης της οδηγίας·

25. προτείνει, εκτός από την απόσυρση της άδειας για τη χρήση εγκαταστάσεων ως το αυστηρότερο μέτρο, την υιοθέτηση από τα κράτη μέλη περαιτέρω κατάλληλων μέτρων για την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση αμέλειας και μη συμμόρφωσης κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας και των κανόνων ασφαλείας και την επιβολή τακτικών επιθεωρήσεων βάσει ενιαίων μεθόδων σε όλη την επικράτεια της ΕΕ·

Βελτίωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ

26. ζητεί την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ)[6] ώστε να καλύπτονται όλα τα στάδια υλοποίησης υπεράκτιων έργων (από την έρευνα ως την εκμετάλλευση), και ζητεί τον καθορισμό ειδικών απαιτήσεων για διενέργεια ΕΠΕ σε περιπτώσεις δραστηριοτήτων άντλησης σε βαθέα ύδατα, πολύπλοκων φρεάτων και προβληματικών συνθηκών γεώτρησης και μεταφοράς πετρελαίου/φυσικού αερίου μέσω υποθαλάσσιων αγωγών τοποθετημένων στο θαλάσσιο πυθμένα ή κάτω από αυτόν· πιστεύει, επίσης, ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι ΕΠΕ για υπεράκτια έργα που εγκρίνουν εθνικές αρχές καλύπτουν επίσης τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούν οι φορείς εκμετάλλευσης κατά τη διάρκεια του παροπλισμού· καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει τις νομοθετικές διατάξεις για τις ΕΠΕ και να προβλέπει ότι οι διαδικασίες για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον πρέπει να ανατίθενται σε εμπειρογνώμονες που είναι ανεξάρτητοι οικονομικά από τους πελάτες;

27. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τον παροπλισμό υφιστάμενων γεωτρήσεων και να καθορίσει με σαφήνεια, και να διευκρινίσει μέσω νομοθετικών πράξεων, εάν απαιτείται, την ευθύνη των φορέων λειτουργίας να διασφαλίζουν την ασφαλή απομάκρυνση της γεώτρησης και τη νομική τους ευθύνη σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας η οποία προκαλείται από τον παροπλισμό γεώτρησης ή μετά από αυτόν·

28. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης των υγιών αρχών που περιλαμβάνει η νομοθεσία της για τον έλεγχο χερσαίων κινδύνων (SEVESO II[7] και III[8]) στη νομοθεσία που διέπει υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου· εν τω μεταξύ, και σε περίπτωση που η Επιτροπή δεν προτείνει τέτοιου είδους ειδική νομοθεσία, καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την πρότασή της SEVESO III ώστε να καλύπτει και τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου και τους υποθαλάσσιους αγωγούς που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας ή κάτω από αυτόν και όλα τα στάδια της έρευνας για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου έως τον παροπλισμό της πετρελαιοπηγής· επιδοκιμάζει την αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας SEVESO II, στην οποία η Επιτροπή αναφέρει ότι θα αξιολογήσει τον καλύτερο τρόπο για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας·

29. χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για επέκταση της αποστολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) ώστε να καλύπτει περιπτώσεις θαλάσσιας ρύπανσης από άλλες πηγές πλην των σκαφών, ιδίως από υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου· πιστεύει ότι στην αρμοδιότητά του θα πρέπει να εμπίπτουν τόσο οι κινητές εγκαταστάσεις όσο και οι εγκαταστάσεις μεταφοράς, καθώς και οι τερματικοί σταθμοί αγωγών μεταφοράς· στηρίζει το αίτημα της Επιτροπής να αντανακλώνται τα εν λόγω νέα καθήκοντα του EMSA στον προϋπολογισμό και στη στελέχωσή του· πιστεύει ότι η εντολή του EMSA θα πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω ούτως ώστε να εξασφαλίζει τη διενέργεια ελέγχου εκ μέρους ανεξάρτητου τρίτου μέρους σε εκτιμήσεις των επιπτώσεων στο περιβάλλον και την αδειοδότηση για υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου καθώς και περιοδικές επιθεωρήσεις στους φορείς εκμετάλλευσης·

30. επισημαίνει ότι οι δραστηριότητες υπεράκτιας εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου εξαιρούνται από τις βασικές διατάξεις της οδηγίας για τις βιομηχανικές εκπομπές[9]· προτείνει να προσθέσει η Επιτροπή στο σημείο 1.5 του παραρτήματος Ι τις "υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου" ως μέρος της πρώτης επανεξέτασης που πρέπει να διεξαχθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011 και συνιστά τον καθορισμό από το Ευρωπαϊκό Γραφείο για τον Ολοκληρωμένο Έλεγχο και Πρόληψη της Ρύπανσης (IPPC) βέλτιστων διαθέσιμων πρακτικών για τις δραστηριότητες υπεράκτιας εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου·

Κοινές δεσμεύσεις με τρίτες χώρες και σε διεθνές επίπεδο

31. Κοινές δεσμεύσεις με τρίτες χώρες και σε διεθνές επίπεδο καλεί την Επιτροπή να ξεκινήσει συζήτηση σχετικά με ρυθμίσεις στους τομείς της απόδοσης ευθυνών για περιβαλλοντικές ζημίες και χρηματοοικονομικών εγγυήσεων στην οποία θα μπορούσαν επίσης να μετάσχουν και τρίτες χώρες·

32. επιδοκιμάζει την πρόταση της Επιτροπής να ζητούν τα κράτη μέλη από τις επιχειρήσεις που εδρεύουν στην ΕΕ να εφαρμόζουν πρότυπα της ΕΕ σε όλες τις παγκόσμιες δραστηριότητές τους· στηρίζει την πρόθεση της Επιτροπής να εντατικοποιήσει τον διάλογο για την υπεράκτια ασφάλεια με γειτονικές χώρες της ΕΕ, με στόχο νέα κοινά μέτρα επιβολής, λόγου χάριν επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων, και να εξασφαλιστούν εξίσου αυστηρά πρότυπα ασφάλειας σε περιοχές που βρέχονται από ύδατα της ΕΕ· υποστηρίζει την άποψη την Επιτροπής να ενθαρρύνει τη δημιουργία περιφερειακών φόρουμ/πρωτοβουλιών των αρμόδιων εθνικών αρχών στη Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο και τη Βαλτική Θάλασσα, βάσει των υφισταμένων δομών συνεργασίας, όπως είναι η Ένωση για τη Μεσόγειο·

33. υποστηρίζει τον στόχο της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου συστήματος καθορισμού κοινών στόχων και κριτηρίων για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα στην υπεράκτια έρευνα και παραγωγή, και την καλεί να προωθήσει υψηλά κοινά πρότυπα ασφάλειας τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στα γειτονικά κράτη·

Αρκτική· Χημικές διασκορπιστικές ουσίες κ.ά.

34. ζητεί από την Επιτροπή να επανεξετάσει συνολικά τους όρους χορήγησης αδειών για την αναζήτηση και εξόρυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, και να υποβάλει προτάσεις για την επιβολή εναρμονισμένων ελάχιστων απαιτήσεων σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ελέγχων εκ μέρους ανεξάρτητων τρίτων μερών για την διασφάλιση της διαφάνειας και την ανταλλαγή περιβαλλοντικών πρακτικών καθώς και τη μείωση του κινδύνου σύγκρουσης συμφερόντων·

35. ζητεί την αναστολή όλων των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Αρκτική λόγω του ευάλωτου χαρακτήρα του μοναδικού αυτού περιβάλλοντος·

36. επισημαίνει την πρόσφατη έκθεση της βρετανικής Υπηρεσίας Υγείας και Ασφάλειας σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στη Βόρεια Θάλασσα, που δείχνει ότι τα ποσοστά θανάσιμων και σοβαρών ατυχημάτων διπλασιάστηκαν κατά το παρελθόν έτος, και ότι η σημαντική έκλυση υδρογονανθράκων αυξήθηκε κατά ένα τρίτο·

37. καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τη σχετική νομοθεσία προκειμένου να θεσπιστεί απαγόρευση σε υπεράκτιες δραστηριότητες έρευνας και εξόρυξης σε ύδατα που απέχουν λιγότερο από 80 χλμ. από θαλάσσια εθνικά πάρκα και προστατευόμενες φυσικές περιοχές·

38. καλεί την Επιτροπή να λάβει δεόντως υπόψη, κατά την εκτίμηση του αντίκτυπου υπεράκτιων έργων, το δυσμενή αντίκτυπο υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στον τουρισμό των θιγόμενων περιοχών·

39. υποστηρίζει τον αυστηρό έλεγχο και τη συνεχή δοκιμή, τη διενέργεια εκτιμήσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων χημικών διασκορπιστικών ουσιών (και στο πλαίσιο των σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, π.χ. σχετικά με τη χρήση χημικών διασκορπιστικών ουσιών) τόσο για να διασφαλίζεται η καταλληλότητά τους στην περίπτωση πετρελαιοκηλίδας όσο και να αποφεύγονται επιπτώσεις για την υγεία και το περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει τη διεξαγωγή πιο εμπεριστατωμένης έρευνας σχετικά με τις επιπτώσεις των εν λόγω χημικών ουσιών, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων της ΕΕ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία της έγκρισης	15.6.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	46 5 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	János Áder, Elena Oana Antonescu, Κρίτων Αρσένης, Sophie Auconie, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sandrine Bélier, Sergio Berlato, Milan Cabrnoch, Nessa Childers, Chris Davies, Bairbre de Brún, Esther de Lange, Anne Delvaux, Bas Eickhout, Jill Evans, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Julie Girling, Françoise Grossetête, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Jo Leinen, Corinne Lepage, Peter Liese, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Miroslav Ouzký, Andres Perello Rodriguez, Mario Pirillo, Pavel Poc, Vittorio Prodi, Frédérique Ries, Oreste Rossi, Daciana Octavia Sârbu, Carl Schlyter, Richard Seeber, Θεόδωρος Σκυλακάκης, Salvatore Tatarella, Åsa Westlund, Glenis Willmott, Sabine Wils, Marina Yannakoudakis
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Esther Herranz García, Romana Jordan Cizelj, Riikka Manner, Bill Newton Dunn, Alojz Peterle, Μιχαήλ Τρεμόπουλος, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Peter van Dalen

• [1]  Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020", θαλάσσιες παρατηρήσεις και δεδομένα για μια έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη CΟΜ(2010) 0461.
• [2]  COM(2010) 0494.
• [3]  Οδηγία 2004/35/ΕΚ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας· ΕΕ L 143, 30.4.2004, σ. 56.
• [4]  Οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική), ΕΕ L 164, 25.6.2008, σ. 19.
• [5]  Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δυνάμει του άρθρου 14 παράγραφος 2 της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας COM(2010) 581.
• [6]  Οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (στην τροποποιημένη της μορφή)· ΕΕ L 175, 05.07.1985, σ. 40.
• [7]  Οδηγία 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου της 9ης Δεκεμβρίου 1996 για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες· ΕΕ L 10, 14.01.1997, σ. 13.
• [8]  Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, COM(2010) 781.
• [9]  Οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010 , περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)· ΕΕ L 334, 17.12.2010, σ. 17.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (15.6.2011)

προς την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου
(2011/2072(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Pervenche Berès

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματος που πρόκειται να εγκρίνει τις ακόλουθες συστάσεις:

1.  υπογραμμίζει ότι οι υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πολύ υψηλού κινδύνου για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, εξ αιτίας των ακραίων ενίοτε περιβαλλοντικών συνθηκών, του ωραρίου – δωδεκάωρες βάρδιες – και της κατάστασης απομόνωσης και αναγνωρίζει ότι οι ειδικές αυτές συνθήκες εργασίας, και ιδίως το ψυχολογικό στρες, διέπονται, και πρέπει να συνεχίσουν να διέπονται, από ρυθμίσεις, με στόχο την ελαχιστοποίηση των ανθρωπίνων λαθών και την προστασία των εργαζομένων· συνιστά επομένως να παρασχεθεί στους εργαζόμενους ένα ασφαλιστικό σύστημα και μια επικουρική ασφάλιση ανάλογη προς τους κινδύνους που διατρέχουν·

2.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να επανεξετάσει την οδηγία 92/91/ΕΟΚ και ζητεί η εναρμόνιση να βασιστεί σε κοινά πρότυπα, ούτως ώστε να αποφευχθούν οι διαφορές στη μεταχείριση των εργαζομένων εντός της ίδιας επιχείρησης, ανάλογα με τον τόπο εργασίας τους· ζητεί, επιπλέον, μία διαφανή, αποτελεσματική και συνεκτική δέσμη ρυθμίσεων που να εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους στον τομέα των υπεράκτιων δραστηριοτήτων και τη διενέργεια αξιολόγησης τόσο της αποδοτικότητας της υφιστάμενης νομοθεσίας όσο και των δυνατοτήτων μελλοντικής εναρμόνισης της νομοθεσίας·

3.  υπογραμμίζει ότι ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν ήδη εξαιρετικούς μηχανισμούς ασφαλείας σε σύγκριση με το διεθνές και το ευρωπαϊκό επίπεδο·

4.  τονίζει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσδιοριστούν οι βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τόσο την υγεία και την ασφάλεια όσο και την κατάρτιση και την εξειδίκευση·

5.  τονίζει την ανάγκη να διαθέτουν οι οργανισμοί επιθεώρησης αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου με καινοτόμους μεθόδους, όπως είναι οι ειδικοί έλεγχοι του χρόνου εργασίας ή των επιχειρήσεων διάσωσης καθώς και δυνατότητες επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβιάσεων των όρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων·

6.  επιθυμεί να αναπτυχθεί με τη δέσμευση των επιχειρήσεων και την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων μια καλλιέργεια της προληπτικής υγείας και της ασφάλειας, συγκεκριμένα μέσω διαβουλεύσεων με τους εργαζομένους και συμμετοχής τους στον σχεδιασμό και την εφαρμογή διαδικασιών ασφαλείας καθώς και της ενημέρωσής τους σχετικά με τους δυνητικούς κινδύνους· τονίζει ότι είναι σημαντικό να δοκιμάζονται και να ελέγχονται οι διαδικασίες αυτές μέσω της ιεραρχικής αλυσίδας ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα ανώτερα στελέχη είναι επίσης εκπαιδευμένα και υπόλογα σε περίπτωση ατυχήματος ή ανεπαρκούς ασφάλειας·

7.  καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθήσει την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της ΔΟΕ για τα συστήματα διαχείρισης της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία (ILO-OSH 2001) σε ολόκληρη τη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου·

8.  ζητεί από μεν τα κράτη μέλη να επιτρέπουν μόνο πιστοποιημένη κατάρτιση, είτε εντός της επιχείρησης είτε εκτός, από δε την Επιτροπή να αναπτύξει ευρωπαϊκά πρότυπα για την κατάρτιση αυτή·

9.  εκτιμά ότι όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από τα καθήκοντα ή το εργασιακό τους καθεστώς, πρέπει επίσης να είναι απόλυτα ενημερωμένοι ως προς τις διαδικασίες για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας όταν εργάζονται σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις·

10. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα θέσπισης κοινών υψηλών προτύπων ασφαλείας και συστημάτων αποτροπής και περιορισμού των απειλών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι και, εάν χρειαστεί, να υπάρξει γρήγορη και αποτελεσματική ανταπόκριση· ζητεί επίσης να θεσπιστούν στα κράτη μέλη της ΕΕ απαιτήσεις κατάρτισης για τους εργαζόμενους με καθήκοντα υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των εργοληπτών και των υπεργολάβων, οι οποίες πρέπει επιπλέον να εναρμονιστούν, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή τους σε όλα τα ευρωπαϊκά ύδατα· ζητεί από την Επιτροπή να αναλάβει από κοινού με τους διεθνείς εταίρους να διερευνήσουν τη δυνατότητα επίτευξης παγκόσμιας πρωτοβουλίας για τη θέσπιση ρυθμίσεων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, που θα επικαιροποιούνται τακτικά ώστε να ανταποκρίνονται στην πλέον σύγχρονη τεχνολογία·

11. ζητεί από την Επιτροπή να ενισχύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων προστατεύοντάς τους από την ηθική παρενόχληση, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα μπορούν να αναφέρουν στις αρμόδιες αρχές, τηρώντας την ανωνυμία τους, τυχόν ελλείψεις ή κινδύνους όσον αφορά την ασφάλεια·

12. ζητεί να ισχύσουν για τους υπεργολάβους αυστηρά κριτήρια ασφάλειας, προστασίας της υγείας και κατάρτισης, ώστε να διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες για την εκτέλεση καθηκόντων συντήρησης και κατασκευής στον τομέα αρμοδιότητάς τους· ζητεί οι εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των εργοληπτών, των υπεργολάβων και των εργαζομένων, να ενημερώνονται πριν την εκτέλεση των εργασιών σχετικά με όλους τους ενυπάρχοντες κινδύνους·

13. ενθαρρύνει την ανάπτυξη στενότερης συνεργασίας μεταξύ των περιοχών της Βαλτικής Θάλασσας και της Βόρειας Θάλασσας για τις υπεράκτιες δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου·

14. ζητεί οι εταιρίες που εδρεύουν ή λειτουργούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εφαρμόζουν στις απανταχού δραστηριότητές τους τούς ίδιους κανόνες για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και ζητεί από την Επιτροπή να δρομολογήσει, συνεργαζόμενη με το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, παγκόσμια πρωτοβουλία για τη βελτίωση των κανόνων αυτών εντός και εκτός της ΕΕ, εκτός εάν οι δραστηριότητες διεξάγονται σε χώρα η οποία προβλέπει υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας και υγείας στην εργασία από ό,τι η ΕΕ και τα οποία επομένως πρέπει να εφαρμόζονται·

15. καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με τις ενδιαφερόμενες χώρες εκτός ΕΕ, των οποίων οι πολίτες ασκούν δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και αερίου στις υπεράκτιες βιομηχανίες της ΕΕ, συμπεριλαμβάνοντας στη συνεργασία τις οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών στον τομέα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι εταιρίες που έχουν την έδρα τους εκτός ΕΕ, αλλά δραστηριοποιούνται στα ύδατα της ΕΕ, δεσμεύονται από τις συνθήκες εργασίας της ΕΕ και από τη νομοθεσία σχετικά με την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία·

16. τονίζει ότι οι εργαζόμενοι στα μετά την εξόρυξη στάδια της αλυσίδας παραγωγής, είτε στη θάλασσα είτε στην ακτή, εκθέτουν επίσης την υγεία και την ασφάλειά τους σε εξαιρετικά μεγάλο κίνδυνο· ζητεί από τα κράτη μέλη να συμπεριλαμβάνουν τους εργαζομένους αυτούς στις κανονιστικές τους δραστηριότητες·

17. ζητεί την εξασφάλιση τακτικής, ειδικής ιατρικής παρακολούθησης των εργαζομένων που ασκούν τις δραστηριότητες αυτές στον υπεράκτιο τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου· συνιστά να διενεργείται τουλάχιστον άπαξ ετησίως ιατρικός έλεγχος της σωματικής και ψυχολογικής κατάστασης των εργαζομένων·

18. ζητεί από την ΕΕ να εξετάσει τη δυνατότητα δημιουργίας ανεξάρτητου ρυθμιστικού οργάνου για την υγεία και την ασφάλεια ειδικά για τη βιομηχανία εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου·

19. ζητεί συνεχή παρακολούθηση των κινδύνων, βασιζόμενη σε συστηματική συλλογή πληροφοριών και σε επιστημονικές γνωμοδοτήσεις, που θα δώσει τη δυνατότητα πρόληψης νέων και επερχόμενων κινδύνων·

20. ζητεί αυξημένη διαφάνεια, κυρίως όσον αφορά τη δημοσίευση εκθέσεων σχετικά με τα ατυχήματα και τον δυνητικό αντίκτυπό τους στη δημόσια υγεία καθώς και εκθέσεων επιθεώρησης· συνιστά η ενημέρωση αυτή να συγκεντρώνεται σε δημόσια ευρωπαϊκή πλατφόρμα·

21. επιθυμεί να εγκριθεί ένας μηχανισμός εκτίμησης των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι και η εκτίμηση αυτή να λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό των αποδοχών τους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία της έγκρισης	15.6.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	36 8 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Regina Bastos, Edit Bauer, Heinz K. Becker, Jean-Luc Bennahmias, Pervenche Berès, Mara Bizzotto, Philippe Boulland, Milan Cabrnoch, David Casa, Alejandro Cercas, Ole Christensen, Derek Roland Clark, Sergio Gaetano Cofferati, Proinsias De Rossa, Frank Engel, Sari Essayah, Ilda Figueiredo, Marian Harkin, Nadja Hirsch, Danuta Jazłowiecka, Martin Kastler, Ádám Kósa, Jean Lambert, Patrick Le Hyaric, Veronica Lope Fontagné, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Κωνσταντίνος Πουπάκης, Συλβάνα Ράπτη, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Vilija Blinkevičiūtė, Sergio Gutiérrez Prieto, Roger Helmer, Richard Howitt, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Jelko Kacin, Evelyn Regner, Emilie Turunen

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (24.5.2011)

προς την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου
(2011/2072(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Eva Lichtenberger

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων καλεί την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, ως αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 191 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), όλες οι δράσεις της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα πρέπει να πλαισιώνονται από υψηλό επίπεδο προστασίας βάσει, μεταξύ άλλων, της αρχής της προφύλαξης·

1.  τονίζει ότι η πλήρης ευθύνη σε σχέση με ζημίες που προκαλούνται από την εξερεύνηση και εξόρυξη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου πρέπει να βασίζεται στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει"όπως ορίζεται στο άρθρο 191, παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ

2.  θεωρεί ότι η ισχύουσα νομοθεσία περί περιβαλλοντικής ευθύνης περιέχει σειρά σημαντικών ελλείψεων, και υπενθυμίζει το ψήφισμα του της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τη δράση της ΕΕ στον τομέα της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην Ευρώπη, με το οποίο καλούσε την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης του περιεχομένου και της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης, της οδηγίας SEVESO II και των μέτρων που συγκροτούν τη δέσμη Erika και την Τρίτη Δέσμη Ασφάλειας στη Θάλασσα), και/ή το ενδεχόμενο εκπόνησης νέας νομοθεσίας, εφόσον κρίνεται απαραίτητη για την κάλυψη όλων των κινδύνων που ενέχει η εκμετάλλευση υπεράκτιων κοιτασμάτων και για την ενίσχυση των κανόνων περί ευθύνης στην περίπτωση πετρελαϊκών ατυχημάτων·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να επανεξετάσει συνολικά τις προϋποθέσεις αδειοδότησης σχετικά με την αναζήτηση και εξόρυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, και να υποβάλει, ενδεχομένως, προτάσεις για την επιβολή εναρμονισμένων ελάχιστων απαιτήσεων σε επίπεδο ΕΕ·

4.  προτρέπει την Επιτροπή να συνεργαστεί με εταίρους και γειτονικές χώρες για να θεσπιστεί ειδικό καθεστώς στην Αρκτική, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη βιωσιμότητα υπεράκτιων δραστηριοτήτων σε ένα τέτοιο ευπαθές και μοναδικό περιβάλλον, καθώς και στην ανάγκη για τέτοιες λύσεις·

5.  υποστηρίζει, όποτε είναι εφικτό, τη διενέργεια εκτιμήσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο πλαίσιο σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης (π.χ. σχετικά με τη χρήση χημικών διασκορπιστικών ουσιών ως μέτρο εκτάκτου ανάγκης)·

6.  χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει τροποποιήσεις της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης ώστε να καλύπτονται οι περιβαλλοντικές ζημίες σε όλα τα θαλάσσια ύδατα, όπως προβλέπεται στην οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική·(οδηγία 2008/56/ΕΚ)·

7.  χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την επέκταση της αποστολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) ώστε να καλύπτει τόσο τα σκάφη όσο και τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις·

8.  προτρέπει την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης διατάξεις υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, την πρόθεση της Επιτροπής να επανεξετάσει το ενδεχόμενο καθιέρωσης της υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας, και να ελέγξει κατά πόσον τα ισχύοντα ανώτατα χρηματοοικονομικά όρια επαρκούν·

9.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ζήτημα της νομικής ευθύνης που αφορά στον παροπλισμό υφιστάμενων υποδομών των γεωτρήσεων και να καθορίσει με σαφήνεια, και μέσω νομοθετικών πράξεων εάν απαιτείται, την ευθύνη των φορέων λειτουργίας να διασφαλίζουν την ασφαλή απομάκρυνση της γεώτρησης και τη νομική τους ευθύνη σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας η οποία προκαλείται από τον εν λόγω παροπλισμό γεώτρησης ή μετά από αυτόν·

10. καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την ισχύουσα νομοθεσία που ορίζει ότι οι κάτοχοι αδειών εκμετάλλευσης υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου μπορούν να προβαίνουν στη χρηματοδοτική εκμίσθωση των εγκαταστάσεών τους σε τρίτους, προκειμένου να θεμελιώνεται ευκολότερα η νομική ευθύνη για ζημίες στην ανθρώπινη ζωή και στο περιβάλλον, οι οποίες προκαλούνται από ατυχήματα και καταστροφές σε θαλάσσιες εξέδρες άντλησης πετρελαίου, στο πλαίσιο των αστικών διαφορών που θα προκύπτουν.

11. καλεί τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη την ειδική θέση των μικρομεσαίων φορέων εκμετάλλευσης πριν την ανάληψη οποιασδήποτε ενέργειας· ζητεί στο πλαίσιο αυτό να απαιτείται από τους μικρομεσαίους φορείς εκμετάλλευσης να καλύπτονται από ασφάλεια αστικής ευθύνης ή να μετέχουν σε κοινό σύστημα ασφαλιστικής ευθύνης.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία της έγκρισης	24.5.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	25 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Raffaele Baldassarre, Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu, Françoise Castex, Christian Engström, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Syed Kamall, Klaus-Heiner Lehne, Antonio Masip Hidalgo, Jiří Maštálka, Alajos Mészáros, Bernhard Rapkay, Evelyn Regner, Francesco Enrico Speroni, Dimitar Stoyanov, Alexandra Thein, Diana Wallis, Rainer Wieland, Cecilia Wikström, Zbigniew Ziobro, Tadeusz Zwiefka
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Piotr Borys, Kurt Lechner, Eva Lichtenberger, József Szájer
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Pablo Arias Echeverría

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία της έγκρισης	12.7.2011
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	41 6 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Pierre Audy, Zigmantas Balčytis, Ivo Belet, Jan Březina, Maria Da Graça Carvalho, Giles Chichester, Lena Ek, Ioan Enciu, Vicky Ford, Gaston Franco, Adam Gierek, Norbert Glante, Fiona Hall, Romana Jordan Cizelj, Krišjānis Kariņš, Lena Kolarska-Bobińska, Philippe Lamberts, Bogdan Kazimierz Marcinkiewicz, Marisa Matias, Jaroslav Paška, Miloslav Ransdorf, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Michèle Rivasi, Jens Rohde, Paul Rübig, Francisco Sosa Wagner, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Patrizia Toia, Evžen Tošenovský, Ιωάννης Α. Τσουκαλάς, Claude Turmes, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras, Henri Weber
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Antonio Cancian, Francesco De Angelis, Françoise Grossetête, Cristina Gutiérrez-Cortines, Jolanta Emilia Hibner, Holger Krahmer, Bernd Lange, Mario Pirillo, Vladimír Remek, Silvia-Adriana Ţicău