ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου στο περιβάλλον

25.9.2012 - (2011/2308(INI))

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Εισηγητής: Bogusław Sonik

Τροπολογίες

• 004-004 (PDF - 90 KB)
• 004-004 (DOC - 149 KB)

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου στο περιβάλλον

(2011/2308 (INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 1994, για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων[1],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/91/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 3ης Νοεμβρίου 1992, περί των ελαχίστων προδιαγραφών για τη βελτίωση της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στις εξορυκτικές διά γεωτρήσεων βιομηχανίες[2],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/21/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας (οδηγία για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας) και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ[3],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών[4],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον[5],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (οδηγία για τους οικοτόπους)[6],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010 , περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)[7],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας (οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη ή ΟΠΕ)[8],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/60/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα)[9],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Νοεμβρίου 1998, σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (οδηγία για το πόσιμο νερό),

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/118/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση (οδηγία για τα υπόγεια ύδατα)[10],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (όπως τροποποιήθηκε)[11], και την απόφαση αριθ. 406/2009/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, περί των προσπαθειών των κρατών μελών να μειώσουν τις οικείες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ώστε να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Κοινότητας για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το έτος 2020[12],

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) και για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/45/ΕΚ και για κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 793/93 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/94 της Επιτροπής καθώς και της οδηγίας 76/769/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 91/155/ΕΟΚ, 93/67/ΕΟΚ, 93/105/ΕΚ και 2000/21/ΕΚ (κανονισμός REACH)[13],

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων (εναρμονίζοντας την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ με το σύστημα οικουμενικής εναρμόνισης των Ηνωμένων Εθνών (GHS))[14],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 98/8/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 1998, για τη διάθεση βιοκτόνων στην αγορά (οδηγία για τα βιοκτόνα)[15],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 1996, για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (οδηγία Seveso II)[16],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του τής 13ης Σεπτεμβρίου 2011 σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου[17],

–   έχοντας υπόψη την έκθεση σχετικά με το μη συμβατικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, της 8ης Νοεμβρίου 2011, που εκπονήθηκε κατόπιν εντολής της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Επιτροπής[18],

–   έχοντας υπόψη το διαβιβαστικό σημείωμα της 26ης Ιανουαρίου 2012 από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Επιτροπής προς τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ που εφαρμόζεται στον τομέα του περιβάλλοντος σε έργα που αφορούν σχιστολιθικό φυσικό αέριο,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Ενεργειακός χάρτης πορείας για το 2050» (COM(2011)0885),

–   έχοντας υπόψη τις αναφορές 886/2011 (σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με την πραγματοποίηση ερευνών και την εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου στη Βουλγαρία) και 1378/2011 (σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με την εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην Πολωνία),

–   έχοντας υπόψη τη μελέτη που εξέδωσε η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου– Τμήμα Πολιτικής A: Οικονομική και Επιστημονική Πολιτική του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο 2011: Επιπτώσεις της εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία,

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 4, 11, 191, 192, 193 και 194 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A7-0283/2012),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρόσφατα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν δώσει ήδη το έναυσμα για την ταχεία, εμπορικής κλίμακας εξόρυξη μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων σε ορισμένα μέρη του κόσμου· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει ακόμη εκμετάλλευση εμπορικής κλίμακας στην ΕΕ και ότι το δυναμικό αποθεμάτων και ο ενδεχόμενος αντίκτυπος στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία πρέπει να ελεγχθούν περαιτέρω·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη του σχιστολιθικού φυσικού αερίου δεν τυγχάνει πλήρους αποδοχής στην ΕΕ ή παγκοσμίως, καθιστώντας απαραίτητη ως εκ τούτου μια ενδελεχή εξέταση όλων των επιπτώσεων (στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και την αλλαγή του κλίματος) προτού συνεχιστεί η περαιτέρω ανάπτυξη της εν λόγω τεχνολογίας,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ενεργειακός χάρτης πορείας για το 2050 όρισε ότι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και άλλες μη συμβατικές πηγές φυσικού αερίου αποτελούν δυνητικά σημαντικές νέες πηγές εφοδιασμού στο εσωτερικό ή στη γειτονία της Ευρώπης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη υποκατάσταση του γαιάνθρακα και του πετρελαίου από το φυσικό αέριο θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανάλογα με τον κύκλο ζωής τους·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το φυσικό αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας βασικού φορτίου καθώς και για εφεδρική ενέργεια για ποικίλες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή και ότι η εν λόγω αξιοπιστία μειώνει τις τεχνικές προκλήσεις της εξισορρόπησης δικτύου· λαμβάνοντας υπόψη ότι το φυσικό αέριο αποτελεί επίσης ένα αποτελεσματικό καύσιμο για θέρμανση/ψύξη και για πολυάριθμες ακόμα βιομηχανικές χρήσεις που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο κύριες τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την εκμετάλλευση του δυναμικού των μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων, του σχιστολιθικού φυσικού αερίου και του μεθανίου από κοιτάσματα άνθρακα, η οριζόντια διάτρηση και η υδραυλική ρωγμάτωση, χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό μόλις επί μία δεκαετία, και δεν θα πρέπει να συγχέονται με τις τεχνικές ενεργοποίησης φρεάτων που χρησιμοποιούνται για την εξόρυξη συμβατικών ορυκτών καυσίμων, λόγω του συνδυασμού των δύο εν λόγω τεχνικών και του βαθμού παρέμβασης που προϋποθέτουν,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση της ΕΕ σε έναν νομικά δεσμευτικό στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αύξησης του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι όποιες αποφάσεις σχετικά με την εκμετάλλευση των μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να εκτιμηθούν στο πλαίσιο τις ανάγκης για μείωση των εκπομπών,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει οδηγία (πλαίσιο) της ΕΕ για τη ρύθμιση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων,

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα σχετικά με τις χημικές ουσίες της ρωγμάτωσης και τους περιβαλλοντικούς και υγειονομικούς κινδύνους που συνδέονται με την υδραυλική ρωγμάτωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να πραγματοποιούνται σημαντικές αναλύσεις και ότι υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη για περαιτέρω και συνεχή έρευνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη και η διαφάνεια δεδομένων, δειγματοληψίας και δοκιμών εγγυώνται με καθοριστικό τρόπο τη διενέργεια έρευνας υψηλής ποιότητας με σκοπό την κανονιστική ρύθμιση που θα προστατεύει τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε είδος εξόρυξης ορυκτών καυσίμων και μετάλλων περιλαμβάνει δυνητικούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει ουσιαστική σημασία να εφαρμοσθεί η αρχή της προφύλαξης σε τυχόν μελλοντικές αποφάσεις για την εκμετάλλευση πόρων ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη, λαμβάνοντας υπόψη τον πιθανό αντίκτυπο από όλα τα στάδια της διαδικασίας εξερεύνησης και εκμετάλλευσης,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Γαλλία και η Βουλγαρία, έχουν ήδη επιβάλει μορατόριουμ στην εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έργα εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου δεν υπάγονται γενικά σε κάποια εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον παρά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που ενέχουν τέτοιου είδους έργα,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει αναλάβει να διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας σε όλες τις πολιτικές και τις δραστηριότητες της Ένωσης,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη, όπως στη Γαλλία, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία στη Γερμανία, τα καντόνια Fribourg και Vaud στην Ελβετία, καθώς και σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ (Βόρεια Καρολίνα, Νέα Υόρκη, Νιου Τζέρσεϊ και Βερμόντ και περισσότερες από 100 τοπικές κυβερνήσεις) και σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο (η Νότια Αφρική, το Κεμπέκ του Καναδά, η Νέα Νότια Ουαλία στην Αυστραλία) επί του παρόντος έχουν επιβάλει απαγόρευση ή μορατόριουμ στη χρήση της υδραυλικής ρωγμάτωσης για την εξόρυξη πετρελαίου και σχιστολιθικού φυσικού αερίου ή άλλων «συμπαγών» σχηματισμών πετρωμάτων,

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας αριθμός κρατών μελών όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Ρουμανία και η Γερμανία εξετάζουν αυτή την περίοδο ένα μορατόριουμ στην εξερεύνηση και την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου από σχιστόλιθο ή από άλλους «συμπαγείς» σχηματισμούς πετρωμάτων,

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη δεν υποχρεώνει τους φορείς εκμετάλλευσης να συνάπτουν την κατάλληλη ασφάλιση, δεδομένου του υψηλού κόστους που συνδέεται με τα ατυχήματα στην εξορυκτική βιομηχανία,

Γενικό πλαίσιο – κανονιστική ρύθμιση, εφαρμογή, παρακολούθηση και συνεργασία

1.  θεωρεί ότι με την αναφορά σε έρευνα και εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου εννοείται κάθε έρευνα και εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων που πραγματοποιείται με μεθόδους οριζόντιας γεώτρησης και υδραυλικής ρωγμάτωσης μεγάλου όγκου στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων σε ολόκληρο τον κόσμο·

2   τονίζει ότι, ανεξαρτήτως του αποκλειστικού δικαιώματος των κρατών μελών να εκμεταλλεύονται τους ενεργειακούς τους πόρους, σε οποιαδήποτε εκμετάλλευση των μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων πρέπει να διασφαλίζονται ίσοι και δίκαιοι όροι ανταγωνισμού σε ολόκληρη την Ένωση, με πλήρη σεβασμό του σχετικού δικαίου της ΕΕ περί της ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος·

3.  εκτιμά ότι απαιτείται ενδελεχής ανάλυση του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ όσον αφορά την εξερεύνηση και την εξόρυξη μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων· χαιρετίζει, από την άποψη αυτή, την επικείμενη περάτωση μιας σειράς μελετών της Επιτροπής σχετικά με: τον εντοπισμό των κινδύνων, τον κύκλο ζωής των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τις χημικές ουσίες, τα ύδατα, τη χρήση της γης και τις επιπτώσεις του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις αγορές ενέργειας της ΕΕ· παροτρύνει τα κράτη μέλη να επιδείξουν σύνεση στη συνέχιση της ενασχόλησής τους με αντισυμβατικά ορυκτά καύσιμα έως ότου ολοκληρωθεί η συνεχιζόμενη ρυθμιστική ανάλυση και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά όλες τις υφιστάμενες ρυθμίσεις, κάτι που έχει καίρια σημασία για να μειωθεί ο κίνδυνος σε όλες τις επιχειρήσεις εξόρυξης·

4.  καλεί την Επιτροπή, σε συνέχεια της ολοκλήρωσης των μελετών της, να προβεί σε ενδελεχή αξιολόγηση του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, και να προτείνει, το ταχύτερο δυνατό και σύμφωνα με τις αρχές των Συνθηκών, τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων, εάν χρειαστεί, νομοθετικών μέτρων·

5.  τονίζει ότι η εξόρυξη μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων (ΜΣΟΚ), όπως και η εξόρυξη συμβατικών ορυκτών καυσίμων, ενέχει κινδύνους· πιστεύει ότι οι κίνδυνοι αυτοί πρέπει να περιοριστούν μέσω προληπτικών μέτρων στα οποία συγκαταλέγονται ο κατάλληλος σχεδιασμός, δοκιμές, χρήση νέων και βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών, βέλτιστες πρακτικές στον χώρο της βιομηχανίας και η συλλογή δεδομένων, παρακολούθηση και υποβολή αναφορών σε συνεχή βάση εντός ενός ισχυρού ρυθμιστικού πλαισίου· θεωρεί καίριο, πριν από την έναρξη επιχειρήσεων ΜΣΟΚ, να απαιτείται ο υπολογισμός των βασικών επιπέδων φυσικής συγκέντρωσης μεθανίου και χημικών ουσιών στα υπόγεια ύδατα, στους υδροφόρους ορίζοντες και στα τρέχοντα επίπεδα ποιότητας του αέρα σε πιθανά σημεία γεώτρησης· θεωρεί, περαιτέρω, ότι η τακτική συμμετοχή των κατασκευαστών γνήσιων εξαρτημάτων (OEM) θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι ο ζωτικής σημασίας εξοπλισμός ασφάλειας και ο περιβαλλοντικός εξοπλισμός εξακολουθούν να λειτουργούν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, στοχεύοντας στην τήρηση των προτύπων ασφάλειας·

6.  επισημαίνει την προκαταρκτική αξιολόγηση από την Επιτροπή του νομικού πλαισίου της ΕΕ που ισχύει στον τομέα του περιβάλλοντος για την υδραυλική ρωγμάτωση· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να κάνει χρήση των εξουσιών της όσον αφορά την ορθή μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή των βασικών περιβαλλοντικών πράξεων της ΕΕ σε όλα τα κράτη μέλη και να εκδώσει χωρίς καθυστέρηση κατευθυντήριες γραμμές για τη συλλογή βασικών δεδομένων παρακολούθησης των υδάτων, τα οποία απαιτούνται για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον που έχει η πραγματοποίηση ερευνών και η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου, καθώς και για τα κριτήρια εκτίμησης του αντικτύπου της υδραυλικής ρωγμάτωσης στα αποθέματα υπόγειων υδάτων σε διαφορετικούς σχηματισμούς πετρωμάτων, συμπεριλαμβανομένων πιθανών διαρροών, καθώς και του σωρευτικού αντικτύπου·

7.  καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ένα πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων στο σύνολο της ΕΕ για πραγματοποίηση ερευνών και εξόρυξη μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων, προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή εναρμονισμένων διατάξεων για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος σε όλα τα κράτη μέλη·

8.  καλεί την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, να εισαγάγει τη συνεχή παρακολούθηση των εξελίξεων στον εν λόγω τομέα και να αναλάβει τη δράση που είναι αναγκαία για τη συμπλήρωση και την επέκταση της ισχύουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ·

9.  σημειώνει ότι το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, οι εκπομπές του οποίου πρέπει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη είτε στην οδηγία 2003/87 (ETS) είτε στην οδηγία 406/2009 («απόφαση για τον επιμερισμό των προσπαθειών»)·

10. τονίζει ότι η αποτελεσματικότητα της κανονιστικής ρύθμισης της εξερεύνησης και εξόρυξης ΜΣΟΚ –σε πλήρη συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ – εξαρτάται εν τέλει από την προθυμία και τους πόρους των αντίστοιχων εθνικών αρχών· καλεί, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν επαρκείς ανθρώπινες και τεχνικές δυνατότητες για έλεγχο, επιθεώρηση και εφαρμογή των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων μέσα από τη διεξαγωγή κατάλληλων προγραμμάτων κατάρτισης για το προσωπικό των αρμόδιων εθνικών αρχών·

11. υπογραμμίζει τη σημασία του έργου που έχουν αναλάβει αξιόπιστα ιδρύματα, ιδίως ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ), για την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών για βέλτιστες πρακτικές που αφορούν κανονισμούς για το μη συμβατικό φυσικό αέριο και την υδραυλική ρωγμάτωση·

12. ζητεί την εκπόνηση ευρωπαϊκού εγγράφου αναφοράς βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ) για την υδραυλική ρωγμάτωση με βάση στιβαρή επιστημονική μηχανική πρακτική·

13. καλεί τις εθνικές αρχές που έχουν δώσει άδεια για εξερεύνηση μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων να αναθεωρήσουν τους ισχύοντες κρατικούς κανονισμούς που αφορούν την κατασκευή φρεάτων για συμβατικά ορυκτά καύσιμα και να ενημερώσουν τις διατάξεις που καλύπτουν τα χαρακτηριστικά της εξόρυξης ΜΣΟΚ·

14. αναγνωρίζει ότι η βιομηχανία είναι η κατ' εξοχήν υπεύθυνη για την πρόληψη και την αποτελεσματική αντίδραση σε περίπτωση ατυχημάτων· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει την υδραυλική ρωγμάτωση στο Παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη και να απαιτεί υποχρεωτική οικονομική ασφάλεια ή ασφάλιση σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας· σε περίπτωση ρύπανσης του περιβάλλοντος, πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»· επικροτεί την πρόοδο που έχει σημειώσει η βιομηχανία όσον αφορά τον καθορισμό υψηλών περιβαλλοντικών προτύπων και προτύπων ασφάλειας· δίνει έμφαση στην παρακολούθηση της συμμόρφωσης της βιομηχανίας μέσω τακτικών επιθεωρήσεων από εκπαιδευμένους και ανεξάρτητους ειδικούς·

15. ζητεί από τις εταιρείες ενέργειας που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εξόρυξης ΜΣΟΚ να επενδύσουν στην έρευνα για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης των τεχνολογιών ΜΣΟΚ· καλεί επιτακτικά επιχειρήσεις και ακαδημαϊκά ιδρύματα με έδρα στην ΕΕ να αναπτύξουν σχετικά συνεργατικά προγράμματα Ε&Α που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη κατανόηση σχετικά με την ασφάλεια και τους κινδύνους κατά την εξερεύνηση και παραγωγή ΜΣΟΚ·

16. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, όπως εκφράστηκε στο ψήφισμα της 15ης Μαρτίου 2012, σχετικά με έναν χάρτη πορείας για μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα το 2050, ώστε να ασκηθεί πίεση για γρηγορότερη εφαρμογή της συμφωνίας των G-20 σχετικά με την κατάργηση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα· θεωρεί ότι η εξερεύνηση και η εξόρυξη πηγών ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων των μη συμβατικών πηγών, δεν πρέπει να επιδοτείται από δημόσιους πόρους·

17. θεωρεί ότι οι αμοιβαίες συμφωνίες διαφύλαξης του απορρήτου των πληροφοριών σχετικά με ζημία στο περιβάλλον και στην υγεία ανθρώπων και ζώων, που έχουν συναφθεί ανάμεσα σε γαιοκτήμονες που βρίσκονται κοντά σε φρέατα σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σε φορείς εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, δεν συμμορφώνονται προς τις υποχρεώσεις της Ένωσης και των κρατών μελών όπως ορίστηκαν στη Σύμβαση του Aarhus, στην οδηγία για την πρόσβαση σε πληροφορίες (2003/04/ΕΚ) και στην οδηγία σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη·

Περιβαλλοντικές πτυχές της υδραυλικής ρωγμάτωσης

18. αναγνωρίζει ότι η έρευνα και η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου είναι πιθανό να προκαλέσουν πολύπλοκες και πολύπλευρες αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον της περιοχής, ιδίως λόγω της τεχνολογίας υδραυλικής ρωγμάτωσης που χρησιμοποιείται, της σύνθεσης του υγρού ρωγμάτωσης, του βάθους και της κατασκευής των φρεάτων, και του εδάφους στην επιφάνεια·

19. αναγνωρίζει ότι τα είδη των πετρωμάτων που υπάρχουν σε κάθε έκαστη περιφέρεια καθορίζουν τον σχεδιασμό και τη μέθοδο εξόρυξης· ζητεί υποχρεωτική διενέργεια βασικής ανάλυσης των υπόγειων υδάτων και γεωλογικής ανάλυσης της βαθιάς και ρηχής γεωλογικής δομής σε πιθανό σημείο εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου ή σχιστολιθικού πετρελαίου πριν από την αδειοδότηση, συμπεριλαμβανομένων εκθέσεων σχετικά με τυχόν παλαιότερες ή τρέχουσες εξορυκτικές δραστηριότητες στην περιοχή·

20. τονίζει την ανάγκη να εκπονηθούν επιστημονικές μελέτες σχετικά με τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο που έχουν, στην ανθρώπινη υγεία, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η μόλυνση των υδάτων που συνδέονται με τη ρωγμάτωση·

21. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την ουσιαστική εφαρμογή στις εθνικές νομοθεσίες των διατάξεων για την εκτίμηση των επιπτώσεων της εξόρυξης στο περιβάλλον· τονίζει παράλληλα ότι κάθε εκτίμηση των επιπτώσεων πρέπει να διεξάγεται με ανοικτή και διαφανή διαδικασία·

22. υπενθυμίζει ότι το επεξηγηματικό σημείωμα για την εφαρμογή της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για τα έργα που αφορούν την έρευνα και εκμετάλλευση μη συμβατικών υδρογονανθράκων (Ref. Ares (2011)1339393), που εξέδωσε η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Επιτροπής στις 12ης Δεκεμβρίου 2011, επιβεβαιώνει ότι η οδηγία 85/337/EΟΚ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε και κωδικοποιήθηκε από την οδηγία 2011/92/EΕ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (γνωστή ως εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή οδηγία ΕΠΕ) καλύπτει επαρκώς την έρευνα και εκμετάλλευση των μη συμβατικών υδρογονανθράκων· υπενθυμίζει ακόμα, ότι οποιαδήποτε μέθοδος υδραυλικής ρωγμάτωσης χρησιμοποιείται αποτελεί μέρος των συνολικών δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης συμβατικών και μη συμβατικών υδρογονανθράκων, που καλύπτονται από την ανωτέρω περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ και από την οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Μαΐου 1994 για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων·

23. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι διατάξεις της οδηγίας για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον καλύπτουν επαρκώς τις ιδιαιτερότητες της εξερεύνησης και της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου, σχιστολιθικού πετρελαίου και μεθανίου από κοιτάσματα άνθρακα· επιμένει ότι οι πρότερες εκτιμήσεις επιπτώσεων στο περιβάλλον περιλαμβάνουν επιπτώσεις πλήρους κύκλου ζωής στην ποιότητα του αέρα, του εδάφους, του νερού, στη γεωλογική σταθερότητα, στη χρήση της γης και στην ηχορρύπανση·

24. ζητεί να συμπεριληφθούν έργα που περιλαμβάνουν υδραυλική ρωγμάτωση στο Παράρτημα Ι της οδηγίας για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον·

25. σημειώνει ότι υπάρχει κίνδυνος σεισμικών δονήσεων, όπως φάνηκε από τις εργασίες εξερεύνησης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στη βορειοδυτική Αγγλία· υποστηρίζει τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση που εκπονήθηκε κατόπιν εντολής της αγγλικής κυβέρνησης ότι οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα σεισμικά και μικροσεισμικά πρότυπα·

26. υπενθυμίζει ότι δεν έχει αποδειχτεί ακόμα η βιωσιμότητα του σχιστολιθικού φυσικού αερίου· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιολογούν ενδελεχώς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας εξόρυξης και παραγωγής προκειμένου να αποδεικνύεται η περιβαλλοντική της ακεραιότητα·

27. θεωρεί σκόπιμο, στο πλαίσιο της ευθύνης, να φροντίσει ώστε να αντιστραφεί το βάρος της απόδειξης για τους φορείς εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου σε περιπτώσεις όπου, δεδομένου του χαρακτήρα της διαταραχής και των αντίξοων επιπτώσεών της, άλλων πιθανών αιτιών και άλλων συνθηκών, καθίσταται πιθανότερο οι εργασίες σχιστολιθικού φυσικού αερίου να αποτελούν την αιτία περιβαλλοντικής ζημίας·

28. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις ώστε να συμπεριληφθούν ρητώς τα υγρά ρωγμάτωσης ως «επικίνδυνα απόβλητα» στο Παράρτημα ΙΙΙ της ευρωπαϊκής οδηγίας για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ)·

29. αναγνωρίζει ότι απαιτείται σχετικά υψηλός όγκος ύδατος κατά την υδραυλική ρωγμάτωση, με δεδομένο ότι το νερό αποτελεί ιδιαίτερα ευαίσθητο πόρο στην ΕΕ· υπογραμμίζει την ανάγκη προκαταρκτικών σχεδίων παροχής ύδατος βάσει της τοπικής υδρολογίας λαμβάνοντας υπόψη τους τοπικούς υδάτινους πόρους, τις ανάγκες άλλων τοπικών χρηστών ύδατος και τις δυνατότητες επεξεργασίας των λυμάτων·

30. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα ισχύοντα ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά πρότυπα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα ύδατα που χρησιμοποιούνται κατά την υδραυλική ρωγμάτωση, τηρούνται εξ ολοκλήρου, και ότι οι παραβάσεις τιμωρούνται ανάλογα·

31. υπενθυμίζει ότι η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα ορίζει να εφαρμόζουν τα κράτη μέλη τα μέτρα που απαιτούνται για να αποτραπεί η υποβάθμιση της κατάστασης όλων των όγκων υπόγειων υδάτων, ακόμα και από σημειακές πηγές, όπως η εξερεύνηση και η εξόρυξη υδρογονανθράκων·

32. καλεί τη βιομηχανία να λάβει, σε διαφανή συνεργασία με τους εθνικούς ρυθμιστικούς φορείς, τις τοπικές οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τις τοπικές κοινότητες, τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη κάθε επιδείνωσης της κατάστασης όλων των σχετικών υπογείων υδάτινων μαζών, προκειμένου να διατηρηθεί η καλή κατάσταση των υπόγειων υδάτων όπως ορίζεται στην οδηγία πλαίσιο για τους υδάτινους πόρους και την οδηγία για την προστασία των υπογείων υδάτων·

33. αναγνωρίζει ότι η υδραυλική ρωγμάτωση πραγματοποιείται σε βάθος πολύ κάτω από τους υδροφόρους ορίζοντες· κατά συνέπεια πιστεύει ότι, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις εξόρυξης διασχίζουν πηγές πόσιμου ύδατος, το κύριο μέλημα σε σχέση με τη μόλυνση των υπόγειων υδάτων είναι συχνά η ακεραιότητα των φρεάτων όσον αφορά την ποιότητα του περιβλήματος και της τσιμέντωσης, καθώς και την ικανότητα τους να αντιστέκονται στην υψηλή πίεση του υγρού που εγχέεται και σε μικρού μεγέθους δονήσεις του εδάφους·

34. ζητεί να επιβληθεί γενική απαγόρευση της υδραυλικής ρωγμάτωσης σε ορισμένες ευαίσθητες και ιδιαίτερα απειλούμενες περιοχές, όπως π.χ. εντός και κάτω από καθορισμένες ζώνες προστασίας των πόσιμων υδάτων, καθώς και σε ανθρακωρυχεία·

35. τονίζει ότι για την αποτελεσματική πρόληψη απαιτείται σταθερή παρακολούθηση της αυστηρής τήρησης των υψηλότερων προτύπων και πρακτικών που ισχύουν για την κατασκευή και τη συντήρηση φρεάτων γεώτρησης· θεωρεί ότι εκθέσεις ολοκλήρωσης φρεάτων πρέπει να υποβάλλονται από τους φορείς εκμετάλλευσης στις αρμόδιες αρχές· υπογραμμίζει ότι τόσο η βιομηχανία όσο και οι αρμόδιες αρχές πρέπει να φροντίσουν, σε όλα τα στάδια, να διεξάγεται τακτικός έλεγχος ποιότητας της ακεραιότητας του περιβλήματος και της τσιμέντωσης καθώς επίσης δειγματοληψία των υπόγειων υδάτων με βάση αναφοράς ώστε να ελέγχεται η ποιότητα του πόσιμου ύδατος, σε στενή συνεργασία με τις εταιρείες ύδρευσης· επισημαίνει ότι κάτι τέτοιο απαιτεί σημαντικούς ανθρώπινους πόρους και τεχνική εμπειρογνωμοσύνη σε όλα τα επίπεδα·

36. καλεί την Επιτροπή να εκδώσει χωρίς καθυστέρηση κατευθυντήριες γραμμές για τον καθορισμό των βασικών δεδομένων ελέγχου των υδάτων τα οποία απαιτούνται για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων της έρευνας και εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου, και των κριτηρίων αξιολόγησης των επιπτώσεων της υδραυλικής ρωγμάτωσης στους υπόγειους ταμιευτήρες ύδατος στους διάφορους γεωλογικούς σχηματισμούς, συμπεριλαμβανομένων πιθανών διαρροών και σωρευτικών επιπτώσεων·

37. συνιστά την κοινή εκπόνηση τυποποιημένων σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης από τους φορείς εκμετάλλευσης, τις ρυθμιστικές αρχές και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, καθώς και τη σύσταση εξειδικευμένων ομάδων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης·

38. πιστεύει ότι η επιτόπια ανακύκλωση κλειστού βρόγχου των υδάτων, με χρήση χαλύβδινων δεξαμενών αποθήκευσης, παρέχει τον πιο ορθό από περιβαλλοντική άποψη τρόπο επεξεργασίας των υδάτων αναρροής, ελαχιστοποιώντας τον όγκο των υδάτων, τις πιθανότητες επιφανειακής υπερχείλισης, το κόστος αλλά και τις ζημίες στην κυκλοφορία και τις οδούς που σχετίζονται με τη μεταφορά των υδάτων προς καθαρισμό· πιστεύει ότι αυτός ο τύπος ανακύκλωσης πρέπει να εφαρμόζεται όσο το δυνατόν περισσότερο· απορρίπτει την έγχυση υδάτων αναρροής για διάθεση σε γεωλογικούς σχηματισμούς σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα·

39. ζητεί την αυστηρή εφαρμογή των υπαρχόντων προτύπων επεξεργασίας λυμάτων και των υποχρεωτικών σχεδίων διαχείρισης των υδάτων από τους φορείς εκμετάλλευσης, σε συνεργασία με τις εταιρείες ύδρευσης και τις αρμόδιες αρχές· τονίζει ωστόσο ότι οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων δεν διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για την επεξεργασία των λυμάτων που προέρχονται από την υδραυλική ρωγμάτωση και ενδέχεται να ρυπαίνουν ποτάμια και ρεύματα· εκτιμά ότι, για τον σκοπό αυτόν, οι αρμόδιες αρχές πρέπει να εκπονήσουν μια πλήρη εκτίμηση των σχετικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας υδάτων στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη·

40. τονίζει ότι πρέπει να διατηρηθεί μια ελάχιστη απόσταση ασφαλείας μεταξύ φρεάτων γεώτρησης και πηγαδιών ύδρευσης·

41. πιστεύει ότι πολλές από τις τρέχουσες διενέξεις για τα ΜΣΟΚ προέκυψαν εν μέρει από μια αρχική άρνηση της βιομηχανίας να αποκαλύψει τη χημική σύσταση των υγρών που χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση της υδραυλικής ρωγμάτωσης· επιμένει ότι απαιτείται πλήρης διαφάνεια, με θέσπιση της υποχρέωσης για πλήρη αποκάλυψη της σύνθεσης και των συγκεντρώσεων των χημικών συστατικών του υγρού ρωγμάτωσης και για πλήρη συμμόρφωση με την υφιστάμενη ενωσιακή νομοθεσία βάσει του κανονισμού REACH·

42. θεωρεί ότι η σύναψη αμοιβαίων συμφωνιών εχεμύθειας για τη ζημία που προκαλείται στο περιβάλλον, στην υγεία των ανθρώπων και στην υγεία των ζώων, όπως αυτές που ισχύουν μεταξύ των ιδιοκτητών γης σε περιοχές κοντά σε φρέατα σχιστολιθικού φυσικού αερίου και των φορέων εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, θα αντέβαινε στις υποχρεώσεις της ΕΕ και των κρατών μελών βάσει της σύμβασης του Aarhus, της οδηγίας για την πρόσβαση σε πληροφορίες (2003/04/ΕΚ) και της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη·

43. σημειώνει ότι τα πολλαπλά οριζόντια φρέατα σε μία επιφάνεια γεώτρησης ελαχιστοποιούν τη χρήση γης και τη διαταραχή του τοπίου·

44. σημειώνει ότι ο όγκος παραγωγής των φρεάτων σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτηρίζεται από απότομη μείωση έπειτα από παρέλευση δύο ετών, γεγονός που οδηγεί σε πολύ έντονες και συνεχείς γεωτρήσεις για τον εντοπισμό νέων φρεάτων· σημειώνει ότι οι δεξαμενές αποθήκευσης, οι σταθμοί συμπυκνωτών και οι υποδομές αγωγών εντείνουν περαιτέρω τον αντίκτυπο που έχουν οι εργασίες σχιστολιθικού φυσικού αερίου στη χρήση της γης·

45. καλεί εκείνα τα κράτη μέλη που αποφασίζουν να αναπτύξουν αποθέματα σχιστολιθικού φυσικού αερίου ή άλλων μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων να υποβάλουν εθνικά σχέδια στην Επιτροπή, στα οποία να εκθέτουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η εκμετάλλευση αυτών των αποθεμάτων συνάδει με τους εθνικούς τους στόχους για μείωση των εκπομπών, σύμφωνα με την απόφαση της ΕΕ για τον επιμερισμό των προσπαθειών·

46. αναγνωρίζει ότι οι συνεχείς τεχνολογικές βελτιώσεις στον τομέα της υδραυλικής ρωγμάτωσης και της οριζόντιας γεώτρησης μπορεί να βοηθήσουν να βελτιωθεί η ασφάλεια των ΜΣΟΚ και να περιοριστούν οι δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις· ενθαρρύνει τη βιομηχανία να συνεχίσει τις προσπάθειες προόδου της τεχνολογίας και χρήσης των βέλτιστων τεχνολογικών λύσεων στον τομέα της ανάπτυξης πόρων ΜΣΟΚ·

47. καλεί τις αρμόδιες εθνικές γεωλογικές υπηρεσίες να διενεργούν βασική σεισμική παρακολούθηση σε σεισμικά ευάλωτες περιοχές όπου έχει δοθεί άδεια για εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου, ώστε να διαπιστωθεί το υπόβαθρο σεισμικότητας, κάτι που θα επέτρεπε εκτίμηση της πιθανότητας και του δυνητικού αντίκτυπου που θα είχαν τυχόν επαγόμενοι σεισμοί·

48. επισημαίνει ότι οποιαδήποτε ευνοϊκή σύγκριση ανάμεσα στην ισορροπία των αερίων του θερμοκηπίου κατά τον κύκλο ζωής του σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σε εκείνη του άνθρακα εξαρτάται από μια υπόθεση ατμοσφαιρικού κύκλου ζωής εκατό χρόνων· εκτιμά ότι η ανάγκη κορύφωσης των παγκόσμιων εκπομπών έως το 2020 θα δικαιολογούσε ως πιο κατάλληλο τον έλεγχο για μικρότερη χρονική περίοδο, π.χ. 20 χρόνια· ζητεί περαιτέρω επιστημονική έρευνα για τις διαφεύγουσες εκπομπές μεθανίου ώστε να βελτιωθεί η δικαιολόγηση της ύπαρξης τέτοιων εκπομπών σύμφωνα με τις ετήσιες απογραφές των κρατών μελών και σύμφωνα με τους στόχους που υπάγονται στην απόφαση της ΕΕ για τον επιμερισμό των προσπαθειών·

49. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις ώστε να καταστεί η χρήση μηχανών καύσης για προετοιμασία, δηλαδή οι «πράσινες προετοιμασίες» υποχρεωτική για όλα τα φρέατα σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, να περιοριστεί η διαδικασία καύσης μόνο σε περίπτωση ανησυχίας για την ασφάλεια και να απαγορευτεί αυστηρά ο αερισμός όλων των φρεάτων σχιστολιθικού φυσικού αερίου, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι διαφεύγουσες εκπομπές μεθανίου και πτητικών οργανικών ενώσεων που συνδέονται με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο·

Συμμετοχή του κοινού και τοπικές συνθήκες

50. αναγνωρίζει ότι οι δραστηριότητες γεώτρησης μπορεί να επιδεινώσουν τις συνθήκες διαβίωσης· ζητεί, ως εκ τούτου, να λαμβάνεται υπόψη το εν λόγω ζήτημα κατά τη χορήγηση των απαραίτητων αδειών για την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων καθώς και να λαμβάνεται κάθε αναγκαίο μέτρο, ιδίως από τη βιομηχανία, μέσω της εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, και από τις δημόσιες αρχές μέσω της εφαρμογής αυστηρών κανονισμών, για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων από τέτοιου είδους δραστηριότητες·

51. ζητεί από τη βιομηχανία να επιδιώξει τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και τη συζήτηση κοινών λύσεων με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην κυκλοφορία, στην ποιότητα των δρόμων και στο θόρυβο, σε περιοχές όπου εκτελούνται έργα ανάπτυξης·

52. ζητεί από τα κράτη μέλη να ενημερώνουν πλήρως και να επιδιώκουν τη συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ιδίως κατά την εξέταση των αιτήσεων έκδοσης αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης· ζητεί, συγκεκριμένα, να υπάρχει πλήρης πρόσβαση στις μελέτες επιπτώσεων στο περιβάλλον, στην υγεία των κατοίκων και στην τοπική οικονομία·

53. πιστεύει ότι πρέπει να διασφαλισθεί η συμμετοχή του κοινού μέσω κατάλληλων εκστρατειών ενημέρωσης πριν από το στάδιο της εξερεύνησης και μέσω δημόσιας διαβούλευσης πριν από κάθε στάδιο εκμετάλλευσης και εξερεύνησης· ζητεί μεγαλύτερη διαφάνεια ως προς τις επιπτώσεις, τις χημικές ουσίες και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται, καθώς επίσης και ως προς όλες τις επιθεωρήσεις και τα μέτρα ελέγχου ούτως ώστε να διασφαλισθεί η κατανόηση, η αποδοχή και η εμπιστοσύνη του κοινού στην κανονιστική ρύθμιση των εν λόγω δραστηριοτήτων·

54. αναγνωρίζει ότι, προκειμένου να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τα ΜΣΟΚ, απαιτείται πολύ καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της βιομηχανίας, των φορέων εκμετάλλευσης και του κοινού·

55. επικροτεί, εν προκειμένω, το κονδύλιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2012 που αφορά αυτού του είδους τον δημόσιο διάλογο και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τη χρηματοδότηση αυτή για να διασφαλίσουν την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών που κατοικούν σε περιοχές δυνητικής εκμετάλλευσης μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων καθώς και την αποτελεσματική συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στις τοπικές και εθνικές δομές διακυβέρνησής τους·

Διεθνείς πτυχές

56. θεωρεί ότι η χρήση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και άλλων ορυκτών καυσίμων πρέπει να συνάδει προς το άρθρο 2 της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές (UNFCCC) σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η «σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα τα οποία αποτρέπουν την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρεμβολή στο κλιματικό σύστημα» και υπογραμμίζει ότι η ουσιαστική δέσμευση σε υποδομές ορυκτών καυσίμων, όπως το σχιστολιθικό φυσικό αέριο, θα μπορούσε να καταστήσει ανέφικτο τον παραπάνω διεθνή στόχο·

57. φρονεί πως η αυξημένη εξόρυξη και παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου παγκοσμίως θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση διαφευγουσών εκπομπών μεθανίου και ότι το συνολικό δυναμικό αύξησης της θέρμανσης του πλανήτη (GWP) λόγω του σχιστολιθικού φυσικού αερίου δεν έχει αξιολογηθεί· τονίζει λοιπόν ότι η εκμετάλλευση μη συμβατικών πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου ενδέχεται να εμποδίσει την επίτευξη του έβδομου αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας (ΑΣΧ 7) του ΟΗΕ - που εξασφαλίζει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα - και να υπονομεύσει τις τελευταίες διεθνείς δεσμεύσεις σχετικά με την αλλαγή του κλίματος που περιέχονται στη συμφωνία της Κοπεγχάγης· σημειώνει ότι η αλλαγή του κλίματος ήδη έχει αντίκτυπο κυρίως στις φτωχές χώρες· επιπλέον, τονίζει ότι πέρα από τις άμεσες συνέπειες στην υγεία και το περιβάλλον, οι επιπτώσεις της εξόρυξης μη συμβατικού πετρελαίου ή φυσικού αερίου στη διαβίωση των ανθρώπων αποτελεί ιδιαίτερη απειλή, ιδιαίτερα για τις χώρες της Αφρικής όπου οι τοπικές κοινότητες εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τους φυσικούς πόρους για τη γεωργία και την αλιεία·

58. επιμένει ότι πρέπει να αντληθούν διδάγματα από την εμπειρία των ΗΠΑ στον τομέα της εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου· διαπιστώνει δε με ιδιαίτερη ανησυχία ότι η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου απαιτεί πολύ μεγάλες ποσότητες ύδατος, κάτι που ενδέχεται να καταστήσει δυσχερή την επίτευξη του ΑΣΧ 7 σχετικά με την πρόσβαση σε καθαρό νερό και την επισιτιστική ασφάλεια, ιδίως στις φτωχές χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα λειψυδρίας·

59. υπογραμμίζει ότι η απόκτηση γης για εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελεί βασικό κίνητρο για την υφαρπαγή γης στις αναπτυσσόμενες χώρες, πράγμα που μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή για τις αυτόχθονες κοινότητες ανά τον κόσμο, τους γεωργούς και τους φτωχούς ανθρώπους, από πλευράς πρόσβασης σε νερό, εύφορη γη και τροφή· σημειώνει ότι, έπειτα από την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών το 2008, παρατηρήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο μια αισθητή επιτάχυνση των επενδύσεων στις εξορυκτικές βιομηχανίες, από τους επενδυτές αμοιβαίων κεφαλαίων υψηλού κινδύνου και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν περαιτέρω οι εξορυκτικές δραστηριότητες των εν λόγω βιομηχανιών· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, ότι όλες οι ευρωπαϊκές οικονομικές οντότητες πρέπει να δρουν πάντα με διαφανή τρόπο και σε στενή συνεργασία με όλους τους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς και τις τοπικές κοινότητες για ζητήματα που αφορούν τη μίσθωση και/ή την απόκτηση γης·

60. διαπιστώνει ότι καθώς δεν είναι σαφές εάν το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο της νομοθεσίας της ΕΕ προβλέπει επαρκείς εγγυήσεις έναντι των κινδύνων για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία εξαιτίας δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο, η Επιτροπή έχει αναλάβει την εκπόνηση μιας σειράς μελετών οι οποίες θα είναι διαθέσιμες εντός του έτους· θεωρεί ότι τα συμπεράσματα που συνάγονται από τις λόγω μελέτες σχετικά με την εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και οι σχετικές συστάσεις πρέπει να λειτουργήσουν ως διδάγματα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες στις αναπτυσσόμενες χώρες· ανησυχεί για τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων των εταιρειών πετρελαίου επί του περιβάλλοντος, της υγείας και της ανάπτυξης, ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική, δεδομένης της περιορισμένης δυνατότητας εφαρμογής και επιβολής των νόμων περί προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας σε ορισμένες χώρες της περιοχής αυτής· επιπλέον δηλώνει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρέπει να ακολουθούν υπεύθυνα βιομηχανικά πρότυπα ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία δραστηριοποιούνται·

61. εκφράζει ανησυχία για τυχόν επενδύσεις ευρωπαϊκών εταιρειών σε πόρους μη συμβατικού πετρελαίου ή φυσικού αερίου στις αναπτυσσόμενες χώρες·

62. τονίζει δε ότι η ΕΕ οφείλει να τηρεί την υποχρέωσή της να διασφαλίζει τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής, σύμφωνα με το άρθρο 208 της ΣΛΕΕ· θεωρεί ότι, όταν η ΕΕ φιλοξενεί εταιρείες που επενδύουν σε εξορυκτικές δραστηριότητες, οφείλει να επηρεάζει τη συμπεριφορά τους προς περισσότερο βιώσιμες πρακτικές, δηλαδή να ενισχύει τα πρότυπα και τους κανονισμούς περί εταιρικής διακυβέρνησης που ισχύουν για τις τράπεζες και τα ταμεία που τις χρηματοδοτούν επιβάλλοντας τις αρχές του Ισημερινού, τις αρχές περί υπεύθυνης επένδυσης, και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Επιτροπής τραπεζικής εποπτείας της Βασιλείας·

63. υπενθυμίζει ότι εκτός από τους κανονισμούς των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται, οι διεθνείς εταιρείες πετρελαίου υπόκεινται επίσης στη δικαιοδοσία των χωρών στο χρηματιστήριο των οποίων έχουν εισαχθεί· θεωρεί ότι ο κανονισμός του κράτους καταγωγής πρέπει να παρέχει αποτελεσματικά μέσα για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε περιπτώσεις όπου υφίστανται ελλείψεις λογοδοσίας, με βάση το μοντέλο του νομοθετήματος των ΗΠΑ για διαφορές από αδικοπρακτική ευθύνη με αλλοδαπούς (United States Alien Tort Claims Acts)·

64. διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλά μέσα που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον αρνητικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο των δραστηριοτήτων των εξορυκτικών βιομηχανιών, όπως η πρωτοβουλία για την υποβολή εκθέσεων απολογισμού σε παγκόσμιο επίπεδο (Global Reporting Initiative), το Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ και οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις· επισημαίνει, ωστόσο, ότι κατευθυντήριες γραμμές που είναι προαιρετικές δεν επαρκούν για τον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της εξόρυξης·

65. διαπιστώνει ότι οι λογιστικές οδηγίες και η οδηγία για τη διαφάνεια της ΕΕ είναι επί του παρόντος υπό αναθεώρηση, γεγονός το οποίο αποτελεί ευκαιρία όσον αφορά την πρόληψη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς από τις εξορυκτικές βιομηχανίες·

66. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να υποδείξει νέες δυνατότητες ενίσχυσης και πιθανού τρόπους εφαρμογής των προτύπων ευθύνης των πολυεθνικών επιχειρήσεων σε σχέση με τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά δικαιώματα·

67. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, ανά τον κόσμο, ορισμένες εταιρείες μη συμβατικού πετρελαίου και φυσικού αερίου λειτουργούν βάσει διαφορετικών προτύπων ασφαλείας· ζητεί από τα κράτη μέλη να απαιτήσουν από τις εταιρείες που εδρεύουν στην ΕΕ να εφαρμόσουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε όλες τις ανά τον κόσμο δραστηριότητές τους·

68. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  ΕΕ L 164 της 30.6.1994, σ. 3.
• [2]  ΕΕ L 348 της 28.11.1992, σ. 9.
• [3]  ΕΕ L 102 της 11.4.2006, σ. 15.
• [4]  ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3.
• [5]  ΕΕ L 26 της 28.1.2012, σ. 1.
• [6]  ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7.
• [7]  ΕΕ L 334, 17.12.2010, σ.17.
• [8]  ΕΕ L 143, 30.4.2004, σ. 56.
• [9]  ΕΕ L 327, 22.12.2000, σ. 1.
• [10]  ΕΕ L 372, 27.12.2006, σ. 12.
• [11]  ΕΕ L 275, 25.10.2003, σ. 32.
• [12]  ΕΕ L 140, 05.06.2009, σ. 136.
• [13]  ΕΕ L 396, 30.12.2006, σ. 1.
• [14]  ΕΕ L 353, 31.12.2008, σ.1
• [15]  ΕΕ L 123, 24.4.1998, σ. 1.
• [16]  ΕΕ L 10, 14.1.1997, σ.13.
• [17]  Εγκριθέντα κείμενα, P7_TA(2011)0366.
• [18]  TREN/R1/350-2008 μέρος 1, http://ec.europa.eu/energy/studies/doc/2012_unconventional_gas_in_europe.pdf.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Για να μετασχηματισθεί το ενεργειακό σύστημα βοηθώντας στη μείωση των εκπομπών από τις υπάρχουσες τεχνολογίες, το φυσικό αέριο θα διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο τουλάχιστον ως το 2030 ή το 2035. Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και άλλες μη συμβατικές πηγές φυσικού αερίου αποτελούν πλέον δυνητικά σημαντικές νέες πηγές εφοδιασμού στο εσωτερικό ή στην περιοχή της Ευρώπης. Αυτό έχει καταγραφεί στον ενεργειακό χάρτη πορείας της Επιτροπής για το 2050 (Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών – Ενεργειακός χάρτης πορείας για το 2050, COM(2011)0885).

Στο εν λόγω έγγραφο, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι καθώς μειώνεται η συμβατική παραγωγή φυσικού αερίου, η Ευρώπη θα χρειαστεί να βασιστεί σε σημαντικές ποσότητες εισαγωγών φυσικού αερίου, πέραν του εγχώριου φυσικού αερίου και του ενδεχόμενου εγχώριου σχιστολιθικού φυσικού αερίου και ότι, παράλληλα με την ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς, το εγχώριο σχιστολιθικό φυσικό αέριο θα αμβλύνει τις ανησυχίες σχετικά με την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές.

Τα τελευταία χρόνια, η εξόρυξη «μη συμβατικών» υδρογονανθράκων, ιδίως σχιστολιθικού φυσικού αερίου αλλά και σχιστολιθικού πετρελαίου, έχει οδηγήσει σε άνευ προηγουμένου και ριζικές αλλαγές στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές. Ειδικότερα, το σχιστολιθικό φυσικό αέριο αυξήθηκε από ποσοστό 1,4% της αγοράς φυσικού αερίου των ΗΠΑ το 2000, σε περίπου 17% το 2011. Οι παγκόσμιες τιμές και οι εμπορικές πρακτικές όσον αφορά το φυσικό αέριο αναδιαμορφώνονται, με εμφανείς συνέπειες για την ΕΕ.

Η «επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου» εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο με σχετικά ταχείς ρυθμούς. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, τα συνολικά αποθέματα σχιστολιθικού φυσικού αερίου που υπάρχουν στην ΕΕ υπερβαίνουν τα 56 χιλιάδες δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΔΚΜ). Από αυτά, περίπου 14 χιλιάδες ΔΚΜ ενδέχεται να μπορούν να ανακτηθούν τεχνικά. Αυτό έρχεται να συγκριθεί με τα συμβατικά αποθέματα, ύψους 2 215 ΔΚΜ, και την ετήσια παραγωγή περίπου 104 ΔΚΜ της Νορβηγίας, και με την ετήσια κατανάλωση εγχώριου και εισαγόμενου συμβατικού φυσικού αερίου από την ΕΕ που ανέρχεται σε περίπου 522 ΔΚΜ.

Αν και είναι πολύ νωρίς να συναχθεί συμπέρασμα σχετικά με το αν είναι δυνατή η οικονομικά αποδοτική εξόρυξη σημαντικών όγκων στην ΕΕ, ορισμένα κράτη μέλη έχουν επιτρέψει την εξερεύνηση για σχιστολιθικό φυσικό αέριο και προετοιμάζονται για εξόρυξη, εάν το επιτρέψουν οι ανακαλύψεις.

Εκτός από τη συμβατική κάθετη διάτρηση και τις σύγχρονες μεθόδους εξερεύνησης μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, δύο προηγμένες τεχνολογίες έχουν καίρια σημασία για τη βιώσιμη παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου: η οριζόντια διάτρηση και η υδραυλική ρωγμάτωση. Η οριζόντια διάτρηση περιλαμβάνει τη διάτρηση κάθετων φρεάτων σε βάθος που είναι συνήθως μεγαλύτερο των δύο χιλιομέτρων, με οριζόντιες προεκτάσεις που ακολουθούν τους γεωλογικούς σχηματισμούς για μήκος έως και τριών χιλιομέτρων ή μεγαλύτερο.

Η υδραυλική ρωγμάτωση αποτελεί μια εξαιρετικά χρησιμοποιημένη και δοκιμασμένη τεχνολογία που έχει χρησιμοποιηθεί σε περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια φρέατα από το 1947, κυρίως στον Καναδά και τις ΗΠΑ, και χρησιμοποιείται εδώ και 30 έτη στην Ευρώπη (πιο πρόσφατα στη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο)· χρησιμοποιείται κατά την εξόρυξη συμβατικών υδρογονανθράκων στην ΕΕ, και χρησιμοποιείται ή προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί σε ευρύτατη κλίμακα σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής, της Κίνας, της Ουκρανίας και της Ινδίας.

Πέραν αυτού του υποβάθρου, είναι σημαντικό να παρακολουθούνται τακτικά σε παγκόσμιο επίπεδο τα ρυθμιστικά καθεστώτα και οι πρακτικές, όπως επίσης να εξετασθούν και να αντιμετωπιστούν θέματα που αφορούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου. Τα εν λόγω θέματα αφορούν την πιθανή κατανάλωση μεγάλων όγκων υδάτων, την πιθανή χημική μόλυνση των υπογείων υδάτινων μαζών και ιδίως των πόσιμων υδάτων, την επεξεργασία των λυμάτων και τους κινδύνους για τα επιφανειακά ύδατα, την αποθήκευση των αποβλήτων κοπής που παράγονται κατά τη διάτρηση, τις επιτόπιες επιπτώσεις σε συγκεκριμένες περιοχές, την πρόκληση σεισμών και τις πιθανές συνέπειες εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία επίσημη ή άλλη αξιόπιστη πηγή δεν έχει καταδείξει τυχόν συστηματική σύνδεση μεταξύ της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου και της υγείας ανθρώπων ή ζώων. Καμία επίσημη ή άλλη αξιόπιστη πηγή παγκοσμίως δεν έχει καταδείξει περιπτώσεις όπου η υδραυλική ρωγμάτωση οδήγησε σε μόλυνση των πόσιμων υδάτων.

Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι καμία ανθρώπινη δραστηριότητα δεν μπορεί να είναι εντελώς ακίνδυνη. Στόχος του κανονισμού πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η επίτευξη κατάλληλης ισορροπίας, λαμβανομένων υπόψη των επιστημονικών στοιχείων, των στατιστικών δεδομένων και της πλήρους συνεκτίμησης των κινδύνων και των απολαβών (που θα περιλαμβάνει και εναλλακτικές προτάσεις). Δυστυχώς, στη δημόσια συζήτηση υπήρξε μια παράμετρος σκόπιμης απόκρυψης ορισμένων δεδομένων, ενώ πολλές προβολές υποθετικών ή μεμονωμένων περιστατικών χρεώθηκαν στο σύνολο της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου.

Συνεπώς, η Επιτροπή και οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να συνεχίσουν να μελετούν τις δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά βάσει επιστημονικών και στατιστικών στοιχείων, που θα καλύπτουν τα κράτη μέλη και τις αξιόπιστες πηγές σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν πρέπει να βασίζονται σε ιδεολογικά προκατειλημμένους ακαδημαϊκούς.

Η Επιτροπή και οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να προαγάγουν τη μέγιστη διαφάνεια και την παροχή στο κοινό πληροφοριών που θα βασίζονται αφενός σε αποδεδειγμένα επιστημονικά και στατιστικά δεδομένα και αφετέρου στην αξιολόγηση των κινδύνων και των οφελών με βάση το ευρύτερο πλαίσιο και τα συγκριτικά στοιχεία.

Κανονιστική ρύθμιση, εφαρμογή, παρακολούθηση και συνεργασία

Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει σαφώς στο άρθρο 194 παράγραφος 2 ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν κυριαρχικά δικαιώματα όσον αφορά την επιλογή του ενεργειακού μείγματος, και ότι η έκδοση αδειών και άλλων εγκρίσεων εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πόρων υδρογονανθράκων αποτελεί δικαίωμα των κρατών μελών.

Στην ΕΕ, η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου διέπεται από τις ίδιες αρχές που ισχύουν για άλλους τύπους εξόρυξης, όπως άνθρακα, συμβατικού φυσικού αερίου και πετρελαίου, υδραυλικής και γεωθερμικής ενέργειας, και για υπόγειες δραστηριότητες, όπως η έγχυση διοξειδίου του άνθρακα με σκοπό την ανάκτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου, η αποθήκευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου και η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα για τους σκοπούς της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι έργα που αφορούν μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες και περιλαμβάνουν τη συνδυασμένη χρήση προηγμένων τεχνολογικών διαδικασιών, όπως η οριζόντια διάτρηση και η υδραυλική ρωγμάτωση, καλύπτονται από την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ από τον σχεδιασμό έως τη λήξη τους, με την εφαρμογή 36 μέσων και οκτώ, κυρίως, οδηγιών. Η Επιτροπή έχει επιβεβαιώσει ότι η υπάρχουσα νομοθεσία σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο διέπει με ικανοποιητικό τρόπο όλες τις πτυχές της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου.

Σύμφωνα με την εφαρμοστέα οδηγία ΕΠΕ (οδηγία 2011/92/ΕΕ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον) και τις οδηγίες για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας, η κοινή γνώμη έχει δικαίωμα να συμμετέχει σε διαβούλευση. Μόλις ξεκινήσει η εξόρυξη, οι σχετικοί φορείς της ΕΕ δίνουν εντολή για την διενέργεια επανεξέτασης και, εφόσον χρειάζεται, αναθεώρησης των αδειών. Οι αρμόδιες εθνικές αρχές υποχρεούνται να προβαίνουν σε παρακολούθηση, και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, είναι δυνατή η απαγόρευση της εξόρυξης.

Με δεδομένη την παραδοχή ότι η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας της ΕΕ και των κρατών μελών εξαρτάται εν τέλει από την αποδοτικότητα των αρμόδιων εθνικών αρχών, τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο ενίσχυσης των πόρων που αφιερώνουν στην κανονιστική ρύθμιση, την παρακολούθηση και την επιβολή, με γνώμονα τις προοπτικές εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου.

Κάθε νέα νομοθεσία της ΕΕ θα αποσταθεροποιεί το ισχύον επαρκές δίκτυο μηχανισμών σε εθνικό επίπεδο και επίπεδο ΕΕ, απομακρύνοντάς τους από την υπάρχουσα προσέγγιση της μελέτης ασφαλείας ανά περίπτωση και αυξάνοντας τον κίνδυνο δημιουργίας κενών και πλεονασμών κατά τη ρυθμιστική κάλυψη. Η Επιτροπή και οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να παρακολουθούν τις αλλαγές στην τεχνολογία σε παγκόσμιο επίπεδο με σκοπό την αξιολόγηση της συνεχούς επάρκειας και αποδοτικότητας της υπάρχουσας νομοθεσίας και ρυθμιστικής πρακτικής.

Στο εσωτερικό της ΕΕ και διεθνώς πραγματοποιείται ήδη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Επιτροπής, των αρμοδίων εθνικών αρχών και των βιομηχανικών ομίλων. Μπορούν να προκύψουν σημαντικά αμοιβαία οφέλη εάν καταβληθούν ισχυρότερες προσπάθειες για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και ρυθμιστικής εμπειρίας, συμπεριλαμβανομένης της στατιστικής παρακολούθησης της χρήσης και του αντικτύπου των εξελισσόμενων τεχνολογιών.

Η Επιτροπή και οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να λάβουν ιδιαιτέρως υπόψη την εμπειρία πολλών δεκαετιών που διαθέτουν ορισμένες υποδειγματικές ρυθμιστικές αρχές της Βορείου Αμερικής, όπως η καναδική Επιτροπή Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Βρετανικής Κολομβίας (British Columbia Oil and Gas Commission) και το Συμβούλιο για τη Διατήρηση των Ενεργειακών Πόρων της Αλμπέρτα (Energy Resources Conservation Board of Alberta). Αξίζει να επικροτηθούν πρωτοβουλίες όπως αυτή της Καναδικής Ένωσης Πετρελαιοπαραγωγών (Canadian Association of Petroleum Producers) για τον καθορισμό της βέλτιστης πρακτικής όσον αφορά την υδραυλική ρωγμάτωση, και του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για τον καθορισμό της βέλτιστης πρακτικής όσον αφορά το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να συλλέγουν και να ανταλλάσσουν αναφορές συμβάντων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις λεπτές ισορροπίες εμπορικού χαρακτήρα, ούτως ώστε να αντληθούν εγκαίρως διδάγματα και να συναχθούν συμπεράσματα. Η Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσει την αποδοτικότητα της τρέχουσας ροής ποικίλων πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών, λαμβάνοντας υπόψη τον προκύπτοντα διοικητικό φόρτο.

Περιβαλλοντικές πτυχές της υδραυλικής ρωγμάτωσης

Υδάτινοι πόροι

Το νερό αποτελεί το κύριο συστατικό στοιχείο του υγρού ρωγμάτωσης, και η άντληση και κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υδάτινων πόρων ενδέχεται να επηρεάσει σε τοπικό επίπεδο την οικολογική κατάσταση και την ποσότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων· αυτή η μείωση της ποσότητας και της ροής των υδάτων ενδέχεται με τη σειρά της να επηρεάσει την ποιότητα των υδάτων και των σχετικών οικοσυστημάτων.

Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο περιλαμβάνεται στις πηγές ενέργειας με την πλέον αποδοτική χρήση των υδάτινων πόρων. Αντίθετα από ορισμένες διαδεδομένες εντυπώσεις, ο όγκος ύδατος που απαιτείται για την εξόρυξη είναι ελάχιστος σε σχέση με τον απαιτούμενο σε άλλες περιπτώσεις. Επίσημες εκτιμήσεις του όγκου υδάτων που απαιτούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο για την παραγωγή 9 ΔΚΜ σχιστολιθικού φυσικού αερίου σε ετήσια βάση (περίπου 10% της τρέχουσας ετήσιας κατανάλωσης φυσικού αερίου στο Ηνωμένο Βασίλειο) μιλούν για 1,25-1,65 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή ποσοστό 0,14-0,18% της τρέχουσας ετήσιας άντλησης για τη βιομηχανία (905 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, εξαιρουμένης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας).

Εντούτοις, η Επιτροπή και οι αρμόδιες εθνικές αρχές οφείλουν να παρακολουθούν στις αντίστοιχες εθνικές οικονομίες την πιθανή χρήση υδάτινων πόρων για εξόρυξη στο πλαίσιο άλλων χρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των εναλλακτικών χρήσεων. Οι παραγωγοί οφείλουν ακόμα να μειώσουν τη χρήση υδάτων κατά τη ρωγμάτωση, να συνεχίσουν να αναζητούν λύσεις για την αποφυγή της χρήσης πόσιμου ύδατος και να μεγιστοποιήσουν την επαναχρησιμοποίηση. Οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να λαμβάνουν διαρκώς υπόψη κατά τη ρυθμιστική πρακτική τις συνέπειες στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των υδάτινων πόρων.

Δυνητικά επικίνδυνες ουσίες

Είναι ανάγκη να αντιμετωπισθούν ορισμένες ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με πιθανές διαρροές υδρογονανθράκων, υγρών ρωγμάτωσης και άλλων ουσιών στους υδροφόρους ορίζοντες και την ατμόσφαιρα.

Η υδραυλική ρωγμάτωση πραγματοποιείται σε βάθος περίπου δύο χιλιομέτρων, και η ανοδική μετακίνηση υδρογονανθράκων και υγρών ρωγμάτωσης από τα επίπεδα αυτά είναι πρακτικά αδύνατη. Και πάλι, καμία επίσημη ή άλλη αξιόπιστη πηγή παγκοσμίως δεν έχει καταδείξει περιπτώσεις όπου η υδραυλική ρωγμάτωση οδήγησε σε μόλυνση των πόσιμων υδάτων.

Κατά την ισχύουσα πρακτική, οι χημικές ουσίες, που συνιστούν ποσοστό περίπου 0,5% των υγρών ρωγμάτωσης, αποτελούνται από πρόσθετες ύλες που απαντώνται στα νοικοκυριά· παράλληλα εμφανίζεται μια τάση μεταξύ μεμονωμένων παραγωγών και βιομηχανικών ομίλων να υποστηρίζουν εκούσια τη δημοσιοποίηση της σύστασης των υγρών ρωγμάτωσης, προτείνοντας στις αρχές να δίνουν τη σχετική εντολή. Οι φορείς εκμετάλλευσης προβαίνουν στην εξάλειψη δυνητικά επικίνδυνων πρόσθετων υλών.

Σε κάθε περίπτωση, η αποτελεσματική διαχείριση και η τελική απόρριψη των υδάτων έχουν σαφώς ζωτική σημασία, ιδίως όσον αφορά τα ύδατα αναρροής που μπορεί να περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων. Οι αρμόδιες εθνικές αρχές οφείλουν να παρακολουθούν προσεκτικά την εφαρμογή των ρυθμιστικών πρακτικών σε σχέση με τη σωλήνωση και την τσιμέντωση των φρεάτων.

Η Επιτροπή πρέπει να προτείνει βέλτιστες πρακτικές και οι αρμόδιες εθνικές αρχές να δώσουν εντολή για την εξάλειψη δυνητικά επικίνδυνων συστατικών στοιχείων και τη δημοσιοποίηση της σύνθεσης και του όγκου του υγρού ρωγμάτωσης που χρησιμοποιείται, σε ηλεκτρονικά μέσα προσβάσιμα από το κοινό.

Συμμετοχή του κοινού και τοπικές συνθήκες

Με την πάροδο του χρόνου μπορεί να εμφανιστεί σειρά συνεπειών της εξόρυξης, για παράδειγμα στις πρώιμες φάσεις από τους κινητήρες που τροφοδοτούνται με ντίζελ ή φυσικό αέριο και χρησιμοποιούνται σε εξοπλισμό διάτρησης και σε αντλίες, καθώς και στη φάση εξόρυξης από τις αντλίες και τους συμπιεστές. Παραδείγματος χάριν, για 8 φρέατα εξόρυξης απαιτούνται περίπου 4-6 χιλιάδες διαδρομές φορτηγών σε διάστημα έξι περίπου μηνών πριν από την εξόρυξη. Για ένα τυπικό εμπορικό κέντρο απαιτούνται 15-25 χιλιάδες διαδρομές φορτηγών ετησίως επ’ αόριστον. Όπως ισχύει και για άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πρέπει να ληφθούν υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο και οι συγκριτικοί παράγοντες.

Οι διαταραχές μειώνονται στο ελάχιστο μόλις αρχίσει η εξόρυξη, καθώς ο εξοπλισμός παραγωγής στην επιφάνεια ενός φρέατος καλύπτει λίγα τετραγωνικά μέτρα και η παραγωγή είναι αθόρυβη. Αντίθετα με τις περισσότερες άλλες εξορυκτικές και βιομηχανικές διαδικασίες, τα παροπλισμένα φρέατα σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου δεν αφήνουν συνήθως ίχνη στο επιφανειακό τοπίο. Οι δυνητικές διαταραχές αυτού του τύπου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές στο πλαίσιο των ρυθμιστικών τους δραστηριοτήτων και ειδικότερα κατά την εφαρμογή της οδηγίας ΕΠΕ.

Πρέπει να επιδιώκεται η συμμετοχή του κοινού μέσω ενημερωτικών εκστρατειών πριν από την εξερεύνηση και μέσω δημόσιας διαβούλευσης κατά τα πρώιμα στάδια πριν από την εκμετάλλευση. Είναι ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού σε σχέση με δραστηριότητες που αφορούν τα μη συμβατικά ορυκτά καύσιμα, ώστε να διευκολυνθεί η κατανόηση, η αποδοχή και η εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτές τις δραστηριότητες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξόρυξη μη συμβατικών ορυκτών καυσίμων μπορεί επίσης να αποτελέσει μια εξαιρετική ευκαιρία για την ενίσχυση της οικονομίας, την αύξηση της απασχόλησης και την τόνωση της ανάπτυξης σε ορισμένες περιφέρειες της ΕΕ.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Ανάπτυξης (19.6.2012)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου στο περιβάλλον
(2011/2308(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Catherine Grèze

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  επισημαίνει ότι πολυάριθμες μελέτες και η εμπειρία των ΗΠΑ καταδεικνύουν μια σειρά σοβαρών κινδύνων για το περιβάλλον και την υγεία από την εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου· καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και την ΕΤΕπ να μην χρηματοδοτούν ούτε να στηρίζουν με άλλον τρόπο την έρευνα εντοπισμού και την εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και πετρελαίου σε αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένων των σοβαρών ανησυχιών για τη βιωσιμότητα·

2.  τονίζει ότι ενδέχεται η εξόρυξη μη συμβατικού σχιστολιθικού φυσικού αερίου να ενέχει σοβαρούς κινδύνους από πλευράς μόλυνσης των υδάτων που προκαλείται από τη χρήση επικίνδυνων χημικών κατά τη διαδικασία ρωγμάτωσης· ανησυχεί επίσης με τη χρήση τεράστιας ποσότητας ύδατος για το υγρό ρωγμάτωσης και με το πιθανώς υψηλό επίπεδο εκπομπών μεθανίου, μεταξύ άλλων πραγμάτων·

3.  θεωρεί ότι η χρήση σχιστολιθικού αερίου και άλλων ορυκτών καυσίμων πρέπει να συνάδει προς το άρθρο 2 της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές (UNFCCC) σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η «σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα τα οποία αποτρέπουν την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρεμβολή στο κλιματικό σύστημα» και υπογραμμίζει ότι ένα ουσιαστικό «κλείδωμα» στις υποδομές ορυκτών καυσίμων, όπως το σχιστολιθικό αέριο, θα μπορούσε να καταστήσει ανέφικτο τον παραπάνω διεθνή στόχο·

4.  φρονεί πως η αυξημένη εξόρυξη και παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου παγκοσμίως θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση διαφευγουσών εκπομπών μεθανίου και ότι το συνολικό δυναμικό αύξησης της θέρμανσης του πλανήτη (GWP) λόγω του σχιστολιθικού φυσικού αερίου δεν έχει αξιολογηθεί· τονίζει λοιπόν ότι η εκμετάλλευση μη συμβατικών πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου ενδέχεται να εμποδίσει την επίτευξη του έβδομου αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας (ΑΣΧ 7) του ΟΗΕ - που εξασφαλίζει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα - και να υπονομεύσει τις τελευταίες διεθνείς δεσμεύσεις σχετικά με την αλλαγή του κλίματος που περιέχονται στη συμφωνία της Κοπεγχάγης· σημειώνει ότι η αλλαγή του κλίματος ήδη έχει αντίκτυπο κυρίως στις φτωχές χώρες· επιπλέον, τονίζει ότι πέρα από τις άμεσες συνέπειες στην υγεία και το περιβάλλον, οι επιπτώσεις της εξόρυξης μη συμβατικού πετρελαίου ή φυσικού αερίου στη διαβίωση των ανθρώπων αποτελεί ιδιαίτερη απειλή, ιδιαίτερα για τις χώρες της Αφρικής όπου οι τοπικές κοινότητες εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τους φυσικούς πόρους για τη γεωργία και την αλιεία·

5.  επιμένει ότι πρέπει να αντληθούν διδάγματα από την εμπειρία των ΗΠΑ στον τομέα της εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου· διαπιστώνει δε με ιδιαίτερη ανησυχία ότι η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου απαιτεί πολύ μεγάλες ποσότητες ύδατος που ενδέχεται να καταστήσουν δυσχερή την επίτευξη του ΑΣΧ 7 σχετικά με την πρόσβαση σε καθαρό νερό και την επισιτιστική ασφάλεια, ιδίως στις φτωχές χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα λειψυδρίας·

6.  υπογραμμίζει ότι η απόκτηση γης για εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελεί βασικό κίνητρο για την υφαρπαγή γης στις αναπτυσσόμενες χώρες, πράγμα που μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή για τις αυτόχθονες κοινότητες ανά τον κόσμο, τους γεωργούς και τους φτωχούς ανθρώπους από πλευράς πρόσβασης σε νερό, εύφορη γη και τροφή· σημειώνει ότι, έπειτα από την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών το 2008, παρατηρήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο μια αισθητή επιτάχυνση των επενδύσεων στις εξορυκτικές βιομηχανίες, από τους επενδυτές αμοιβαίων κεφαλαίων υψηλού κινδύνου και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν περαιτέρω οι εξορυκτικές δραστηριότητες των εν λόγω βιομηχανιών· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, ότι όλες οι ευρωπαϊκές οικονομικές οντότητες πρέπει να δρουν πάντα με διαφανή τρόπο και σε στενή συνεργασία με όλους τους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς και τις τοπικές κοινότητες για ζητήματα που αφορούν τη μίσθωση και/ή την απόκτηση γης·

7.  τονίζει ότι η υδραυλική ρωγμάτωση απαιτεί τεράστιες ποσότητες υδάτων και εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι στις περιοχές που πλήττονται από ξηρασία, οι τοπικές κοινότητες και οι αγρότες ενδέχεται να υποφέρουν από ελλείψεις νερού, εάν δεν δοθεί προτεραιότητα στις ανάγκες τους·

8.  διαπιστώνει ότι καθώς δεν είναι σαφές εάν το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο της νομοθεσίας της ΕΕ προβλέπει επαρκείς εγγυήσεις έναντι των κινδύνων για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία εξαιτίας δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει την εκπόνηση μιας σειράς μελετών οι οποίες θα είναι διαθέσιμες εντός του έτους· θεωρεί ότι τα συμπεράσματα που συνάγονται από τις λόγω μελέτες σχετικά με την εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και οι σχετικές συστάσεις πρέπει να λειτουργήσουν ως διδάγματα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες στις αναπτυσσόμενες χώρες· ανησυχεί για τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων των εταιρειών πετρελαίου επί του περιβάλλοντος, της υγείας και της ανάπτυξης, ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική, δεδομένης της περιορισμένης δυνατότητας εφαρμογής και επιβολής των νόμων περί προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας σε ορισμένες χώρες της περιοχής αυτής· επιπλέον δηλώνει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρέπει να ακολουθούν υπεύθυνα βιομηχανικά πρότυπα ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία δραστηριοποιούνται·

9.  εκφράζει ανησυχία για τυχόν επενδύσεις ευρωπαϊκών εταιρειών σε πόρους μη συμβατικού πετρελαίου ή φυσικού αερίου στις αναπτυσσόμενες χώρες·

10. τονίζει δε ότι η ΕΕ οφείλει να τηρεί την υποχρέωσή της να διασφαλίζει τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής, σύμφωνα με το άρθρο 208 της ΣΛΕΕ· θεωρεί ότι, όταν η ΕΕ φιλοξενεί εταιρείες που επενδύουν σε εξορυκτικές δραστηριότητες, οφείλει να επηρεάζει τη συμπεριφορά τους προς περισσότερο βιώσιμες πρακτικές, δηλαδή να ενισχύει τα πρότυπα και τους κανονισμούς περί εταιρικής διακυβέρνησης που ισχύουν για τις τράπεζες και τα ταμεία που τις χρηματοδοτούν επιβάλλοντας τις αρχές του Ισημερινού, τις αρχές περί υπεύθυνης επένδυσης, και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Επιτροπής τραπεζικής εποπτείας της Βασιλείας·

11. υπενθυμίζει ότι εκτός από τους κανονισμούς των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται, οι διεθνείς εταιρείες πετρελαίου υπόκεινται επίσης στη δικαιοδοσία των χωρών στο χρηματιστήριο των οποίων έχουν εισαχθεί· θεωρεί ότι ο κανονισμός του κράτους καταγωγής πρέπει να παρέχει αποτελεσματικά μέσα για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε περιπτώσεις όπου υφίστανται ελλείψεις λογοδοσίας, με βάση το μοντέλο του νομοθετήματος των ΗΠΑ για διαφορές από αδικοπρακτική ευθύνη με αλλοδαπούς (United States Alien Tort Claims Acts)·

12. διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλά μέσα που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον αρνητικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο των δραστηριοτήτων των εξορυκτικών βιομηχανιών, όπως η πρωτοβουλία για την υποβολή εκθέσεων απολογισμού σε παγκόσμιο επίπεδο (Global Reporting Initiative), το Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ και οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις· επισημαίνει, ωστόσο, ότι κατευθυντήριες γραμμές που είναι προαιρετικές δεν επαρκούν για τον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της εξόρυξης·

13. διαπιστώνει ότι οι λογιστικές οδηγίες και η οδηγία για τη διαφάνεια της ΕΕ είναι επί του παρόντος υπό αναθεώρηση, γεγονός το οποίο αποτελεί ευκαιρία όσον αφορά την πρόληψη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς από τις εξορυκτικές βιομηχανίες·

14. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να υποδείξει νέες δυνατότητες ενίσχυσης και πιθανού τρόπους εφαρμογής των προτύπων ευθύνης των πολυεθνικών επιχειρήσεων σε σχέση με τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά δικαιώματα·

15. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, ανά τον κόσμο, ορισμένες εταιρείες μη συμβατικού πετρελαίου και φυσικού αερίου λειτουργούν βάσει διαφορετικών προτύπων ασφαλείας· ζητεί από τα κράτη μέλη να απαιτήσουν από τις εταιρείες που εδρεύουν στην ΕΕ να εφαρμόσουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε όλες τις ανά τον κόσμο δραστηριότητές τους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	19.6.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	16 1 9
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Thijs Berman, Michael Cashman, Véronique De Keyser, Nirj Deva, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Catherine Grèze, Filip Kaczmarek, Michał Tomasz Kamiński, Gay Mitchell, Jean Roatta, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Keith Taylor, Patrice Tirolien, Ελένη Θεοχάρους, Ivo Vajgl, Anna Záborská, Iva Zanicchi,
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Gesine Meissner, Csaba Őry, Judith Sargentini, Patrizia Toia
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Ioan Enciu, Gabriele Zimmer

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Επιτροπή Νομικών Θεμάτων  (21.6.2012)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου και σχιστολιθικού πετρελαίου στο περιβάλλον
(2011/2308(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Eva Lichtenberger

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  θεωρεί ότι με την αναφορά σε έρευνα και εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου εννοείται κάθε έρευνα και εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων που πραγματοποιείται με μεθόδους οριζόντιας γεώτρησης και υδραυλικής ρωγμάτωσης μεγάλου όγκου στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων σε ολόκληρο τον κόσμο·

2.  αναγνωρίζει ότι η έρευνα και η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου είναι πιθανό να προκαλέσουν πολύπλοκες και πολύπλευρες αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον της περιοχής, ιδίως λόγω της τεχνολογίας υδραυλικής ρωγμάτωσης που χρησιμοποιείται, της σύνθεσης του υγρού ρωγμάτωσης, του βάθους και της κατασκευής των φρεάτων, και του εδάφους στην επιφάνεια·

3.  επισημαίνει ότι η έρευνα και η εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου καλύπτονται από διάφορες νομοθετικές πράξεις στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (85/337/ΕΟΚ, οδηγία ΕΠΕ), της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη (2004/35/ΕΚ), της οδηγίας για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας (2006/21/ΕΚ), της οδηγίας Seveso II (96/82/ΕΚ), της οδηγίας για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), της οδηγίας για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH-1907/2006), της οδηγίας για τα βιοκτόνα (98/8/ΕΚ), και της οδηγίας-πλαίσιο για τα ύδατα (2000/60/ΕΚ)·

4.  υπενθυμίζει το δικαίωμα των κρατών μελών, σύμφωνα με το άρθρο 194 της ΣΛΕΕ, να καθορίζουν τους όρους εκμετάλλευσης των ενεργειακών τους πόρων, την επιλογή τους μεταξύ διαφόρων ενεργειακών πηγών και τη γενική διάρθρωση του ενεργειακού τους εφοδιασμού, με την προϋπόθεση να τηρείται πλήρως το κοινοτικό κεκτημένο, ιδιαίτερα στον τομέα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας·

5.  υπενθυμίζει ότι η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψουν την επιδείνωση της κατάστασης όλων των υπόγειων υδάτινων μαζών, μεταξύ άλλων την επιδείνωση που προέρχεται από συγκεκριμένο σημείο όπως κατά την έρευνα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων·

6.  καλεί την Επιτροπή να διεξάγει ολοκληρωμένη επανεξέταση της υπάρχουσας νομοθεσίας και, αν κρίνεται σκόπιμο, να διατυπώσει προτάσεις για να διασφαλιστεί ότι οι διατάξεις της οδηγίας ΕΠΕ καλύπτουν επαρκώς τις ιδιαιτερότητες της έρευνας και εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου, να συμπεριληφθεί η υδραυλική ρωγμάτωση στο παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, και να καταστεί επαρκής η χρηματική ασφάλεια ή ασφάλιση για την κάλυψη της περιβαλλοντικής ζημίας, όπως επίσης για να συμπεριληφθεί η εξόρυξη του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές (2010/75/ΕΕ) και να υπαχθεί στις απαιτήσεις για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, επιπλέον των απαιτήσεων περί επεξεργασίας λυμάτων που περιέχονται στην οδηγία για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας·

7.  υπενθυμίζει ότι το επεξηγηματικό σημείωμα για την εφαρμογή της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για τα έργα που αφορούν την έρευνα και εκμετάλλευση μη συμβατικών υδρογονανθράκων (Ref. Ares (2011)1339393), που εξέδωσε η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Επιτροπής στις 12ης Δεκεμβρίου 2011, επιβεβαιώνει ότι η οδηγία 85/337/EΟΚ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε και κωδικοποιήθηκε από την οδηγία 2011/92/EΕ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (γνωστή ως εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή οδηγία ΕΠΕ) καλύπτει επαρκώς την έρευνα και εκμετάλλευση των μη συμβατικών υδρογονανθράκων· υπενθυμίζει ακόμα, ότι οποιαδήποτε μέθοδος υδραυλικής ρωγμάτωσης χρησιμοποιείται αποτελεί μέρος των συνολικών δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης συμβατικών και μη συμβατικών υδρογονανθράκων, που καλύπτονται από την ανωτέρω περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ (βλέπε παράγραφο 3) και την οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Μαΐου 1994 για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων·

8.  καλεί την Επιτροπή να εκδώσει χωρίς καθυστέρηση κατευθυντήριες γραμμές για τον καθορισμό των βασικών δεδομένων ελέγχου των υδάτων τα οποία απαιτούνται για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων της έρευνας και εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου, και των κριτηρίων αξιολόγησης των επιπτώσεων της υδραυλικής ρωγμάτωσης στους υπόγειους ταμιευτήρες ύδατος στους διάφορους γεωλογικούς σχηματισμούς, συμπεριλαμβανομένων πιθανών διαρροών και σωρευτικών επιπτώσεων·

9.  καλεί τη βιομηχανία να λάβει, σε διαφανή συνεργασία με τους τοπικούς κανονιστικούς φορείς, τις τοπικές οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τις τοπικές κοινότητες, τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη κάθε επιδείνωσης της κατάστασης όλων των σχετικών υπογείων υδάτινων μαζών, προκειμένου να διατηρηθεί η καλή κατάσταση των υπόγειων υδάτων όπως ορίζεται στην οδηγία πλαίσιο για τους υδάτινους πόρους και την οδηγία για την προστασία των υπογείων υδάτων·

10. θεωρεί ότι η σύναψη αμοιβαίων συμφωνιών εχεμύθειας για τη ζημία που προκαλείται στο περιβάλλον, στην υγεία των ανθρώπων και στην υγεία των ζώων, όπως αυτές που ισχύουν μεταξύ των ιδιοκτητών γης σε περιοχές κοντά σε φρέατα σχιστολιθικού φυσικού αερίου και των φορέων εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, θα αντέβαινε στις υποχρεώσεις της ΕΕ και των κρατών μελών βάσει της σύμβασης του Aarhus, της οδηγίας για την πρόσβαση σε πληροφορίες (2003/04/ΕΚ) και της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	19.6.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	21 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Raffaele Baldassarre, Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu, Christian Engström, Marielle Gallo, Giuseppe Gargani, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Klaus-Heiner Lehne, Antonio Masip Hidalgo, Alajos Mészáros, Evelyn Regner, Francesco Enrico Speroni, Rebecca Taylor, Alexandra Thein, Cecilia Wikström, Tadeusz Zwiefka
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Piotr Borys, Cristian Silviu Buşoi, Eva Lichtenberger, Dagmar Roth-Behrendt, Axel Voss
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Patrice Tirolien

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	19.9.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	63 1 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Sophie Auconie, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sergio Berlato, Lajos Bokros, Milan Cabrnoch, Martin Callanan, Nessa Childers, Tadeusz Cymański, Esther de Lange, Bas Eickhout, Edite Estrela, Karl-Heinz Florenz, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Nick Griffin, Matthias Groote, Cristina Gutiérrez-Cortines, Satu Hassi, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Karin Kadenbach, Christa Klaß, Eija-Riitta Korhola, Holger Krahmer, Jo Leinen, Corinne Lepage, Peter Liese, Zofija Mazej Kukovič, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Miroslav Ouzký, Andres Perello Rodriguez, Mario Pirillo, Pavel Poc, Frédérique Ries, Anna Rosbach, Oreste Rossi, Dagmar Roth-Behrendt, Kārlis Šadurskis, Carl Schlyter, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Bogusław Sonik, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Salvatore Tatarella, Thomas Ulmer, Anja Weisgerber, Åsa Westlund, Glenis Willmott, Marina Yannakoudakis, Θεόδωρος Σκυλακάκης, Владко Тодоров Панайотов, Антония Първанова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Margrete Auken, Vittorio Prodi, Michèle Rivasi, Marita Ulvskog, Kathleen Van Brempt, Andrea Zanoni, Νικος Χρυσόγελος
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Andrzej Grzyb, Lena Kolarska-Bobińska, Jacek Włosowicz, Inês Cristina Zuber