ZALECENIE w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej protokołu uzupełniającego z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczącego odpowiedzialności i odszkodowania do Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym

19.12.2012 - (13582/2012 – C7‑0323/2012 – 2012/0120(NLE)) - ***

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
Sprawozdawca: Matthias Groote

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej protokołu uzupełniającego z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczącego odpowiedzialności i odszkodowania do Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym

(13582/2012 – C7‑0323/2012 – 2012/0120(NLE))

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając projekt decyzji Rady (13582/2012),

–   uwzględniając uzupełniający protokół z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczący odpowiedzialności i odszkodowania do Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym, przyjęty dnia 15 października 2010 r. na końcowym posiedzeniu plenarnym piątej konferencji stron będącej spotkaniem stron protokołu (COP/MOP 5) w Nagoi oraz podpisany przez Unię dnia 11 maja 2011 r. (13583/2012),

–   uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 192 oraz art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C7-0323/2012),

–   uwzględniając art. 81 oraz art. 90 ust. 7 Regulaminu,

–   uwzględniając zalecenie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7-0429/2012),

1.  wyraża zgodę na zawarcie protokołu;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.

UZASADNIENIE

Historia wniosku

Dnia 29 grudnia 1993 r. weszła w życie Konwencja o różnorodności biologicznej. Zgodnie z art. 19 ust. 3 konwencji oraz w następstwie szeregu posiedzeń grup roboczych, dnia 29 stycznia 2000 r. przyjęto Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej jako umowę dodatkową do konwencji, który to protokół wszedł w życie dnia 11 września 2003 r. Ta międzynarodowa umowa zapewnia, w oparciu o zasadę ostrożności, ramy bezpiecznego przemieszczania, przekazywania i wykorzystania żywych zmodyfikowanych organizmów (LMO) powstałych w wyniku zastosowania nowoczesnej biotechnologii, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zachowanie i zrównoważone wykorzystywanie różnorodności biologicznej lub stanowić ryzyko dla zdrowia ludzi.

Zgodnie z art. 27 Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym konferencja stron będąca spotkaniem stron protokołu (COP/MOP) została upoważniona do ustalenia, na swoim pierwszym spotkaniu, sposobu postępowania dotyczącego opracowania międzynarodowych zasad i procedur w zakresie odpowiedzialności i odszkodowania za szkody wynikające z transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów. Podczas piątej konferencji stron będącej spotkaniem stron protokołu (COP/MOP 5) w Nagoi (Japonia) UE udzieliła jednogłośnego poparcia ostatecznemu kompromisowi osiągniętemu w sprawie uzupełniającego protokołu z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczącego odpowiedzialności i odszkodowania, po uznaniu, że protokół ten jest zgodny z ustalonym stanowiskiem UE oraz z wytycznymi negocjacyjnymi otrzymanymi przez Komisję. W dniu 15 października 2010 r. na końcowym posiedzeniu plenarnym COP/MOP5 przyjęto uzupełniający protokół z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczący odpowiedzialności i odszkodowania do Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym.

W dniu 20 grudnia 2010 r. Rada wyraziła zadowolenie z przyjęcia uzupełniającego protokołu z Nagoi – Kuala Lumpur. Zgodnie z decyzją Rady z dnia 6 maja 2011 r. uzupełniający protokół z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczący odpowiedzialności i odszkodowania do Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym został podpisany przez Unię w dniu 11 maja 2011 r., z zastrzeżeniem jego zawarcia w późniejszym terminie.

Cel

Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej jest międzynarodową umową regulującą przemieszczanie z jednego państwa do drugiego żywych zmodyfikowanych organizmów powstałych w wyniku zastosowania nowoczesnej biotechnologii. W protokole ustanowiono procedurę zgody po uprzednim poinformowaniu w celu zapewnienia, że kraje otrzymują informacje niezbędne do podjęcia świadomych decyzji przed wyrażeniem zgody na przywóz tego rodzaju organizmów na ich terytorium. Protokół zawiera odniesienie do podejścia ostrożnościowego i stanowi potwierdzenie sformułowań ostrożnościowych ujętych w zasadzie 15 Deklaracji z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju. W protokole ustanawia się również System Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym w celu ułatwienia wymiany informacji dotyczących żywych zmodyfikowanych organizmów oraz w celu udzielenia państwom wsparcia we wdrażaniu protokołu.

W zasadzie 13 Deklaracji z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju wzywa się państwa członkowskie do opracowania ustawodawstwa krajowego dotyczącego odpowiedzialności i odszkodowania oraz do współpracy w zakresie opracowywania prawa międzynarodowego dotyczącego odpowiedzialności i odszkodowania za niekorzystny wpływ szkód w środowisku.

Odpowiedzialność i odszkodowanie w kontekście protokołu kartageńskiego dotyczą kwestii tego, co stałoby się wówczas, gdyby wskutek przemieszczenia transgranicznych żywych zmodyfikowanych organizmów wystąpiła szkoda. W uzupełniającym protokole dotyczącym odpowiedzialności i odszkodowania, przyjętym podczas COP/MOP5 w Nagoi w 2010 r., określono zasady i procedury międzynarodowe dotyczące odpowiedzialności i odszkodowania za szkody dotyczące różnorodności biologicznej powstałe w związku z żywymi zmodyfikowanymi organizmami.

W protokole uzupełniającym nacisk położono głównie na procedury i wymogi administracyjne dotyczące środków, jakie należy podjąć w razie szkód wiążących się z żywymi zmodyfikowanymi organizmami, które niekorzystnie wpływają na ochronę i zrównoważone wykorzystanie różnorodności biologicznej, przy uwzględnieniu również związanych z nimi zagrożeń dla zdrowia ludzi.

Zgodnie z protokołem uzupełniającym strony mają obowiązek zapewnić – na mocy nowego lub istniejącego prawa krajowego – zasady i procedury dotyczące postępowania w przypadku powstania szkody. Powinny one przewidzieć środki reagowania mające na celu zapobieganie szkodom lub łagodzenie ich lub też przywrócenie różnorodności biologicznej. Strony muszą wprowadzić wymóg, by podmiot sprawujący bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad określonymi żywymi zmodyfikowanymi zwierzętami podjął odpowiednie kroki w związku z powstałą szkodą lub w związku z wystarczającym prawdopodobieństwem powstania szkody, co w wielu krajach rozwijających się jest czymś nowym.

W Unii Europejskiej przepisy Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym są uregulowane prawodawstwem europejskim o bezpieczeństwie biologicznym, zgodnie z którym podstawowym założeniem pozostaje zasada ostrożności. Przepisy uzupełniającego protokołu z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczące odpowiedzialności wchodzą w zakres dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu. W dyrektywie tej ustanowiono ramy w oparciu o zasadę „zanieczyszczający płaci”, zgodnie z którą zanieczyszczający płaci w przypadku wyrządzenia szkody środowisku naturalnemu.

Podczas COP/MOP 5 postanowiono również, że można zastosować dodatkowe i uzupełniające środki w przypadkach, w których koszty środków reagowania przewidzianych w protokole uzupełniającym nie zostały uwzględnione, oraz że środki te mogą obejmować rozwiązania będące przedmiotem działania COP/MOP. Ponadto COP/MOP wezwał strony do współpracy w zakresie opracowywania lub wzmocnienia zasobów ludzkich i zdolności instytucjonalnych związanych z wdrażaniem protokołu uzupełniającego oraz zwrócił się do stron o uwzględnienie tego przy określaniu pomocy dwustronnej, regionalnej i wielostronnej na rzecz stron będących krajami rozwijającymi się.

Deklaracja Unii Europejskiej

Zgodnie z art. 34 Konwencji o różnorodności biologicznej każdy protokół do tej konwencji podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu przez państwa oraz przez organizacje regionalnej integracji gospodarczej. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu regionalne organizacje integracji gospodarczej muszą określić zakres swoich kompetencji w odniesieniu do spraw uregulowanych przez odnośny protokół. Aby spełnić ten obowiązek, Komisja przygotowała deklarację załączoną do wniosku.

W deklaracji tej Unia Europejska oświadcza, że zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności jego art. 191, posiada kompetencje do zawierania umów międzynarodowych oraz do realizacji obowiązków z nich wynikających.

Unia Europejska oświadcza ponadto, że przyjęła już instrumenty prawne, wiążące wobec jej państw członkowskich, obejmujące wszystkie sprawy uregulowane protokołem uzupełniającym.

Wnioski sprawozdawcy

Uzupełniający protokół z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczący odpowiedzialności i odszkodowania w znacznym stopniu przyczyni się do osiągnięcia celów Konwencji o różnorodności biologicznej oraz Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym. Podobnie jak europejska dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za środowisko z 2004 r. protokół uzupełniający będzie w szczególności ukierunkowany na odpowiedzialność i odszkodowanie za szkody dotyczące różnorodności biologicznej powstałe w związku z żywymi zmodyfikowanymi organizmami.

Sprawozdawca popiera decyzję Rady, w której zatwierdza ona protokół uzupełniający z Nagoi – Kuala Lumpur dotyczący odpowiedzialności i odszkodowania ze strony Unii Europejskiej, w odniesieniu do kwestii leżących w kompetencjach Unii.

Sprawozdawca wyraża zadowolenie, że większość krajów podpisała protokół uzupełniający i wzywa je do szybkiej jego ratyfikacji.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	18.12.2012
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	58 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Sophie Auconie, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sandrine Bélier, Milan Cabrnoch, Martin Callanan, Nessa Childers, Tadeusz Cymański, Esther de Lange, Anne Delvaux, Bas Eickhout, Edite Estrela, Karl-Heinz Florenz, Gerben-Jan Gerbrandy, Matthias Groote, Satu Hassi, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Karin Kadenbach, Christa Klaß, Eija-Riitta Korhola, Holger Krahmer, Jo Leinen, Peter Liese, Zofija Mazej Kukovič, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Miroslav Ouzký, Vladko Todorov Panayotov, Antonyia Parvanova, Andres Perello Rodriguez, Pavel Poc, Frédérique Ries, Anna Rosbach, Oreste Rossi, Dagmar Roth-Behrendt, Kārlis Šadurskis, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Theodoros Skylakakis, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Salvatore Tatarella, Thomas Ulmer, Anja Weisgerber, Marina Yannakoudakis
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Margrete Auken, Jutta Haug, Jiří Maštálka, Judith A. Merkies, Miroslav Mikolášik, Giancarlo Scottà, Alda Sousa, Andrea Zanoni
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Emine Bozkurt, Reinhard Bütikofer, Jean Lambert, Csaba Sógor, Josef Weidenholzer