Sprawozdanie - A7-0023/2013Sprawozdanie
A7-0023/2013
Parlament Europejski

SPRAWOZDANIE w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu

29.1.2013 - (2012/2097(INI))

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych
Sprawozdawca: Richard Howitt
Sprawozdawca komisji opiniodawczej (*):
Raffaele Baldassarre, Komisja Prawna
(*) Komisja zaangażowana – art. 50 Regulaminu

Procedura : 2012/2097(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A7-0023/2013
Teksty złożone :
A7-0023/2013
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów społeczeństwa i droga do zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu ożywienia gospodarki

(2012/2097(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 5, 12, 14, 15, 16, 21, 23, 26, 27, 28, 29, 31, 32, 33, 34 i 36 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–   uwzględniając Europejską kartę społeczną, a w szczególności jej art. 5, 6 i 19,

–   uwzględniając Deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy przyjętą w 1998 r. oraz konwencje MOP ustanawiające podstawowe normy pracy w odniesieniu do: zniesienia pracy przymusowej – konwencje nr 29 (1930 r.) i 105 (1957 r.), wolności zrzeszania się i prawa rokowań zbiorowych – konwencje nr 87 (1948 r.) i 98 (1949 r.), zniesienia pracy dzieci – konwencje nr 138 (1973 r.) i 182 (1999 r.) oraz niedyskryminacji w zatrudnieniu – konwencje nr 100 (1951 r.) i 111 (1958 r.),

–   uwzględniając również konwencje MOP dotyczące postanowień o pracy (w umowach zawieranych przez władze publiczne) (konwencja nr 94) oraz dotyczące rokowań zbiorowych (konwencja nr 154),

–   uwzględniając program godnej pracy i globalny pakt na rzecz miejsc pracy opracowane przez MOP i przyjęte na podstawie globalnego konsensusu dnia 19 czerwca 2009 r. na Międzynarodowej Konferencji Pracy,

–   uwzględniając Deklarację dotyczącą sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji przyjętą zgodnie przez 183 państwa członkowskie MOP dnia 10 czerwca 2008 r.,

–   uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka (1948 r.) i inne instrumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych w dziedzinie praw człowieka, w szczególności Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (1966 r.), Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (1966 r.), Międzynarodową konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (1965 r.), Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (1979 r.), Konwencję o prawach dziecka (1989 r.), Międzynarodową konwencję o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących oraz członków ich rodzin (1990 r.) oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (2006 r.),

–   uwzględniając zasady upodmiotowienia kobiet wydane przez ONZ w marcu 2010 r., zawierające wytyczne dotyczące sposobów upodmiotowienia kobiet w miejscu pracy, na rynku i w społeczności, będące wynikiem współpracy między Jednostką Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet (UN Women) a inicjatywą ONZ Global Compact;

–   uwzględniając „Consistency Project”, czyli projekt współpracy między organizacją Climate Disclosure Standards Board (CDSB), Globalną Inicjatywą Sprawozdawczą (GRI), Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) a Konferencją Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD), którego celem jest wspieranie większej spójności w podejściu do zapotrzebowania na pochodzące od przedsiębiorstw informacje dotyczące zmian klimatu i dostarczania tych informacji;

–   uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka oraz konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 8 grudnia 2009 r.[1],

–   uwzględniając Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych zaktualizowane w maju 2011 r.,

–   uwzględniając konwencję OECD o zwalczaniu przekupstwa z 1997 r.,

–   uwzględniając Globalną Inicjatywę Sprawozdawczą,

–   uwzględniając utworzenie Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości (IIRC),

–   uwzględniając duńską ustawę o sprawozdaniach finansowych (z 2008 r.),

–   uwzględniając inicjatywę ONZ „Global Compact”,

–   uwzględniając badanie z października 2010 r. przygotowane dla Komisji na temat rozbieżności dotyczących zarządzania, a występujących między międzynarodowymi instrumentami i normami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw a obowiązującym prawodawstwem europejskim (znane jako „badanie edynburskie”)[2], którego ustalenia przedstawiono w rocznym sprawozdaniu Parlamentu Europejskiego na temat praw człowieka z 2011 r.[3], i które zostało w pełni poparte przez Radę Europejską,

–   uwzględniając ust. 46 i 47 dokumentu Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju w 2012 r. („Rio+20”),

–   uwzględniając zasady odpowiedzialnego inwestowania ONZ,

–   uwzględniając międzynarodową normę ISO 26000, podającą wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności, która została wydana dnia 1 listopada 2010 r.,

–   uwzględniając badanie 99 przedsiębiorstw z 2009 r. pt. „Zieloni zwycięzcy”[4],

–   uwzględniając utworzenie europejskiego forum wielostronnego na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, które rozpoczęło prace dnia 16 października 2002 r.,

–   uwzględniając dyrektywę 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi[5],

–   uwzględniając wniosek Komisji COM(2011)0896 dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zamówień publicznych;

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych[6] zastępujące konwencję brukselską z 1968 r. z wyjątkiem dotyczącym stosunków pomiędzy Danią a innymi państwami członkowskimi,

–   uwzględniając rezolucję Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie działań następczych w związku z zieloną księgą na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw[7],

–   uwzględniając rezolucję Rady z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw[8],

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Upowszechnianie godnej pracy dla wszystkich – Wkład Unii w realizację programu godnej pracy na świecie” (COM(2006)0249) (komunikat Komisji dotyczący godnej pracy),

–   uwzględniają komunikat Komisji zatytułowany „Modernizacja prawa spółek oraz poprawa ładu korporacyjnego w Unii Europejskiej – plan na przyszłość” (COM(2003)0284) (unijny plan działań w zakresie ładu korporacyjnego),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Handel, wzrost i polityka światowa – polityka handlowa jako kluczowy element strategii Europa 2020” (COM(2010)0612),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Pakiet «Odpowiedzialne przedsiębiorstwa»” (COM(2011)0685),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej – budowanie ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym w centrum społecznej gospodarki i społecznych innowacji” (COM(2011)0682),

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–    uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015” (COM(2010)0491),

–    uwzględniając rezolucję z dnia 30 maja 2002 r. w sprawie zielonej księgi Komisji na temat propagowania europejskich ram społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw[9],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: wkład przedsiębiorstw w trwały rozwój[10],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: nowe partnerstwo[11],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych[12],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie strategii UE 2020, w której stwierdzono, że istnieje nierozerwalny związek między odpowiedzialnością przedsiębiorstw a ładem korporacyjnym[13],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 20 listopada 2012 r. w sprawie inicjatywy na rzecz przedsiębiorczości społecznej – budowanie ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym w centrum społecznej gospodarki i społecznych innowacji[14],

–   uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie komunikatu Komisji „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw”[15],

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681),

–   uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinie Komisji Prawnej, Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego oraz Komisji Kultury i Edukacji (A7-0023/2013),

A.  mając na uwadze, że społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nie można wykorzystywać do zmiany międzynarodowo uzgodnionych minimalnych właściwych standardów, lecz do próby pomiaru ich stosowania oraz lepszego zrozumienia, w jaki sposób mogą one być łatwo i bezpośrednio stosowane przez przedsiębiorstwa różnej wielkości;

B.   mając na uwadze, że pojęcie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw stosowane zazwyczaj w instytucjach UE należy postrzegać jako w znacznym stopniu nie do odróżnienia od powiązanych z nim pojęć odpowiedzialnej czy też etycznej przedsiębiorczości, problematyki „środowiska, społeczeństwa i zarządzania”, zrównoważonego rozwoju i rozliczalności przedsiębiorstw;

C.  mając na uwadze, że podejście uwzględniające wiele zainteresowanych stron musi być nadal fundamentem wszelkich popieranych przez UE inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i podstawą najbardziej wiarygodnego stosowania jej zasad przez same przedsiębiorstwa, począwszy od szczebla lokalnego;

D.  mając na uwadze, że w ramach Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej opracowano zdecydowanie najpowszechniej akceptowaną na świecie metodologię przejrzystości w przedsiębiorstwach, a także mając na uwadze, że utworzenie Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości (IIRC) z udziałem najważniejszych światowych organów opracowujących standardy rachunkowości wskazuje, iż włączenie sprawozdawczości dotyczącej zgodności działań przedsiębiorstw z zasadami zrównoważonego rozwoju do sprawozdań finansowych w ciągu niecałych dziesięciu lat stanie się światową normą;

E.   mając na uwadze, że nowatorskie prace prowadzone w ramach książęcego projektu Rachunkowość na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (Accounting for Sustainability), inicjatywy „TEEB (Ekonomika ekosystemów i różnorodności biologicznej) dla biznesu” i Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska umożliwiły przedsiębiorstwom pełne i właściwe zrozumienie pieniężnej wartości zewnętrznych skutków ich działalności dla społeczeństwa i środowiska, a tym samym włączyć ten aspekt w finansowe zarządzanie przedsiębiorstwem;

F.   mając na uwadze zmianę stanowiska w środowisku inwestorów, czego obrazem jest fakt, że 1 123 inwestorów zarządzających łącznym kapitałem w wysokości 32 bilionów USD poparło wydane przez ONZ zasady odpowiedzialnego inwestowania (UNPRI); mając na uwadze, że według szacunków europejskiego forum zrównoważonego inwestowania wielkość światowego rynku społecznie odpowiedzialnych inwestycji wyniosła we wrześniu 2010 r. około 7 bilionów EUR, a 82 inwestorów pod przewodnictwem Aviva Global Investors, zarządzających łącznie kapitałem w wysokości 50 bilionów USD, zaapelowało na szczycie ONZ w sprawie zrównoważonego rozwoju o nadanie obowiązkowego charakteru sprawozdawczości przedsiębiorstw dotyczącej zrównoważonego rozwoju;

G.  mając na uwadze, że utworzenie wielostronnej europejskiej platformy ds. społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, podjęcie szeregu projektów pilotażowych i badawczych oraz działalność dawnej organizacji Alliance for Business oraz stały cenny wkład europejskich organizacji ds. społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym CSR Europe, Europejskiej Akademii Biznesu w Społeczeństwie (EABIS), Europejskiego Forum Inwestycji Społecznych (Eurosif) i Europejskiej Koalicji na rzecz Sprawiedliwości w Biznesie (ECCJ) dały zdecydowany impuls europejskim działaniom w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

H.  mając na uwadze, że niektóre wspólne normy w obszarze społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw mają zasadnicze znaczenie, a także mając na uwadze, że różnice rzeczowe wymagają odmiennego podejścia ze strony przemysłu oraz że w wolnym społeczeństwie społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw nigdy nie może podnieść charytatywnej działalności do rangi obowiązku, co mogłoby ograniczyć gotowość obywateli do dawania;

I.    mając na uwadze, że kodeksy postępowania przedsiębiorstw odegrały ważną rolę w zaszczepieniu i podnoszeniu świadomości społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, ale nie stanowią one wystarczającej odpowiedzi ze względu na częsty brak szczegółowości, niespójność z istniejącymi normami międzynarodowymi, zdarzające się unikanie ważnych kwestii, brak porównywalności i przejrzystości w stosowaniu;

J.    mając na uwadze, że wytyczne ONZ dotyczące przedsiębiorczości i praw człowieka uzgodniono w tej organizacji jednogłośnie przy pełnym poparciu państw członkowskich Unii, Międzynarodowej Organizacji Pracodawców oraz Międzynarodowej Izby Handlowej, przy czym poparto również pojęcie „inteligentnego połączenia” działań regulacyjnych i dobrowolnych;

K.  mając na uwadze, że były specjalny przedstawiciel sekretarza generalnego ONZ ds. praw człowieka John Ruggie na zwołanej przez ówczesną szwedzką prezydencję konferencji poświęconej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zaapelował do państw członkowskich Unii o wyjaśnienie i poparcie kwestii jurysdykcji ekstraterytorialnej w przypadku łamania prawa przez przedsiębiorstwa w krajach trzecich podatnych na zagrożenia mając na uwadze, że apel ten poparto następnie w konkluzjach Rady Europejskiej, ale w odpowiedzi na niego nie podjęto żadnych działań;

L.   mając na uwadze badanie Komisji dotyczące rozbieżności dotyczących zarządzania, występujących między międzynarodowymi instrumentami i normami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw a obowiązującym prawodawstwem europejskim (znane jako „badanie edynburskie”), opublikowane w październiku 2010 r., którego wyniki przypomniano w rocznym sprawozdaniu na temat praw człowieka z 2011 r. i które zostało w pełni poparte przez Radę Europejską i Parlament;

M.  mając na uwadze, że wydane przez OECD wytyczne dotyczące przedsiębiorstw ponadnarodowych to najbardziej wiarygodna międzynarodowa norma społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz mając na uwadze, że ich aktualizacja uzgodniona w maju 2011 r. to istotna szansa na postęp we wdrażaniu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

N.  mając na uwadze, że podjęto wiele międzynarodowych inicjatyw, by nałożyć na przedsiębiorstwa obowiązek sprawozdawczości dotyczącej trwałego rozwoju, w tym wymogu przedstawiania sprawozdań przez chińskie przedsiębiorstwa państwowe, informowania o wdrażaniu wytycznych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw opracowanych przez rząd Indii oraz ujawniania wyników dotyczących trwałego rozwoju wymaganych do notowania na giełdzie przez Brazylię, RPA i Malezję oraz przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd USA;

O.  mając na uwadze, że duńska ustawa o sprawozdaniach finansowych (z 2008 r.), dotycząca informowania o przestrzeganiu zasad trwałego rozwoju w przedsiębiorstwach i obejmująca szczególne dodatkowe wymogi dotyczące sprawozdawczości na temat wpływu na zmiany klimatu i prawa człowieka, okazała się niezwykle popularna wśród duńskich przedsiębiorstw, z których 97% podjęło decyzję o przedstawieniu informacji niezależnie od zasady „przestrzegaj lub wyjaśnij” obowiązującej w ciągu pierwszych trzech lat stosowania ustawy;

P.   mając na uwadze, że Francja i Dania to dwa z czterech państw członkowskich ONZ, których rządy uzgodniły, że będą przodować we wdrażaniu zobowiązania z konferencji ONZ Rio +20 dotyczącego sprawozdawczości przedsiębiorstw w dziedzinie trwałego rozwoju;

Q.  mając na uwadze, że dokonana pod przewodnictwem Holandii aktualizacja wytycznych OECD dotyczących przedsiębiorstw ponadnarodowych była szansą na poprawę ich widoczności i podniesienie ich rangi dzięki systemowi krajowych punktów kontaktowych, położyła kres „powiązaniom inwestycyjnym” uniemożliwiającym pełne zastosowanie wytycznych w łańcuchu dostaw i w pełni uwzględniła wydane przez ONZ zasady dotyczące biznesu i praw człowieka;

R.   mając na uwadze, że w rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie strategii „UE 2020” stwierdzono, że istnieje nierozerwalny związek między odpowiedzialnością przedsiębiorstw a ładem korporacyjnym;

S.  mając na uwadze, że badanie „Green Winners” z 2009 r., obejmujące 99 spółek, wykazało, że w 16 różnych sektorach przemysłu przedsiębiorstwa stosujące strategie społecznej odpowiedzialności osiągają wyniki przewyższające średnią danego sektora o co najmniej 15%, co oznacza dodatkową kapitalizację rynkową w wysokości 498 mln EUR (650 mln USD) na spółkę;

T.   mając na uwadze, że według badania przeprowadzonego w 2012 r. wśród kadry kierowniczej na całym świecie (Global CEO survey) przedsiębiorstwa rozumieją, że wzrost wymaga ścisłej współpracy z miejscową społecznością, a np. ponad 60% spośród badanych zamierza w ciągu najbliższych trzech lat zwiększyć poziom inwestycji mających przyczyniać się do utrzymania pracowników w dobrym zdrowiu;

1.   uznaje, że komunikat Komisji należy do serii deklaracji politycznych, dzięki którym społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest obecnie szerzej propagowana, uwzględniona w polityce UE i stanie się utrwaloną zasadą europejskich działań; zwraca się do Komisji i do państw członkowskich, aby przy przyjmowaniu konkretnych środków mających zachęcać przedsiębiorstwa do zaangażowania się w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw opierały się na strategii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na lata 2014-2020;

2.    podkreśla, że aktywna postawa w kwestii odpowiedzialności społecznej sprawia, że przedsiębiorstwa cieszą się większym zaufaniem i akceptacją społeczną;

3.   zgadza się jednak z przedstawioną w komunikacie analizą, według której stosowanie praktyk społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nadal w znacznej mierze ogranicza się do mniejszości dużych przedsiębiorstw pomimo bezpośrednich apeli w komunikatach Komisji z 2001 i 2006 r., by więcej przedsiębiorstw przyjęło zasady odpowiedzialności społecznej; uważa jednakże, że przedsiębiorstwa angażują się na rzecz społeczeństwa, w którym prowadzą działalność, oraz że społeczna odpowiedzialność może być wprowadzona w przedsiębiorstwach każdej wielkości; zauważa również potrzebę zaangażowania MŚP w debatę na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, bo wiele z nich wprowadza ją w oparciu o bardziej nieformalne i intuicyjne podejście, które wymaga minimalnego obciążenia administracyjnego i nie zwiększa kosztów;

4.   przypomina o strategicznej roli MŚP, które dzięki bliskim związkom z terenem, na którym działają, mogą ułatwić rozpowszechnianie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje do Komisji o rozwijanie – w porozumieniu z organami krajowymi i wielostronnymi platformami – form współpracy sektorowej między MŚP, które umożliwiłyby im zbiorowe stawianie czoła problemom społecznym i środowiskowym;

5.  ubolewa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw opiera się w głównej mierze na normach środowiskowych ze szkodą dla norm społecznych, które mają przecież podstawowe znaczenie w tworzeniu klimatu społecznego sprzyjającego wzrostowi gospodarczemu i spójności społecznej;

6.  uważa, że światowy kryzys finansowy niesie ze sobą realne ryzyko, że decydenci polityczni, również w Unii, odczują skutki własnej zgubnej krótkowzroczności, polegającej na skupianiu się wyłącznie na środkach dotyczących wąsko rozumianej przejrzystości i rozliczalności na rynkach finansowych przy pominięciu pilnej potrzeby zintegrowanego rozwiązywania przez sektor finansowy i sektory przemysłowe palących i nadrzędnych problemów, do których należy niszczenie środowiska i dezintegracja społeczna;

7.   przestrzega, że w przyszłości przedsiębiorstwa mogą być zrównoważone tylko pod warunkiem, że będą funkcjonować w zrównoważonej gospodarce, oraz że może nie być alternatywy wobec dostosowania się do gospodarki niskoemisyjnej obejmującej również ochronę społecznego i przyrodniczego kapitału na świecie, przy czym w procesie tym społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi odgrywać decydującą rolę;

8.   jest przekonany, że należy wzmocnić społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw za pomocą: zwiększania roli globalnych instrumentów dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; nowej dynamiki popularyzowania tej koncepcji przez wiodące przedsiębiorstwa wśród innych przedsiębiorstw; ujawniania przez przedsiębiorstwa informacji dotyczących kwestii społecznych i środowiskowych; stosowania odpowiednich wytycznych; wsparcia udzielanego przez administrację publiczną dla tworzenia odpowiednich warunków do współpracy na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz dostarczania odpowiednich narzędzi i instrumentów takich jak np. system zachęt; solidnej oceny skutków istniejących inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wsparcia nowych inicjatyw społecznych; dostosowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do potrzeb MŚP; zwiększonego uznania, zarówno w środowisku przedsiębiorstw, jak i ogólnie w społeczeństwie, olbrzymiej skali wyzwań społecznych i środowiskowych, przed którymi stoi Europa i cały świat;

9.   popiera Komisję w jej zamiarze pogłębienia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w Europie przez opracowanie wytycznych i popieranie inicjatyw wielostronnych w poszczególnych sektorach przemysłu, a także apeluje do wiodących przedsiębiorstw i stowarzyszeń o przyłączenie się do tej inicjatywy;

10. ponownie zauważa, że w społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nacisk musi przenieść się z procesów na wyniki;

11. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przedstawiona w komunikacie Komisji definicja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która odzwierciedla nowe podejście przyjęte po raz pierwszy przez Komisję podczas forum wielostronnego w 2009 r., stwarza niezbędną szansę na włączenie społeczne i budowanie konsensu oraz właściwie odzwierciedla nowy konsens osiągnięty w tej sprawie przez przedsiębiorstwa i inne zainteresowane strony dzięki jednomyślnemu uzgodnieniu wytycznych ONZ i innych instrumentów, takich jak norma ISO 26000 dotycząca odpowiedzialności społecznej; z zadowoleniem przyjmuje uwzględnianie kwestii społecznych, środowiskowych, etycznych i tych związanych z prawami człowieka w działaniach przedsiębiorstw; kładzie nacisk na fakt, że Komisja musi wprowadzić większe rozróżnienie między: (1) działalnością charytatywną przedsiębiorstw; (2) społeczną działalnością przedsiębiorstw, której podstawą są ustawy, przepisy i normy międzynarodowe; oraz 3) aspołeczną działalnością przedsiębiorstw, która narusza ustawy, przepisy i normy międzynarodowe oraz prowadzi do wyzysku, np. w przypadku pracy dzieci lub pracy pod przymusem, co powinno zostać surowo potępione;

12. podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi również obejmować ich działania w krajach trzecich oraz wobec tych krajów;

13. z zainteresowaniem odnotowuje, że Komisja zaczęła umieszczać odniesienia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w unijnych umowach handlowych; uważa, biorąc pod uwagę podstawową rolę, jaką odgrywają duże przedsiębiorstwa, ich filie i łańcuchy zaopatrzenia w handlu międzynarodowym, że odpowiedzialność społeczna i środowiskowa przedsiębiorstw musi stać się nieodłączną częścią rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju umieszczanego w umowach handlowych zawieranych przez Unię Europejską; wzywa Komisję do opracowania konkretnych wniosków w sprawie wdrożenia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do polityki handlowej;

14. uważa, że społeczna odpowiedzialność powinna obejmować również poszanowanie podstawowych zasad i praw, takich jak zasady i prawa określone przez MOP, w tym zwłaszcza wolność zrzeszania się, prawo do układów zbiorowych, zakaz pracy przymusowej, zniesienie pracy dzieci i wyeliminowanie dyskryminacji w miejscu pracy;

15. wyraża wysokie uznanie dla wkładu komisarzy ds. zatrudnienia, przedsiębiorczości i rynku wewnętrznego oraz ich pracowników w dalekosiężne i konstruktywne podejście zawarte w komunikacie Komisji; uznaje wkład innych służb Komisji za pośrednictwem międzyresortowej grupy ds. społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; niemniej wzywa przewodniczącego Komisji, by osobiście objął przewodnictwo nad działaniami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz zapewnił pełne poczucie odpowiedzialności za zaangażowanie Komisji w tej dziedzinie, zwłaszcza w DG ds. Środowiska i w dyrekcjach zajmujących się stosunkami zewnętrznymi;

16.  wyraża przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi obejmować środki o charakterze społecznym, zwłaszcza w zakresie szkoleń zawodowych, godzenia życia zawodowego i rodzinnego, odpowiednich warunków pracy; ponownie wyraża przekonanie co do korzyści związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, lecz powtarza, że jeżeli korzyści te nie występują w perspektywie krótkoterminowej w danej sytuacji lub w danym przedsiębiorstwie, nie można nigdy wykorzystać tego jako usprawiedliwienia dla podejmowania nieodpowiedzialnych i aspołecznych decyzji; uważa, że przeprowadzono wystarczająco dużo badań wykazujących zasadność ekonomiczną społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i należy priorytetowo potraktować upowszechnianie tych badań; apeluje, by nowe badania dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw były poświęcone ocenie łącznych skutków zmiany zachowań biznesowych w wyniku przyjęcia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, wyrażających się w podejmowaniu ogólnych europejskich i światowych wyzwań, takich jak emisje CO2, wzrost kwasowości wód, skrajne ubóstwo, praca dzieci czy też nierówności, oraz by wnioski z tych badań wykorzystano jako przyszły europejski wkład w opracowywanie światowych inicjatyw w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

17. zgadza się z analizą Komisji, zgodnie z którą społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw nabiera coraz większego znaczenia z punktu widzenia społecznego przyzwolenia na działalność przedsiębiorstw, zważywszy na zasięg protestów społecznych, takich jak ruch antyglobalistów i ruch „Occupy”, a także konfliktów społecznych, a czasem konfrontacyjnych stosunków w przedsiębiorstwach; uważa, że sama Unia musi przyjąć zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw za podstawę jej własnego „przyzwolenia społecznego” w dążeniu do korzyści handlowych i gospodarczych w stosunkach z innymi krajami i regionami świata; jest zdania w szczególności, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi być zasadniczym elementem unijnej polityki handlowej;

18. uznaje, że poważny problem związany z inicjatywami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw pojawia się w sytuacji, w której przedsiębiorstwom twierdzącym, iż stosują zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, udaje się uniknąć kontaktów z najważniejszymi grupami interesu lub drażliwych kwestii mających znaczenie dla ich działalności; wzywa Komisję, aby we współpracy z władzami finansowymi wykorzystała wcześniejsze prace „laboratoriów” społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w celu lepszego określenia, w jaki sposób przedsiębiorstwa i ich podmioty mogą obiektywnie ustalić kwestie społeczne i środowiskowe, które mają istotne znaczenie dla danego przedsiębiorstwa, a także apeluje o sprawiedliwy i wyważony dobór podmiotów angażowanych w inicjatywy przedsiębiorstwa dotyczące społecznej odpowiedzialności;

19. uważa, że konsumenci coraz bardziej skupiają się na działalności przedsiębiorstw charakteryzującej się odpowiedzialnością społeczną, dlatego zachęca przedsiębiorstwa do przejrzystości, zwłaszcza w odniesieniu do operacji wiążących się z obawami etycznymi, społecznymi czy środowiskowymi;

20. podkreśla, że o społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw można mówić tylko wówczas, gdy przestrzega się obowiązujących przepisów prawa i lokalnych układów zbiorowych zawartych między partnerami społecznymi;

21. uważa, że przy ocenie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa należy uwzględnić postępowanie przedsiębiorstw obecnych w łańcuchu dostaw oraz ewentualnych podwykonawców;

Trwałe ożywienie gospodarcze

22. popiera fakt, że w komunikacie Komisji uznano, iż „pomoc w łagodzeniu skutków społecznych obecnego kryzysu gospodarczego” oraz poszukiwanie zrównoważonych modeli biznesowych jest elementem społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję i państwa członkowskie do udzielenia przedsiębiorstwom pomocy– we współpracy z przedstawicielami pracowników – w angażowaniu się w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw; wzywa przedsiębiorstwa do rozważenia inicjatyw na rzecz utrzymania i tworzenia miejsc pracy, w szczególności dla młodzieży i kobiet, we wszystkich obszarach działalności (jak np. zarządzanie i organizacja, rynek, pracownicy, środowisko, społeczeństwo), ze szczególnym uwzględnieniem ludzi, których sytuację utrudnia kilka czynników, np. Romów i osób niepełnosprawnych, zatrudniania nie tylko szeregowych pracowników, ale również wyższej kadry kierowniczej z lokalnego rynku pracy, a także wprowadzenia np. systemu umożliwiającego absolwentom wyższych uczelni odbywanie staży w celu zdobycia doświadczenia zawodowego wymaganego przez pracodawców w sektorze prywatnym;

23 uważa, że przedsiębiorstwa powinny angażować się w rozwiązywanie problemów społecznych, które pogłębia kryzys gospodarczy, np. problemu braku mieszkań i problemu ubóstwa, a także w rozwój społeczności, w których funkcjonują;

24. uznaje fakt, że kryzysowi gospodarczemu towarzyszy wzrost liczby osób pracujących dorywczo, zwłaszcza kobiet, różniące się od siebie warunki pracy, które częściowo powstają z powodu zlecania podwykonawstwa, wymuszona praca w niepełnym wymiarze godzin w przypadku wielu osób chcących pracować w pełnym wymiarze, wzrost liczby przypadków zatrudniania opartego czasami na wyzysku, a także odrodzenie się sektora nieformalnego; wzywa Komisję i europejskie forum wielostronne, by szczegółowo zbadały wzrost podwykonawstwa; apeluje, by prace te inspirowały wytyczne ONZ stosowane do łańcucha dostaw, a zwłaszcza do koncepcji oceny skutków niezależnie od miejsca dostawcy w łańcuchu;

25. zauważa, że przestrzeganie przepisów prawa w zakresie warunków prac fizycznych, opracowanie procedur i polityki dotyczącej zatrudniania i zwalniania, ochrona danych i prywatności pracownika, terminowe płatności wynagrodzeń i innych świadczeń również stanowią element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i wzywa do ich przestrzegania;

26.  przyznaje, że kryzys ma wpływ na strukturę społeczną; z zadowoleniem przyjmuje różnorodne podjęte przez przedsiębiorstwa działania mające na celu włączenie do społeczeństwa czynnego zawodowo grup szczególnie wrażliwych oraz grup w niekorzystnej sytuacji; apeluje do przedsiębiorstw o kontynuowanie tego rodzaju inicjatyw; uznaje jednak, że zamykanie przedsiębiorstw i redukcja kosztów stwarzają niebezpieczeństwo utraty niektórych korzyści osiągniętych dzięki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, takich jak zatrudnianie grup szczególnie wrażliwych, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych, lepsze szkolenie i poprawa statusu tych pracowników, propagowanie innowacyjnych form społecznie użytecznej produkcji i usług, np. spółdzielni kredytowych, propagowanie nowych modeli zatrudnienia w przedsiębiorstwach społecznych i spółdzielniach oraz w ramach sprawiedliwego handlu; uważa w związku z tym, że należy określić normy w zakresie środków o charakterze społecznym; wzywa Komisję do przeprowadzenia poważnej analizy społecznego wpływu kryzysu na te inicjatywy, uwzględniającej problematykę płci i skupiającej się na krajach Europy Południowej, oraz do prowadzenia pełnych konsultacji na temat wyników tej analizy z partnerami społecznymi i stronami zainteresowanymi społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw;

27. uważa, że działania przedsiębiorstw charakteryzujące się społeczną odpowiedzialnością nie tylko przynoszą korzyść społeczeństwu jako całości, ale również przyczyniają się do poprawy wizerunku przedsiębiorstwa i większego docenienia go przez potencjalnych konsumentów, co pomaga mu w uzyskaniu rentowności w dłuższej perspektywie;

28. zauważa, że tworzenie programów rozwoju umiejętności i kształcenia ustawicznego dla pracowników, regularne indywidualne oceny pracowników oraz program zarządzania talentami, jak również ustalanie indywidualnych celów biznesowych i rozwojowych dla pracowników jest źródłem wzrostu motywacji i ich zaangażowania oraz stanowi istotny element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

29. wskazuje, że szczególnie w czasach kryzysu przedsiębiorstwa działające zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw powinny przyczyniać się do rozwijania zdolności innowacyjnych swojego regionu poprzez wprowadzanie innowacyjnych i przyjaznych dla środowiska rozwiązań technologicznych w zakładach produkcyjnych oraz poprzez nowe inwestycje i modernizacje; podkreśla, że włączenie w działalność przedsiębiorstw zagadnień środowiskowych, takich jak różnorodność biologiczna, zmiany klimatu, wydajne korzystanie z zasobów i stan środowiska, przyniesie możliwości wspierania trwałego ożywienia gospodarczego;

30. uważa, że kryzys finansowy w niektórych przypadkach może mieć wpływ na zaufanie pracowników do przedsiębiorstw w kwestii ich zobowiązań do zapewnienia długoterminowych prywatnych uprawnień emerytalnych, biorąc pod uwagę różnorodność systemów emerytalnych w UE; zachęca odpowiedzialne przedsiębiorstwa do zajęcia się tym problemem we współpracy z Komisją i partnerami społecznymi, w tym przez wprowadzenie jawnych, obejmujących wszystkich i opartych na przepisach ustaleń w kwestii zarządzania inwestycjami emerytalnymi, będących elementem szerszego wyzwania, jakim jest podjęcie w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw problemu starzenia się społeczeństwa w epoce zmian demograficznych; uważa, że przywrócenie zaufania między pracownikami a przedsiębiorstwami jest kluczowe dla trwałego ożywienia gospodarczego;

Organizacja międzynarodowa i wielostronne sposoby podejścia

31. wyraża wysokie uznanie dla faktu, że w komunikacie Komisji położono nacisk na zaostrzenie i wdrożenie standardów międzynarodowych oraz – biorąc pod uwagę aktualizację wytycznych OECD w 2011 r. i uzgodnienie wytycznych ONZ – uważa, że działania UE muszą obecnie głównie skupiać się na wspieraniu oraz realizacji tych wytycznych i zasad w europejskich przedsiębiorstwach; podkreśla, że powyższe wytyczne OECD zostały zdefiniowane i zatwierdzone na szczeblu międzynarodowym z myślą o stworzeniu i utrzymaniu równych szans dla wszystkich przy jednoczesnym wspieraniu otwartych, uczciwych i odpowiedzialnych praktyk gospodarczych na całym świecie; sugeruje, aby Komisja co roku przedkładała Parlamentowi i Radzie sprawozdanie z wdrażania tych wytycznych OECD;

32. podkreśla znaczenie prowadzenia polityki unijnej dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w sposób uzupełniający do rozwoju przepisów międzynarodowych, aby uniknąć rozbieżnej interpretacji czy też ryzyka powstania korzystnej lub niekorzystnej sytuacji w zakresie konkurencji na szczeblu krajowym bądź międzynarodowym;

33 kładzie nacisk na fakt, że każde z 27 państw członkowskich musi przyspieszyć przegląd krajowych planów działania dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także opracowywanie krajowych planów wdrażania odpowiednich wytycznych OECD i wytycznych ONZ, które powinny zostać ukończone najpóźniej do grudnia 2013 r.; uważa, że państwa członkowskie powinny dopilnować, by plany te były przygotowywane z udziałem wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych, organizacji pracodawców i krajowych instytucji praw człowieka; wzywa UE do ułatwiania czerpania nauk z doświadczeń tych państw członkowskich, które są obecnie zaangażowane w ten proces; zachęca państwa członkowskie do inspirowania się wytycznymi zawartymi w normie ISO 26000, najnowszymi wytycznymi Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej oraz wytycznymi przygotowanymi przez Europejską Grupę Krajowych Instytucji Praw Człowieka;

34. wzywa do większej spójności polityki na szczeblu UE przez dostosowanie zamówień publicznych, kredytów eksportowych, dobrego rządzenia, konkurencji, rozwoju, handlu, inwestycji i innych dziedzin polityki oraz porozumień do międzynarodowych norm w dziedzinie praw człowieka, socjalnych i środowiskowych zawartych w odpowiednich wytycznych i zasadach OECD i ONZ; w związku z tym wzywa do podejmowania działań na rzecz współpracy z organami reprezentującymi pracowników, pracodawców i konsumentów oraz do wykorzystywania odpowiedniego doradztwa krajowych instytucji praw człowieka, jak „Propozycja Europejskiej Grupy dla WE w sprawie praw człowieka i przetargów”; wzywa do przeprowadzania konstruktywnych i odpowiednich ocen skutków wniosków ustawodawczych pod względem ewentualnych niespójności z wytycznymi ONZ oraz kładzie nacisk na koordynację z grupą roboczą ONZ ds. biznesu i praw człowieka w celu uniknięcia rozbieżnych i niespójnych interpretacji wytycznych ONZ;

35. z zadowoleniem przyjmuje w szczególności włączenie sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych do specjalnych europejskich wytycznych dotyczących biznesu i praw człowieka; uznaje autentyczne dylematy wynikające z konieczności ochrony prywatności i zwalczania nielegalnych treści z jednej strony, a z drugiej strony z celu, jakim jest obrona wolności słowa, czego przykładem są niedawne kontrowersje wokół antyislamskiego nagrania wideo umieszczonego na portalu YouTube; apeluje, by wiele więcej europejskich przedsiębiorstw zaangażowało się w czołową wielostronną inicjatywę w tej dziedzinie, czyli Global Network Initiative (GNI), w której uczestniczą obecnie przede wszystkim przedsiębiorstwa z siedzibą w USA;

36. podkreśla z naciskiem, że wszystkie „środki finansowe na handel i rozwój” oferowane podmiotom sektora prywatnego w ramach instrumentów inwestycyjnych UE, a także te oferowane przez Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju powinny być opatrzone klauzulami umownymi wymagającymi zgodności z wytycznymi OECD dotyczącymi przedsiębiorstw ponadnarodowych i wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, a towarzyszyć im powinny przepisy dotyczące rozliczalności oraz jasny mechanizm składania skarg; ponownie wzywa państwa członkowskie, by zastosowały te same zasady do przyznawania przedsiębiorstwom kredytów eksportowych;

37. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą krajowych planów działania na rzecz realizacji wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do odgrywania większej roli we wspieraniu ich realizacji na wysokim szczeblu oraz zachęcaniu do skutecznego monitorowania i sprawozdawczości; apeluje o wprowadzenie „procesu wzajemnej oceny” między państwami członkowskimi w celu poczynienia postępów w realizacji; wzywa Komisję i ESDZ do przeprowadzenia oceny wdrażania planów działań i działań podjętych na szczeblu Unii oraz do przedstawienia sprawozdania Radzie Europejskiej i Parlamentowi przed końcem 2014 r.;

38. dostrzega fakt, że przedsiębiorstwa coraz częściej funkcjonują w państwach podatnych na zagrożenia oraz że ich obowiązkiem jest dbanie o ochronę pracowników przed konfliktami, terroryzmem i zorganizowaną przestępczością; podkreśla jednak z naciskiem, że przedsiębiorstwa mają również obowiązek dopilnowania, by ustalenia dotyczące bezpieczeństwa nie szkodziły pokojowi ani bezpieczeństwu innych osób w miejscu prowadzenia działalności, co mogłoby narazić je na oskarżenia o współudział w łamaniu praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie by zapewniły znacznie powszechniejsze stosowanie międzynarodowych dobrowolnych zasad bezpieczeństwa oraz by dążyły do porozumienia w sprawie międzynarodowych ram prawnych dotyczących regulowania i monitorowania działalności prywatnych agencji wojskowych i agencji ochrony, a także nadzoru nad nią;

39. wzywa przedsiębiorstwa i inne zainteresowane strony do konstruktywnego zaangażowania się w prowadzony przez Komisję proces opracowywania sektorowych wytycznych dotyczących praw człowieka oraz do stosowania powstałych w tym procesie wytycznych;

40. wzywa Komisję, a zwłaszcza jej DG ds. Sprawiedliwości, do przedstawienia wniosków jeszcze bardziej ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sądach UE w najbardziej skrajnych, oczywistych przypadkach łamania praw człowieka lub praw pracowniczych przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w Europie, ich jednostki zależne, podwykonawców lub partnerów biznesowych, zgodnie z zaleceniem specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. biznesu i praw człowieka;

41. zauważa również potrzebę opracowania i stworzenia mechanizmów zgłaszania naruszeń dotyczących praw człowieka w ramach indywidualnych przedsiębiorstw;

42. uważa, że badanie zatytułowane „Green Matters” ostatecznie udowadnia pozytywny związek między stosowaniem przez przedsiębiorstwa zasad społecznej odpowiedzialności a uzyskiwaniem lepszych wyników finansowych przy wychodzeniu z kryzysu; popiera koncepcję odpowiedzialnej konkurencyjności i podkreśla, że potencjalny rynek społecznie i środowiskowo użytecznych towarów i usług nadal stanowi podstawową szansę rynkową dla przedsiębiorstw oraz dla zaspokajania potrzeb społecznych;

43. podziela pogląd przedsiębiorstw wskazany w „Global CEO Survey 2012”, zgodnie z którym trwały wzrost przedsiębiorstw wymaga ścisłej współpracy z miejscową społecznością, lokalnymi organami władzy i partnerami biznesowymi oraz inwestowania we wspólnoty lokalne; popiera intensyfikację inicjatyw przedsiębiorstw dotyczących tworzenia miejsc pracy, szkolenia, udziału w zarządzaniu ograniczonymi zasobami oraz w stosowaniu zdrowych rozwiązań, a także wzywa do intensyfikacji tego rodzaju działań;

44. wzywa Komisję, a zwłaszcza jej DG ds. Handlu, do przejścia od biernego do aktywnego podejścia do wytycznych OECD, m.in. poprzez przyjęcie deklaracji OECD w sprawie międzynarodowych inwestycji i przedsiębiorstw wielonarodowych, przez propagowanie i stałe poparcie wytycznych OECD w delegaturach UE w krajach trzecich, finansowanie inicjatyw budowania potencjału z udziałem przedsiębiorstw, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego w krajach trzecich z myślą o wdrożeniu wspomnianych wytycznych, zapewnianie wyraźnego wzmiankowania wytycznych we wszystkich nowych porozumieniach między Unią a państwami trzecimi, w tym we wszystkich umowach o handlu i inwestycjach; uważa, że Unia powinna czynić większe starania na polu dyplomacji, by na arenie międzynarodowej przekonać więcej państw do ich podpisania oraz – we współpracy z państwami członkowskimi – w konkretnej formie popierać grupy społeczeństwa obywatelskiego sygnalizujące konkretne przypadki rzekomych naruszeń;

45. uważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest istotnym narzędziem pomagającym Unii we wspieraniu wdrażania konwencji MOP na arenie międzynarodowej; wzywa Komisję do udzielenia wsparcia europejskim organizacjom i związkom zawodowym pragnącym przeprowadzić projekty dotyczące wytycznych OECD i innych międzynarodowych standardów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w celu tworzenia potencjału w krajach trzecich; wzywa Komisję do wyznaczenia konkretnego celu dotyczącego wynegocjowania i uzgodnienia nowych umów ramowych w sprawach dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz do zachęcenia partnerów społecznych do zawierania takich umów w ramach ich nowego, sektorowego podejścia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; zachęca Komisję, a w szczególności DG ds. Zatrudnienia, do włączenia norm pracy do zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez realizację projektów pilotażowych dotyczących godnej pracy z udziałem rządów krajów trzecich;

46. zgadza się z komunikatem Komisji „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw”, w którym mówi się, że „poszanowanie dla mającego zastosowanie prawodawstwa, a także dla układów zbiorowych pomiędzy partnerami społecznymi jest warunkiem wstępnym wypełniania zobowiązań wynikających z [...] odpowiedzialności [społecznej przedsiębiorstw]”; jest zdania, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna uzupełniać ustawodawstwo, układy zbiorowe i dialog z pracownikami zrzeszonymi w związkach zawodowych, ale w żadnym przypadku ich nie zastępować, a przedsiębiorstwa powinny zobowiązać się do omawiania z pracownikami i ich przedstawicielami polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i takich elementów, jak roczne sprawozdanie przedsiębiorstwa na temat społecznych i środowiskowych skutków prowadzonej działalności; jest przekonany, że fakultatywne ramy zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw należy przyjąć w oparciu o ewentualną treść takich ram, zgodnie z opisem w dokumencie roboczym Komisji w tej sprawie;

47. wzywa UE, a zwłaszcza Komisję:

(1) do dopilnowania, by kwestia CSR i praw człowieka figurowała wśród priorytetów poszczególnych instrumentów finansowych w nowych wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014-2020 oraz

(2) do rozwinięcia szczególnego wsparcia w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka dla szkolenia i ogólnego budowania potencjału w dziedzinie CSR i praw człowieka wśród organizacji społeczeństwa obywatelskiego, krajowych instytucji praw człowieka, obrońców praw człowieka, związków zawodowych oraz innych organizacji zajmujących się prawami człowieka;

48. wyraża uznanie dla tych przedsiębiorstw, które wykorzystały szczyt ONZ „Rio+20” do wyrażenia poparcia dla nowej światowej konwencji dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w systemie ONZ; jest zdania, że chociaż przyjęcie takiej konwencji jest prawdopodobnie kwestią lat, to jednak UE powinna konstruktywnie zaangażować się w debatę; mimo to uważa, że debata taka nie może odwrócić uwagi decydentów w przedsiębiorstwach i organach rządowych od wdrażania dotychczasowych instrumentów z dziedziny społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, co jest pilnie potrzebne; zwraca uwagę na fakt, że poza systemem ONZ istnieją różne modele potencjalnych sposobów powstawania nowych form światowego zarządzania w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, np. dzięki propagowaniu wytycznych OECD w państwach niebędących członkami tej organizacji lub dzięki niezależnej inicjatywie rządów o podobnym nastawieniu; wzywa Unię, Komisję i państwa członkowskie do opracowania i upowszechniania specjalnych propozycji dotyczących konkretnych i sprawdzalnych działań przedsiębiorstw, które zostaną uzgodnione w ramach proponowanych przez ONZ celów trwałego rozwoju na okres po 2015 r.;

Polityka publiczna na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

49. popiera pogląd, zawarty już w sprawozdaniu forum wielostronnego z czerwca 2004 r., że władze publiczne mogą wnieść znaczący wkład poprzez wykorzystanie funkcji zrzeszania, motywowania i funkcji regulacyjnych w celu zwiększenia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, również przy udzielaniu zamówień publicznych, oraz wzywa państwa członkowskie do stworzenia znacznego nowego bodźca do tych wysiłków;

50. domaga się, by spójność z wytycznymi i zasadami OECD oraz ONZ była priorytetem tam, gdzie UE lub państwa członkowskie są partnerami biznesowymi (np. w kontekście zamówień publicznych, w przedsiębiorstwach państwowych, spółkach joint venture, przedsiębiorstwach społecznych, przy gwarancjach kredytów eksportowych czy przy projektach na dużą skalę w krajach trzecich), co powinno znaleźć odzwierciedlenie w specjalnych klauzulach powodujących konsekwencje dla przedsiębiorstw otwarcie naruszających standardy społeczne, środowiskowe oraz związane z prawami człowieka;

51. podkreśla znaczenie dokumentu ramowego ONZ pt. „Ochrona, poszanowanie, naprawa” i uważa, że trzy wymienione w nim filary, a mianowicie odpowiedzialność państwa za ochronę przed naruszeniami praw człowieka, spoczywający na przedsiębiorstwach obowiązek poszanowania praw człowieka oraz konieczność zapewnienia skuteczniejszego systemu odszkodowań powinny być przedmiotem odpowiednich środków umożliwiających ich stosowanie;

52. podkreśla, że przedsiębiorstwa europejskie i ich spółki zależne oraz podwykonawcy, z uwagi na ich znaczenie w międzynarodowej wymianie handlowej, odgrywają zasadniczą rolę w promowaniu i upowszechnianiu norm społecznych oraz norm pracy na świecie; przyznaje, że skargi na firmy unijne działające za granicą są częściej rozwiązywane w bardziej skuteczny sposób na miejscu; poleca krajowe punkty kontaktowe OECD jako zlokalizowane w poszczególnych państwach pozaprawne instrumenty, które mogą pośredniczyć w szeregu sporów dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa jednak do dołożenia przez firmy większych starań w związku z rozwijaniem instrumentów poświęconych skargom, dostosowanych do kryteriów skuteczności określonych w wytycznych ONZ i do poszukiwania dalszych miarodajnych wskazówek w uznanych na świecie zasadach i wytycznych, zwłaszcza niedawno aktualizowanych wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, dziesięciu zasadach inicjatywy ONZ „Global Compact”, wytycznych zawartych w normie ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, Trójstronnej deklaracji zasad MOP dotyczącej przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej;

53. z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji polegający na zmianie przepisów prawa prywatnego międzynarodowego zawartych w rozporządzeniu Bruksela I, a zwłaszcza wprowadzenie zasady „forum necessitatis”; podkreśla potrzebę dalszego rozwijania skutecznego dostępu do środków odwoławczych dla ofiar naruszeń praw człowieka wynikających z działań korporacyjnych poza UE za pomocą reformy rozporządzeń Bruksela I i Rzym II; apeluje o skuteczne środki służące usuwaniu istniejących barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości, jak np. nadmierne koszty procesowe, za pomocą inicjatyw, takich jak opracowanie minimalnych norm dochodzenia roszczeń zbiorowych lub rozwiązania dla problemu odrębnej osobowości prawnej firm.

54. apeluje o opracowanie skuteczniejszych standardów przejrzystości i odpowiedzialności dla unijnych firm technologicznych w związku z eksportem technologii, które mogą być wykorzystane do łamania praw człowieka lub działania wbrew interesom bezpieczeństwa UE;

55. apeluje o stosowanie zasady „know your end user” (poznaj użytkownika końcowego) w celu zapewnienia większej kontroli i zapobiegania łamaniu praw człowieka zarówno na początku, jak i na końcu łańcucha zaopatrzenia, produkcji czy też obiegu rynkowego;

56. uważa, że państwa członkowskie powinny rozliczać przedsiębiorstwa z przyjmowania zasad i aktywnej polityki zapobiegania dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu, wspierania równouprawnienia płci i poszanowania praw podstawowych wszystkich ludzi;

57. mając na względzie wielostronne podejście do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, zachęca Komisję i państwa członkowskie do rozważenia szerszego udziału obserwatorów w odbywających się dwa razy w roku posiedzeniach grupy wysokiego szczebla, by włączyć do ich grona obu sprawozdawców z właściwych komisji Parlamentu Europejskiego, przedstawicieli Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, Rady Praw Człowieka ONZ i Międzynarodowej Organizacji Pracy, a także po jednym obserwatorze wyznaczonym przez europejskie środowisko biznesowe, związki zawodowe i społeczeństwo obywatelskie w porozumieniu z komitetem koordynacyjnym forum wielostronnego;

58. przyznaje, że apel dotyczący wskazanej w deklaracji z Laeken z 2001 r. konieczności zbliżenia instytucji Unii do obywateli jest aktualny; popiera formalne rozważenie propozycji „Solidarité” dotyczącej międzyinstytucjonalnego programu na rzecz zasobów ludzkich w instytucjach UE i mającej ułatwiać zaangażowanie się personelu i stażystów instytucji w działania na rzecz społeczności w formie dobrowolnej działalności humanitarnej i pozytywnych działań społecznych, zarówno w ramach szkoleń dla personelu, jak i dobrowolnych akcji; podkreśla, że proponowany program przewiduje oszczędne gospodarowanie i dużą wartość dodaną oraz przyczyniłby się do realizacji strategii i programów UE; apeluje do wszystkich państw członkowskich o włączenie wolontariatu pracowniczego do krajowych planów działań; wzywa do podpisania porozumienia za pośrednictwem Europejskiego Centrum Wolontariatu z myślą o zaangażowaniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego z całej Europy we włączanie biznesu w realizację tego celu;

59. wzywa przedsiębiorstwa do zachęcania swoich pracowników do międzynarodowego wolontariatu, aby ułatwiać powstawanie synergii między sektorem publicznym a sektorem prywatnym w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju; apeluje do Komisji o wsparcie zmierzających w tym kierunku inicjatyw przedsiębiorstw za pomocą przyszłego europejskiego korpusu wolontariuszy w dziedzinie pomocy humanitarnej;

60. jest zdania, że państwa członkowskie powinny zachęcać przedsiębiorstwa do opracowywania polityki i wdrażania środków dotyczących konieczności poszanowania życia prywatnego i rodzinnego wszystkich pracowników; jest przekonany, że ta polityka i te środki powinny być zgodne z zasadą równości i obejmować negocjacje na temat długości i organizacji czasu pracy oraz poziomu wynagrodzenia, dostępności dla pracowników pewnych praktycznych udogodnień i elastycznych warunków pracy, łącznie z charakterem umów o pracę i możliwościami korzystania z przerw w karierze;

61. zauważa, że wskaźniki społeczne nie nadążają za wskaźnikami środowiskowymi, jeśli chodzi o ocenę ekonomiczną i ogólną specyfikę wielu inicjatyw z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wbrew przewodnikowi po społecznie odpowiedzialnych zamówieniach uważa, że sama Unia ma zbyt wiele ograniczeń w tej dziedzinie; apeluje o podniesienie analizy oceny kapitału społecznego do rangi szeroko zakrojonej, prowadzonej przez Europę debaty na temat lepszego włączania wpływu społecznego w zrównoważone zarządzanie przedsiębiorstwem; popiera finansowanie projektów pilotażowych dotyczących opracowania wskaźników społecznych, społecznych agencji ratingowych i praktyki audytu społecznego stosowanego w niektórych państwach członkowskich i sektorach gospodarki;

62. z zadowoleniem przyjmuje uznanie roli, jaką muszą odgrywać zamówienia publiczne w praktycznym propagowaniu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, łącznie z dostępem do możliwości dalszego kształcenia, równouprawnienia, uczciwego handlu, a także integracją pracowników znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz osób niepełnosprawnych, co może być impulsem do większego zaangażowania społecznego ze strony przedsiębiorstw; uważa jednak, że nie ma jasnego rozeznania, w jakiej mierze kolejne zmiany zasad regulujących udzielanie zamówień publicznych w Unii zostały istotnie przejęte przez organy publiczne i jaki uzyskano całościowy skutek w formie poprawy środowiskowych lub społecznych wyników przedsiębiorstw oraz zachęcania do stosowania zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje, by kolejne badania i oceny skutków prowadziły do opracowania jasnych zaleceń dotyczących wprowadzania zrozumiałych zachęt dla przedsiębiorstw; wzywa, by badania te obejmowały analizę coraz powszechniejszej praktyki włączania klauzul społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do zakupów „prywatnych”, czyli umów między przedsiębiorstwami, i zwraca się o wskazanie dobrych praktyk w tej dziedzinie;

63. zachęca do korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych i mediów społecznościowych do przyciągania osób z całego świata zainteresowanych bardziej aktywnym udziałem w konsultacjach wielostronnych;

64. pochwala wiele państw członkowskich za znaczne wysiłki na rzecz opracowania i realizacji krajowych planów działania dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w konsultacji z wielostronnymi platformami w wielu krajach UE; wyraża jednak zaniepokojenie faktem, że znaczna liczba środków polityki publicznej nie przyniosła jeszcze wyraźnych i widocznych skutków postaci zwiększania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje o więcej badań i ocen środków publicznej polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na szczeblu europejskim; wzywa Komisję, by sama dała przykład, jak być odpowiedzialnym pracodawcą, i opublikowała własne sprawozdanie na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zgodnie z wydanym przez Globalną Inicjatywę Sprawozdawczą dodatkiem dotyczącym sektora publicznego, przyznała swoim pracownikom czas wolny na realizację inicjatyw pracowniczych na zasadzie wolontariatu oraz dokonała przeglądu inwestycji w fundusze emerytalne na podstawie kryteriów etycznych;

65. apeluje, by Europejski Rok Obywateli (2013) obejmował specjalny wątek dotyczący postaw obywatelskich w biznesie, zachęcający przedsiębiorców i środowisko biznesu do zaangażowania w dotychczasowe inicjatywy z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w państwach członkowskich i na szczeblu Unii, by propagować i rozwijać pojęcie „dobrego obywatela-członka przedsiębiorstwa”;

66. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza oprzeć nowy system nagród na dotychczasowych praktykach w tej dziedzinie; jest zdania, że nagrody mogą zachęcać do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, ale tylko pod warunkiem, że zwycięzcy będą naprawdę reprezentować najlepsze praktyki na szczeblu krajowym, europejskim i światowym; zachęca Komisję do powołania niezależnej grupy ekspertów mającej oceniać ten aspekt oraz regularnie audytować system w tym roku i w latach kolejnych; apeluje, by promocja nagród odzwierciedlała rzeczywistą złożoność podejmowanych wyzwań i podkreślała wnioski, jakie powinny wyciągnąć wszystkie przedsiębiorstwa, a nie tylko zwycięzcy;

67. uważa, że sprawą podstawowej wagi jest jak najszybsze opracowanie przez Komisję zapowiedzianej wspólnej metodologii pomiaru efektywności środowiskowej opartej na kosztach ponoszonych przez cały cykl życia produktu; jest przekonany, że taka metodologia byłaby przydatna zarówno z punktu widzenia przejrzystości informacji dostarczanych przez przedsiębiorstwa, jak i dokonywanej przez władze publiczne oceny efektywności środowiskowej przedsiębiorstw;

68. wzywa Komisję do przyspieszenia działań zmierzających do przedstawienia w jej programie prac nowych wniosków służących wypełnieniu luk w zarządzaniu w odniesieniu do międzynarodowych standardów dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, jak zalecono w zamówionym przez nią „badaniu edynburskim”;

69. wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz poprawy skuteczności polityki promującej społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw m.in. przez wprowadzenie wynagradzania za odpowiedzialne zachowania przedsiębiorstw w formie zachęt w ramach polityki inwestycyjnej i w dostępie do inwestycji publicznych;

70. wyraża uznanie dla planów Komisji dotyczących postępów w inicjatywach na rzecz odpowiedzialnej produkcji i konsumpcji; uważa, że Unia może korzystać z doświadczeń zdobytych w ramach inicjatyw z dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w których przeprowadzono specjalne szkolenia i działania z zakresu tworzenia potencjału dla pracowników przedsiębiorstw odpowiedzialnych za zakupy; jest zdania, że planowana inicjatywa dotycząca przejrzystości może być ważną siłą napędową ruchu etycznej konsumpcji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia wykonalności i zasadności utworzenia europejskiego społecznego znaku jakości przyznawanego wszystkim przedsiębiorstwom zaangażowanym w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, by zapewnić lepszą widoczność ich starań w tym zakresie w oczach konsumentów i inwestorów oraz do stałego propagowania – w oparciu o istniejące inicjatywy dotyczące etykietowania – współpracy oddolnej pod auspicjami Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Społecznej i Ekologicznej Akredytacji i Etykietowania (ISEAL); proponuje, aby przedsiębiorstwa, które otrzymają taki europejski znak jakości, były regularnie monitorowane pod względem ich zgodności z postanowieniami o charakterze społecznym należącymi do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a określonymi w kryteriach znaku jakości;

Powiązanie społecznie odpowiedzialnych inwestycji z ujawnianiem informacji

71. zauważa, że głównym motorem rynku społecznie i trwale odpowiedzialnych inwestycji jest zapotrzebowanie inwestorów instytucjonalnych, lecz zapotrzebowanie to nie może opierać się głównie na aspektach środowiskowych; zauważa również, że ujawnianie informacji inwestorom i konsumentom jest głównym czynnikiem warunkującym społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw i musi opierać się na łatwych do stosowania i mierzalnych zasadach społecznych i środowiskowych; z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji na rzecz zaangażowania się wraz ze społecznością inwestorów w prace dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje, by zaangażowanie to zdecydowanie bazowało na poparciu dla zasad ONZ dotyczących odpowiedzialnego inwestowania oraz zasady zintegrowanej sprawozdawczości;

72. zauważa, że w interesie beneficjentów inwestycji długoterminowych, takich jak fundusze emerytalne, leży zrównoważony zwrot z inwestycji i odpowiedzialne zachowania przedsiębiorstw; jest zdania, że zachęty dla agentów inwestycyjnych powinny być rzeczywiście zgodne z interesami beneficjentów i nie ograniczały się do wąskiej interpretacji tych interesów, skupiającej się wyłącznie na maksymalizacji zysków krótkoterminowych; popiera ramy prawne wspierające ten cel; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja opracowuje wnioski dotyczące inwestycji długoterminowych oraz ładu korporacyjnego, które przyczynią się do rozwiązania tych problemów;

73. popiera Komisję, która zamierza przedstawić wniosek w sprawie ujawniania informacji niefinansowych przez przedsiębiorstwa; wyraża uznanie dla faktu, że wniosek ten opiera się na szerokich konsultacjach społecznych oraz na serii warsztatów z udziałem zainteresowanych stron; zwraca uwagę, że zastosowanie terminu „inne niż finansowe” nie powinno ukrywać rzeczywistych konsekwencji finansowych, jakie dla przedsiębiorstw mają czynniki społeczne, środowiskowe i czynniki dotyczące praw człowieka; jest przekonany, że wniosek ten da UE możliwość zalecenia, aby przedsiębiorstwa europejskie stosowały zasady przewodnie ONZ dotyczące działalności gospodarczej i praw człowieka oraz inicjatywę ONZ Global Compact, a także aby zasady te zostały zharmonizowane z zasadami zintegrowanej sprawozdawczości, opracowywanymi obecnie przez Międzynarodową Radę ds. Sprawozdawczości Zintegrowanej (IIRC); podkreśla, iż wszelkie ewentualne rozwiązania powinny być elastyczne i nie powinny powodować nadmiernych obciążeń administracyjnych i wydatków, zwłaszcza w przedsiębiorstwach zatrudniających mniej niż 500 pracowników; uważa, że system „przestrzegaj lub wyjaśnij” może być użytecznym narzędziem;

74. zauważa, że w celu zwiększenia wiarygodności podejmowanych działań przez przedsiębiorstwo należy zapewnić weryfikację raportu społecznego przez instytucję zewnętrzną;

Przyszłość społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

75. potwierdza dalszą wiodącą rolę europejskiego wielostronnego forum we wspieraniu realizacji propozycji określonych w komunikacie Komisji; przypomina, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw lepiej dostosowana do możliwości MŚP pozwoli na zapewnienie jej większego rozpowszechnienia na poziomie europejskim; wzywa wszystkich uczestników, by przyjęli elastyczne, otwarte i konsensualne podejście do prac forum, w prawdziwym duchu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

76.  kładzie nacisk na fakt, że prawa i swobody związków zawodowych oraz reprezentowanie demokratycznie wybranych organów przedstawicielskich pracowników znajdują się w centrum każdej strategii w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wyraża uznanie dla rozległych unijnych ram branżowego i międzybranżowego dialogu społecznego oraz wzywa do pełnego i czynnego zasięgania opinii oraz angażowania organizacji przedstawicielskich i związków zawodowych, zwłaszcza przy opracowywaniu, wykonywaniu i monitorowaniu procesów i struktur społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, we współpracy z pracodawcami w ramach prawdziwie partnerskiego podejścia; wzywa Komisję do traktowania związków zawodowych i przedstawicieli pracowników, którzy są ważnymi podmiotami, jak partnerów w dialogu na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, na równi z przedsiębiorstwami i innymi zainteresowanymi stronami; uważa, że partnerzy społeczni mogą odgrywać ważną rolę w propagowaniu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która – co należy podkreślić – przyczynia się do dialogu społecznego i ułatwia go;

77. domaga się, by strategie polityczne z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw obejmowały specjalne środki mające na celu uporanie się z bezprawną praktyką wpisywania pracowników na czarne listy i odmawiania im dostępu do zatrudnienia często w związku z ich członkostwem i działalnością w związkach zawodowych oraz rolą przedstawicieli ds. zdrowia i bezpieczeństwa pracy;

78. podkreśla z naciskiem, że każde przedsiębiorstwo, które sporządza czarne listy pracowników lub łamie prawa człowieka i prawa pracownicze, powinno być wykluczone z otrzymywania unijnych dotacji i środków finansowych oraz z udziału w przetargach na zamówienia publiczne na szczeblu Unii, państwa członkowskiego lub organu publicznego;

79. zauważa, że polityka społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw musi być przestrzegana nie tylko przez główne przedsiębiorstwa czy kontrahentów, ale również przez wszystkich podwykonawców i podmioty należące do wykorzystywanych łańcuchów dostaw towarów, pracowników czy usług, niezależnie od tego, czy mają one siedzibę w Unii, czy w państwie trzecim, co zapewni równe warunki w oparciu o zasadę uczciwej płacy i godnych warunków pracy oraz zagwarantuje prawa i swobody związkowe;

80. popiera dyrektywę Komisji w sprawie norm minimalnych w zakresie praw ofiar i apeluje, by polityka społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w określonych sektorach (np. w przewozie pasażerów, ubezpieczeniach, zakwaterowaniu i telekomunikacji) obejmowała pozytywne i praktyczne strategie i struktury wspierania ofiar przestępstw i ich rodzin w czasie kryzysu, a także by opracowano specjalną politykę obejmującą wszystkich pracowników będących ofiarami przestępstw, zarówno w miejscu pracy, jak i poza nim;

81. zgadza się, że niemożliwe jest przyjęcie uniwersalnego podejścia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, lecz uznaje, że wielość inicjatyw, nawet przynoszących większą świadomość znaczenia polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, może powodować dodatkowe koszty i stanowić barierę w realizacji, zagrażając zaufaniu i sprawiedliwym warunkom; jest przekonany, że należy zadbać o wystarczającą elastyczność przy wdrażaniu zasad przewodnich społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw z myślą o specyficznych wymaganiach poszczególnych państw członkowskich i regionów, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości małych i średnich przedsiębiorstw; z zadowoleniem przyjmuje jednakże czynną współpracę Komisji przy udziale Parlamentu i Rady z innymi podmiotami międzynarodowymi z myślą o doprowadzeniu w perspektywie długoterminowej do konwergencji inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz wymianę i pobudzanie dobrych praktyk biznesowych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także działania na rzecz wytycznych zapisanych w międzynarodowej normie ISO 26000, by zapewnić na całym świecie jednolitą, spójną i przejrzystą definicję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję, by skutecznie wspomagała prowadzenie i koordynowanie polityki państw członkowskich UE, ograniczając tym samym ryzyko dodatkowych kosztów, jakie w wyniku rozbieżnych podejść mogą ponosić przedsiębiorstwa działające w kilku państwach członkowskich;

82. uważa, że pogląd, iż społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw do „towar luksusowy” popierany przez przedsiębiorstwa tylko w czasach dobrej koniunktury, został ostatecznie obalony przez stale wysoki poziom zaangażowania przedsiębiorstw na rzecz społecznej odpowiedzialności; jest zdania, że było to przestarzałe założenie, w którym pominięto znaczenie reputacji oraz poziomu zewnętrznych zagrożeń dla rentowności współczesnych przedsiębiorstw; wzywa wszystkich europejskich decydentów, by sami stosowali zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na wszystkich szczeblach polityki gospodarczej, w tym przez umocnienie pozycji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w strategii „Europa 2020”;

83. zaznacza, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna obowiązywać dla całego światowego łańcucha dostaw na wszystkich poziomach podwykonawstwa oraz obejmować postanowienia mające na celu objęcie ochroną migrantów, pracowników tymczasowych i pracowników delegowanych – odnoszące się zarówno do dostawy towarów, jak i do delegowania pracowników czy świadczenia usług – a także powinna opierać się na zasadach sprawiedliwej płacy i godnych warunków pracy oraz gwarantować poszanowanie praw związków zawodowych i wolności; jest zdania, że koncepcja odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw rozumiana jako mechanizm zapewniający społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw wymaga doprecyzowania;

84. pochwala podejmowane w niektórych szkołach biznesu działania propagujące społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, lecz uznaje, że stanowią one jedynie mniejszość; wzywa grupę wysokiego szczebla i państwa członkowskie by we współpracy z Komisją, a w stosownych przypadkach również z uniwersytetami, rozważyły sposoby powszechnego uwzględnienia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, odpowiedzialnego zarządzania i odpowiedzialnych postaw obywatelskich w kształceniu i szkoleniu zawodowym w zakresie zarządzania przyszłych kadr kierowniczych, aby społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw stała się elementem strategicznego zarządzania przedsiębiorstwem, a także poprawiła świadomość w zakresie zrównoważonej konsumpcji; jest zdania, że mogłoby to objąć uczniów angażowanych w programy przedsiębiorczości dla młodzieży; wzywa Komisję do zapewniania dalszego wsparcia finansowego dla projektów z zakresu kształcenia i szkolenia dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach unijnego programu „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”;

85. ponownie wyraża przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna być stosowana w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw w celu stworzenia uczciwych warunków i równych szans; podkreśla jednak, że sposób funkcjonowania przemysłu wydobywczego w krajach rozwijających się wymaga wyjścia poza podejście dobrowolne; podkreśla, że inwestycje przemysłu naftowego w Nigerii są dobrym przykładem ograniczeń społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w formie, w jakiej jest ona obecnie wdrażana, gdyż odnośne przedsiębiorstwa nie podjęły inicjatyw społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw mających na celu stworzenie zrównoważonych praktyk biznesowych lub przyczynienie się do rozwoju krajów przyjmujących; zdecydowanie popiera wniosek ustawodawczy w sprawie przedstawiania odrębnych sprawozdań w odniesieniu do poszczególnych państw, w oparciu o normy Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI), obejmujących sprzedaż i zyski, a także podatki i dochody, w celu powstrzymania korupcji i w celu zapobieżenia unikaniu opodatkowania; wzywa europejskie przedsiębiorstwa wydobywcze działające w krajach rozwijających się do dawania przykładu społecznej odpowiedzialności oraz do propagowania godnej pracy;

86. wzywa do wprowadzenia wymogów dotyczących należytej staranności w zakresie praw człowieka i łańcuchów dostaw na szczeblu UE, które spełnią m.in. wymogi określone w wytycznych OECD dotyczących należytej staranności i odpowiedzialności za łańcuchy dostaw surowców pochodzących z obszarów ogarniętych konfliktem lub wysoce zagrożonych wybuchem konfliktu, a także do zajęcia się m.in. obszarami o potencjalnie dużym negatywnym lub pozytywnym wpływie na prawa człowieka, takimi jak globalne i lokalne łańcuchy dostaw, konflikty na tle surowców mineralnych, zlecanie wykonawstwa na zewnątrz, konfiskaty ziemi oraz regiony, w których prawo pracy i ochrona pracowników nie są wystarczające, czy obszary wytwarzania produktów niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia; wyraża zadowolenie z programów realizowanych już obecnie przez UE, zwłaszcza programu Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) w dziedzinie leśnictwa, oraz ze wsparcia inicjatyw prywatnych takich jak Inicjatywa Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI);

87. wzywa Komisję do podejmowania dalszych działań zmierzających do odblokowania i wzmocnienia potencjału społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu (poprzez powiązanie jej z efektywnym gospodarowaniem zasobami i z efektywnością energetyczną), np. w procesie nabywania surowców przez przedsiębiorstwa;

88. podkreśla, że pomoc UE oferowana rządom państw trzecich we wdrażaniu regulacji społecznych i środowiskowych oraz skuteczne systemy kontroli są niezbędnym uzupełnieniem rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw europejskiego biznesu na całym świecie;

89. sugeruje rządom państw członkowskich, aby zwróciły się do Europejskiego Banku Inwestycyjnego o uwzględnianie klauzuli dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w prowadzonych przez niego działaniach;

90. wzywa Komisję do propagowania odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw na forach wielostronnych poprzez wspieranie ściślejszej współpracy między WTO a innymi wielostronnymi forami zajmującymi się społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, takimi jak MOP i OECD;

91. domaga się wprowadzenia systemu ponadnarodowej współpracy prawnej pomiędzy UE a krajami trzecimi będącymi sygnatariuszami dwustronnych umów handlowych w celu zapewnienia skutecznego dostępu ofiar do wymiaru sprawiedliwości w krajach, w których dochodzi do naruszania przepisów społecznych lub środowiskowych przez korporacje wielonarodowe lub w przypadku nieprzestrzegania przez nie zasad odpowiedzialności społecznej; oraz w celu wspierania opracowywania międzynarodowych procedur sądowych gwarantujących nałożenie w stosownych przypadkach sankcji za naruszanie prawa przez przedsiębiorstwa;

92. domaga się przeprowadzania ocen wpływu nowych technologii na prawa człowieka już na etapie prowadzenia badań i opracowywania ich, w tym również analiz możliwego przebiegu wydarzeń i rozważań dotyczących uznawania praw człowieka w normach projektowych;

93. zauważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest mechanizmem, za pośrednictwem którego pracodawcy mogą wspierać swoich pracowników i społeczności lokalne w krajach rozwijających się, że poszanowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i norm pracowniczych może pozwolić takim krajom na czerpanie korzyści z rozszerzania handlu międzynarodowego oraz że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może zagwarantować sprawiedliwy podział korzyści w celu sprzyjania trwałemu dobrobytowi gospodarczemu i społecznemu oraz wydźwignięciu większej liczby osób z ubóstwa, w szczególności w czasach kryzysu finansowego;

94. zachęca UE do odegrania aktywnej roli w podnoszeniu poziomu wiedzy na temat korzyści, jakie przedsiębiorstwa mogą przynieść społeczeństwu w dziedzinie kultury, edukacji, sportu i młodzieży dzięki ich społecznej odpowiedzialności;

95.  zachęca przedsiębiorstwa medialne, by włączały do polityki odpowiedzialności społecznej przejrzyste normy dziennikarstwa, w tym gwarancję ochrony źródeł informacji i praw osób zgłaszających zachowania nieetyczne;

96. wzywa Komisję do ochrony uznanych, dobrze funkcjonujących inicjatyw z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez wprowadzenie testu w tej dziedzinie, oceniającego wpływ planowanych inicjatyw ustawodawczych i administracyjnych na środki z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, oraz do uwzględniania stosownych wyników przy opracowywaniu wniosków;

97. z zadowoleniem przyjmuje zrównoważone zobowiązania uczestników rynku i wzywa Komisję do monitorowania inicjatyw w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i do dokonywania ich oceny;

98. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

UZASADNIENIE

Najnowszy komunikat Komisji dotyczący społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw umieszcza społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw w ramach myślenia europejskiego, w obszarze polityki, w którym Parlament Europejski pełnił decydująca rolę. Jest on również istotnym krokiem naprzód w odpowiedzi na dialog z Parlamentem i zainteresowanymi stronami biorącymi udział w debacie na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw od czasu wydania poprzedniego komunikatu.

W niniejszym projekcie rezolucji Parlamentu pozytywnie oceniono nowy nacisk położony na europejskie wsparcie światowych inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, potwierdzenie poparcia dla podejścia wielostronnego, definicję, która odzwierciedla konsensus osiągnięty na szczeblu światowym, oraz znacznie bardziej aktywną rolę samej Komisji Europejskiej.

Sprawozdawca uważa, że komunikat jest konstruktywny i przyszłościowy oraz uwzględnia zmiany pod względem społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w Europie i na świecie. Stanowi on silną podstawę przyszłego działania i Parlament Europejski powinien go zdecydowanie poprzeć.

Celem niniejszego sprawozdania jest wniesienie wkładu w debatę za pomocą rozwinięcia niektórych koncepcji zawartych w komunikacie oraz wskazania możliwych luk.

Trwałe ożywienie gospodarcze

Przede wszystkim debata na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw jest umieszczona w kontekście obecnego kryzysu gospodarczego. Przedstawiono argument, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest niezbędna, jeżeli ma nastąpić przywrócenie zaufania do przedsiębiorstw oraz trwałe ożywienie gospodarcze.

Należy zabezpieczyć się przed oskarżeniem o „zielone kłamstwo”, lecz społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw trzeba postrzegać jako szansę, a nie zagrożenie dla konkurencyjności przedsiębiorstw. Częścią własnej „umowy społecznej” Europy jest również dążenie do wzrostu opartego na handlu.

Krótkoterminowe myślenie w Brukseli, które koncentruje się wyłącznie na przejrzystości, odpowiedzialności i rozliczalności tylko rynków finansowych, wiązałoby się z powtórzeniem tych samych błędów, o które oskarżane są podmioty odpowiedzialne za upadek banków.

Nie można wycofać się z istotnego zobowiązania do przekształcenia gospodarki europejskiej i światowej w przyszłą gospodarkę niskoemisyjną. Zrównoważone przedsiębiorstwa mogą działać wyłącznie w gospodarce zrównoważonej.

W związku z tym w niniejszym sprawozdaniu zwrócono się do odpowiedzialnych przedsiębiorstw o wykazanie aktywnego zaangażowania w łagodzenie społecznych skutków kryzysu oraz o uczynienie tego poprzez rozpoczęcie szeregu zaproponowanych działań dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: w dziedzinach tworzenia miejsc pracy, zdrowia w miejscu pracy, stabilności emerytur, promowania płac zapewniających utrzymanie na minimalnym poziomie, eliminowania praktyk wyzysku pracy w łańcuchach dostaw przedsiębiorstw oraz poprzez promowanie nowych rynków społecznie pożytecznych i ekologicznych produktów i usług.

Realizacja światowych inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

Drugim priorytetem niniejszego sprawozdania jest przedstawienie konkretnych koncepcji, które pomogą przełożyć zamiar Komisji na lepszą realizację światowych inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Sprawozdawca twierdzi, że „biegun doskonałości” społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, który Komisja obiecała w 2006 r., zdecydowanie lepiej osiągnięto w 2012 r. poprzez przyjęcie globalnego podejścia ukierunkowanego na przedsiębiorstwa europejskie działające na rynkach światowych.

Sprawozdawca zaleca, aby Komisja Europejska przygotowała ogólne sprawozdanie z realizacji wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, a państwa członkowskie mogą ulepszyć własną ich realizację w ramach procesu wzajemnej oceny, który jest już standardem w ocenie polityk dotyczących praw człowieka. Ponadto obecnie nadszedł czas na zajęcie się delikatną kwestią jurysdykcji eksterytorialnej w przypadkach naruszania praw pracy lub szerzej pojętych praw człowieka przez przedsiębiorstwa europejskie, do czego może dochodzić w państwach trzecich, w których dostęp do wymiaru sprawiedliwości jest ograniczony.

W sprawozdaniu mowa jest również o tym, że Komisja musi pełnić znacznie bardziej aktywną rolę w realizacji Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, uwzględniać je w umowach handlowych i inwestycyjnych, zapewniać wsparcie finansowe na tworzenie zdolności, pomagać w rozpatrywaniu skarg dotyczących rzekomych naruszeń, uzależniać wsparcie finansowe dla przedsiębiorstw od poszanowania wytycznych oraz pomagać w pozyskiwaniu nowych sygnatariuszy na świecie.

W sprawozdaniu położono również nacisk na znaczenie przejrzystości i zintegrowanej sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju jako głównego bodźca dla społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Zaznaczono silne poparcie dla stosowania Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej – wiodącej metodyki wykorzystywanej przez przedsiębiorstwa na całym świecie w sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. W sprawozdaniu poparto również planowany wniosek Komisji w tej sprawie, lecz powinien on być zdecydowanie zgodny z celem Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości, którym jest uczynienie zintegrowanej sprawozdawczości światową normą do końca dziesięciolecia.

W sprawozdaniu poparto zamiar Komisji dotyczący współpracy z inwestorami, zwłaszcza w celu propagowania zasad odpowiedzialnego inwestowania ONZ oraz zaproponowano rozpoczęcie nowej inicjatywy UE dotyczącej stosowania zasady „istotności”.

W sprawozdaniu zalecono także aktywne poparcie UE dla zgłoszonej przez przedsiębiorstwa propozycji konwencji ONZ dotyczącej odpowiedzialności przedsiębiorstw, przedstawionej podczas tegorocznego szczytu ONZ w sprawie zrównoważonego rozwoju „Rio+20”. Sprawozdawca popiera propagowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw za pomocą procesu osiągania celów zrównoważonego rozwoju, rozpoczętego zgodnie z wnioskami ze szczytu.

Podejście wielostronne

Do Parlamentu Europejskiego zwrócono się również o uznanie szczególnego charakteru kształtowania polityki UE dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Przedstawiono koncepcje wykorzystania konwencjonalnego dialogu społecznego, na przykład poprzez ustalenie celu dotyczącego nowych umów ramowych w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i poprzez finansowanie projektów pilotażowych wraz ze związkami zawodowymi w dziedzinie „godnej pracy”.

Do Parlamentu Europejskiego wyraźnie zwrócono się jednak o wsparcie funkcjonowania i rozwoju europejskiego forum wielostronnego na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym za pomocą inicjatyw sektorowych zaproponowanych w komunikacie. Sprawozdawca proponuje dodatkowe inicjatywy związane z ICT i sektorem prywatnej ochrony. Poparto również wielostronne „wspólnoty praktyczne”.

Zaapelowano do grupy wysokiego szczebla państw członkowskich o większą współpracę z innymi zainteresowanymi stronami oraz wskazano konieczność zwrócenia większej uwagi na społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw przez Dyrekcje Generalne Komisji ds. Środowiska i ds. Stosunków Zewnętrznych.

Sektor publiczny i prywatny razem – „inteligentny zestaw”

W sprawozdaniu opowiedziano się za położeniem większego nacisku na wpływ polityki publicznej na społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw. Powinno oznaczać to realizację zaleceń zawartych we własnym „badaniu edynburskim” Komisji na temat luk w zarządzaniu oraz konieczność osiągnięcia konkretnych wyników w zakresie stosowania wskaźników społecznych, zwłaszcza w ramach udzielania zamówień publicznych.

Do Komisji Europejskiej zwrócono się o przyjęcie przewodniej roli poprzez podjęcie własnych zobowiązań w zakresie sprawozdawczości na temat zrównoważonego rozwoju i etyczne zarządzanie własnymi inwestycjami w emerytury oraz o wsparcie wolontariatu pracowników przez personel Komisji.

W sprawozdaniu potwierdzono powiązanie między odpowiedzialnością przedsiębiorstw a ładem korporacyjnym oraz poparto wykorzystanie kodeksów instytucjonalnych i obowiązków dyrektorów w celu zwiększenia odpowiedzialności za społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw i uwzględnienia tego aspektu w obrębie przedsiębiorstwa.

Podkreślono jednak także ciągłe znaczenie uzupełniania się działań prywatnych i dobrowolnych, w szczególności dzięki propagowaniu korzyści wynikających ze wspierania zasady „konwergencji” takich inicjatyw. Stwierdzono, że znacznie lepszym rozwiązaniem jest promowanie dobrowolnej współpracy, zamiast nowych obowiązkowych inicjatyw związanych z oznakowaniem społecznym.

W odniesieniu do wytycznych ONZ elementy te łącznie znane są jako „inteligentny zestaw” regulacyjnych i dobrowolnych sposobów podejścia i faktycznie dla UE inteligentnym rozwiązaniem jest przyjęcie takiego samego podejścia.

Dalsze działania

Poparto wiele różnych innych działań zaproponowanych w komunikacie. Sprawozdawca proponuje położenie dodatkowego nacisku na włączenie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do programu nauczania głównych szkół biznesu, propagowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w małych przedsiębiorstwach w ramach klastrów i wprowadzenie „audytu” w celu zapewnienia autentycznej zgodności planowanych nagród za społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw z najlepszymi praktykami europejskimi i światowymi.

Ponadto sprawozdawca chciałby ponownie wyrazić przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi przejść od procesu do rezultatów. W komunikacie całkowicie słusznie stwierdzono, że znaczne zwiększenie znaczenia przyjęcia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw jest kwestią najwyższej wagi. Niektórymi koncepcjami zalecanymi w sprawozdaniu w celu współpracy z osobami wewnątrz przedsiębiorstw i poza nimi, aby cel ten osiągnąć, są: podjęcie inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach Roku Europejskiego 2013, zbadanie łącznych skutków społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw dla rozwiązywania problemów społecznych i środowiskowych w celu podkreślenia pilnego charakteru wyzwań oraz propozycja nowej „umowy” ze społeczeństwem obywatelskim.

Jeżeli – jak słusznie twierdzi Komisja – społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw oznacza odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo, powinien to być wpływ, do którego dążą przedsiębiorstwa i społeczeństwo.

OPINIA Komisji Prawnej (*) (18.12.2012)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów społeczeństwa i droga do zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu ożywienia gospodarki
(2012/2097(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Raffaele Baldassarre

WSKAZÓWKI

Komisja Prawna zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla wzajemne korzyści płynące ze współpracy między przedsiębiorstwami a społeczeństwem cywilnym, mającej na celu ułatwianie poszukiwania wspólnych strategii oraz wymianę wiedzy i wspólnych oczekiwań; zdecydowanie popiera zatem podjęte przez Komisję zobowiązanie do stworzenia wielostronnych platform poświęconych społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, co ma służyć uwypukleniu współpracy między przedsiębiorstwami a społeczeństwem w zakresie najważniejszych kwestii społecznych i środowiskowych; podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może wymagać ustawowych przepisów ramowych oraz że środki dobrowolne mogą uzupełniać, lecz w żadnym wypadku nie mogą zastępować istniejących przepisów dotyczących ochrony pracowników, ich skutecznej kontroli i ewentualnych sankcji;

2.  jest zaniepokojony skutkami, jakie kryzys gospodarczy mógł mieć dla organizacji pracy; apeluje do Komisji o wykorzystywanie – w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi – wielostronnych platform jako dodatkowego środka propagowania działań mających na celu poszukiwanie zrównoważonych rozwiązań gwarantujących pełne poszanowanie praw pracowniczych w zakresie równości traktowania, organizacji czasu pracy oraz niepewnych form zatrudnienia;

3.  zgadza się z komunikatem Komisji co do kwestii, że przestrzeganie obowiązujących przepisów oraz układów zbiorowych między partnerami społecznymi stanowi nieodłączny warunek odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw; uważa ponadto, że zachowanie społecznie odpowiedzialne obejmuje koniecznie właściwe stosunki ze związkami zawodowymi, a zwłaszcza poszanowanie praw związkowych, stałe informowanie pracowników i organizacji ich reprezentujących, a także angażowanie ich w decyzje przedsiębiorstwa;

4.  uważa, że przy ocenie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa należy uwzględnić postępowanie przedsiębiorstw obecnych w łańcuchu dostaw oraz ewentualnych podwykonawców;

5.  przypomina o strategicznej roli MŚP, które dzięki bliskim związkom z terenem, na którym działają, mogą ułatwić rozpowszechnianie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje do Komisji o rozwijanie – w porozumieniu z organami krajowymi i wielostronnymi platformami – form współpracy sektorowej między MŚP, które umożliwiłyby im zbiorowe stawianie czoła problemom społecznym i środowiskowym;

6.  podkreśla znaczenie prowadzenia polityki unijnej dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w sposób uzupełniający do rozwoju przepisów międzynarodowych, aby uniknąć rozbieżnej interpretacji czy też ryzyka powstania korzystnej lub niekorzystnej sytuacji w zakresie konkurencji na szczeblu krajowym bądź międzynarodowym;

7.  wzywa przedsiębiorstwa do zachęcania swoich pracowników do międzynarodowego wolontariatu, aby ułatwiać powstawanie synergii między sektorem publicznym a sektorem prywatnym w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju; apeluje do Komisji o wsparcie zmierzających w tym kierunku inicjatyw przedsiębiorstw za pomocą przyszłego europejskiego korpusu wolontariuszy w dziedzinie pomocy humanitarnej;

8.  wzywa Komisję, a zwłaszcza jej DG ds. Sprawiedliwości, do przedstawienia wniosków, które stwarzałyby możliwości jurysdykcji eksterytorialnej w sądach UE w przypadkach łamania praw człowieka przez przedsiębiorstwa europejskie lub ich jednostki zależne, podwykonawców bądź partnerów biznesowych;

9.  przyznaje, że stosowanie praktyk i strategii związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw w dużych przedsiębiorstwach ma ogromne znaczenie; wzywa zatem Komisję do podkreślania znaczenia, jakie ma uwzględnianie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w programach edukacji i szkoleń, w szczególności w szkołach biznesu i zarządzania.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

18.12.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

12

0

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Raffaele Baldassarre, Sebastian Valentin Bodu, Françoise Castex, Marielle Gallo, Klaus-Heiner Lehne, Alajos Mészáros, Bernhard Rapkay, Evelyn Regner, Rebecca Taylor, Cecilia Wikström, Tadeusz Zwiefka

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

József Szájer

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (5.12.2012)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów społeczeństwa i droga do zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu ożywienia gospodarki
(2012/2097(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Andrzej Grzyb

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że nowa definicja zawarta w komunikacie Komisji Europejskiej z dnia 25 października 2011 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw(CSR) podkreśla, że zgodność obowiązującymi przepisami prawnymi i umowami zbiorowymi to warunek wstępny odpowiedzialnego działania oraz precyzuje konieczne ramy odpowiedzialności przedsiębiorstw, wzywając je do „integracji kwestii społecznych, środowiskowych, etycznych i tych związanych z prawami człowieka, jak i problemów konsumentów ze swoją działalnością oraz podstawową strategią, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi stronami”; podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi również obejmować ich działania w państwach trzecich oraz wobec tych państw;

2.  z zadowoleniem przyjmuje starania Unii Europejskiej i państw członkowskich zmierzające do dostosowania swoich strategii politycznych do zmienionych w 2011 r. wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz do wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka[1], podkreślając, że starania te – zwłaszcza w dziedzinie globalnej działalności biznesowej – nie są jeszcze równoznaczne z pełnym zaangażowaniem w przestrzeganie odnośnych norm środowiskowych, społecznych oraz związanych z prawami człowieka, a także w ich kontrolowanie;

3.  podkreśla znaczenie oceny spełniania przez dane przedsiębiorstwo wymogów dotyczących społecznej odpowiedzialności z uwzględnieniem łańcucha dostaw; uznaje za kluczowe posiadanie skutecznych i przejrzystych wskaźników pozwalających ocenić dokładny wpływ działalności przedsiębiorstw z systemowego punktu widzenia;

4.  kładzie nacisk na fakt, że każde z 27 państw członkowskich musi przyspieszyć przegląd krajowych planów działania dotyczących CSR, a także opracowywanie krajowych planów wdrażania odpowiednich wytycznych OECD i wytycznych ONZ, które powinny zostać ukończone najpóźniej do grudnia 2013 r.; uważa, że państwa członkowskie powinny dopilnować, by plany te były przygotowywane z udziałem wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych, organizacji pracodawców i krajowych instytucji praw człowieka; wzywa UE do ułatwiania czerpania nauk z doświadczeń tych państw członkowskich, które są obecnie zaangażowane w ten proces; zachęca państwa członkowskie do inspirowania się wytycznymi zawartymi w normie ISO 26000, najnowszymi wytycznymi Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej oraz wytycznymi przygotowanymi przez Europejską Grupę Krajowych Instytucji Praw Człowieka;

5.  podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw wewnątrz UE, ale także w państwach trzecich, powinna zostać rozszerzona na następujące obszary: organizacja pracy, jakość zatrudnienia, równość szans, uczestnictwo w życiu społecznym, zwalczanie dyskryminacji oraz kształcenie ustawiczne;

6.  wzywa do większej spójności polityki na szczeblu UE przez dostosowanie zamówień publicznych, kredytów eksportowych, dobrego rządzenia, konkurencji, rozwoju, handlu, inwestycji i innych dziedzin polityki oraz porozumień do międzynarodowych norm w dziedzinie praw człowieka, socjalnych i środowiskowych zawartych w odpowiednich wytycznych i zasadach OECD i ONZ; w związku z tym wzywa do współpracy z organami reprezentującymi pracowników, pracodawców i konsumentów przy wykorzystywaniu odpowiedniego doradztwa krajowych instytucji praw człowieka, jak „Propozycja Europejskiej Grupy dla WE w sprawie praw człowieka i przetargów”; wzywa do przeprowadzania konstruktywnych i odpowiednich ocen skutków wniosków ustawodawczych pod względem ewentualnych niespójności z wytycznymi ONZ oraz kładzie nacisk na koordynację z grupą roboczą ONZ ds. biznesu i praw człowieka w celu uniknięcia rozbieżnych i niespójnych interpretacji wytycznych ONZ; doceniając znaczenie ram praw człowieka ONZ w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw znaczenie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym jej art. 16, który gwarantuje podstawowe prawo prowadzenia działalności gospodarczej, które należy odpowiednio uwzględnić i które powinno służyć jako punkt odniesienia dla wspierania strategii na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w UE; podkreśla znaczenie znalezienia równowagi między swobodą prowadzenia działalności gospodarczej a innymi prawami gwarantowanymi w Karcie, a także uznawanymi na świecie zasadami i wytycznymi dotyczącymi CSR; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej na rzecz gromadzenia dowodów i informacji o istnieniu i interpretacji swobody prowadzenia działalności gospodarczej;

7.  zobowiązuje się do dalszego konsekwentnego przypominania o swoich oczekiwaniach, że instytucje i urzędnicy UE, w tym specjalny przedstawiciel UE ds. praw człowieka, a także specjalni przedstawiciele UE w poszczególnych krajach i regionach będą podejmować starania prowadzące do dokonywania postępów w związku z normami społecznymi, środowiskowymi i w zakresie praw człowieka we wszystkich zewnętrznych stosunkach i działaniach UE; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia ocen wpływu praw podstawowych przed zawarciem i podczas oceniania wielostronnych i dwustronnych umów handlowych i inwestycyjnych oraz przyznawania pomocy rozwojowej, i do zagwarantowania, że prawa te będą respektowane;

8.  uznaje, że krajowe instytucje praw człowieka stosujące zasady paryskie zajmują odpowiednią pozycję, aby udzielać wsparcia przy wdrażaniu wytycznych ONZ, w tym ułatwiać, a nawet zapewniać, dostęp do środków odwoławczych; wzywa UE i państwa członkowskie do uznania krajowych instytucji praw człowieka oraz przedsiębiorstw i organów reprezentujących pracowników, pracodawców i konsumentów za kluczowych partnerów w realizacji programu w sprawie praw człowieka i biznesu, rozwijaniu powiązań między przedsiębiorstwami, państwem a społeczeństwem obywatelskim, a także promowaniu uznanych na szczeblu międzynarodowym norm i wytycznych w zakresie społecznym, środowiskowym i praw człowieka; wzywa w tym kontekście państwa członkowskie do umacniania, a tam gdzie to konieczne do rozszerzania mandatu krajowych instytucji praw człowieka w celu zwiększania ich skuteczności lub – w przypadku braku krajowych instytucji praw człowieka stosujących zasady paryskie – do podjęcia koniecznych działań w celu ich ustanowienia, a UE wzywa do zapewnienia odpowiedniego wsparcia strategicznego; zobowiązuje się do przeprowadzania regularnej corocznej wymiany poglądów z krajowymi instytucjami praw człowieka w ramach komisji LIBE i/lub DROI, opierając się na doświadczeniach komisji DROI z wymianą poglądów na temat szczytu rzeczników praw człowieka z UE i krajów partnerstwa wschodniego w 2011 r. oraz do uzupełnienia takich wymian ukierunkowanymi warsztatami dotyczącymi praw człowieka i biznesu;

9.  wyraża zadowolenie z przyjęcia przez Międzynarodową Organizację Pracy w dniu 14 czerwca 2012 r. zalecenia nr 202 w sprawie krajowego minimalnego zakresu ochrony socjalnej; zobowiązuje się do uwzględnienia kwestii praw człowieka i CSR w porządkach obrad nadchodzących spotkań UE z krajami trzecimi, zwłaszcza z tymi, z którymi UE utrzymuje szczególne stosunki; wzywa do włączenia CSR do stosunków umownych UE z krajami trzecimi oraz występuje z wnioskiem o przetłumaczenie w razie potrzeby wytycznych ONZ przez służby PE lub innych instytucji UE;

10. wzywa UE, a w szczególności Komisję, do dopilnowania, by w ramach instrumentów finansowych, w tym Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka, uważano krajowe instytucje praw człowieka stosujące zasady paryskie za kluczowych partnerów w realizacji zakładanych celów, a także wspierano je w efektywnym wykorzystaniu ich wyjątkowej pozycji i wiedzy specjalistycznej z zakresu praw człowieka w celu stworzenia przestrzeni dialogu między różnorodnymi zainteresowanymi stronami, w tym władzami państwowymi, społeczeństwem obywatelskim i przedsiębiorstwami, a w tym celu:

(1) do dopilnowania, by kwestia CSR i praw człowieka figurowała wśród priorytetów poszczególnych instrumentów finansowych w nowych wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014-2020 oraz

(2) do rozwinięcia szczególnego wsparcia w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka dla szkolenia i ogólnego budowania potencjału w dziedzinie CSR i praw człowieka wśród organizacji społeczeństwa obywatelskiego, krajowych instytucji praw człowieka, obrońców praw człowieka, związków zawodowych oraz innych organizacji zajmujących się prawami człowieka;

11. kładzie nacisk – w celu zagwarantowania, że nowa strategia UE dotycząca CSR promuje interesy społeczne, poszanowanie praw człowieka i dążenie do zrównoważonego postępu i rozwoju sprzyjających włączeniu społecznemu – na fakt, że wniosek ustawodawczy w sprawie obowiązkowego ujawniania innych niż finansowe informacji firm (w tym informacji na temat kwestii środowiskowych, społecznych i rządzenia) powinien gwarantować przejrzystość, dostarczając jasnych, jednoznacznych, wspólnych i wstępnie określonych ram, ze szczególnym odwołaniem do praw człowieka, być w pełni zgodny z wytycznymi ONZ i oparty na obiektywnych wskaźnikach, takich jak równość mężczyzn i kobiet, co obejmuje kwestie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć i liczbę kobiet na stanowiskach kierowniczych, zarobki młodzieży, możliwość wstępowania przez pracowników do związków zawodowych i prowadzenia rokowań zbiorowych oraz skuteczne zapewnienie warunków bezpieczeństwa w miejscu pracy i niepełnosprawność;

12. wzywa UE do zajęcia się wewnętrznymi brakami w zdolnościach oraz w wiedzy specjalistycznej poprzez wdrażanie znacznych programów szkoleniowych poświęconych prawom człowieka i biznesowi we wszystkich instytucjach UE oraz we wszystkich obszarach polityki;

13. ponownie wzywa UE i państwa członkowskie do poprawy egzekwowania obowiązujących praw dotyczących CSR i praw człowieka oraz do wypracowywania dalszych rozwiązań mających wprowadzić równe warunki dla przedsiębiorstw unijnych i przedsiębiorstw z krajów trzecich, aby zwalczać dumping socjalny;

14. wzywa do wprowadzenia wymogów dotyczących należytej staranności w zakresie praw człowieka i łańcuchów dostaw na szczeblu UE, które spełnią m.in. wymogi określone w wytycznych OECD dotyczących należytej staranności i odpowiedzialności za łańcuchy dostaw surowców pochodzących z obszarów ogarniętych konfliktem lub wysoce zagrożonych wybuchem konfliktu, a także do zajęcia się m.in. obszarami o potencjalnie dużym negatywnym lub pozytywnym wpływie na prawa człowieka, takimi jak globalne i lokalne łańcuchy dostaw, konflikty na tle surowców mineralnych, zlecanie wykonawstwa na zewnątrz, konfiskaty ziemi oraz regiony, w których prawo pracy i ochrona pracowników nie są wystarczające, czy obszary wytwarzania produktów niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia; wyraża zadowolenie z programów realizowanych już obecnie przez UE, zwłaszcza programu Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) w dziedzinie leśnictwa, oraz ze wsparcia inicjatyw prywatnych takich jak Inicjatywa Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI);

15. domaga się, by spójność z wytycznymi i zasadami OECD oraz ONZ była priorytetem, jeżeli UE lub państwa członkowskie są partnerami biznesowymi (np. w kontekście zamówień publicznych, przedsiębiorstwach państwowych, spółkach joint venture, przedsiębiorstwach społecznych, gwarancjach kredytów eksportowych, projektach na dużą skalę w krajach trzecich), co powinno znaleźć odzwierciedlenie w szczególnych klauzulach powodujących konsekwencje dla przedsiębiorstw otwarcie naruszających standardy społeczne, środowiskowe oraz związane z prawami człowieka; zaleca, by planowana platforma UE na rzecz współpracy zewnętrznej i rozwoju brała udział w określaniu takich zasad mających na celu poprawę jakości i skuteczności współpracy zewnętrznej UE, mechanizmów łączenia i instrumentów finansowych oraz roli w promowaniu współpracy i koordynacji między UE, instytucjami finansowymi oraz innymi zainteresowanymi stronami w tej dziedzinie;

16. podkreśla znaczenie dokumentu ramowego ONZ pt. „Ochrona, poszanowanie, naprawa” i uważa, że trzy wymienione w nim filary, a mianowicie odpowiedzialność państwa za ochronę przed naruszeniami praw człowieka, spoczywający na przedsiębiorstwach obowiązek poszanowania praw człowieka oraz konieczność zapewnienia skuteczniejszego systemu odszkodowań powinny być przedmiotem odpowiednich środków umożliwiających ich stosowanie;

17. podkreśla, że przedsiębiorstwa europejskie i ich spółki zależne oraz podwykonawcy, z uwagi na ich znaczenie w międzynarodowej wymianie handlowej, odgrywają zasadniczą rolę w promowaniu i upowszechnianiu norm społecznych oraz norm pracy na świecie; przyznaje, że skargi na firmy unijne działające za granicą są częściej rozwiązywane w bardziej skuteczny sposób na miejscu; poleca krajowe punkty kontaktowe OECD jako zlokalizowane w poszczególnych państwach pozaprawne instrumenty, które mogą pośredniczyć w szeregu sporów dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa jednak do dołożenia przez firmy większych starań w związku z rozwijaniem instrumentów poświęconych skargom, dostosowanych do kryteriów skuteczności określonych w wytycznych ONZ i do poszukiwania dalszych miarodajnych wskazówek w uznanych na świecie zasadach i wytycznych, zwłaszcza niedawno aktualizowanych wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, dziesięciu zasadach inicjatywy ONZ „Global Compact”, wytycznych zawartych w normie ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, Trójstronnej deklaracji zasad dotyczącej przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej Międzynarodowej Organizacji Pracy;

18. z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji polegający na zmianie przepisów prawa prywatnego międzynarodowego zawartych w rozporządzeniu Bruksela I, a zwłaszcza wprowadzenie zasady „forum necessitatis”; podkreśla potrzebę dalszego rozwijania skutecznego dostępu do środków odwoławczych dla ofiar naruszeń praw człowieka wynikających z działań korporacyjnych poza UE za pomocą reformy rozporządzeń Bruksela I i Rzym II; apeluje o skuteczne środki służące usuwaniu istniejących barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości, jak np. nadmierne koszty procesowe, za pomocą inicjatyw, takich jak opracowanie minimalnych norm dochodzenia roszczeń zbiorowych lub rozwiązania dla problemu odrębnej osobowości prawnej firm.

19. apeluje o opracowanie skuteczniejszych standardów przejrzystości i odpowiedzialności dla unijnych firm technologicznych w związku z eksportem technologii, które mogą być wykorzystane do łamania praw człowieka lub działania wbrew interesom bezpieczeństwa UE;

20. wyraża zadowolenie, że Komisja jest gotowa zająć się kwestią CSR w kontekście rozszerzenia; wyraża jednak rozczarowanie, że kwestia ta nie została należycie omówiona w ramach negocjacji akcesyjnych prowadzonych z krajami kandydującymi lub poruszona w komunikacie Komisji z dnia 10 października 2012 r. zatytułowanym „Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania na lata 2012-2013” (COM(2012)0600);

21. wyraża zadowolenie, że Komisja zamierza działać na rzecz ustanowienia kampanii w skali światowej, międzynarodowych wytycznych i uzupełniających środków ustawodawczych, aby zapewnić pozytywny wpływ przedsiębiorstw na spółki zagraniczne; przypomina, że wpływ ten może zostać między innymi zmierzony w odniesieniu do takich kwestii jak: dostęp lokalnej społeczności do zasobów, suwerenność żywnościowa tych społeczności czy ich wewnętrzny rozwój;

22. apeluje o stosowanie zasady „know your end user” (poznaj użytkownika końcowego), aby zapobiegać łamaniu praw człowieka na etapie produkcji czy też na etapie obiegu rynkowego.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

3.12.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

42

1

2

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Sir Robert Atkins, Arnaud Danjean, Marietta Giannakou, Andrzej Grzyb, Anna Ibrisagic, Liisa Jaakonsaari, Anneli Jäätteenmäki, Jelko Kacin, Tunne Kelam, Nicole Kiil-Nielsen, Evgeni Kirilov, Maria Eleni Koppa, Andrey Kovatchev, Paweł Robert Kowal, Eduard Kukan, Alexander Graf Lambsdorff, Krzysztof Lisek, Mario Mauro, Francisco José Millán Mon, María Muñiz De Urquiza, Annemie Neyts-Uyttebroeck, Raimon Obiols, Ria Oomen-Ruijten, Pier Antonio Panzeri, Alojz Peterle, Bernd Posselt, Cristian Dan Preda, Tokia Saïfi, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Jacek Saryusz-Wolski, György Schöpflin, Werner Schulz, Marek Siwiec, Charles Tannock, Kristian Vigenin, Sir Graham Watson

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Laima Liucija Andrikienė, Marije Cornelissen, Elisabeth Jeggle, Agnès Le Brun, Marietje Schaake, Helmut Scholz

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Lara Comi, Danuta Jazłowiecka, Giovanni La Via
  • [1]  sesja Rady Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych w dniu 21 marca 2011 r., sprawozdanie specjalnego przedstawiciela Sekretarza Generalnego w sprawie praw człowieka oraz firm wielonarodowych i innych przedsiębiorstw, John Ruggie: ‘Wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka: wdrażanie ram ONZ „Ochrona, poszanowanie i naprawa” (A/HRC/17/31) (zwane dalej wytycznymi ONZ).

OPINIA Komisji Rozwoju (6.12.2012)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów obywateli a droga do zrównoważonego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu
(2012/2097 (INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Catherine Grèze

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  zauważa, że zróżnicowany charakter koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w wyniku którego poszczególne firmy wypracowały różne standardy dotyczące rachunkowości, audytu i sprawozdawczości, prowadzi do problemów z porównywaniem poziomów społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; podkreśla, że uzgodnione na szczeblu międzynarodowym przepisy dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przyczyniłyby się do wykształcenia stosunków biznesowych opartych na zaufaniu i uczciwości oraz przyniosłyby korzyści w postaci pewności, stopniowej egzekwowalności i uniwersalności koncepcji, a także wzmocnienia pozycji zainteresowanych stron;

2.  zgadza się z Komisją, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi obejmować prawa człowieka, praktyki dotyczące pracy i zatrudniania, kwestie środowiskowe (jak np. różnorodność biologiczna, zmiana klimatu, efektywne gospodarowanie zasobami), a także zwalczanie przekupstwa i korupcji, np. poprzez dobre zarządzanie podatkowe (mianowicie przejrzystość, wymianę informacji, sprawiedliwą konkurencję podatkową);

3.  przypomina, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw obejmuje liczne normy społeczne, na które kładzie się jednak niewielki nacisk w związku z tym, że nie opracowano wskaźników umożliwiających zmierzenie postępów społecznych;

4.  podkreśla, że przedsiębiorstwa, które angażują się w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, powinny być łatwo identyfikowalne dla inwestorów i konsumentów, tak aby wspierać je w ich działaniach;

5.  nalega, by UE zbadała możliwość zwiększenia widoczności i docenienia przedsiębiorstw angażujących się w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, wprowadzając odpowiednie oznakowanie umieszczane obok nazwy przedsiębiorstwa lub na danym produkcie;

6.  zwraca uwagę, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest najlepszym narzędziem, za pomocą którego przedsiębiorstwa mogą dać wyraz swojemu zaangażowaniu, a także swojej solidarności i odpowiedzialności względem społeczeństwa, oraz że jest ona niezbędna do osiągnięcia celu spójności polityki na rzecz rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do promowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw z zachowaniem pełnej zgodności z obowiązującymi międzynarodowymi wytycznymi, między innymi niedawno zaktualizowanymi wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, dziesięcioma zasadami inicjatywy ONZ „Global Compact”, wytycznymi zawartymi w normie ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, Trójstronną deklaracją zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) oraz wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka; ubolewa jednak, że uwzględnianie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw jest głównie dobrowolne;

7.  wyraża ubolewanie z powodu nieprzekazywania MŚP wystarczających informacji na temat istnienia światowego paktu, w oparciu o który przedsiębiorstwa zobowiązują się do dostosowania swoich działań i strategii do dziesięciu powszechnie akceptowanych zasad dotyczących praw człowieka, standardów pracy, norm w zakresie środowiska i walki z korupcją;

8.  podkreśla, że światowy pakt ONZ oraz normy ISO 26000 nie są w wystarczającym stopniu dostosowane do MŚP, co ogranicza zasięg społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na poziomie europejskim;

9.  podkreśla przydatność zbadania na szczeblu europejskim i krajowym zachęt podatkowych, które umożliwiłyby propagowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw wśród jak największej liczby przedsiębiorstw;

10. podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, będąca przedmiotem wyłącznie dobrowolnego zaangażowania, może nie być wystarczającym narzędziem do radzenia sobie z czynnikami zewnętrznymi, które są wynikiem działalności międzynarodowych koncernów, m. in. z łamaniem praw człowieka i degradacją środowiska; ponowie wzywa zagranicznych inwestorów i przedsiębiorstwa prowadzące działalność w krajach rozwijających do pełnego zastosowania się do obowiązujących międzynarodowych zobowiązań dotyczących przestrzegania praw człowieka, standardów środowiskowych i podstawowych standardów pracy MOP oraz wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa, by do strategii w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw włączyć również specjalne środki mające na celu zwalczanie bezprawnej praktyki wpisywania pracowników na czarne listy i odmawiania im dostępu do zatrudnienia często w związku z ich członkostwem i działalnością w związkach zawodowych oraz rolą przedstawicieli ds. zdrowia i bezpieczeństwa;

11. podkreśla, że należy zachęcać przedsiębiorstwa do wdrożenia praktyk w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a ponadto wspierać przedsiębiorstwa, które już wdrożyły te praktyki, w dążeniu do realizacji celów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; zwraca się do Komisji o rozważenie zachęt, takich jak priorytetowe traktowanie w ramach unijnych umów dotyczących zamówień publicznych, z myślą o tym, by społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw była postrzegana przez przedsiębiorstwa jako szansa, a nie zagrożenie;

12. zaznacza, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna skutkować wyraźnymi zobowiązaniami do przestrzegania praw pracowniczych oraz do zapewnienia ochrony pracowników i ich dobrego samopoczucia, ze wskaźnikami skuteczności działania i jasnymi wskaźnikami umożliwiającymi mierzenie postępów, a także że należy opracować przepisy służące obiektywnemu, integracyjnemu i przejrzystemu monitorowaniu i skutecznym mechanizmom odpowiedzialności i egzekwowania w odniesieniu do przypadków nieprzestrzegania przepisów, w tym bardziej otwarte i jaśniejsze procedury zgłaszania i rozpatrywania skarg oraz wszczynania dochodzenia w stosownych przypadkach;

13. ponownie wyraża przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna być stosowana w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw w celu stworzenia uczciwych warunków i równych szans; podkreśla jednak, że sposób funkcjonowania przemysłu wydobywczego w krajach rozwijających się wymaga wyjścia poza podejście dobrowolne; podkreśla, że inwestycje przemysłu naftowego w Nigerii są dobrym przykładem ograniczeń społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w formie, w jakiej jest ona obecnie wdrażana, gdyż odnośne przedsiębiorstwa nie ustanowiły inicjatyw społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw mających na celu stworzenie trwałych praktyk biznesowych lub przyczynienie się do rozwoju krajów przyjmujących; zdecydowanie popiera wniosek ustawodawczy w sprawie przedstawiania odrębnych sprawozdań w odniesieniu do poszczególnych państw, w oparciu o normy Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI), obejmujących sprzedaż i zyski, a także podatki i dochody, w celu powstrzymania korupcji i w celu zapobieżenia unikaniu opodatkowania; wzywa europejskie przedsiębiorstwa wydobywcze działające w krajach rozwijających się do dawania przykładu społecznej odpowiedzialności oraz do propagowania godnej pracy;

14. wzywa Komisję do podejmowania dalszych działań zmierzających do odblokowania i wzmocnienia potencjału społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu (poprzez powiązanie jej z efektywnym gospodarowaniem zasobami i z efektywnością energetyczną), np. w procesie nabywania surowców przez przedsiębiorstwa;

15. zaznacza, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna obowiązywać dla całego światowego łańcucha dostaw na wszystkich poziomach podwykonawstwa oraz obejmować postanowienia mające na celu objęcie ochroną migrantów, pracowników tymczasowych i pracowników delegowanych – odnoszące się zarówno do dostawy towarów, jak i do delegowania pracowników czy świadczenia usług – a także powinna opierać się na zasadach sprawiedliwej płacy i godnych warunków pracy oraz gwarantować poszanowanie praw związków zawodowych i wolności; jest zdania, że koncepcja odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw rozumiana jako mechanizm zapewniający społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw wymaga doprecyzowania;

16. jest zdania, że, aby osiągnąć rzeczywisty wpływ na ograniczanie ubóstwa, w programie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw należy skoncentrować się również na MŚP ze względu na ich znaczny łączny wpływ na społeczeństwo i środowisko;

17. uważa, że przedsiębiorstwa UE powinny ponosić w swoich krajach odpowiedzialność prawną oraz że między tymi przedsiębiorstwami a ich filiami i podmiotami, nad którymi sprawują kontrolę w krajach rozwijających się, należy wdrożyć różnego rodzaju mechanizmy nakładania i egzekwowania odpowiedzialności; ponadto z zadowoleniem przyjmuje działania społeczeństwa obywatelskiego UE, które aktywnie angażuje się w podnoszenie poziomu świadomości w zakresie naruszeń, jakich przedsiębiorstwa te dopuszczają się za granicą;

18. podkreśla, że obowiązkiem państwa jest ochrona przed naruszaniem praw człowieka i praw pracowniczych (w tym przez przedsiębiorstwa), pociąganie przedsiębiorstw do odpowiedzialności, wspieranie wolności zrzeszania się i praw dotyczących rokowań zbiorowych, a także umożliwienie poszkodowanym dochodzenia sprawiedliwości; wzywa Komisję do zaproponowania skutecznych środków realizacji postanowień dokumentu ramowego ONZ zatytułowanego „Protect, Respect and Remedy” [Ochrona, poszanowanie i naprawa], przedstawionego przez Johna Ruggiego, specjalnego przedstawiciela ONZ ds. biznesu i praw człowieka;

19. podkreśla, że skuteczniejsze wdrażanie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka przyczyni się do realizacji celów UE w odniesieniu do konkretnych kwestii praw człowieka i podstawowych norm pracy; wobec powyższego wzywa UE, by dążyła do ustanowienia jasnych międzynarodowych ram prawnych obejmujących powinności i obowiązki przedsiębiorstw w związku z prawami człowieka;

20. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ostatnich latach znacznie wzrosła liczba przedsiębiorstw ujawniających informacje dotyczące wyników w dziedzinie środowiska, kwestii społecznych oraz zarządzania; wskazuje jednak, że przedsiębiorstwa składające sprawozdanie nadal stanowią jedynie niewielki procent w światowym biznesie; zauważa, że chociaż dyrektywa 2003/51/WE[1] modernizująca przepisy w sprawie rocznych sprawozdań finansowych zapewnia minimalny poziom ujawniania zarówno finansowych, jak i niefinansowych kluczowych wskaźników dotyczących działalności, nie przewiduje ona żadnych wymogów dotyczących typu wskaźników, które mają być ujmowane w rocznych sprawozdaniach; wzywa Komisję do bardziej szczegółowego zbadania możliwych środków mających na celu zwiększenie przypadków ujawniania na poziomie europejskim informacji dotyczących wyników w dziedzinie środowiska, kwestii społecznych oraz zarządzania;

21. podkreśla, że pomoc UE oferowana rządom państw trzecich we wdrażaniu regulacji społecznych i środowiskowych oraz skuteczne systemy kontroli są niezbędnym uzupełnieniem rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw europejskiego biznesu na całym świecie;

22. podkreśla, że inwestycje odpowiedzialne społecznie są częścią procesu wdrażania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach decyzji dotyczących inwestycji; podkreśla, że chociaż obecnie brak jest powszechnej definicji inwestycji odpowiedzialnych społecznie, inwestycje te zwykle charakteryzują się tym, że godzą finansowe cele inwestora z jego troską o zagadnienia społeczne, środowiskowe, etyczne i związane z ładem korporacyjnym;

23. wzywa UE i jej państwa członkowskie do podejmowania dalszych inicjatyw politycznych zmierzających do podniesienia poziomu wiedzy na temat odpowiedzialnych społecznie inwestycji i do wsparcia ich rozwoju na przykład poprzez rozważenie uwzględnienia w przepisach prawnych minimalnych standardów w zakresie inwestycji odpowiedzialnych społecznie, zwłaszcza w ramach inwestycji i umów handlowych zawieranych przez UE z krajami rozwijającymi się;

24. zauważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest mechanizmem, za pośrednictwem którego pracodawcy mogą wspierać swoich pracowników i lokalne społeczności w krajach rozwijających się, oraz że może ona zagwarantować sprawiedliwy podział korzyści sprzyjający trwałemu dobrobytowi gospodarczemu i społecznemu oraz wyjściu z ubóstwa większej liczby osób, w szczególności w dobie kryzysu finansowego; wyraża ubolewanie, iż protokoły na rzecz interwencji społecznej mają obecnie jedynie charakter dobrowolny, i wzywa Komisję do uczynienia ich wiążącymi;

25. wzywa do wyczerpującego i aktywnego konsultowania i zaangażowania organizacji przedstawicielskich, w tym związków zawodowych, w ramach rozwoju, działania i monitorowania procesu i struktur społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym poprzez stałe rozwijanie umiejętności i kwalifikacji pracowników dzięki szkoleniom i uczeniu się przez całe życie, przy współdziałaniu z pracodawcami w ramach prawdziwie partnerskiego podejścia.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

6.12.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

23

1

2

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Thijs Berman, Michael Cashman, Nirj Deva, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Catherine Grèze, Eva Joly, Filip Kaczmarek, Miguel Angel Martínez Martínez, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Bill Newton Dunn, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Alf Svensson, Keith Taylor, Patrice Tirolien, Ivo Vajgl, Daniël van der Stoep, Anna Záborská, Iva Zanicchi

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Enrique Guerrero Salom, Cristian Dan Preda

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Ioan Enciu, Emilio Menéndez del Valle, Helmut Scholz
  • [1]  Dz.U. L 178 z 17.7.2003, s. 16.

OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego (18.12.2012)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów społeczeństwa i droga do zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu ożywienia gospodarki
(2012/2097(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Bernd Lange

WSKAZÓWKI

Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  z zainteresowaniem odnotowuje, że Komisja zaczęła umieszczać odniesienia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w unijnych umowach handlowych; uważa, biorąc pod uwagę podstawową rolę, jaką odgrywają duże przedsiębiorstwa, ich filie i łańcuchy zaopatrzenia w handlu międzynarodowym, że odpowiedzialność społeczna i środowiskowa przedsiębiorstw musi stać się nieodłączną częścią rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju umieszczanego w umowach handlowych zawieranych przez Unię Europejską; wzywa Komisję do opracowania konkretnych wniosków w sprawie wdrożenia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do polityki handlowej UE;

2.  zobowiązuje się do dalszego konsekwentnego podejmowania wysiłków, by instytucje i urzędnicy UE, w tym specjalny przedstawiciel UE ds. praw człowieka, byli zobowiązani do egzekwowania norm społecznych, środowiskowych i związanych z prawami człowieka we wszystkich stosunkach i działaniach zewnętrznych UE;

3.  podkreśla, że propagowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw jest celem popieranym przez Unię Europejską, dlatego Unia musi dołożyć starań, aby prowadzona przez nią polityka zewnętrzna przyczyniała się do zrównoważonego rozwoju i rozwoju społecznego danych krajów;

4.  nalega, aby Komisja, opracowując konkretne propozycje dotyczące stosowania zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, opierała się na Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, w tym również na postępowaniu odwoławczym OECD;

5.  chwali wszystkie państwa członkowskie OECD za kompleksową pracę nad Wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, które zostały opublikowane w dniu 25 maja 2011 r.; zwraca uwagę, że 44 rządy państw z wszystkich regionów świata, które podpisały ten dokument i na które przypada 85% bezpośrednich inwestycji zagranicznych, zalecają swoim przedsiębiorstwom przestrzeganie tych daleko idących zaleceń odpowiedzialnej przedsiębiorczości, bez względu na to, gdzie prowadzą one działalność;

6.  podziela pogląd, że bieżące wymogi związane z ochroną środowiska i zmianą klimatu oraz rozwój globalnych łańcuchów produkcji wymagają szerzej zakrojonej koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw niż to przewidywano w momencie jej tworzenia; uważa w związku z tym, że należy opracować zaktualizowaną koncepcję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która obejmie zarówno prawa pracownicze, prawa człowieka i kwestie związane z zatrudnieniem, jak i ochronę środowiska, problem zmiany klimatu oraz przeciwdziałanie korupcji i uchylaniu się od opodatkowania;

7.  domaga się, aby najpóźniej do 1 stycznia 2014 r. wszystkie przedsiębiorstwa europejskie prowadzące działalność w krajach trzecich i zatrudniające ponad 1000 pracowników musiały obowiązkowo stosować Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych;

8.  zwraca się do Komisji, by włączała wiążącą klauzulę dotyczącą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do wszystkich dwustronnych umów handlowych i inwestycyjnych podpisywanych przez UE w oparciu o zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zdefiniowane na szczeblu międzynarodowym, przy czym należy uwzględnić w szczególności zrównoważony rozwój i dobre rządy z wyraźnym naciskiem na prawa człowieka, godną pracę, prawa pracownicze, wolność zrzeszania się, układy zbiorowe i inne kwestie socjalne, w szczególności w zaktualizowane w 2010 r. wytyczne OECD; sugeruje, aby klauzula ta harmonizowała obowiązujące już normy i koncepcje, w celu zagwarantowania porównywalności i sprawiedliwości, a także obejmowała środki nadzorowania i wdrażania tych zasad na szczeblu UE, sugeruje także utworzenie krajowych punktów kontaktowych, które stanowić będą fora do zasięgania informacji w kwestiach podnoszonych w wytycznych OCED, takich jak wymóg nadzorowania działań przedsiębiorstw i ich filii oraz łańcuchów dostaw, a także wymóg stosowania due diligence;

9.  wzywa Komisję do zagwarantowania, by wszystkie przedsiębiorstwa działające na jednolitym rynku, w tym korporacje ponadnarodowe, których spółki zależne lub łańcuchy dostaw znajdują się w Unii Europejskiej, przestrzegały swych krajowych i unijnych zobowiązań prawnych w celu zapewnienia uczciwej konkurencji i maksymalizacji korzyści dla konsumentów Unii Europejskiej; wzywa ponadto Komisję do aktywnego wspierania odpowiedzialnej postawy przedsiębiorstw wśród przedsiębiorstw unijnych działających zagranicą, kładąc szczególny nacisk na zagwarantowanie ścisłego przestrzegania przez nie wszystkich zobowiązań prawnych wynikających z krajowych przepisów bądź dwustronnych lub międzynarodowych zobowiązań prawnych, którym podlega ich działalność gospodarcza, a także międzynarodowych norm i przepisów w dziedzinie praw człowieka, prawa pracy i ochrony środowiska; w tym celu sugeruje, aby Komisja nasiliła współpracę z partnerami w krajach rozwijających się i wschodzących w celu wymiany wzorcowych praktyk i wiedzy na temat sposobów i środków poprawy otoczenia biznesowego i rozszerzania wiedzy w dziedzinie odpowiedzialnej postawy przedsiębiorstw;

10. sugeruje rządom państw członkowskich, aby zwróciły się do Europejskiego Banku Inwestycyjnego o uwzględnianie klauzuli dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w prowadzonych przez niego działaniach;

11. zwraca się do Komisji, by wprowadziła bardziej otwartą i przejrzystą procedurę składania i rozpatrywania skarg na brak zgodności z zasadami społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, obejmującą w razie potrzeby mechanizmy egzekucji i wszczynanie dochodzeń;

12. zwraca się do Komisji, by nakłaniała przedsiębiorstwa do stosowania zasad odpowiedzialności społecznej; podkreśla znaczenie wspierania rozpowszechniania tego rodzaju praktyk w MŚP oraz zachęcania do ich rozpowszechniania przy jednoczesnym ograniczaniu do minimum obciążeń finansowo-administracyjnych;

13. wzywa Komisję Europejską, aby uwzględniała klauzulę dotyczącą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w porozumieniach z organizacjami pozarządowymi, w szczególności, gdy dotyczą działań na rzecz rozwoju;

14. wzywa Komisję, aby z większą skutecznością stosowała działania motywacyjne, wzmogła czujność przy monitorowaniu i gwarantowaniu, by wszystkie korporacje ponadnarodowe, których filie lub łańcuchy dostaw znajdują się w krajach uczestniczących w GSP lub GSP+, niezależnie od tego, czy posiadają one siedzibę w Unii Europejskiej, a także zainteresowane kraje a) przestrzegały swych krajowych i międzynarodowych zobowiązań prawnych w dziedzinie praw człowieka, norm socjalnych i norm pracy oraz zasad środowiskowych, b) wykazały w szerszym aspekcie rzeczywiste zaangażowanie w działania na rzecz praw, ochrony i dobrostanu pracowników i obywateli, c) stały na straży praw w zakresie wolności zrzeszania się i układów zbiorowych oraz d) sprawnie i skutecznie zwalczały wszelkie naruszenia;

15. wzywa Komisję do propagowania odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw na forach wielostronnych poprzez wspieranie ściślejszej współpracy między WTO a innymi wielostronnymi forami zajmującymi się społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, takimi jak MOP i OECD;

16. przypomina, że do rozstrzygania sporów handlowych lub domagania się odszkodowania za niekorzystne skutki zewnętrzne wynikające z nieodpowiedzialnej lub nielegalnej działalności gospodarczej istnieje już sądowne rozstrzyganie sporów oraz odpowiednie rozwiązania alternatywne; wzywa w tym kontekście Komisję do dalszego propagowania wiedzy na ten temat wśród przedsiębiorców i ogółu społeczeństwa; przypomina, że Międzynarodowa Izba Handlowa oferuje usługi rozwiązywania sporów dla osób prywatnych, przedsiębiorstw, państw, podmiotów państwowych i organizacji międzynarodowych poszukujących alternatyw dla sądowego rozstrzygania sporów oraz że usługi te mogą pomóc w zapewnieniu skuteczniejszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości ofiarom naruszeń odpowiedzialnych praktyk biznesowych powodujących straty gospodarcze, społeczne i środowiskowe w UE lub poza jej granicami;

17. wzywa do monitorowania na szczeblu UE środków ograniczających (sankcje, bojkot, embargo) oraz systemów zezwoleń dla produktów podwójnego zastosowania;

18. wzywa do wprowadzenia mechanizmów, w ramach których zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw muszą być przestrzegane nie tylko przez główne przedsiębiorstwo lub głównego wykonawcę czerpiącego korzyści z umowy handlowej, lecz także przez wszystkich podwykonawców lub łańcuch zaopatrzenia, z których usług mogą korzystać, czy to w odniesieniu do dostaw towarów, pracowników czy usług, co zapewni równe szanse wynikające z uczciwego wynagrodzenia i godziwych warunków pracy oraz zagwarantuje prawa związkowe i swobodę działalności związkowej;

19. wzywa Komisję do udoskonalenia swojego modelu oceny wpływu na zrównoważony rozwój, aby właściwie przeanalizować skutki negocjacji handlowych z punktu widzenia gospodarki, społeczeństwa, praw człowieka i środowiska, w tym celów łagodzenia zmiany klimatu; wzywa Komisję, aby w ramach działań prowadzonych w następstwie umów handlowych z krajami partnerskimi UE przeprowadzała, przed i po podpisaniu umowy handlowej, analizy oceny wpływu na zrównoważony rozwój, ze szczególnym uwzględnieniem sektorów wrażliwych;

20. podkreśla, że po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Parlament ma być w pełni informowany o tym, w jaki sposób wyniki oceny wpływu umów na zrównoważony rozwój są uwzględniane w negocjacjach przed ich zakończeniem oraz które rozdziały tych umów zostały zmienione w celu uniknięcia jakichkolwiek negatywnych skutków stwierdzonych w wyniku tej oceny;

21. domaga się wprowadzenia systemu ponadnarodowej współpracy prawnej pomiędzy UE a krajami trzecimi będącymi sygnatariuszami dwustronnych umów handlowych w celu zapewnienia skutecznego dostępu ofiar do sprawiedliwości w krajach, w którym dochodzi do naruszania przepisów społecznych lub środowiskowych przez korporacje wielonarodowe lub w przypadku nieprzestrzegania przez nie zasad odpowiedzialności społecznej; oraz w celu wspierania opracowywania międzynarodowych procedur sądowych gwarantujących nałożenie w stosownych przypadkach sankcji za naruszanie prawa przez przedsiębiorstwa;

22. apeluje o opracowanie skuteczniejszych standardów przejrzystości i odpowiedzialności dla unijnych firm technologicznych w związku z eksportem technologii, które mogą być wykorzystane do łamania praw człowieka lub działania wbrew interesom bezpieczeństwa UE;

23. wzywa ESDZ do zapewnienia, aby urzędnicy odpowiedzialni za wymianę handlową UE pracujący w ambasadach UE byli regularnie szkoleni w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a w szczególności w dziedzinie wdrażania zasad ONZ „Ochrona, poszanowanie i naprawa”; wzywa do tego, aby ambasady UE pełniły funkcję punktów kontaktowych UE do wnoszenia skarg dotyczących przedsiębiorstw unijnych i ich filii, ponieważ krajowe punkty kontaktowe OECD istnieją wyłącznie w krajach należących do OECD i nie są w związku z tym dostępne w praktyce dla poszkodowanych pracowników w krajach spoza OECD;

24. domaga się przeprowadzania ocen wpływu na prawa człowieka nowych technologii już na etapie prowadzenia badań i opracowywania ich, w tym również analiz możliwego przebiegu wydarzeń i rozważań dotyczących uznawania praw człowieka w normach projektowych;

25. podkreśla, że w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia praw związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw i dostępu do wymiaru sprawiedliwości podnoszeniu świadomości na temat znaczenia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i konsekwencji jej niestosowania na poziomie przedsiębiorstw, co należy do zadań Komisji, musi towarzyszyć odpowiednie rozszerzanie wiedzy i budowanie zdolności na poziomie rządów państw przyjmujących;

26. apeluje o stosowanie zasady „know your end user” (poznaj użytkownika końcowego) w celu zapewnienia większej kontroli i zapobiegania łamaniu praw człowieka zarówno na początku, jak i na końcu łańcucha zaopatrzenia, produkcji czy też obiegu rynkowego;

27. podkreśla, że dwustronne umowy inwestycyjne podpisywane w przyszłości przez UE muszą zapewniać właściwą równowagę pomiędzy koniecznością ochrony inwestorów a możliwościami interwencji ze strony państwa, szczególnie jeżeli chodzi o normy społeczne, zdrowotne i środowiskowe;

28. odnotowuje pozytywne działania poczynione w trakcie prowadzonego aktualnie przeglądu dyrektywy w sprawie przejrzystości (2004/109/EG) oraz dyrektywy o rachunkowości (2003/51/EG) w dziedzinie uwzględniania kwestii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, przy jednoczesnym równoważeniu dążenia do przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz konieczności składania przez nie sprawozdań; wzywa Komisję do zagwarantowania, by przedsiębiorstwa podlegające tym dyrektywom zobowiązane były do regularnego składania sprawozdań z działań prowadzonych w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zgodnie z Wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, przy jednoczesnym zapewnieniu specjalnych zasad dla MŚP, aby zobowiązania sprawozdawcze mieściły się w granicach ich możliwości finansowych i administracyjnych;

29. podkreśla, że wymiar społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw powinien być uwzględniany w wielostronnych umowach handlowych i w związku z tym wzywa Komisję do popierania tej kwestii na forach międzynarodowych, w szczególności OECD i MOP, a także w WTO w kontekście okresu po Ad-Dausze;

30. domaga się, aby przyszłe działania dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw obejmowały cały łańcuch wartości – począwszy od pozyskiwania surowców poprzez handel aż po recykling;

31. wnosi o to, aby polityka w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw była uwzględniana na wszystkich szczeblach umów handlowych z UE i obejmowała przepisy mające na celu objęcie ochroną również migrantów oraz pracowników tymczasowych i delegowanych;

32. uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny zachęcać przedsiębiorstwa unijne do podejmowania inicjatyw w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz do wymiany wzorcowych praktyk z ich partnerami zagranicznymi;

33. wzywa do tego, aby przedsiębiorstwa UE we wszystkich podejmowanych przez nie działaniach, niezależnie od tego, czy działają w UE czy na świecie, przestrzegały polityki w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz podstawowych praw pracowniczych i związkowych, takich jak prawo do prywatności i wolność zrzeszania się;

34. wzywa do kompleksowych i aktywnych konsultacji oraz zaangażowania organizacji przedstawicielskich, w tym związków zawodowych, w ramach rozwoju, działania i monitorowania procesu i struktur społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa organizacje przedstawicielskie do współdziałania z pracodawcami w ramach prawdziwie partnerskiego podejścia;

35. wzywa do szerszego, bardziej kompleksowego i przejrzystego monitorowania zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w polityce handlowej UE, w połączeniu z ustalaniem konkretnych wartości referencyjnych dla oceny postępów, aby w ten sposób wzbudzić zaufanie do systemu;

36. zauważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest mechanizmem, za pośrednictwem którego pracodawcy mogą wspierać swoich pracowników i społeczności lokalne w krajach rozwijających się, że poszanowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i norm pracowniczych może pozwolić takim krajom na czerpanie korzyści z dalszych możliwości handlu międzynarodowego oraz że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może zagwarantować sprawiedliwy podział korzyści w celu sprzyjania trwałemu dobrobytowi gospodarczemu i społecznemu oraz wydźwignięciu większej liczby osób z ubóstwa, w szczególności w czasach kryzysu finansowego; wyraża ubolewanie, że protokoły na rzecz interwencji społecznej mają obecnie wyłącznie charakter dobrowolny i wzywa Komisję do nadania im wiążącego charakteru.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

18.12.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

24

2

1

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

William (The Earl of) Dartmouth, Maria Badia i Cutchet, Nora Berra, Daniel Caspary, María Auxiliadora Correa Zamora, George Sabin Cutaş, Christofer Fjellner, Yannick Jadot, Franziska Keller, Vital Moreira, Paul Murphy, Cristiana Muscardini, Niccolò Rinaldi, Helmut Scholz, Peter Šťastný, Robert Sturdy, Gianluca Susta, Henri Weber, Iuliu Winkler, Paweł Zalewski

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Salvatore Iacolino, Silvana Koch-Mehrin, Maria Eleni Koppa, Katarína Neveďalová, Marietje Schaake

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Norbert Neuser, Birgit Schnieber-Jastram, Derek Vaughan

OPINIA Komisji Kultury i Edukacji (19.12.2012)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: promowanie interesów społeczeństwa i droga do zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu ożywienia gospodarki
(2012/2097(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Morten Løkkegaard

WSKAZÓWKI

Komisja Kultury i Edukacji zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  zachęca UE do odegrania aktywnej roli w podnoszeniu poziomu wiedzy na temat korzyści, jakie przedsiębiorstwa mogą przynieść społeczeństwu w dziedzinie kultury, edukacji, sportu i młodzieży dzięki ich społecznej odpowiedzialności;

2.  zachęca UE, a także państwa członkowskie do przedstawiania konkretnych informacji na temat edukacji i szkolenia w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, aby te ostatnie mogły czerpać z niej pełne korzyści oraz by mogły je uwzględnić w swej kulturze organizacyjnej;

3.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia ulg podatkowych dla przedsiębiorstw finansujących wolontariat i inicjatywy nienastawione na zysk;

4.  zwraca uwagę na potrzebę uwzględniania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w systemie edukacji powszechnej na wszystkich poziomach, a także włączenia jej do systemu edukacyjnego dla przedsiębiorców oraz w programy szkoleniowe dla kierowników i pracowników małych i średnich przedsiębiorstw;

5.  zachęca państwa członkowskie do uwzględnienia kwestii odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw w odnośnych programach edukacyjnych;

6.  podkreśla znaczenie związków pomiędzy przedsiębiorstwami a szkołami ponadgimnazjalnymi, a w szczególności szkołami wyższymi, i zwraca uwagę na rolę, jaką społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może odegrać w zakresie zapewniania studentom praktycznego doświadczenia w okresie studiów, bądź w formie płatnej pracy w niepełnym wymiarze godzin, bądź w formie płatnych praktyk w przedsiębiorstwach;

7.  zachęca przedsiębiorstwa do oferowania praktyk wysokiej jakości kładących duży nacisk na zdobywanie wiedzy, które ułatwią przejście od kształcenia do zatrudnienia, będą sprzyjać rozwojowi ważnych na rynku pracy umiejętności oraz wesprą niezależność młodych ludzi;

8.  zachęca przedsiębiorstwa do wspierania kreatywności i projektów kulturowych w ramach ich polityki odpowiedzialności społecznej w kontekście zaangażowania obywatelskiego, a także do stymulowania trwałego wzrostu i tworzenia miejsc pracy;

9.  zwraca uwagę, iż ważne jest wprowadzanie społecznej odpowiedzialności w małych i średnich przedsiębiorstwach, a także uznawanie ich osiągnięć w tej dziedzinie;

10. zachęca przedsiębiorstwa, aby w ramach współpracy pomiędzy kierownictwem a pracownikami, informowały i angażowały tych ostatnich w walkę z głównymi wyzwaniami społecznymi Europy, w szczególności dotyczącymi gospodarki, społeczeństwa, środowiska i kwestii międzynarodowych;

11. zachęca do propagowania instytucji mecenatu wśród pracodawców;

12. zwraca uwagę na to, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może w dużym stopniu przyczynić się do tworzenia możliwości uczenia się i rozwoju, kształtowania i propagowania postaw społecznych, zaangażowania obywatelskiego, etyki zawodowej i integracji społecznej poprzez wysoki poziom interakcji ze społeczeństwem, jak również działania międzypokoleniowe, takie jak wzajemne mentorstwo i wzajemne przekazywanie wiedzy specjalistycznej osobom młodym przez osoby starsze; podkreśla w szczególności, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może w istotny sposób przyczynić się do stwarzania szans ludziom młodym i do rozwoju ich talentów;

13. podkreśla znaczenie ochrony praw człowieka w stosunkach z państwami spoza UE;

14. z zadowoleniem przyjmuje europejski program nagród dla partnerstw w zakresie odpowiedzialności społecznej pomiędzy przedsiębiorstwami a innymi zainteresowanymi podmiotami, w tym instytucjami oświatowymi i organizacjami sportowymi jako ważny krok w kierunku poprawy widoczności tego zagadnienia;

15. podkreśla, że społecznie odpowiedzialne inwestowanie jako część procesu wdrażania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw powinno wiązać cele finansowe i gospodarcze inwestorów z aspektami społecznymi, ekologicznymi, etycznymi, kulturalnymi i edukacyjnymi;

16. zachęca państwa członkowskie i Unię do uwzględnienia w programie dotyczącym społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw faktu, że małe i średnie przedsiębiorstwa z branży kulturalno-twórczej mogą mieć znaczący wpływ na zmiany społeczne i środowiskowe kierując się w swych działaniach względami społecznymi i wprowadzając długofalowe rozwiązania służące zwalczaniu ubóstwa poprzez dostarczanie nowych impulsów rynkowi pracy;

17. wzywa do prowadzenia badań naukowych nad skutecznością różnych strategii stosowanych w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw bądź powodami braku tej skuteczności;

18. wzywa państwa członkowskie do wsparcia i podniesienia rangi wolontariatu pracowniczego oraz wolontariatu wspieranego przez pracodawców również w kontekście odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw, co stwierdził w rezolucji z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie uznania i propagowania wolontariatu transgranicznego w UE[1]; podkreśla, że wolontariat nie powinien w żaden sposób wypływać na wynagrodzenie bądź pracę pracownika oraz że zaangażowanie w wolontariat i praca zarobkowa powinny się nawzajem uzupełniać;

19. jest zdania, że przedsiębiorstwa medialne i rozpowszechniające treści kulturalne są społecznie odpowiedzialne za zapewnienie ochrony praw podstawowych konsumentów, uważa także, że samoregulacja i głęboka inspekcja pakietów (ang. Deep Packet Inspection) podnoszą ryzyko powierzenia funkcji policji i organów ścigania sektorowi prywatnemu;

20. zachęca przedsiębiorstwa medialne, by włączały do polityki odpowiedzialności społecznej przejrzyste normy dziennikarstwa, w tym gwarancję ochrony źródeł informacji i praw osób zgłaszających zachowania nieetyczne.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

18.12.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

23

0

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Piotr Borys, Jean-Marie Cavada, Silvia Costa, Santiago Fisas Ayxela, Lorenzo Fontana, Mary Honeyball, Petra Kammerevert, Morten Løkkegaard, Emma McClarkin, Emilio Menéndez del Valle, Katarína Neveďalová, Doris Pack, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid, Marietje Schaake, Marco Scurria, Hannu Takkula, Helga Trüpel, Milan Zver

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Nadja Hirsch, Stephen Hughes, Iosif Matula, Raimon Obiols, Rui Tavares

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Leonardo Domenici

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

24.1.2013

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

26

1

11

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Edit Bauer, Heinz K. Becker, Jean-Luc Bennahmias, Phil Bennion, Pervenche Berès, Vilija Blinkevičiūtė, Milan Cabrnoch, Alejandro Cercas, Marije Cornelissen, Emer Costello, Andrea Cozzolino, Frédéric Daerden, Sari Essayah, Marian Harkin, Nadja Hirsch, Stephen Hughes, Ádám Kósa, Jean Lambert, Patrick Le Hyaric, Thomas Mann, Elisabeth Morin-Chartier, Csaba Őry, Siiri Oviir, Sylvana Rapti, Licia Ronzulli, Elisabeth Schroedter, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck, Traian Ungureanu, Andrea Zanoni

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Georges Bach, Malika Benarab-Attou, Sergio Gutiérrez Prieto, Richard Howitt, Paul Murphy, Ria Oomen-Ruijten, Gabriele Zimmer

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Jens Nilsson
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności