SPRAWOZDANIE w sprawie planowania polityki i długoterminowych trendów: skutków budżetowych dla budowania potencjału

16.7.2013 - (2012/2290 (INI))

Komisja Budżetowa
Sprawozdawca: James Elles

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie planowania polityki i długoterminowych trendów: skutków budżetowych dla budowania potencjału

(2012/2290 (INI))

Parlament Europejski,

–    uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2013[1], w szczególności zawarte w budżecie na 2013 r. działanie przygotowawcze „Międzyinstytucjonalny system określania tendencji długoterminowych”,

–    uwzględniając rozporządzenie finansowe (UE, Euratom) nr 966/2012, w szczególności jego art. 54 ust. 2 lit. a), b) i e), mające zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz przepisy wykonawcze do tego rozporządzenia,

–    uwzględniając sprawozdanie ESPAS (europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych) pt. „Globalne tendencje do 2030 r. – obywatele w połączonym i wielocentrycznym świecie”, sporządzone przez Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (IUESB)[2],

–    uwzględniając art.48 Regulaminu,

–    uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej oraz opinie Komisji Rozwoju Regionalnego i Komisji Spraw Konstytucyjnych (A7-0265/2013),

A.  mając na uwadze, że znajdujemy się obecnie w okresie szybkiej transformacji – widocznej w odniesieniu do dynamiki władzy, zmian demograficznych, zmiany klimatu, urbanizacji i technologii – co powoduje coraz pilniejszą konieczność podjęcia przez decydentów we wszystkich jurysdykcjach większych wysiłków w zakresie badania i monitorowania głównych tendencji globalnych;

B.   mając na uwadze, że z inicjatywy Parlamentu w budżecie UE na 2010 r. przewidziano realizację przez Komisję dwuletniego projektu pilotażowego w celu zbadania możliwości utworzenia „międzyinstytucjonalnego systemu określania długoterminowych tendencji odnoszących się do kluczowych kwestii politycznych, jakim UE musi stawić czoła”;

C.  mając na uwadze, że w budżecie UE na 2012 r. zatwierdzono realizację – w ciągu trzech lat: od 2012 r. do 2014 r. – następnego etapu projektu jako działania przygotowawczego w celu utworzenia do końca 2014 r. w pełni funkcjonującego „europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych” (ESPAS), w którym uczestniczyłyby wszystkie odpowiednie instytucje UE, poprzez zacieśnienie „współpracy między działami badawczymi różnych instytucji i organów UE, zajmującymi się analizą średnio- i długoterminowych trendów w zakresie polityki” [3];

D.  mając na uwadze, że utworzenie na szczeblu administracyjnym stałego międzyinstytucjonalnego systemu identyfikacji i przeglądu głównych tendencji mogących kształtować przyszłą sytuację polityczną pomogłoby instytucjom UE przygotować się i reagować na wyzwania oraz określać spójne warianty strategii na przyszłe lata, a także wsparłoby je w tych działaniach;

E.   mając na uwadze, że taki ugruntowany i uznany system mógłby zapewnić podstawę refleksji w kontekście przygotowywania budżetu UE oraz określania rocznych i wieloletnich priorytetów politycznych, a także bardziej bezpośredniego powiązania zasobów finansowych z celami politycznymi;

F.   mając na uwadze, że wzmocnienie pozycji kobiet nie jest możliwe bez uznania i skutecznego wdrożenia ich praw; mając na uwadze, że w ramach ESPAS możliwe byłoby również sporządzenie skutecznej analizy wyzwań, jakie wiążą się z promowaniem równouprawnienia płci, poczynając od politycznego upodmiotowienia, a kończąc na zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji kobiet;

G.  mając na uwadze, że w pierwszym sprawozdaniu sponsorowanym przez ESPAS pt. „Globalne tendencje do 2030 r. – obywatele w połączonym i wielocentrycznym świecie”, sporządzonym na zlecenie IUESB, określono szereg globalnych tendencji, które, jak się wydaje, mogą kształtować sytuację na świecie w następnych dziesięcioleciach;

H.  mając na uwadze, że tendencjami tymi są w szczególności: coraz mocniejsza pozycja jednostki, wynikająca częściowo z rozwoju technologii, większy nacisk na zrównoważony rozwój w kontekście coraz większego niedoboru zasobów i długotrwałego ubóstwa, potęgowanych przez skutki zmiany klimatu oraz powstawanie międzynarodowego systemu charakteryzującego się zmniejszeniem znaczenia państw, w których występują coraz większe luki w systemach rządów, ponieważ tradycyjne mechanizmy regulujące stosunki międzypaństwowe nie odpowiadają właściwie na potrzeby publiczne;

1.   uważa, że spójne i skuteczne kształtowanie polityki UE będzie w coraz większym stopniu zależeć od określenia w odpowiednim czasie tych długoterminowych tendencji globalnych, które mają wpływ na wyzwania i wybory, w obliczu których stoi Unia w coraz bardziej złożonym i połączonym wzajemnymi zależnościami świecie;

2.   podkreśla znaczenie skutecznej współpracy między instytucjami UE w zakresie monitorowania i analizowania tych długoterminowych tendencji, a także współpracy i tworzenia sieci kontaktów z innymi podmiotami – w tym szerszą społecznością badaczy w Unii Europejskiej i poza nią – zainteresowanymi podobnymi zagadnieniami w państwach trzecich; w związku z tym podkreśla znaczenie, jakie ma kontynuacja procesu rozwoju zdolności efektywnego zapewniania niezależnych, międzyinstytucjonalnych, wysokiej jakości analiz i doradztwa na temat najważniejszych tendencji, z którymi muszą zmierzyć się decydenci w systemie UE;

3.  zaznacza, że zgodnie z zasadą pomocniczości za opracowywanie długoterminowych strategii społeczno-gospodarczych oraz wdrażanie rozwiązań politycznych w UE odpowiedzialność ponosi szereg organizacji publicznych, takich jak instytucje europejskie, ministerstwa, wydziały administracji lokalnej lub regionalnej oraz wyspecjalizowane agencje; podkreśla, że oprócz instytucji publicznych w państwach członkowskich oraz instytucji europejskich w opracowywaniu długoterminowych strategii uczestniczą również partnerzy społeczni i gospodarczy, organizacje pozarządowe oraz inne zainteresowane strony; w związku z tym podkreśla, że powinno się zastosować wielopoziomowy system rządzenia;

4.  podkreśla, że ze względu na jej wieloletni charakter, długoterminowość i przekrojowy zasięg politykę spójności z natury rzeczy cechuje wyraźne ukierunkowanie na realizację długofalowych celów, a z uwagi na to, że na realizację polityki spójności przeznacza się znaczną część środków przewidzianych w budżecie UE, polityka ta musi stanowić istotny element wszystkich dalekosiężnych planów budżetowych;

5.  uważa, że opracowywanie strategii politycznych w odniesieniu do polityki spójności i innych dziedzin polityki w coraz większym stopniu zależy od wskazania w odpowiednim momencie długoterminowych tendencji globalnych; odnotowuje w związku z tym różne wybiegające w przyszłość sprawozdania, takie jak „Projekt Europa 2030” (sprawozdanie Grupy Refleksji nad Przyszłością Unii Europejskiej dla Rady Europejskiej) czy sprawozdanie zatytułowane „Globalne tendencje do roku 2030 – obywatele w połączonym i wielocentrycznym świecie”, sporządzone przez Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (IUESB) w ramach projektu europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS); zaleca lepszą koordynację inicjatyw dotyczących sporządzania takich sprawozdań;

6.   apeluje o włączenie aspektu płci do oceny długoterminowych tendencji globalnych oraz przyszłych sprawozdań w celu przeciwdziałania łamaniu praw człowieka, dyskryminacji i ubóstwu;

7.  z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza dotychczasowe rezultaty realizowanego na szczeblu administracyjnym projektu pilotażowego (lata 2010–2011) i działania przygotowawczego (lata 2012–2014) mających na celu opracowanie europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS) wspomagającego określanie długoterminowych tendencji odnoszących się do kluczowych kwestii politycznych, jakim UE musi stawić czoła, i zdecydowanie zaleca, aby proces ten był kontynuowany po zakończeniu obecnego działania przygotowawczego; uważa również, że do tego systemu powinni zostać włączeni pracownicy wszystkich właściwych instytucji i organów UE, w tym Komitetu Regionów; jest przekonany, że mechanizm sprawozdawczy powinien zostać poddany pod dyskusję z udziałem wszystkich właściwych grup interesów, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych;

8.  wzywa cztery instytucje i organy, które obecnie biorą udział w procesie ESPAS – Komisję, Parlament, Radę i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych – do opracowania i podpisania pewnego rodzaju porozumienia międzyinstytucjonalnego, które najlepiej byłoby zawrzeć wiosną 2014 r., przy czym każdy z partnerów zobowiązałby się do utrzymania porozumienia i stałego udziału w nim;

9.  podkreśla, że zaangażowane instytucje i organy muszą przeznaczyć niezbędne zasoby kadrowe i środki finansowe na system ESPAS w swoich budżetach, w pełnej zgodności z rozporządzeniem finansowym, a zwłaszcza z jego art. 54 lit. e), oraz w kontekście rocznej procedury budżetowej, tak aby w przyszłości zapewnić możliwość realizacji tych zadań w sposób pozostający bez wpływu na budżet, podkreśla potrzebę inwestowania przez wszystkie instytucje UE w personel posiadający specjalistyczną wiedzę umożliwiającą pełny udział w szczegółowej analizie i monitorowaniu globalnych tendencji, a także identyfikowanie opcji i przedstawianie zaleceń politycznych odpowiadających szczególnym potrzebom każdej instytucji UE;

10. utrzymuje, że ESPAS powinien być kierowany i nadzorowany przez międzyinstytucjonalną radę w odpowiednim składzie, która ustalałaby mandat i priorytety ESPAS oraz wyznaczała dyrektora lub innych urzędników, i w której Parlament – jeśli tak postanowi – będzie reprezentowany przez posłów, przy założeniu, że szczegółowe prace ESPAS w ramach jego mandatu powinny być wykonywane w niezależny sposób;

11. z zadowoleniem przyjmuje zamiar wykorzystania procesu ESPAS – i bazowanie na jego światowej sieci – do utworzenia globalnego internetowego zbioru dokumentów i materiałów dotyczących średnio- i długoterminowych tendencji, pochodzących z różnych źródeł, który byłby bezpłatnie dostępny dla decydentów i obywateli na całym świecie;

12. z zadowoleniem przyjmuje to, że efektem bliższej współpracy administracyjnej między instytucjami UE w ramach procesu ESPAS będzie przedstawienie – w ramach działania przygotowawczego – dalekowzrocznego sprawozdania zawierającego analizę długoterminowych tendencji i ich wpływu na wyzwania i wybory czekające Unię w latach 2014–2019, które ma zostać przedłożone do wiadomości osób stojących na czele instytucji Unii w 2014 r.; uważa, że działanie to jest skuteczne, a zatem powinno być w przyszłości powtarzane przynajmniej co pięć lat;

13. uważa, że stały system – mający na celu zapewnienie instytucjom UE regularnej analizy średnio- i długoterminowych tendencji, aby zachęcić do przyjęcia bardziej strategicznego podejścia do podejmowania decyzji – powinien przewidywać przedstawienie instytucjom rocznego „sprawozdania na temat strategicznych tendencji” przed debatą na temat stanu Unii i publikacją rocznego programu prac Komisji w celu identyfikacji i oceny zmieniającego się schematu długoterminowych tendencji oraz dostarczenia władzy budżetowej konkretnych danych do wykorzystania w przygotowaniach do negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych (MRF) po 2020 r., a także w śródokresowym przeglądzie MRF na lata 2014–2020;

14. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego sprawozdania Radzie, Komisji oraz Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych.

• [1]  Dz.U. L 66 z 8.3.2013, s. 1.
• [2]  27 kwietnia 2012 r.; http://www.iss.europa.eu/uploads/media/ESPAS_report_01.pdf.
• [3]  http://europa.eu/espas/pdf/espas-preparatory-action-amendment_en.pdf.

UZASADNIENIE

„ESPAS jest silnym sygnałem politycznym, że jako Unia Europejska chcemy wykraczać poza granice instytucjonalne, a nawet poza granice wewnętrzne i zewnętrzne, aby wspólnie stawić czoła przyszłym przemianom i nowym wyzwaniom.” José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej.

1. Kontekst budżetowy

Art. 54 ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia finansowego określa charakter i cel projektów pilotażowych i działań przygotowawczych. Projekty pilotażowe są projektami o charakterze eksperymentalnym mającymi na celu zbadanie wykonalności działania i jego użyteczności. Działania przygotowawcze są działaniami w obszarze zastosowania Traktatu WE i Traktatu Euratom oraz tytułu VI TUE, mającymi na celu przygotowanie wniosków z myślą o podjęciu przyszłych działań.

W budżecie UE na 2010 r. uwzględniono przedstawioną przez Komisję Budżetową propozycję Parlamentu Europejskiego, przyjętą wspólnie z Radą jako drugim z organów władzy budżetowej, dotyczącą projektu pilotażowego „polegającego na utworzeniu międzyinstytucjonalnego systemu określania długoterminowych tendencji odnoszących się do kluczowych kwestii politycznych, jakim UE musi stawić czoła. System ten powinien dostarczać decydentom jednolitych analiz prawdopodobnych rezultatów dotyczących głównych zagadnień”[1].

W związku z pomyślną realizacją projektu pilotażowego z inicjatywy Parlamentu oba organy władzy budżetowej uzgodniły zatwierdzenie w budżecie na 2012 r. realizacji następnego etapu projektu jako działania przygotowawczego w ciągu trzech lat: od 2012 r. do 2014 r. Celem działania jest „utworzenie międzyinstytucjonalnego systemu określania długoterminowych tendencji odnoszących się do kluczowych kwestii politycznych, jakim Unia Europejska musi stawić czoła. System ten powinien dostarczać decydentom jednolitych analiz prawdopodobnych rezultatów dotyczących głównych zagadnień. Ponadto, aby osiągnąć ten cel należałoby dogłębnie zbadać projekt szczególnych mechanizmów wspierania bliższej współpracy między działami badawczymi różnych instytucji i organów UE, zajmującymi się analizą średnio-i długoterminowych trendów w zakresie polityki” [2].

2. Analiza długoterminowych tendencji

Świat, a wraz z nim Unia Europejska, znajduje się w okresie szybkich przemian i transformacji, co dotyczy zwłaszcza władzy, demografii, klimatu, urbanizacji i technologii. Następne lata będą charakteryzować się coraz większą złożonością i narastającym brakiem pewności, co będzie wynikać z wielobiegunowości bardziej zglobalizowanego świata, wielopoziomowego charakteru sprawowania rządów i wspólnego uczestnictwa wielu podmiotów w działaniach ustawodawczych i politycznych, które to elementy łącznie będą kształtować nową i trudniejszą sytuację globalną.

Zmianom tej nowej sytuacji globalnej będzie towarzyszyć większy niż zazwyczaj poziom niepewności. Identyfikacja globalnych tendencji będzie podstawowym aspektem zdolności Europy do przygotowania się i reagowania na przyszłe wyzwania. Coraz większe znaczenie ma zatem to, aby decydenci kładli większy nacisk na monitorowanie, badanie i analizowanie głównych tendencji oraz zaangażowali się w określanie przyszłej polityki przy poszukiwaniu rozwiązań dla nowych złożonych wyzwań. Większość rządów w głównych stolicach na świecie rozwija pewnego rodzaju potencjał z myślą o dalszej perspektywie, czemu towarzyszy wsparcie administracyjne. Do czasu utworzenia inicjatywy ESPAS w instytucjach UE nie przyjmowano jednak skoordynowanego podejścia.

Prognozowanie nie polega jedynie na próbie określenia przyszłych zdarzeń, lecz jest również sposobem koncentracji na zagadnieniach ważnych obecnie. Lepsze zrozumienie zmian globalnych powinno pomóc Unii Europejskiej w uzyskaniu informacji i analiz umożliwiających dokonywanie bardziej świadomych wyborów w sprawach o największym znaczeniu.

3. Koncepcja ESPAS

Celem zarówno projektu pilotażowego, jak i działania przygotowawczego jest utworzenie międzyinstytucjonalnego systemu określania długoterminowych tendencji odnoszących się do kluczowych kwestii politycznych – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych – które mogą kształtować przyszłość i które Unia Europejska musi uwzględnić przy próbach określenia spójnych wariantów strategii na następny cykl zarządzania. W związku z tym założeniem systemu nie jest przewidywanie, lecz antycypacja możliwych tendencji na podstawie dostarczanych decydentom wspólnych analiz prawdopodobnych rezultatów dotyczących takich kwestii.

System ten został nazwany ESPAS, „europejskim systemem analiz strategicznych i politycznych”. Udział w nim biorą urzędnicy z Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej oraz (na zaproszenie) z Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z myślą o opracowaniu mechanizmów pogłębionej i bardziej regularnej współpracy między urzędnikami w poszczególnych instytucjach i organach zajmujących się określaniem przyszłej polityki. Razem dążą oni do zwiększenia wspólnego potencjału administracyjnego Unii w zakresie określania i analizowania najważniejszych tendencji i wyzwań, a także wynikających z tego wyborów politycznych, których prawdopodobnie będzie musiała dokonać Europa i szerzej pojęty świat w następnych dziesięcioleciach.

4. Zarządzanie

Zarządzaniem projektem ESPAS zajmuje się międzyinstytucjonalna grupa zadaniowa, w której skład wchodzą przedstawiciele Komisji, Parlamentu, Rady i ESDZ, wyznaczeni przez sekretarzy generalnych tych instytucji. Przedstawiciele innych organów UE mogą zostać zaproszeni do udziału w pracach grupy zadaniowej w charakterze gości (ESDZ jest jak dotąd jedynym przykładem takiej inicjatywy).

Jako instytucja odpowiedzialna za realizację działania przygotowawczego Komisja (za pośrednictwem BEPA) zapewnia wykonanie budżetu i bieżące zarządzanie wszystkimi działaniami związanymi z ESPAS, zgodnie z rozporządzeniem finansowym, na podstawie wytycznych otrzymanych od grupy zadaniowej. Komisja działa w charakterze sekretarza grupy zadaniowej, której zawsze przewodniczy przedstawiciel innej instytucji w celu zapewnienia stosownej równowagi. Miejsce posiedzeń grupy zadaniowej zmienia się rotacyjnie między poszczególnymi instytucjami według ustaleń dokonanych przez samą grupę zadaniową.

5. Projekt pilotażowy

Na pierwszym etapie realizacji projektu pilotażowego grupa zadaniowa zleciła Instytutowi Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (IUESB) ocenę długoterminowej, międzynarodowej i wewnętrznej sytuacji politycznej i gospodarczej, w jakiej Unia będzie prawdopodobnie funkcjonować w następnych dziesięcioleciach. Przygotowane w związku z tym sprawozdanie IUESB – Globalne tendencje do 2030 r. – obywatele w połączonym i wielocentrycznym świecie – zostało opublikowane w kwietniu 2012 r. [3] W większym stopniu skoncentrowano się w nim na możliwych zmianach praw obywatelskich oraz potrzeb i oczekiwań obywateli niż na bardziej tradycyjnych kwestiach dotyczących stosunków międzypaństwowych. Jak przedstawiono w niniejszym sprawozdaniu, obecnie wyłaniają się trzy główne globalne tendencje, które będą kształtować sytuację światową w następnych latach i na które może mieć wpływ spójne działanie polityczne mające na celu pomoc w określeniu różnych przyszłych rozwiązań alternatywnych.

Tymi trzema tendencjami są:

· mocniejsza pozycja jednostki i powstawanie globalnej klasy średniej,

· zmiana klimatu i niedobór zasobów,

· wielocentryczny świat i rozproszenie władzy.

6. Działanie przygotowawcze

Dotychczasowe postępy w zakresie realizacji działania przygotowawczego można podsumować w poniższych, opatrzonych tytułami częściach.

a) Grupy robocze

Jednym z głównych elementów działania przygotowawczego ESPAS jest ugruntowanie zwyczaju współpracy między urzędnikami wyższego i średniego szczebla w poszczególnych instytucjach i organach UE, których prace wiążą się z określaniem przyszłych wyzwań i wyborów politycznych oraz globalnych tendencji mogących mieć na nie wpływ. W związku z tym na szczeblu administracyjnym utworzono trzy międzyinstytucjonalne grupy robocze zajmujące się wspólną analizą najważniejszych tendencji, które będą miały wpływ na warunki polityczne, w których będzie działać Unia w następnych dziesięcioleciach.

W skład każdej grupy roboczej wchodzi do 15 urzędników. Zajmują się oni kwestiami z zakresu: i) gospodarki, ii) społeczeństwa oraz iii) międzynarodowego systemu rządów i władzy. Urzędnicy rozpoczęli prace w październiku 2012 r. i będą spotykać się przez pozostały czas realizacji działania przygotowawczego. Ich zadaniem jest przygotowanie trzech „sprawozdań na temat tendencji” – po jednym w każdym z trzech obszarów tematycznych – które mają zostać przedstawione do końca 2013 r. W tych trzech sprawozdaniach na temat tendencji określone zostaną główne wyzwania i wybory, z którymi będzie musiała zmierzyć się Unia w związku z globalnymi tendencjami. Posłużą one z kolei jako wkład w ostateczne zbiorcze sprawozdanie, które grupa zadaniowa ma przedstawić do wiadomości osób stojących na czele instytucji UE w 2014 r.

Oprócz mobilizacji potencjału wewnętrznego samych instytucji UE działanie przygotowawcze polega na zaangażowaniu przez Komisję, za pośrednictwem BEPA, niezależnych, zewnętrznych ekspertów z zewnętrznych ośrodków analitycznych, w tym z Centrum Studiów nad Polityką Europejską, Chatham House (Królewskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych) i Rand Corporation, w celu pomocy w pogłębieniu analizy zawartej w trzech sprawozdaniach na temat tendencji.

(Dodatkowe informacje na temat działalności grup roboczych znajdują się w BEPA Monthly Brief, luty 2013 r., nr 62).

b) Zasięg

W miarę rozwoju koncepcji w ramach grup roboczych powstaje ciągły program o szerokim zasięgu w celu omówienia, sprawdzenia i potwierdzenia słuszności tych koncepcji na trzy sposoby.

Po pierwsze, urzędnicy UE spotkają się z krajowymi podmiotami odpowiedzialnymi za planowanie polityki i innymi ekspertami zajmującymi się określaniem przyszłej polityki w organach administracji państw członkowskich. Wymiar ten obejmie urzędników UE zatrudnionych w przedstawicielstwach UE w państwach trzecich, co nastąpi w ścisłej współpracy z ESDZ.

Po drugie, w dalszej części 2013 r. niektóre główne ustalenia zawarte w sprawozdaniach grup roboczych zostaną poddane przeglądowi przez podmioty nieinstytucjonalne funkcjonujące w szerzej pojętej unijnej „społeczności osób odpowiedzialnych za ustalanie polityki”. Obejmuje ona zwłaszcza wiodące ośrodki analityczne, pracowników naukowych, organizacje pozarządowe, fundacje, znaczące przedsiębiorstwa posiadające zdolności do prowadzenia badań perspektywicznych i ogólnie środowiska opiniotwórcze.

Po trzecie, ESPAS będzie nadal docierać do partnerów w rządach państw trzecich i ośrodkach analitycznych zajmujących się globalnymi tendencjami i określaniem przyszłej polityki. W tych ramach zaproszono już takie podmioty odpowiedzialne za planowanie i ekspertów na doroczną konferencję ESPAS, która odbyła się w lutym 2013 r. w Brukseli (zob. strona internetowa ESPAS).

c) Strona internetowa

W ramach działania przygotowawczego przewiduje się, że strona internetowa ESPAS (znajdująca się pod adresem www.espas.europa.eu) powinna stać się „ogólnym zbiorem” dokumentów i analiz na temat przyszłych tendencji i przyszłej polityki oraz że będzie ona pełnić istotną rolę w strategii informacyjnej projektu skierowanej do decydentów i obywateli.

W ogólnym zbiorze znajdą się materiały dotyczące długoterminowych tendencji – opracowane wewnętrznie przez poszczególne instytucje UE – które będą w nim publicznie udostępniane w odpowiednim czasie. Działanie to jest zgodne z zasadą bardziej gospodarnego zarządzania wiedzą przez instytucje oraz zasadą większej przejrzystości UE. W ogólnym zbiorze mają znaleźć się również istotne materiały na temat przyszłych tendencji opracowane przez inne ośrodki zajmujące się prognozami (publiczne i prywatne) działające w państwach członkowskich UE i w krajach strategicznych partnerów. Dzięki temu obywatele europejscy będą mieli dostęp do prognoz opracowanych np. w Stanach Zjednoczonych, Rosji, Chinach i Indiach.

7. Budowanie potencjału

W jaki sposób system ten będzie uzasadniony w oparciu o udostępnione w jego ramach fundusze przeznaczone na pomoc w długoterminowym kształtowaniu rozwoju polityki UE? W skrócie – dla instytucji UE posiadających lepszą wiedzę o możliwym rozwoju długoterminowych tendencji łatwiejsze będzie uzyskanie większej zbiorowej wiedzy o pojawiających się priorytetach w programie politycznym. Jest to tym ważniejsze w sytuacji, gdy co najmniej do końca obecnego dziesięciolecia prawdopodobnie będzie występować niedobór funduszy publicznych. Podczas rozważania kwestii budowania potencjału w zakresie podejmowania działań w związku z informacjami w momencie ich udostępnienia należy określić sposoby dostarczania decydentom odpowiednich informacji w sposób jak najbardziej czytelny.

Po utworzeniu stałego międzyinstytucjonalnego systemu badania długoterminowych tendencji w jego ramach można by realizować między innymi następujące zadania w celu pomocy w lepszym podejmowaniu decyzji w Unii:

=  przedkładanie osobom stojącym na czele instytucji Unii – w momencie obejmowania przez nie urzędu – sprawozdania opartego na doświadczeniu, dotyczącego przyszłych wyzwań politycznych na początku pięcioletniego cyklu instytucjonalnego w 2014 r.;

=  regularna pomoc instytucjom UE w rozwijaniu średnio- i długoterminowych strategii oraz gromadzenie i analizowanie informacji pochodzących od odpowiednich instytucji, partnerów i zainteresowanych stron w celu przedstawiania regularnych sprawozdań, które mogłyby na przykład zawierać analizę prawdopodobnego wpływu zaobserwowanych tendencji na budżet. Roczne „sprawozdania na temat strategicznych tendencji” mogłyby stanowić wkład w przygotowania do debaty na temat stanu Unii, która co roku we wrześniu odbywa się w Parlamencie, w celu identyfikacji i oceny zmieniającego się schematu długoterminowych tendencji, a także mogłyby dostarczać innych informacji dopasowanych do potrzeb władzy budżetowej do wykorzystania w negocjacjach w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) UE po 2020 r.;

=  organizacja corocznej konferencji dotyczącej globalnych tendencji, podczas której sprawozdania takie byłyby poddawane przeglądowi i omawiane, co przyczyniałoby się do pobudzania i pogłębiania współpracy między instytucjami UE w tej dziedzinie. Ponadto wydarzenie takie powinno również obejmować tworzenie powiązań z innymi krajami zajmującymi się analizą globalnych tendencji, aby skorzystać z ich wiedzy fachowej oraz udostępniać własną wiedzę innym krajom próbującym zrozumieć strategiczne tendencje i zmiany;

=  wsparcie tych procesów poprzez utworzenie i utrzymywanie ogólnie dostępnej – dla decydentów i obywateli – strony internetowej stanowiącej ogólny zbiór wszelkich istotnych informacji i analiz oraz połączenie tej strony z innymi już działającymi stronami internetowymi poświęconymi długofalowym tendencjom na świecie.

Najlepszą podstawę organizacji i finansowania takiego systemu mogłoby stanowić porozumienie o współpracy administracyjnej między czterema obecnie zaangażowanymi instytucjami i organami – Komisją, Parlamentem, Radą i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych – które należałoby zawrzeć wiosną 2014 r., przy czym poszczególne instytucje i organy powinny zobowiązać się do utrzymania systemu i stałego udziału w nim oraz do zapewnienia niezbędnych zasobów kadrowych i środków finansowych w swoich budżetach w sposób pozostający bez wpływu na budżet.

Wniosek

Sprawozdawca uważa, że taka współpraca jak w przypadku procesu ESPAS ma istotne znaczenie, a Parlament powinien ją popierać i wspierać. Jeżeli możliwe będzie utworzenie i rozwijanie systemu ESPAS na solidnych zasadach określonych w niniejszym sprawozdaniu, nie tylko umożliwi on bardziej regularną i poważną analizę schematów długoterminowych tendencji globalnych, lecz również zapewni stały wzrost zdolności do określania najważniejszych kwestii, podwyższy jakość wspólnej dyskusji na temat wyzwań i wyborów politycznych, w obliczu których stoimy, a ostatecznie pomoże w szybszym podejmowaniu lepszych decyzji w interesie obywateli.

• [1]  Pozycja budżetu 25.01.09 znajduje się na stronie: http://europa.eu/espas/
• [2]  Pozycja budżetu 25.01.10 znajduje się na stronie: http://europa.eu/espas/
• [3]  Dokument ten znajduje się na stronie: http://europa.eu/espas/

OPINIA Komisji Rozwoju Regionalnego (24.4.2013)

dla Komisji Budżetowej

w sprawie planowania polityki i długoterminowych trendów: skutków budżetowych dla budowania potencjału
(2012/2290 (INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Oldřich Vlasák

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju Regionalnego zwraca się do Komisji Budżetowej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.   zaznacza, że zgodnie z zasadą pomocniczości za opracowywanie długoterminowych strategii społeczno-gospodarczych oraz wdrażanie rozwiązań politycznych w UE odpowiedzialność ponosi szereg organizacji publicznych, takich jak instytucje europejskie, ministerstwa, wydziały administracji lokalnej lub regionalnej oraz wyspecjalizowane agencje; podkreśla, że oprócz instytucji publicznych w państwach członkowskich oraz instytucji europejskich w opracowywaniu długoterminowych strategii uczestniczą również partnerzy społeczni i gospodarczy, organizacje pozarządowe oraz inne zainteresowane strony, w związku z tym podkreśla, że powinno się zastosować wielopoziomowy system rządzenia,

2.   podkreśla, że zapewnienie harmonijnego rozwoju Unii Europejskiej i sprawnego funkcjonowania programów unijnych wymaga, by organizacje te dysponowały nowoczesnymi rozwiązaniami i umiejętnościami w zakresie administracji i zarządzania, aby opracowywać dalekosiężne, powiązane ze sobą wzajemnie strategie, które będą uwzględniały również specyfikę poszczególnych regionów, przyczyniając się w ten sposób do udoskonalania i podnoszenia skuteczności rozwiązań politycznych w różnych dziedzinach, podkreśla przy tym, że należy przeprowadzić ocenę stosowanych obecnie mechanizmów decyzyjnych i procesów administracyjnych w celu ustalenia, czy konieczne jest unowocześnienie administracji; wskazuje jednak na to, że w związku z budowaniem potencjału nie należy tworzyć żadnych nowych mechanizmów ani instytucji, lecz w kontekście dalekosiężnych strategii należy skuteczniej wykorzystywać obecne procesy administracyjne, jest zdania, że harmonijny rozwój Unii Europejskiej i sprawne funkcjonowanie programów wspólnotowych wymaga od państw członkowskich umiejętności w zakresie nowoczesnej administracji i zarządzania; jest zdania, że należy zwrócić szczególną uwagę zwłaszcza na państwa członkowskie, które są opóźnione i odnotowują niskie wskaźniki absorpcji środków w okresie programowania 2007–2013;

3.   podkreśla, że w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Funduszu Spójności (FS) i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) dostępne są środki finansowe przeznaczone na rozwijanie potencjału instytucjonalnego i administracyjnego na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym, np. poprzez unowocześnianie sposobu zarządzania zasobami ludzkimi, zmianę funkcji i uprawnień organów administracji publicznej, zwalczanie korupcji, zmniejszanie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw, wzmacnianie administracji regionalnej i lokalnej, wspieranie partnerów społecznych i organizacji pozarządowych, unowocześnianie procesów opracowywania strategii politycznych oraz poprzez inwestowanie w przedsięwzięcia finansowane ze środków publicznych w różnych obszarach administracji elektronicznej, uważa, że priorytetem na obecny okres programowania powinno być przygotowanie przyszłych beneficjentów finansowania w ramach polityki spójności;

4.   jest zdania, że e-rządzenie ma kluczowe znaczenie w budowaniu potencjału, unowocześnianiu administracji i poprawie koordynacji na płaszczyźnie horyzontalnej i wertykalnej pomiędzy różnymi instytucjami na szczeblu krajowym i europejskim; zwraca ponadto uwagę, że wdrażanie e-rządzenia musi opierać się na wykorzystaniu bogatego doświadczenia zdobytego w państwach członkowskich, instytucjach europejskich i organizacjach pozarządowych,

5.   zwraca uwagę, że pomimo postępów w zakresie zmniejszania dysproporcji rozwojowych między regionami nadal istnieją znaczne różnice w poziomie rozwoju gospodarczego i społecznego, które widać również w jakości usług publicznych oferowanych obywatelom;

6.   uważa, że wieloletnie ramy finansowe UE stanowią bardzo ważne narzędzie długoterminowego planowania projektów europejskich uwzględniające europejski punkt widzenia i wartość dodaną, którą Unia wnosi do projektów; wzywa jednakże do lepszego dopasowania budżetu UE do budżetów krajowych państw członkowskich oraz do wydatkowania funduszy publicznych od momentu planowania do momentu realizacji w sposób pozwalający uzyskać pewność, że budżet UE i budżety krajowe będą w większym stopniu uzupełniały się nawzajem bez powielania zasobów i że będą wykorzystywane do skutecznego osiągania wyznaczonych celów; podkreśla znaczenie powiązania celów strategii „Europa 2020” z krajowymi strategiami rozwoju, tak aby umożliwić realizację inwestycji w sposób możliwie najbardziej wydajny i odpowiedzialny;

7.   podkreśla, że ze względu na wieloletni okres obowiązywania strategii w ramach polityki spójności, długoterminowe następstwa tych strategii oraz ich przekrojowy zasięg politykę spójności z natury rzeczy cechuje wyraźne ukierunkowanie na realizację długoterminowych celów; podkreśla również, że polityka spójności musi stanowić istotny element wszystkich dalekosiężnych planów budżetowych, biorąc pod uwagę, że na realizację celów w ramach polityki spójności przeznacza się znaczną część środków przewidzianych w budżecie UE,

8.   uważa, że opracowywanie strategii politycznych w odniesieniu do polityki spójności i innych dziedzin polityki w coraz większym stopniu zależy od wskazania w odpowiednim momencie długoterminowych tendencji globalnych; odnotowuje w związku z tym wnioski płynące z różnych wybiegających w przyszłość sprawozdań, takich jak Projekt Europa 2030 (sprawozdanie Grupy ds. Refleksji nad Przyszłością Unii Europejskiej 2030 dla Rady Europejskiej), czy ze sprawozdania zatytułowanego „Globalne tendencje do roku 2030: Obywatele zglobalizowanego świata pełnego współzależności (Global Trends 2030 – Citizens in an Interconnected and Polycentric World)” sporządzonego przez Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (IUESB) w ramach projektu europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS);

9.  zaleca ściślejszą koordynację tego rodzaju inicjatyw w zakresie sporządzania sprawozdań oraz utworzenie międzyinstytucjonalnego systemu umożliwiającego wskazanie długoterminowych tendencji w kluczowych kwestiach politycznych, z którymi musi zmierzyć się Unia Europejska; uważa również, że do tego systemu powinni zostać włączeni pracownicy wszystkich właściwych instytucji i organów UE, w tym Komitetu Regionów; jest przekonany, że mechanizm sprawozdawczy powinien zostać poddany dyskusji z udziałem wszystkich odnośnych grup interesów, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	23.4.2013
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	42 0 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Luís Paulo Alves, Catherine Bearder, Jean-Jacob Bicep, Victor Boştinaru, John Bufton, Nikos Chrysogelos, Ryszard Czarnecki, Rosa Estaràs Ferragut, Danuta Maria Hübner, Vincenzo Iovine, María Irigoyen Pérez, Seán Kelly, Constanze Angela Krehl, Petru Constantin Luhan, Ramona Nicole Mănescu, Riikka Manner, Iosif Matula, Miroslav Mikolášik, Jens Nilsson, Jan Olbrycht, Wojciech Michał Olejniczak, Younous Omarjee, Markus Pieper, Georgios Stavrakakis, Csanád Szegedi, Nuno Teixeira, Lambert van Nistelrooij, Justina Vitkauskaite, Oldřich Vlasák, Kerstin Westphal, Joachim Zeller, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Joseph Cuschieri, Vasilica Viorica Dăncilă, Karima Delli, James Nicholson, Ivari Padar, Herbert Reul, Elisabeth Schroedter, Richard Seeber, Czesław Adam Siekierski, Patrice Tirolien, Giommaria Uggias, Manfred Weber

OPINIA Komisji Spraw Konstytucyjnych (9.7.2013)

dla Komisji Budżetowej

w sprawie planowania polityki i długoterminowych trendów: skutków budżetowych dla budowania potencjału
(2012/2290 (INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Elmar Brok

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Konstytucyjnych zwraca się do Komisji Budżetowej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że powszechnie stosowany i uznany system mógłby zapewnić podstawę refleksji w kontekście sporządzania budżetu UE, określania rocznych i wieloletnich priorytetów politycznych oraz bardziej bezpośredniego łączenia środków finansowych z celami politycznymi;

1.   podkreśla znaczenie skutecznej współpracy między instytucjami UE w zakresie monitorowania i analizy tych długoterminowych tendencji, a także współpracy i tworzenia sieci kontaktów z innymi podmiotami zainteresowanymi podobnymi zagadnieniami w Unii Europejskiej i poza nią; w tym kontekście podkreśla znaczenie kontynuowania procesu rozwijania skutecznej zdolności zapewniania niezależnych, wysokiej jakości analiz, które doprowadzą do większej synergii między instytucjami, a także zdolności zapewniania doradztwa na temat głównych tendencji, które muszą uwzględnić decydenci w systemie UE;

2.   wzywa cztery instytucje i organy, które biorą obecnie udział w procesie ESPAS – Komisję, Parlament, Radę i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych – do zawarcia pewnej formy porozumienia międzyinstytucjonalnego, najlepiej nie później niż wiosną 2014 r., przy czym każdy z partnerów powinien zobowiązać się do utrzymania porozumienia i stałego w nim udziału;

3.   nalega, aby systemem ESPAS kierował zarząd o odpowiedniej strukturze, który będzie określał mandat i priorytety ESPAS oraz wybierał przewodniczącego, zarząd, w którym Parlament Europejski będą reprezentować posłowie, przyjmując, że w ramach swojego mandatu ESPAS będzie w stanie wykonywać zadania badawcze w sposób w pełni niezależny;

4.   podkreśla potrzebę aktywniejszego zaangażowania szczebla politycznego w nadzór nad ESPAS w celu wzmocnienia politycznej odpowiedzialności za ten proces;

5.   podkreśla, że zaangażowane instytucje i organy muszą przeznaczyć niezbędne zasoby kadrowe i środki finansowe na system ESPAS w swoich budżetach, zgodnie z rozporządzeniem finansowym, a zwłaszcza z jego art. 54 lit. e), oraz w kontekście corocznej procedury budżetowej, tak aby w przyszłości zapewnić możliwość rozwoju tego systemu w sposób pozostający bez wpływu na budżet; podkreśla potrzebę inwestowania przez wszystkie instytucje UE w personel posiadający specjalistyczną wiedzę w zakresie szczegółowej analizy i monitorowania globalnych trendów, a także w zakresie identyfikowania opcji i wysuwania zaleceń politycznych odpowiadających potrzebom konkretnych instytucji UE;

6.   z zadowoleniem przyjmuje zamiar wykorzystania procesu ESPAS i jego globalnej sieci do utworzenia internetowego zbioru pochodzących z różnych źródeł dokumentów i materiałów dotyczących średnio- i długoterminowych tendencji, który byłby dostępny dla decydentów i obywateli na całym świecie;

7.   uważa, że stały system – mający na celu zapewnienie instytucjom UE regularnej analizy średnio- i długoterminowych tendencji i ich znaczenia dla polityki i decyzji UE, stworzony aby zachęcić do przyjęcia bardziej strategicznego podejścia do podejmowania decyzji – powinien również przewidywać przedstawienie instytucjom UE rocznego sprawozdania na temat strategicznych tendencji przed debatą na temat stanu Unii oraz przed publikacją rocznego programu prac Komisji w celu identyfikacji i oceny zmieniającego się schematu długoterminowych tendencji oraz dostarczenia władzy budżetowej konkretnych danych do wykorzystania w przygotowaniach do negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych po 2020 r., a także w okresowej ocenie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	9.7.2013
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	19 2 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Alfredo Antoniozzi, Andrew Henry William Brons, Zdravka Bušić, Carlo Casini, Andrew Duff, Roberto Gualtieri, Enrique Guerrero Salom, Zita Gurmai, Gerald Häfner, Daniel Hannan, Stanimir Ilchev, Constance Le Grip, David Martin, Morten Messerschmidt, Sandra Petrović Jakovina, Paulo Rangel, Algirdas Saudargas, Rafał Trzaskowski
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Sandrine Bélier, Elmar Brok, Sylvie Guillaume, Helmut Scholz, György Schöpflin
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Susy De Martini

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	11.7.2013
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	23 3 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marta Andreasen, Richard Ashworth, Zuzana Brzobohatá, Jean-Luc Dehaene, James Elles, Göran Färm, José Manuel Fernandes, Eider Gardiazábal Rubial, Salvador Garriga Polledo, Jens Geier, Lucas Hartong, Jutta Haug, Jan Kozłowski, Alain Lamassoure, Claudio Morganti, Jan Mulder, Juan Andrés Naranjo Escobar, Andrej Plenković, Dominique Riquet, Alda Sousa, Oleg Valjalo, Angelika Werthmann, Jacek Włosowicz
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Maria Da Graça Carvalho, Paul Rübig, Catherine Trautmann
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Zdravka Bušić