ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με μια συνολική αλιευτική στρατηγική της Ένωσης στην περιοχή του Ειρηνικού

24.9.2013 - (2012/2235(INI))

Επιτροπή Αλιείας
Εισηγήτρια: Carmen Fraga Estévez

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με μια συνολική αλιευτική στρατηγική της Ένωσης στην περιοχή του Ειρηνικού

(2012/2235(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–   έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το Δίκαιο της Θάλασσας, της 10ης Δεκεμβρίου 1982,

–   έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών περί αλιείας, και ιδίως την παράγραφο 157 του ψηφίσματος αριθ. 66/68, σε σχέση με τις υποχρεώσεις των ανεπτυγμένων κρατών απέναντι στα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη και τα μικρά αναπτυσσόμενα νησιωτικά κράτη,

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία του 1995 για την εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, της 10ης Δεκεμβρίου 1982, όσον αφορά τη διατήρηση και τη διαχείριση των αλληλεπικαλυπτόμενων αποθεμάτων ιχθύων και των άκρως μεταναστευτικών αποθεμάτων ιχθύων,

–   έχοντας υπόψη το διεθνές σχέδιο δράσης του FAO για τη διαχείριση της αλιευτικής ικανότητας, που εγκρίθηκε από το συμβούλιο του FAO τον Νοέμβριο 2000 (IPOA-Capacity),

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου, της 29ης Σεπτεμβρίου 2008, για τη δημιουργία κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας, εφεξής αποκαλούμενης ΠΛΑ αλιείας[1],

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνει το κράτος λιμένα για την πρόληψη, αποτροπή και εξάλειψη της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας, που εγκρίθηκε από το Συνέδριο του FAO κατά την τριακοστή έκτη συνεδρίασή του την 22α Νοεμβρίου 2009,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Νοεμβρίου 2012 για την εξωτερική διάσταση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής[2],

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 21ης Μαρτίου 2012, με τίτλο «Προς μια ανανεωμένη αναπτυξιακή εταιρική σχέση ΕΕ-Ειρηνικού»[3],

–   έχοντας υπόψη τη σύμβαση για τη διατήρηση και τη διαχείριση των άκρως μεταναστευτικών αποθεμάτων ιχθύων στον δυτικό και κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό, στην οποία η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος δυνάμει της απόφασης 2005/75/ΕΚ η οποία τέθηκε σε ισχύ την 25η Ιανουαρίου 2005[4],

–   έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβούλιου αριθ. 2006/539/ΕΚ, της 22ας Μαΐου 2006, για τη σύναψη, για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης για την ενίσχυση της Παναμερικανικής Επιτροπής Τροπικού Τόνου (IATTC) που ιδρύθηκε βάσει της σύμβασης του 1949 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Δημοκρατίας της Κόστα Ρίκα[5],

–   έχοντας υπόψη τη σύμβαση για τη διατήρηση και διαχείριση των αλιευτικών πόρων της ανοικτής θάλασσας στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό[6], που εγκρίθηκε σε επίπεδο ΕΕ δυνάμει της απόφασης του Συμβουλίου αριθ. 2012/130/ΕΕ[7], και με την οποία δημιουργείται η Περιφερειακή Οργάνωση Διαχείρισης της Αλιείας του Νοτίου Ειρηνικού (SPRFMO),

–   έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 2011/144/ΕΕ του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2011, για τη σύναψη ενδιάμεσης συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφενός, και των κρατών του Ειρηνικού, αφετέρου[8],

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφετέρου, που υπογράφτηκε στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000[9], εφεξής αποκαλούμενη συμφωνία του Κοτονού,

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 215/2008 του Συμβουλίου, της 18ης Φεβρουαρίου 2008, για τον δημοσιονομικό κανονισμό που εφαρμόζεται στο δέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης[10],

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία σύμπραξης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Μικρονησίας για την αλιεία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Μικρονησίας[11],

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία αλιευτικής σύμπραξης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, αφενός, και της Δημοκρατίας του Κιριμπάτι, αφετέρου[12],

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Νήσων Σολομώντος[13],

–   έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής, της 15ης Νοεμβρίου 2012, για την κοινοποίηση των τρίτων χωρών που η Επιτροπή θεωρεί πιθανό να χαρακτηριστούν ως μη συνεργαζόμενες τρίτες χώρες δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου, περί δημιουργίας κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας[14],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανάπτυξης (A7-0297/2013),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι προκειμένου να εφαρμοστεί μια συνεκτική πολιτική για την ανάπτυξη, οι πολιτικές της ΕΕ που έχουν αντίκτυπο στην αλιεία στις χώρες ΑΚΕ του Ειρηνικού (ΑΚΕ-Ε) – δηλ. οι αλιευτικές, εμπορικές και αναπτυξιακές πολιτικές – θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά τρόπο που εξασφαλίζει ότι συμβάλλουν στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης της αλιευτικής δραστηριότητας που έχουν οριστεί από τις χώρες ΑΚΕ-Ε· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια τέτοια προσέγγιση θα πρέπει να ενσωματωθεί στην προσεχή ανανέωση της συμφωνίας του Κοτονού ή στις πράξεις που ενδέχεται να διαδεχθούν την εν λόγω συμφωνία·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ πρέπει να επιδιώξει μια συνεκτική πολιτική για την ανάπτυξη, με βάση το άρθρο 208 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ το οποίο ορίζει ότι «Η Ένωση λαμβάνει υπόψη τους στόχους της συνεργασίας για την ανάπτυξη κατά την εφαρμογή πολιτικών που ενδέχεται να επηρεάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες»·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο δεύτερος χορηγός βοήθειας μετά την Αυστραλία στην εν λόγω περιοχή και διοχετεύει τη βοήθειά της μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ), καθώς και ότι, μολονότι οι αλιευτικοί πόροι αποτελούν την κύρια πηγή πλούτου των χωρών ΑΚΕ του Ειρηνικού και τη μόνη κοινή πηγή πλούτου για όλες αυτές τις χώρες και μολονότι οι χώρες του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού έχουν εκφράσει επανειλημμένως την πρόθεσή τους να καταστήσουν την αλιεία του τόνου την κινητήριο δύναμη της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης της περιοχής, μόνο το 2,3% των ενισχύσεων του 10ου ΕΤΑ διατίθενται σε δραστηριότητες που συνδέονται με την αλιεία·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πριν από τη διαπραγμάτευση διμερών και πολυμερών εμπορικών συμφωνιών εκ μέρους της ΕΕ θα πρέπει να πραγματοποιούνται μελέτες των συνεπειών τους, ιδίως σε σχέση με τη διατήρηση των έμβιων θαλάσσιων πόρων και τις συνέπειες των συμφωνιών αυτών για τους τοπικούς πληθυσμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες θα πρέπει να καθοδηγούνται από τα συμπεράσματα αυτών των μελετών·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στο πλαίσιο της Συμφωνίας Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (ΣΟΕΣ) μεταξύ της ΕΕ και των χωρών ΑΚΕ για την προσαρμογή του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων της συμφωνίας του Κοτονού στους κανόνες του ΠΟΕ, τα αλιευτικά προϊόντα διαδραματίζουν καίριο ρόλο, τόσο για την πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές, όσο και για την πρόσβαση στους πόρους και για τη χρηστή αλιευτική διακυβέρνηση, με στόχο την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο που ενέχει η δυνατότητα παρέκκλισης από τους κανόνες καταγωγής, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 6 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 για τους κανόνες καταγωγής, το οποίο προσαρτάται στην ενδιάμεση συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών του Ειρηνικού, καθώς ενδεχομένως οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό εντός της ευρωπαϊκής αγοράς αλιευτικών προϊόντων·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη το ενδιαφέρον της ΕΕ για την ενίσχυση των σχέσεων με αυτήν την περιοχή του Ειρηνικού και για τη συνεργασία προς επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης, έχοντας ως προϋπόθεση τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων, την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της αλιείας και την ενθάρρυνση της διαφάνειας στη διαχείριση της αλιείας·

H. λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το ήμισυ των παγκόσμιων αλιευμάτων τόνου προέρχονται από τα ύδατα του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού, το 80% των οποίων συνιστούν αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ) νησιωτικών κρατών και μόνο το 20% διεθνή ύδατα·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλέον πρόσφατες αξιολογήσεις αποθεμάτων που πραγματοποιήθηκαν από την Επιστημονική Επιτροπή της WCPFC (Επιτροπής Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού) το 2012 δεν δείχνουν υπεραλίευση ούτε της παλαμίδας (Katsuwonus pelamis) ούτε του κίτρινου τόνου (Thunnus albacares) στη ζώνη διακανονισμού της, δείχνουν όμως πραγματοποιείται υπεραλίευση του μεγαλόματου τόνου (Thunnus obesus)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η θνησιμότητα γόνων τόνου μεγαλόματου σε αλιευτικές δραστηριότητες με γρι-γρι, ιδίως σε αυτές που σχετίζονται με εξοπλισμούς συγκέντρωσης ιχθύων, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική·

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι έχουν συντελεστεί μικρές βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τον έλεγχο, την επιτήρηση και την παρακολούθηση στον Ειρηνικό, διαπιστώνεται ότι η μεγάλη αύξηση του αριθμού των σκαφών γρι-γρι (στην πλειοψηφία τους από κράτη της Ασίας και από νησιωτικά κράτη), η αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας και η παράνομη αλιεία απειλούν τη βιωσιμότητα των πόρων της περιοχής·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τον τομέα της αλιείας στον Ειρηνικό θα πρέπει να υποστηρίζει ενεργά τις τρέχουσες περιφερειακές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας και τη βελτίωση της διαχείρισης της αλιείας·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει παράδοση περιφερειακών οργανισμών και δομών για τη διαχείριση της αλιείας τόνου, όπως ο Οργανισμός Αλιείας του Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού (Pacific Islands Forum Fisheries Agency), γνωστός ως FFA, ή η υποπεριφερειακή οργάνωση των Συμβαλλόμενων Μερών στη Συμφωνία του Ναουρού (Parties to the Nauru Agreement, ΡΝΑ)·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το καθεστώς πλοιοημερών (VDS) εισήχθη από τα Συμβαλλόμενα Μέρη στη Συμφωνία του Ναουρού το 2008 σε μια προσπάθεια διαχείρισης της πρόσβασης στα ύδατα των PNA, περιορισμού της αλιευτικής προσπάθειας στα ύδατα αυτά και μεγιστοποίησης των οφελών που προκύπτουν από την αλιεία για τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη του Ειρηνικού·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπερβολική αλιευτική προσπάθεια των μερών είναι αναμφισβήτητη και ότι στους κόλπους της WCPFC διεξάγονται συζητήσεις σχετικά με ένα νέο μέτρο διατήρησης και διαχείρισης για τα επόμενα χρόνια, όπου αντιμετωπίζεται και το ζήτημα των ορίων της αλιευτικής προσπάθειας·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν πολυμερή συμφωνία με τα κράτη του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού από το 1988, και ότι η εν λόγω συμφωνία, η οποία αποτελεί την περίοδο αυτή αντικείμενο αναδιαπραγμάτευσης, διασφαλίζει την πρόσβαση στο 20% περίπου των ημερών αλιείας στην περιοχή·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το καθεστώς των πλοιοημερών (VDS), πρέπει να είναι εντελώς διαφανές και οι διατάξεις του να βελτιωθούν και να εφαρμοστούν από όλα τα μέλη του, προκειμένου να εκπληρώσει τους στόχους τους και να εξασφαλίσει πλήρη συμβατότητα των μέτρων που λαμβάνονται στις ΑΟΖ και στην ανοικτή θάλασσα·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος πρόσβασης των υπερπόντιων στόλων αναμένεται ότι θα συνεχίσει να καταγράφει σημαντική αύξηση τα επόμενα έτη, επειδή αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για τις χώρες της περιοχής· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι το κόστος της ημέρας αλιείας που συμφωνήθηκε στην ετήσια διάσκεψη των χωρών PNA ορίστηκε για το 2014 σε τουλάχιστον 6.000 δολάρια ΗΠΑ·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας που έχουν υπογραφεί από την ΕΕ, μεταξύ άλλων και με τις χώρες της περιοχής του Ειρηνικού, βασίζονταν ανέκαθεν σε έναν περιορισμό του αριθμού των πλοίων με ενδεικτική χωρητικότητα αναφοράς και ότι το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει ανισότητες, δεδομένης της χρησιμοποίησης του VDS από τις χώρες PNA και της επιθυμίας τους να το εφαρμόσουν στις εν λόγω συμφωνίες εταιρικής σχέσης με την ΕΕ·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα καλά σχεδιασμένο και εφαρμοσμένο καθεστώς πλοιοημερών έχει τη δυνατότητα να παρέχει τα μέσα για την αποτροπή περαιτέρω αυξήσεων της αλιευτικής προσπάθειας στην περιοχή·

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεργασία και η συμμόρφωση σε θέματα ΠΛΑ αλιείας αποτελεί προϋπόθεση που θέτει η ΕΕ για τις σχέσεις της με τρίτες χώρες, ενόψει νέων συμφωνιών εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι στο άρθρο 38 παράγραφος 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 για την καταπολέμηση της ΠΛΑ αλιείας αναφέρεται ότι η Επιτροπή δεν ξεκινά διαπραγματεύσεις για τη σύναψη τέτοιων συμφωνιών εταιρικής σχέσης με χώρες οι οποίες δεν είναι συνεργάσιμες στο ζήτημα αυτό·

ΚΑ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΣΟΕΣ θα πρέπει να περιλαμβάνουν συγκεκριμένη αναφορά στην εφαρμογή του κανονισμού ΠΛΑ, αντί απλώς για μια γενική διατύπωση σχετικά με την ανάγκη καταπολέμησης της ΠΛΑ αλιείας, και ότι τέτοιες συμφωνίες δεν πρέπει να συνάπτονται με τρίτες χώρες που χαρακτηρίζονται ως «μη συνεργάσιμες»·

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην απόφασή της, της 15ης Νοεμβρίου 2012, η Επιτροπή κατονόμαζε το Φίτζι και το Βανουάτου, μεταξύ άλλων, ως πιθανές μη συνεργαζόμενες χώρες όσον αφορά τον κανονισμό για την ΠΛΑ αλιεία, τόσο λόγω της απουσίας αποτρεπτικών μέτρων και κυρώσεων για σκάφη ΠΛΑ αλιείας που φέρουν τη σημαία των χωρών αυτών, όσο και λόγω της μη εφαρμογής των συστάσεων που εκδίδουν οι περιφερειακές οργανώσεις αλιείας·

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, ανέκαθεν, οι αλιευτικές δραστηριότητες του κοινοτικού στόλου γρι-γρι πραγματοποιούνται κυρίως στον κεντρικό Ειρηνικό, τόσο σε διεθνή ύδατα όσο και στην ΑΟΖ του Κιριμπάτι καθώς και στις ΑΟΖ του Τουβαλού, του Τοκελάου και του Ναουρού, μέσω ιδιωτικών συμφωνιών·

ΚΔ. λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι, εκτός από τη συμφωνία εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας με το Κιριμπάτι, η ΕΕ διαπραγματεύτηκε τέτοιες συμφωνίες και με ορισμένες χώρες του δυτικού Ειρηνικού, οι οποίες όμως δεν έχουν τεθεί σε ισχύ αφού η συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Μικρονησίας δεν επικυρώθηκε από το κοινοβούλιο της χώρας αυτής και οι διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της συμφωνίας με τις Νήσους Σολομώντος έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο από το 2012·

ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει ολοκληρώσει τις εκ των προτέρων αξιολογήσεις για τις Νήσους Κουκ και το Τουβαλού, με σκοπό να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις αλιευτικών συμφωνιών με αυτές τις χώρες, και ότι έχουν υπογραφεί τα αντίστοιχα μνημόνια συμφωνίας ως προϋπόθεση για να ζητηθούν οι εντολές διαπραγμάτευσης από το Συμβούλιο·

ΚΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης δεν διέθετε μέχρι σήμερα προσωπικό αρμόδιο για αλιευτικά θέματα στην αντιπροσωπεία της στο Φίτζι·

ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

1.  παροτρύνει την Επιτροπή να εξασφαλίσει τη συνοχή μεταξύ όλων των κοινοτικών πολιτικών που αφορούν την εν λόγω περιοχή, όπως απαιτείται από το άρθρο 208 της ΣΛΕΕ, ειδικά την αλιευτική, την εμπορική και την αναπτυξιακή πολιτική, ενισχύοντας τις ενδεχόμενες συνέργειες με σκοπό να επιτευχθεί πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, μεγιστοποιώντας τα οφέλη τόσο για τα κράτη της περιοχής του Ειρηνικού όσο και για τα κράτη της ΕΕ, αυξάνοντας την ορατότητα της ΕΕ στον δυτικό και κεντρικό Ειρηνικό και συμβάλλοντας στη βιώσιμη εκμετάλλευση των πόρων του Ειρηνικού·

2.  πιστεύει ότι στο μελλοντικό πλαίσιο των σχέσεων με τις χώρες ΑΚΕ-Ειρηνικού μετά τη λήξη της συμφωνίας του Κοτονού, η αλιευτική στρατηγική θα πρέπει να αποκτήσει περιφερειακή διάσταση που να ενισχύει τη θέση και τον ρόλο της ΕΕ στην περιοχή του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι στο 11ο ΕΤΑ θα ληφθεί υπόψη αυτή η στρατηγική, καθώς και η δυνατότητα αύξησης του ποσοστού της τελικής τομεακής ενίσχυσης για την εξυπηρέτηση των αναγκών των κοινοτήτων που ζουν από την αλιεία (συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της συμβολής τους στην τοπική επισιτιστική ασφάλεια) και δημιουργίας τοπικών αλιευτικών υποδομών για την εκφόρτωση και μεταποίηση αλιευμάτων, δεδομένου ότι η αλιεία αποτελεί έναν από τους βασικούς οικονομικούς πόρους της περιοχής·

4.  κρίνει θετικά την πρόσφατη πρόσληψη υπαλλήλων στην αντιπροσωπεία της ΕΕ στο Φίτζι, οι οποίοι θα ασχολούνται αποκλειστικά με τα αλιευτικά ζητήματα, και πιστεύει ότι το γεγονός αυτό θα συμβάλει στην ανάπτυξη μόνιμης και εξειδικευμένης σχέσης με τις χώρες της περιοχής στον τομέα της αλιείας·

5.  ζητεί επίσης μεγαλύτερο συντονισμό και συμπληρωματικότητα με τους λοιπούς παράγοντες στην περιοχή, σε ό,τι αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια, δυνάμει του Συμφώνου Cairns του Αυγούστου 2009· επιδοκιμάζει τη διεξαγωγή, στις 12 Ιουνίου 2012, της δεύτερης υπουργικής συνόδου ΕΕ - Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού (PIF), που ενίσχυσε τον πολιτικό διάλογο ΕΕ - χωρών του Ειρηνικού, ιδίως στους τομείς της αλιείας και της ανάπτυξης, και εξασφαλίζει με τον τρόπο αυτόν τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ενεργειών που έχουν αναληφθεί στους τομείς αυτούς από την ΕΕ και τις χώρες της περιοχής·

6.  τονίζει την ανάγκη να συμβάλουν οι υπερπόντιοι στόλοι, σε συνεργασία με τις χώρες του Ειρηνικού, στη μείωση της αλιευτικής πίεσης στα αποθέματα τροπικού τόνου, μεταξύ άλλων με τη σημαντική μείωση των επιπέδων θνησιμότητας γόνων μεγαλόφθαλμου τόνου, που συνιστά απόθεμα μεγάλης οικονομικής σπουδαιότητας για την περιοχή και υπόκειται σήμερα σε υπερβολική αλίευση·

ΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

A. Βραχυπρόθεσμα:

7.  επισημαίνει τη σημασία της θέσπισης αλιευτικής στρατηγικής για τον δυτικό και κεντρικό Ειρηνικό, δεδομένης της σημασίας της εν λόγω περιοχής για την αλιεία και της αξίας της για τον κοινοτικό στόλο και την κοινοτική αγορά και βιομηχανία μεταποίησης αλιευτικών προϊόντων, καθώς και της παροχής ασφάλειας δικαίου στα σκάφη που δραστηριοποιούνται στην περιοχή·

8.  διαπιστώνει ότι η στρατηγική της ΕΕ για την πρόσβαση στους πόρους των ΑΟΖ των χωρών της περιοχής μέσω συμφωνιών σύμπραξης στον τομέα της αλιείας δεν λειτούργησε σωστά, εκτός από την περίπτωση του Κιριμπάτι, και θεωρεί ότι η αναβίωση και η εδραίωση των συμφωνιών αυτών απαιτεί ένα νέο πλαίσιο στενών και επωφελών σχέσεων μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων μερών·

9.  εκτιμά ότι μέρος των προβλημάτων προκύπτει από το γεγονός ότι η ΕΕ έχει ανεπιτυχώς διαπραγματευτεί συμφωνίες με χώρες του δυτικού Ειρηνικού, όπου βρίσκονται οι ΑΟΖ των Νήσων Σολομώντος και των Ηνωμένων Πολιτειών της Μικρονησίας, αντί να στρέψει τις προσπάθειες της προς τον κεντρικό Ειρηνικό στον οποίον ο κοινοτικός στόλος γρι-γρι επικέντρωνε ανέκαθεν τις δραστηριότητές του·

10. αξιολογεί πολύ θετικά το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει ολοκληρώσει τις εκ των προτέρων αξιολογήσεις των Νήσων Κουκ και του Τουβαλού για να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις συμφωνιών εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας, καθώς επίσης και το γεγονός ότι έχει υπογράψει τα αντίστοιχα μνημόνια συμφωνίας, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για να ζητηθούν οι εντολές διαπραγμάτευσης από το Συμβούλιο·

11. εκτιμά ότι αυτή η νέα οδός διαπραγμάτευσης συνάδει περισσότερο με την περιφερειακή προσέγγιση που έχει ζητήσει επανειλημμένως το Κοινοβούλιο, ειδικά σε σχέση με την αλίευση άκρως μεταναστευτικών ειδών· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της WCPFC στην περίπτωση διαπραγματεύσεων με συμβαλλόμενα μέρη της PNA και άλλες χώρες ΑΚΕ-Ε·

12. σημειώνει ότι η προσέγγιση της ΕΕ απέναντι στον Ειρηνικό θα πρέπει να βοηθήσει τα αναπτυσσόμενα κράτη, ιδίως τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη, να αποκομίσουν μεγαλύτερο μερίδιο από τα οφέλη που προκύπτουν από τη βιώσιμη εκμετάλλευση αλληλοεπικαλυπτόμενων και άκρως μεταναστευτικών αποθεμάτων ιχθύων και να ενισχύσουν τις περιφερειακές προσπάθειες για βιώσιμη διατήρηση και διαχείριση της αλιείας για τα εν λόγω αποθέματα, όπως ζητείται από τη διάσκεψη αναθεώρησης της UNFSA (Συμφωνία του ΟΗΕ για τα ιχθυοαποθέματα)·

13. εκφράζει την ανησυχία του για την ύπαρξη ΠΛΑ αλιείας στην περιοχή και, μολονότι αναγνωρίζει ότι υπήρξαν ορισμένες βελτιώσεις στη διακυβέρνηση της αλιείας, εκτιμά ότι δεν έχει ακόμα σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος, ιδίως όσον αφορά την εφαρμογή των βασικών μέσων για την πάταξη της ΠΛΑ αλιείας·

14. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει ρητή αναφορά στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 (κανονισμό ΠΛΑ) στις διατάξεις της ΣΟΕΣ που αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τις χώρες του Ειρηνικού·

15. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να εξακολουθήσουν να συμμετέχουν ενεργά στο πλαίσιο των ΠΟΔΑ και να ενημερώνουν τακτικά την κοινωνία των πολιτών και τις κοινωνικοεπαγγελματικές οργανώσεις τους σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνονται για την αλιεία·

B. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

16. ζητεί από την Επιτροπή να προβλεφθεί η δυνατότητα θέσπισης μιας πιο μακροπρόθεσμης στρατηγικής που θα ρυθμίζει την πρόσβαση του στόλου της ΕΕ στις ΑΟΖ των χωρών της περιοχής, στη βάση μιας περιφερειακής συμφωνίας πλαισίου μεταξύ της ΕΕ και των χωρών του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τον Οργανισμό Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA) και θα εστιάζεται στις εξής πτυχές:

α)  η συμφωνία πρέπει να θεσπίζει τις λεπτομέρειες πρόσβασης του στόλου της ΕΕ, οι οποίες αργότερα θα μετεξελιχθούν σε διμερείς συμφωνίες σύμπραξης στον τομέα της αλιείας με τις ενδιαφερόμενες χώρες·

β)  η συμφωνία πρέπει να θεσπίζει ένα διαφανές διαφανούς καθεστώς διακυβέρνησης που θα διασφαλίζει κυρίως την καταπολέμηση της ΠΛΑ αλιείας και θα προσδιορίζει τα μέσα που πρέπει να χρησιμοποιηθούν, περιλαμβανομένης της συμφωνίας για τα μέτρα του κράτους λιμένα·

γ)  η συμφωνία πρέπει να βασίζεται στο VDS, εφόσον εγκριθούν μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειάς του, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του και την τήρησή του από όλα τα μέρη, και εφόσον εξασφαλιστεί η συμμόρφωσή του προς τις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές συστάσεις·

δ)  κατά τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας πρέπει να διερευνηθούν οι τρόποι μιας πιθανής διοχέτευσης της αναπτυξιακής βοήθειας του ΕΤΑ στην περιοχή μέσω του Οργανισμού Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA) δεδομένου ότι οι χώρες ΑΚΕ-Ε δεν διαθέτουν ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους για να χρησιμοποιήσουν ορθά τα εν λόγω κονδύλια·

17. τονίζει ότι σε ένα τελικό στάδιο της εν λόγω διαδικασίας θα πρέπει να επιτευχθεί μια αμιγώς περιφερειακή προσέγγιση, δηλαδή, μια πολυμερής συμφωνία σύμπραξης στον τομέα της αλιείας με τις χώρες που υπογράφουν τις ΣΟΕΣ, η οποία θα παρέχει πρόσβαση του ενωσιακού στόλου στους πόρους των ΑΟΖ των εν λόγω χωρών·

18. συνιστά στην Επιτροπή να λάβει υπόψη την εν λόγω αλιευτική στρατηγική για την περιοχή του Ειρηνικού, καθώς και τις ιδιαιτερότητες των νησιωτικών κρατών, κατά την αναθεώρηση της συμφωνίας του Κοτονού·

19. υπογραμμίζει την ανάγκη επαρκούς συμμετοχής του Κοινοβουλίου τόσο στη διαδικασία προετοιμασίας και διαπραγμάτευσης όσο και στη μακροπρόθεσμη παρακολούθηση και αξιολόγηση της λειτουργίας των διμερών συμφωνιών, σύμφωνα με τις διατάξεις της ΣΛΕΕ· επιμένει ότι το Κοινοβούλιο θα πρέπει να ενημερώνεται αμέσως και πλήρως, σε ισότιμη βάση με το Συμβούλιο, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας που σχετίζεται με τις ΣΑΣ, δυνάμει του άρθρου 13 παράγραφος 2 και του άρθρου 218 παράγραφος 10 της ΣΛΕΕ· επαναλαμβάνει την πεποίθησή του ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να εκπροσωπείται από παρατηρητές στις συνεδριάσεις των Μικτών Επιτροπών που προβλέπονται στις αλιευτικές συμφωνίες· επαναλαμβάνει επίσης ότι τις συνεδριάσεις αυτές θα πρέπει να παρακολουθούν ως παρατηρητές και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ των οποίων εκπρόσωποι του αλιευτικού κλάδου τόσο της ΕΕ όσο και τρίτων χωρών·

20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα έκθεση στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.

• [1]  ΕΕ L 286, 29.10.2008, σ. 1.
• [2]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0461,
• [3]  JOIN (2012)0006.
• [4]  ΕΕ L 32 της 4.02.2005, σ. 1.
• [5]  ΕΕ L 224 της 16.8.2006, σ. 22.
• [6]  ΕΕ L 67 της 6.3.2012, σ. 3.
• [7]  ΕΕ L 67 της 6.3.2012, σ. 1.
• [8]  ΕΕ L 060 της 5.3.2011, σ. 2.
• [9]  (2000/483/ΕΚ) ΕΕ L 317 της 15.12.2000, σ. 3.
• [10]  ΕΕ L 78 της 19.3.2008, σ. 1.
• [11]  ΕΕ L 151 της 6.6.2006.
• [12]  ΕΕ L 205 της 7.8.2007, σ. 3.
• [13]  ΕΕ L 190 της 22.7.2010, σ. 3.
• [14]  ΕΕ C 354 της 17.11.2012, σ. 1.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Στόχος αυτής της έκθεσης είναι να συστήσει τη θέσπιση μιας μακροπρόθεσμης αλιευτικής στρατηγικής στην περιοχή του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού που να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη συντονισμού των πολιτικών της ΕΕ με σκοπό την ενίσχυση των ενδεχόμενων συνεργειών, την επίτευξη πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος, μεγιστοποιώντας τα οφέλη τόσο για τα κράτη της εν λόγω περιοχής του Ειρηνικού όσο και για τα κράτη της ΕΕ, και την αύξηση της ορατότητας της ΕΕ σε αυτήν την περιοχή.

Ο Ειρηνικός έχει πολύ μεγάλη αλιευτική αξία καθώς αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό άκρως μεταναστευτικών ειδών, και ιδίως τόνου, παράγοντας το 80% των αλιευμάτων παγκοσμίως. Ειδικά ο δυτικός και κεντρικός Ειρηνικός παρήγαγε το 49% του συνόλου των αλιευμάτων το 2010 και το 52% το 2011.

Οι χώρες ΑΚΕ χωρίζονται σε επτά περιοχές, εκ των οποίων οι πέντε βρίσκονται στην Αφρική, η μία στην Καραϊβική και η τελευταία στον Ειρηνικό. Η περιοχή του Ειρηνικού απαρτίζεται από 15 νησιωτικά κράτη: Νήσοι Κουκ, Ανατολικό Τιμόρ, Φίτζι, Κιριμπάτι, Νήσοι Μάρσαλ, Ηνωμένες Πολιτείες Μικρονησίας, Ναουρού, Νιούε, Παλάου, Παπουασία-Νέα Γουινέα, Σαμόα, Νήσοι Σολομώντος, Τόνγκα, Τουβαλού και Βανουάτου.

Η παρούσα έκθεση επικεντρώνεται ειδικότερα στον δυτικό και κεντρικό Ειρηνικό επειδή η συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ πλούσια σε αλιευτικούς πόρους, αποτελεί εστία ΠΛΑ αλιείας, απαρτίζεται από νησιωτικά κράτη, από τα οποία μάλιστα τα περισσότερα είναι κράτη ΑΚΕ, συνιστά αντικείμενο της νέας εμπορικής στρατηγικής της ΕΕ που βασίζεται στις ΣΟΕΣ και, τέλος, λαμβάνει σημαντικό μέρος της χρηματοδότησής της για την ανάπτυξη μέσω του ΕΤΑ.

Μια μελλοντική αλιευτική στρατηγική θα πρέπει επίσης να συνδέεται με το μέλλον της συμφωνίας του Κοτονού. Η πλειονότητα των χωρών του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού είναι νησιωτικές χώρες που ανήκουν στην ομάδα των χωρών ΑΚΕ. Δεδομένων των αναπόφευκτων επικείμενων αλλαγών στην εν λόγω συμφωνία, η αλιευτική στρατηγική πρέπει να ενταχθεί στη νέα προσέγγιση των σχέσεων της ΕΕ με αυτές τις χώρες. Το μεγαλύτερο μέρος των πιθανών μοντέλων για τις σχέσεις αυτές που συζητούνται σήμερα ακολουθούν μια περιφερειακή προσέγγιση. Οι βασικοί στόχοι της ΕΕ συνίστανται στην προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης της περιοχής μέσω της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πολιτικής εξωτερικού εμπορίου, και, παράλληλα, στην προώθηση μιας βιώσιμης εκμετάλλευσης των αλιευτικών πόρων μέσω ενός συστήματος διαφανούς διαχείρισης.

Αλιευτικά ζητήματα:

Ο στόλος γρι-γρι του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, αφού από τα 191 σκάφη το 2003 έφτασε τα 268 το 2010 και τα 280 το 2012, με αποτέλεσμα την αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας και των αλιευμάτων. Αυτά τα σκάφη προέρχονται κυρίως από την Ασία και από νησιωτικά κράτη. Από το 1999, ο στόλος γρι-γρι της ΕΕ στην εν λόγω περιοχή ανέρχεται σε μόλις τέσσερα σκάφη τα οποία αντιστοιχούν στο 2% περίπου του συνόλου του στόλου γρι-γρι που αλιεύει στην περιοχή, και τα αλιεύματά τους ανέρχονται στο 7% του συνόλου των αλιευμάτων που αλιεύονται με γρι-γρι στην περιοχή.

Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι υπάρχουν τρεις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας στον Ειρηνικό:

α)        Η Παναμερικανική Επιτροπή Τροπικού Τόνου (IATTC) η οποία καλύπτει την περιοχή του ανατολικού Ειρηνικού από τις ΗΠΑ έως τη Χιλή. Είναι αρμόδια για τη διατήρηση και διαχείριση της αλιείας τόνου ενώ παράλληλα διαθέτει και αρμοδιότητες για την εκτέλεση του Διεθνούς Προγράμματος για τη Διατήρηση των Δελφινιών (ΔΠΔΔ). Η ΕΕ είναι πλήρες μέλος της από τις 7 Ιουνίου 2006. Σε ύδατα IATTC αλιεύουν 30 κοινοτικά σκάφη (5 γρι-γρι και 25 σκάφη με παραγάδια).

β)        Η Επιτροπή Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC) που ασχολείται επίσης με τη διατήρηση και διαχείριση του τόνου και άλλων άκρως μεταναστευτικών ειδών. Η Σύμβαση τέθηκε σε ισχύ το 2004. Ο κοινοτικός στόλος που αλιεύει δυνάμει της εν λόγω σύμβασης απαρτίζεται από 4 γρι-γρι και 14 σκάφη με παραγάδια.

γ)        Η Περιφερειακή Οργάνωση Διαχείρισης της Αλιείας Νοτίου Ειρηνικού (SPRFMO) η οποία διαχειρίζεται πελαγικά είδη, κυρίως σαφρίδια και καλαμάρια, καθώς και ορισμένα βενθοπελαγικά είδη όπως τον μαύρο ξιφία, τον μπακαλιάρο Αυστραλίας, τη λίτσα και τον βασιλάκη. Είναι η πλέον πρόσφατη, αφού η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στις 24 Αυγούστου 2012 με την ΕΕ να αποτελεί ιδρυτικό της μέλος. Στην εν λόγω περιοχή αλιεύουν 8 πελαγικές μηχανότρατες από τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία και τη Λιθουανία, που επικεντρώνονται στην αλιεία του σαφριδιού.

Όσον αφορά τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης στον τομέα της αλιείας, η ΕΕ έχει υπογράψει συμφωνίες με το Κιριμπάτι, τις Νήσους Σολομώντος και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Μικρονησίας. Αυτή η τελευταία συμφωνία δεν εφαρμόστηκε ποτέ, μολονότι η ΕΕ είχε ήδη πληρώσει την πρώτη δόση της χρηματικής αντιπαροχής και οι πλοιοκτήτες τα ποσά δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των αδειών τους. Οι διαπραγματεύσεις με τις Νήσους Σολομώντος έχουν σταματήσει με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε ισχύ μόνο η συμφωνία με το Κιριμπάτι, η οποία βρίσκεται σε στάδιο επαναδιαπραγμάτευσης. Όσον αφορά τις προοπτικές για νέες πιθανές συμφωνίες, η Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με τις Νήσους Κουκ τον Μάιο 2012 καθώς και άλλο μνημόνιο με το Τουβαλού τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Πρόσφατα, δημοσιεύτηκαν οι μελέτες της προκαταρκτικής αξιολόγησης και για τις δύο χώρες, κι έτσι η Επιτροπή είναι έτοιμη να ζητήσει την εντολή διαπραγμάτευσης από το Συμβούλιο για τις μελλοντικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης.

Όσον αφορά την Επιτροπή Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC) μόνο το 20% των υδάτων της είναι διεθνή ύδατα, και ως εκ τούτου η πρόσβαση στις ΑΟΖ είναι πολύ σημαντική για τον κοινοτικό στόλο. Σε σχέση με τα αλιεύματα, μόλις το 5% αλιεύονται σε διεθνή ύδατα, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος τους αποκλείονται από την αλιεία.

Ο στόλος της ΕΕ έχει δείξει ενδιαφέρον, πέραν του Κιριμπάτι, για το ενδεχόμενο σύναψης συμφωνιών με το Τοκελάου, το Ναουρού, το Τουβαλού και τις Νήσους Κουκ, επειδή οι ΑΟΖ τους συνορεύουν με τα διεθνή ύδατα στα οποία αλιεύει, και λόγω της μεγαλύτερης εγγύτητάς τους με τις μονάδες μεταποίησης της Λατινικής Αμερικής.

Η εν λόγω περιοχή χαρακτηρίζεται από μια παράδοση περιφερειακής εταιρικής σχέσης που επηρεάζει και τον τομέα της αλιείας. Οι δύο κύριοι υποπεριφερειακοί οργανισμοί είναι το Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού, στο οποίο υπάγεται ο Οργανισμός Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA), και τα συμβαλλόμενα μέρη στη συμφωνία του Ναουρού η PNA.

Στόχος του Οργανισμού Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA) είναι η προώθηση της βιώσιμης αλιείας τόνου στην περιοχή του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού. Η PNA είναι μια υποπεριφερειακή συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Μικρονησίας, του Κιριμπάτι, των Νήσων Μάρσαλ, του Ναουρού, του Παλάου, της Παπουασίας-Νέας Γουινέας, των Νήσων Σολομώντος, και του Τουβαλού. Βασικός στόχος της είναι η διαχείριση των θυνναλιευτικών πόρων στις ΑΟΖ των νησιών αυτών.

Υπάρχει ιστορικό περιφερειακής προσέγγισης, όπως η πολυμερής συμφωνία μεταξύ των χωρών της περιοχής και των ΗΠΑ η οποία εξακολουθεί να ισχύει από το 1988. Η εν λόγω συμφωνία, που υπογράφηκε με τον Οργανισμό Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA) και ανανεώθηκε το 2003 για τη χρονική περίοδο 2003-2013. Επιτρέπει την αλιευτική δραστηριότητα 55 σκαφών γρι-γρι, με ετήσια χρηματική αντιπαροχή 14 εκατομμυρίων δολαρίων στα οποία πρέπει να προστεθούν και άλλα 4 εκατομμύρια που επιβαρύνουν τους πλοιοκτήτες. Η συμφωνία αναμένεται να ανανεωθεί και θα προβλέπει 40/45 γρι-γρι, 8.000 ημέρες αλιείας και κόστος 60 περίπου εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.

Το VDS είναι το μέσο που χρησιμοποιούν οι χώρες PNA για τη διαχείριση της αλιευτικής προσπάθειας. Αποτελείται από ένα σύστημα κατανομής ημερών αλιείας στις ΑΟΖ των εν λόγω χωρών, με ελάχιστη τιμή 6.000 δολαρίων ανά σκάφος και ημέρα αλιείας. Το εν λόγω καθεστώς τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2007. Στόχος του είναι η μεγιστοποίηση της οικονομικής αποδοτικότητας της αλιείας για τα παράκτια κράτη. Επίσης θα πρέπει να περιορίσει και να μειώσει τα αλιεύματα τόνου και να συμμορφωθεί με τις συστάσεις της Επιτροπής Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC) για μείωση της προσπάθειας όσον αφορά τον στόλο γρι-γρι. Δεδομένου ότι δεν επετεύχθησαν οι επιδιωκόμενοι στόχοι, όπως η μείωση της αλιευτικής προσπάθειας κατά 30%, τα μέτρα διατήρησης και διαχείρισης της Επιτροπής Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC) χρειάστηκε να αναδιατυπωθούν.

Το εν λόγω καθεστώς πάσχει σε επίπεδο διαφάνειας και εκπλήρωσης στόχων, αφού πάντα καταγράφονται μεγάλες υπερβάσεις σε σχέση με τους εκάστοτε στόχους. Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC), για το 2008, ενώ οι ημέρες αλιείας που έπρεπε να είχαν ανατεθεί ήταν 35.738, κατανεμήθηκαν τελικά 38.120 ημέρες, και το 2010, ενώ ορίστηκαν 40.732 ημέρες, κατανεμήθηκαν 49.614 ημέρες (22% περισσότερες). Για το 2011, αντί ενός στόχου 35.136 ημερών, κατανεμήθηκαν 54.685 ημέρες, απόκλιση που ισοδυναμεί με υπέρβαση της τάξης του 56%.

 

Ζητήματα σχετικά με την άσκηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων:

Τα αλιεύματα τόνου σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένουν σταθερά και κυμαίνονται στους 4,2 εκατομμύρια τόνους χωρίς να προβλέπονται σημαντικές αυξήσεις. Το 80% του τόνου καταναλώνεται κονσερβοποιημένος. Μόνο το 8% της παγκόσμιας παραγωγής κονσερβών πραγματοποιείται στην ΕΕ. Με άλλα λόγια, το 92% των κονσερβών τόνου κατασκευάζεται σε τρίτες χώρες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι αναπτυσσόμενες. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η αγορά τόνου είναι πολύ ευαίσθητη στις διακυμάνσεις των τιμών της παγκόσμιας αγοράς, οποιαδήποτε παραχώρηση σε τρίτες χώρες μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε άλλες χώρες που ωφελούνται από δασμολογικές παραχωρήσεις.

Η Γενική Διεύθυνση Εμπορίου διαπραγματεύτηκε μια ενδιάμεση συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης (ενδιάμεση ΣΟΕΣ) με την Παπουασία-Νέα Γουινέα και το Φίτζι, η οποία προέβλεπε μια νέα προσέγγιση για τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των χωρών ΑΚΕ και της ΕΕ με στόχο να προσαρμοστεί το σύστημα δασμολογικών προτιμήσεων της συμφωνίας του Κοτονού στις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΕ. Η ενδιάμεση ΣΟΕΣ εφαρμόστηκε προσωρινά από τον Δεκέμβριο του 2009. Το ΕΚ την επικύρωσε τον Ιανουάριο του 2011 και το Συμβούλιο τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Το κοινοβούλιο της Παπουασίας-Νέας Γουινέας επικύρωσε την ενδιάμεση ΣΟΕΣ τον Μάιο του 2011, ενώ το Φίτζι δεν την έχει εφαρμόσει ακόμα.

Η ΕΕ χρησιμοποιεί τις δασμολογικές προτιμήσεις ως μέσο προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης τρίτων χωρών. Σε γενικές γραμμές, για να παραχωρηθεί μια τέτοια προτιμησιακή δασμολογική μεταχείριση, τα προϊόντα πρέπει να προέρχονται από τη δικαιούχο χώρα προκειμένου να ισχύουν οι αποκαλούμενοι κανόνες καταγωγής.

Το άρθρο 1 της ενδιάμεσης ΣΟΕΣ ορίζει ως στόχους τη βελτίωση της πρόσβασης στις αγορές, την προώθηση μιας βιώσιμης ανάπτυξης και τη θέσπιση μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών. Στην εν λόγω συμφωνία, η ΕΕ χορήγησε παρέκκλιση από τους κανόνες καταγωγής για τις κονσέρβες και το καρρέ τόνου. Η παρέκκλιση χορηγήθηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι πιθανές συνέπειές της, όχι μόνο για τον τομέα της μεταποιητικής βιομηχανίας της ΕΕ, αλλά, κυρίως, για τον αντίστοιχο τομέα των τρίτων χωρών, μεταξύ άλλων και των χωρών ΑΚΕ. Αυτό αναφερόταν ήδη στη γνωμοδότηση της Επιτροπής Αλιείας του ΕΚ σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη ενδιάμεσης συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, αφενός, και των κρατών του Ειρηνικού, αφετέρου[1]

Η Γενική Διεύθυνση Εμπορίου διαπραγματεύεται τώρα με τις χώρες ΑΚΕ-Ειρηνικού μια συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης που αντικαθιστά την ενδιάμεση συμφωνία. Στόχος είναι η ΣΟΕΣ να καλύψει όλες τις χώρες ΑΚΕ της περιοχής και να επεκταθεί επίσης και στο εμπόριο υπηρεσιών. Στις εν λόγω διαπραγματεύσεις, το κεφάλαιο της αλιείας είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα. Οι χώρες ΑΚΕ ζητούν παρέκκλιση από τους κανόνες καταγωγής για όλα τα αλιευτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του νωπού και κατεψυγμένου ψαριού. Από τη μεριά της, η ΕΕ ζήτησε να συμπεριληφθούν η χρηστή αλιευτική διακυβέρνηση για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης της αλιευτικής δραστηριότητας, και να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης του κοινοτικού στόλου στους πόρους.

Αυτό το υπέρμετρο ενδιαφέρον για την αλιεία μοιάζει παράδοξο αφού, βραχυπρόθεσμα, μόνο η Παπουασία-Νέα Γουινέα μπορεί να επωφεληθεί από τις παρεκκλίσεις των κανόνων καταγωγής, δεδομένων των δυσκολιών εξαγωγής στην ΕΕ λόγω της απόστασης, της απουσίας οικονομιών κλίμακας και του υψηλού κόστους παραγωγής που οφείλεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μειώνουν την ανταγωνιστικότητά της σε σύγκριση με άλλους ισχυρούς παράγοντες της κονσερβοποιίας, όπως η Ταϊλάνδη. Εάν η ΕΕ κατάφερνε να συνάψει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με την εν λόγω χώρα και συμπεριλαμβάνονταν οι κονσέρβες τόνου στο μηδενικό δασμολογικό καθεστώς, θα καταστρέφονταν οι δυνατότητες ανάπτυξης της κονσερβοποιίας σε αυτές τις νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού.

Ένας από τους πιθανούς λόγους που εξηγεί αυτό το παράδοξο ενδιαφέρον για την ενσωμάτωση αλιευτικών πτυχών στην ΣΟΕΣ είναι ότι με τον τρόπο αυτόν μπορεί να παρακαμφθεί ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου για τη δημιουργία κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας, ιδίως από τη στιγμή που ορισμένες χώρες όπως το Βανουάτου και οι Νήσοι Φίτζι χαρακτηρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως πιθανώς μη συνεργάσιμες τρίτες χώρες σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται. Σε περίπτωση που χαρακτηριστούν μη συνεργάσιμες χώρες, θα απαγορευθούν οι εξαγωγές τους στην ΕΕ. Το γεγονός πάντως ότι εξετάζονται και άλλες χώρες της περιοχής μας δίνει μια ιδέα για τα προβλήματα που συνδέονται με την έλλειψη μιας διαφανούς και βιώσιμης διαχείρισης στην περιοχή.

Για να αποτραπούν οι κίνδυνοι που θα εγκυμονούσε μια πιθανή επέκταση της παρέκκλισης των κανόνων καταγωγής, πρέπει να παρασχεθούν εγγυήσεις που θα διασφαλίζουν ότι τα αλιευτικά προϊόντα της ΠΛΑ αλιείας δεν μπορούν να επωφεληθούν από την επέκταση αυτή, ότι η καταπολέμηση της ΠΛΑ αλιείας θα ενισχυθεί και ότι το καθεστώς VDS θα βελτιωθεί, προτάσσοντας τη βιωσιμότητα της αλιείας έναντι των οικονομικών οφελών. Επίσης, πρέπει να παρασχεθεί πρόσβαση στους πόρους των ΑΟΖ των εν λόγω χωρών, ως αντιστάθμισμα αυτής της παραχώρησης για να αποκατασταθούν κατά κάποιον τρόπο τα αλιευτικά συμφέροντα της ΕΕ.

Ζητήματα αναπτυξιακής πολιτικής:

Η ΕΕ, κατά την περίοδο 2006-2011, ήταν ο δεύτερος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας στην περιοχή του δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού αμέσως μετά την Αυστραλία.

Οι χώρες του Ειρηνικού λαμβάνουν περίπου 745 εκατομμύρια ευρώ από το δέκατο ΕΤΑ (2008-2013), το οποίο περιλαμβάνει και 74 εκατομμύρια ευρώ για υπερπόντιες χώρες και εδάφη. Από αυτά τα ποσά, μόλις 17,2 εκατομμύρια κατευθύνονται σε τομεακή στήριξη της αλιείας, δηλαδή λίγο περισσότερο από το 2% των κονδυλίων.

Τα εν λόγω 17,2 εκατομμύρια παρασχέθηκαν σε περιφερειακά αλιευτικά έργα, 8,2 εκατομμύρια στο DEVFISH II (Ανάπτυξη βιώσιμων αλιευμάτων τόνου) και 9 εκατομμύρια στο SCICOFish σχετικά με την επιστημονική στήριξη για τη διαχείριση της παράκτιας και ωκεάνιας αλιείας.

Το ποσοστό της αναπτυξιακής βοήθειας για την αλιεία είναι πολύ περιορισμένο αν συγκριθεί με το σύνολο της βοήθειας στην περιοχή. Σχεδόν το σύνολό της χορηγείται σε περιφερειακό επίπεδο, συντονίζεται από τη Γραμματεία της Κοινότητας του Ειρηνικού, την SPC (από τα αρχικά της στα αγγλικά), η οποία αποτελεί τον επιστημονικό συνεργάτη της Επιτροπής Αλιείας Δυτικού και Κεντρικού Ειρηνικού (WCPFC) και του Οργανισμού Αλιείας για τον Νότιο Ειρηνικό (FFA) και διατίθεται για την αξιολόγηση των αποθεμάτων τόνου, την κατάρτιση παρατηρητών ή τη βελτίωση της επιτήρησης των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, δεν χορηγείται βοήθεια για τον εκσυγχρονισμό ή τη δημιουργία νέων αλιευτικών υποδομών, οι οποίες αποτελούν χρόνια έλλειψη στην περιοχή.

• [1]  A7-0365/2010.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Ανάπτυξης (23.1.2013)

προς την Επιτροπή Αλιείας

σχετικά με μια συνολική αλιευτική στρατηγική της Ένωσης στην περιοχή του Ειρηνικού
(2012/2235(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Maurice Ponga

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Αλιείας, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  υπογραμμίζει ότι 15 χώρες ΑΚΕ στην περιοχή του Ειρηνικού διατηρούν προνομιακές σχέσεις με την Ένωση που βασίζονται στην συμφωνία του Κοτονού και ότι στις χώρες αυτές ο αλιευτικός τομέας, ιδίως δε η παράκτια και υπεράκτια αλιεία, η μεταποίηση και η υδατοκαλλιέργεια, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την επισιτιστική αυτάρκεια και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη·

2.  επισημαίνει ότι οι πολιτικές της Ένωσης πρέπει να έχουν συνάφεια με τους στόχους της ανάπτυξης, όπως προβλέπεται από το άρθρο 208 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι δράσεις που διεξάγονται στον αλιευτικό τομέα στην περιοχή του Ειρηνικού συνάδουν με την κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και της Ύπατης Εκπροσώπου με τον τίτλο "Προς μια νέα αναπτυξιακή εταιρική σχέση ΕΕ/Ειρηνικού"[1], και ότι εξασφαλίζουν την υπεύθυνη και βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Χιλιετίας για την ανάπτυξη στην περιοχή του Ειρηνικού και ανταποκρίνονται στις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή του Ειρηνικού· υποστηρίζει ένθερμα την πρόταση που υπέβαλαν η Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος με στόχο να καταστούν οι ΥΧΕ του Ειρηνικού καταλύτες της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης για την ανθρώπινη ανάπτυξη στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της αλιείας·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει τη συνεργασία σε περιφερειακό και υποπεριφερειακό επίπεδο και να εξασφαλίσει ότι οι πολιτικές αλιείας της ΕΕ είναι συμβατές με ισχύουσες περιφερειακές συνθήκες και συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων των μερών που υπέγραψαν τη συμφωνία Ναούρου (PNA) και τα πρωτόκολλα εφαρμογής της·

4.  τονίζει την ανάγκη να συμβάλουν οι μακρινοί ναυτικοί στόλοι, σε συνεργασία με τις χώρες του Ειρηνικού, στη μείωση των πιέσεων για την αλίευση αποθεμάτων τροπικού τόνου, μεταξύ άλλων με τη σημαντική μείωση των επιπέδων θνησιμότητας γόνων μεγαλόφθαλμου τόνου, που συνιστά απόθεμα μεγάλης οικονομικής σπουδαιότητας για την περιοχή και υπόκειται προς το παρόν σε υπερβολική αλίευση·

5.  λυπάται για την έλλειψη περιφερειακής αλιευτικής συμφωνίας της ΕΕ για τον Ειρηνικό, μολονότι επιζητείται ρητά από πολλά κράτη της περιοχής, λαμβανομένης υπόψη της κινητικότητας των αλιευτικών πόρων· ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει τη θέσπιση ενός γενικού πλαισίου για την καλή διακυβέρνηση της αλιείας σε περιφερειακό επίπεδο, και ιδίως με την ενίσχυση της συνεργασίας με χώρες του Ειρηνικού σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο καθώς και μέσω των αρμόδιων περιφερειακών οργανώσεων διαχείρισης της αλιείας (ΠΟΔΑ)·

6.  επισημαίνει την ανάγκη συντονισμού των δραστηριοτήτων της ΕΕ στην περιοχή του Ειρηνικού και, ιδίως, όσον αφορά τη στήριξη που παρέχεται στον αλιευτικό τομέα μέσω του ΕΤΑ, του Μέσου Αναπτυξιακής Συνεργασίας, του Επενδυτικού Μέσου για τον Ειρηνικό και τα κονδύλια που προβλέπονται για την τομεακή στήριξη βάσει του τρέχοντος Ειδικού Πλαισίου Συνδρομής·

7.  ζητεί επίσης να επιτευχθεί συντονισμός και συμπληρωματικότητα σε μεγαλύτερο βαθμό με τους λοιπούς εταίρους της περιοχής σε ό,τι αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια δυνάμει του Συμφώνου Cairns του Αυγούστου 2009· επιδοκιμάζει τη διεξαγωγή στις 12 Ιουνίου 2012 της δεύτερης υπουργικής συνεδρίασης ΕΕ - Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού (PIF), που ενίσχυσε τον πολιτικό διάλογο ΕΕ - χωρών του Ειρηνικού ιδίως στους τομείς της αλιείας και της ανάπτυξης, και εξασφαλίζει με τον τρόπο αυτό τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των δράσεων που έχουν αναληφθεί στους τομείς αυτούς από την ΕΕ και τις χώρες της περιοχής·

8.  καλεί την Επιτροπή να προωθήσει, μέσω των αρμόδιων ΠΟΔΑ και ιδίως της επιτροπής WCPFC και της οργάνωσης SPRFMO, από κοινού με την SPC και τον Οργανισμό Αλιείας (FFA), μία βιώσιμη αλιεία, ενισχύοντας τον αγώνα κατά της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας καθώς και να στηρίξει τις επιστημονικές επιτροπές, προκειμένου αυτές να διαθέτουν έγκυρες πληροφορίες σχετικά με τα διαθέσιμα αποθέματα ιχθύων·

9.  καλεί τις χώρες ΑΚΕ να εξακολουθήσουν να συμμετέχουν ενεργά στο πλαίσιο των ΠΟΔΑ και να ενημερώνουν τακτικά τις κοινωνίες των πολιτών τους και τις κοινωνικοεπαγγελματικές τους οργανώσεις σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνονται για την αλιεία.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	22.1.2013
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	24 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Thijs Berman, Michael Cashman, Corina Creţu, Véronique De Keyser, Nirj Deva, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Filip Kaczmarek, Miguel Angel Martínez Martínez, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Bill Newton Dunn, Maurice Ponga, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Alf Svensson, Keith Taylor, Ελένη Θεοχάρους, Patrice Tirolien, Anna Záborská, Iva Zanicchi
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Enrique Guerrero Salom, Gesine Meissner, Judith Sargentini

• [1]  1 JOIN (2012) 6 τελικό της 21ης Μαρτίου 2012

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	18.9.2013
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	21 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	John Stuart Agnew, Alain Cadec, Carmen Fraga Estévez, Dolores García-Hierro Caraballo, Marek Józef Gróbarczyk, Ian Hudghton, Werner Kuhn, Isabella Lövin, Gabriel Mato Adrover, Guido Milana, Maria do Céu Patrão Neves, Ulrike Rodust, Struan Stevenson, Isabelle Thomas, Nils Torvalds, Jarosław Leszek Wałęsa, Κρίτων Αρσένης, Илияна Малинова Йотова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Paul Besset, Izaskun Bilbao Barandica, Gesine Meissner, Jens Nilsson, Antolín Sánchez Presedo
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Esther Herranz García, Juan Andrés Naranjo Escobar