SPRAWOZDANIE w sprawie zmiany Regulaminu Parlamentu Europejskiego dotyczącego uchylenia i skorzystania z immunitetu
20.12.2013 - (2013/2031(REG))
Komisja Spraw Konstytucyjnych
Sprawozdawczyni: Anneli Jäätteenmäki
PROJEKT DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie zmiany Regulaminu Parlamentu Europejskiego dotyczącego uchylenia i skorzystania z immunitetu
Parlament Europejski,
– uwzględniając pismo przewodniczącego Komisji Prawnej z dnia 9 listopada 2012 r.,
– uwzględniając art. 211 i 212 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Prawnej (A7-0012/2014),
1. podejmuje decyzję o wprowadzeniu do Regulaminu poniższych zmian;
2. przypomina, iż zmiany te wchodzą w życie pierwszego dnia najbliższej sesji miesięcznej;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej decyzji do wiadomości Radzie i Komisji.
Poprawka 1 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 5 – ustęp 1 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
1a. Immunitet parlamentarny nie jest osobistym przywilejem posła, lecz gwarancją niezależności Parlamentu jako całości oraz jego członków. |
Poprawka 2 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 1 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami oraz immunitetami Parlament dąży przede wszystkim do utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia ustawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji. |
1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami i immunitetami, Parlament działa w celu utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia ustawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji. Każdy wniosek o uchylenie immunitetu jest oceniany zgodnie z art. 7, 8 i 9 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej oraz zgodnie z zasadami, o których mowa w niniejszym artykule. |
Poprawka 3 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 2 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
2. Każdy wniosek w sprawie uchylenia immunitetu posła skierowany do Przewodniczącego przez właściwy organ państwa członkowskiego jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w art. 7 Regulaminu obejmującym kwestie proceduralne. | |
Poprawka 4 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 3 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
3. Każdy wniosek dotyczący skorzystania z immunitetu i przywilejów skierowany do Przewodniczącego przez posła lub byłego posła jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w art. 7 Regulaminu obejmującym kwestie proceduralne. | |
Poprawka 5 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 4 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
4. W przypadku zatrzymania posła lub pozbawienia go swobody przemieszczania się, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia jego przywilejów i immunitetu, Przewodniczący, po konsultacji z przewodniczącym właściwej komisji i jej sprawozdawcą, może zainicjować w trybie pilnym działania zmierzające do potwierdzenia przywilejów i immunitetu posła. Przewodniczący informuje o podjętej inicjatywie właściwą komisję oraz Parlament. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w nowym art. 6b Regulaminu obejmującym sytuacje pilne. | |
Poprawka 6 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 4 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
4a. Gdy poseł został wezwany do wystąpienia w charakterze świadka lub biegłego, wniosek o uchylenie immunitetu nie jest konieczny, pod warunkiem że: |
|
|
nie będzie zobowiązany stawić się w terminie uniemożliwiającym bądź utrudniającym wykonywanie obowiązków parlamentarnych lub będzie mógł dostarczyć oświadczenie w formie pisemnej lub każdej innej, które nie zakłóci wykonywania obowiązków parlamentarnych; oraz |
|
|
– nie będzie zobowiązany do składania zeznań dotyczących informacji poufnych, które uzyskał w związku z wykonywanym mandatem, a których ujawnienie uznałby za niewskazane. |
Uzasadnienie | |
Ten fragment został przeniesiony z art. 7 Regulaminu, gdyż dotyczy tego, czy wniosek o uchylenie immunitetu jest w ogóle potrzebny w sprawach, w których poseł jest powołany na świadka. | |
Poprawka 7 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
Artykuł 6a |
|
|
Skorzystanie z przywilejów i immunitetu |
|
|
1. W przypadkach gdy istnieje podejrzenie, że przywileje lub immunitet posła lub byłego posła zostały naruszone przez organy władz państwa członkowskiego, można złożyć zgodnie z art. 7 ust. -1 Regulaminu wniosek o podjęcie przez Parlament decyzji, czy rzeczywiście doszło do naruszenia tych przywilejów lub immunitetu. |
|
|
2. Taki wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu można złożyć zwłaszcza wtedy, gdy uzna się, że istnieją okoliczności stanowiące administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź ograniczenie swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania obowiązków, albo że istnieją okoliczności wchodzące w zakres art. 9 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej. |
|
|
3. Wniosek posła o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu nie jest dopuszczalny, jeżeli wpłynął już wniosek o uchylenie immunitetu tego posła lub o skorzystanie z tego immunitetu, dotyczący tego samego postępowania prawnego, niezależnie od tego, czy decyzja została już podjęta. |
|
|
4. Wniosek posła o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu nie będzie dalej brany pod uwagę, jeżeli wpłynie wniosek o uchylenie immunitetu tego posła dotyczący tego samego postępowania prawnego. |
|
|
5. W przypadku gdy podjęto decyzję o odmowie wyrażenia zgody na skorzystanie przez posła z przywilejów i immunitetu, poseł może zwrócić się o ponowne rozpatrzenie decyzji, przedstawiając nowe dowody. Wniosek o ponowne rozpatrzenie decyzji jest niedopuszczalny, jeżeli zostanie wniesiona skarga na decyzję na mocy art. 263 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub jeżeli Przewodniczący uzna, że przedstawione nowe dowody nie są dostatecznie przekonujące, by uzasadnić ponowne rozpatrzenie. |
Poprawka 8 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 b (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
Artykuł 6b |
|
|
Działanie Przewodniczącego w trybie pilnym w celu utrzymania immunitetu |
|
|
1. W przypadku zatrzymania posła lub pozbawienia go swobody przemieszczania się, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia jego przywilejów i immunitetu, Przewodniczący, po konsultacji z przewodniczącym właściwej komisji i jej sprawozdawcą, może zainicjować w trybie pilnym działania zmierzające do potwierdzenia przywilejów i immunitetu posła. Przewodniczący informuje o podjętej inicjatywie właściwą komisję oraz Parlament.
|
|
|
2. W przypadku gdy Przewodniczący działa na podstawie uprawnień nadanych mu na mocy ust. 1, komisja zapoznaje się z inicjatywą Przewodniczącego na swoim najbliższym posiedzeniu. Komisja może sporządzić sprawozdanie oraz przedstawić je w Parlamencie, jeśli uzna to za konieczne. |
Uzasadnienie | |
Poprawka ta służy dodaniu nowego art. 6b Regulaminu obejmującego sytuacje pilne, w trosce o większą jasność. Poprawka nie wprowadza żadnych istotnych zmian. | |
Poprawka 9 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp -1 (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
-1. Każdy wniosek o uchylenie immunitetu posła skierowany do Przewodniczącego przez właściwy organ państwa członkowskiego lub wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu i przywilejów skierowany przez posła lub byłego posła jest ogłaszany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji. |
Uzasadnienie | |
To nowy ustęp, w którym objaśniono pierwszy etap procedury i który zastępuje art. 6 ust. 2 i 3 Regulaminu dotyczące odpowiednio procedur uchylenia immunitetu i wyrażenia zgody na skorzystanie z immunitetu, bez wprowadzania istotnych zmian. | |
Poprawka 10 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 1 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
1. Wnioski o uchylenie immunitetu lub o skorzystanie z immunitetu i przywilejów są niezwłocznie rozpatrywane przez właściwą komisję w kolejności, w jakiej zostały wniesione. |
1. Wnioski o uchylenie immunitetu lub o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu są rozpatrywane przez komisję niezwłocznie, lecz z uwzględnieniem ich względnej złożoności. |
Uzasadnienie | |
W praktyce, ze względu na różny stopień technicznej złożoności spraw dotyczących immunitetu, nie zawsze możliwe jest rozpatrywanie wniosków w ściśle chronologicznym porządku. Ścisłe stosowanie tego przepisu oznaczałoby, że sprawy skomplikowane staną się przyczyną zbędnej zwłoki w sprawach prostych. Właściwa komisja musi rozpatrywać sprawy tak szybko jak to możliwe, lecz potrzebuje nieco swobody w podejmowaniu decyzji co do odpowiedniego harmonogramu rozpatrywania spraw. | |
Poprawka 11 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 3 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia immunitetu lub skorzystania z niego. Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedłożyć wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Posła może reprezentować inny poseł. |
3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia immunitetu lub skorzystania z niego. |
Uzasadnienie | |
Przepisy dotyczące wysłuchania posła powinny zostać przeniesione do nowego, bardziej szczegółowego ustępu. | |
Poprawka 12 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 3 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
3a. Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedłożyć wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Posła może reprezentować inny poseł. |
|
|
Poseł nie uczestniczy w debacie nad wnioskiem o uchylenie jego immunitetu lub dotyczącym go wnioskiem o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu, z wyjątkiem samego wysłuchania. |
|
|
Przewodniczący komisji kieruje do posła zaproszenie do udzielenia wyjaśnień z podaniem dnia i godziny. Poseł może zrezygnować z prawa do udzielenia wyjaśnień. |
|
|
Jeżeli poseł nie stawi się na wysłuchanie na podstawie tego zaproszenia, uznaje się, że zrezygnował z prawa do udzielenia wyjaśnień, chyba że zwróci się on o usprawiedliwienie jego niestawienia się w zaproponowanym dniu i godzinie, podając powody. Przewodniczący komisji podejmuje decyzję o przyjęciu wniosku o usprawiedliwienie na podstawie podanych powodów i od tej decyzji nie ma odwołania. |
|
|
Jeżeli przewodniczący komisji postanowi przyjąć wniosek o usprawiedliwienie, kieruje do posła zaproszenie do udzielenia wyjaśnień z podaniem innego dnia i godziny. Jeżeli poseł nie stawi się pomimo drugiego zaproszenia do udzielenia wyjaśnień, procedura toczy się dalej bez udzielenia przez niego wyjaśnień. Nie można wówczas przyjąć żadnych kolejnych wniosków o usprawiedliwienie lub o możliwość udzielenia wyjaśnień. |
Uzasadnienie | |
Poprawka ta dotyczy prawa posłów do udzielenia wyjaśnień w sprawach dotyczących immunitetu. Powodem wprowadzenia doprecyzowań jest fakt, że poszczególnym posłom zdarzało się nadużywać w przeszłości ich prawa do udzielenia wyjaśnień, gdyż używali go jako narzędzia do odwlekania postępowania i uniemożliwienia Parlamentowi podjęcia decyzji. Poprawka ma na celu zadbanie o to, by posłowie mogli udzielić wyjaśnień, lecz by nie mogli wielokrotnie odraczać udzielenia wyjaśnień w celu zablokowania toczących się przeciwko nim postępowań sądowych. Przewodniczący zostaje uprawniony do zapobiegania takiej nieuzasadnionej zwłoce. | |
Poprawka 13 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 5 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
5. Gdy poseł został wezwany do wystąpienia w charakterze świadka lub biegłego, wniosek o uchylenie immunitetu nie jest konieczny, pod warunkiem że: |
skreślony |
|
- nie będzie zobowiązany stawić się w terminie uniemożliwiającym bądź utrudniającym wykonywanie czynności parlamentarnych lub będzie mógł dostarczyć oświadczenie w formie pisemnej lub każdej innej, które nie zakłóci wykonywania obowiązków parlamentarnych; |
|
|
- nie będzie zobowiązany do składania zeznań dotyczących informacji poufnych, które uzyskał w związku z wykonywanym mandatem, a których ujawnienie uznałby za niewskazane. |
|
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6 Regulaminu, gdyż dotyczy tego, czy wniosek o uchylenie immunitetu jest konieczny w sprawach, w których posłowie są powołani na świadków. | |
Poprawka 14 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 6 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
6. W przypadku wniosku o skorzystanie z przywilejów lub immunitetu komisja stwierdza, czy istnieją okoliczności stanowiące administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania mandatu lub czy wchodzą one w zakres art. 9 Protokołu o przywilejach i immunitetach nieobjęty prawem krajowym. Komisja przedstawia właściwemu organowi propozycję wyciągnięcia odpowiednich wniosków. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6a Regulaminu, gdyż dotyczy podstawowych kryteriów wyrażenia zgody na skorzystanie przez posła z immunitetu. | |
Poprawka 15 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 10 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
10. W przypadku, gdy Przewodniczący działa na podstawie uprawnień nadanych mu w art. 6 ust. 4, właściwa komisja zapoznaje się z inicjatywą Przewodniczącego w trakcie najbliższego posiedzenia. Komisja może sporządzić sprawozdanie oraz przedstawić je w Parlamencie, jeśli uzna to za konieczne. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6b Regulaminu, gdyż dotyczy uprawnień Przewodniczącego w pilnych przypadkach. | |
Poprawka 16 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 12 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
12a. Komisja opracowuje zasady stosowania niniejszego artykułu. |
Uzasadnienie | |
Celem tego uzupełnienia nie jest umożliwienie komisji dokonywania w ramach przysługujących jej kompetencji ocen materialnoprawnych, które ostatecznie są zarezerwowane dla Parlamentu w jego pełnym składzie. Ma ono natomiast zagwarantować, że w podobnych sprawach wnioski Komisji Prawnej będą prowadzić do podobnych konsekwencji i wykształci się pewnego rodzaju praktyka orzecznictwa. | |
UZASADNIENIE
1. Wprowadzenie
W piśmie z dnia 9 listopada 2012 r. przewodniczący Komisji Prawnej (JURI) poruszył szereg kwestii związanych ze stosowaniem przepisów dotyczących immunitetu posłów. Zgodnie z tym pismem – chociaż Regulamin przewiduje wyraźnie jedynie wnioski o uchylenie lub skorzystanie z immunitetu – wydaje się, że powinna istnieć możliwość, by poseł, który złożył wniosek o skorzystanie z immunitetu, zwrócił się do Parlamentu o ponowne rozważenie decyzji o nieudzieleniu zgody na skorzystanie z immunitetu. Właściwa komisja uważa, że zakres ponownego rozważenia takiej decyzji, a zwłaszcza termin na jej wydanie, powinien być ściśle ograniczony. Ponadto komisja JURI stwierdziła również, że wniosek o skorzystanie z immunitetu powinien być niedopuszczalny, w przypadku gdy Parlament już uchylił immunitet posła w odniesieniu do tych samych faktów. Komisja zauważyła, że art. 7 Regulaminu w obecnej formie nie przewiduje rozwiązania tych problemów.
W dniu 9 lipca 2013 r. komisja JURI przyjęła opinię skierowaną do komisji AFCO. W opinii tej zaproponowano przeredagowanie obecnych przepisów dotyczących immunitetu w celu odzwierciedlenia zarówno orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, jak i praktyki komisji JURI. Zaproponowano również nową, bardziej logiczną strukturę omawianych przepisów. Sprawozdawczyni oparła swój projekt sprawozdania na projektach opinii i opiniach końcowych komisji JURI – komisji odpowiedzialnej za przywileje i immunitety posłów zgodnie z załącznikiem VII pkt XVI/10 Regulaminu.
2. Odnośne prawo pierwotne
Podobnie jak w przypadku większości kontynentalnych systemów prawnych prawo pierwotne UE dotyczy dwóch aspektów immunitetu parlamentarnego. Aspekt pierwszy ma charakter rzeczowy: wybrany poseł nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za jakikolwiek czyn, który popełnił jako członek organu legislacyjnego podczas trwania kadencji (immunitas). Aspekt drugi ma charakter proceduralny: jakiekolwiek postępowanie mające na celu obarczenie wybranego członka odpowiedzialnością za czyny popełnione poza działalnością w charakterze członka organu legislacyjnego można rozpocząć jedynie po uzyskaniu zgody danego organu legislacyjnego (inviolabilitas).
Pierwszy aspekt podlega art. 8 (dawnemu art. 9) Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów UE Zgodnie z tym artykułem wobec członków Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego, ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego w głosowaniu w czasie wykonywania obowiązków służbowych.
Drugi, proceduralny aspekt podlega art. 9 (dawnemu art. 10), zgodnie z którym podczas sesji Parlamentu Europejskiego jego posłowie korzystają:
a) na terytorium swojego państwa – z immunitetów przyznawanych członkom parlamentu ich państwa;
b) na terytorium innego państwa członkowskiego – z immunitetu chroniącego przed zatrzymaniem oraz immunitetu jurysdykcyjnego.
Immunitet chroni także posłów podczas ich podróży do i z miejsca, gdzie odbywa się posiedzenie Parlamentu Europejskiego.
Nie można powoływać się na immunitet, w przypadku gdy poseł został schwytany na gorącym uczynku i immunitet ten nie może stanowić przeszkody w wykonywaniu przez Parlament Europejski prawa uchylenia immunitetu w odniesieniu do któregokolwiek ze swoich członków.
3. Odnośne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE
Trzy sprawy wymagają uwagi: Marra[1], Patricello[2] i Gollnisch[3].
3.1. W sprawie Marra Trybunał orzekł, że wykładni wspólnotowych [obecnie unijnych] zasad dotyczących immunitetów posłów do Parlamentu należy dokonywać w ten sposób, że w przypadku powództwa o odszkodowanie wniesionego przeciwko posłowi europejskiemu z uwagi na wyrażone przez niego opinie,
– jeżeli sąd krajowy rozstrzygający w przedmiocie tego powództwa nie otrzymał żadnej informacji dotyczącej wniosku rzeczonego posła złożonego w Parlamencie w celu skorzystania z immunitetu ustanowionego w art. 9 [obecnie art. 8] protokołu [nr 7], nie jest on zobowiązany zwrócić się do Parlamentu o zajęcie stanowiska w kwestii zaistnienia przesłanek tego immunitetu;
– jeżeli sąd krajowy został poinformowany, że poseł ten złożył w Parlamencie wniosek o skorzystanie z rzeczonego immunitetu w rozumieniu art. 6 ust. 3 Regulaminu, powinien on zawiesić postępowanie sądowe i zwrócić się do Parlamentu o zajęcie stanowiska w jak najkrótszym terminie;
– jeżeli sąd krajowy uzna, że rzeczonemu posłowi przysługuje immunitet ustanowiony w art. 9 [obecnie art. 8] protokołu, jest on zobowiązany oddalić powództwo wniesione przeciwko zainteresowanemu posłowi europejskiemu.
3.2. W sprawie Patricello Trybunał orzekł, że art. 8 protokołu należy interpretować w ten sposób, że oświadczenie złożone przez posła do Parlamentu Europejskiego poza Parlamentem Europejskim, w którego sprawie wszczęto postępowanie karne w jego państwie członkowskim pochodzenia w sprawie czynu zabronionego polegającego na pomówieniu, stanowi opinię wyrażoną w czasie wykonywania przez niego obowiązków parlamentarnych objętą zakresem immunitetu określonego w tym przepisie, tylko gdy oświadczenie to odpowiada subiektywnej ocenie, która wykazuje bezpośrednią i oczywistą więź z wykonywaniem takich obowiązków. Do sądu odsyłającego należy określenie, czy przesłanki te są spełnione w zawisłej przed nim sprawie.
3.3. W sprawie Gollnisch Sąd, opierając się na wcześniejszym orzecznictwie, przedstawił kwestię immunitetu parlamentarnego w prawie unijnym a w szczególności różnicę między uchyleniem immunitetu a skorzystaniem z niego. Odwołując się do swoich stwierdzeń w sprawie Marra Trybunał podkreślił, że Regulamin Parlamentu zawiera przepisy organizacji wewnętrznej i nie może przyznać Parlamentowi uprawnień, które nie są wyraźnie przyznane przez środek legislacyjny, w tym przypadku Protokół. Wynika z tego, że nawet jeśli Parlament w następstwie wniosku danego posła podejmie na podstawie tych przepisów decyzję o udzieleniu zgody na skorzystanie z immunitetu, stanowi to opinię, która nie ma wiążących skutków dla krajowych organów sądowniczych. Ponadto fakt, że prawo danego państwa członkowskiego[4] przewiduje procedurę obrony członków parlamentu krajowego – umożliwiając parlamentowi interweniowanie w przypadku nieuznania przez sąd krajowy tego immunitetu – nie oznacza, że powierza się te same uprawnienia Parlamentowi Europejskiemu w stosunku do jego posłów pochodzących z tego samego państwa członkowskiego, ponieważ art. 9 Protokołu nie przyznaje wyraźnie Parlamentowi takich uprawnień i nie odwołuje się do przepisów prawa krajowego.
Z powyższej doktryny wynika, że skorzystanie z immunitetu może mieć zastosowanie jedynie w przypadku gdy immunitet posła, wynikający z prawa jego własnego państwa, jest zagrożony (zwłaszcza przez działania policji lub organów sądowniczych państwa posła) i nie złożono wniosku o uchylenie immunitetu tego posła. W takich przypadkach poseł ma prawo zwrócić się o skorzystanie z immunitetu zgodnie z Regulaminem Parlamentu Europejskiego. Tym samym ochrona immunitetu jest dla Parlamentu sposobem interwencji, na wniosek posła do Parlamentu, w razie naruszenia lub chęci naruszenia immunitetu jednego z posłów przez władze krajowe. Z drugiej strony, jeżeli wniosek o uchylenie immunitetu został złożony przez władze krajowe, Parlament decyduje o uchyleniu bądź utrzymaniu immunitetu. W takich przypadkach ochrona immunitetu nie ma już sensu. Parlament albo uchyla immunitet i wtedy nie ma możliwości jego ochrony, albo odmawia uchylenia immunitetu i tym samym jego ochrona staje się bezużyteczna, ponieważ władze krajowe zostają poinformowane, że ich wniosek o uchylenie immunitetu został odrzucony i w związku z tym immunitet parlamentarny uniemożliwia im podjęcie działań, jakie zamierzały podjąć.
4. Wniosek
Na podstawie wyjaśnionego powyżej kontekstu prawnego oraz projektów opinii i opinii końcowych komisji JURI sprawozdawczyni proponuje przeredagowanie odpowiednich przepisów, aby uspójnić ich strukturę i dostosować ich treść do niedawnego orzecznictwa i praktyki właściwej komisji. Immunitet parlamentarny nie jest osobistym przywilejem posła, lecz gwarancją niezależności i integralności Parlamentu jako całości oraz jego członków. Regulamin powinien zatem regulować tę kwestię w prawnie niezbity i wystarczająco szczegółowy sposób, by chronić rangę instytucji, w której obywatele Unii są bezpośrednio reprezentowani[5].
- [1] Wyrok z dnia 21 października 2008 r. w sprawach połączonych C-200/07 i C-201/07 Marra przeciwko Gregorio i Clemente.
- [2] Wyrok z dnia 6 września 2011 r. w sprawie C-163/10, Aldo Patricello.
- [3] Wyrok z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawach połączonych T-346/11 and T-347/11, Bruno Gollnisch.
- [4] Zob. np. art. 68 ust. 1 włoskiej Konstytucji.
- [5] Artykuł 10 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej
OPINIA Komisji Prawnej (10.7.2013)
dla Komisji Spraw Konstytucyjnych
w sprawie zmiany art. 7 Regulaminu Parlamentu Europejskiego
(2013/2031(REG))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Klaus-Heiner Lehne
POPRAWKI
Komisja Prawna zwraca się do Komisji Spraw Konstytucyjnych, jako do komisji przedmiotowo właściwej, o naniesienie w swoim sprawozdaniu następujących poprawek:
Poprawka 1 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 5 – ustęp 1 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
1a. Immunitet parlamentarny nie jest osobistym przywilejem posła, lecz gwarancją niezależności Parlamentu jako całości oraz jego członków. |
Poprawka 2 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 1 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami oraz immunitetami Parlament dąży przede wszystkim do utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia ustawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji. |
1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami i immunitetami, Parlament działa w celu utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia ustawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji. Każdy wniosek o uchylenie immunitetu jest oceniany zgodnie z postanowieniami art. 7, 8 i 9 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej oraz zgodnie z zasadami, o których mowa w niniejszym ustępie. |
Poprawka 3 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 2 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
2. Każdy wniosek w sprawie uchylenia immunitetu posła skierowany do Przewodniczącego przez właściwy organ państwa członkowskiego jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w art. 7 Regulaminu obejmującym kwestie proceduralne. | |
Poprawka 4 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 3 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
3. Każdy wniosek dotyczący skorzystania z immunitetu i przywilejów skierowany do Przewodniczącego przez posła lub byłego posła jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w art. 7 Regulaminu obejmującym kwestie proceduralne. | |
Poprawka 5 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 4 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
4. W przypadku zatrzymania posła lub pozbawienia go swobody przemieszczania się, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia jego przywilejów i immunitetu, Przewodniczący, po konsultacji z przewodniczącym właściwej komisji i jej sprawozdawcą, może zainicjować w trybie pilnym działania zmierzające do potwierdzenia przywilejów i immunitetu posła. Przewodniczący informuje o podjętej inicjatywie właściwą komisję oraz Parlament. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Właściwsze będzie umieszczenie tego fragmentu w nowym art. 6b Regulaminu obejmującym sytuacje pilne. | |
Poprawka 6 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 – ustęp 5 (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
5. Gdy poseł zostanie wezwany do wystąpienia w charakterze świadka lub biegłego, nie ma konieczności składania wniosku o uchylenie immunitetu, pod warunkiem że: |
|
|
– nie będzie on zobowiązany stawić się w terminie uniemożliwiającym bądź utrudniającym wykonywanie obowiązków parlamentarnych lub będzie mógł złożyć oświadczenie w formie pisemnej lub każdej innej, co nie utrudni mu wykonywania obowiązków parlamentarnych; |
|
|
– nie będzie on zobowiązany do składania zeznań dotyczących informacji poufnych, które uzyskał w związku z sprawowanym mandatem, a których ujawnienie uznałby za niewskazane. |
Uzasadnienie | |
Ten fragment został przeniesiony z art. 7 Regulaminu, gdyż dotyczy tego, czy wniosek o uchylenie immunitetu jest w ogóle potrzebny w sprawach, w których poseł jest powołany na świadka. | |
Poprawka 7 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
Artykuł 6a – Skorzystanie z immunitetu |
|
|
1. W przypadkach gdy istnieje podejrzenie, że przywileje lub immunitet posła lub byłego posła zostały naruszone przez organy władz państwa członkowskiego, można złożyć zgodnie z art. 7 ust. -1 Regulaminu wniosek o podjęcie przez Parlament decyzji, czy rzeczywiście doszło do naruszenia tych przywilejów lub immunitetu. |
|
|
2. Taki wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu można złożyć zwłaszcza wtedy, gdy uzna się, że istnieją okoliczności stanowiące administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź ograniczenie swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania mandatu albo że istnieją okoliczności wchodzące w zakres art. 9 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej. |
|
|
3. Wniosek posła o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu nie jest dopuszczalny, jeżeli wpłynął już wniosek o uchylenie immunitetu tego posła lub o skorzystanie z tego immunitetu, dotyczący tego samego postępowania prawnego, niezależnie od tego, czy decyzja została już podjęta. |
|
|
4. Wniosek posła o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu nie będzie dalej brany pod uwagę, jeżeli wpłynie wniosek o uchylenie immunitetu tego posła dotyczący tego samego postępowania prawnego. |
|
|
5. W przypadku gdy podjęto decyzję o odmowie wyrażenia zgody na skorzystanie przez posła z przywilejów i immunitetu, poseł może zwrócić się o ponowne rozpatrzenie decyzji, przedstawiając nowe dowody. Wniosek o ponowne rozpatrzenie decyzji jest niedopuszczalny, jeżeli zostanie wniesiona skarga na decyzję na mocy art. 263 TFUE lub jeżeli Przewodniczący uzna, że przedstawione nowe dowody nie są dostatecznie przekonujące, by uzasadnić ponowne rozpatrzenie. |
Uzasadnienie | |
Poprawka ta służy dodaniu nowego artykułu obejmującego wnioski o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu posła i ustanawiającego podstawowe zasady dotyczące tych wniosków. Poprawka ma na celu zapobiegnięcie wykorzystywaniu wielokrotnych wniosków o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu jako taktyki gry na zwłokę. Ponadto doprecyzowuje ona, co należy zrobić w przypadkach, gdy wpłynie zarówno wniosek o uchylenie immunitetu, jak i wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu, oba dotyczące tych samych faktów. | |
Poprawka 8 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 6 b (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
Artykuł 6b – Działanie Przewodniczącego w trybie pilnym w celu wyrażenia zgody na skorzystanie z immunitetu |
|
|
1. W przypadku zatrzymania posła lub pozbawienia go swobody przemieszczania się, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia jego przywilejów lub immunitetu, Przewodniczący, po konsultacji z przewodniczącym właściwej komisji i jej sprawozdawcą, może wszcząć w trybie pilnym działania zmierzające do potwierdzenia przywilejów i immunitetu posła. Przewodniczący informuje o podjętej inicjatywie właściwą komisję oraz Parlament. |
|
|
2. W przypadku gdy Przewodniczący działa na podstawie uprawnień nadanych mu na mocy ust. 1, właściwa komisja zapoznaje się z inicjatywą Przewodniczącego na swoim najbliższym posiedzeniu. Komisja może sporządzić sprawozdanie oraz przedstawić je Parlamentowi, jeśli uzna to za konieczne. |
Uzasadnienie | |
Poprawka ta służy dodaniu nowego art. 6b Regulaminu obejmującego sytuacje pilne, w trosce o większą jasność. Poprawka nie wprowadza żadnych istotnych zmian. | |
Poprawka 9 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp -1 (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
-1. Właściwy organ państwa członkowskiego może skierować do Przewodniczącego wniosek w sprawie uchylenia immunitetu posła, a poseł lub były poseł może skierować do Przewodniczącego wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu. O takich wnioskach informuje się Parlament i przekazuje się je właściwej komisji. |
Uzasadnienie | |
To nowy ustęp, w którym objaśniono pierwszy etap procedury i który zastępuje art. 6 ust. 2 i 3 Regulaminu dotyczące odpowiednio procedur uchylenia immunitetu i wyrażenia zgody na skorzystanie z immunitetu, bez wprowadzania istotnych zmian. | |
Poprawka 10 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 1 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
1. Wnioski o uchylenie immunitetu lub o skorzystanie z immunitetu i przywilejów są niezwłocznie rozpatrywane przez właściwą komisję w kolejności, w jakiej zostały wniesione. |
1. Wnioski o uchylenie immunitetu lub o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu i przywilejów są rozpatrywane przez komisję niezwłocznie, lecz z uwzględnieniem ich względnej złożoności. |
Uzasadnienie | |
W praktyce, ze względu na różny stopień technicznej złożoności spraw dotyczących immunitetu, nie zawsze możliwe jest rozpatrywanie wniosków w ściśle chronologicznym porządku. Ścisłe stosowanie tego przepisu oznaczałoby, że sprawy skomplikowane staną się przyczyną zbędnej zwłoki w sprawach prostych. Komisja prawna musi rozpatrywać sprawy tak szybko jak to możliwe, lecz potrzebuje nieco swobody w podejmowaniu decyzji co do odpowiedniego harmonogramu rozpatrywania spraw. | |
Poprawka 11 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 3 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia immunitetu lub skorzystania z niego. Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedłożyć wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Posła może reprezentować inny poseł. |
3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia immunitetu lub skorzystania z niego. |
Uzasadnienie | |
Przepisy dotyczące wysłuchania posła powinny zostać przeniesione do nowego, bardziej szczegółowego ustępu. | |
Poprawka 12 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 3 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
3a. Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedstawić wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Posła może reprezentować inny poseł. |
|
|
Poseł nie uczestniczy w debacie nad wnioskiem o uchylenie jego immunitetu lub dotyczącym go wnioskiem o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu, z wyjątkiem samego wysłuchania. |
|
|
Przewodniczący komisji kieruje do posła zaproszenie do udzielenia wyjaśnień z podaniem dnia i godziny. Poseł może zrezygnować z prawa do udzielenia wyjaśnień. |
|
|
Jeżeli poseł nie stawi się na wysłuchanie na podstawie tego zaproszenia, uznaje się, że zrezygnował z prawa do udzielenia wyjaśnień, chyba że zwróci się on o usprawiedliwienie jego niestawienia się w zaproponowanym dniu i godzinie w celu udzielenia wyjaśnień, podając powody. Przewodniczący komisji jest jedyną osobą uprawnioną do podjęcia decyzji o przyjęciu wniosku o usprawiedliwienie na podstawie podanych powodów i od tej decyzji nie ma odwołania. |
|
|
Jeżeli przewodniczący komisji postanowi przyjąć wniosek o usprawiedliwienie, kieruje do posła zaproszenie do udzielenia wyjaśnień z podaniem innego dnia i godziny. Jeżeli poseł nie zastosuje się do drugiego zaproszenia do udzielenia wyjaśnień, procedura toczy się dalej bez udzielenia przez niego wyjaśnień. Nie będą wówczas mogły być przyjęte żadne kolejne wnioski o usprawiedliwienie lub o możliwość udzielenia wyjaśnień. |
Uzasadnienie | |
Poprawka ta dotyczy prawa posłów do udzielenia wyjaśnień w sprawach dotyczących immunitetu. Powodem wprowadzenia doprecyzowań jest fakt, że poszczególnym posłom zdarzało się nadużywać w przeszłości ich prawa do udzielenia wyjaśnień, gdyż używali go jako narzędzia do odwlekania postępowania i uniemożliwienia Parlamentowi podjęcia decyzji. Poprawka ma na celu zadbanie o to, by posłowie mogli udzielić wyjaśnień, lecz by nie mogli wielokrotnie odraczać udzielenia wyjaśnień w celu zablokowania toczących się przeciwko nim postępowań sądowych. Przewodniczący zostaje uprawniony do zapobiegania takiej nieuzasadnionej zwłoce. | |
Poprawka 13 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 5 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
5. Gdy poseł został wezwany do wystąpienia w charakterze świadka lub biegłego, wniosek o uchylenie immunitetu nie jest konieczny, pod warunkiem że: |
skreślony |
|
- nie będzie zobowiązany stawić się w terminie uniemożliwiającym bądź utrudniającym wykonywanie czynności parlamentarnych lub będzie mógł dostarczyć oświadczenie w formie pisemnej lub każdej innej, które nie zakłóci wykonywania obowiązków parlamentarnych; |
|
|
- nie będzie zobowiązany do składania zeznań dotyczących informacji poufnych, które uzyskał w związku z wykonywanym mandatem, a których ujawnienie uznałby za niewskazane. |
|
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6 Regulaminu, gdyż dotyczy on tego, czy wniosek o uchylenie immunitetu jest konieczny w sprawach, w których posłowie są powołani na świadków. | |
Poprawka 14 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 6 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
6. W przypadku wniosku o skorzystanie z przywilejów lub immunitetu komisja stwierdza, czy istnieją okoliczności stanowiące administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania mandatu lub czy wchodzą one w zakres art. 9 Protokołu o przywilejach i immunitetach nieobjęty prawem krajowym. Komisja przedstawia właściwemu organowi propozycję wyciągnięcia odpowiednich wniosków. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6 Regulaminu, gdyż dotyczy on podstawowych kryteriów wyrażenia zgody na skorzystanie przez posła z immunitetu. | |
Poprawka 15 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 10 | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
10. W przypadku, gdy Przewodniczący działa na podstawie uprawnień nadanych mu w art. 6 ust. 4, właściwa komisja zapoznaje się z inicjatywą Przewodniczącego w trakcie najbliższego posiedzenia. Komisja może sporządzić sprawozdanie oraz przedstawić je w Parlamencie, jeśli uzna to za konieczne. |
skreślony |
Uzasadnienie | |
Ten ustęp powinien zostać przeniesiony do art. 6b Regulaminu, gdyż dotyczy on uprawnień Przewodniczącego w pilnych przypadkach. | |
Poprawka 16 Regulamin Parlamentu Europejskiego Artykuł 7 – ustęp 12 a (nowy) | |
|
Tekst obowiązujący |
Poprawka |
|
|
12a. Komisja opracowuje zasady stosowania niniejszego artykułu. |
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
9.7.2013 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
19 0 0 |
|||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu, Françoise Castex, Christian Engström, Marielle Gallo, Giuseppe Gargani, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Sajjad Karim, Klaus-Heiner Lehne, Antonio López-Istúriz White, Antonio Masip Hidalgo, Jiří Maštálka, Bernhard Rapkay, Rebecca Taylor, Cecilia Wikström, Tadeusz Zwiefka |
||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Piotr Borys, Eva Lichtenberger, Axel Voss |
||||
|
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Jörg Leichtfried, Anna Záborská |
||||
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
17.12.2013 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
22 0 1 |
|||
|
Posłowie głosujący za |
Alfredo Antoniozzi, Elmar Brok, Zdravka Bušić, Andrew Duff, Ashley Fox, Roberto Gualtieri, Enrique Guerrero Salom, Sylvie Guillaume, Gerald Häfner, Daniel Hannan, Stanimir Ilchev, Anneli Jäätteenmäki, Constance Le Grip, David Martin, Sandra Petrović Jakovina, Paulo Rangel, Algirdas Saudargas, Helmut Scholz, György Schöpflin, Indrek Tarand, Manfred Weber, Luis Yáñez-Barnuevo García |
||||
|
Posłowie głosujący przeciw |
|
||||
|
Posłowie wstrzymujący się od głosu |
Andrew Henry William Brons |
||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Alfredo Antoniozzi, Andrew Henry William Brons, Zdravka Bušić, Carlo Casini, Andrew Duff, Ashley Fox, Roberto Gualtieri, Enrique Guerrero Salom, Gerald Häfner, Daniel Hannan, Stanimir Ilchev, Constance Le Grip, David Martin, Morten Messerschmidt, Sandra Petrović Jakovina, Paulo Rangel, Algirdas Saudargas, Indrek Tarand, Manfred Weber, Luis Yáñez-Barnuevo García |
||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Elmar Brok, Sylvie Guillaume, Anneli Jäätteenmäki, Helmut Scholz, György Schöpflin |
||||