SPRAWOZDANIE w sprawie przyjęcia szczególnych środków w zakresie wspólnej polityki rybołówstwa mających na celu zwiększenie roli kobiet

30.1.2014 - (2013/2150(INI))

Komisja Rybołówstwa
Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia
Sprawozdawcy: Dolores García-Hierro Caraballo, Raül Romeva i Rueda
(Wspólne posiedzenia komisji – art. 51 Regulaminu)

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie przyjęcia szczególnych środków w zakresie wspólnej polityki rybołówstwa mających na celu zwiększenie roli kobiet

(2013/2150(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR), a w szczególności rozporządzenia Rady (WE) nr 2328/2003, nr 861/2006, nr 1198/2006 i nr 791/2007, w których określono kryteria i warunki działania dotyczące wsparcia strukturalnego we Wspólnocie w sektorze rybołówstwa[1];

–   uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylającą dyrektywę Rady 86/613/EWG[2];

–   uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa[3];

–   uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 12 września 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rybołówstwa i akwakultury[4];

–   uwzględniając wniosek przedłożony przez Komisję oraz stanowiska przyjęte przez Parlament Europejski i Radę w sprawie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (COM(2011)0804);

–   uwzględniając wniosek przedstawiony przez Komisję oraz stanowiska przyjęte przez Parlament i Radę w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020)(COM(2011)0810);

–   uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów w sprawie strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015 (COM(2010)0491);

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie sieci współpracy kobiet: rybołówstwo, rolnictwo i zróżnicowanie[5];

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa[6];

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie zewnętrznego wymiaru wspólnej polityki rybołówstwa[7];

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2012 r. w sprawie reformy wspólnej polityki rybołówstwa – ogólny komunikat[8];

–   uwzględniając przesłuchanie publiczne dotyczące kobiet i zrównoważonego rozwoju w sektorze rybołówstwa zorganizowane przez Komisję Rybołówstwa w dniu 1 grudnia 2010 r.;

–   uwzględniając przesłuchanie publiczne na temat zwiększenia roli kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury zorganizowane przez Komisję Rybołówstwa oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia, które odbyło się w Parlamencie Europejskim w dniu 14 października 2013 r.;

–   uwzględniając art.48 Regulaminu,

–   uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Rybołówstwa oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia zorganizowane na podstawie art. 51 Regulaminu;

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0070/2014);

A. mając na uwadze, że praca wykonywana przez kobiety w sektorze rybołówstwa i akwakultury pozostaje niewidoczna, mimo że generuje znaczną wartość dodaną oraz przyczynia się do zrównoważonego rozwoju społecznego, gospodarczego i środowiskowego w wielu regionach Europy, w szczególności na obszarach zależnych od rybołówstwa;

B.  mając na uwadze, że ponad 100 000 kobiet z państw członkowskich pracuje w sektorze rybołówstwa, w tym 4% przy połowach oraz wykonując inne prace związane z działalnością statków rybackich, takie jak wyrób i naprawa sieci, jako pracownice portowe lub zajmujące się pakowaniem, 30% w sektorze akwakultury, w szczególności przy ręcznym zbieraniu skorupiaków, i około 60% w sektorze przetwórczym;

C. mając na uwadze uciążliwość prac wykonywanych tradycyjnie przez kobiety w sektorze rybołówstwa i akwakultury, takich jak ręczne zbieranie skorupiaków, tradycyjna sprzedaż ryb, czy to obwoźna, czy w przeznaczonych do tego celu miejscach, wyrób i naprawa sieci rybackich, rozładunek, sortowanie i pakowanie połowów w wyjątkowo złych warunkach pogodowych;

D. mając na uwadze, że informacje statystyczne nie odzwierciedlają w wystarczającym stopniu realiów pracy kobiet w niektórych z wymienionych sektorów oraz że ogólny kryzys gospodarczy i wysoka stopa bezrobocia w niektórych państwach członkowskich doprowadziły do zwiększenia tych odsetków i wzrostu udziału kobiet w różnych sektorach działalności związanych z rybołówstwem, w szczególności przy ręcznym zbieraniu skorupiaków, w celu uzupełnienia dochodów gospodarstwa domowego lub nawet zapewnienie ich źródła;

E.  mając na uwadze udział kobiet w różnych sektorach działalności związanych z rybołówstwem i akwakulturą, w szczególności tych związanych z wyrobem i naprawą sieci rybackich, rozładunkiem i sortowaniem połowów, zarządzaniem dostawami produktów na statki, przetwarzaniem, pakowaniem i wprowadzaniem do obrotu ryb lub zarządzaniem przedsiębiorstwami rybackimi;

F.  mając na uwadze, że w ustępie 30. rezolucji z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa w Parlament Europejski wezwał państwa członkowskie do uwzględnienia znaczenia gospodarczej, społecznej i kulturowej roli kobiet w sektorze rybołówstwa, tak aby mogły one mieć dostęp do świadczeń socjalnych oraz podkreślił, że aktywne uczestnictwo kobiet w różnych sektorach działalności związanych z rybołówstwem przyczynia się do utrzymania i rozwoju tego sektora, pomaga zachować tradycje i odrębne zwyczaje oraz korzystnie wpływa na ochronę różnorodności kulturowej poszczególnych regionów;

G. mając na uwadze, że w rezolucji ustawodawczej z dnia 12 września 2012 r. Parlament Europejski wezwał do propagowania uczestnictwa kobiet w organizacjach producentów sektora rybołówstwa i akwakultury;

H. mając na uwadze, że w ustępie 31. rezolucji z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa Parlament Europejski wezwał Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) do finansowania działań mających na celu zwiększenie udziału kobiet w sektorze rybołówstwa, wspierania stowarzyszeń kobiet, organizowania szkoleń zawodowych dla kobiet oraz docenienia roli kobiet w rybołówstwie poprzez wspieranie działań prowadzonych na lądzie oraz działań związanych z rybołówstwem zarówno na etapie produkcji, jak i przetwarzania oraz wprowadzania do obrotu;

I.   mając na uwadze, że w ustępie 39. rezolucji z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa Parlament Europejski wezwał Komisję i państwa członkowskie do przedsięwzięcia środków mających na celu zapewnienie kobietom równych płac oraz innych praw socjalnych i gospodarczych, w tym z ubezpieczenia obejmującego ryzyko, oraz do podjęcia środków mających na celu stosowanie współczynników redukcji umożliwiających przejście na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w niekorzystnych warunkach (nocna praca, zagrożenie, godziny pracy dostosowane do poziomu produkcji lub możliwości połowowych), na które narażają się kobiety, pracując w sektorze rybołówstwa, a także do uznania ich szczególnych chorób za choroby zawodowe;

J.   mając na uwadze, że dane statystyczne dotyczące siły roboczej, szczególnie te dotyczące rozkładu pod względem płci w niektórych rodzajach działalności, takich jak łodziowe rybołówstwo przybrzeżne, tradycyjne rybołówstwo przybrzeżne czy ekstensywna akwakultura, schodzą na drugi plan w porównaniu z danymi dotyczącymi połowów, wyładunków, tonażu itd.;

K. mając na uwadze, że dane statystyczne dotyczące siły roboczej w sektorze rybołówstwa, akwakultury i powiązanych sektorach w UE i państwach członkowskich nie są pełne, ujednolicone ani rozbite na wskaźniki, które pozwoliłyby ocenić udział kobiet w tych sektorach;

L.  mając na uwadze, że chociaż kobiety pracują w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz wnoszą kluczowy wkład gospodarczy, nie korzystają one ze odpowiednich świadczeń socjalnych, ochrony pracy ani nie mają odpowiedniego statusu zawodowego i pracowniczego;

M. mając na uwadze, że kobiety cierpią z powodu dyskryminacji ekonomicznej w sektorze rybołówstwa oraz że otrzymują niższe wynagrodzenie niż mężczyźni za wykonywanie tych samych prac;

N. mając na uwadze, że w wielu przypadkach praca kobiet w sektorze rybołówstwa nie jest prawnie uznana i nie daje dostępu do ochrony socjalnej dostosowanej do szczególnych zagrożeń oraz zdrowotnych skutków związanych z takimi rodzajami działalności;

O. mając na uwadze, że w ustępie 42. rezolucji z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa Parlament Europejski wezwał Komisję i państwa członkowskie do poczynienia kroków mających na celu propagowanie i zwiększenie prawnego i społecznego uznania pracy kobiet zatrudnionych w sektorze rybołówstwa oraz dopilnowanie, by praca kobiet zatrudnionych na pełny lub częściowy etat w przedsiębiorstwach rodzinnych lub pomagających swoim mężom, które w ten sposób przyczyniają się do zrównoważenia swoich dochodów oraz dochodów całego gospodarstwa domowego, została prawnie uregulowana lub objęta świadczeniami społecznymi na takich samych zasadach, jak w przypadku osób prowadzących działalność na własny rachunek, w szczególności poprzez zastosowanie dyrektywy 2010/41/UE, oraz wzywa do zapewnienia im ich praw społecznych i gospodarczych, w tym równości płac, świadczeń z tytułu bezrobocia w przypadku czasowego lub definitywnego przerwania pracy, prawa do emerytury, możliwości godzenia pracy z życiem rodzinnym, dostępu do urlopu rodzicielskiego, dostępu do ubezpieczenia społecznego i bezpłatnych usług zdrowotnych, ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz ubezpieczenia obejmującego ryzyko morskie;

P.  mając na uwadze, że w rezolucji z dnia 12 września 2012 r. Parlament Europejski podkreślił, że należy zwiększyć uznanie prawne i społeczne roli kobiet w sektorze rybołówstwa oraz lepiej ją wynagradzać, że należy dać kobietom takie same prawa jak mężczyznom, a małżonkom i partnerkom życiowym rybaków pomagającym utrzymać przedsiębiorstwo rodzinne należy nadać status prawny i przyznać świadczenia socjalne odpowiadające statusowi i świadczeniom, do jakich uprawnione są osoby prowadzące działalność na własny rachunek;

1.  wzywa Komisję do uruchomienia szczegółowego programu statystycznego dla regionów zależnych od rybołówstwa, przy zwróceniu szczególnej uwagi na łodziowe rybołówstwo przybrzeżne, tradycyjne metody połowów, szczególne kanały wprowadzania do obrotu, pracę oraz warunki socjalne i warunki pracy kobiet zbierających ręcznie skorupiaki, trudniących się wyrobem i naprawą sieci, pracujących przy łodziowych połowach przybrzeżnych i wykonujących podobne prace, aby ocenić szczególne potrzeby kobiet oraz zwiększyć społecznego uznania tych wyjątkowo uciążliwych zawodów;

2.  uważa, że należy koniecznie usprawnić gromadzenie i analizę danych statystycznych dotyczących zatrudnienia w sektorze rybołówstwa w podziale na płeć, rodzaj działalności, rodzaj zatrudnienia (działalność na własny rachunek, praca za wynagrodzeniem, częściowy etat, pełny etat, praca dorywcza), aby móc ocenić udział kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury;

3.  wzywa Komisję do zapewnienia, aby gromadzenie danych w podziale na płeć obejmowało także sektor połowów i aby wprowadzono nowe wskaźniki, takie jak wiek, poziom wykształcenia i wyszkolenia, działalność małżonek lub partnerek życiowych;

4.  uważa, że należy koniecznie określić jasne definicje wskaźników statystycznych stosowanych do gromadzenia danych dotyczących zatrudnienia siły roboczej w sektorze rybołówstwa, akwakultury oraz powiązanych sektorach; uważa również, że należy koniecznie opracować ujednolicony zestaw wskaźników statystycznych na poziomie UE i wzywa państwa członkowskie do dostarczania w odpowiednim terminie pełnych danych zgodnie z tymi wskaźnikami;

5.  wzywa Komisję i Radę do prawnego i społecznego uznania roli odgrywanej przez kobiety w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz w zrównoważonym rozwoju obszarów zależnych od rybołówstwa w celu usunięcia barier gospodarczych, administracyjnych i społecznych, które stoją na drodze ich udziałowi na równych warunkach;

6.  wzywa Komisję i Radę do zachęcenia państw członkowskich, aby uznały uszkodzenia stawów lub kręgosłupa oraz choroby reumatyczne za choroby zawodowe wywołane surowymi warunkami pogodowymi, w jakich pracują kobiety zbierające ręcznie skorupiaki, trudniące się wyrobem i naprawą sieci, pracujące w sektorze przetwórczym, przy połowach i sprzedaży ryb, a także urazy spowodowane podnoszeniem zbyt dużych ciężarów, oraz aby uregulowały te kwestie;

7.  wzywa Komisję, aby uznała, że praca kobiet pomaga zwiększyć identyfikowalność produktów rybołówstwa, co z kolei wpływa na wiedzę konsumenta i zapewnia wyższe standardy jakości i bezpieczeństwa produktów rybołówstwa i akwakultury, a tym samym zwiększa możliwości gospodarcze, gastronomiczne i turystyczne na obszarach rybackich;

8.  zwraca się o utworzenie (w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego i/lub innych instrumentów) specyficznych mechanizmów wsparcia, które będzie można aktywować w sytuacjach kryzysowych (klęski żywiołowe), oraz mechanizmów rekompensat finansowych, aby wspierać rybaków, rybaczki i ich rodziny w okresach tymczasowego zakazu poławiania ryb, szczególnie na obszarach, gdzie rybołówstwo jest jedynym źródłem dochodów;

9.  uważa, że należy promować i wspierać finansowo powstawanie stowarzyszeń kobiecych za pomocą krajowych i europejskich sieci współpracy kobiet, aby zwiększyć widoczność kobiet w sektorze rybołówstwa, podnieść świadomość społeczną w zakresie wkładu kobiet w działalność tego sektora, umożliwić im wymianę doświadczeń oraz informować o potrzebach i roszczeniach kobiet od szczebla rządów lokalnych do organów europejskich;

10. zachęca Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia dostępu do finansowania organizacjom kobiecym z sektorów rybołówstwa, akwakultury oraz powiązanych sektorów, aby mogły one wprowadzać w życie swoje inicjatywy, konsolidować swoje organizacje i nawiązywać kontakty z innymi organizacjami kobiecymi w celu wymiany doświadczeń i dobrych praktyk;

11. uważa, że należy promować i umacniać aktywny udział kobiet w organach konsultacyjnych, doradczych, decyzyjnych, reprezentacyjnych, regionalnych i organach zawodowych, aby zagwarantować ich udział w podejmowaniu decyzji zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym na takich samych warunkach jak mężczyźni;

Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) 2013-2020

12. zauważa, że tylko jedno państwo członkowskie wykorzystało możliwości, jakie daje oś priorytetowa 4 Europejskiego Funduszu Rybackiego, do finansowania projektów, których beneficjentami są kobiety, i wzywa państwa członkowskie do korzystania z możliwości, jakie daje EFMR, w dziedzinach takich jak:

•   stosowanie zasady równych szans zarówno poprzez opracowywanie, jak i wdrażanie programów operacyjnych;

•   uczynienie sektora rybołówstwa bardziej przyjaznego kobietom poprzez jego reorganizację i zapewnienie odpowiedniego zaplecza (np. przebieralni na statkach i w portach);

•   wspieranie stowarzyszeń kobiecych i ich organizowanie w sieci współpracy (np. wyrobu i naprawy sieci rybackich, pracownic portowych, kobiet zajmujących się pakowaniem);

•   wspieranie projektów mających na celu złagodzenie problemów wynikających z warunków, w jakich pracują kobiety zbierające ręcznie skorupiaki, w tym środki godzenia pracy i życia rodzinnego;

•   wspieranie projektów mających na celu propagowanie, różnicowanie i dowartościowanie roli, jaką odgrywają kobiety w sektorze rybołówstwa i akwakultury;

•   zaproponowanie kobietom i dziewczynkom łatwiejszego dostępu do szkoleń poprzez finansowanie kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uznanie ich działalności; w tym celu państwa członkowskie powinny uruchomić procesy pozwalające uzyskać oficjalnie uznawane zaświadczenia o umiejętnościach oraz utworzyć w różnych społecznościach ośrodki szkoleniowe przygotowujące do działalności zawodowej wykonywanej tradycyjnie przez kobiety;

•   zaoferowanie dziewczynkom lepszych możliwości zatrudnienia oraz wspieranie ciągłości między pokoleniami, w szczególności w poprzez prowadzenie zrównoważonej działalności w środowisku morskim;

•   wspieranie szkoleń zawodowych, w szczególności przeznaczonych dla kobiet pracujących w sektorze rybołówstwa i akwakultury, z myślą o zwiększeniu ich możliwości dostępu do stanowisk kierowniczych, stanowisk wymagających kwalifikacji technicznych oraz stanowisk polegających na zarządzaniu związanych z rybołówstwem na warunkach równych płac;

•   docenienie roli kobiet w rybołówstwie, w szczególności poprzez udzielanie wsparcia działalności prowadzonej na lądzie oraz działalności związanej z rybołówstwem zarówno w produkcji jak i przetwórstwie, wprowadzaniu do obrotu i sprzedaży;

•   wspieranie biznesowych inicjatyw kobiet, w tym w odpowiednim przypadku dywersyfikacji gospodarczej w niektórych dziedzinach związanych z sektorem rybołówstwa, łącznie z działalnością taką jak muzeologia, tradycje kulturowe, rzemiosło, gastronomia i żywienia zbiorowego;

•   promowanie inicjatyw biznesowych w dziedzinach niezwiązanych z rybołówstwem na obszarach przybrzeżnych, na których utracono miejsca pracy w wyniku wdrożenia reformy polityki rybołówstwa;

13. zachęca państwa członkowskie do ułatwienia możliwości uzyskania pożyczek uprzywilejowanych, pozwalających kobietom uniknąć konkretnych problemów z finansowaniem projektów kwalifikujących się do włączenia do programów krajowych w ramach EFMR;

14. wzywa państwa członkowskie do wspierania biznesowych inicjatyw kobiecych poprzez udostępnienie korzystnego systemu mikrokredytów i udzielanie odpowiednich informacji o możliwościach finansowania;

15. zachęca państwa członkowskie do podjęcia działań mających na celu rozwinięcie i modernizację infrastruktury lokalnej, zróżnicowanie działalności ekonomicznej oraz poprawę jakości życia na obszarach, których ludność trudni się rybołówstwem, w szczególności na obszarach całkowicie zależnych od rybołówstwa, aby zapewnić ich zrównoważony rozwój, ogólnie zwalczać ubóstwo, a w szczególności ubóstwo kobiet i dzieci, a także starać się zapobiegać przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej;

16. podtrzymuje stanowisko zajęte w kontekście procedury związanej z programem „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020), dotyczące zwiększenia udziału kobiet we wszystkich dziedzinach badań naukowych, projektach i naukach ścisłych, w szczególności udziału tych kobiet, które zajmują się zawodowo badaniem środowiska morskiego;

17. wzywa państwa członkowskie do:

•   prawnego uznania pracy kobiet, które przyczyniają się do utrzymania rodziny poprzez wkład gospodarczy lub swoją pracę, nawet jeżeli jest ona nieodpłatna;

•   zagwarantowania kobietom wsparcia w postaci świadczeń z tytułu bezrobocia, jeżeli muszą przestać pracować (tymczasowo lub definitywnie), prawa do emerytury, możliwości godzenia pracy z życiem rodzinnym, dostępu do urlopu macierzyńskiego (bez względu na to, czy są w związku małżeńskim czy cywilnym), dostępu do zabezpieczenia społecznego i bezpłatnych usług zdrowotnych oraz ochrony od zagrożeń wynikających z pracy sektorze morskim i sektorze rybołówstwa;

18. zauważa, że w ustępie 28. rezolucji z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie zewnętrznego wymiaru wspólnej polityki rybołówstwa Parlament Europejski wzywa UE, aby w ramach WTO dążyła do penalizowania w tych krajów, które dyskryminują kobiety, a w ustępie 45. tej samej rezolucji wzywa Komisję, aby podczas negocjowania porozumień w sprawie zrównoważonego zarządzania rybołówstwem starała się zadbać o to, aby państwo nadbrzeżne przeznaczyło minimalną część wsparcia sektorowego na rzecz rozwoju udzielanego w ramach porozumienia w sprawie zrównoważonego zarządzania rybołówstwem na przedsięwzięcia, których celem jest uznanie, propagowanie i zróżnicowanie roli kobiet w sektorze rybołówstwa, przy zapewnieniu stosowania zasady równego traktowania oraz równych szans dla kobiet i mężczyzn, w szczególności odnośnie do szkoleń oraz dostępu do finansowania i kredytów;

19. zwraca się do Komisji o zapewnienie, aby treść umów o partnerstwie gospodarczym obejmującym połowy oddawała i gwarantowała europejski wymiar płci;

Rozporządzenie podstawowe w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa

20. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia zgodności celów nowej wspólnej polityki rybołówstwa dotyczących dostępu do zasobów rybnych w oparciu o przejrzyste kryteria o charakterze środowiskowym, społecznym i gospodarczym, przy jednoczesnym stosowaniu zasad równego traktowania oraz równych szans dla kobiet i mężczyzn;

21. zachęca państwa członkowskie do uznania statusu zatrudnienia kobiet w przypadku tymczasowego zaprzestania działalności, w tym w okresach zamkniętych dla połowów;

22. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia zgodności z dyrektywą 2010/41/UE, tak aby praca kobiet zatrudnionych na pełny lub częściowy etat w przedsiębiorstwach rodzinnych w sektorze rybołówstwa lub pomagających swoim mężom lub partnerom, które w ten sposób przyczyniają się do swojej własnej stabilności gospodarczej oraz stabilności gospodarczej swoich rodzin, a także praca kobiet, które utrzymują się z takiej działalności, chociaż nie mają własnej rodziny, została prawnie uznana i objęta świadczeniami socjalnymi równoważnymi świadczeniom, które przysługują osobom prowadzącym działalność na własny rachunek;

23. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i rządom państw członkowskich.

• [1]  Dz.U. L 223 z 15.8.2006, s. 1.
• [2]  Dz.U. L 180 z 15.7.2010, s. 1.
• [3]  P7_TA(2013)0040.
• [4]  P7_TA(2012)0333.
• [5]  P6_TA(2005)0532.
• [6]  P7_TA(2012)0460.
• [7]  P7_TA(2012)0461.
• [8]  P7_TA(2012)0336.

UZASADNIENIE

Celem niniejszego sprawozdania jest przedstawienie informacji, zaleceń i inicjatyw Komisji Rybołówstwa oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia dotyczących społeczno-ekonomicznej roli kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury w kontekście reformy wspólnej polityki rybołówstwa.

Wśród działań podjętych przez Komisję Rybołówstwa Parlamentu Europejskiego na rzecz równości kobiet i mężczyzn we wspólnej polityce rybołówstwa w ciągu ostatnich lat znajdują się: rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sieci współpracy kobiet: rybołówstwo, rolnictwo i zróżnicowanie (2004/2263(INI)) Komisji Rybołówstwa, Europejski Fundusz Rybacki 2007-2013 oraz wysłuchanie publiczne dotyczące kobiet i zrównoważonego rozwoju w sektorze rybołówstwa zorganizowane przez Komisję Rybołówstwa w 2010 r., podczas którego zwrócono uwagę na trudną sytuację, w jakiej znajdują się kobiety pracujące w sektorze rybołówstwa, oraz na potrzebę zwiększenia udziału kobiet we wszystkich aspektach polityki rybołówstwa.

W dniu 14 października odbyło się wspólne wysłuchanie publiczne zorganizowane przez Komisję Rybołówstwa oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia, dotyczące zwiększenia roli kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury, podczas którego przeanalizowano sytuację kobiet w sektorze rybołówstwa, ich rolę w tworzeniu nowych miejsc pracy w społecznościach przybrzeżnych, rozwój działań mających na celu stworzenie sieci współpracy kobiet i wymianę dobrych praktyk, uwzględnienie aspektu płci na różnych etapach wdrażania Europejskiego Funduszu Rybackiego, w szczególności w osi priorytetowej 4, oraz pespektywy na przyszłość w ramach reformy wspólnej polityki rybołówstwa.

W związku z bieżącą reformą wspólnej polityki rybołówstwa warto przywołać sprawozdanie w sprawie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i tradycyjnego rybołówstwa przybrzeżnego oraz reformy wspólnej polityki rybołówstwa (2011/2292(INI)), które prezentuje koncepcje o kluczowym znaczeniu dla roli kobiet w rybołówstwie, związane z poprawą warunków socjalnych i warunków pracy oraz społeczno-ekonomiczną rolą kobiet. Na uwagę zasługuje również komunikat ogólny (2011/2290(INI)), podkreślający potrzebę zwiększenia prawnego i społecznego uznania oraz podkreślenia roli, jaką odgrywają kobiety w sektorze rybołówstwa i zabezpieczeniu utrzymania rodziny, zarówno w związkach małżeńskich jak i niemałżeńskich.

Chociaż kobiety odgrywają kluczową społeczno-ekonomiczną rolę w sektorze rybołówstwa i akwakultury, to plany, programy i przepisy dotyczące rybołówstwa rzadko zawierają konkretne odniesienia do zagwarantowania równych warunków w zakresie dostępu kobiet do zawodów związanych z rybołówstwem.

Praca kobiet w rybołówstwie i inne działania z nim związane pozostają często niewidoczne jako uzupełnienie pracy męża lub partnera w coraz trudniejszym dla przedsiębiorstw rodzinnych klimacie gospodarczym. W takich przypadkach kobiety nie mają stałego wynagrodzenia ani świadczeń socjalnych. Dodatkowo dla niektórych kobiet taka praca jest jedynym źródłem dochodów.

Brak informacji statystycznych dotyczących roli kobiet w sektorze rybołówstwa oraz brak dostępu do informacji znacznie utrudniają ocenę zadań wykonywanych przez kobiety i ich wkładu gospodarczego. Trudno jest uzyskać szczegółowy obraz obecnej sytuacji zawodowej kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury, ponieważ gromadzone dane nie uwzględniają podziału na płeć ani rodzaju działalności w sektorze rybołówstwa, lecz skupiają się na produkcji wyrobów rybnych.

Nowa wspólna polityka rybołówstwa powinna przyczyniać się do ochrony środowiska morskiego, w szczególności do osiągnięcia dobrego stanu środowiska w 2020 r., jak określono w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej), dlatego należy rozważyć wkład kobiet zajmujących się łodziowym rybołówstwem przybrzeżnym, ponieważ praca przyjazna dla środowiska morskiego ma kluczowe znaczenie dla realizacji celów tej dyrektywy.

Należy również pamiętać, że kobiety oraz osoby młode są w pierwszej kolejności narażone na skutki recesji czy kryzysu gospodarczego, takiego jak obecny, i jako pierwsze odczuwają zmniejszenie możliwości zatrudnienia, obniżenie wynagrodzenia i pogorszenie warunków pracy.

Obecnie w Europie istnieją stowarzyszenia i organizacje kobiet z sektora rybołówstwa broniące równości praw kobiet oraz udzielające porad. Dzięki nim kobiety mają ze sobą kontakt, nawiązują współpracę i mogą uzyskać dostęp do pomocy finansowych. W 2008 r. w Unii Europejskiej działało 18 organizacji na poziomie lokalnym lub regionalnym, cztery organizacje krajowe, jedna sieć krajowa, trzy sieci międzynarodowe i jedna europejska.

Największą siecią współpracy kobiet w Europie jest AKTEA. Wśród jej celów znajdują się: podkreślanie roli kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury, podnoszenie świadomości co do udziału kobiet w tych sektorach, uczestnictwo kobiet w procesach decyzyjnych, wymiana doświadczeń itd.

Szkolenie zawodowe jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju i profesjonalizacji w dowolnym obszarze zatrudnienia. Praca kobiet w łodziowym rybołówstwie przybrzeżnym powinna być podparta oficjalnymi szkoleniami, promującymi ciągłość pracy w społeczeństwie. Należy także zwrócić uwagę na umiejętność posługiwania się narzędziami informatycznymi, niezbędną przy podejmowaniu przez kobiety działań związanych z zarządzaniem firmą lub przedsiębiorstwem rodzinnym.

Przyszły Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) na lata 2013–2010 jest obecnie w trybie postępowania; to podstawowe narzędzie służące zdobywaniu finansowania w sektorze rybołówstwa i akwakultury w UE.

W ramach nowego EFMR państwa członkowskie powinny zapewnić kobietom i młodzieży z sektora rybołówstwa dostęp do kształcenia zawodowego przez całe życie w celu ciągłego przesuwania pracowników na wyższy stopień zaszeregowania i gwarantowania w ten sposób awansu i obecności we wszystkich organach reprezentacyjnych.

Państwa członkowskie powinny także zapewnić pomoc niezbędną do promowania i utrzymania stowarzyszeń kobiet z sektora rybołówstwa i akwakultury, ponieważ to dzięki nim kobiety są obecne na rynku i mogą cieszyć się społecznym uznaniem.

Trzeba również podkreślić rolę badaczek w środowisku morskim, w szczególności tych zajmujących się zatrudnieniem kobiet w sektorze rybołówstwa oraz stanem zasobów rybnych. Ich praca stanowi podstawę dla zrównoważonej eksploatacji zasobów i pozwala przewidzieć ewentualne skutki zmiany klimatu.

W art. 79 EFMR wymienione są wydatki kwalifikujące się do współfinansowania, takie jak działania związane z analizami naukowymi i wykorzystaniem wspólnej polityki rybackiej, wieloletnie programy krajowe pobierania próbek, prowadzenie badań naukowych na morzu itd., jednak należy podkreślić, że bardzo ważne jest, aby nowy EFMR zapewniał ciągłe gromadzenie i analizowanie danych dotyczących zatrudnienia kobiet w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz ich społeczno-ekonomicznego wkładu. Zastosowanie się do tego wymogu pomogłoby także w realizacji zapisów zawartych w załączniku III EFMR, zgodnie z którymi powinno dojść do skutecznej realizacji i stosowania jasno sprecyzowanej strategii promowania równouprawnienia płci za sprawą systemu gromadzenia i analizowania danych i wskaźników w podziale na płeć oraz opracowywania opartej na dowodach polityki równouprawnienia płci.

Nowy EFMR powinien również promować wspieranie kobiet, czy to będących w związku małżeńskim czy partnerskim, które swoją niewidoczną dla otoczenia pracą przyczyniły się do utrzymania rodziny.

Nowe rozporządzenie podstawowe polityki rybołówstwa w art. 2 ustanawia zasady ogólne, natomiast w art. 7 ustanawia cele zrównoważonej eksploatacji zasobów oraz środki mające na celu minimalizację negatywnego wpływu rybołówstwa na morską różnorodność biologiczną i ekosystemy. Aby zrealizować te cele, należy przyjrzeć się pracy kobiet zbierających ręcznie skorupiaki, polegającej na zrównoważonej eksploatacji, szacunku wobec zasobów rybnych oraz ich regeneracji, wynikającego z wiedzy, że jeśli ingerencja w środowisko będzie zbyt duża, nie będą dysponować zasobami, by móc wykonywać swoją pracę.

Nowa wspólna polityka rybołówstwa powinna dążyć do zrealizowania celów dotyczących równości, uznania historycznego społeczno-ekonomicznej roli kobiet w sektorze rybołówstwa, braku dyskryminacji ze względu na płeć, środków socjalnych i niezbędnych pomocy dla bezrobotnych, obecności kobiet w komisjach, komitetach doradczych, stowarzyszeniach oraz znalezienia instrumentów finansowych, niezbędnych środków socjalnych i pomocy potrzebnych w okresach zamkniętych dla połowów.

Podsumowując, w sposób bezsporny widać, że kobiety pracujące w sektorze rybołówstwa borykają się z wieloma problemami. Należy koniecznie uregulować ich warunki pracy, doprowadzić do równości między kobietami i mężczyznami, przyciągnąć przyszłe pokolenia atrakcyjnymi warunkami pracy oraz uznać wkład kobiet w zrównoważony rozwój rybołówstwa. Aby to osiągnąć, ta reforma wspólnej polityki rybołówstwa musi stworzyć warunki dla uzyskania pomocy, wytycznych, planów i programów kształcenia oraz uznania i równości praw, które zapewnią lepszą i stabilną przyszłość kobietom pracującym w sektorze rybołówstwa.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	23.1.2014
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	32 3 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	John Stuart Agnew, Kriton Arsenis, Edit Bauer, Alain Cadec, Marije Cornelissen, Edite Estrela, Carmen Fraga Estévez, Pat the Cope Gallagher, Dolores García-Hierro Caraballo, Iratxe García Pérez, Mikael Gustafsson, Mary Honeyball, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Isabella Lövin, Astrid Lulling, Gabriel Mato Adrover, Guido Milana, Elisabeth Morin-Chartier, Krisztina Morvai, Angelika Niebler, Siiri Oviir, Antonyia Parvanova, Maria do Céu Patrão Neves, Ulrike Rodust, Raül Romeva i Rueda, Joanna Senyszyn, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Struan Stevenson, Isabelle Thomas, Jarosław Leszek Wałęsa, Marina Yannakoudakis, Inês Cristina Zuber
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Izaskun Bilbao Barandica, Anne Delvaux, Iñaki Irazabalbeitia Fernández, Nicole Kiil-Nielsen, Christa Klaß, Antolín Sánchez Presedo, Angelika Werthmann
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Elisabetta Gardini, Anna Hedh