SPRAWOZDANIE w sprawie wykorzystywania seksualnego i prostytucji oraz ich wpływu na równouprawnienie płci

3.2.2014 - (2013/2103 (INI))

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia
Sprawozdawczyni: Mary Honeyball

Poprawki

Procedura : 2013/2103(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A7-0071/2014

Teksty złożone :

A7-0071/2014

Debaty :

PV 24/02/2014 - 25
CRE 24/02/2014 - 25

Głosowanie :

PV 26/02/2014 - 9.15
Wyjaśnienia do głosowania
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P7_TA(2014)0162

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA MNIEJSZOŚCI
OPINIA MNIEJSZOŚCI
OPINIA Komisji Rozwoju
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wykorzystywania seksualnego i prostytucji oraz ich wpływu na równouprawnienie płci

(2013/2103 (INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając art. 4 i 5 Powszechnej deklaracji praw człowieka z 1948 r.,

– uwzględniając Konwencję ONZ z 1949 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji,

– uwzględniając art. 6 Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z 1979 r., która ma na celu zwalczanie wszelkich form handlu kobietami oraz eksploatacji prostytucji kobiet,

– uwzględniając konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,

– uwzględniając Deklarację Narodów Zjednoczonych o eliminacji przemocy wobec kobiet z 1993 r., w której w art. 2 przemoc wobec kobiet definiowana jest jako: „fizyczna, seksualna i psychiczna przemoc o charakterze społecznym, do której zalicza się gwałt, molestowanie seksualne, wykorzystywanie seksualne i zastraszanie w miejscu pracy, placówkach edukacyjnych i innych miejscach publicznych, handel kobietami i zmuszanie do prostytucji”,

– uwzględniając Protokół z Palermo z 2000 r. o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, załączony do Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej,

– uwzględniając cel strategiczny D.3 pekińskiej platformy działania i deklaracji pekińskiej z 1995 r.,

– uwzględniając Konwencję MOP nr 29 dotyczącą pracy przymusowej lub obowiązkowej, w której w art. 2 zdefiniowana została praca przymusowa,

– uwzględniając deklarację brukselską (11) Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) w sprawie zapobiegania i zwalczania handlu ludźmi, w której wzywa się do wprowadzenia kompleksowej, multidyscyplinarnej oraz skutecznie koordynowanej polityki obejmującej wszystkie zainteresowane strony,

– uwzględniając zalecenia Rady Europy w tym zakresie, takie jak zalecenie nr R (2000)11 w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego, zalecenie Rec (2002)5 o ochronie kobiet przed przemocą, zalecenie 1545 (2002) o kampanii przeciwko handlowi kobietami,

– uwzględniając Konwencję Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi,

– uwzględniając projekt zalecenia Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie kryminalizacji nabywania usług seksualnych w celu zwalczania procederu handlu ludźmi prowadzonego z zamiarem ich wykorzystywania seksualnego (Dokument 12920 z 26 kwietnia 2012 r.),

– uwzględniając decyzję Rady Ministerialnej OBWE nr 1(12) podjętą w Wiedniu w 2000 r. w sprawie środków OBWE oraz programu działania OBWE w zakresie zwalczania handlu ludźmi (decyzja nr 557 z 2003 r.),

– uwzględniając art. 2 i 13 Traktatu o Unii Europejskiej,

– uwzględniając decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi,

– uwzględniając decyzję ramową Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępującą decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r,

– uwzględniając rezolucję Rady w sprawie inicjatyw mających na celu zwalczanie handlu ludźmi, w szczególności kobietami[1],

– uwzględniając Strategię UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 czerwca 1995 r. w sprawie Czwartej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet: „Działania na rzecz równości, rozwoju i pokoju”[2],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 kwietnia 1997 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego nielegalnych i szkodliwych treści w internecie[3],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 września 1997 r. w sprawie potrzeby zorganizowania ogólnounijnej kampanii pod hasłem zero tolerancji dla przemocy wobec kobiet[4],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 1997 r. w sprawie zielonej księgi Komisji w sprawie ochrony nieletnich i godności ludzkiej w usługach audiowizualnych i informacyjnych[5],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 listopada 1997 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego zwalczania turystyki seksualnej związanej z wykorzystaniem dzieci oraz memorandum w sprawie wkładu Unii Europejskiej w umocnienie zapobiegania wyzyskowi i wykorzystywaniu seksualnemu dzieci[6],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 grudnia 1997 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie handlu kobietami w celu wykorzystywania seksualnego[7],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie wniosku dotyczącego zalecenia Rady w sprawie ochrony nieletnich i godności ludzkiej w usługach audiowizualnych i informacyjnych[8],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 1998 r. w sprawie przestrzegania praw człowieka w Unii Europejskiej[9],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 lutego 1999 r. w sprawie harmonizacji form ochrony komplementarnych wobec statusu uchodźców w Unii Europejskiej[10],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie wykonania środków do zwalczania seksualnej turystyki dziecięcej[11],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 kwietnia 2000 r. w sprawie inicjatywy Republiki Austrii mającej na celu przyjęcie decyzji Rady w sprawie zwalczania pornografii dziecięcej w internecie[12],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie realizacji pekińskiej platformy działania[13],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 maja 2000 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowanego „Na rzecz dalszych działań w zwalczaniu handlu kobietami”[14],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie ofiar przestępstw w Unii Europejskiej: Refleksje na temat standardów i działania[15],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2001 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji ramowej Rady w sprawie zwalczania handlu ludźmi[16],

– uwzględniając rezolucję z dnia 17 stycznia 2006 r. w sprawie strategii zapobiegania handlowi kobietami i dziećmi narażonymi na wykorzystywanie seksualne[17],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie obecnej sytuacji oraz przyszłych działań w zakresie zwalczania przemocy wobec kobiet[18],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie przymusowej prostytucji w ramach światowych imprez sportowych[19],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet[20],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie priorytetów oraz zarysu ram nowej polityki UE w dziedzinie walki z przemocą wobec kobiet[21],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie 57. sesji Komisji ONZ ds. Statusu Kobiet: likwidacja wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt i zapobieganie wszelkim jej formom[22],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy – zalecenia dotyczące potrzebnych działań i inicjatyw[23],

– uwzględniając zorganizowaną przez Europejskie Lobby Kobiet kampanię „Nie na sprzedaż” zwiększającą świadomość społeczną,

– uwzględniając art. 48 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Rozwoju (A7-0071/2014),

A. mając na uwadze, że zjawisko prostytucji i przymusowej prostytucji jest silnie powiązane z płcią, posiada charakter globalny i dotyczy około 40-42 milionów osób na całym świecie, a zdecydowaną większość prostytuujących się osób stanowią kobiety i dziewczęta, przy czym prawie wszyscy nabywcy usług seksualnych to mężczyźni, oraz że prostytucja jest zatem zarówno przyczyną, jak i skutkiem różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn, który ją jeszcze pogłębia;

B. mając na uwadze, że prostytucja stanowi formę niewolnictwa niemożliwą do pogodzenia z ludzką godnością i podstawowymi prawami człowieka;

C. mając na uwadze, że handel ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi, w celu wykorzystywania seksualnego lub innego rodzaju wykorzystywania, jest jednym z najpoważniejszych przykładów pogwałcenia praw człowieka, oraz mając na uwadze, że skala tego zjawiska rośnie na całym świecie z powodu wzrostu przestępczości zorganizowanej i jej opłacalności;

D. mając na uwadze, że praca stanowi dla człowieka jedno z głównych źródeł samorealizacji, przez które jednostki przyczyniają się w sposób solidarny do poprawy zbiorowego dobrobytu;

E. mając na uwadze, że prostytucja i przymusowa prostytucja jest nierozerwalnie związana z różnicami w traktowaniu kobiet i mężczyzn w społeczeństwie oraz że ma ona wpływ na status kobiet i mężczyzn w społeczeństwie i postrzeganie ich wzajemnych relacji oraz seksualności;

F. mając na uwadze, że zdrowie seksualne i reprodukcyjne promowane jest poprzez zdrowe podejście i wzajemny szacunek w odniesieniu do aspektu seksualności;

G. mając na uwadze, że dyrektywa 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar zawiera zdecydowane postanowienia dotyczące ofiar;

H. mając na uwadze, że wszelka polityka dotycząca prostytucji ma wpływ na tworzenie sytuacji równości płci, wpływa na pojmowanie kwestii płci oraz tworzy normy i przekazy dla społeczeństwa, w tym dla młodzieży;

I. mając na uwadze, że zjawisko prostytucji funkcjonuje jako branża i tworzy rynek, na którym poszczególne podmioty są ze sobą powiązane, i gdzie sutenerzy i stręczyciele dokonują szacunków i działają w celu zabezpieczenia lub wzrostu wartości tego rynku oraz zmaksymalizowania zysków; mając także na uwadze, że nabywcy usług seksualnych odgrywają kluczową rolę poprzez tworzenie popytu na tym rynku;

J. mając na uwadze, że według WHO zdrowie seksualne „wymaga pozytywnego i pełnego szacunku podejścia do seksualności i relacji seksualnych, a także do możliwości czerpania przyjemności i bezpiecznych doświadczeń seksualnych, wolnych od przymusu, dyskryminacji i przemocy”;

K. mając na uwadze, że w przypadku prostytucji wszelkie czynności o charakterze intymnym sprowadzane są do wartości handlowej, a człowiek redukowany jest do towaru lub przedmiotu pozostającego do dyspozycji klienta;

L. mając na uwadze, że większość prostytuujących się osób pochodzi z grup znajdujących się w trudnej sytuacji;

M. mając na uwadze silny związek między stręczycielstwem i przestępczością zorganizowaną;

N. mając na uwadze, że prostytucja sprzyja rozwojowi przestępczości zorganizowanej, handlu ludźmi, przestępstw z ekstremalnym użyciem przemocy oraz korupcji, a także że w ramach legalizacji prostytucji największe korzyści odnosi sutener, który staje się „przedsiębiorcą”;

O. mając na uwadze, że w świetle wniosków wyciąganych z różnorodnych badań wyraźnie wynika, że połowa nabywców nadal dokonuje zakupu usług seksualnych niezależnie od wyraźnych wskazań, że osoby prostytuujące się mają poniżej 18 lat;

P. mając na uwadze, że rynek prostytucji podsyca handel kobietami i dziećmi oraz powoduje wzrost przemocy wobec nich, w szczególności w krajach, w których sektor usług seksualnych został zalegalizowany[24];

Q. mając na uwadze, że prostytucja oraz handel kobietami i dziewczętami są ze sobą połączone z powodu popytu na prostytuujące się kobiety, który jest taki sam, niezależnie czy są one ofiarami handlu, czy nie; mając na uwadze, że handel ludźmi jest środkiem służącym dostarczaniu kobiet i dziewcząt na rynki prostytucji;

R. mając na uwadze, że dane UE wskazują, iż obecna polityka zwalczania handlu ludźmi jest nieskuteczna oraz że występuje problem z identyfikowaniem i ściganiem handlarzy, w związku z czym istnieje potrzeba wzmocnienia prowadzenia dochodzeń w sprawach handlu ludźmi w celach seksualnych oraz sądowego ścigania i skazywania handlarzy ludźmi;

S. mając na uwadze, że coraz więcej młodych ludzi, w tym alarmująco wiele dzieci, jest zmuszanych do prostytucji;

T. mając na uwadze, że przymus praktykowania prostytucji może być wywierany w sposób bezpośredni i fizyczny albo pośredni, na przykład poprzez naciski na rodzinę w kraju pochodzenia, bądź też może mieć psychologiczny i utajony charakter;

U. mając na uwadze, że główna odpowiedzialność za przeciwdziałanie handlowi ludźmi spoczywa na państwach członkowskich, i mając na uwadze, że w kwietniu 2013 r. tylko sześć państw członkowskich poinformowało o pełnej transpozycji dyrektywy UE w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi, której ostateczny termin wprowadzenia upłynął 6 kwietnia 2013 r.;

V. mając na uwadze, że Komisja, w swojej Strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2010–2015), oświadcza, że „brak równości kobiet i mężczyzn jest pogwałceniem praw podstawowych”;

W. mając na uwadze, że istnieją ogromne rozbieżności w sposobie postępowania ze zjawiskiem prostytucji w różnych państwach członkowskich, przy czym wyodrębnić można dwa główne podejścia: w ramach jednego podejścia prostytucja postrzegana jest jako naruszenie praw kobiet, formę niewolnictwa seksualnego, co skutkuje nierównym traktowaniem kobiet oraz utrzymywaniem takiego stanu; zgodnie z drugim podejściem prostytucja przyczynia się do propagowania równość płci poprzez promowanie prawa kobiety do sprawowania kontroli nad własnym ciałem; w obydwu przypadkach poszczególne państwa członkowskie posiadają kompetencje do decydowania, jak traktować kwestię prostytucji;

X. mając na uwadze, że pomimo, iż istnieje różnica między „przymusową” a „dobrowolną” prostytucją, oczywiste jest, że prostytucja jest formą przemocy wobec kobiet;

Y. mając na uwadze, że kwestią prostytucji należy się zająć, przedstawiając plan działań długoterminowych z perspektywą równości płci;

Z. mając na uwadze, że stręczycielstwo, a tym samym przyzwolenie na wykorzystywanie seksualne innych osób, zostało zalegalizowane w kilku państwach członkowskich, w tym w Niemczech, Holandii i Grecji; mając na uwadze, że Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości wskazuje Holandię, jako państwo, do którego trafia najwięcej ofiar handlu ludźmi;

AA. mając na uwadze, że w Niemczech liczbę osób uprawiających prostytucję szacuje się na około 400 000 osób, lecz tylko 44 osoby są oficjalnie zarejestrowane przez organizacje społeczne zgodnie z ustawą z 2002 r. legalizującą prostytucję; mając na uwadze, że brak jest wyraźnych wskazań, że dzięki tej ustawie udało się ograniczyć popełnianie przestępstw, oraz mając na uwadze, że jedna trzecia niemieckich prokuratorów stwierdziła, że legalizacja prostytucji „utrudniła ściganie handlarzy ludźmi i sutenerów”;

AB. mając na uwadze, że ogólnie obserwuje się tendencję do trywializowania prostytucji poprzez uznanie jej za normalną działalność „rozrywkową”, a także pracę zarobkową;

1. uznaje, że prostytucja oraz wykorzystywanie seksualne są kwestiami bardzo powiązanymi z płcią oraz naruszającymi godność ludzką, sprzecznymi z zasadami praw człowieka obejmującymi równość płci, a zatem są sprzeczne z zasadami Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym z celem i zasadą równości płci;

2. podkreśla, że zdrowie seksualne i reprodukcyjne oraz prawa wszystkich kobiet muszą być respektowane, łącznie z ich prawami do swoich ciał oraz seksualności, pozbawionej przymusu, dyskryminacji i przemocy;

3. podkreśla liczne związki między prostytucją a handlem ludźmi i przyznaje, że prostytucja – zarówno w skali światowej, jak i w Europie – podsyca handel znajdującymi się w trudnej sytuacji kobietami i dziewczętami, z których znaczna część jest w wieku od 13 do 25 lat; podkreśla, że – jak wskazują dane Komisji Europejskiej – większość ofiar (62%) jest sprzedawana w celu wykorzystania seksualnego oraz że kobiety i dziewczęta stanowią 96% zidentyfikowanych i potencjalnych ofiar, przy czym w ostatnich latach odnotowuje się wzrost liczby ofiar pochodzących z państw nienależących do UE;

4. uznaje jednakże, iż brak rzetelnych, dokładnych oraz porównywalnych między poszczególnymi państwami danych, głównie ze względu na nielegalny charakter i brak widoczności prostytucji i handlu ludźmi, czyni rynek prostytucji nieprzejrzystym oraz utrudnia podejmowanie decyzji politycznych, co oznacza, że wszystkie dane opierają się wyłącznie na szacunkach;

5. zwraca uwagę na dane, które wskazują, że przestępczość zorganizowana ma zasadnicze znaczenie w przypadkach, w których stręczycielstwo jest legalne;

6. podkreśla, że dane wskazują, iż większość osób uprawiających prostytucję jest uznawana za osoby znajdujące się trudnej sytuacji w naszych społeczeństwach;

7. podkreśla, że prostytucja jest również problemem zdrowotnym, jako iż ma ona szkodliwy wpływ na zdrowie osób prostytuujących się, które są bardziej podatne na urazy wynikające ze stanu zdrowia seksualnego, fizycznego oraz psychicznego, na uzależnienie od narkotyków i alkoholu, na utratę szacunku do samego siebie, oraz które odznaczają się wyższym współczynnikiem umieralności niż średnia populacji; dodaje i podkreśla, że wielu nabywców usług seksualnych domaga się świadczenia usług seksualnych bez zabezpieczenia, co zwiększa ryzyko szkodliwych skutków dla zdrowia, zarówno dla osób świadczących usługi seksualne, jak i dla nabywców takich usług;

8. podkreśla, że przymusowa prostytucja, prostytucja oraz wykorzystywanie w sektorze usług seksualnych mogą mieć niszczące i trwałe, utrzymujące się nawet po zakończeniu ich świadczenia, konsekwencje dla osób, których dotyczą, w szczególności zaś dla dzieci i młodzieży, ponadto są jednocześnie przyczyną i skutkiem różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn oraz mogą utrwalać stereotypy związane z płcią i stereotypowe wyobrażenia o kobietach świadczących usługi seksualne, takie jak pogląd, że ciała kobiet i dziewcząt są na sprzedaż w celu zaspokajania zapotrzebowania mężczyzn na usługi seksualne;

9. wzywa ponadto państwa członkowskie do wprowadzenia zgodnie z prawem krajowym regularnych, poufnych spotkań doradczych i zdrowotnych dla osób prostytuujących się, poza miejscami prostytucji;

10. zwraca uwagę, że osoby uprawiające prostytucję są grupą wysokiego ryzyka zarażeń wirusem HIV i innymi chorobami wenerycznymi;

11. nawołuje państwa członkowskie do wymiany najlepszych praktyk dotyczących sposobów zmniejszenia niebezpieczeństw związanych z uliczną prostytucją;

12. uznaje, że prostytucja i przymusowa prostytucja mają wpływ na przemoc wobec kobiet w ogóle, gdyż z badań na temat nabywców usług seksualnych wynika, że mężczyźni, którzy płacą za usługi seksualne, mają poniżające wyobrażenie o kobietach[25]; sugeruje zatem właściwym organom krajowym, by zakazowi nabywania usług seksualnych towarzyszyła kampania podnoszenia świadomości wśród mężczyzn;

13. podkreśla, że osoby prostytuujące się są narażone na szczególne trudności społecznie, gospodarcze, fizyczne, psychologiczne, emocjonalne i rodzinne oraz są bardziej zagrożone przemocą i możliwością poniesienia szkód niż osoby prowadzące jakąkolwiek inną działalność; należy zatem zachęcać krajowe siły policji do zajęcia się, między innymi, niskimi wskaźnikami wyroków skazujących za gwałty na prostytutkach; podkreśla, że osoby uprawiające prostytucję są także potępiane publicznie i społecznie napiętnowane, nawet po tym, jak rezygnują z prostytucji;

14. zwraca uwagę na fakt, iż prostytutki mają prawo do macierzyństwa, wychowywania swoich dzieci oraz zajmowania się nimi;

15. podkreśla, że normalizacja prostytucji ma wpływ na przemoc wobec kobiet; podkreśla w szczególności dane, które wskazują, że mężczyźni nabywający usługi seksualne są bardziej skłonni do popełniania aktów przymusu seksualnego oraz innych aktów przemocy wobec kobiet, często również prezentują postawy mizoginistyczne;

16. wyraża zaniepokojenie wzrostem liczby młodych mężczyzn kupujących usługi seksualne jako formę rozrywki, gdyż traktują w ten sposób kobiety i dziewczęta jak zabawki seksualne, co często prowadzi do aktów przemocy wobec nich;

17. zauważa, że 80–95% prostytuujących się osób przed wejściem na drogę prostytucji ucierpiało z powodu jakiejś formy przemocy (gwałt, kazirodztwo, pedofilia), 62% z nich przyznaje się do bycia ofiarą gwałtu, a 68% cierpi z powodu zespołu stresu pourazowego – w przypadku ofiar tortur odsetek jest podobny[26];

18. podkreśla, iż dziecięca prostytucja nigdy nie jest dobrowolna, ponieważ dzieci nie są w stanie „zgodzić się” na prostytucję; wzywa państwa członkowskie do jak najbardziej stanowczego zwalczania prostytucji dziecięcej (dotyczącej osób poniżej 18 roku życia), gdyż jest to najpoważniejsza forma przymusowej prostytucji; zdecydowanie domaga się pilnego przyjęcia podejścia „zero tolerancji”, opartego na prewencji, ochronie ofiar i ściganiu klientów;

19. stwierdza, że rośnie skala zjawiska prostytucji dziecięcej oraz wykorzystywania seksualnego dzieci, również za pośrednictwem sieci społecznościowych, gdzie stosowane są często oszustwa i zastraszanie;

20. zwraca uwagę na zjawisko prostytucji nieletnich, które nie jest tożsame z molestowaniem seksualnym i którego podłożem jest trudna sytuacja ekonomiczna oraz brak opieki ze strony rodziców;

21. podkreśla potrzebę podjęcia skutecznych działań zwracających szczególną uwagę na wydostanie prostytuujących się osób niepełnoletnich z tak zwanego rynku prostytucji oraz na zapobieganie ich wchodzeniu na ten rynek, podobnie jak potrzebę skoncentrowania uwagi na działaniach sprzecznych z celami Konwencji ONZ o prawach dziecka i jej Protokołu fakultatywnego;

22. uznaje, że nabywanie usług seksualnych od prostytuujących się osób poniżej 21. roku życia powinno stanowić przestępstwo, natomiast świadczenie takich usług przez prostytuujące się osoby nie powinno być karalne;

23. zwraca uwagę na zjawisko sponsoringu, czyli prostytucji dziewcząt nieletnich lub właśnie osiągających pełnoletniość, w zamian za towary luksusowe lub drobne kwoty pieniężne, co stanowi źródło funduszy na pokrywanie codziennych wydatków lub wydatków związanych z kształceniem się;

24. zwraca uwagę państw członkowskich, że edukacja stanowi ważny element pomagający zapobiegać prostytucji i związanej z nią zorganizowanej przestępczości, w związku z powyższym zaleca prowadzenie w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych specjalnych kampanii edukacyjnych, dostosowanych do wieku uczestników, mających na celu podnoszenie świadomości i prewencję; zaleca, by edukacja na rzecz równości była podstawowym celem procesu edukacyjnego młodzieży;

25. zwraca uwagę na fakt, że reklamowanie usług seksualnych w gazetach i mediach społecznościowych może oznaczać wpieranie handlu ludźmi i prostytucji;

26. zwraca uwagę na coraz większą rolę internetu i serwisów społecznościowych w rekrutacji nowych i młodych prostytutek przez sieci handlu ludźmi; wzywa do prowadzenia kampanii prewencyjnych, również w internecie, i brania pod uwagę grup szczególnie narażonych na działania wspomnianych sieci handlu ludźmi;

27. zwraca uwagę na niektóre skutki, głównie negatywne, produktów medialnych oraz pornografii, zwłaszcza internetowej, tworzące niekorzystny wizerunek kobiet, który może przyczyniać się do braku poszanowania ich ludzkiej osobowości i przedstawiania ich jako towaru; ostrzega, że swoboda seksualna nie może być interpretowana jako przyzwolenie na okazywanie kobietom braku szacunku;

28. podkreśla, że normalizacja prostytucji ma wpływ na pojmowanie seksualności przez młodych ludzi oraz relacje pomiędzy kobietami i mężczyznami; zwraca uwagę, że według badań prostytucja działa jako narzędzie do społecznej kontroli nad seksualnością młodych osób;

29. podkreśla, że osoby uprawiające prostytucję nie powinny podlegać kryminalizacji, tak jak ma to miejsce w niektórych państwach członkowskich, na przykład w Zjednoczonym Królestwie, Francji, Irlandii i Chorwacji, oraz wzywa wszystkie państwa członkowskie do uchylenia represyjnego ustawodawstwa wobec prostytuujących się osób;

30. wzywa państwa członkowskie, aby powstrzymały się od uznawania prostytucji za przestępstwo i karania prostytutek oraz by opracowały programy wsparcia dla prostytutek/osób świadczących usługi seksualne, które wyrażają wolę porzucenia tego zawodu;

31. uważa, iż zmniejszenie popytu powinno być częścią zintegrowanej strategii wymierzonej w handel ludźmi w państwach członkowskich; jest zdania, że zmniejszenie popytu może zostać osiągnięte poprzez ustawodawstwo, które przenosi odpowiedzialność karną z tych, którzy świadczą usługi seksualne, na tych, którzy je nabywają, oraz poprzez nakładanie kar zmniejszających intratność finansową prostytucji dla organizacji przestępczych / struktur przestępczości zorganizowanej;

32. uważa, że najskuteczniejszą formą zwalczania handlu kobietami i dziewczętami w celu wykorzystywania seksualnego oraz poprawienia równości płci jest model przyjęty w Szwecji, Islandii i Norwegii (tak zwany model nordycki), rozważany również obecnie w kilku państwach europejskich, w którym przestępstwem jest nabywanie usług seksualnych, a nie świadczenie takich usług przez prostytuujące się osoby;

33. podkreśla, że prostytucja stanowi międzynarodowy problem oraz że w związku z tym państwa członkowskie powinny wziąć odpowiedzialność za zwalczanie zjawiska nabywania usług seksualnych poza swoimi granicami poprzez wprowadzenie podobnych środków, które przedsięwzięto w Norwegii, gdzie obywatele mogą być sądzeni za nabywanie usług seksualnych za granicą;

34. wskazuje na dane, które potwierdzają skutek odstraszający zastosowanego w Szwecji modelu nordyckiego stosowanego w zwalczaniu handlu ludźmi, gdzie skala zjawisk prostytucji oraz handlu ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego nie zwiększa się, oraz że ten model jest coraz bardziej popierany przez społeczeństwo, w szczególności przez młodych ludzi, co wskazuje, że ustawodawstwo spowodowało zmianę nastawienia;

35. podkreśla wnioski z niedawnego raportu rządowego w Finlandii, wzywające do całkowitej kryminalizacji nabywania usług seksualnych, gdyż podejście stosowane w Finlandii, gdzie kryminalizacji podlega nabywanie usług seksualnych od ofiar handlu ludźmi, okazało się nieskuteczne w zwalczaniu takiego handlu;

36. uważa, że ustawodawstwo umożliwia doprecyzowanie, jakie normy są akceptowalne w społeczeństwie, oraz stworzenie społeczeństwa odzwierciedlającego takie wartości;

37. uważa, że postrzeganie prostytucji jako legalnej „seks-pracy” oraz depenalizacja sektora usług seksualnych i zalegalizowanie stręczycielstwa nie stanowią rozwiązania umożliwiającego zapewnienie narażonym kobietom i dziewczętom ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem, lecz mają skutek odwrotny i narażają je na niebezpieczeństwo jeszcze większej przemocy, a jednocześnie przyczyniają się do zwiększenia rynku prostytucji, a tym samym liczby kobiet i dziewcząt cierpiących z powodu nadużyć;

38. potępia wszelkie próby działań i argumentację opierającą się na twierdzeniu, że prostytucja może być rozwiązaniem dla migrantek w Europie;

39. wzywa zatem państwa członkowskie do przyznania policji i właściwym organom odpowiedzialnym za miejsca, w których uprawiana jest prostytucja, zgodnie z prawem krajowym, niezależnego prawa dostępu i prawa do prowadzenia wyrywkowych kontroli tych miejsc;

40. wzywa Komisję i państwa członkowskie do uruchomienia niezbędnych środków oraz narzędzi do walki z handlem ludźmi i wykorzystywaniem seksualnym oraz do ograniczenia prostytucji jako naruszającej podstawowe prawa kobiet, w szczególności małoletnich, i równość płci;

41. wzywa państwa członkowskie do jak najszybszego transponowania do prawa krajowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępującej decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony ofiar;

42. wzywa Komisję do dokonania oceny wpływu, jaki europejskie ramy prawne mające na celu wyeliminowanie handlu ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego miały do tej pory, do podjęcia dalszych badań na temat form prostytucji, handlu ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego oraz wzrostu popytu na turystykę seksualną w UE, ze szczególnym uwzględnieniem nieletnich, a także do wspierania wymiany najlepszych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi;

43. podkreśla, że Komisja powinna nadal finansować projekty i programy mające na celu zwalczanie handlu ludźmi oraz wykorzystywania seksualnego;

44. wzywa państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia polityki dotyczącej zwalczania procederu handlu ludźmi, wykorzystywania seksualnego i prostytucji oraz do zapewnienia włączenia w proces podejmowania decyzji i we współpracę wszystkich zainteresowanych stron, takich jak organizacje pozarządowe, policja i inne organy ścigania oraz służby społeczne i medyczne;

45. stwierdza, że znakomita większość osób uprawiających prostytucję chciałaby tego zaprzestać, w ich odczuciu nie jest to jednak możliwe; podkreśla, że osoby te potrzebują właściwego wsparcia, zwłaszcza psychologicznego i społecznego, aby wydostać się z sieci wykorzystywania seksualnego i pozbyć się zależności, która nierzadko się z nimi wiąże; dlatego proponuje, by właściwe organy, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi podmiotami, stworzyły programy mające pomóc tym osobom zaprzestać uprawiania prostytucji;

46. zwraca uwagę na znaczenie odpowiedniego szkolenia służb policyjnych, a ogólniej pracowników wymiaru sprawiedliwości, w zakresie zróżnicowanej problematyki związanej z wykorzystywaniem seksualnym, należy przy tym uwzględnić aspekt płci i imigracji, a także nawołuje państwa członkowskie, by zachęcały organy policji do współpracy z ofiarami i namawiania ich do składania zeznań oraz by wspierały istnienie wyspecjalizowanych służb oraz zatrudnianie kobiet w policji; podkreśla potrzebę współpracy organów wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich w celu skuteczniejszego zwalczania sieci handlu ludźmi w Europie;

47. zwraca uwagę organów krajowych na skutki pogorszenia koniunktury gospodarczej dla rosnącej liczby kobiet i dziewcząt, w tym migrantek, zmuszanych do prostytucji, oraz nalega, aby organy te pomogły im w znalezieniu alternatywnych sposobów zarabiania na życie oraz by tworzyły bezpieczne środowisko dla osób nadal uprawiających prostytucję;

48. zwraca uwagę, że problemy ekonomiczne i ubóstwo są głównymi przyczynami prostytucji wśród młodych kobiet i dziewcząt oraz że strategie ochrony uwzględniające aspekt płci, kampanie krajowe i ogólnoeuropejskie ukierunkowane w szczególności na wykluczone grupy społeczne i osoby znajdujące się w coraz trudniejszej sytuacji (takie jak osoby niepełnosprawne i młodzież podlegająca systemowi opieki nad dziećmi) oraz środki służące zmniejszeniu ubóstwa i podnoszeniu świadomości zarówno wśród nabywców, jak i dostawców usług seksualnych, a także wymiana dobrych praktyk są kluczowe przy zwalczaniu wykorzystywania seksualnego kobiet i dziewcząt, zwłaszcza wśród migrantów; zaleca Komisji ustanowienie europejskiego tygodnia poświęconego walce z handlem ludźmi;

49. podkreśla, że wykluczenie społeczne jest głównym czynnikiem wpływającym na większe narażenie pokrzywdzonych przez los kobiet i dziewcząt na bycie ofiarami handlu ludźmi; podkreśla także, iż kryzys gospodarczy i społeczny prowadził do wzrostu bezrobocia, a w konsekwencji spowodował, że kobiety w najtrudniejszej sytuacji, w tym kobiety należące do wyższych warstw społecznych, zaczęły uprawiać prostytucje/ świadczyć usługi seksualne, aby poradzić sobie z ubóstwem i wykluczeniem społecznym; wzywa państwa członkowskie do zajęcia się podstawowymi problemami społecznymi, które zmuszają mężczyzn, kobiety i dzieci do prostytucji;

50. wzywa państwa członkowskie do finansowania organizacji działających w terenie wdrażających strategie wspierania oraz nakłaniania do rezygnacji z zawodu w celu świadczenia nowatorskich usług społecznych ofiarom handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego, w tym osobom migrującym i nieposiadającym odpowiednich dokumentów, poprzez ocenienie ich potrzeb indywidualnych i ryzyka, w celu udzielenia im właściwej pomocy oraz ochrony, a także w celu wdrożenia polityki – przy zapewnieniu holistycznego podejścia przez różne służby policyjne, imigracyjne, edukacyjne i służbę zdrowia – w celu niesienia narażonym kobietom i nieletnim pomocy w wyjściu z prostytucji, przy jednoczesnym zadbaniu o to, by takie programy posiadały podstawy prawne i odpowiednie fundusze do osiągnięcia tego celu; podkreśla potrzebę doradztwa psychologicznego i konieczność reintegracji społecznej ofiar wykorzystywania seksualnego; zaznacza, że proces ten wymaga czasu i stworzenia planu życiowego stanowiącego wiarygodną i praktyczną alternatywę dla osób, które wcześniej uprawiały prostytucję;

51. podkreśla, iż potrzebnych jest więcej analiz oraz dowodów statystycznych do stwierdzenia, który model jest najskuteczniejszy w zwalczaniu handlu kobietami i dziewczętami do celów wykorzystywania seksualnego;

52. wzywa państwa członkowskie do oceny zarówno pozytywnych, jak i negatywnych skutków kryminalizacji nabywania usług seksualnych dla ograniczenia prostytucji i handlu ludźmi;

53. wzywa UE i jej państwa członkowskie do opracowania uwzględniającej kwestię płci polityki prewencyjnej w krajach pochodzenia osób, które się uprawiają prostytucję jako ofiary handlu ludźmi, przy czym polityka ta winna być wymierzona w nabywców usług seksualnych oraz skierowana do kobiet i nieletnich, za pośrednictwem sankcji, kampanii uświadamiających i edukacji;

54. zwraca się do UE i państw członkowskich, aby podjęły kroki zniechęcające do praktyk turystyki seksualnej wewnątrz UE i poza jej granicami;

55. zwraca się do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o podejmowanie działań mających na celu powstrzymanie zjawiska prostytucji na obszarach ogarniętych konfliktami, gdzie stacjonują siły wojskowe UE;

56. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

[1] Dz.U. C 260 z 29.10.2003, s. 4.
[2] Dz.U. C 166 z 3.7.1995, s. 92.
[3] Dz.U. C 150 z 19.5.1997, s. 38.
[4] Dz.U. C 304 z 6.10.1997, s. 55.
[5] Dz.U. C 339 z 10.11.1997, s. 420.
[6] Dz.U. C 358 z 24.11.1997, s. 37.
[7] Dz.U. C 14 z 19.1.1998, s. 19.
[8] Dz.U. C 193 z 17.8.2006, s. 126.
[9] Dz.U. C 98 z 9.4.1999, s. 267.
[10] Dz.U. C 150 z 28.5.1999, s. 203.
[11] Dz.U. C 40 z 7.2.2001, s. 20.
[12] Dz.U. C 40 z 7.2.2001, s. 41.
[13] Dz.U. C 59 z 23.2.2001, s. 258.
[14] Dz.U. C 59 z 23.2.2001, s. 307.
[15] Dz.U. C 67 z 1.3.2001, s. 304.
[16] Dz.U. C 53 z 28.2.2002, s. 114.
[17] Dz.U. C 287 z 24.11.2006, s. 18.
[18] Dz.U. C 288 z 25.11.2006, s. 16.
[19] Dz.U. C 291 z 30.11.2006, s. 292.
[20] Dz.U. C 285 z 21.10.2010, s. 53.
[21] Dz.U. C 296 z 2.10.2012, s. 26.
[22] Tekst przyjęty, P7_TA(2013)0045.
[23] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0444.
[24] W swoim sprawozdaniu z 2006 r. Sigma Huda, specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, podkreśliła bezpośredni wpływ polityki wobec prostytucji na skalę handlu ludźmi.
[25] Niektóre z badań na temat nabywców usług seksualnych znaleźć można na stronie: http://www.womenlobby.org/spip.php?article1948&lang=en.
[26] M. Farley, „Violence against women and post-traumatic stress syndrome” („Przemoc wobec kobiet i syndrom stresu pourazowego”), Women and Health (Kobiety i Zrowie), 1998; Damant, D. i wsp., ‘Trajectoires d’entrée en prostitution : violence, toxicomanie et criminalité”, Le Journal International de Victimologie, Nr 3, kwiecień 2005.

UZASADNIENIE

Zjawisko prostytucji trudno jest określić w liczbach ze względu na to, że w większości państw członkowskich prostytucja jest nielegalna. Jak wynika ze sprawozdania Fondation Scelles z 2012 r., prostytucja ma wymiar globalny i dotyczy około 40–42 mln osób, z czego 90% zależne jest od stręczycieli. Pierwsze sprawozdanie Eurostatu zawierające oficjalne dane na temat prostytucji zostało opublikowane w kwietniu 2013 r.[1]. Dotyczyło ono handlu ludźmi w UE w latach 2008–2010.

Pewne jest natomiast, że prostytucja oraz wykorzystywanie seksualne są zjawiskami silnie powiązanymi z płcią, a kobiety i dziewczęta sprzedają swoje ciała, dobrowolnie lub pod przymusem, mężczyznom, którzy płacą za taką usługę. Ponadto większość osób sprzedawanych w celu wykorzystywania seksualnego stanowią kobiety i dziewczęta.

Forma przemocy wobec kobiet i naruszenie godności ludzkiej i równości płci

Prostytucja oraz wykorzystywanie seksualne kobiet i dziewcząt stanowią formy przemocy i jako takie utrudniają zapewnienie równości kobiet i mężczyzn. Praktycznie wszyscy nabywcy usług seksualnych to mężczyźni. Wykorzystywanie w sektorze usług seksualnych jest jednocześnie przyczyną oraz skutkiem różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn oraz utrwala pogląd, że ciała kobiet i dziewcząt są na sprzedaż.

Prostytucja jest oczywistą i przerażającą formą naruszania godności ludzkiej. Biorąc pod uwagę, że godność ludzka została wyraźnie określona w Karcie praw podstawowych, Parlament Europejski ma obowiązek informowania na temat prostytucji w EU oraz poszukiwania sposobów umożliwiających zwiększenie równość płci i respektowanie prawa człowieka w tym zakresie.

Bezpośredni związek z handlem ludźmi i przestępczością zorganizowaną

Zjawisko prostytucji w Unii Europejskiej i na świecie jest bezpośrednio związane z handlem kobietami i dziewczętami. Sześćdziesiąt dwa procent sprzedawanych kobiet i dziewcząt to ofiary wykorzystywania seksualnego.

Ofiarą handlu ludźmi pada coraz większa liczba kobiet i dziewcząt nie tylko spoza Unii, lecz również z niektórych państw członkowskich (np. Rumunii i Bułgarii) sprzedawanych do innych części Unii Europejskiej. Dlatego UE musi niezwłocznie zająć się zjawiskiem handlu ludźmi ze wschodu na zachód oraz przedsięwziąć zdecydowane środki walki z tą szczególną formą przemocy wobec kobiet.

Prostytucja jest istotną częścią działalności przestępczości zorganizowanej, drugą, co do zakresu oraz generowanych zysków, po handlu narkotykami. Portal Havocscope szacuje[2] przychody z prostytucji na kwotę 186 mld USD rocznie na całym świecie.

Z uwagi na to, że przestępczość zorganizowana napędza prostytucję w tak dużym zakresie oraz że rynek prostytucji funkcjonuje jako rynek, na którym popyt tworzy podaż, organy ścigania w całej UE muszą podjąć zdecydowane i odpowiednie działania służące wykrywaniu przestępstw, zapewniając jednocześnie ochronę ofiarom, prostytuującym się osobom oraz kobietom i dziewczętom sprzedawanym w celu wykorzystywania seksualnego. Oddzielną, ale powiązaną kwestią, na którą również należy zwrócić uwagę, jest fakt, że skala prostytucji w internecie zwiększa się i w niektórych przypadkach związana jest bezpośrednio ze stronami internetowymi oferującymi treści pornograficzne.

Przymus ekonomiczny

Również rozpaczliwa sytuacja finansowa może być przyczyną, dla której kobiety wchodzą na drogę prostytucji. Obecny kryzys finansowy odciska swoje piętno na kobietach (w szczególności samotnych matkach), które coraz częściej podejmują się prostytucji we własnym kraju lub w przypadku kobiet pochodzących z biedniejszych południowych krajów Unii Europejskiej – na północy Unii Europejskiej. Prostytucja jest zatem związana z równością płci, tak samo jak jest bezpośrednio związana z rolą oraz miejscem kobiet w społeczeństwie, ich dostępem do rynku pracy, podejmowaniem decyzji, zdrowiem i edukacją oraz wyborami, jakie są im oferowane, biorąc pod uwagę strukturalne różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn.

Dwa różne podejścia do prostytucji oraz wykorzystywania seksualnego w Europie

Kwestie związane z prostytucją i równością płci są skomplikowane ze względu na funkcjonujące dwa modele radzenie sobie z nimi. W ramach pierwszego modelu prostytucja postrzegana jest jako naruszanie praw kobiet oraz czynnik utrwalający różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn. Odpowiadającym mu podejściem jest abolicjonizm, kryminalizujący działania związane z prostytucją, czasem włączając do nich nabywanie usług seksualnych – w ramach tego podejścia nie uznaje się samej prostytucji za nielegalną. Według drugiego modelu prostytucja zwiększa równość płci poprzez promowanie prawa kobiety do sprawowania kontroli nad własnym ciałem. Zwolennicy tego modelu twierdzą, że prostytucja jest po prostu kolejną formą pracy, a najlepszym sposobem ochrony kobiet przez prostytucją jest poprawa ich „warunków pracy” oraz sprofesjonalizowanie prostytucji jako „seks-pracy”. W rezultacie w ramach takiego modelu regulacyjnego prostytucja oraz związane z nią działania są legalne oraz odpowiednio regulowane, a kobiety mogą zatrudniać opiekunów, tak zwanych sutenerów. Można jednak również uznać, że postrzeganie uprawiania prostytucji oraz stręczycielstwa jako zwykłej działalności lub zalegalizowanie ich w jakikolwiek sposób spowoduje legalizację niewolnictwa seksualnego oraz nierówne traktowanie kobiet.

W Unii Europejskiej funkcjonują oczywiście oba modele. Stręczycielstwo jest legalne w kilku państwach członkowskich, w tym w Niderlandach, Niemczech, Austrii i Danii, podczas gdy prostytuujące się osoby lub niektóre z ich działań (jak nagabywanie) są kryminalizowane lub częściowo kryminalizowane m.in. w Zjednoczonym Królestwie, Francji i Irlandii. Nie jest jednak możliwa skuteczna walka z różnicami w traktowaniu kobiet i mężczyzn oraz podporządkowaniem seksualnym poprzez założenie nieistniejącej symetrii płci w działaniach sektora usług seksualnych[3].

W państwach, w których prostytucja oraz stręczycielstwo są legalne, pojawia się coraz więcej dowodów wskazujących braki tego systemu. W 2007 r. rząd niemiecki przyznał, że przepisy legalizujące prostytucję ograniczyły popełnianie przestępstw oraz że ponad jedna trzecia niemieckich prokuratorów zauważyła, że legalizacja prostytucji „utrudniła ściganie handlarzy ludźmi i sutenerów”[4]. W Niderlandach w 2003 r. burmistrz Amsterdamu oświadczył, że legalizacja prostytucji nie zapobiegła handlowi ludźmi, stwierdzając, że „niemożliwe wydaje się stworzenie bezpiecznego i kontrolowanego obszaru, który uniemożliwiałby nadużycia ze strony przestępczości zorganizowanej”. Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości wskazuje Niderlandy, jako państwo, do którego trafia najwięcej ofiar handlu ludźmi.

Skuteczność modelu nordyckiego

Biorąc pod uwagę mocne i coraz liczniejsze dowody na to, że legalizacja prostytucji oraz stręczycielstwa nie przyczynia się w żaden sposób do propagowania równości płci lub ograniczenia handlu ludźmi, w niniejszym sprawozdaniu stwierdza się, że istotna różnica pomiędzy dwoma modelami dotyczącymi równości płci, określonymi powyżej, wiąże się z tym, że postrzeganie prostytucji jako zwykłej „pracy” sprawia, że kobietom łatwiej jest pozostać przy prostytucji. Natomiast postrzeganie prostytucji jako naruszenia praw kobiet pomaga kobietom wyjść z prostytucji.

Pogląd ten poparty jest doświadczeniem Szwecji, Finlandii i Norwegii (nienależącej do UE), gdzie w stosunku do prostytucji przyjęty został model nordycki. Szwecja zmieniła w 1999 r. przepisy prawa dotyczące prostytucji, zakazując nabywania usług seksualnych oraz depenalizując działania osoby prostytuującej się. Innymi słowy, przestępstwo popełnia osoba nabywająca usługi seksualne, praktycznie zawsze mężczyzna, a nie prostytuująca się kobieta. Szwecja wprowadziła takie przepisy w ramach ogólnej inicjatywy mającej na celu zlikwidowanie wszelkich barier na drodze w kierunku równości kobiet w Szwecji.

Wprowadzone w Szwecji prawodawstwo wywołało dramatyczne skutki. Prostytuujące się społeczeństwo Szwecji stanowi jedną dziesiątą prostytuującego się społeczeństwa sąsiadującej Danii, w której nabywanie usług seksualnych jest legalne i której populacja jest mniejsza. Nowe przepisy prawa spowodowały również zmianę nastawienia opinii publicznej. W 1996 r. 45% kobiet i 20% mężczyzn popierało kryminalizację nabywania usług seksualnych przez mężczyzn. Do 2008 r. przepisy popierało 79% kobiet i 60% mężczyzn. Ponadto policja szwedzka potwierdziła skutek odstraszający modelu nordyckiego wobec handlu ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego.

Dowody na skuteczność modelu nordyckiego w ograniczaniu prostytucji oraz handlu kobietami i dziewczętami, a przez to w promowaniu równości płci są coraz większe. Tymczasem państwa, w których stręczycielstwo jest legalne, nadal borykają się z problemami związanymi z handlem ludźmi oraz przestępczością zorganizowaną, które wiązane są z prostytucją. W niniejszym sprawozdaniu popiera się zatem model nordycki i zaleca, aby rządy państw członkowskich, które rozwiązują kwestie związane z prostytucją w inny sposób, dokonały przeglądu ustawodawstwa w świetle sukcesów Szwecji oraz innych państw, które przyjęły model nordycki. Działania takie doprowadziłyby do postępu w zakresie równości płci w Unii Europejskiej.

Niniejsze sprawozdanie nie jest skierowane przeciwko prostytuującym się kobietom. Jest skierowane przeciwko prostytucji, ale z myślą o kobietach. Ponieważ w sprawozdaniu zaleca się, aby za podmiot, który zawinił, uważać nabywcę – mężczyznę, który nabywa usługi seksualne – a nie prostytutkę, niniejsze sprawozdanie stanowi kolejny krok na drodze w kierunku pełnej równości płci w całej Unii Europejskiej.

[1] http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-is-new/news/news/2013/docs/20130415_thb_stats_report_en.pdf
[2] Zob.: http://www.havocscope.com/tag/prostitution/
[3] www.equalitynow.org/sites/default/files/Nordic_Model_EN.pdf
[4] Zob. również artykuł w „Der Spiegel”, 30 maja 2013 r.: http://www.spiegel.de/international/germany/human-trafficking-persists-despite-legality-of-prostitution-in-germany-a-902533.htmlhttp://www.spiegel.de/international/germany/human-trafficking-persists-despite-legality-of-prostitution-in-germany-a-902533.html

OPINIA MNIEJSZOŚCI

przedstawiona przez Angelikę Niebler, Christę Klass, Astrid Lulling

Celem przedmiotowego sprawozdania z własnej inicjatywy jest wprowadzenie całkowitego zakazu prostytucji. Należy jednak wprowadzić rozróżnienie między prostytucją przymusową a prostytucją zalegalizowaną, zgodnie z przepisami wspólnotowymi.

W niektórych państwach członkowskich dobrowolna prostytucja jest uznawana za działalność na własny rachunek. W związku z tym podlega opodatkowaniu i obowiązkom w zakresie ubezpieczenia społecznego. Osoby legalnie uprawiające prostytucję muszą wypełniać również inne obowiązki prawne (np. zezwolenie na pracę i pobyt oraz wymóg rejestracji we właściwym urzędzie). Kwestia postępowania z dobrowolną prostytucją powinna pozostać w gestii każdego z państw członkowskich.

Natomiast prostytucja przymusowa i handel ludźmi stanowią problem ponadgraniczny i nie mogą zostać rozwiązane przez państwo członkowskie działające w pojedynkę. Przeciwnie, państwa członkowskie muszą ze sobą ściśle współpracować, aby walczyć z przymusową prostytucją, handlem ludźmi i zorganizowaną przestępczością. Zakaz nabywania usług seksualnych wprowadzony tylko w niektórych państwach członkowskich prowadzi do sytuacji, w której podaż takich usług zwiększa się w państwach (sąsiadujących), które nie kryminalizują klientów. Sprawozdanie Mary Honeyball zawiera wartościowe propozycje dla państw członkowskich związane z kwestiami dotyczącymi przymusowej prostytucji.

Przymusowa prostytucja i handel ludźmi muszą być zwalczane wszelkimi dostępnymi sposobami. Konieczne jest jednak wprowadzenie rozróżnienia między tymi problemami a prostytucją dobrowolną.

OPINIA MNIEJSZOŚCI

przedstawiona przez Ulrike Lunacek, Marije Cornelissen, Inaki Irazabalbeitia, Raula Romevę, Sophię In’t Veld

Handel ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi, w celu wykorzystania seksualnego, w tym tak zwanej przymusowej prostytucji, stanowi naruszenie godności ludzkiej i jest sprzeczny z zasadami zawartymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. W kwietniu 2013 r. tylko sześć państw członkowskich poinformowało o pełnej transpozycji dyrektywy UE w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi, której ostateczny termin wprowadzenia upłynął dnia 6 kwietnia 2013 r.

Przedmiotowe sprawozdanie nie wprowadza rozróżnienia między przymusową prostytucją a prostytucją będącą następstwem indywidualnej decyzji. Dziecięca prostytucja nigdy nie jest dobrowolna, ponieważ dzieci nie są w stanie „zgodzić się” na prostytucję.

Działania mające na celu uczynienie prostytucji zjawiskiem niewidocznym oraz wykluczające osoby prostytuujące się / świadczące usługi seksualne z miejsc publicznych, zwiększają stygmatyzację, wykluczenie społeczne oraz bezbronność tych osób. Wszystkie państwa członkowskie UE powinny powstrzymać się od kryminalizacji osób świadczących usługi seksualne i nakładania na nie kar lub uznawania tego rodzaju usług za nielegalne, powinny zapewnić tym osobom możliwość korzystania z praw socjalnych oraz opracować programy pomagające im porzucić ten zawód, jeśli tego pragną.

OPINIA Komisji Rozwoju (3.12.2013)

dla Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia

w sprawie wykorzystywania seksualnego i prostytucji oraz ich wpływu na równouprawnienie płci
(2013/2103 (INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Corina Creţu

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju zwraca się do Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. odnotowuje, że główne przyczyny handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego to brak równości między mężczyznami a kobietami i ubóstwo, spotęgowane nierównościami etnicznymi i innymi nierównościami społeczno-gospodarczymi, a także konflikty zbrojne, oraz że głównymi ofiarami są kobiety i dzieci o niskim statusie społeczno-gospodarczym;

2. podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na grupy najbardziej zagrożone, takie jak dziewczęta, dzieci niepełnosprawne i kobiety należące do grup mniejszościowych;

3. wskazuje, że korupcja odgrywa ważną rolę w ułatwianiu i rozwoju handlu ludźmi;

4. zwraca uwagę, że wykorzystywanie seksualne jest formą przemocy na tle płciowym, stosowanej głównie przez mężczyzn i głównie wobec kobiet, i w związku z tym podkreśla, że zapobieganie wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz eliminowanie tych zjawisk ma podstawowe znaczenie dla ograniczania liczby tych ekstremalnych przypadków naruszeń praw człowieka;

5. wzywa UE, organizacje międzynarodowe, rządy krajowe i inne odnośne strony do współpracy na szczeblu UE na rzecz utworzenia wspólnych ram prawnych dotyczących zwalczania przyczyn tego zjawiska, kryminalizacji (w tym nabywania usług seksualnych), sankcji i lepszej współpracy transgranicznej w zakresie ochrony przed wykorzystywaniem seksualnym i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych;

6. podkreśla znaczenie uwzględniania strachu przed stygmatyzacją przy opracowywaniu krajowej polityki i strategii dotyczących pomocy prawnej w krajach rozwijających się oraz we wszystkich krajach, w których dochodzi do handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego, a także wyraża ubolewanie z powodu braku skutecznych służb prawnych, którym mogą być zgłaszane przypadki nadużyć, zwłaszcza podczas kryzysów humanitarnych;

7. wzywa UE i jej państwa członkowskie do opracowania działań, które położą kres turystyce seksualnej z państw członkowskich UE do innych krajów;

8. podkreśla, że środki zwalczania wykorzystywania seksualnego i prostytucji powinny koncentrować się na obszarach dotkniętych wojną, zgodnie z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 z dnia 31 października 2000 r. i nr 1820 z dnia 19 czerwca 2008 r.;

9. wzywa UE i jej państwa członkowskie do osłabiania popytu na wykorzystywanie w formie prostytucji oraz na handel ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	2.12.2013
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	20 1 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Ricardo Cortés Lastra, Charles Goerens, Filip Kaczmarek, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Bill Newton Dunn, Maurice Ponga, Jean Roatta, Michèle Striffler, Alf Svensson, Keith Taylor, Patrice Tirolien
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Emer Costello, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Fiona Hall, Eduard Kukan, Bart Staes, Jan Zahradil
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Fabrizio Bertot, Tanja Fajon, Miroslav Mikolášik

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	23.1.2014
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	14 2 6
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marije Cornelissen, Edite Estrela, Iratxe García Pérez, Zita Gurmai, Mikael Gustafsson, Mary Honeyball, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, Constance Le Grip, Astrid Lulling, Krisztina Morvai, Angelika Niebler, Siiri Oviir, Antonyia Parvanova, Marina Yannakoudakis, Inês Cristina Zuber
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Izaskun Bilbao Barandica, Anne Delvaux, Iñaki Irazabalbeitia Fernández, Nicole Kiil-Nielsen, Christa Klaß, Angelika Werthmann
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Michael Cashman

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności