SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń oraz rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty
23.4.2015 - (COM(2013)0794 – C7‑0414/2013 – 2013/0403(COD)) - ***I
Komisja Prawna
Sprawozdawczyni: Lidia Joanna Geringer de Oedenberg
PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń oraz rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty
(COM(2013)0794 – C7‑0414/2013 – 2013/0403(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2013) 0794),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 81 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7‑0414/2013),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A8-0140/2015),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.
Poprawka 1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt -1 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Tytuł | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 2 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 3 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 8 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tekst proponowany przez Komisję |
Poprawka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(8) Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń można by dalej ulepszyć, korzystając z osiągnięć technologicznych w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, dzięki którym eliminuje się element odległości geograficznej i jej konsekwencje w postaci wysokich kosztów i długiego czasu postępowania, stanowiące czynnik zmniejszający szanse dostępu do wymiaru sprawiedliwości. |
(8) Europejskie postępowanie uproszczone można by dalej ulepszyć, korzystając z osiągnięć technologicznych w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, które powinny wyeliminować element odległości geograficznej i jej konsekwencje w postaci wysokich kosztów i długiego czasu postępowania, stanowiące czynnik zmniejszający szanse dostępu do wymiaru sprawiedliwości. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 4 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 12 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tekst proponowany przez Komisję |
Poprawka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(12) Rozprawy oraz postępowanie dowodowe w drodze wysłuchania świadków, biegłych lub stron należy przeprowadzać, korzystając ze środków porozumiewania się na odległość. Nie powinno to wpływać na prawo stron postępowania do stawienia się przed sądem na rozprawie. W kontekście rozpraw i postępowania dowodowego państwa członkowskie powinny korzystać z nowoczesnych środków porozumiewania się na odległość, umożliwiających osobom bycie wysłuchanymi bez konieczności odbywania podróży w celu stawienia się przed sądem lub trybunałem. Jeżeli miejsce zamieszkania osoby przesłuchiwanej znajduje się w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym znajduje się sąd rozpatrujący sprawę, rozprawę należy zorganizować zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1206/200117. Jeżeli miejsce zamieszkania osoby przesłuchiwanej znajduje się w państwie członkowskim, w którym mieści się właściwy sąd lub trybunał, bądź w państwie trzecim, rozprawę można zorganizować w formie wideokonferencji, telekonferencji lub z wykorzystaniem innej odpowiedniej technologii porozumiewania się na odległość zgodnie z prawem krajowym. Strona powinna zawsze mieć prawo do stawienia się przed sądem na rozprawie, jeżeli wystąpi z takim wnioskiem. Sąd lub trybunał powinien stosować najprostsze i najmniej kosztowne sposoby prowadzenia postępowania dowodowego. |
(12) Rozprawy oraz postępowanie dowodowe w drodze wysłuchania świadków, biegłych lub stron należy przeprowadzać, korzystając ze środków porozumiewania się na odległość. Nie powinno to wpływać na prawo stron postępowania do stawienia się przed sądem na rozprawie. W kontekście rozpraw i postępowania dowodowego państwa członkowskie powinny korzystać z nowoczesnych środków porozumiewania się na odległość, umożliwiających osobom bycie wysłuchanymi bez konieczności odbywania podróży w celu stawienia się przed sądem lub trybunałem. Jeżeli miejsce zamieszkania osoby przesłuchiwanej znajduje się w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym znajduje się sąd rozpatrujący sprawę, rozprawę należy zorganizować zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1206/200117. Jeżeli miejsce zamieszkania osoby przesłuchiwanej znajduje się w państwie członkowskim, w którym mieści się właściwy sąd lub trybunał, bądź w państwie trzecim, rozprawę można zorganizować w formie wideokonferencji, telekonferencji lub z wykorzystaniem innej odpowiedniej technologii porozumiewania się na odległość zgodnie z prawem krajowym. Jeżeli strona wystąpi z takim wnioskiem, powinna zawsze mieć prawo do osobistego stawienia się przed sądem lub trybunałem i bycia wysłuchaną osobiście lub też do osobistego stawienia się przed sądem świadka i jego osobistego wysłuchania. Sąd lub trybunał powinien stosować najprostsze i najmniej kosztowne sposoby prowadzenia postępowania dowodowego. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
__________________ |
__________________ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
17 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. L 174 z 27.6.2001, s. 1). |
17 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. L 174 z 27.6.2001, s. 1). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Co się tyczy przesłuchiwania świadków, zasady komunikacji ustnej i bezpośredniej muszą pozostać nienaruszone. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 5 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 13 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tekst proponowany przez Komisję |
Poprawka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(13) Przy podejmowaniu przez powoda decyzji o wniesieniu sprawy do sądu znaczenie mogą mieć ewentualne koszty postępowania spornego. Między innymi opłaty sądowe mogą stanowić czynnik zniechęcający powodów do wniesienia sprawy do sądu, w szczególności w tych państwach członkowskich, w których opłaty sądowe są nieproporcjonalne. Opłaty sądowe powinny być proporcjonalne do wartości roszczenia w celu zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości w przypadku niewielkich roszczeń w sprawach transgranicznych. Celem niniejszego rozporządzenia nie jest harmonizacja opłat sądowych. Zamiast tego wprowadza się górną granicę opłat sądowych, dzięki czemu postępowanie stanie się dostępne dla znacznej części powodów, przy jednoczesnym pozostawieniu państwom członkowskim dużej swobody decyzyjnej co do wyboru metody obliczania i kwoty opłat sądowych. |
(13) Ewentualne koszty postępowania spornego są jednym z najważniejszych czynników wpływających na decyzję powoda o wniesieniu sprawy do sądu. Między innymi opłaty sądowe mogą stanowić czynnik zniechęcający powodów do wniesienia sprawy do sądu, w szczególności w tych państwach członkowskich, w których opłaty sądowe są nieproporcjonalne. Opłaty sądowe powinny być ustalane na poziomie, który nie przekracza opłat pobieranych w przypadku krajowego postępowania o analogicznym charakterze. Oczekuje się, że opłaty na równym lub niższym poziomie będą zachęcać do korzystania z europejskiego postępowania uproszczonego, częściowo poprzez zagwarantowanie mu pozycji oszczędnego instrumentu, porównywalnego do lepiej znanych procedur krajowych. W państwach członkowskich, w których nie istnieją procedury krajowe, opłaty sądowe powinno się ustalić na poziomie, który nie będzie nieproporcjonalny w stosunku do wartości roszczenia. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 6 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 14 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tekst proponowany przez Komisję |
Poprawka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(14) Uiszczenie opłat sądowych nie powinno wymagać od powoda odbycia podróży ani wynajęcia w tym celu adwokata. Wszystkie sądy i trybunały właściwe dla europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń powinny akceptować przynajmniej przelewy bankowe lub system płatności online kartą kredytową/debetową. |
(14) Uiszczenie opłat sądowych nie powinno wymagać od powoda odbycia podróży ani wynajęcia w tym celu adwokata. Wszystkie sądy i trybunały właściwe dla europejskiego postępowania uproszczonego powinny akceptować przynajmniej przelewy bankowe i system płatności online kartą kredytową/debetową lub inne sposoby płatności na odległość. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 7 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 1 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 2 – ustęp 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 8 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 1 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 2 – ustęp 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 9 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 1 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 2 – ustęp 3 – litera f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 10 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 1 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 2 – ustęp 3 – litera h | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jako że prawa dotyczące osoby już nie pozostają poza zakresem rozporządzenia Bruksela I, tego odstępstwa nie należy już stosować do postępowania w sprawie drobnych roszczeń. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 11 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 2 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 12 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 3 – litera a Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 4 – ustęp 4 – akapit drugi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sąd, który orzekł w sprawie roszczenia, powinien poinformować powoda o środkach odwoławczych przysługujących do zakwestionowania wydanego orzeczenia. Ten środek odwoławczy powinien zostać ustanowiony przez każde państwo członkowskie zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 13 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 3 – litera b Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 4 – ustęp 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zastosowanie tekstu rozporządzenia w jego pierwotnej zaproponowanej formie może spowodować pewne problemy, w szczególności w zakresie udostępnienia obywatelom formularza pozwu A w wersji papierowej. Na przykład w Rumunii niezbędne jest nałożenie na sądy wyraźnego obowiązku udostępnienia obywatelom przez kancelarie formularza pozwu A w wersji papierowej, mając na uwadze, że dotychczas sądy rumuńskie nie przyjęły tej metody pracy, w związku z czym obywatelom nie udostępnia się wniosków, formularzy, wzorów odwołania itp. w wersji papierowej. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 14 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 4 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 5 – ustęp 1 – akapit drugi – litera b | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rozprawy sądowe nie powinny być obowiązkowe dla ugód sądowych. Powinny odbywać się tylko w razie potrzeby. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 15 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 5 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 8 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 16 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 6 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 9 – ustęp 2 a (nowy) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 17 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 6 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 9 – ustęp 2 b (nowy) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W tekście rozporządzenia konieczne jest określenie sposobu wyznaczania biegłego. Podobnie należy ustalić, czy strony mają prawo mogą wyznaczyć własnego biegłego i czy mogą zadawać biegłemu pytania. W odniesieniu do możliwości kierowania przez strony zapytań na piśmie do świadków, należy uregulować tę kwestie w celu zapewnienia stronom prawa do obrony oraz w celu sprawiedliwego rozwiązania sprawy. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 18 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 7 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 11 – ustęp 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 19 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 8 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 13 – ustęp 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 20 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 8 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 13 – ustęp 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Odniesienie do prawa krajowego wystarczy. Nie ma potrzeby ustanawiania na szczeblu europejskim dodatkowego wymogu, by strony wyraziły zgodę, jeżeli taki wymóg nie istnieje na poziomie krajowym. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 21 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 9 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 15 a – ustęp 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Proponowany odsetek 10% wartości roszczenia jest przesadnie wysoki. Uważamy, że należy ustalić opłatę skarbową, która nie przekracza 5% wartości roszczenia (można by zaproponować nawet odsetek 3%). W ten sposób w przypadku roszczenia o maksymalnej wartości 10 000 EUR opłata skarbowa wyniosłaby 500 EUR, czyli ok. 2 217,35 ROL. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 22 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 9 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 15 a – ustęp 1 a (nowy) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Strony o bardzo niskich dochodach nie powinny być obowiązane do uiszczania opłat sądowych. Niemniej jednak nie byłoby właściwym rozwiązaniem ustanawianie w tym zakresie jednolitego, obowiązującego w całej Europie progu, ponieważ płace minimalne i koszty życia bardzo się różnią w całej Europie. Dlatego każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć własny próg, najlepiej w oparciu o krajową płacę minimalną. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 23 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 9 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 15 a – ustęp 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 24 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – punkt 16 Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Artykuł 28 – akapit pierwszy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 25 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 a (nowy) Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Artykuł 20 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Artykuł 18 rozporządzenia 861/2007 zostanie zmieniony zgodnie z odpowiadającym przepisem rozporządzenia 4/2009 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, aby zapewnić większą jasność i ułatwić praktyczne stosowanie. Jako że nie ma powodu, dla którego przepisy podlegające zmianie, które służą realizacji dokładnie tego samego celu, powinny być sformułowane różnie w różnych przepisach europejskich, uważa się za odpowiednie dokonanie również zmiany odpowiadającego art. 20 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprawka 26 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – akapit drugi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uzasadnienie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jako że wskazane przepisy stwarzają dla państw członkowskich zobowiązania, które mają być spełniane do daty stosowanie zmian, oraz umożliwiają Komisji przyjmowanie potrzebnych formularzy w drodze aktów delegowanych, same przepisy muszą podlegać stosowaniu wcześniej. |
UZASADNIENIE
I. Wprowadzenie
Rozporządzenie nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń ma na celu uproszczenie i przyspieszenie postępowań sądowych dotyczących drobnych roszczeń w sprawach o charakterze transgranicznym oraz zmniejszenie kosztów. Konkretnie zostało opracowane dla wsparcia konsumentów oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w dochodzeniu roszczeń, co ma skutkować łatwym dostępem do wymiaru sprawiedliwości. Sprawozdawczyni w pełni opowiada się za tym celem.
Na podstawie doświadczeń zebranych w ciągu pięciu lat stosowania można uznać, że europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń okazało się użytecznym narzędziem. Niemniej jednak wciąż istnieje wiele możliwości poszerzenia i wzmocnienia jego zastosowania, co podkreśliła Komisja w sprawozdaniu ze stosowania z listopada 2013 r. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń zmniejszyło koszty dochodzenia drobnych roszczeń o charakterze transgranicznym nawet o 40% oraz skróciło czas trwania postępowania z okresu do 2 lat i 5 miesięcy do średniego okresu pięciu miesięcy. Z drugiej strony liczba wniosków jest znacznie zróżnicowana w zależności od państw członkowskich: od zaledwie 3 wniosków w Bułgarii do 1047 wniosków w Hiszpanii w 2012 r.
Parlament stwierdził w rezolucji z 25 października 2011 r., że „odwoływanie się do sądów rozpoznających w niektórych państwach członkowskich sprawy o drobne roszczenia jest wciąż rzadkością oraz że należy podjąć dalsze wysiłki w zakresie pewności prawa, barier językowych i przejrzystości postępowań”. Istnieją powody do zaniepokojenia w odniesieniu do każdego drobnego roszczenia, którego się nie dochodzi z uwagi na niechęć lub brak wiedzy o narzędziach dostępnych po stronie potencjalnego skarżącego. Taka sytuacja może poważnie zaszkodzić zaufaniu na rynku wewnętrznym, zwłaszcza w odniesieniu do jego zakresu transgranicznego i możliwości handlu elektronicznego.
II. Wniosek Komisji
II A. Zakres
Komisja proponuje podnieść próg dla drobnych roszczeń objętych europejskim postępowaniem w sprawie drobnych roszczeń z obecnej kwoty 2000 EUR do kwoty 10 000 EUR. Uważa, że nowy próg ma mniejsze znaczenie dla konsumentów, jako że większość ich skarg nie przekracza wartości 2000 EUR, jednak uważa go za dużą zmianę na lepsze w przypadku MŚP. Wedle ustaleń Komisji tylko 20% roszczeń przedsiębiorców wycenia się na poniżej 2000 EUR, podczas gdy około 30% takich roszczeń wycenia się na kwotę 2000–10 000 EUR. Oznacza to, że o ile obecny próg obejmuje tylko 20% wszystkich roszczeń przedsiębiorców, nowy próg w kwocie 10 000 EUR zwiększyłby ten udział do ok. 50%.
Komisja proponuje ponadto poszerzenie definicji sprawy transgranicznej, która podlega zakresowi przedmiotowego rozporządzenia. Obecne rozporządzenie stosuje się wyłącznie wówczas, gdy co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpatrującego sprawę. Obecnie Komisja proponuje ujęcie także spraw, w których obie strony zamieszkują w tym samym państwie członkowskim, ale które zawierają inny element transgraniczny, taki jak miejsce wykonania umowy, miejsce wyrządzenia szkody czy wykonanie orzeczenia w innym państwie członkowskim.
II B. Procedura
Badanie Komisji wykazało, że 45% przedsiębiorstw uczestniczących w sporze transgranicznym nie wstępuje na drogę sądową, ponieważ koszty postępowania są nieproporcjonalne do wartości roszczeń, natomiast 27 % nie wstępuje na drogę sądową, ponieważ postępowanie sądowe trwałoby zbyt długo. Dla usprawnienia europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń Komisja proponuje dalsze zmniejszenie kosztów i skrócenie postępowania.
Obecne rozporządzenie umożliwia skierowanie początkowego wniosku emailem, jeżeli państwo członkowskie, w którym wszczyna się postępowanie, dopuszcza taką możliwość (art. 4 ust. 1). Artykuł 13 przewiduje w toku postępowania w pierwszym rzędzie doręczanie drogą pocztową za potwierdzeniem odbioru, zaś zezwala się na doręczanie inną drogą, w tym drogą elektroniczną, tylko wówczas gdy takie doręczenie pocztowe nie jest możliwe. W praktyce jednak w wielu państwach członkowskich cała komunikacja między stronami a sądem odbywa się obecnie za pośrednictwem poczty.
Komisja proponuje obecnie nadanie równego statusu doręczeniom dokumentów na drodze pocztowej i elektronicznej, pod warunkiem że strona wyraźnie i uprzednio zgodziła się na elektroniczne doręczanie dokumentów.
Jako że europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest co do zasady postępowaniem pisemnym, rozprawy przeprowadzano by tylko w wyjątkowych okolicznościach. Zgodnie z obecnym rozporządzeniem sąd „może przeprowadzić rozprawę w drodze konferencji wideo [...], jeżeli pozwalają na to środki techniczne”. Oznacza to, że w razie niedostępności środków technicznych osoby wezwane na rozprawę ustną musiałyby przyjechać do sądu, także w innym państwie członkowskim. Obecne rozporządzenie nie przewiduje dla państw członkowskich zachęt czy zobowiązania do zapewnienia takich środków technicznych.
Komisja proponuje jako zasadę, że w przyszłości rozprawy mogą odbywać się w drodze zdalnej komunikacji, chyba że strona zażąda stawienia się przed sądem i złożenia wyjaśnień osobiście.
II C. Koszty
Obecnie opłaty sądowe pobierane w państwach członkowskich w pozwach wnoszonych w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń znacznie się różnią: od braku jakiejkolwiek opłaty po kwotę w wysokości do 57% przedmiotu sporu. Co do zasady opłaty sądowe pobiera się z góry przy wnoszeniu pozwu, zaś powód może liczyć na ich ewentualne odzyskanie, tylko jeżeli pozew zostanie uwzględniony (zasada „przegrywający płaci”). Komisja proponuje ustanowienie maksymalnego pułapu opłat sądowych na poziomie 10% wartości przedmiotu sporu, ponieważ jeszcze bardziej poszerzy to dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Komisja proponuje także ustanowienie maksymalnej wysokości 35 EUR dla minimalnych opłat sądowych.
Wreszcie jako że w wielu państwach członkowskich wymaga się uiszczania opłat sądowych w gotówce lub w formie znaczków skarbowych, strony są zmuszone do ponoszenia opłat lub wynajęcia prawnika w państwie członkowskim sądu, przy czym oba rozwiązania powodują koszty i potencjalnie zniechęcają strony do dochodzenia roszczeń. Komisja zamierza zatem zobowiązać państwa członkowskie do zapewnienia środków zdalnego uiszczania opłat sądowych.
Na mocy obecnego rozporządzenia strona dochodząca wykonania wyroku musi sporządzić oryginalny odpis wyroku oraz kopię formularza D, który jest zaświadczeniem dotyczącym wyroku. Komisja zauważyła, że zwykle tłumaczy się odpłatnie cały formularz na język państwa członkowskiego, w którym dochodzi się wykonania orzeczenia.
Komisja proponuje tym razem, by wymagano tylko tłumaczenia pkt 4.3 formularza (który odnosi się do istoty wyroku).
III. Ocena sprawozdawczyni
III A. Zakres
Sprawozdawczyni z zadowoleniem przyjmuje podniesienie górnego progu zastosowania europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. Udostępnienie uproszczonego postępowania także dla roszczeń transgranicznych o wartości 2000–10 000 EUR umożliwia zwiększenie liczby spraw, w których znacznie ograniczone zostaną koszty i czas postępowania.
Sprawozdawczyni sądzi, że ta zmiana dodatkowo zwiększy liczbę spraw, w których przedsiębiorcy i konsumenci mogliby uzyskać potrzebne oszczędności. Próg dla drobnych roszczeń musi pozostać na poziomie, który jest niższy niż kwota, na którą opiewa średnie roszczenie, tak by udzielono niezbędnych gwarancji proceduralnych dla większych roszczeń. Nie należy zapominać, że zwiększenie zakresu stosowania postępowania dzięki podniesieniu progu sprawi, że postępowanie to stanie się częścią zwykłych czynności sądowych. Ułatwi to potencjalnym osobom korzystającym z tego postępowania, zwłaszcza konsumentom, uzyskiwanie niezbędnych informacji. Niemniej jednak podniesienie górnego progu powyżej 10 000 EUR nie wydaje się na obecnym etapie do zrealizowania, dlatego sprawozdawczyni popiera kwotę zaproponowaną przez Komisję.
III B. Procedura
Odbywanie rozpraw w formie wideokonferencji jest propozycją modernizacyjną, która pojawia się w samą porę. Potrzeba przybycia na rozprawę ustną i ponoszenia kosztów podróży może stanowić znaczne utrudnienie w sprawach transgranicznych. W badaniu Komisji dotyczącym europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń jedna trzecia respondentów stwierdzała, że byłaby bardziej skłonna wnosić skargę, gdyby postępowanie mogło się toczyć na odległość, co oznacza, że niepotrzebne byłoby osobiste stawianie się w sądzie.
Należy zauważyć, że sądy będą musiały zapewnić i utrzymywać odpowiednie pomieszczenia i wyposażenie. Takiej infrastruktury często brakuje, a środki potrzebne na jej stworzenie są niewielkie w obecnym okresie kryzysu gospodarczego. Dlatego sprawozdawczyni sądzi, że państwom członkowskim należy dać dodatkowe dwa lata na zapewnienie, by taka infrastruktura była w razie potrzeby do dyspozycji w całej Europie.
W sprawie rozpraw sprawozdawczyni także jest zdania, że sądowi powinna przysługiwać większa uznaniowość w oddalaniu wniosku o przeprowadzenie rozprawy, jeżeli nie wymagają tego okoliczności sprawy.
Sprawozdawczyni popiera wniosek w zakresie, w jakim zmierza on do zachęcania do korzystania z technologii informacyjnych. Dowody wskazują, że niewystarczające stosowanie technologii informacyjnych zniechęca obywateli do korzystania z europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. Jedna piąta respondentów w badaniu Komisji stwierdziła, że chętniej korzystałaby z postępowania, gdyby wszystkie czynności mogły być dokonywanie online. Jednakowoż utworzony system komunikacji elektronicznej musi działać bez zarzutu i zapewniać to samo bezpieczeństwo procesowe jak usługi pocztowe, np. w odniesieniu do potwierdzenia odbioru.
Przepisy o korzystaniu z technologii informacyjnych należy zatem wzmocnić, nie wpływając wszelako niepotrzebnie na procedurę krajową.
III C. Koszty
Zdaniem sprawozdawczyni koszty w wysokości 1000 EUR, które na mocy nowych przepisów mogłyby być pobierane przy pozwie, którego przedmiot jest o wartości 10 000 EUR, wciąż są dość wysokie. Jednak kwestia ta wciąż pozostaje w dużym stopniu w kompetencji państw członkowskich.
Propozycja Komisji dotycząca ustanowienia maksymalnej wysokości 35 EUR dla minimalnych opłat sądowych wydaje się rozsądna, jako że Komisja ustaliła, iż średni poziom minimalnej opłaty sądowej za pozew o wartości przedmiotu sporu w wysokości 200 EUR wynosi 34 EUR, zaś za pozew o wartości przedmiotu sporu w wysokości 500 EUR wynosi 44 EUR. Ponadto sprawozdawczyni jest zdania, że strony o niskich dochodach powinny korzystać ze zwolnienia z opłat sądowych. Można tu posłużyć się odniesieniem do krajowej płacy minimalnej, żeby ustalić próg zwolnienia od opłat sądowych w każdym z państw członkowskich.
Sprawozdawczyni z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą zobowiązania państw członkowskich do umożliwienia dokonywania płatności na odległość, w tym przelewów bankowych i systemów płatności kartami kredytowymi lub debetowymi online. Umożliwiłoby to skarżącym oszczędności na kosztach opłat, których wysokość Komisja ustaliła na od 400 do 800 EUR, w przypadku gdy konieczny jest przejazd. Jeżeli skargę skutecznie rozpatrzono na odległość, dziwne byłoby zobowiązywanie stron do przemieszczania się w celu uiszczenia opłat sądowych. Realizacji tego wymogu trzeba będzie poświęcić szczególną uwagę, żeby umożliwić obywatelom skorzystanie z tych oszczędności. Jednocześnie sprawozdawczyni jest zdania, że administracja sądowa państw członkowskich nie powinna być obowiązana umożliwiać kilku rodzajów płatności na odległość; jeden wystarczy.
Zmiana w wymogu dotyczącym tłumaczenia jest pozytywna, gdyż przyniesie oszczędności czasu i pieniędzy. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Komisję średni koszt tłumaczenia formularza D wynosi 60 EUR, jednak można go obniżyć do 40 EUR, gdyby tłumaczono tylko pkt 4.3. Nie stworzy to problemu niezrozumienia, ponieważ wszystkie rubryki formularza inne niż w pkt 4.3 są już dostępne we wszystkich językach urzędowych w samym tekście rozporządzenia. Dla dodatkowego ułatwienia procedury należałoby zbadać możliwość stosowania formularzy w wersji elektronicznej.
IV. Wiedza i doradztwo
Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń może odnieść sukces tylko wówczas, gdy konsumenci i przedsiębiorcy, sądy i stowarzyszenia doradcze będą o nim wiedziały. Wedle danych przytoczonych przez Komisję 86% obywateli i prawie połowa sądów nigdy nie słyszało o tym postępowaniu. Dlatego jest sprawą kluczową, by Komisja nadal podejmowała wysiłki nad udzielaniem informacji o europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, zwłaszcza za pośrednictwem portalu e-Justice. Równie istotne jest uzupełnianie wysiłków Komisji przez państwa członkowskie dzięki organizowaniu krajowych kampanii informacyjnych na ten temat.
Ponadto konsumenci i przedsiębiorcy także potrzebują bardzo konkretnych informacji, w jaki sposób mogą przeprowadzić w praktyce to postępowanie i jakie koszty się z nim wiążą. Z tego względu jest uzasadnione, by państwa członkowskie udzielały informacji o opłatach sądowych i sposobach płatności w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń. Komisja opublikuje te informacje w internecie, co umożliwi konsumentom i przedsiębiorcom podejmowanie na ich podstawie odpowiednich decyzji.
Konsumenci i MŚP mogą potrzebować praktycznej pomocy przy wypełnianiu formularzy na potrzeby postępowania. W związku z tym wniosek Komisji dotyczący praktycznego wsparcia jest użyteczniejszy. Jednak taka pomoc może być skuteczna tylko wówczas, gdy będzie ukierunkowana, praktyczna i konkretna. Może okazać się wskazane zbadanie możliwości przewodnika online, przy czym należy pamiętać, że konieczne jest także doradztwo indywidualne i osobiste. Pomoc może okazać się korzystna również na etapie wykonania orzeczenia.
V. Podsumowanie
Podsumowując, sprawozdawczyni bardzo sprzyja zmianom zaproponowanym przez Komisję. Uważa, że zmiany zaproponowane w niniejszym sprawozdaniu dodatkowo usprawnią funkcjonowanie postępowania w sprawie drobnych roszczeń, oraz oczekuje na pomysły pozostałych posłów zgłaszane w formie poprawek.
Zgodnie z treścią wniosek wejdzie w życie w dwudziestym dniu po publikacji. Będzie podlegał stosowaniu w sześć miesięcy od tej daty. Sprawozdawczyni proponuje, by ustawowe przekazanie Komisji uprawnień dotyczących wymaganych formularzy oraz zobowiązanie państw członkowskich do udzielania określonych informacji stosowano od dnia wejścia w życie aktu, ponieważ zapewni to stworzenie odpowiednich ram przed terminem, od którego zaczną obowiązywać zmiany materialne.
Ponadto sprawozdawczyni chciałaby dać państwom członkowskim dodatkowy okres trzech lat od wejścia aktu w życie na wyposażenie pomieszczeń sądów w odpowiedni sprzęt, zanim wejdzie w życie obowiązek przeprowadzania rozpraw w formie wideokonferencji.
PROCEDURA
Tytuł |
Postępowanie w sprawie drobnych roszczeń oraz postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty |
||||
Odsyłacze |
COM(2013)0794 – C7-0414/2013 – 2013/0403(COD) |
||||
Data przedstawienia w PE |
19.11.2013 |
|
|
|
|
Komisja przedmiotowo właściwa Data ogłoszenia na posiedzeniu |
JURI 9.12.2013 |
|
|
|
|
Komisje wyznaczone do wydania opinii Data ogłoszenia na posiedzeniu |
ITRE 9.12.2013 |
IMCO 9.12.2013 |
LIBE 9.12.2013 |
|
|
Opinia niewydana Data decyzji |
ITRE 27.11.2013 |
IMCO 24.9.2014 |
LIBE 5.12.2013 |
|
|
Sprawozdawcy Data powołania |
Lidia Joanna Geringer de Oedenberg 3.9.2014 |
|
|
|
|
Rozpatrzenie w komisji |
24.9.2014 |
11.11.2014 |
20.1.2015 |
|
|
Data przyjęcia |
16.4.2015 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
23 2 0 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Max Andersson, Joëlle Bergeron, Marie-Christine Boutonnet, Jean-Marie Cavada, Kostas Chrysogonos, Therese Comodini Cachia, Mady Delvaux, Rosa Estaràs Ferragut, Laura Ferrara, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Mary Honeyball, Sajjad Karim, Dietmar Köster, Gilles Lebreton, António Marinho e Pinto, Jiří Maštálka, Emil Radev, Julia Reda, Evelyn Regner, Pavel Svoboda, Axel Voss, Tadeusz Zwiefka |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Daniel Buda, Angel Dzhambazki, Jytte Guteland, Heidi Hautala, Victor Negrescu, Angelika Niebler, Virginie Rozière |
||||
Data złożenia |
23.4.2015 |
||||