ΕΚΘΕΣΗ προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά για την Ευρώπη

24.6.2015 - (2014/2149(INI))

Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας
Εισηγητής: Mircea Diaconu

Διαδικασία : 2014/2149(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A8-0207/2015

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A8-0207/2015

Συζήτηση :

Ψηφοφορία :

PV 08/09/2015 - 5.13
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P8_TA(2015)0293

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά για την Ευρώπη

(2014/2149(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

 έχοντας υπόψη το προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως δε το άρθρο 3 παράγραφος 3 στο οποίο ορίζεται ότι τα υπογράφοντα μέρη εμπνέονται «από την πολιτιστική, τη θρησκευτική και την ανθρωπιστική κληρονομιά της Ευρώπης»,

 έχοντας υπόψη το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

 έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως δε το άρθρο 22 αυτού,

 έχοντας υπόψη τη Σύμβαση της UNESCO, η οποία υπεγράφη στις 20 Οκτωβρίου 2005, για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων,

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1295/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (2014 έως 2020) και την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1718/2006/ΕΚ, 1855/2006/ΕΚ και 1041/2009/ΕΚ[1],

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού του Συμβουλίου αριθ. 1083/2006,[2]

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006,[3]

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό αριθ. 1291/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2013 για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014-2020) και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1982/2006/ΕΚ,[4]

 έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/60 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 (αναδιατύπωση),[5]

 έχοντας υπόψη την οδηγία 2013/37 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/98/ΕΚ σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα,[6]

 έχοντας υπόψη τη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 13ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία (Σύμβαση του Φάρο),[7]

 έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2014 σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά ως στρατηγικό πόρο για μια βιώσιμη Ευρώπη,[8]

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2014 σχετικά με τη συμμετοχική διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, το πρόγραμμα εργασιών για τον πολιτισμό για την περίοδο 2015-2018 και το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς[9]·

 έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής 2011/711/ΕΕ της 27ης Οκτωβρίου 2011 για την ψηφιοποίηση και την επιγραμμική προσβασιμότητα πολιτιστικού υλικού και για την ψηφιακή διαφύλαξη,[10]

 έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 26ης Νοεμβρίου 2014 με τίτλο «Ένα επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη» (COM(2014)0903),

 έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 22ας Ιουλίου 2014 με τίτλο «Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης» (COM(2014)0477),

 έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών του Νοεμβρίου 2014 επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής «Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης»,

 έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

 έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού καθώς και της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A8-0207/2015),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πολιτισμός και η πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν κοινούς πόρους και κοινά αγαθά και αξίες που δεν μπορούν να υπόκεινται σε αποκλειστική χρήση, και των οποίων το πλήρες δυναμικό για τη βιώσιμη ανθρώπινη, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί πλήρως και αξιοποιηθεί κατάλληλα, τόσο σε επίπεδο στρατηγικών της ΕΕ όσο και όσον αφορά τους αναπτυξιακούς στόχους του ΟΗΕ για μετά το 2015·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολλαπλές επιπτώσεις του πολιτισμού στις κοινωνίες πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

Γ λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι από τη φύση της ετερογενής, εκφράζει την πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία και πλουραλισμό, και επηρεάζει την περιφερειακή ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, τη γεωργία, τις θαλάσσιες υποθέσεις, το περιβάλλον, τον τουρισμό, την παιδεία, το ψηφιακό θεματολόγιο, τις εξωτερικές σχέσεις, την τελωνειακή συνεργασία και την έρευνα και την καινοτομία·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προώθηση του πολιτισμού, της πολιτιστικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου ενεργεί ως καταλύτης για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών·

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας, η προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων, έχουν ως στόχο την προώθηση της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πόροι πολιτιστικής κληρονομιάς συνιστούν μακροπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού που δημιουργούν αξία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στην οικονομική ανάπτυξη, μέσω της προώθησης του τουρισμού, καθώς και στη δημιουργία θέσεων εργασίας·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν συχνά παραδείγματα καινοτόμων και βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων ικανών να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές και ερευνητικές ικανότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ)·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτιστική κληρονομιά, τόσο η υλική όσο και η άυλη, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο όσον αφορά τη δημιουργία, διαφύλαξη και προώθηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού και των ευρωπαϊκών αξιών και της εθνικής, περιφερειακής, τοπικής και ατομικής ταυτότητας, καθώς και της σύγχρονης ταυτότητας του λαού της Ευρώπης·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές για τη διατήρηση, την συντήρηση και αποκατάσταση, και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και την προσβασιμότητα σε αυτήν, αποτελούν πρωτίστως εθνικές περιφερειακές ή τοπικές αρμοδιότητες, αλλά και ότι η πολιτιστική κληρονομιά έχει επίσης σαφή ευρωπαϊκή διάσταση και αποτελεί άμεσα αντικείμενο αρκετών πολιτικών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη γεωργία, το περιβάλλον, την έρευνα και την καινοτομία·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 167 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι η δράση της Ένωσης συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμών των κρατών μελών σεβόμενη παράλληλα την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία τους ενώ ταυτόχρονα «προβάλλει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά»·

ΙΑ: λαμβάνοντας υπόψη ότι στο άρθρο 167 της ΣΛΕΕ ορίζεται ότι η δράση της Ένωσης αποσκοπεί στη βελτίωση της γνώσης και της διάδοσης του πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, στην ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών και, εφόσον απαιτείται, στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης τους στον τομέα της διατήρησης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς ευρωπαϊκής σημασίας·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα εργασιών για τον πολιτισμό, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 25 Νοεμβρίου 2014, περιλαμβάνει την έννοια της κληρονομιάς ως μία από τις τέσσερις προτεραιότητες για το έργο της ΕΕ στον τομέα του πολιτισμού για την περίοδο 2015 - 2018·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη δεδομένων κατανεμημένων ανά φύλο στον πολιτιστικό τομέα, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι ένας παράγοντας απόκρυψης των υφιστάμενων διαφορών μεταξύ των φύλων και των προκλήσεων για τους φορείς χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω προγραμμάτων της ΕΕ σε τομείς που συνδέονται με την πολιτιστική κληρονομιά — όπως η τοπική και η περιφερειακή ανάπτυξη, η συνεργασία στον τομέα του πολιτισμού, η έρευνα, η εκπαίδευση, η στήριξη των ΜΜΕ και η κοινωνία των πολιτών, καθώς και ο τουρισμός, — αν και διαθέσιμες, έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η πολιτιστική και τουριστική αξία των πολιτιστικών διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη ενός βιώσιμου πολιτιστικού τουρισμού·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πολιτιστική κληρονομιά / Europa Nostra Awards, προωθούν την αριστεία, εμπνέουν μέσω της «δύναμης του παραδείγματος» και δίνουν κίνητρα για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη την Ευρώπη·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Χάρτης της Βενετίας για την Αποκατάσταση και Συντήρηση Μνημείων και Μνημειακών Συνόλων, η Σύμβαση της Γρανάδας για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης και η Σύμβαση της Βαλέτας για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς προσδιορίζουν σαφώς τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα για την διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την αποκατάσταση αρχαιολογικών έργων·[11]

Ολοκληρωμένη προσέγγιση

1. πιστεύει ότι έχει τεράστια σημασία να γίνει ορθή χρήση των διαθέσιμων πόρων για την υποστήριξη, την ενίσχυση και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς βάσει μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, συνεκτιμώντας ταυτόχρονα τις πολιτιστικές, οικονομικές, κοινωνικές, ιστορικές, εκπαιδευτικές, περιβαλλοντικές και επιστημονικές παραμέτρους·

2. πιστεύει ότι, αναφορικά με την πολιτιστική κληρονομιά, είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίτευξη του πολιτιστικού διαλόγου και της αμοιβαίας κατανόησης· είναι πεπεισμένο ότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε ενίσχυση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής, ενώ συγχρόνως θα συμβάλει στην πραγμάτωση των στόχων που έχουν τεθεί στην στρατηγική «Ευρώπη 2020»·

3. στο πλαίσιο της ανάπτυξης της νέας ολοκληρωμένης προσέγγισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, απευθύνει τις ακόλουθες συγκεκριμένες συστάσεις προς την Επιτροπή:

α) να καθορίσει, σύμφωνα με τις τρέχουσες μεθόδους εργασίας της Επιτροπής για ευέλικτη συνεργασία και συντονισμό μεταξύ τομέων, μια κοινή προσέγγιση στο πλαίσιο της Επιτροπής μέσω βελτιωμένης συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά, και να υποβάλει στο Κοινοβούλιο έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της στενότερης αυτής συνεργασίας·

β) να ανακοινώνει στους δυνητικούς δικαιούχους, με άμεσο και προσιτό τρόπο, όπως μέσω μιας ενιαίας πλατφόρμας ενημέρωσης και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών στην ΕΕ, τα ευρωπαϊκά κονδύλια χρηματοδότησης που διατίθενται για την πολιτιστική κληρονομιά·

γ) να ορίσει, κατά προτίμηση για το 2018, ένα Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με επαρκή προϋπολογισμό και με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη διάδοση και την αύξηση της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης μεταξύ των μελλοντικών γενεών σε σχέση με τις αξίες της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και την προστασία της, και να υποβάλει το σχέδιο προγράμματος για το Ευρωπαϊκό Έτος στο Κοινοβούλιο το αργότερο το 2016·

δ) να αναγνωρίσει, στο πλαίσιο της πολιτικής και εγκάρσιας προσέγγισής της, την πολιτιστική κληρονομιά ως κινητή και ακίνητη, υλική και άυλη, καθώς και ως έναν μη ανανεώσιμο πόρο του οποίου η αυθεντικότητα πρέπει να διατηρηθεί·

4. ζητεί να οριστεί ένα πλαίσιο πολιτικής για το ιστορικό περιβάλλον - γνωστό ως ακίνητη κληρονομιά - στο εγγύς μέλλον, που θα περιέχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς και τους ιστορικούς τόπους σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΣΛΕΕ·

5. προωθεί τη δημιουργική σύγχρονη καινοτομία στην αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό με βάση τον σεβασμό τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλή ποιότητα και συνοχή·

Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την πολιτιστική κληρονομιά

6. σημειώνει τη δέσμευση της Ένωσης για τη διατήρηση και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω διαφόρων προγραμμάτων («Δημιουργική Ευρώπη», «Ορίζοντας 2020», «Erasmus +», «Η Ευρώπη για τους πολίτες»), χρηματοδότησης (τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία), και δράσεων όπως οι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης, οι ευρωπαϊκές ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς και το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς· προτείνει ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή της ΕΕ και των κρατών μελών στην προώθηση της έρευνας·

7. καλεί την Επιτροπή:

α) να δημιουργήσει ενιαία πύλη της ΕΕ αφιερωμένη στην υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά στην οποία θα συγκεντρώνονται πληροφορίες από όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ για την πολιτιστική κληρονομιά και διαρθρωμένη γύρω από τρεις κύριες πτυχές: μια βάση δεδομένων των υλικών και άυλων πολιτιστικών αγαθών, στην οποία θα περιλαμβάνονται παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών διατήρησης και προώθησης με όλες τις σχετικές παραπομπές· δυνατότητες χρηματοδότησης όσον αφορά τη πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και δεδομένα σχετικά με την κατάσταση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και τα σημαντικά δεδομένα όσον αφορά τη διατήρηση, όπως, για παράδειγμα, τα δεδομένα για το κλίμα και λεπτομέρειες των έργων αποκατάστασης που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί· και ειδήσεις και συνδέσμους σχετικά με τις εξελίξεις της πολιτικής, τις δράσεις και τις εκδηλώσεις στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς·

β) να υποστηρίξει, με ειδική χρηματοδότηση, μελέτες, έρευνες και πιλοτικά μέτρα που αποσκοπούν ειδικά να αναλύσουν επιπτώσεις των διαδικασιών προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, να αναπτύξουν ειδικούς δείκτες και σημεία αναφοράς σε σχέση με την άμεση και έμμεση συμβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις διαδικασίες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, και να υποστηρίξει άμεσα την πολιτιστική και κοινωνική καινοτομία που είναι ενσωματωμένη σε τοπικά περιβάλλοντα στα οποία η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να προωθήσει την ανάπτυξη και να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων·

γ) να ενισχύσει την προσφάτως καθιερωθείσα αρχή της πολλαπλής χρηματοδότησης που επιτρέπει τη συμπληρωματική χρήση διαφόρων ευρωπαϊκών ταμείων στο πλαίσιο του ίδιου έργου μεγάλης κλίμακας·

δ) να ενθαρρύνει συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα·

ε) να προσαρμόσει τις απαιτήσεις κατάρτισης χρονοδιαγραμμάτων για τη διαχείριση έργων για τα διαρθρωτικά ταμεία ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι ειδικές απαιτήσεις των σχεδίων συντήρησης, αποκατάστασης και διατήρησης·

στ) να αναθεωρήσει το ποσό αναφοράς των 5 εκατομμυρίων ευρώ σε σχέση με τα σχέδια πολιτιστικής κληρονομιάς που υποβάλλονται στο πλαίσιο της δράσης για υποδομές μικρής κλίμακας[12], ώστε να ανέλθει τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο με τα προγράμματα της UNESCO , δηλ. στα 10 εκατομμύρια ευρώ·

8. επισημαίνει ότι το πνεύμα της αναθεώρησης του κανονισμού για το ΕΤΠΑ και, ειδικότερα, η αρχή της ολοκληρωμένης χρηματοδότησης μπορεί, σε ειδικές περιπτώσεις, επίσης να εκφραστεί στην πράξη με την στήριξη έργων μεγάλης κλίμακας· αναγνωρίζει, ωστόσο, την ανάγκη προώθησης και στήριξης πολιτιστικών πρωτοβουλιών μικρής κλίμακας οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ενδογενή ανάπτυξη και μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προώθηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης γενικότερα·

9. προτρέπει την Επιτροπή να συμπεριλάβει στις κατευθυντήριες γραμμές που διέπουν τα διαρθρωτικά ταμεία της επόμενης γενιάς για την πολιτιστική κληρονομιά ένα υποχρεωτικό σύστημα ελέγχου της ποιότητας το οποίο να ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός έργου·

10. τονίζει τον ρόλο των κρατών μελών στη διασφάλιση τόσο ενός υψηλού επιπέδου ικανοτήτων και επαγγελματικής τεχνογνωσίας μεταξύ των φορέων όσο και μιας επιχειρηματικής δομής που να είναι σε θέση να εξασφαλίσει την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, με παράλληλη χρήση κατάλληλων συστημάτων ελέγχου της ποιότητας, όπως απαιτείται από τους διεθνείς χάρτες·

11. ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα καινοτόμα μέτρα διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και οι λύσεις ενεργειακής απόδοσης με χαμηλές επιπτώσεις για τα ιστορικά κτίρια θα αντιμετωπίζονται ως επιλέξιμες για κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος και πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη κανονισμών πολιτικής για τη συνοχή κατά την περίοδο 2014-2020·

12. καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο παροχής πιθανών φορολογικών κινήτρων σε σχέση με έργα αποκατάστασης, διατήρησης και συντήρησης όπως μείωση του ΦΠΑ ή άλλων φόρων, δεδομένου ότι την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά διαχειρίζονται επίσης ιδιωτικοί φορείς·

13. καλεί την Επιτροπή να προβεί σε απογραφή των βέλτιστων πρακτικών σε φορολογικές πολιτικές στην Ευρώπη και να συστήσει τις κατάλληλες στα κράτη μέλη· καλεί τα κράτη μέλη να ακολουθήσουν αυτές τις συστάσεις και να προβούν σε ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ τους, ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή παροχή κινήτρων σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες στήριξης έργων υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και να μεγιστοποιηθεί η οικονομική ανάπτυξη και ο αντίκτυπος στη κοινωνική συνοχή στο σχετικό τοπικό περιβάλλον·

Νέα μοντέλα διακυβέρνησης

14. χαιρετίζει την πρωτοβουλία του Συμβουλίου να συντάξει κατευθυντήριες γραμμές για τα νέα μοντέλα συμμετοχικής διακυβέρνησης για τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς με την προώθηση της πτυχής «κοινό αγαθό» και την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και ευρωπαϊκών σχεδίων·

15. ζητεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη νομικών μέσων που επιτρέπουν τη χρήση εναλλακτικών μοντέλων χρηματοδότησης και διαχείρισης, όπως η συμμετοχή των κοινοτήτων, η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών καθώς και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με σκοπό την υλοποίηση δράσεων που συνδέονται με την πολιτιστική κληρονομιά (διατήρηση, συντήρηση, αποκατάσταση, ανάπτυξη και προώθηση)·

16. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δρομολογήσουν πανευρωπαϊκό διάλογο μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, από κοινού με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, τα δίκτυα των τουριστικών πρακτόρων, τις συμπράξεις μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και με τις ΜΚΟ·

17. ενθαρρύνει όλα τα μέρη που συμμετέχουν στη διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ της βιώσιμης διατήρησης και της ανάπτυξης των οικονομικών και κοινωνικών δυνατοτήτων της πολιτιστικής κληρονομιάς·

18. τονίζει το γεγονός ότι τα έργα του ΕΤΠΑ που σχετίζονται με την ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν ένα σαφές παράδειγμα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της αρχής της επικουρικότητας και συνιστούν σημαντικό στοιχείο των δαπανών του ΕΤΠΑ· τονίζει τη σημασία των διασυνοριακών πολιτιστικών έργων, τα οποία συμβάλλουν στη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική συνοχή και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση και την περαιτέρω ανάπτυξη δράσεων στήριξης της χρηματοδότησης μέσω συμφωνιών σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα·

19. τονίζει την ανάγκη για νέα μοντέλα διακυβέρνησης που να περιλαμβάνουν και ένα σύστημα ελέγχου της ποιότητας σε όλες τις εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης και διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς·

20. προτρέπει τα κράτη μέλη να εντείνουν τους ελέγχους των δαπανών για τις διάφορες συνιστώσες της πολιτιστικής κληρονομιάς και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία για την καταπολέμηση της απάτης, της διαφθοράς και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας που αναπτύσσεται στον τομέα αυτό·

21. προτείνει οι ευρωπαϊκές νομοθετικές προτάσεις να συμπληρώνονται από μια αξιολόγηση των επιπτώσεων σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά και σε περίπτωση που η αξιολόγηση αποκαλύπτει αρνητικές επιπτώσεις, η πολιτιστική κληρονομιά να εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής της νομοθετικής πρότασης κατ' εξαίρεση·

Το οικονομικό και στρατηγικό δυναμικό της πολιτιστικής κληρονομιάς

22. σημειώνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά συμβάλλει στη δημιουργία καινοτόμων θέσεων εργασίας, προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών και μπορεί να αποτελέσει πηγή δημιουργικών ιδεών που τροφοδοτούν τη νέα οικονομία ενώ - με κατάλληλη διαχείριση - έχουν σχετικά περιορισμένες επιπτώσεις στο περιβάλλον·

23. αναγνωρίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε διάφορες από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όπως το ψηφιακό θεματολόγιο, η Ένωση καινοτομίας, η ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας και η βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης· ζητεί, ως εκ τούτου, στην ενδιάμεση αναθεώρηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», να υπάρξει μεγαλύτερη αναγνώριση του ρόλου της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς ως στρατηγικού πόρου για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη·

24. σημειώνει ότι ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει την ικανότητα να δημιουργήσει θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης· προτρέπει τα κράτη μέλη να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της κατάρτισης στους τομείς της διαχείρισης και της συντήρησης για εργαζόμενους και ερευνητές στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς· χαιρετίζει δε ιδιαίτερα τις μακροπρόθεσμες προοπτικές χρηματοδότησης δικτύων των ερευνητών, όπως στην περίπτωση των επιχορηγήσεων Marie Sklodowska Curie·

25. τονίζει τη σημασία που έχουν για τον ευρωπαϊκό τουρισμό τα χαρακτηρισμένα από την UNESCO στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς, τόσο τα υλικά όσο και τα άυλα, και τα στοιχεία φυσικής κληρονομιάς·

26. υπογραμμίζει τη δυνατότητα για μεγαλύτερη εστίαση στον πολιτιστικό τουρισμό στο πλαίσιο της ανάπτυξης μακροπεριφερειακών στρατηγικών σχεδιασμένων κατά τρόπο ώστε να καταστεί αυτός αναπόσπαστο στοιχείο του στρατηγικού πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας·

27. καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη να προωθήσουν και να υποστηρίξουν τις «ήπιες μορφές ταξιδίου» (περπάτημα, ιππασία και εκδρομές με ποδήλατο), ως τρόπο για το άνοιγμα νέων ευκαιριών για πολιτιστικό τουρισμό και τουρισμό που βασίζεται στη φύση ·

28. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εργαστούν από κοινού με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές με απώτερο στόχο να μεγιστοποιηθεί η αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς στις κοινωνίες μας και η συμβολή της στη δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξης στην ΕΕ·

29. επισημαίνει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός, που αντιπροσωπεύει το 40% του ευρωπαϊκού τουρισμού, αποτελεί βασικό οικονομικό κλάδο από την άποψη των δυνατοτήτων που προσφέρει για την ανάπτυξη και την απασχόληση, του οποίου η ανάπτυξη θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω με τη χρήση νέων τεχνολογιών· υπογραμμίζει, ωστόσο, τη σημασία που έχει η διατήρηση της πολιτιστικής και της φυσικής κληρονομιάς με την ανάπτυξη βιώσιμων, λιγότερο επεμβατικών και υψηλότερης προστιθέμενης αξίας μορφών τουρισμού, όπου ο τουριστικός κλάδος εντάσσεται σε τοπικές αναπτυξιακές στρατηγικές·

30. εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με την κατάσταση των πολιτικών που αφορούν τη διατήρηση, την αποκατάσταση, τη συντήρηση και την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία έχει μέγιστη σημασία για την ευρωπαϊκή ταυτότητα· υπογραμμίζει ότι η χρηματοδότηση για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει μειωθεί δραστικά σε ορισμένα κράτη μέλη, ως συνέπεια της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης· για το σκοπό αυτό, καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι επαρκή κεφάλαια και πρωτοβουλίες θα προορίζονται για την αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης·

31. καλεί την Επιτροπή να προωθήσει την αριστεία, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα με την υποστήριξη του έργου καλλιτεχνών, δημιουργών και επαγγελματιών του πολιτιστικού τομέα·

32. Επιβεβαιώνει ότι είναι επείγουσα ανάγκη να λάβει η πολιτιστική κληρονομιά τη σαφή θέση που της ανήκει στο επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη της Επιτροπής·

33. εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να βελτιωθεί το μεθοδολογικό πλαίσιο με σκοπό να υπάρξουν καλύτερες στατιστικές σχετικά με τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα σύνολο δεικτών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της κατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς και που θα ήταν ομοιόμορφοι για όλα τα κράτη μέλη· υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξουν, σε μεγαλύτερο βαθμό, πορίσματα ερευνών που να καλύπτουν όλες τις πτυχές της πολιτιστικής κληρονομιάς και να συνδέονται αυτά έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός σε αυτόν τον τομέα· σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει το δυναμικό των «δεδομένων μεγάλης κλίμακας» όσον αφορά την άντληση περισσότερων γνώσεων από ερευνητικά προγράμματα· τονίζει ότι, προκειμένου να εκτιμηθεί η πραγματική και δυνητική οικονομική αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι απαραίτητη η πιο συστηματική συλλογή στατιστικών στοιχείων·

34. πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να κατηγοριοποιεί τις εταιρείες και τους φορείς που εμπλέκονται στις διάφορες πτυχές της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς ως να αποτελούν ιδιαίτερο τομέα, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές μεθόδους με προστιθέμενη αξία που θα διευκολύνουν την οικολογική και βιώσιμη διατήρηση·

35. αναγνωρίζει την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπισθεί η ανεργία των νέων, και τονίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι ένας τομέας με δυνατότητες για περισσότερη και καλύτερη απασχόληση, στον οποίον μπορεί να ενισχυθεί η γεφύρωση μεταξύ εκπαίδευσης και επαγγελματικού βίου, για παράδειγμα, με την ανάπτυξη ποιοτικών προγραμμάτων μαθητείας, περιόδων πρακτικής άσκησης και νεοφυών επιχειρήσεων σε ΜΜΕ και την κοινωνική οικονομία· ενθαρρύνει, προς τούτο, τα κράτη μέλη να αναπτύξουν νέες και καινοτόμες δυνατότητες χρηματοδότησης για την υποστήριξη της κατάρτισης και της εκπαίδευσης σε θέματα διαχείρισης και συντήρησης και της κινητικότητας των εργαζομένων και των ερευνητών στον τομέα αυτό·

36. παροτρύνει την Επιτροπή να προωθήσει κοινά προγράμματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τουρισμού σε μια ολοκληρωμένη και επιστημονική βάση, προκειμένου να λειτουργήσουν ως σημείο αναφοράς και παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής·

37. καλεί τα κράτη μέλη να προβούν σε στρατηγική κατάρτιση σχεδίων πολιτιστικής κληρονομιάς που μπορούν να οδηγήσουν σε συνολική περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, σε προγράμματα διεθνικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στη βιώσιμη αγροτική και αστική αναγέννηση και στη διατήρηση και προαγωγή παραδοσιακών δεξιοτήτων που σχετίζονται με την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς·

38. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να πραγματοποιήσουν οικονομική και στατιστική έρευνα σχετικά με τις επιχειρήσεις, τους φορείς διαχείρισης και τις εξειδικευμένες επαγγελματικές δραστηριότητες στον τομέα της διατήρησης και προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ιδιαίτερη συμβολή τους όσον αφορά την παραγωγή και τη δημιουργία θέσεων εργασίας·

39. εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να δημιουργηθούν, αναπτυχθούν και προωθηθούν ευκαιρίες κινητικότητας και ανταλλαγής εμπειριών για όσους εργάζονται στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, εξασφαλίζοντας την πραγματική επαγγελματική αμοιβαιότητα, σύμφωνα με την οδηγία 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, μέσω του προσδιορισμού και της κοινής αποδοχής μεταξύ των κρατών μελών των επιπέδων των ελάχιστων δεξιοτήτων (ικανότητα και γνώση), ιδίως για το επάγγελμα του συντηρητή-επιμελητή· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για επέκταση των σχετικών προγραμμάτων ώστε να περιλάβουν την κινητικότητα των στελεχών και των εργαζομένων στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς (π.χ. υπευθύνους διαχείρισης φρουρίων και πύργων) με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών·

40. καλεί τα κράτη μέλη να τονίσουν την αξία των περιουσιακών στοιχείων της κληρονομιάς τους με την προώθηση μελετών για τον προσδιορισμό της πολιτιστικής και οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, ώστε να μετατρέψουν το «κόστος» για τη διατήρησή της σε «επένδυση» στην αξία της·

41. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα να ιδρύσει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ), στο πλαίσιο του προσεχούς στρατηγικού του θεματολογίου για την καινοτομία, μια κοινότητα γνώσης και καινοτομίας (KIC) στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς και των δημιουργικών κλάδων, υποστηρίζοντας με τον τρόπο αυτό άμεσα μια ολιστική θεώρηση της έρευνας και της καινοτομίας·

42. επαναλαμβάνει τη σημασία της ένταξης στα σχολικά προγράμματα της εκπαίδευσης στον τομέα της τέχνης, της μουσικής, του θεάτρου και του κινηματογράφου, ως κομβικό στοιχείο για την ανάπτυξη της γνώσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, της καλλιτεχνικής πρακτικής και έκφρασης και ήπιων δεξιοτήτων που προσανατολίζονται προς τη δημιουργικότητα και την καινοτομία·

43. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εισαγάγουν θέματα που άπτονται διαφόρων τομέων και σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά σε διάφορα επίπεδα της εκπαίδευσης·

44. υπογραμμίζει το υπάρχον σημαντικό δυναμικό για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της συμμετοχικής προσέγγισης στον τομέα του τουρισμού, ιδίως για τις ΜΜΕ που ενεργοποιούνται στον τομέα αυτό αλλά και για νεοφυείς επιχειρήσεις, τον τομέα των μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων και άλλες οργανώσεις οι οποίες συμβάλλουν στη διατήρηση, την προστασία και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης· τονίζει ότι, πέρα από τα πολιτισμικά πλεονεκτήματα, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και οι υψηλού επιπέδου επαγγελματικές δεξιότητες, η ύπαρξη καλά καταρτισμένων στον συγκεκριμένο τομέα εμπειρογνωμόνων και η διαδικτυακή παρουσία συνιστούν βασικούς παράγοντες για την επιτυχία και την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού τουριστικού τομέα· τονίζει ότι η έρευνα, η καινοτομία και οι νέες τεχνολογίες, ιδίως στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, συνιστούν παράγοντες ζωτικής σημασίας που φέρνουν την πολιτιστική κληρονομιά πιο κοντά στους πολίτες· θεωρεί επίσης ότι πρέπει να καταργηθούν οι περιττές επιβαρύνσεις για τις ΜΜΕ χάριν της ανταγωνιστικότητάς τους και να αναθεωρηθεί η νομοθεσία που έχει αρνητικές επιπτώσεις επί των ΜΜΕ του τουριστικού κλάδου·

Ευκαιρίες και προκλήσεις

45. υπογραμμίζει τις δυνατότητες που παρέχει η ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς αφενός ως εργαλείο για τη διαφύλαξη του παρελθόντος μας και αφετέρου ως πηγή ευκαιριών εκπαιδευτικής έρευνας, δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας, καλύτερης κοινωνικής ένταξης, ευρύτερης πρόσβασης για άτομα με αναπηρία ή άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης· τονίζει ότι η ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί μια συνεπή οικονομική προσπάθεια για τους μικρούς και μεσαίους ή απομονωμένους πολιτιστικούς φορείς, και ότι η επαρκής χρηματοδότηση είναι το κλειδί για να εξασφαλιστεί ένα ευρύτερο κοινό και η ευρύτερη διάδοση αυτής της κληρονομιάς· υπογραμμίζει ότι οι δυνατότητες που παρέχονται από τη ψηφιοποίηση και τις νέες τεχνολογίες, οι οποίες δεν θα μπορούσαν ποτέ να αντικαταστήσουν την πρόσβαση στην πρωτότυπη πολιτιστική κληρονομιά ή στα συνδεδεμένα κοινωνικά οφέλη των παραδοσιακών μορφών συμμετοχής στον πολιτισμό, δεν θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα να παραμεληθεί η συντήρηση των πρωτοτύπων ή να αγνοηθούν οι παραδοσιακοί τρόποι προώθησης του πολιτισμού, είτε κατά τη διάρκεια είτε μετά τη ψηφιοποίηση·

46. υποστηρίζει τη ψηφιακή καινοτομία στον τομέα της τέχνης και της πολιτιστικής κληρονομιάς, και επισημαίνει ότι η χρήση ηλεκτρονικών υποδομών μπορεί να προσελκύσει νέο κοινό και να διασφαλίσει καλύτερη πρόσβαση και αξιοποίηση της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς· τονίζει τη σημασία των υφιστάμενων εργαλείων, όπως ο ιστότοπος Europeana και ενθαρρύνει την βελτίωση των κριτηρίων αναζήτησης αυτού του ιστότοπου ώστε να καταστεί φιλικότερος προς τον χρήστη·

47. υπογραμμίζει την ανάγκη να βελτιωθεί το επίπεδο της ψηφιοποίησης, διαφύλαξης και ηλεκτρονικής διάθεσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς·

48. τονίζει τη σημασία να αναπτυχθεί μια πραγματική δημοκρατική και συμμετοχική αφήγηση για την ευρωπαϊκή κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένης αυτής που αφορά τις θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες· εφιστά την προσοχή στην παρουσία των τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς που ενσωματώνουν διαφορετικό ή αμφισβητούμενο παρελθόν, και τονίζει ότι οι διαδικασίες συμφιλίωσης δεν πρέπει να οδηγήσουν σε καταστολή της ιστορικής συνείδησης των κοινοτήτων· καλεί τα κράτη μέλη να προβληματιστούν σχετικά με την δεοντολογία και τις μεθόδους παρουσίασης της πολιτιστικής κληρονομιάς και να λαμβάνουν υπόψη την ποικιλομορφία των ερμηνειών·

49. επιβεβαιώνει ότι η θρησκευτική κληρονομιά αποτελεί ένα άυλο μέρος της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς· τονίζει ότι η σημασία των τόπων, των πρακτικών και των αντικειμένων που συνδέονται με θρησκευτικές πρακτικές δεν θα πρέπει να αγνοηθεί στη συζήτηση για την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, ή να υποβληθεί σε οποιαδήποτε μορφή διακριτικής μεταχείρισης·

50. πιστεύει ότι η ιστορική θρησκευτική κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένων της αρχιτεκτονικής και της μουσικής, θα πρέπει να διατηρηθεί για την πολιτιστική της αξία, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική της προέλευση·

51. τονίζει τη σημασία του διαπολιτισμικού διαλόγου, τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης, και πιστεύει ότι η Ένωση θα πρέπει να προωθήσει τον διάλογο αυτό ως ένα κατάλληλο εργαλείο κατά του ριζοσπαστισμού ανεξάρτητα από την προέλευσή του·

52. εφιστά την προσοχή στις ιδιαιτερότητες των εθνικών μειονοτήτων στα κράτη μέλη σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά· ζητεί, συνεπώς, να διατηρηθεί η πολιτιστική τους κληρονομιά και να προωθηθεί και να προστατευθεί η πολιτιστική πολυμορφία·

53. τονίζει ότι θα πρέπει να αποφεύγονται οι πολιτιστικές διακρίσεις κατά των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων·

54. τονίζει τη σημασία της υποστήριξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων των κοινοτήτων των μεταναστών·

55. επαναλαμβάνει τη σημαντική συμβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας καθώς και στην κοινωνική ενσωμάτωση μέσω του πολιτισμού·

56. υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η βελτίωση της πρόσβασης σε χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς για τα άτομα με αναπηρία·

57. επισημαίνει τη σημασία της διατήρησης των πολιτιστικών τοπίων και, ειδικότερα, της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία αντιπροσωπεύει ένα ζωντανό πολιτισμό και εμπνέει τις παραδοσιακές τέχνες, και καλεί την Επιτροπή να την συμπεριλάβει, σε μεγαλύτερο βαθμό, στα αντίστοιχα προγράμματα·

58. τονίζει τη σημασία της γαστρονομικής κληρονομιάς, που πρέπει να προστατευθεί και να υποστηριχθεί· φρονεί ότι οι πόροι που διατίθενται σε αυτό το τομέα μπορούν να βελτιστοποιηθούν μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλες πολιτικές της ΕΕ, όπως είναι η κοινή γεωργική πολιτική και η πολιτική για την προστασία των καταναλωτών·

59. επισημαίνει ότι η σχέση ανάμεσα στην πολιτιστική κληρονομιά και στον τουρισμό είναι αμοιβαία επωφελής, καθώς η πολιτιστική κληρονομία, αφενός, αποφέρει στον τουρισμό σημαντικά έσοδα ενώ ο τουρισμός, αφετέρου, ωφελεί τον πολιτισμό, ευνοώντας την ανάδειξη και διατήρηση των πολιτιστικών αγαθών και δημιουργώντας έσοδα για τη συντήρησή τους·

60. τονίζει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός διαδραματίζει μείζονα ρόλο στη διαφύλαξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που περιλαμβάνει όχι μόνο τη φυσική κληρονομιά και τα φυσικά τοπία, αλλά και την άυλη κληρονομιά, όπως είναι οι γλώσσες, οι θρησκευτικές παραδόσεις και οι μαγειρικές παραδόσεις·

61. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να συνεργάζονται με σκοπό την εφαρμογή, σε όλα τα αντίστοιχα επίπεδα, των δράσεων που αποβλέπουν στην προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του πολιτιστικού τουρισμού και οι οποίες περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 30ής Ιουνίου 2010 που έχει ως τίτλο: «Η Ευρώπη, ο υπ’ αριθμόν 1 τουριστικός προορισμός στον κόσμο – ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» (COM(2010)0352)·

62. επισημαίνει τη σημασία - υπό το πρίσμα των σοβαρών δημογραφικών και κοινωνικών αλλαγών - της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής μας κληρονομιάς και του σχεδιαζόμενου ευρωπαϊκού έτους πολιτιστικής κληρονομιάς, όσον αφορά την ταύτιση των πολιτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενίσχυση του αισθήματος της κοινότητας στο εσωτερικό της Ένωσης·

63. είναι της γνώμης ότι, για τις επόμενες γενιές, ιδίως, η εκτίμηση της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης δείχνει την κατεύθυνση και το πεδίο για την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας, και αξιών όπως της συνύπαρξης και του αμοιβαίου σεβασμού, πέρα από τα σύνορα των κρατών μελών· ως εκ τούτου, συνιστά επίσης, μεταξύ άλλων, κατά τον σχεδιασμό του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη οι νεότερες γενιές·

64. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη μεγάλη επιτυχία που έχει ο θεσμός της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης· ζητεί τη διασύνδεση αυτών των πόλεων στο πλαίσιο δικτύου που να επεκτείνει την εστίαση στις εν λόγω περιοχές, να καθιστά δυνατή την ανταλλαγή εμπειριών και ορθής πρακτικής, μεταξύ άλλων με σκοπό να παρασχεθεί βοήθεια στις νέες υποψήφιες πόλεις, και να διευκολύνει την οργάνωση εκδηλώσεων και ειδικών κυκλωμάτων·

65. ενθαρρύνει τη χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς ως εκπαιδευτικού εργαλείου για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ζητημάτων, προκειμένου να φέρει τους ανθρώπους που ζουν στην Ευρώπη πιο κοντά·

66. εφιστά την προσοχή στις περιβαλλοντικές απειλές που θέτουν σε κίνδυνο σημαντικό αριθμό τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς εντός της ΕΕ και τονίζει ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης πίεσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τα κράτη μέλη στις μακροπρόθεσμες στρατηγικές χρηματοδότησής τους για τις μεθόδους διατήρησης και αποκατάστασης της κληρονομιάς· συνιστά, επιπλέον, όπως τα κράτη μέλη και η ΕΕ προωθήσουν την έρευνα σε μεγαλύτερο βαθμό σε αυτόν τον τομέα, μεταξύ άλλων, προκειμένου να διερευνηθούν λεπτομερέστερα οι πολλαπλές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για την πολιτιστική κληρονομιά και να αναπτυχθούν αντίμετρα·

67. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν την πρωτοβουλία «Απειλούμενοι Τόποι», που δρομολογήθηκε από την Europa Nostra σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εντοπίζοντας νέα δείγματα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς που διατρέχουν κίνδυνο, καταρτίζοντας σχέδια δράσης και αναζητώντας πιθανές πηγές χρηματοδότησης· επισημαίνει ότι η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας αυτής συνιστά τρόπο προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων για την αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς·

68. καλεί την Επιτροπή να συντονίσει καλύτερα και να υποστηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών για την καταπολέμηση της λεηλασίας, του λαθρεμπορίου και της παράνομης διακίνησης των περιουσιακών στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς εντός και εκτός της ΕΕ· ζητεί την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους·

69. υπενθυμίζει τη σημασία της προστασίας και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, όχι μόνο από τη φθορά του χρόνου, αλλά και από τους βανδαλισμούς και τις λεηλασίες· τονίζει ότι πολλοί αρχαιολογικοί χώροι εξακολουθούν να κινδυνεύουν από λεηλασίες από οργανωμένους αρχαιοκαπήλους, ιδίως σε υποθαλάσσιες τοποθεσίες όπου είναι δύσκολη η πρόσβαση και η παρακολούθηση από τις αρχές· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για τον εντοπισμό και την ανάκτηση πολιτιστικών αγαθών και την πρόληψη της παράνομης διακίνησής τους·

70. υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζει η πολιτιστική κληρονομιά στις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης μέσω του πολιτικού διαλόγου και της συνεργασίας με τρίτες χώρες, και καλεί τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναθερμάνουν την πολιτιστική διπλωματία· επιπλέον, τονίζει τις δυνατότητες που διανοίγονται από διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα σε σχέση με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, με τη συμμετοχή κρατών μελών ΕΕ και τρίτων χωρών·

71. ζητεί ισχυρή δέσμευση από την πλευρά των κρατών μελών, της ΕΕ και της διεθνούς κοινότητας, για την πρόληψη, την προστασία, την τεκμηρίωση και την αποκατάσταση περιπτώσεων κατά τις οποίες η πολιτιστική κληρονομιά της ΕΕ ή τρίτων χωρών απειλείται σκόπιμα ή καταστρέφεται ως πράξη πολέμου και παραβίασης της πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας, μέσω και της συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς όπως η ICCROM, η ICBS (Διεθνής Επιτροπή της Κυανής Ασπίδας), πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, πολιτιστικά ιδρύματα και επαγγελματικές ενώσεις·

72. ενθαρρύνει την έγκριση διεθνών συμφωνιών για την πρόληψη της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών· υπογραμμίζει την ανάγκη να προστατεύσει η ΕΕ, από κοινού με τον ΟΗΕ και την UNESCO, την πολιτιστική κληρονομιά που διατρέχει κίνδυνο και να καταπολεμήσει τη λεηλασία και καταστροφή πολιτιστικών αγαθών σε περιοχές συγκρούσεων·

73. τονίζει το δυναμικό που απορρέει από την τεχνογνωσία που υπάρχει στην ΕΕ όσον αφορά τη διαφύλαξη των πολιτιστικών θησαυρών που υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν ως αποτέλεσμα της τρομοκρατίας και του πολέμου·

74. υποστηρίζει τη δημιουργία διεθνικών προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού που αντικατοπτρίζουν τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες και την ευρωπαϊκή κληρονομιά· καλεί την Επιτροπή να επιδιώξει μεγαλύτερη συνεργασία με τα κράτη μέλη και άλλους οργανισμούς που διαμορφώνουν τις πολιτικές του πολιτισμού και του τουρισμού, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) και η UNESCO, και να συνεχίσει τη συγχρηματοδότηση και την προώθηση δικτύων, διασυνοριακών περιφερειακών έργων και, σε στενή συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, των ευρωπαϊκών πολιτιστικών διαδρομών, οι οποίες αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα διεθνικών πανευρωπαϊκών θεματικών έργων στον τομέα του τουρισμού·

75. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

[1] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 221.
[2] ΕΕ L 347, της 20.12.2013, σ. 320.
[3] ΕΕ L 347, της 20.12.2013, σ. 289.
[4] ΕΕ L 347, της 20.12.2013, σ. 104.
[5] ΕΕ L 159, της 28.5.2014, σ. 1.
[6] ΕΕ L 175, της 27.6.2013, σ. 1.
[7] Εγκρίθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 13 Οκτωβρίου 2005· τέθηκε προς υπογραφή από τα κράτη μέλη στο Φάρο (Πορτογαλία) στις 27 Οκτωβρίου του ιδίου έτους· τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2011.
[8] ΕΕ C 183, της 14.6.2014, σ. 36.
[9] Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα.
[10] ΕΕ L 283, της 29.10.2011, σ. 39.
[11] Ο Χάρτης της Βενετίας εγκρίθηκε από το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) το 1965· η Σύμβαση της Γρανάδας εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1985· η Σύμβαση της Βαλέτας εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1992.
[12] Βλέπε: Άρθρο 3 παράγραφος 1 εδάφιο ε) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Για τον όρο «πολιτιστική κληρονομιά» δεν υπάρχει ένας και μοναδικός ορισμός αλλά πληθώρα τυποποιημένων ορισμών, που είναι αναγκαίο να ιδωθούν στο πλαίσιο για το οποίο δημιουργήθηκαν. Για τις ανάγκες αυτής της έκθεσης, ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά» αναφέρεται στην υλική (κινητή, ακίνητη και υποθαλάσσια), την άυλη (προφορικές παραδόσεις, παραστατικές τέχνες, τελετουργίες) καθώς και την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά.

Η έκθεση αυτή βασίζεται, αφενός, στα πλέον πρόσφατα έγγραφα πολιτικής που έχουν εκδοθεί με θέμα την πολιτιστική κληρονομιά[1] και επανεξετάζει κεντρικά σημεία του δημόσιου διαλόγου σχετικά με το ίδιο θέμα. Αφετέρου, λαμβάνει υπόψη της τα συμπεράσματα της δημόσιας ακρόασης με θέμα 'Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά για την Ευρώπη: τρέχουσα κατάσταση και προοπτικές' που διοργανώθηκε από την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας στις 2 Δεκεμβρίου 2014. Η έκθεση συνέλεξε προτάσεις από εκπροσώπους του εν λόγω τομέα καθώς και ενδιαφερόμενους προκειμένου να εντοπίσει τις κύριες προκλήσεις και να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπισή τους.

Α. Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά και η πρακτική εφαρμογή της

Τόσο η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και τα συμπεράσματα των δύο τελευταίων Προεδριών του Συμβουλίου καταδεικνύουν την ανάγκη υιοθέτησης μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης όσον αφορά τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν ακόμη ορισμένα πρακτικά μέτρα προκειμένου να εφαρμοστεί αυτή η σύσταση πολιτικής.

Σε επίπεδο ευρωπαϊκών οργάνων, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά εμπίπτουν στην αρμοδιότητα διαφορετικών Γενικών Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο ρόλος τους είναι, επομένως, συμπληρωματικός και, ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η μεταξύ τους συνεργασία στον εν λόγω τομέα, καθώς και να συντονιστούν οι δράσεις τους όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά.

Επιπλέον, είναι δυνατόν να διατεθούν κονδύλια για την πολιτιστική κληρονομιά στο πλαίσιο διαφόρων ενωσιακών προγραμμάτων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα προγράμματα «Δημιουργική Ευρώπη» και «Ορίζων 2020», και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης κλπ. Όλες οι πληροφορίες που αφορούν τις ανωτέρω δυνατότητες χρηματοδότησης είναι προσβάσιμες στο ευρύ κοινό αλλά βρίσκονται διεσπαρμένες σε διάφορους ιστοτόπους, έχουν πολύ τεχνοκρατικό χαρακτήρα και είναι μεταφρασμένες μόνο σε ορισμένες από τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Είναι, επομένως, σημαντικό να βελτιωθεί ο τρόπος κοινοποίησης αυτών των πληροφοριών στους δυνητικούς δικαιούχους. Με την παρούσα έκθεση ζητείται, λοιπόν, η δημιουργία μιας κοινής πύλης της ΕΕ, με θέμα την πολιτιστική κληρονομιά, η οποία θα συγκεντρώνει πληροφορίες από όλα τα ενωσιακά προγράμματα χρηματοδότησης πολιτιστικής κληρονομιάς, κατηγοριοποιώντας τα ως εξής: δυνατότητες χρηματοδότησης πολιτιστικής κληρονομιάς, βάση δεδομένων με παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών και αριστείας από τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και σχετικές αναφορές, ειδήσεις και σύνδεσμοι σχετικά με τις εξελίξεις της πολιτικής στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, τις δράσεις και τις εκδηλώσεις.

Ένα ευρωπαϊκό έτος αφιερωμένο στην πολιτιστική κληρονομιά θα μπορούσε να εκφράσει απολύτως την ανανεωμένη αυτή δέσμευση της ΕΕ όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά. Μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε, με τη σωστή οργάνωση, να τονώσει τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς και να καταδείξει το εντυπωσιακό δυναμικό του. Προκειμένου να καταστεί αποτελεσματική μια τέτοια πρωτοβουλία, θα ήταν αναγκαίο το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς να διαθέτει τον κατάλληλο προϋπολογισμό, και θα πρέπει τα κράτη μέλη να ενεργήσουν πολλαπλασιαστικά για την οργάνωση των δραστηριοτήτων.

Β. Μετατροπή των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τομέας σε νέες ευκαιρίες

Στο στάδιο των διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν σχετικά με αυτήν την έκθεση, ανέκυψε σειρά ζητημάτων που τέθηκαν από έγκυρους ενδιαφερόμενους φορείς, επαγγελματίες και άλλους εμπειρογνώμονες στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Συνεπώς, στόχος αυτής της έκθεσης είναι να προταθούν πιθανές λύσεις για την αντιμετώπιση των βασικών παραγόντων που, επί του παρόντος, δεν επιτρέπουν στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς να αξιοποιήσει στο έπακρο το δυναμικό του.

Πολλά προβλήματα συνδέονται, ως συνήθως, με τη χρηματοδότηση και ιδίως με χρηματοδότηση από διαρθρωτικά ταμεία, που προορίζεται για έργα περιφερειακής ανάπτυξης τα οποία περιλαμβάνουν μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις δεν δόθηκε αρκετή προσοχή στην ποιότητα των εργασιών αποκατάστασης, γεγονός που οδήγησε στη μείωση της πολιτιστικής αξίας του μνημείου. Για αυτόν τον λόγο, θα πρέπει να δοθεί πολύ περισσότερη έμφαση στη διασφάλιση της ποιότητας του έργου αποκατάστασης, στη στρατολόγηση ειδικά καταρτισμένου προσωπικού για τέτοιου είδους έργα καθώς και στην ανάγκη ύπαρξης ενός γενικευμένου μηχανισμού ποιοτικού ελέγχου προκειμένου να αποφευχθούν ανεπανόρθωτες απώλειες. Τα παραπάνω θα πρέπει να συνάδουν με τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα όσον αφορά τις εργασίες αποκατάστασης, όπως αυτά περιγράφονται στον Χάρτη της Βενετίας και στη Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Η έκθεση καλεί, επίσης, την Επιτροπή να επανεξετάσει το ανώτατο όριο των 5 εκατομμυρίων ευρώ που προβλέπεται για έργα πολιτιστικών υποδομών «μικρής κλίμακας», με βάση τα αιτήματα που υπέβαλαν κράτη μέλη και συνεκτιμώντας τις αναμενόμενες δαπάνες που συνδέονται με την ορθή διεξαγωγή ενός έργου αποκατάστασης.

Μια επιπλέον βασική απαίτηση της παρούσας έκθεσης είναι η ανάπτυξη νομικών μέσων για εναλλακτικά μοντέλα διακυβέρνησης. Είναι πλέον κοινή πεποίθηση ότι πρέπει να διευκολύνουμε τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων, της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα τόσο σε δραστηριότητες συντήρησης όσο και προώθησης όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά. Σε ολόκληρη την ΕΕ, απαντάται πληθώρα περιπτώσεων αποτελεσματικών πρωτοβουλιών όσον αφορά τη συμμετοχή των κοινοτήτων και τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ωστόσο, δεν υπάρχει σε όλα τα κράτη μέλη νομικό πλαίσιο που να επιτρέπει τέτοιου είδους εναλλακτικά μοντέλα. Η έκθεση υποστηρίζει, επομένως, την ιδέα να διερευνηθεί περαιτέρω η συμμετοχική διακυβέρνηση, υπό την αίρεση της εφαρμογής σε όλα τα επίπεδα μηχανισμού ποιοτικού ελέγχου και υπό τον όρο ότι τα κράτη μέλη θα έχουν διασφαλίσει τα σχετικά νομικά μέσα.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει επίσης να δοθεί στο θέμα της ψηφιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ακόμη και αν η ψηφιοποίηση αποτελεί απλώς και μόνον ένα μέσο, συμβάλλει στην συντήρηση του παρελθόντος μας και ενέχει πολλές δυνατότητες όσον αφορά την έρευνα, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη.

Στην έκθεση διατυπώνονται επίσης συγκεκριμένες συστάσεις όσον αφορά την κατάρτιση, τις δεξιότητες και την κινητικότητα των επαγγελματιών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και όσον αφορά την πρόσβαση στη σχετική αγορά εργασίας των νέων επαγγελματιών στον εν λόγω τομέα.

Γ. Το οικονομικό δυναμικό της πολιτιστικής κληρονομιάς

Οι όροι «πολιτισμός» και «οικονομία» μπορεί κατά τα φαινόμενα να είναι ασυμβίβαστοι, στην πραγματικότητα, όμως, ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει τεράστιο οικονομικό δυναμικό.

Είναι καιρός να αναβαθμίσουμε τη θέση που κατέχει ο πολιτισμός στο πολιτικό θεματολόγιο και να εκτιμήσουμε την πραγματική αξία του όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Εκτός αυτού, είναι αναγκαία η εκπόνηση στατιστικών ερευνών οι οποίες θα καλύπτουν το ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας στον τομέα του πολιτισμού, εν γένει, και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ειδικότερα. Αυτό, επί του παρόντος, δεν συμβαίνει, καθώς τα παραδοσιακά συστήματα συλλογής πληροφοριών λαμβάνουν υπόψη μόνο ένα μέρος των δεξιοτήτων και των θέσεων εργασίας που σχετίζονται με τον εν λόγω τομέα. Για αυτόν τον λόγο, η έκθεση ζητεί την εφαρμογή ενός ευρύτερου πλαισίου κατά τη διεξαγωγή στατιστικών σχετικών με τον πολιτισμό.

Δ. Πολιτιστική κληρονομιά σε άλλους τομείς πολιτικής

Ορισμένοι τομείς πολιτικής περιλαμβάνουν πτυχές που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά, γεγονός που πρέπει να λάβουμε υπόψη προκειμένου να αναπτύξουμε μια πραγματικά ολοκληρωμένη προσέγγιση.

Για παράδειγμα, η πολιτιστική κληρονομιά παρέχει εξαιρετικά ευνοϊκό περιβάλλον για την διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας στον τομέα της αποκατάστασης και της διαφύλαξης και θα μπορούσε να λειτουργήσει δυνητικά ως «εστία καινοτομίας» ενώ παράλληλα θα επωφελείται από τις υφιστάμενες χρηματοδοτικές δυνατότητες στον εν λόγω τομέα.

Τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν επίσης να αποτελέσουν «κινητήρια δύναμη» για την περιφερειακή ανάπτυξη και τον τουρισμό. Είναι αναρίθμητα τα παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη και ο εισηγητής προτρέπει τα κράτη μέλη που δεν αξιοποιούν τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς τους στο έπακρο να το πράξουν υπεύθυνα, με απώτερο στόχο την τόνωση της τοπικής οικονομίας και την αύξηση της ελκυστικότητας ολόκληρης της περιοχής.

Επιπλέον, ο πολιτισμός πρέπει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Ο πολιτισμός αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα στοιχεία ενεργητικού της Ευρώπης, και οι τρέχουσες πολιτικές και τα προγράμματα έχουν ακόμη περιθώριο βελτίωσης.

Συμπέρασμα

Η πολιτιστική κληρονομιά είναι ο σιωπηλός μάρτυρας της μακράς ιστορίας, της δημιουργικότητας και των αγώνων της Ευρώπης. Αποτελεί έναν από τους πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού και είναι η κοινή κληρονομιά που θα παραδώσουμε στις μελλοντικές γενιές. Για αυτόν τον λόγο, οποιαδήποτε δημόσια πολιτική στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη δύο προοπτικές: ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή απασχόλησης και εσόδων, καίρια σημεία, που πρέπει να εξεταστούν στο παρόν οικονομικό πλαίσιο, και ότι η κύρια αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς εξακολουθεί να είναι η πολιτιστική της αξία. Ιδανικά, μια ολοκληρωμένη στρατηγική πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις δύο όψεις του αυτού νομίσματος και να συνδυάζει την αναγκαιότητα άμεσης ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας με την αντίληψη ότι η πολιτιστική κληρονομιά συνιστά μακροπρόθεσμο πόρο που χρειάζεται ένα βιώσιμο σχέδιο ανάπτυξης.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (7.5.2015)

προς την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας

«Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά για την Ευρώπη»
(2014/2149 (INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Μιλτιάδης Κύρκος

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού καλεί την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. υπενθυμίζει ότι η Ευρώπη είναι ένας από τους κυριότερους τουριστικούς προορισμούς χάρη στην πλούσια πολιτιστική, καλλιτεχνική, θρησκευτική και ιστορική κληρονομιά της, τα φυσικά της πλεονεκτήματα, τη γεωγραφική της θέση, την ποικιλομορφία των φυσικών τοπίων της και τον ελκυστικό τρόπο ζωής, ενώ ο πολιτιστικός τουρισμός αντιπροσωπεύει το 40 % περίπου του ευρωπαϊκού τουρισμού·

2. τονίζει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός διαδραματίζει μείζονα ρόλο στη διαφύλαξη και αξιοποίηση της αξίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που περιλαμβάνει όχι μόνο τη φυσική κληρονομιά και τα φυσικά τοπία, αλλά και την άυλη κληρονομιά, όπως είναι οι γλώσσες, οι θρησκευτικές παραδόσεις και οι μαγειρικές παραδόσεις·

3. επισημαίνει ότι η σχέση ανάμεσα στην πολιτιστική κληρονομιά και στον τουρισμό είναι αμοιβαίου οφέλους, καθώς η πολιτιστική κληρονομία από τη μία προσφέρει στον τουρισμό σημαντικά έσοδα ενώ ο τουρισμός από την άλλη ωφελεί τον πολιτισμό, ευνοώντας μεταξύ άλλων την ανάδειξη και διατήρηση των πολιτιστικών αγαθών και δημιουργώντας έσοδα για τη συντήρησή τους·

4. δίνει ένα σαφές πολιτικό μήνυμα σύμφωνα με το οποίο η ευρωπαϊκή ποικιλομορφία και η πολυπολιτισμικότητα προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για την ανάπτυξη κάθε μορφής θεματικού τουρισμού και τη συντονισμένη προώθηση διαφοροποιημένου τουρισμού και πολιτισμικών ανταλλαγών· τονίζει ότι οποιοδήποτε θεματολόγιο πολιτιστικού τουρισμού πρέπει να βασίζεται στην ευρωπαϊκή ποικιλομορφία, την αυθεντικότητα, τη βιωσιμότητα, την πλήρη προσβασιμότητα και την υψηλή ποιότητα·

5. λαμβάνει υπόψη το 13ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τον τουρισμό, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Νάπολη στις 30 και 31 Οκτωβρίου 2014 και στο οποίο τονίστηκε η σημασία των συνεργιών μεταξύ τουρισμού και πολιτισμού και της συνεισφοράς τους στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση·

6. τονίζει ότι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διατήρηση, την προώθηση και την ανάδειξη της υλικής και άυλης πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς συνιστά ισχυρή κινητήρια δύναμη για την κοινωνική καινοτομία και μία χωρίς αποκλεισμούς τοπική, περιφερειακή, αστική και αγροτική ανάπτυξη, συμβάλλει δε στην ενίσχυση του βιώσιμου πολιτιστικού τουρισμού ενώ, ταυτόχρονα, μειώνει τις επιπτώσεις της εποχικότητας· ειδικότερα:

(α) επισημαίνει την ανάγκη για την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και των ιδιωτικών ενδιαφερόμενων φορέων·

(β) επισημαίνει τη σημασία της προσαρμογής των νέων δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων στον πολιτιστικό τομέα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος ταξινόμησης για τις δεξιότητες, τις ικανότητες, τα προσόντα και τα επαγγέλματα (ESCO)·

(γ) υποστηρίζει την ψηφιοποίηση και τη μέσω διαδικτύου προσβασιμότητα του πολιτιστικού περιεχομένου με σκοπό την επικοινωνία με ευρύτερο κοινό και την πληρέστερη συμμετοχή των νέων·

(δ) τάσσεται υπέρ της υιοθέτησης μιας στρατηγικής προσέγγισης της έρευνας και της καινοτομίας, της ανταλλαγής γνώσεων και της έξυπνης εξειδίκευσης·

7. τονίζει τη στρατηγική σημασία που έχουν ο πολιτισμός και η πολιτιστική κληρονομιά σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής καινοτομίας και την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με τον τουρισμό, ιδίως την εξασφάλιση υποδομών φιλοξενίας σε τουριστικούς κόμβους αλλά και ευρέος φάσματος υπηρεσιών στο σύνολο του τομέα· τονίζει ότι η διατήρηση, η ανάπτυξη και η προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ζωτικής σημασίας για μια σειρά επιχειρηματικών κλάδων και ιδίως τον τουρισμό·

8. υπογραμμίζει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία μιας τοπικής κοινωνίας με την προώθηση τοπικών προϊόντων, την ενθάρρυνση της δημιουργίας επιχειρήσεων, την αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης στον τουριστικό τομέα καθώς και τη μεγιστοποίηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας·

9. υπογραμμίζει το δυναμικό για την ώθηση του πολιτιστικού τουρισμού σε αγροτικές, νησιωτικές, παράκτιες και ορεινές περιφέρειες που προσφέρουν απείραχτη φύση και φυσικά τοπία, περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες και διαλέκτους, παραδοσιακό πολιτισμό (παραδοσιακή λαϊκή τέχνη, ενδυμασίες, χειροτεχνία, τοπικά πανηγύρια, κουλτούρα κινητικότητας, γαστρονομικές παραδόσεις), τοπικά βιοτεχνικά προϊόντα και υπηρεσίες, αυθεντικότητα, βιομηχανική και αγροτική κληρονομιά καθώς και την πολιτιστική κληρονομιά εθνοτικών μειονοτήτων· επισημαίνει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός σε αυτές τις περιφέρειες συμβάλλει στη διαφοροποίηση παραδοσιακών οικονομικών δραστηριοτήτων και ενθαρρύνει τους τοπικούς πληθυσμούς να παραμένουν στον τόπο τους, αποτρέποντας έτσι την πληθυσμιακή συρρίκνωση και την εγκατάλειψη και υποβάθμιση πολλών ανεκτίμητων πολιτιστικών τόπων και αποτρέποντας την εξάλειψη παραδόσεων και εθίμων· καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν βιώσιμες, πολυτροπικές υποδομές και να βελτιώσουν τη διασυνοριακές τους συνδέσεις – συμπεριλαμβανομένης της αναπτύξεως νέων τεχνολογικών πληροφορίας και επικοινωνίας, όπως του ολοκληρωμένου σχεδιασμού ταξιδιού και έκδοσης εισιτηρίων – ως μέσο ενίσχυσης της ελκυστικότητας και της από αέρος, θαλάσσης, οδικής και σιδηροδρομικής προσβασιμότητας γενικά αλλά και ειδικότερα των μικρότερων και πλέον απομακρυσμένων τουριστικών προορισμών·

10. επισημαίνει ότι η ανάπτυξη νέων διαδρομών εσωτερικής ναυσιπλοΐας και πολυτροπικών συνδέσεων μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού·

11. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προβούν σε συντονισμένες δράσεις με σκοπό την κατάρτιση πολιτικών που να προσελκύουν τον αγροτικό τουρισμό, λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό αποτελεί κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη στις εσωτερικές και τις αγροτικές περιοχές· προτρέπει τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να δημιουργήσουν δεσμούς μεταξύ κληρονομιάς και τοπικών κοινοτήτων για την καλύτερη αξιοποίηση της συμμετοχής των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές· κρίνει απαραίτητο να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κατάρτιση των ανθρώπινων πόρων και τη χρηματοδοτική στήριξη για τη διατήρηση της κληρονομιάς, δεδομένου ότι η ώθηση του πολιτιστικού τουρισμού σε αγροτικές περιοχές ενθαρρύνει και την απομάκρυνση από τον μαζικό τουρισμό·

12. υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στις περιφέρειες των κρατών μελών απαιτεί τη δρομολόγηση επενδυτικών προγραμμάτων για έργα υποδομής προκειμένου να εξασφαλιστούν οι στοιχειωδώς βασικές υπηρεσίες·

13. εκφράζει την ανησυχία του για την ανεπάρκεια των κανονιστικών και δημοσιονομικών πόρων για τον εν λόγω τομέα· τονίζει ότι, στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής, η τροποποίηση των λειτουργικών προγραμμάτων έχει μειώσει περαιτέρω τη στήριξη στις πολιτικές που είναι αφιερωμένες στην πολιτιστική κληρονομιά·

14. επισημαίνει ότι πολλές πολιτιστικές δομές δεν αποτελούν μέρος της οικονομίας της αγοράς· συχνά λειτουργούν ως ενώσεις ή σε εθελοντική βάση και αντιμετωπίζουν δραστικές μειώσεις στη δημόσια χρηματοδότησή τους ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για την προώθηση της συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων σε έργα που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά, υπό οποιαδήποτε δυνατή μορφή (χορηγίες ή άλλη)·

15. επισημαίνει ότι πρέπει να υιοθετηθεί ολοκληρωμένη και συντονισμένη προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα (διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό), με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και της τοπικής κοινότητας, και προτρέπει, σε αυτό το πλαίσιο, να αναπτυχθούν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με σκοπό την αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού των πολιτιστικών πόρων·

17. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να συνεργάζονται με σκοπό την εφαρμογή, σε όλα τα αντίστοιχα επίπεδα, των δράσεων που αποβλέπουν στην προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του πολιτιστικού τουρισμού και οι οποίες περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Η Ευρώπη, ο υπ’ αριθμόν 1 τουριστικός προορισμός στον κόσμο – ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό», της 30ής Ιουνίου 2010 (COM(2010)0352)·

18. καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την προαναφερθείσα ανακοίνωσή της, με ημερομηνία 30 Ιουνίου 2010·

19. είναι πεπεισμένο ότι η δημιουργία και η προώθηση ενός «ευρωπαϊκού σήματος» θα προσφέρει υψηλή προστιθέμενη αξία για την επιτυχία της Ευρώπης ως υπ’ αριθμόν 1 τουριστικού προορισμού παγκοσμίως και ειδικότερα για την προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς· καλεί ως εκ τούτου τις αρχές όλων των κρατών μελών να συνεργαστούν με την Επιτροπή και να συμπληρώσουν το σήμα αυτό με τις δικές τους προσπάθειες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και να προβάλουν από κοινού την Ευρώπη ως σύνολο ποιοτικών τουριστικών προορισμών υψηλής ποιότητας στο πλαίσιο μειζόνων διεθνών εκδηλώσεων και μεγάλης κλίμακας τουριστικών εκθέσεων·

20. υποστηρίζει τη δημιουργία διεθνικών πολιτιστικών τουριστικών προϊόντων που αντικατοπτρίζουν κοινές ευρωπαϊκές αξίες και ευρωπαϊκή κληρονομιά· καλεί την Επιτροπή να επιδιώξει μεγαλύτερη συνεργασία με κράτη μέλη και άλλους οργανισμούς που διαμορφώνουν τις πολιτικές του πολιτισμού και του τουρισμού, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) και η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), και να συνεχίσει τη συγχρηματοδότηση και την προώθηση, σε στενή συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, των ευρωπαϊκών πολιτιστικών διαδρομών, οι οποίες αποτελούν τα καλύτερα παραδείγματα διεθνικών πανευρωπαϊκών θεματικών έργων στον τομέα του τουρισμού·

21. τονίζει, επιπλέον, τη σημασία της ανάπτυξης διαπεριφερειακών και διασυνοριακών πολιτιστικών και τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών που βασίζονται σε συντονισμένη δράση, αξιοποιούν συνέργιες, εξοικονομούν πόρους, ενώ ενισχύουν και προάγουν την κοινή πολιτιστική ταυτότητα και την ανταγωνιστικότητα ολόκληρης της περιοχής· ζητεί από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διευκολύνουν αυτή τη διεργασία·

22. τονίζει τη σημασία της γαστρονομικής κληρονομιάς, που πρέπει να προστατευθεί και να υποστηριχθεί· φρονεί ότι οι πόροι που διατίθενται για αυτό το θέμα μπορούν να βελτιστοποιηθούν μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλες πολιτικές της ΕΕ, όπως είναι η κοινή γεωργική πολιτική ή η πολιτική για την προστασία των καταναλωτών·

23. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν πρωτοβουλίες με στόχο τη βέλτιστη εκμετάλλευση της υποβρύχιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης και, ειδικότερα, να οργανώσουν συστήματα περιήγησης στην ευρωπαϊκή ενάλια πολιτιστική κληρονομιά που θα επιτρέπουν την έκθεση ναυαγίων ή βυθισμένων πόλεων σε μουσεία ή τη μετατροπή τους σε μουσεία·

24. υποστηρίζει τη δημιουργία πρωτοβουλιών που επιδεικνύουν την κοινή κληρονομιά της Ευρώπης, αυξάνουν την προβολή των πολιτιστικών τοπίων και έχουν ιδιαίτερο βιώσιμο αντίκτυπο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως είναι τα ευρωπαϊκά δίκτυα πολιτιστικών ποδηλατοδιαδρομών ή οι πορείες προσκυνήματος, οι πανοραμικές αμαξοστοιχίες και ο ευρωπαϊκός τουριστικός σιδηρόδρομος (μέσω της αποκατάστασης παλαιών γραμμών και σταθμών), ο θεσμός της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, της αθλητικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, το δίκτυο Europa Nostra, το δίκτυο «Natura 2000», το σήμα της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς και το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά· ζητεί την προώθηση και διευκόλυνση του πολιτιστικού τουρισμού για νέους· προτίθεται επιπλέον να στηρίξει πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχουν ενεργά οι νέοι, όπως η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της νεολαίας·

25. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη μεγάλη επιτυχία που έχει ο θεσμός της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης· ζητεί τη σύνδεση αυτών των πόλεων στο πλαίσιο δικτύου που να επεκτείνει την εστίαση στις εν λόγω περιοχές, να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή εμπειριών και ορθής πρακτικής, μεταξύ άλλων με σκοπό να παρασχεθεί βοήθεια κυρίως στις νέες υποψήφιες πόλεις, και να διευκολυνθεί η διοργάνωση εκδηλώσεων και ειδικών κυκλωμάτων·

26. επικροτεί νέες πρωτοβουλίες, όπως το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που αυξάνουν την ευαισθητοποίηση όσον αφορά την ανάγκη προστασίας της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης· καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για να προωθήσουν τη βιομηχανική κληρονομιά της Ευρώπης, ως τμήμα του κοινού πολιτιστικού ενδιαφέροντός της, της οποίας το δυναμικό δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί επαρκώς·

27. καλεί την Επιτροπή να ευαισθητοποιήσει τα κράτη μέλη και τους βασικούς παράγοντες του κλάδου ως προς την ανάγκη να καταστούν οι ευρωπαϊκοί τόποι πολιτιστικής κληρονομιάς προσβάσιμοι και οικονομικά προσιτοί σε όλους, με ιδιαίτερη προσοχή στους ανθρώπους με αναπηρία ή περιορισμένη κινητικότητα, στους νέους, στους ηλικιωμένους και στις οικονομίες με χαμηλό εισόδημα·

28. επαναλαμβάνει τη βασική αρχή του οικολογικά και οικονομικά βιώσιμου και υπεύθυνου τουρισμού και εκφράζει την πεποίθησή του ότι, παρ’ όλο που η δράση της ΕΕ πρέπει πρωτίστως να προωθεί την ευημερία του τουρισμού στην Ευρώπη, πρέπει επίσης να ανταποκρίνεται σε ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις διαρθρωτικών αλλαγών που προκαλούνται από τον τουρισμό και τους κινδύνους που αντιπροσωπεύει ο μαζικός τουρισμός για την πολιτιστική κληρονομιά· υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τους τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς για να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές με σκοπό τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών του μαζικού τουρισμού σε απομακρυσμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των εξόχως απόκεντρων και νησιωτικών περιοχών, ιδίως κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου·

29. υπενθυμίζει τη σημασία της προστασίας και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, όχι μόνο από τη φθορά του χρόνου, αλλά και από τους βανδαλισμούς και τις λεηλασίες· τονίζει ότι πολλοί αρχαιολογικοί χώροι εξακολουθούν να κινδυνεύουν από λεηλασίες από οργανωμένους αρχαιοκαπήλους, ιδίως σε υποθαλάσσιες τοποθεσίες όπου είναι δύσκολη η πρόσβαση και η παρακολούθηση από τις αρχές· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό και την ανάκτηση πολιτιστικών αγαθών και την πρόληψη της παράνομης διακίνησής τους·

30. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν την πρωτοβουλία «Απειλούμενοι Τόποι», που δρομολογήθηκε από την Europa Nostra σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εντοπίζοντας νέα παραδείγματα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς σε κίνδυνο, καταρτίζοντας σχέδια δράσης, και αναζητώντας πιθανές πηγές χρηματοδότησης· επισημαίνει ότι η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας αυτής συνιστά τρόπο προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων για την αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς·

31. υπογραμμίζει το σημαντικό δυναμικό για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της συμμετοχικής προσέγγισης στον τομέα του τουρισμού, ιδίως για τις ΜΜΕ που ενεργοποιούνται στον τομέα αυτό αλλά και για νεοσύστατες επιχειρήσεις, τον τομέα των μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων και άλλες οργανώσεις οι οποίες συμβάλλουν στη διατήρηση, την προστασία και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης· τονίζει ότι, πέρα από τα πολιτισμικά πλεονεκτήματα, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, οι υψηλού επιπέδου επαγγελματικές δεξιότητες, οι καλά καταρτισμένοι ανά τομέα εμπειρογνώμονες και η διαδικτυακή παρουσία συνιστούν βασικούς παράγοντες για την επιτυχία και την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού τουρισμού· τονίζει ότι η έρευνα, η καινοτομία και οι νέες τεχνολογίες, ιδίως στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, συνιστούν παράγοντες ζωτικής σημασίας που φέρνουν την πολιτιστική κληρονομιά πιο κοντά στους πολίτες· θεωρεί επίσης ότι πρέπει να καταργηθούν οι περιττές επιβαρύνσεις για τις ΜΜΕ χάριν της ανταγωνιστικότητάς τους και να αναθεωρηθεί η νομοθεσία που έχει αρνητικές επιπτώσεις επί των ΜΜΕ του τουριστικού κλάδου·

32. θεωρεί ότι η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει έλλειψη χρηματοδότησης σε έναν από τους τομείς που έχει πληγεί τα μέγιστα από την κρίση, με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη και την παραμέληση πολλών ανεκτίμητων πολιτιστικών τόπων, οι οποίοι έχουν περιπέσει σε λήθη, πράγμα που έχει αρνητικές επιπτώσεις για την κοινωνία και τον τουριστικό τομέα· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η πληροφόρηση σχετικά με τα κεφάλαια της ΕΕ για τη διατήρηση και προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού είναι εύκολα προσβάσιμη σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως τις ΜΜΕ και τις οργανώσεις κοινωνίας των πολιτών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ αλλά και να διασφαλίσει ότι θα απλοποιηθούν περαιτέρω οι διοικητικές διαδικασίες για την άμεση πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαια, ιδίως για τις ΜΜΕ, στις οποίες αναλογεί πολύ μεγάλο μερίδιο του τουριστικού τομέα· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στη χρήση των κεφαλαίων· ζητεί να υπάρξει ανοικτότερη προσέγγιση εκ μέρους της Επιτροπής όσον αφορά την έγκριση λειτουργικών ολοκληρωμένων προγραμμάτων χρηματοδότησης για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς· καλεί την Επιτροπή να λάβει μέτρα για τη μείωση του διοικητικού φόρτου μέσω κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των επιχειρήσεων – ιδίως ΜΜΕ και νεοσύστατων επιχειρήσεων – στον τομέα του τουρισμού·

33. υπογραμμίζει τη δυνατότητα για μεγαλύτερη εστίαση στον πολιτιστικό τουρισμό στο πλαίσιο της ανάπτυξης μακροπεριφερειακών στρατηγικών σχεδιασμένων κατά τρόπο ώστε να καταστεί αυτός αναπόσπαστο στοιχείο του στρατηγικού πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας·

34. υποστηρίζει την Επιτροπή στις πρωτοβουλίες της για την ψηφιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης ως σημαντική συμβολή στην προώθηση του μοναδικού πολιτιστικού της πλούτου παγκοσμίως, θεωρεί δε σημαντικό να πραγματοποιηθεί αυτή η ψηφιοποίηση σε τοπική κλίμακα προς όφελος των μικρών επιχειρήσεων· υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο των βιβλιοθηκών και αρχείων για τη διατήρηση και προώθηση της φυσικής και ψηφιακής πολιτισμικής κληρονομιάς στην Ευρώπη καθώς και την πρόσβαση σε αυτή· καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη στον εντοπισμό και την ψηφιοποίηση τόσο της υλικής όσο και της άυλης ευρωπαϊκής παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, για να καταστεί διαθέσιμη μέσω της ιστοτόπου «visiteurope.com».

35. τονίζει ότι η αξιοποίηση της κληρονομιάς θα πρέπει να ανταποκρίνεται επίσης στους νέους τρόπους ζωής των συμπολιτών μας και, στο πλαίσιο αυτό, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χάραξης μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής στρατηγικής επικοινωνίας, για να προβάλλει τις πρωτοβουλίες που έχει δρομολογήσει, από κοινού με τη στήριξη έργων του πολιτισμικού τομέα που συνδυάζουν την πολιτιστική κληρονομιά με τη σύγχρονη εποχή (π.χ. με τη χρήση νέων τεχνολογικών μέσων στους μουσειακούς χώρους)·

36. υπογραμμίζει τη σημασία και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του πολιτιστικού τουρισμού ως βασικού τμήματος της εκπαίδευσης και των προγραμμάτων διά βίου μάθησης της ΕΕ, όπως του Erasmus+· τονίζει ότι ο πολιτιστικός τουρισμός στοχεύει σε πολύ ευρύ κοινό και πρέπει επομένως να προσαρμόζεται στις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα διάφορων ηλικιακών ομάδων, από παιδιά έως άτομα τρίτης ηλικίας·

37. συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει μια ενιαία πύλη της ΕΕ με αντικείμενο την πολιτιστική κληρονομιά, η οποία θα συγκεντρώνει πληροφορίες για όλα τα προγράμματα της ΕΕ που χρηματοδοτούν την πολιτιστική κληρονομιά· θεωρεί ότι η έναρξη λειτουργίας της διαδικτυακής πύλης θα πρέπει να συνοδεύεται από εκστρατεία για την προβολή της σε κάθε κράτος μέλος, ώστε οι δυνητικοί δικαιούχοι να γνωρίζουν την ύπαρξή της·

38. συνιστά τη χάραξη μίας ενιαίας, απλοποιημένης επικοινωνιακής στρατηγικής για να αναδειχθεί η Ευρώπη ως μοναδικός προορισμός· ως εκ τούτου χαιρετίζει την πρωτοβουλία «Προορισμός: Ευρώπη 2020» για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής διαδικτυακής πύλης που θα παρουσιάζει τους επιμέρους εθνικούς ιστοτόπους των κρατών μελών· επιπλέον, προτείνει τη δημιουργία πολύγλωσσων πυλών για τοπικούς προορισμούς που βρίσκονται εκτός των μεγάλων πόλεων και ενισχύουν την προβολή των προϊόντων που συνδέονται με την πολιτιστική και βιομηχανική κληρονομιά·

39. προτείνει να προωθήσει επίσης η Επιτροπή το πρόγραμμα Erasmus για Νέους Επιχειρηματίες ως μηχανισμό χρηματοδότησης για την πολιτιστική κληρονομιά.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	5.5.2015
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	40 3 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Daniela Aiuto, Lucy Anderson, Georges Bach, Izaskun Bilbao Barandica, Deirdre Clune, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Andor Deli, Karima Delli, Isabella De Monte, Ismail Ertug, Jacqueline Foster, Dieter-Lebrecht Koch, Merja Kyllönen, Μιλτιάδης Κύρκος, Bogusław Liberadzki, Peter Lundgren, Cláudia Monteiro de Aguiar, Renaud Muselier, Jens Nilsson, Markus Pieper, Salvatore Domenico Pogliese, Tomasz Piotr Poręba, Gabriele Preuß, Christine Revault D’Allonnes Bonnefoy, Dominique Riquet, Massimiliano Salini, David-Maria Sassoli, Claudia Schmidt, Claudia Tapardel, Keith Taylor, Pavel Telička, István Ujhelyi, Peter van Dalen, Wim van de Camp, Janusz Zemke, Roberts Zīle, Kosma Złotowski, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Rosa D’Amato, Martina Dlabajová, Maria Grapini, Henna Virkkunen

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (8.5.2015)

προς την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας

Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης
(2014/2149(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Andrea Cozzolino

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. πιστεύει ότι, αναφορικά με την πολιτιστική κληρονομιά, είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αποκατάσταση του πολιτιστικού διαλόγου και της αμοιβαίας κατανόησης· είναι πεπεισμένο ότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε ενίσχυση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής, ενώ συγχρόνως θα συμβάλλει στην πραγμάτωση των στόχων που έχουν τεθεί στην Στρατηγική Ευρώπη 2020·

2. επισημαίνει ότι τα προγράμματα για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν συχνά παραδείγματα καινοτόμων και βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων οι οποίες δημιουργούν θέσεις εργασίας και αναπτύσσουν τις επιχειρηματικές και ερευνητικές δεξιότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), που είναι η βασική κινητήρια δύναμη της οικονομίας της ΕΕ· επισημαίνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα κοινό και δημόσιο αγαθό και έχει θετική επίπτωση στην κοινωνική καινοτομία, στην έξυπνη, βιώσιμη και συμμετοχική ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας· συνεπώς, καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην πολιτιστική κληρονομιά και να συνδράμουν στην προστασία και διατήρηση της περιφερειακής, εθνικής και ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας·

3. επισημαίνει το γεγονός ότι η προώθηση της διατήρησης των περιουσιακών στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ενσωμάτωσής τους στα προϊόντα βιώσιμου τουρισμού θα προσελκύσει το κοινό και θα συμβάλλει στην ενίσχυση της τοπικής/περιφερειακής οικονομίας· καλεί την Επιτροπή, έχοντας υπόψη την οικονομική σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και των δεσμών μεταξύ πολιτιστικής κληρονομιάς και βιώσιμου τουρισμού, να αποκαταστήσει μια συνολική προσέγγιση - επίσης υπό το φως της πρόσφατης πρωτοβουλίας σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων- για την χρηματοδότηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, π.χ. ανάπτυξη των αστικών υποδομών, την τυποποίηση και εναρμόνιση που είναι απαραίτητες για σκοπούς (αν) οικοδόμησης και τη διατήρηση των μνημείων, έχοντας κατά νου ότι η διαφορετικότητα και τα ειδικά χαρακτηριστικά της ιστορικής κληρονομιάς απαιτούν ειδικές λύσεις και μεθόδους·

4. καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και της αναθεώρησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», την υλοποίηση ευρωπαϊκών έργων πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων έργων μεγάλης κλίμακας, λόγω της ικανότητάς τους να δημιουργούν θέσεις εργασίας σε όλες τις περιφέρειες, ιδίως για τους νέους, και να συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή· σημειώνει τα πολλαπλά οφέλη των επενδύσεων για την πολιτιστική κληρονομιά - που ενισχύουν την εγγενή αξία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς- και τονίζει την ανάγκη παγίωσης συνεργασιών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για σκοπούς χρηματοδότησης·

5. καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα προώθησης, στο εσωτερικό του ΕΤΣΕ, μιας θεματικής βάσεως επενδύσεων για την προσέλκυση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων σε τομείς της εφαρμοσμένης έρευνας σχετικά με τη διατήρηση και την αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς· σημειώνει, ως εκ τούτου, ότι θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πολιτιστική κληρονομιά στα ΕΔΕΤ τονίζει, ως εκ τούτου, ότι είναι σημαντικό να αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των διαρθρωτικών ταμείων, των προγραμμάτων πλαίσιο και άλλων πόρων της ΕΕ που διατίθενται στον τομέα του πολιτισμού· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί και να καθοδηγεί τα κράτη μέλη για την ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην τοπική και περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη, προκειμένου να υπάρξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα και να υποβάλει έκθεση στο Κοινοβούλιο σχετικά με επενδύσεις στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και τα αποτελέσματα που προέκυψαν·

6. σημειώνει ότι η έννοια της μεταρρύθμισης του κανονισμού για το ΕΤΠΑ και, ειδικότερα, η αρχή της ολοκληρωμένης χρηματοδότησης μπορεί, σε ειδικές περιπτώσεις, επίσης να υλοποιηθεί με την στήριξη έργων μεγάλης κλίμακας· αναγνωρίζει, ωστόσο, την ανάγκη προώθησης και στήριξης πολιτιστικών πρωτοβουλιών μικρής κλίμακας οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ενδογενή ανάπτυξη και μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην προώθηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης γενικότερα·

7. θεωρεί ότι τα έργα μεγάλης κλίμακας αποτελούν ένα παράδειγμα της προαναφερόμενης ολοκληρωμένης χρηματοδότησης και των ωφελειών από την αξιοποίηση της μοναδικότητας της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως φαίνεται από την άμεση και διαρκή συμμετοχή της Επιτροπής στα έργα αυτά καθώς στον έλεγχο της εκτέλεσής των εν λόγω έργων· τονίζει την ανάγκη να αναγνωριστεί η σημασία τους ως το πρώτο βήμα προς τη δημιουργία διαπολιτισμικών συνδέσμων και την ενοποίηση μεταξύ των περιφερειών της Ευρώπης·

8. σημειώνει ότι το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο ε) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.1301/2013 προβλέπει χρηματοδότηση των πολιτιστικών υποδομών μικρής κλίμακας· εκτιμά τις ευκαιρίες χρηματοδότησης για πολιτιστικές υπηρεσίες που προβλέπει το άρθρο 5 παράγραφος 9 στοιχείο α του ιδίου κανονισμού·

9. λαμβάνει υπόψη ότι η Επιτροπή, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα, έθεσε ένα ανώτατο όριο ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ για το συνολικό κόστος των επενδύσεων σε έργα υποδομής αυτού του είδους (10 εκατομμύρια ευρώ για τις τοποθεσίες παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO)·

10. παρατηρεί ότι αυτό το ανώτατο όριο, ιδίως εφόσον αναφέρεται στο συνολικό κόστος, μπορεί να περιορίζει σημαντικά την ικανότητα των κρατών μελών να χρηματοδοτούν αυτά τα ολοκληρωμένα έργα συμβάλλοντας στη διατήρηση και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς· επισημαίνει, ωστόσο, ότι τα έργα πολιτιστικών υποδομών θα μπορούσαν να συνδυαστούν με πολιτιστικά εκπαιδευτικά έργα (αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες ψηφιοποίησης) και έργα για τις ΜΜΕ κ.λπ., και με τον τρόπο αυτό το συνολικό ποσό της επένδυσης μπορεί να είναι πολύ υψηλότερο από 5 εκατομμύρια ευρώ·

11. ζητεί από την Επιτροπή, αφού προβεί σε διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες, να εξετάσει το ενδεχόμενο αύξησης του ποσού των 5 εκατομμυρίων ευρώ, δεδομένου ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα των κρατών μελών να προβαίνουν σε αποτελεσματική χρήση των κονδυλίων του ΕΤΠΑ· συνεπώς, ζητεί από την Επιτροπή να ενθαρρύνει τον αποτελεσματικό συνδυασμό των ταμείων για τη χρηματοδότηση των πολιτιστικών έργων, καθώς και για την εισαγωγή ευελιξίας στην περίπτωση συγκεκριμένων έργων, όταν η επένδυση στις υποδομές υπερβαίνει το όριο των 5 εκατομμυρίων ευρώ·

12. τονίζει το γεγονός ότι τα έργα του ΕΤΠΑ που σχετίζονται με την ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αντιπροσωπεύουν ένα σαφές παράδειγμα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της αρχής της επικουρικότητας και αποτελούν σημαντικό στοιχείο των δαπανών του ΕΤΠΑ· τονίζει τη σημασία των διασυνοριακών πολιτιστικών έργων, τα οποία συμβάλουν στη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική συνοχή και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση και την περαιτέρω ανάπτυξη δράσεων στήριξης της χρηματοδότησης μέσω συμφωνιών σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα·

13. παρατηρεί ότι αυτά τα έργα αντιπροσωπεύουν συχνά παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών στην εφαρμογή έργων ενταγμένων σε αστικές περιοχές, συμβάλλοντας επίσης στην ανάπτυξη του αστικού θεματολογίου· τονίζει την αστική διάσταση των πρωτοβουλιών για τις ευρωπαϊκές πολιτιστικές πρωτεύουσες, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη πολιτιστικών δικτύων στις πόλεις και προωθούν μακροπρόθεσμα τις δημιουργικές πρωτοβουλίες, όπως η διαφύλαξη των ταυτοτήτων διαφόρων τοπικών και περιφερειακών πολιτιστικών παραδόσεων· ενθαρρύνει περαιτέρω τη δημιουργία ολοκληρωμένων τουριστικών προϊόντων βάσει ολοκληρωμένης στρατηγικής/σχεδίου ανάπτυξης και της χρήσης των εργαλείων ΤΠΕ, εργαλείων εμπορικής προώθησης και άλλων καινοτόμων τεχνικών για την ενίσχυση της ορατότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς·

14. θεωρεί ότι η ΓΔ Εκπαίδευσης και Πολιτισμού πρέπει να συστήσει μια Κοινότητα Γνώσης και Καινοτομίας (ΚΓΚ) στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΚΤ), η οποία θα είναι ειδικά αφιερωμένη στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, και ότι η κοινότητα αυτή πρέπει να υποστηρίξει άμεσα μια ολιστική θεώρηση της έρευνας και της καινοτομίας·

15. χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη θέσπιση της πλατφόρμας «Valor» όσον αφορά τη διάδοση των πληροφοριών, αλλά ζητεί από τις υπηρεσίες της Επιτροπής να συμπεριλάβουν στην πλατφόρμα αυτή επίσης και παραδείγματα ορθής πρακτικής από έργα που έχει ήδη επιτευχθεί στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης κατά τις περιόδους προγραμματισμού 2000-2006 και 2007-2013· συνιστά να διεξαχθεί τεχνική ανάλυση των συγκεκριμένων μεθόδων τηλεφόρτωσης των δεδομένων στη δικτυακή πύλη· εφιστά την προσοχή στην ανάγκη δημιουργίας μιας ενοποιημένης ενωσιακής βάσης δεδομένων/δικτυακής πύλης, η οποία θα περιέχει πληροφορίες για τα χρηματοδοτούμενα έργα πολιτιστικής κληρονομιάς από όλα τα προγράμματα και τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, και ζητεί από την Επιτροπή να εισαγάγει μια ενοποιημένη βάση δεδομένων/δικτυακή πύλη της ΕΕ για να παρέχει πληροφορίες σε πιθανούς δικαιούχους σχετικά με τα υπάρχοντα ευρωπαϊκά κονδύλια χρηματοδότησης·

16. θεωρεί ότι, κατά την εφαρμογή στρατηγικών ολοκληρωμένων δράσεων βιώσιμης αστικής ανάπτυξης (άρθρο 7, κανονισμός ΕΤΠΑ, 1301/2013) και στρατηγικών για τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (άρθρο 32, του κανονισμού κοινών διατάξεων, 1303/2013), θα πρέπει να ενισχυθούν πολιτικές για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς (ιδίως η πολιτική για τα ιστορικά κέντρα) , να εφαρμοσθεί έξυπνη εξειδίκευση, όπως επίσης θα πρέπει να προσαρμοσθεί ο στεγαστικός τομέας στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει να αυξηθεί η χρήση των εργαλείων ΤΠΕ , και των εργαλείων εμπορικής προώθησης και να εφαρμοσθούν άλλες καινοτόμες τεχνικές για την ενίσχυση της ορατότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς·

17. καλεί την Επιτροπή να καθιερώσει το Ευρωπαϊκό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	5.5.2015
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	37 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Pascal Arimont, José Blanco López, Franc Bogovič, Victor Boștinaru, Mercedes Bresso, Andrea Cozzolino, Rosa D’Amato, Tamás Deutsch, Anna Hedh, Krzysztof Hetman, Ivan Jakovčić, Marc Joulaud, Constanze Krehl, Martina Michels, Iskra Mihaylova, Andrey Novakov, Mirosław Piotrowski, Stanislav Polčák, Terry Reintke, Liliana Rodrigues, Fernando Ruas, Monika Smolková, Maria Spyraki, Olaf Stuger, Ruža Tomašić, Ramón Luis Valcárcel Siso, Ángela Vallina, Matthijs van Miltenburg, Lambert van Nistelrooij, Derek Vaughan, Joachim Zeller
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Isabella Adinolfi, Enrique Calvet Chambon, Josu Juaristi Abaunz, Ivana Maletić, Bronis Ropė, Marco Zullo
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Ulrike Trebesius

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	16.6.2015
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	22 0 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Dominique Bilde, Andrea Bocskor, Silvia Costa, Mircea Diaconu, Damian Drăghici, Jill Evans, Petra Kammerevert, Rikke Karlsson, Andrew Lewer, Curzio Maltese, Fernando Maura Barandiarán, Luigi Morgano, Michaela Šojdrová, Yana Toom, Helga Trüpel, Sabine Verheyen, Julie Ward, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Milan Zver, Krystyna Łybacka, Светослав Христов Малинов, Момчил Неков
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Norbert Erdős, Mary Honeyball, Marc Joulaud, Ernest Maragall

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου