ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη συνέχεια της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Δικαίωμα στο νερό» (Right2Water)

14.7.2015 - (2014/2239(INI))

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Εισηγήτρια: Lynn Boylan


Διαδικασία : 2014/2239(INI)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου :  
A8-0228/2015
Κείμενα που κατατέθηκαν :
A8-0228/2015
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη συνέχεια της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Δικαίωμα στο νερό» (Right2Water)

(2014/2239(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–       έχοντας υπόψη την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Νοεμβρίου 1998, σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (εφεξής «οδηγία για το πόσιμο νερό»)[1],

–       έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (εφεξής «ΟΠΥ»)[2],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 211/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών[3],

–       έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης[4],

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 14ης Νοεμβρίου 2012 με τίτλο «Προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης» (COM(2012) 0673),

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Μαρτίου 2014 σχετικά με την πρωτοβουλία ευρωπαίων πολιτών «Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!» (COM(2014)0177) (στο εξής "η ανακοίνωση"),

–       έχοντας υπόψη τη συγκεφαλαιωτική έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την ποιότητα του πόσιμου νερού στην ΕΕ στην οποία εξετάζονται οι εκθέσεις των κρατών μελών για την περίοδο 2008-2010 δυνάμει της οδηγίας 98/83/ΕΚ (COM(2014) 0363),

–       έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την προαναφερθείσα ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Μαρτίου 2014[5],

–       έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) με τίτλο "Το ευρωπαϊκό περιβάλλον -κατάσταση και προοπτικές το 2015 («The European environment – state and outlook 2015»),

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών της 28ης Ιουλίου 2010 με τίτλο «Το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση»[6] και το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Το ανθρώπινο δικαίωμα στο πόσιμο νερό και την αποχέτευση» της 18ης Δεκεμβρίου 2013[7],

–       έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το ανθρώπινο δικαίωμα στο πόσιμο νερό και την αποχέτευση,

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση[8],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 3ης Ιουλίου 2012 σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα ύδατα, ενόψει της απαραίτητης, συνολικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των ευρωπαϊκών προκλήσεων στο ζήτημα των υδάτων[9],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Νοεμβρίου 2014 σχετικά με την ΕΕ και το παγκόσμιο πλαίσιο ανάπτυξης μετά το 2015[10],

–       έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–       έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Αναφορών (A8-0228/2015),

Α.     λαμβάνοντας υπόψη ότι το «Right2Water» είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών η οποία ικανοποιεί τις απαιτήσεις που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 211/2011 σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών και που λαμβάνεται υπόψη από το Κοινοβούλιο, αφού έλαβε την υποστήριξη σχεδόν 1,9 εκατομμυρίου πολιτών·

Β.     λαμβάνοντας υπόψη ότι το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση περιλαμβάνει τις διαστάσεις της διαθεσιμότητας, της προσβασιμότητας, της αποδοχής, της προσιτότητας από οικονομική άποψη και της ποιότητας·

Γ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλήρης άσκηση του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση, το οποίο αναγνωρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη και υποστηρίζεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ, είναι απαραίτητη για τη διαβίωση και λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάλληλη διαχείριση των υδάτινων πόρων διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της βιώσιμης χρήσης των υδάτων και του παγκόσμιου φυσικού κεφαλαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνδυασμένες επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της αλλαγής του κλίματος σημαίνουν ότι το σύνολο της περιοχής της Μεσογείου που ανήκει στην ΕΕ, και ορισμένες από τις περιοχές της Κεντρικής Ευρώπης χαρακτηρίζονται ημιερημικές περιοχές όπου παρατηρείται λειψυδρία·

Δ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος του 2015 σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, οι απώλειες νερού από διαρροές στις σωληνώσεις στην Ευρώπη ανέρχονται επί του παρόντος σε ποσοστά από 10 έως 40 %·

Ε.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει κρίσιμη σημασία για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εστίαση της αναπτυξιακής βοήθειας στη βελτίωση της παροχής πόσιμου νερού και υποδομών αποχέτευσης αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για την επίτευξη θεμελιωδών στόχων όσον αφορά την εξάλειψη της φτώχειας, καθώς και για την προώθηση της κοινωνικής ισότητας, της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των τροφίμων και της οικονομικής ανάπτυξης·

ΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 748 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν σταθερή πρόσβαση σε πόσιμο νερό και ότι το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε βασικές υποδομές αποχέτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως αποτέλεσμα, τίθεται σε κίνδυνο το δικαίωμα στην υγεία καθώς μεταδίδονται ασθένειες που προκαλούν δεινά και θάνατο και θέτουν σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου 4.000 παιδιά πεθαίνουν καθημερινά από ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του νερού ή λόγω έλλειψης επαρκούς νερού, υγιεινής και υποδομών αποχέτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη πρόσβασης σε πόσιμο νερό προκαλεί τον θάνατο σε περισσότερα παιδιά από ό,τι το AIDS, η ελονοσία και η ευλογιά μαζί· λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται, ωστόσο, μια σαφώς πτωτική τάση σε αυτούς τους αριθμούς και ότι η μείωσή τους μπορεί και πρέπει να επιταχυνθεί·

Ζ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει και μια διάσταση που σχετίζεται με την ασφάλεια και που απαιτεί τη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας·

Η.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη πρόσβασης σε νερό και σε υποδομές αποχέτευσης έχει συνέπειες για την υλοποίηση και άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προκλήσεις όσον αφορά το νερό επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες, δεδομένου ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες είναι, κατά παράδοση, υπεύθυνες για τον εφοδιασμό με νερό οικιακής χρήσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη πρόσβασης σε κατάλληλες και αξιοπρεπείς υποδομές αποχέτευσης, η οποία συχνά περιορίζει την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και τις καθιστά περισσότερο ευάλωτες στις ασθένειες·

Θ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε χρόνο, τριάμισι εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από υδατογενείς ασθένειες·

Ι.      λαμβάνοντας υπόψη ότι το Προαιρετικό Πρωτόκολλο του Διεθνούς Συμφώνου για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2013, δημιούργησε έναν μηχανισμό διεκπεραίωσης καταγγελιών που επιτρέπει σε μεμονωμένους ανθρώπους ή σε ομάδες να υποβάλλουν επίσημες καταγγελίες για παραβιάσεις του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και τις υποδομές αποχέτευσης, μεταξύ άλλων δικαιωμάτων·

ΙΑ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες οικονομίες, η ζήτηση για νερό αυξάνεται σε όλους τους τομείς, και ιδίως στους τομείς της ενέργειας και της γεωργίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή, η αστικοποίηση και οι δημογραφικές εξελίξεις μπορεί να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για τη διαθεσιμότητα του νερού σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2025 τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να ζουν σε χώρες που θα πλήττονται από λειψυδρία·

ΙΒ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός όσον αφορά τον τομέα της ύδρευσης, της αποχέτευσης και της υγιεινής («WASH»), καθώς το 25% της ετήσιας παγκόσμιας ανθρωπιστικής χρηματοδότησής της προορίζεται αποκλειστικά για την υποστήριξη αναπτυξιακών εταίρων στον τομέα αυτόν· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η Ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου του 2012 σχετικά με την αναπτυξιακή βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παροχή πόσιμου ύδατος και βασικών υποδομών αποχέτευσης στις υποσαχάριες χώρες επεσήμανε την ανάγκη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας και της βιωσιμότητας των έργων που υποστηρίζονται από την ΕΕ·

ΙΓ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης διακήρυξε ότι «η πρόσβαση στο νερό πρέπει να αναγνωρισθεί ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, δεδομένου ότι το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή στη γη και αποτελεί αγαθό που ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα»·

ΙΔ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιδιωτικοποίηση βασικών υπηρεσιών στην υποσαχάρια Αφρική κατά τη δεκαετία του 1990 έχει, μεταξύ άλλων, παρεμποδίσει την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας (ΑΣΧ) τόσο στον τομέα της ύδρευσης όσο και στον τομέα της αποχέτευσης, καθώς η επικέντρωση των επενδυτών στην ανάκτηση του κόστους έχει, μεταξύ άλλων, εντείνει τις ανισότητες στην παροχή τέτοιων υπηρεσιών, σε βάρος νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, υπό το πρίσμα της αποτυχημένης εμπειρίας των επιχειρήσεων ιδιωτικοποίησης του νερού, η μεταβίβαση των υπηρεσιών ύδρευσης από ιδιωτικές εταιρείες σε τοπικές αρχές συνιστά αυξανόμενη τάση στον τομέα της ύδρευσης σε όλο τον κόσμο·

ΙΕ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η παροχή νερού αποτελεί φυσικό μονοπώλιο και τα έσοδα από τον κύκλο διαχείρισης των υδάτων πρέπει να καλύπτουν το κόστος και την προστασία των υπηρεσιών ύδρευσης καθώς και τη βελτίωσή της και πρέπει σε κάθε περίπτωση να παρέχονται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του δημόσιου συμφέροντος·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη επαρκούς νερού και αποχέτευσης έχει σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία και την κοινωνική ανάπτυξη, ιδίως για τα παιδιά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ρύπανση υδάτινων πόρων συνιστά σοβαρή αιτία διάρροιας, η οποία αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου των παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες και οδηγεί σε σοβαρές ασθένειες όπως χολέρα, σχιστοσωμίαση και τράχωμα·

ΙΖ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ορθή και αλληλέγγυα διαχείριση του κύκλου του νερού θα διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα και τη σταθερότητα αυτού του πόρου με γνώμονα την κοινωνική, οικονομική και οικολογική χρηστικότητά του στις παρούσες συνθήκες της κλιματικής αλλαγής·

ΙΗ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή και ότι το νερό είναι από τους πρώτους τομείς που επηρεάζεται από αυτήν·

ΙΘ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών (ΕΠΠ) συστήθηκε ως μηχανισμός συμμετοχικής δημοκρατίας με σκοπό να ενθαρρύνει την ανταλλαγή απόψεων σε επίπεδο ΕΕ και την άμεση συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία επανασύνδεσης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ με τους πολίτες, όπως είναι η επιτακτική ανάγκη·

Κ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια οι έρευνες του Ευρωβαρόμετρου αποκαλύπτουν συνεχώς πολύ χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης των ευρωπαίων πολιτών έναντι της ΕΕ·

Η ΕΠΠ ως μέσο συμμετοχικής δημοκρατίας

1.      είναι της άποψης ότι η ΕΠΠ είναι ένας μοναδικός δημοκρατικός μηχανισμός που έχει σημαντικές δυνατότητες να συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ευρωπαϊκών και εθνικών κοινωνικών κινημάτων και κινημάτων της κοινωνίας των πολιτών προάγοντας τη συμμετοχική δημοκρατία σε επίπεδο ΕΕ· πιστεύει, ωστόσο, ότι προκειμένου να καταστεί δυνατό να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο ο δημοκρατικός μηχανισμός, επιβάλλεται αξιολόγηση της παρελθούσας εμπειρίας και μεταρρύθμιση της πρωτοβουλίας των πολιτών, και ότι οι ενέργειες της Επιτροπής -οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν, όπου αρμόζει, τη δυνατότητα εισαγωγής κατάλληλων στοιχείων σε νομοθετικές αναθεωρήσεις ή νέες νομοθετικές προτάσεις- πρέπει να αντανακλούν καλύτερα τα αιτήματα της ΕΠΠ όταν αυτές βρίσκονται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της και ιδίως όταν εκφράζουν ανησυχίες για θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου·

2.      υπογραμμίζει ότι μια αποδεκτή και αρμόζουσα ΕΠΠ θα πρέπει, καταρχήν, να οδηγεί σε νέα νομοθετική πρόταση της Επιτροπής που θα σέβεται τα αιτήματα όπως ορίζονται στην ΕΠΠ, τουλάχιστον στις περιπτώσεις που η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να υποβάλει νομοθετική πρόταση, όπως στην περίπτωση της ΕΠΠ «Right2Water»· υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει τη μέγιστη διαφάνεια στο στάδιο της δίμηνης ανάλυσης, ότι μια επιτυχής ΕΠΠ θα πρέπει να λαμβάνει επαρκή νομική στήριξη και συμβουλές από την Επιτροπή και να τυγχάνει κατάλληλης δημοσιοποίησης, και ότι οι πρωτεργάτες και οι υποστηρικτές θα πρέπει να διαθέτουν πλήρη και επίκαιρη ενημέρωση καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας της ΕΠΠ·

3.      εμμένει στην άποψη ότι η Επιτροπή πρέπει να εφαρμόσει αποτελεσματικά τον κανονισμό σχετικά με την ΕΠΠ και να προχωρήσει στην εξάλειψη της πάσης φύσεως διοικητικής επιβάρυνσης που αντιμετωπίζουν οι πολίτες κατά την υποβολή ή την υποστήριξη μιας ΕΠΠ, και παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο εφαρμογής ενός κοινού συστήματος καταχώρισης των ΕΠΠ για όλα τα κράτη μέλη·

4.      επικροτεί το γεγονός ότι η υποστήριξη σχεδόν 1,9 εκατομμυρίων πολιτών από όλα τα κράτη μέλη στην εν λόγω ΕΠΠ συγκλίνει με την απόφαση της Επιτροπής να εξαιρέσει τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης από την οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης·

5       καλεί την Επιτροπή να διατηρήσει και να υποστηρίξει την εξαίρεση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης από την οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης, όταν και αν αναθεωρηθεί η συγκεκριμένη οδηγία·

6.      θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι η ανακοίνωση στερείται κάθε πραγματική φιλοδοξία, δεν απαντά στα συγκεκριμένα αιτήματα που διατυπώνονται στην ΕΠΠ και περιορίζεται στην επανάληψη υφιστάμενων δεσμεύσεων· τονίζει ότι η απάντηση που δόθηκε από την Επιτροπή στην ΕΠΠ Right2Water είναι ανεπαρκής, δεδομένου ότι δεν προσφέρει κάτι καινούριο και δεν εισάγει, όπως θα έπρεπε, όλα τα μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων· ζητεί από την Επιτροπή, όσον αφορά αυτή τη συγκεκριμένη ΕΠΠ, να ηγηθεί σφαιρικής ενημερωτικής εκστρατείας σχετικά με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί στον τομέα του νερού και τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΠΠ «Right2Water»·

7.      θεωρεί ότι πολλές από τις αναφορές που σχετίζονται με την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων προέρχονται από κράτη μέλη που δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης σε επίπεδο ΕΕ που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2014, και τονίζει ότι ενδέχεται, ως εκ τούτου, να υπάρχει ανακολουθία μεταξύ του αποτελέσματος της δημόσιας διαβούλευσης και της κατάστασης την οποία επισημαίνουν οι αναφορές·

8.       ευελπιστεί ότι η Επιτροπή και ο αρμόδιος για θέματα βιωσιμότητας αντιπρόεδρος θα αναλάβουν σαφή πολιτική δέσμευση για να διασφαλίσουν την ανάληψη ενδεδειγμένης δράσης ως απάντηση στις ανησυχίες που εγείρει η παρούσα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών·

9.      επαναλαμβάνει τη δέσμευση της Επιτροπής Αναφορών να δίνει στους αναφέροντες τη δυνατότητα να εκφράζονται για θέματα που αφορούν θεμελιώδη δικαιώματα και υπενθυμίζει ότι οι αναφέροντες που υπέβαλαν την ΕΠΠ «Right2Water» έχουν δηλώσει ότι συμφωνούν να ανακηρυχθεί το νερό σε ανθρώπινο δικαίωμα που διασφαλίζεται σε επίπεδο ΕΕ·

10.    καλεί την Επιτροπή, σύμφωνα με τον πρωταρχικό στόχο της ΕΠΠ «Right2Water», να καταθέσει νομοθετικές προτάσεις –και, εάν είναι σκόπιμο, αναθεώρηση της ΟΠΥ– που θα αναγνωρίζουν την καθολική πρόσβαση και το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι η ενέργεια αυτή δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί· πιστεύει ότι αν η Επιτροπή δεν προβεί σε αυτήν την ενέργεια, η ΕΠΠ θα χάσει την αξιοπιστία της· τάσσεται ωστόσο υπέρ της αναγνώρισης της οικουμενικής πρόσβασης στο πόσιμο νερό και στην αποχέτευση στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ·

11.    τονίζει ότι αν η Επιτροπή δεν λάβει υπόψη επιτυχημένες και με ευρεία στήριξη ΕΠΠ στο πλαίσιο του δημοκρατικού μηχανισμού που καθιερώθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η ΕΕ θα χάσει την αξιοπιστία της στα μάτια των πολιτών·

12.    καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει δραστηριότητες ενημέρωσης και εκπαίδευσης σε ενωσιακό επίπεδο για να αντιμετωπίζεται το νερό ως δημόσιο αγαθό, δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για να αποκτήσουν οι πολίτες πιο συνειδητοποιημένη στάση (εξοικονόμηση νερού), δραστηριότητες για την υπεύθυνη χάραξη πολιτικών διαχείρισης των φυσικών πόρων και τη στήριξη μιας δημόσιας, συμμετοχικής και διαφανούς διαχείρισης·

13.    θεωρεί αναγκαία τη χάραξη πολιτικών για τα ύδατα οι οποίες θα προάγουν την ορθολογική χρήση, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των υδάτινων πόρων, που είναι βασικά στοιχεία για μια ολοκληρωμένη διαχείριση· πιστεύει ότι τούτο θα οδηγήσει σε μείωση των δαπανών, σε εξοικονόμηση του φυσικού πόρου, σε ορθή περιβαλλοντική διαχείριση·

14.    καλεί την Επιτροπή να αποθαρρύνει τις πρακτικές σφετερισμού των υδάτων και της υδραυλικής ρωγμάτωσης και να προχωρήσει σε εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το θέμα αυτό·

Το δικαίωμα στην ύδρευση και την αποχέτευση

15.    υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με τον ΟΗΕ το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση προβλέπει την πρόσβαση όλων των πολιτών σε νερό για προσωπική και οικιακή χρήση, το οποίο πρέπει να είναι καλής ποιότητας, ασφαλές, προσιτό από πρακτική και οικονομική άποψη, επαρκές και αποδεκτό· επισημαίνει ότι ο ΟΗΕ σε μεταγενέστερη σύστασή του προβλέπει ότι τα κατά περίπτωση τιμολόγια ύδρευσης πρέπει να αντιστοιχούν, ως ανώτατο όριο, στο 3 % του οικογενειακού εισοδήματος·

16.    στηρίζει τον ρόλο του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για το ανθρώπινο δικαίωμα στο πόσιμο νερό και στην αποχέτευση και υπογραμμίζει τη σημασία του έργου του, καθώς και του έργου του προκατόχου του, για την αναγνώριση αυτού του δικαιώματος·

17.    καταδικάζει το γεγονός ότι στην ΕΕ των 28 εξακολουθούν να υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό, ενώ σχεδόν το 2% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες αποχέτευσης, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Υδάτων (WWAP) και παροτρύνει, επομένως, την Επιτροπή να ενεργήσει αμέσως·

18.    καλεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει τη σημασία του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση, καθώς και να αναγνωρίσει ότι το νερό αποτελεί δημόσιο αγαθό και θεμελιώδη αξία για όλους τους πολίτες της ΕΕ, και όχι εμπόρευμα· εκφράζει την ανησυχία του διότι από το 2008, λόγω της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης και των πολιτικών λιτότητας που έχουν αυξήσει τη φτώχεια στην Ευρώπη και τον αριθμό των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα, ολοένα και περισσότεροι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς ύδρευσής τους και ότι η οικονομική προσιτότητα εξελίσσεται σε ζήτημα που προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία· απορρίπτει την κατάργηση και τη διακοπή της υδροδότησης ως παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και ζητεί από τα κράτη μέλη να θέσουν άμεσα τέρμα σε αυτές τις καταστάσεις όταν οφείλονται σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος· επικροτεί το γεγονός ότι σε ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποιούνται «τράπεζες υδάτων» ή ελάχιστες ποσοστώσεις νερού, σε μια προσπάθεια να βοηθηθούν οι πλέον ευάλωτοι πολίτες με το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, ώστε να υπάρχει εγγύηση για το νερό ως απαράγραπτη συνιστώσα των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

19.    καλεί την Επιτροπή, δεδομένων των συνεπειών της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές στην εκπόνηση μελέτης για ζητήματα που αφορούν την ανεπαρκή ύδρευση, μεταξύ άλλων ζητήματα πρόσβασης και οικονομικής προσιτότητας· προτρέπει την Επιτροπή να υποστηρίξει και να διευκολύνει περαιτέρω τη μη κερδοσκοπική συνεργασία μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης υδάτων, ώστε να βοηθηθούν όσοι δραστηριοποιούνται σε λιγότερο ανεπτυγμένες και αγροτικές περιοχές, με σκοπό τη στήριξη της πρόσβασης σε καλής ποιότητας νερό για όλους τους πολίτες σε αυτές τις περιοχές·

20.     καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τις περιοχές όπου η έλλειψη νερού αποτελεί υπάρχον ή ενδεχόμενο πρόβλημα και να βοηθήσει τα εν λόγω κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τις περιοχές, ιδίως στις αγροτικές περιφέρειες και στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, να αντιμετωπίσουν δεόντως το πρόβλημα·

21.    τονίζει ότι η εικαζόμενη ουδετερότητα της Επιτροπής όσον αφορά την ιδιοκτησία και τη διαχείριση των υδάτων έρχεται σε αντίθεση με τα προγράμματα ιδιωτικοποίησης που επιβάλλει η τρόικα σε ορισμένα κράτη μέλη·

22.    αναγνωρίζει ότι, όπως δηλώνεται στην ΟΠΥ, το νερό δεν είναι εμπόρευμα αλλά δημόσιο αγαθό ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια και υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι οι κανόνες της Συνθήκης απαιτούν να παραμένει ουδέτερη η ΕΕ σε σχέση με τις εθνικές αποφάσεις που διέπουν το καθεστώς ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων ύδρευσης, και κατά συνέπεια δεν θα πρέπει με κανέναν τρόπο να προωθεί την ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων ύδρευσης στο πλαίσιο ενός προγράμματος οικονομικής προσαρμογής ή οποιασδήποτε άλλης ενωσιακής διαδικασίας συντονισμού οικονομικής πολιτικής· δεδομένου ότι πρόκειται για υπηρεσίες κοινής ωφελείας και έτσι εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο το δημόσιο συμφέρον, καλεί την Επιτροπή να εξαιρέσει μόνιμα την ύδρευση και την αποχέτευση από τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς και από οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία, και να τις παρέχει σε προσιτές τιμές, και καλεί τόσο την Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η τεχνική, οικονομική και διοικητική διαχείρισή τους θα γίνεται με αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια·

23.    καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επανεξετάσουν εκ βάθρων τη διαχείριση των υδάτων δίνοντας έμφαση στην ενεργό συμμετοχή, η οποία νοείται ως μια διαφανής και ανοικτή διαδικασία λήψης αποφάσεων για τους πολίτες·

24.    αναγνωρίζει ότι στα ζητήματα ρύθμισης και ελέγχου είναι απαραίτητο να θωρακιστεί ο δημόσιος χαρακτήρας του νερού, προωθώντας δημόσια, διαφανή και συμμετοχικά πρότυπα διαχείρισης, στα οποία η αρχή που ασκεί τον δημόσιο έλεγχο θα έχει τη δυνατότητα σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις να παραχωρεί στοιχεία της διαχείρισης σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες, πάντα υπό αυστηρά ελεγχόμενους όρους και πάντα διασφαλίζοντας το δικαίωμα στον πόρο και σε επαρκή αποχέτευση·

25.    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν καθολική παροχή νερού σε προσιτές τιμές, υψηλή ποιότητα και δίκαιες συνθήκες εργασίας, με παράλληλη διασφάλιση του δημοκρατικού ελέγχου·

26.    καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν την προώθηση της εκπαίδευσης και εκστρατείες ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη διαφύλαξη και την εξοικονόμηση των υδάτινων πόρων, διασφαλίζοντας παράλληλα και την περαιτέρω συμμετοχή των πολιτών·

27.    καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι δεν εφαρμόζονται διακρίσεις κατά την πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης, εξασφαλίζοντας την παροχή τους σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των περιθωριοποιημένων ομάδων χρηστών·

28.    καλεί την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις δημοτικές αρχές στην ΕΕ που δεν διαθέτουν το απαραίτητο κεφάλαιο, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεχνική βοήθεια, σε διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους της ΕΕ και σε μακροπρόθεσμα δάνεια με προνομιακό επιτόκιο, ιδίως για λόγους συντήρησης και ανανέωσης των υποδομών ύδρευσης ώστε να εξασφαλίζεται η παροχή νερού υψηλής ποιότητας και να επεκταθούν οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης στις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, μεταξύ άλλων στους φτωχούς και τους κατοίκους των εξόχως απόκεντρων και απομακρυσμένων περιοχών· τονίζει τη σημασία της ανοιχτής, δημοκρατικής και συμμετοχικής διακυβέρνησης η οποία διασφαλίζει ότι οι αποδοτικότερες από πλευράς κόστους αποφάσεις σε σχέση με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων υλοποιούνται προς όφελος της κοινωνίας συνολικά· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν πλήρη διαφάνεια σε σχέση με τη χρήση και τον προορισμό των οικονομικών πόρων που δημιουργούνται μέσω του κύκλου διαχείρισης των υδάτων·

29.    αναγνωρίζει ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης είναι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα αλλά κοινό αγαθό, και κατά συνέπεια πρέπει να παρέχονται σε προσιτές τιμές που σέβονται το δικαίωμα του λαού σε ελάχιστη ποιότητα νερού και προβλέπουν την επιβολή προοδευτικών τελών· ζητεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την εφαρμογή ενός δίκαιου, ίσου, διαφανούς και επαρκούς τιμολογίου που θα εξασφαλίζει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υψηλής ποιότητας ανεξάρτητα από τους πόρους των πολιτών·

30.    σημειώνει ότι το νερό πρέπει να λογίζεται ως οικολογικό και κοινωνικό κεφάλαιο και όχι ως απλό στοιχείο παραγωγής·

31.    υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση στο νερό είναι απαραίτητη για τη γεωργία, προκειμένου να υλοποιηθεί το δικαίωμα σε επαρκή τροφή·

32.    καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει σθεναρά τις προσπάθειες των κρατών μελών για την ανάπτυξη και την αναβάθμιση υποδομών που παρέχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης, αποχέτευσης και παροχής πόσιμου νερού·

33.    θεωρεί ότι η οδηγία για το πόσιμο νερό έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη διαθεσιμότητα πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας σε όλες τις χώρες της ΕΕ και ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν αποφασιστικές δράσεις ώστε να αποκομίσουν τα περιβαλλοντικά και υγειονομικά οφέλη από την ενθάρρυνση της κατανάλωσης νερού από τη βρύση·

34.    υπενθυμίζει στα κράτη μέλη την ευθύνη που φέρουν για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία της ΕΕ για το πόσιμο νερό και όλη τη συναφή νομοθεσία· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι θα πρέπει να καθορίσουν τις προτεραιότητες ως προς τις δαπάνες τους και να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες για χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ στον τομέα των υδάτων που προβλέπονται στη νέα περίοδο δημοσιονομικού προγραμματισμού (2014-2020), ιδίως μέσω μιας επενδυτικής προτεραιότητας που θα επικεντρώνεται ειδικά στη διαχείριση των υδάτων·

35.    υπενθυμίζει τα συμπεράσματα της ειδικής έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την ενσωμάτωση των στόχων της πολιτικής υδάτων της ΕΕ στην κοινή γεωργική πολιτική, στην οποία αναφέρεται ότι «τα μέσα που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στο πλαίσιο της ΚΓΠ για την αντιμετώπιση των σχετικών με τα ύδατα ζητημάτων δεν έχουν κατορθώσει μέχρι στιγμής να επιτύχουν επαρκή πρόοδο προς την κατεύθυνση της επίτευξης των φιλόδοξων στόχων πολιτικής που τέθηκαν σε σχέση με τα ύδατα»· θεωρεί ότι η περαιτέρω ενσωμάτωση της πολιτικής υδάτων σε άλλες πολιτικές, όπως οι σχετικές με την γεωργία, έχει καίρια σημασία για να βελτιωθεί η ποιότητα των υδάτων στην Ευρώπη·

36.    υπογραμμίζει τη σημασία της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής της ΟΠΥ, της οδηγίας για τα υπόγεια ύδατα, της οδηγίας για το πόσιμο νερό και της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, και θεωρεί απαραίτητο να συντονιστεί καλύτερα η εφαρμογή τους με την εφαρμογή των οδηγιών για το θαλάσσιο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την προστασία από τις πλημμύρες· εκφράζει την ανησυχία του επειδή τα μέσα τομεακής πολιτικής της Ένωσης δεν συμβάλλουν επαρκώς στην επίτευξη των ποιοτικών περιβαλλοντικών προτύπων για τις ουσίες προτεραιότητας ούτε και στην επίτευξη του στόχου της σταδιακής εξάλειψης των απορρίψεων, εκπομπών και διαρροών επικίνδυνων ουσιών προτεραιότητας σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο α) και το άρθρο 16 παράγραφος 6 της ΟΠΥ· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη ότι η διαχείριση του νερού πρέπει να ενσωματωθεί ως εγκάρσιο στοιχείο κατά την επεξεργασία της νομοθεσίας που αφορά άλλες ουσιώδεις πτυχές του συγκεκριμένου πόρου, όπως η ενέργεια, η γεωργία, η αλιεία, ο τουρισμός κ.λπ., έτσι ώστε να προλαμβάνεται η ρύπανση, για παράδειγμα από παράνομους και ανεξέλεγκτους, επικίνδυνους χώρους διάθεσης αποβλήτων ή δραστηριότητες εξόρυξης ή έρευνας για κοιτάσματα πετρελαίου· υπενθυμίζει ότι για την πολλαπλή συμμόρφωση στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) καθορίζονται κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης με βάση τους υφιστάμενους νόμους της ΕΕ που ισχύουν για τους αγρότες, καθώς και κανόνες για την καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση που αφορούν, μεταξύ άλλων, και το νερό· υπενθυμίζει ότι οι αγρότες πρέπει να τηρούν αυτούς τους κανόνες για να λαμβάνουν στο ακέραιο τις ενισχύσεις της ΚΓΠ·

37.     ζητεί από τα κράτη μέλη:

         -                       να επιβάλουν την υποχρέωση στους φορείς εκμετάλλευσης υδάτων να αναφέρουν τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού στον λογαριασμό ύδρευσης·

         - να καταρτίζουν πολεοδομικά σχέδια σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων·

         - να αυξήσουν τους ελέγχους και να παρακολουθούν τους ρύπους, και να προγραμματίζουν άμεσες δράσεις με στόχο την απομάκρυνση και τον καθαρισμό των τοξικών ουσιών·

         - να λάβουν μέτρα για τη μείωση των σημαντικών διαρροών από αγωγούς στην Ευρώπη, και να ανανεώσουν τα ανεπαρκή δίκτυα υδροδότησης·

38.    θεωρεί αναγκαίο να καταρτιστεί σειρά προτεραιότητας ή ιεραρχική κλίμακα για τη βιώσιμη χρήση των υδάτων· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σχετικές αναλύσεις και προτάσεις·

39.    επισημαίνει ότι το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό υιοθετήθηκε από όλα τα κράτη μέλη που στήριξαν τη Διακήρυξη του ΟΗΕ και ότι υποστηρίζεται από μεγάλο αριθμό πολιτών και επιχειρήσεων της ΕΕ·

40.    τονίζει ότι η υποστήριξη της ΕΠΠ «Right2Water» και των στόχων της επιβεβαιώνεται και από τον μεγάλο αριθμό πολιτών που έχουν προβάλει ανοιχτά το ζήτημα του νερού, της ιδιοκτησίας και της παροχής του σε χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ελλάδα, η Φινλανδία, η Ισπανία, το Λουξεμβούργο, η Ιταλία και η Ιρλανδία·

41.    σημειώνει ότι, από το 1988, η Επιτροπή Αναφορών έχει λάβει σημαντικό αριθμό αναφορών από πολίτες της ΕΕ οι οποίοι εκφράζουν την ανησυχία τους για την παροχή και την ποιότητα του νερού και για τη διαχείριση των λυμάτων· εφιστά την προσοχή σε διάφορους αρνητικούς παράγοντες που επικρίνουν οι αναφέροντες – όπως είναι οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων, η αδυναμία των αρχών να ελέγξουν αποτελεσματικά την ποιότητα των υδάτων και οι παράτυπες ή παράνομες γεωργικές και βιομηχανικές πρακτικές – που ευθύνονται για την κακή ποιότητα των υδάτων και επηρεάζουν, κατά συνέπεια, το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων και των ζώων· θεωρεί ότι οι αναφορές αυτές είναι δηλωτικές του πραγματικού ενδιαφέροντος που τρέφουν οι πολίτες για την ορθή επιβολή και την περαιτέρω ανάπτυξη της ενωσιακής νομοθεσίας για τα ύδατα·

42.    παροτρύνει την Επιτροπή να λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες και τις προειδοποιήσεις που διατυπώνουν οι πολίτες σε αυτές τις αναφορές και να ανταποκριθεί σε αυτές, κυρίως με δεδομένο την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος της εξάντλησης των υδάτινων πόρων λόγω της κατασπατάλησης των πόρων και της κλιματικής αλλαγής, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος να προληφθεί η ρύπανση και η κακοδιαχείριση· εκφράζει την ανησυχία του για τον σημαντικό αριθμό διαδικασιών επί παραβάσει που αφορούν την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων·

43.    καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν επειγόντως τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών δεδομένου ότι αποτελούν βασικά στοιχεία για την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα, και να τα υλοποιήσουν δεόντως, σεβόμενα πλήρως τα υπερισχύοντα οικολογικά κριτήρια· εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν όλο και πιο συχνά καταστροφικές πλημμύρες, οι οποίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον τοπικό πληθυσμό· επισημαίνει ότι τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών στο πλαίσιο της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα και τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας στο πλαίσιο της οδηγίας για τις πλημμύρες, αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την αξιοποίηση συνεργειών μεταξύ των μέσων αυτών και συμβάλλουν στην παροχή ασφαλούς νερού σε επαρκείς ποσότητες, με παράλληλη μείωση του κινδύνου πλημμύρας· υπενθυμίζει, επιπλέον, ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να έχει έναν κεντρικό δικτυακό τόπο για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα, προκειμένου να διευκολύνεται η επισκόπηση της ποιότητας και της διαχείρισης των υδάτων·

Υπηρεσίες ύδρευσης και εσωτερική αγορά

44.    σημειώνει ότι σε χώρες της ΕΕ, μεταξύ άλλων στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, τη Γερμανία και την Ιταλία, η ενδεχόμενη ή υπαρκτή απώλεια του δημόσιου χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδρευσης έχει αναδειχθεί σε ζήτημα που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους πολίτες· υπενθυμίζει ότι η επιλογή του τρόπου διαχείρισης των υδάτων βασίζεται στην αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 της Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Πρωτόκολλο αριθ. 26 για τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, το οποίο επισημαίνει την ιδιαίτερη σημασία των δημόσιων υπηρεσιών για την κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ένωσης· υπενθυμίζει ότι οι επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης είναι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και έχουν ως γενική αποστολή να εξασφαλίζουν ότι παρέχεται στο σύνολο του πληθυσμού νερό υψηλής ποιότητας σε κοινωνικά αποδεκτές τιμές και να ελαχιστροποιούν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αποβλήτων·

45.    τονίζει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Επιτροπή πρέπει να παραμένει ουδέτερη σε σχέση με τις αποφάσεις των κρατών μελών που αφορούν την ιδιοκτησία των υπηρεσιών ύδρευσης και δεν πρέπει να προωθεί την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης είτε μέσω της νομοθεσίας είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο·

46.    σημειώνει την αυξανόμενη τάση επαναφοράς των υπηρεσιών ύδρευσης σε δημόσιο έλεγχο η οποία παρατηρείται σε αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας· υπενθυμίζει ότι η επιλογή της επαναφοράς των υπηρεσιών ύδρευσης σε δημοτικό έλεγχο πρέπει να εξακολουθήσει να εξασφαλίζεται στο μέλλον χωρίς κανέναν περιορισμό και μπορεί να παραμένει υπό τοπική διαχείριση εάν αυτό επιλέξει η αρμόδια δημόσια αρχή· υπενθυμίζει ότι το νερό είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και ότι θα πρέπει να είναι πρακτικά και οικονομικά προσιτό για όλους· επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη έχουν καθήκον να διασφαλίσουν ότι το νερό εξασφαλίζεται για όλους, ανεξάρτητα από φορέα εκμετάλλευσης, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι φορείς αυτοί παρέχουν ασφαλές πόσιμο νερό και βελτιωμένες υπηρεσίες αποχέτευσης·

47.    τονίζει ότι ο ειδικός χαρακτήρας των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως η παραγωγή, η διανομή και η επεξεργασία, καθιστούν επιτακτική την αφαίρεσή τους από οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία διαπραγματεύεται ή εξετάζει η ΕΕ· παροτρύνει την Επιτροπή να προβλέψει μια νομικά δεσμευτική εξαίρεση για τις υπηρεσίες ύδρευσης στις διαπραγματεύσεις που είναι σε εξέλιξη για τη διατλαντική εταιρική σχέση συναλλαγών και επενδύσεων (ΤΤΙΡ) και τη συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (TiSA)· τονίζει ότι όλες οι μελλοντικές εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες πρέπει να περιλαμβάνουν ρήτρες για την πραγματική πρόσβαση στο πόσιμο νερό για τον πληθυσμό της τρίτης χώρας που αφορά η εκάστοτε συμφωνία, σύμφωνα με την από μακρού δέσμευση της Ένωσης στη βιώσιμη ανάπτυξη και τα δικαιώματα του ανθρώπου, και ότι η πραγματική πρόσβαση στο πόσιμο νερό για τον πληθυσμό της τρίτης χώρας που αφορά η εκάστοτε συμφωνία πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου·

48.    υπενθυμίζει τον σημαντικό αριθμό αναφορών που αντιτίθενται στο να περιληφθούν στις διαπραγματεύσεις για την TTIP βασικές δημόσιες υπηρεσίες όπως το νερό και η αποχέτευση· ζητεί από την Επιτροπή να ενισχύσει τη λογοδοσία των προμηθευτών νερού·

49.    καλεί την Επιτροπή να ενεργήσει ως παράγοντας διευκόλυνσης της συνεργασίας μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης υδάτων μέσα από την ανταλλαγή βέλτιστων ρυθμιστικών και άλλων πρακτικών και πρωτοβουλιών, αμοιβαίας μάθησης και κοινής εμπειρίας, και υποστηρίζοντας εθελοντικά εγχειρήματα συγκριτικής αξιολόγησης· χαιρετίζει την έκκληση της ανακοίνωσης της Επιτροπής για αυξημένει διαφάνεια στον τομέα των υδάτων και αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί μέχρι στιγμής, επισημαίνοντας παράλληλα ότι κάθε εγχείρημα συγκριτικής αξιολόγησης πρέπει να έχει εθελοντικό χαρακτήρα, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές διαφορές στις υπηρεσίες ύδρευσης και τις περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες ανά την Ευρώπη· παρατηρεί περαιτέρω ότι κάθε τέτοιο εγχείρημα που θα περιλαμβάνει μόνο οικονομικούς δείκτες δεν πρέπει να θεωρηθεί ισοδύναμο με μέτρα διαφάνειας και ότι πρέπει να συμπεριληφθούν άλλα κριτήρια καίρια για τους πολίτες, όπως η ποιότητα του νερού, μέτρα για την άμβλυνση των προβλημάτων οικονομικής προσιτότητας, πληροφορίες σχετικά με το ποσοστό του πληθυσμού που έχει πρόσβαση σε επαρκή ύδρευση και τα επίπεδα δημόσιας συμμετοχής στη διαχείριση των υδάτων, κατά τρόπο κατανοητό τόσο στους πολίτες όσο και στις ρυθμιστικές αρχές·

50.    τονίζει τη σημασία των εθνικών ρυθμιστικών αρχών όσον αφορά την εξασφάλιση δίκαιου και ανοιχτού ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών, τη διευκόλυνση της ταχύτερης εφαρμογής καινοτόμων λύσεων και τεχνικής προόδου, την προώθηση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών ύδρευσης, και τη διασφάλιση της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών· καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει πρωτοβουλίες για ρυθμιστική συνεργασία στην ΕΕ, προκειμένου να επιταχυνθεί η συγκριτική αξιολόγηση, η αμοιβαία μάθηση και η ανταλλαγή βέλτιστων ρυθμιστικών πρακτικών·

51.    πιστεύει ότι θα πρέπει να διενεργηθεί αξιολόγηση των ευρωπαϊκών έργων και προγραμμάτων ύδρευσης και αποχέτευσης από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου να διαμορφωθούν κατάλληλες πολιτικές, κατευθυντήριες γραμμές και πρακτικές· καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει ένα σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης (ποιότητα νερού, οικονομική προσιτότητα, βιωσιμότητα, κάλυψη, κλπ.) προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε ολόκληρη την ΕΕ και ως μέσο ενίσχυσης του ρόλου των πολιτών·

52.    υπενθυμίζει ότι οι συμβάσεις παραχώρησης που αφορούν τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης διέπονται από τις αρχές της Συνθήκης και πρέπει να ανατίθενται σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων·

53.    τονίζει ότι η παραγωγή, η διανομή και η επεξεργασία του νερού και οι υπηρεσίες αποχέτευσης πρέπει να παραμείνουν εκτός της οδηγίας για τις συμβάσεις παραχώρησης και εκτός οποιασδήποτε μελλοντικής αναθεώρησης αυτής·

54.    υπενθυμίζει ότι η οδηγία 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά αντιμετώπισε την ισχυρή αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών σε πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων που έχουν σχέση με τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, όπως είναι οι υπηρεσίες διανομής και παροχής νερού, καθώς και η διαχείριση των λυμάτων· υπενθυμίζει ότι τελικά τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αναγκάστηκαν να συμπεριλάβουν αυτούς τους τομείς στις υπηρεσίες που δεν μπορούν να απελευθερωθούν·

55.    επισημαίνει τη σημασία των συμπράξεων μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα όσον αφορά την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε μη κερδοσκοπική βάση μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης υδάτων και επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει για πρώτη φορά στην ανακοίνωσή της τη σημασία των συμπράξεων μεταξύ φορέων του δημοσίου·

56.    επικροτεί τις επιτυχείς προσπάθειες ορισμένων δήμων να ενισχύσουν τη δημόσια συμμετοχή στη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και την προστασία των υδάτινων πόρων και υπενθυμίζει ότι τα τοπικά θεσμικά όργανα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτων·

57.    καλεί την Επιτροπή των Περιφερειών να συμμετάσχει πιο ενεργά στην εν λόγω ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών, προκειμένου να ενθαρρύνει τις περιφερειακές αρχές να εμπλακούν περισσότερο στο ζήτημα·

58.    υπενθυμίζει την υποχρέωση να διασφαλίζεται η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και σε πληροφορίες όσον αφορά περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς και η συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση του Aarhus· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές τους να σέβονται τις αρχές και τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση του Aarhus· υπενθυμίζει ότι η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τα δικαιώματά τους είναι θεμελιώδους σημασίας προκειμένου να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να ενεργήσει προδραστικά διοργανώνοντας εκστρατεία για την ενημέρωση των ευρωπαίων πολιτών όσον αφορά τα επιτεύγματα της εν λόγω Σύμβασης του Aarhus στον τομέα της διαφάνειας και τα αποτελεσματικά μέσα που έχουν οι πολίτες στη διάθεσή τους, και να συμμορφωθεί προς τις διατάξεις που αφορούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διαμορφώσει κριτήρια διαφάνειας, λογοδοσίας και συμμετοχής ως μέσο για τη βελτίωση των επιδόσεων, της βιωσιμότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών ύδρευσης·

59.    παροτρύνει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να κινηθούν προς την κατεύθυνση μιας πραγματικής κοινωνικής συμφωνίας για το νερό, με στόχο να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα, τη σταθερότητα και την ασφαλή διαχείριση του πόρου, εφαρμόζοντας κυρίως πολιτικές όπως η θέσπιση ταμείων αλληλεγγύης ή άλλους μηχανισμούς κοινωνικής δράσης στον τομέα της ύδρευσης για να στηρίξουν άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης προκειμένου να κατοχυρωθεί η πτυχή της ασφάλειας του εφοδιασμού και να μην διακυβευθεί το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό· ενθαρρύνει επίσης όλα τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς κοινωνικής δράσης όπως αυτοί που υπάρχουν ήδη σε ορισμένες χώρες της ΕΕ και διασφαλίζουν την παροχή πόσιμου νερού στους πολίτες που βρίσκονται σε πραγματική επισφαλή κατάσταση·

60.    καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να οργανώσει φόρουμ για την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά το κοινωνικό σκέλος της πολιτικής για τα ύδατα·

61.    εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι η άρνηση παροχής νερού και αποχέτευσης σε μειονεκτούσες και ευάλωτες κοινότητες χρησιμοποιείται ως μέσο καταναγκασμού σε ορισμένα κράτη μέλη· επαναλαμβάνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη, το κλείσιμο των δημόσιων γεωτρήσεων από τις αρχές κατέστησε δύσκολη την πρόσβαση των πλέον ευάλωτων ομάδων στην ύδρευση·

62.    σημειώνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας και επίσης να εξασφαλίζουν ότι οι έχοντες ανάγκη θα έχουν πρόσβαση σε οικονομικά προσιτό νερό καλής ποιότητας·

63.    καλεί κάθε κράτος μέλος να διορίσει διαμεσολαβητή υπηρεσιών ύδρευσης, ώστε να εξασφαλίζεται ότι ζητήματα που αφορούν το νερό, όπως καταγγελίες και προτάσεις για την ποιότητα και την πρόσβαση στις υπηρεσίες ύδρευσης, θα διεκπεραιώνονται από έναν ανεξάρτητο φορέα·

64.    προτρέπει τις επιχειρήσεις ύδρευσης να επανεπενδύουν τα οικονομικά τους έσοδα που προέρχονται από τον κύκλο διαχείρισης των υδάτων στη διατήρηση και βελτίωση των υπηρεσιών ύδρευσης και στην προστασία των υδάτινων πόρων· υπενθυμίζει ότι η αρχή της κάλυψης του κόστους των υπηρεσιών ύδρευσης περιλαμβάνει το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος των πόρων, με σεβασμό αφενός των αρχών της δικαιοσύνης, της διαφάνειας και του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και αφετέρου των υποχρεώσεων των κρατών μελών να εφαρμόζουν την υποχρέωση κάλυψης κόστους κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο εφόσον τούτο δεν θέτει σε κίνδυνο τους σκοπούς και την επίτευξη των στόχων της ΟΠΥ· συνιστά να σταματήσουν πρακτικές κατά τις οποίες οικονομικοί πόροι εκτρέπονται από τον τομέα της ύδρευσης για να χρηματοδοτηθούν άλλες πολιτικές, μεταξύ άλλων όταν στους λογαριασμούς ύδατος προστίθενται τέλη παραχώρησης τα οποία δεν εισπράττονται για να επενδυθούν σε υποδομές ύδρευσης· υπενθυμίζει την ανησυχητική κατάσταση των υποδομών σε ορισμένα κράτη μέλη, όπου νερό σπαταλιέται εξαιτίας των ακατάλληλων και απαρχαιωμένων δικτύων διανομής και προτρέπει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις επενδύσεις στις υποδομές καθώς και σε άλλες υπηρεσίες ύδρευσης, ως βάση για την εξασφάλιση του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό στο μέλλον·

65.    καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει δεσμευτική νομοθεσία προκειμένου να διασφαλίσει ότι όλες οι πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων θα κοινοποιούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες σε όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες με τρόπο εύκολα προσβάσιμο και κατανοητό, καθώς και να διασφαλίσει ότι οι πολίτες θα ενημερώνονται πλήρως και θα συμμετέχουν στις διαβουλεύσεις εγκαίρως σχετικά με όλα τα σχέδια διαχείρισης υδάτων· σημειώνει ακόμη ότι, στη δημόσια διαβούλευση που δρομολόγησε η Επιτροπή, το 80% των συμμετεχόντων έκρινε ότι η βελτίωση της διαφάνειας στο θέμα της παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων έχει ζωτική σημασία·

66.    καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί προσεκτικά τη χρήση της άμεσης και έμμεσης χρηματοδότησης της ΕΕ για έργα διαχείρισης υδάτων και να διασφαλίζει ότι τα κονδύλια αυτά διοχετεύονται αποκλειστικά στα έργα για τα οποία προορίζονται, λαμβανομένου υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει ζωτική σημασία για την άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των πολιτών της ΕΕ και για την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στην ΕΕ· καλεί προς τούτο το Ελεγκτικό Συνέδριο να ελέγχει προσεκτικά κατά πόσον εφαρμόζονται σωστά τα κριτήρια της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας·

67.    ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη την τρέχουσα έλλειψη επενδύσεων στην ισόρροπη διαχείριση των υδάτων, δεδομένου ότι το νερό είναι ένα από τα αγαθά που μοιράζονται οι πολίτες της ΕΕ·

68.    ζητεί, επομένως, αυξημένη διαφάνεια στους φορείς εκμετάλλευσης υδάτων, ιδίως μέσω της ανάπτυξης ενός κώδικα ιδιωτικής και δημόσιας διακυβέρνησης για τις επιχειρήσεις ύδρευσης στην ΕΕ· υποστηρίζει ότι ο εν λόγω κώδικας πρέπει να βασίζεται στην αρχή της αποδοτικότητας και θα πρέπει πάντοτε να υπόκειται στις διατάξεις της ΟΠΥ στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικονομίας, των υποδομών και της συμμετοχής του κοινού· ζητεί επίσης την ίδρυση ενός εθνικού ρυθμιστικού φορέα·

69.    ζητεί από την Επιτροπή να σέβεται την αρχή της επικουρικότητας και τις αρμοδιότητες στον τομέα των υδάτων τόσο σε επίπεδο αρμοδιοτήτων των διαφόρων βαθμίδων διακυβέρνησης όσο και τους τοπικούς συνδέσμους ύδρευσης που διαχειρίζονται την υπηρεσία ύδρευσης (πηγές νερού και διατήρησή τους)·

70.    εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως στα κράτη μέλη· ζητεί να διατεθούν χρηματοδοτικοί πόροι της Ένωσης κατά προτεραιότητα σε περιοχές όπου η περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ δεν τηρείται, μεταξύ άλλων και όσον αφορά την επεξεργασία των λυμάτων· σημειώνει ότι τα ποσοστά συμμόρφωσης έχουν αποδειχθεί υψηλότερα όπου γίνεται ανάκτηση κόστους και εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», και ζητεί από την Επιτροπή να επανεξετάσει την καταλληλότητα των υφιστάμενων μέσων, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος·

71.    επισημαίνει ότι ο τομέας των υπηρεσιών ύδρευσης έχει τεράστιες δυνατότητες δημιουργίας θέσεων απασχόλησης μέσω της περιβαλλοντικής ενσωμάτωσης και της τόνωσης της καινοτομίας με τη βοήθεια της μεταφοράς τεχνολογίας μεταξύ των τομέων, καθώς και μέσω της εφαρμογής της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας στον πλήρη κύκλο διαχείρισης των υδάτων. Ζητεί, ως εκ τούτου, να ληφθεί ιδίως υπόψη η προώθηση της βιώσιμης χρήσης του νερού ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας·

72.    προτρέπει την Επιτροπή, σε οποιαδήποτε αναθεώρηση της ΟΠΥ να μεριμνήσει ώστε οι ποσοτικές αξιολογήσεις των προβλημάτων οικονομικής προσιτότητας του νερού να καταστούν υποχρεωτική απαίτηση για τις εκθέσεις των κρατών μελών σχετικά με την εφαρμογή της ΟΠΥ·

73.    ζητεί από την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) για οποιαδήποτε ζητήματα οικονομικής προσιτότητας του νερού στα 28 κράτη μέλη·

74.    υπενθυμίζει ότι η ορθή διαχείριση των υδάτων αναδεικνύεται, από οικολογική και περιβαλλοντική άποψη, σε προτεραιότητα για τις επόμενες δεκαετίες, δεδομένου ότι εξυπηρετεί ανάγκες στον ενεργειακό και αγροτικό τομέα και υπακούει σε οικονομικές και κοινωνικές επιταγές·

Εσωτερίκευση του κόστους της ρύπανσης

75.    υπενθυμίζει ότι, μέσω των λογαριασμών ύδρευσης, οι πολίτες της ΕΕ επωμίζονται το κόστος του καθαρισμού και της επεξεργασίας των υδάτων και τονίζει ότι η εφαρμογή πολιτικών που θα συνδυάζουν και θα εξισορροπούν αποτελεσματικά τους στόχους της προστασίας των υδάτινων πόρων με την εξοικονόμηση δαπανών, όπως προσεγγίσεις «ελέγχου στην πηγή», είναι λύση αποτελεσματικότερη και προτιμότερη από οικονομική άποψη· υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος του 2015 σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, πάνω από το 40% των ποταμών και των παράκτιων υδάτων πλήττονται από τη διάχυτη ρύπανση που προκαλεί η γεωργία, ενώ το 20-25% αντιμετωπίζουν ρύπανση που προέρχεται από σημειακές πηγές όπως βιομηχανικές δομές, αποχετευτικά δίκτυα και δίκτυα διαχείρισης λυμάτων· υπογραμμίζει τη σημασία της αποτελεσματικής εφαρμογής της ΟΠΥ και της οδηγίας για το πόσιμο νερό, του καλύτερου συντονισμού όσον αφορά την εφαρμογή τους, της μεγαλύτερης συνέπειας κατά την κατάρτιση νομοθεσίας και της λήψης περισσότερο προορατικών μέτρων για την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων και την αισθητή αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού σε όλους τους τομείς (βιομηχανίες, νοικοκυριά, γεωργία, δίκτυα διανομής) υπενθυμίζει ότι η εξασφάλιση βιώσιμης προστασίας φυσικών περιοχών, όπως τα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων, είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη και καίρια για την παροχή πόσιμου νερού, ενώ μειώνει το κόστος για τους πολίτες και τους φορείς εκμετάλλευσης·

Η αναπτυξιακή και εξωτερική πολιτική της ΕΕ για το νερό

76.    τονίζει ότι οι αναπτυξιακές πολιτικές της ΕΕ θα πρέπει να ενσωματώσουν πλήρως την καθολική πρόσβαση στην ύδρευση και την αποχέτευση μέσω της προώθησης συμπράξεων μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα οι οποίες βασίζονται σε μη κερδοσκοπικές αρχές και στην αλληλεγγύη μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης υδάτων και εργαζομένων σε διάφορες χώρες, και με την αξιοποίηση ενός φάσματος μηχανισμών από τις συμπράξεις μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών με μερισμό γνώσεων, έως και προγράμματα ανάπτυξης και συνεργασίας σε αυτό τον τομέα· επαναλαμβάνει ότι οι αναπτυξιακές πολιτικές των κρατών μελών θα πρέπει να αναγνωρίζουν το ανθρώπινο δικαίωμα στην πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, και ότι μια προσέγγιση που βασίζεται στα δικαιώματα απαιτεί στήριξη στα νομοθετικά πλαίσια, χρηματοδότηση και ενίσχυση της φωνής της κοινωνίας των πολιτών, για να εφαρμοστούν αυτά τα δικαιώματα στην πράξη·

77.    επιβεβαιώνει ότι η πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα συνιστά βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και θεωρεί ότι οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν καθήκον να πραγματοποιήσουν την εν λόγω υποχρέωση·

78.    επισημαίνει, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ και τις απαιτήσεις της, τη σημασία της τακτικής αξιολόγησης της ποιότητας, καθαρότητας και ασφάλειας του νερού και των υδάτινων πόρων εντός της ΕΕ, καθώς και εκτός των συνόρων αυτής·

79.    υπογραμμίζει ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στη βοήθεια σε σχέση με την παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού και αποχέτευσης κατά την κατανομή των πόρων της ΕΕ και τον προγραμματισμό της βοήθειας· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει κατάλληλη χρηματοδοτική στήριξη για τις δράσεις ανάπτυξης δυναμικού στον τομέα της ύδρευσης, με βάση και σε συνεργασία με υφιστάμενες διεθνείς πλατφόρμες και πρωτοβουλίες·

80.    επισημαίνει ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στον τομέα της ύδρευσης, της αποχέτευσης και της υγιεινής (WASH) στις αναπτυσσόμενες χώρες, τόσο σε επίπεδο επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ) όσο και σε επίπεδο εθνικών προϋπολογισμών· υπενθυμίζει ότι η διαχείριση των υδάτων αποτελεί συλλογική ευθύνη· υποστηρίζει την ευρύτητα πνεύματος όσον αφορά τους διαφορετικούς τρόπους παροχής βοήθειας, αλλά και την αυστηρή τήρηση των αρχών της αποτελεσματικότητας της ανάπτυξης, τη συνεκτικότητα της πολιτικής για την ανάπτυξη και την αταλάντευτη εστίαση στην εξάλειψη της φτώχειας και τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της ανάπτυξης· υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στην υλοποίηση των έργων σε αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και την αρχή της κοινοτικής ιδιοκτησίας·

81.    τονίζει ότι παρόλο που σημειώνεται πρόοδος για την επίτευξη του αναπτυξιακού στόχου της Χιλιετίας σχετικά με το ασφαλές πόσιμο νερό, 748 εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται πρόσβασης σε βελτιωμένη παροχή νερού και εκτιμάται ότι τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό μολυσμένο από περιττώματα και ο στόχος της αποχέτευσης απέχει πολύ από την εκπλήρωσή του·

82.    υπενθυμίζει ότι η εξασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των υπόγειων υδάτων είναι απαραίτητη για τη μείωση της φτώχειας και την κοινή ευημερία, δεδομένου ότι τα υπόγεια ύδατα μπορούν να παράσχουν μια βελτιωμένη πηγή πόσιμου νερού για εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σε φτωχές αστικές και αγροτικές περιοχές·

83.    καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει το νερό ως στοιχείο του Προγράμματος Δράσης για την Αλλαγή, παράλληλα με τη βιώσιμη γεωργία·

84.    πιστεύει ότι το νερό πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο των εργασιών που αφορούν την προετοιμασία δύο μεγάλων διεθνών γεγονότων του 2015, δηλαδή της συνόδου κορυφής για την ατζέντα μετά το 2015 και της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP21)· υποστηρίζει σθεναρά, στο πλαίσιο αυτό, τη συμπερίληψη φιλόδοξων και μακρόπνοων στόχων για την ύδρευση και την αποχέτευση, όπως ο 6ος στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) σχετικά με την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων και των υποδομών αποχέτευσης για όλους έως το 2030, που πρέπει να εγκριθεί τον Σεπτέμβριο του 2015· επαναλαμβάνει ότι η εξάλειψη της φτώχειας μέσω της διαδικασίας μετά το 2015 είναι εφικτή μόνο εάν εξασφαλίσουμε την πρόσβαση όλων, παντού, σε καθαρό νερό, στοιχειώδη αποχέτευση και υγιεινή· τονίζει ότι η πραγματοποίηση όλων των ΣΒΑ απαιτεί την κινητοποίηση πολύ μεγαλύτερης χρηματοδότησης για την ανάπτυξη από αυτήν που παρέχεται αυτή τη στιγμή, τόσο για τις ανεπτυγμένες όσο και για τις αναπτυσσόμενες χώρες· ζητεί τη δημιουργία ενός παγκόσμιου μηχανισμού ελέγχου για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό, τη βιώσιμη χρήση και ανάπτυξη των υδάτινων πόρων, καθώς και την ενίσχυση της δίκαιης, συμμετοχικής και υπεύθυνης διαχείρισης των υδάτων σε όλες τις χώρες· ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι αυτή η βοήθεια δαπανάται αποτελεσματικά και ότι είναι καλύτερα στοχοθετημένη στον τομέα WASH υπό το πρίσμα του αναπτυξιακού θεματολογίου για μετά το 2015·

85.    υπογραμμίζει τον αυξημένο κίνδυνο λειψυδρίας λόγω της κλιματικής αλλαγής· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν, μεταξύ των θεμάτων της COP21, τη στρατηγική διαχείριση των υδάτινων πόρων και τα μακροπρόθεσμα σχέδια προσαρμογής, ώστε να ενσωματωθεί μια ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή προσέγγιση του ζητήματος των υδάτων στη μελλοντική παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα· τονίζει ότι οι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή υποδομές ύδρευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας· επαναλαμβάνει ότι χωρίς συνεχείς προσπάθειες για τον μετριασμό των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής καθώς και τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, η πρόοδος προς τους στόχους μείωσης της φτώχειας, τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε όλες τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές της διαστάσεις, μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο·

86.    σημειώνει με ανησυχία ότι η έλλειψη πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση στον αναπτυσσόμενο κόσμο μπορεί να έχει δυσανάλογες επιπτώσεις στα κορίτσια και τις γυναίκες, ιδίως όταν είναι σε ηλικία σχολικής φοίτησης οπόταν τα ποσοστά συχνών απουσιών και πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου έχουν συνδεθεί με την έλλειψη καθαρής, ασφαλούς και προσβάσιμης αποχέτευσης·

87.    ζητεί η κατανομή της χρηματοδότησης της Ένωσης και των κρατών μελών να αντανακλά τις συστάσεις του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ σχετικά με το ανθρώπινο δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, ιδίως όσον αφορά την προώθηση των υποδομών μικρής κλίμακας και τη διάθεση περισσότερων κεφαλαίων για λειτουργία και συντήρηση, δημιουργία δυναμικού και ευαισθητοποίηση του κοινού·

88.    επισημαίνει με ανησυχία ότι, σύμφωνα με τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για το ανθρώπινο δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, οι άνθρωποι που ζουν γενικότερα σε φτωχογειτονιές πρέπει να πληρώνουν περισσότερα από ό,τι εκείνοι που ζουν σε νόμιμους οικισμούς για να δέχονται ανοργάνωτες και κακής ποιότητας υπηρεσίες· καλεί τις αναπτυσσόμενες χώρες να δώσουν προτεραιότητα σε κονδύλια του προϋπολογισμού για την παροχή υπηρεσιών σε μειονεκτούντες και απομονωμένους ανθρώπους·

89.    υπενθυμίζει ότι, σε περίπτωση έλλειψης των πλέον πρόσφατων καινοτόμων τεχνολογιών καθαρισμού και εξοικονόμησης υδάτων, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η βέλτιστη ποσότητα νερού ανά άτομο είναι μεταξύ 100 και 200 λίτρων ημερησίως, ενώ σημειώνει ότι απαιτούνται 50 ως 100 λίτρα για να ικανοποιηθούν οι βασικές ανάγκες και να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την υγεία· επισημαίνει ότι σύμφωνα με τα αναγνωρισμένα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, ο καθορισμός μιας ελάχιστης ποσόστωσης ανά άτομο είναι απαραίτητος για να ικανοποιηθούν οι βασικές ανάγκες των πληθυσμών σε νερό·

90.    τονίζει ότι η πρόσβαση σε νερό για την κάλυψη βασικών αναγκών θα πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, όπως υποστηρίζεται έμμεσα και άμεσα από το διεθνές δίκαιο, τις διακηρύξεις και την κρατική πρακτική·

91.    καλεί τις κυβερνήσεις, τους οργανισμούς διεθνούς βοήθειας, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και τις τοπικές κοινότητες να εργαστούν για την παροχή νερού σε όλους τους ανθρώπους με στόχο την κάλυψη των βασικών αναγκών τους και να εγγυηθούν ότι η πρόσβαση στο νερό συνιστά ανθρώπινο δικαίωμα·

92.    καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν βάσει των κατευθυντήριων γραμμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μια τιμολογιακή πολιτική που θα σέβεται το δικαίωμα των ατόμων στην ελάχιστη ποσότητα νερού ζωτικής σημασίας και θα καταπολεμά τη κατασπατάληση, προβλέποντας την επιβολή προοδευτικού τιμολογίου ανάλογα με την ποσότητα του νερού που καταναλώνεται·

93.    ενθαρρύνει τη λήψη μέτρων για τη διασφάλιση της ορθολογικής κατανάλωσης νερού, ώστε να αποφεύγεται η κατασπατάληση·

94.    επαινεί ορισμένους φορείς εκμετάλλευσης υδάτων που διαθέτουν ένα ποσοστό του ετήσιου κύκλου εργασιών τους σε συμπράξεις του τομέα ύδρευσης σε αναπτυσσόμενες χώρες και προτρέπει τα κράτη μέλη και την ΕΕ να διαμορφώσουν το απαραίτητο νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη παρόμοιων συμπράξεων·

95.    ζητεί την αποτελεσματική παρακολούθηση των έργων που εκτελούνται με εξωτερική βοήθεια· τονίζει την ανάγκη παρακολούθησης των χρηματοδοτικών στρατηγικών και των προϋπολογισμών, προκειμένου να διασφαλιστεί η αντιμετώπιση των υφιστάμενων αποκλίσεων και ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στο νερό μέσω των διατιθέμενων κεφαλαίων, καθώς και να τηρηθούν οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσον αφορά τη μη εισαγωγή διακρίσεων, την ισοτιμία και την πρόσβαση στην ενημέρωση και τη συμμετοχή·

96.    ζητεί από την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στον εκσυγχρονισμό των γηρασκόντων δικτύων πόσιμου νερού στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, εντάσσοντας αυτά τα έργα στον κατάλογο των έργων της Ένωσης, σεβόμενη παράλληλα τη γενική αρχή ότι τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα δεν πρέπει να δημιουργούν κέρδος για τους αποδέκτες αλλά να τους βοηθούν να επιτυγχάνουν χρηματοοικονομικό ισοζύγιο· τονίζει τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα που θα έχουν αυτά τα έργα ως προς τη δημιουργία μη μετεγκαταστάσιμων θέσεων απασχόλησης, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην τόνωση της πράσινης οικονομίας στην Ευρώπη·

97.    προτρέπει την Επιτροπή να προωθήσει την ανταλλαγή γνώσεων προκειμένου τα κράτη μέλη να διενεργήσουν διαγνωστικούς ελέγχους για την κατάσταση των δικτύων, οι οποίοι θα επιτρέψουν την έναρξη των εργασιών εκσυγχρονισμού και τον τερματισμό της σπατάλης·

98.    επιθυμεί να αυξηθεί η διαφάνεια για την καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με το νερό και την εξοικονόμηση των υδάτινων πόρων· ενθαρρύνει για τον σκοπό αυτό την Επιτροπή να συνεχίσει το έργο της με τα κράτη μέλη, προκειμένου να ανταλλάξουν εθνικές εμπειρίες σχετικά με την εφαρμογή συστημάτων πληροφόρησης για το νερό·

99.    καλεί την Επιτροπή να εξετάσει κατά πόσον είναι σκόπιμο να επεκταθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι μηχανισμοί χρηματοδοτικής στήριξης στον τομέα της διεθνούς συνεργασίας για τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης·

100.    υπογραμμίζει ότι η αποτελεσματική και δίκαιη διαχείριση των υδάτινων πόρων εξαρτάται από την ικανότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών· ως εκ τούτου, καλεί την ΕΕ να στηρίξει περαιτέρω την ενίσχυση της διακυβέρνησης των υδάτινων πόρων και των υποδομών ύδρευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, καλύπτοντας παράλληλα ιδίως τις ανάγκες των ευάλωτων αγροτικών πληθυσμών·

101.  υποστηρίζει την παγκόσμια πλατφόρμα αλληλεγγύης για το νερό (Global Water Solidarity Platform) που δρομολογήθηκε από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) προκειμένου να συμμετάσχουν οι τοπικές αρχές στην εξεύρεση λύσεων στις προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό· επιδοκιμάζει επίσης την πρωτοβουλία «1% αλληλεγγύη για το νερό και την αποχέτευση» και τις υπόλοιπες πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει οι πολίτες και οι αρχές ορισμένων κρατών μελών για να υποστηρίξουν τα έργα στις αναπτυσσόμενες χώρες με κεφάλαια από τα τέλη κατανάλωσης· επισημαίνει ότι οι εν λόγω πρωτοβουλίες έχουν τεθεί σε εφαρμογή από πολλές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας του τομέα ύδρευσης· επαναλαμβάνει την έκκληση που απηύθυνε προς την Επιτροπή να ενθαρρύνει τους διακανονισμούς αλληλεγγύης σε αυτόν και σε άλλους τομείς, για παράδειγμα μέσω της διάδοσης πληροφοριών ή της διευκόλυνσης των συμπράξεων και της ανταλλαγής εμπειριών, μεταξύ άλλων μέσω μιας ενδεχόμενης σύμπραξης της Επιτροπής και των κρατών μελών, με συμπληρωματική ενωσιακή χρηματοδότηση σε προγράμματα που υλοποιούνται μέσω αυτής της πρωτοβουλίας· ειδικότερα, ενθαρρύνει την προώθηση συμπράξεων μεταξύ δημοσίων φορέων στον τομέα των εγκαταστάσεων ύδρευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, σύμφωνα με την Παγκόσμια συμμαχία για τη σύμπραξη των φορέων ύδρευσης (Global Water Operators' Partnership Alliance (GWOPA)), που συντονίζεται από το πρόγραμμα του ΟΗΕ «UN Habitat»·

102.  ζητεί από την Επιτροπή να επαναφέρει το μέσο «Water Facility» που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό για τη βελτίωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες ύδρευσης των αναπτυσσόμενων χωρών, προωθώντας δράσεις που ενισχύουν τις ικανότητες των τοπικών πληθυσμών·

103.  επικροτεί το γεγονός ότι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης εκδηλώνεται ισχυρή στήριξη προς το ψήφισμα του ΟΗΕ για την αναγνώριση της πρόσβασης σε καθαρό νερό και αποχέτευση ως ανθρώπινου δικαιώματος·

°

°    °

104.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

  • [1]  ΕΕ L 330 της 5.12.1998, σ. 32.
  • [2]  ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1.
  • [3]  ΕΕ L 65 της 11.3.2011, σ. 1.
  • [4]  ΕΕ L 94 της 28.3.2014, σ. 1.
  • [5]  Δεν είναι ακόμη διαθέσιμη στην Επίσημη Εφημερίδα.
  • [6]  A/RES/64/292.
  • [7]  A/RES/68/157.
  • [8]  ΕΕ C 9 E της 15.1.2010, σ. 33.
  • [9]  ΕΕ C 349 E της 29.11.2013, σ. 9.
  • [10]  Κείμενα που εγκρίθηκαν P8_TA(2014)0059.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Από 1ης Απριλίου 2012, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών είναι διαθέσιμη ως νέος μηχανισμός συμμετοχικής δημοκρατίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δηλώσει την επιθυμία της να αναλάβουν οι πολίτες πιο ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική διαδικασία και αυτό το μοναδικό μέσο σχεδιάστηκε για να δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες της ΕΕ να επηρεάζουν άμεσα και να διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα.

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΠΠ, για να εγκριθεί μια ΕΠΠ χρειάζεται τουλάχιστον ένα εκατομμύριο υπογραφές από τουλάχιστον 7 κράτη μέλη. Η ΕΠΠ «Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!», γνωστή και ως «Right2Water», εγκρίθηκε με πάνω από 1,6 εκατομμύρια εξακριβωμένες υπογραφές κατά την υποβολή της και έκτοτε έχει κερδίσει την υποστήριξη και σχεδόν 300.000 ατόμων επιπλέον. Κατόρθωσε να λάβει υπογραφές από όλα τα κράτη μέλη (13 από τα οποία υπερέβησαν την ποσόστωση) με αποτέλεσμα να γίνει η πρώτη επιτυχημένη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών.

Στους βασικούς στόχους της ΕΠΠ «Right2Water» συγκαταλέγονταν οι εξής:

-   Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εξασφαλίζουν το δικαίωμα όλων των πολιτών στο νερό και την αποχέτευση

-   Η παροχή νερού και η διαχείριση των υδάτινων πόρων δεν υπόκεινται σε κανόνες της εσωτερικής αγοράς και οι υπηρεσίες ύδρευσης εξαιρούνται από την ελευθέρωση·

-   Η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση

Σαφής ένδειξη της ευρείας απήχησης και σημασίας του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό αποτελεί το γεγονός ότι, πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου του 2014, τέσσερις από τους πέντε υποψηφίους προέδρους της Επιτροπής υποστήριξαν ανοιχτά την ΕΠΠ «Right2Water», συμπεριλαμβανομένου του υποψηφίου που κέρδισε τελικά τις εκλογές, Jean-Claude Juncker.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την επίσημη απάντησή της στην πρώτη επιτυχημένη ΕΠΠ τον Μάρτιο του 2014.

Υπάρχουν ορισμένες θετικές δηλώσεις στη συγκεκριμένη ανακοίνωση που θα πρέπει να επιδοκιμαστούν όπως ότι:

•   το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν,

•   η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης αναγνωρίζεται πως είναι γενικά ευθύνη των τοπικών αρχών, οι οποίες βρίσκονται πιο κοντά στους πολίτες,

•   και, κυρίως, οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει να εξαιρεθούν από την οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης.

Σε γενικές γραμμές όμως, η αόριστη απάντηση της Επιτροπής θεωρήθηκε ιδιαίτερα απογοητευτική από τους οργανωτές της ΕΠΠ «Right2Water». Η ανακοίνωση δεν ανταποκρίνεται στο θεμελιώδες αίτημα των υπογραφόντων για δέσμευση όσον αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας που θα αναγνώριζε το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό, δέσμευση που δεν συνδέεται μόνο με το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό αλλά και με την ακεραιότητα αυτού καθαυτού του μηχανισμού ΕΠΠ.

Η απάντηση της Επιτροπής προκαλεί επίσης απογοήτευση διότι μεταξύ άλλων:

•   δεν περιλαμβάνει τη διαβεβαίωση της Επιτροπής ότι θα εξαιρεθούν οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης από εμπορικές συμφωνίες όπως η ΤΤΙΡ

•   δεν περιλαμβάνει τη διαβεβαίωση ότι θα αποτραπεί η περαιτέρω ελευθέρωση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης

Το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό

Ο ΟΗΕ στο γενικό του σχόλιο αριθ. 15 περιέγραψε το πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος στο νερό και διευκρίνισε τι σημαίνει επαρκές, ασφαλές, αποδεκτής ποιότητας και προσιτό από πρακτική και οικονομική άποψη νερό για προσωπική και οικιακή χρήση.

Μία από αυτές τις βασικές πτυχές, η οικονομική προσιτότητα, σημαίνει ότι κανένα άτομο ή καμία πληθυσμιακή ομάδα δεν θα πρέπει να στερείται την πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό επειδή αδυνατεί να καλύψει το σχετικό κόστος. Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια υπογραμμίζεται επίσης ότι η κάλυψη του κόστους δεν θα πρέπει να καθίσταται εμπόδιο για την πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση των φτωχών –κυρίως– πολιτών. Συνιστάται επιπλέον τα κατά περίπτωση τιμολόγια ύδρευσης να απορροφούν ως ανώτατο όριο το 3% του οικογενειακού εισοδήματος.

Σύμφωνα με τη σύσταση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας απαιτούνται μεταξύ 50 και 100 λίτρων νερού ανά άτομο ημερησίως για να καλυφθούν οι πλέον βασικές ανάγκες και να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την υγεία. Παρόλο που τα 20-25 λίτρα νερού ανά άτομο ημερησίως αντιπροσωπεύουν μια ελάχιστη ποσότητα, η ποσότητα αυτή προκαλεί ανησυχίες σχετικά με την υγεία καθώς κρίνεται ανεπαρκής για την κάλυψη των βασικών απαιτήσεων υγιεινής και κατανάλωσης νερού. Εξάλλου, η συνιστώμενη ποσότητα των 50-100 λίτρων μπορεί να είναι ανεπαρκής και για διάφορες πληθυσμιακές ομάδες όπως· για τις έγκυες, για τα άτομα με HIV/AIDS ή τις θηλάζουσες μητέρες.

Υπηρεσίες ύδρευσης και εσωτερική αγορά

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει ότι οφείλει να παραμείνει ουδέτερη στις εθνικές αποφάσεις που αφορούν την ιδιοκτησία του νερού, ωστόσο το θέμα αυτό υπάγεται στις αρμοδιότητες της Τρόικας η οποία έχει ζητήσει την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης σε χώρες που υπάγονται σε πρόγραμμα.

Λαμβάνοντας υπόψη τον μοναδικό χαρακτήρα του νερού από πολλές απόψεις, το φυσικό μονοπώλιο που δημιουργείται από την παροχή νερού και την αναγκαιότητά του για την ανθρώπινη ζωή και υγεία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναγνωρίσει την έντονη ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών για τον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζει η ίδια το νερό και τις υπηρεσίες ύδρευσης. Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστήριζε ένθερμα μια προσέγγιση που βασίζεται στον ανταγωνισμό και στην αγορά ενθαρρύνοντας την τάση ελευθέρωσης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε αντιδιαστολή με μια προσέγγιση που θα βασιζόταν στα δικαιώματα και θα αναγνώριζε τον ρόλο των δημόσιων υπηρεσιών.

Η μαζική κινητοποίηση των πολιτών της ΕΕ στο πλαίσιο της εκστρατείας «Right2Water» συνιστά αποτύπωση των κινημάτων που αναπτύσσονται σε επιμέρους κράτη μέλη. Σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Γερμανία και η Ισπανία, η ιδιοκτησία και η διαχείριση του νερού έχει αναδειχθεί σε κεντρικό ζήτημα ανησυχίας για τους πολίτες τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα με αυτήν την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση, στην Ευρώπη καταγράφεται μια ολοένα και αυξανόμενη τάση επαναφοράς των υπηρεσιών ύδρευσης στην τοπική αυτοδιοίκηση, συνήθως μετά από τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού και την αποτυχία των ιδιωτικών και ελευθερωμένων μοντέλων διαχείρισης του νερού. Μολονότι σπάνιο, το ιδιωτικό μοντέλο υδροδότησης δεν συνεπάγεται χαμηλότερες τιμές, αύξηση των επενδύσεων ή επαρκή λογοδοσία. Εξαιτίας της ολοένα και μεγαλύτερης διαφωνίας των πολιτών με αυτό το μοντέλο, πόλεις όπως το Βερολίνο επαναφέρουν τη διαχείριση της ύδρευσης στον έλεγχο του δήμου ακολουθώντας το παράδειγμα του Παρισιού και της δημόσιας επιχείρησης Eau de Paris.

Δεδομένου του φυσικού μονοπωλίου που δημιουργείται από την παροχή νερού, η συντριπτική πλειονότητα των φορέων εκμετάλλευσης υδάτων στην Ευρώπη και παγκοσμίως είναι δημόσιοι φορείς υδροδότησης, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει μια τεράστια δεξαμενή εμπειρογνωμοσύνης και πείρας. Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις ύδρευσης του δημόσιου τομέα συμμετέχουν σε συμπράξεις μεταξύ φορέων του δημοσίου – συνεργασία χαμηλού κόστους μεταξύ δύο ή περισσότερων δημόσιων αρχών που αποσκοπεί στη βελτίωση των ικανοτήτων τους μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών στους εξής τομείς: τεχνική συνδρομή, κατάρτιση και ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων, χρηματοδότηση υπηρεσιών ύδρευσης, αποτελεσματικότητα και βελτίωση της δημόσιας συμμετοχής. Είναι ενθαρρυντικό ότι στην επίσημη απάντησή της στην ΕΠΠ «Right2Water» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει για πρώτη φορά τις συμπράξεις μεταξύ φορέων του δημοσίου.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Ανάπτυξης (12.5.2015)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με τη συνέχεια της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Δικαίωμα στο νερό» (Right2Water)
(2014/2239(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Cristian Dan Preda

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμα αριθ. 64/292 της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, της 28ης Ιουλίου 2010, αναγνωρίζει ρητά το ανθρώπινο δικαίωμα της πρόσβασης σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και σε υποδομές αποχέτευσης και ότι το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται επίσης ρητά σε πολλά άλλα διεθνή μέσα και συμφωνίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε υποδομές αποχέτευσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το δικαίωμα στη ζωή, την υγεία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και με την ανάγκη για ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 748 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν σταθερή πρόσβαση σε πόσιμο νερό και ότι το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε βασικές υποδομές αποχέτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως αποτέλεσμα, τίθεται σε κίνδυνο το δικαίωμα στην υγεία καθώς μεταδίδονται ασθένειες που προκαλούν δεινά και θάνατο και θέτουν σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου 4.000 παιδιά πεθαίνουν καθημερινά από ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του νερού ή λόγω έλλειψης νερού, υγιεινής και υποδομών αποχέτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη πρόσβασης σε πόσιμο νερό προκαλεί τον θάνατο σε περισσότερα παιδιά από ό,τι το AIDS, η ελονοσία και η ευλογιά μαζί· λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται, ωστόσο, μια σαφώς πτωτική τάση σε αυτούς τους αριθμούς και ότι η μείωσή τους μπορεί και πρέπει να επιταχυνθεί·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει και μια διάσταση που σχετίζεται με την ασφάλεια και που απαιτεί τη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη πρόσβασης σε νερό και σε υποδομές αποχέτευσης έχει συνέπειες για την υλοποίηση και άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προκλήσεις όσον αφορά το νερό επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες, δεδομένου ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες είναι, κατά παράδοση, υπεύθυνες για τον εφοδιασμό με νερό οικιακής χρήσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη πρόσβασης σε κατάλληλες και αξιοπρεπείς υποδομές αποχέτευσης, η οποία συχνά περιορίζει την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και τις καθιστά περισσότερο ευάλωτες στις ασθένειες·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε χρόνο, τριάμισι εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από υδατογενείς ασθένειες·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει κρίσιμη σημασία για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εστίαση της αναπτυξιακής βοήθειας στη βελτίωση της παροχής πόσιμου νερού και υποδομών αποχέτευσης αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για την επίτευξη θεμελιωδών στόχων όσον αφορά την εξάλειψη της φτώχειας, καθώς και για την προώθηση της κοινωνικής ισότητας, της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των τροφίμων και της οικονομικής ανάπτυξης·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Προαιρετικό Πρωτόκολλο του Διεθνούς Συμφώνου για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2013, δημιούργησε έναν μηχανισμό διεκπεραίωσης καταγγελιών που επιτρέπει σε μεμονωμένους ανθρώπους ή σε ομάδες να υποβάλλουν επίσημες καταγγελίες για παραβιάσεις του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και τις υποδομές αποχέτευσης, μεταξύ άλλων δικαιωμάτων·

H. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες οικονομίες, η ζήτηση για νερό αυξάνεται σε όλους τους τομείς, και ιδίως στους τομείς της ενέργειας και της γεωργίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή, η αστικοποίηση και οι δημογραφικές εξελίξεις μπορεί να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για τη διαθεσιμότητα του νερού σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2025 τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να ζουν σε χώρες που θα πλήττονται από λειψυδρία·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός όσον αφορά τον τομέα της ύδρευσης, της αποχέτευσης και της υγιεινής («WASH»), καθώς το 25% της ετήσιας παγκόσμιας ανθρωπιστικής χρηματοδότησής της προορίζεται αποκλειστικά για την υποστήριξη αναπτυξιακών εταίρων στον τομέα αυτόν· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η Ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου του 2012 σχετικά με την αναπτυξιακή βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παροχή πόσιμου ύδατος και βασικών υποδομών αποχέτευσης στις υποσαχάριες χώρες επεσήμανε την ανάγκη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας και της βιωσιμότητας των έργων που υποστηρίζονται από την ΕΕ·

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης διακήρυξε ότι «η πρόσβαση στο νερό πρέπει να αναγνωρισθεί ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, δεδομένου ότι το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή στη γη και αποτελεί αγαθό που ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα»·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα αναγνωρίζει ότι «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης»·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιδιωτικοποίηση βασικών υπηρεσιών στην υποσαχάρια Αφρική κατά τη δεκαετία του 1990 έχει, μεταξύ άλλων, παρεμποδίσει την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας (ΑΣΧ) τόσο στον τομέα της ύδρευσης όσο και στον τομέα της αποχέτευσης, καθώς η επικέντρωση των επενδυτών στην ανάκτηση του κόστους έχει, μεταξύ άλλων, εντείνει τις ανισότητες στην παροχή τέτοιων υπηρεσιών, σε βάρος νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, υπό το πρίσμα της αποτυχημένης εμπειρίας των επιχειρήσεων ιδιωτικοποίησης του νερού, η μεταβίβαση των υπηρεσιών ύδρευσης από ιδιωτικές εταιρείες σε τοπικές αρχές συνιστά αυξανόμενη τάση στον τομέα της ύδρευσης σε όλο τον κόσμο·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη σέβονται τις υποχρεώσεις και λαμβάνουν υπόψη τους στόχους που έχουν εγκρίνει στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών και άλλων αρμόδιων διεθνών οργανισμών·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό είναι απαραίτητη για τη ζωή, την υγεία, την τροφή, την ευημερία και την ανάπτυξη και ότι το νερό δεν θα πρέπει συνεπώς να θεωρείται απλώς ως ένα·εμπόρευμα·

1.  επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι η διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτηρίζει το ζήτημα της πρόσβασης σε πόσιμο νερό και υποδομές αποχέτευσης συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής της για την ανάπτυξη[1]· εξαίρει τη σημασία της «πρωτοβουλίας των ευρωπαίων πολιτών» και ελπίζει ότι στο μέλλον θα αυξηθεί η αποδοτικότητα του εν λόγω μέσου και ότι, κυρίως, θα οδηγήσει στην έγκριση νομοθετημάτων·

2.  επισημαίνει ότι το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και τις υποδομές αποχέτευσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με μια σειρά βασικών παγκόσμιων προκλήσεων όπως η υγεία, η ενέργεια, η τροφή, η απασχόληση, η ισότητα των φύλων και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα· υποστηρίζει σθεναρά την ενσωμάτωση του προτεινόμενου 6ου στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης, σχετικά με την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων και των υποδομών αποχέτευσης για όλους έως το 2030, στους στόχους του πλαισίου παγκόσμιας ανάπτυξης μετά το 2015, περιλαμβανομένου του στόχου της καθολικής και ισότιμης πρόσβασης όλων των ανθρώπων σε ασφαλές και οικονομικά προσιτό πόσιμο νερό· τονίζει ότι η πραγματοποίηση όλων των ΣΒΑ απαιτεί την κινητοποίηση πολύ μεγαλύτερης χρηματοδότησης για την ανάπτυξη από αυτήν που παρέχεται αυτή τη στιγμή, τόσο από τις ανεπτυγμένες όσο και από τις αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης από νέα και καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα· καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της να διασφαλίσουν ότι η πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε υποδομές αποχέτευσης θα αποτελέσουν θέματα προτεραιότητας κατά την προσεχή διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP21)·

3.  υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση στο νερό είναι απαραίτητη για τη γεωργία, προκειμένου να υλοποιηθεί το δικαίωμα σε επαρκή τροφή·

4.  τονίζει ότι η πρόσβαση σε νερό για την κάλυψη βασικών αναγκών θα πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, όπως υποστηρίζεται έμμεσα και άμεσα από το διεθνές δίκαιο, τις διακηρύξεις και την κρατική πρακτική·

5.  καλεί τις κυβερνήσεις, τους οργανισμούς διεθνούς βοήθειας, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και τις τοπικές κοινότητες να εργαστούν για την παροχή νερού σε όλους τους ανθρώπους με στόχο την κάλυψη των βασικών αναγκών τους και να εγγυηθούν ότι η πρόσβαση στο νερό συνιστά ανθρώπινο δικαίωμα·

6.  ζητεί επιμόνως το «ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό» να περιληφθεί στον κατάλογο των οικουμενικών θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε επαρκή ποσότητα νερού, κατάλληλης ποιότητας, αποσκοπώντας στην ικανοποίηση του ρητού δικαιώματος στη ζωή και των ευρύτερων δικαιωμάτων στην υγεία και την ευημερία·

7.  επισημαίνει ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στον τομέα WASH στις αναπτυσσόμενες χώρες, τόσο σε επίπεδο επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ) όσο και σε επίπεδο εθνικών προϋπολογισμών· υπενθυμίζει ότι η διαχείριση των υδάτων αποτελεί συλλογική ευθύνη· υποστηρίζει την ευρύτητα πνεύματος όσον αφορά τους διαφορετικούς τρόπους παροχής βοήθειας, αλλά και την αυστηρή τήρηση των αρχών της αποτελεσματικότητας της ανάπτυξης, τη συνεκτικότητα της πολιτικής για την ανάπτυξη και την αταλάντευτη εστίαση στην εξάλειψη της φτώχειας και τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της ανάπτυξης· υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στην υλοποίηση των έργων σε αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και την αρχή της κοινοτικής ιδιοκτησίας·

8.  υπενθυμίζει ότι η εξασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των υπόγειων υδάτων είναι απαραίτητη για τη μείωση της φτώχειας και την κοινή ευημερία, δεδομένου ότι τα υπόγεια ύδατα μπορούν να παράσχουν μια βελτιωμένη πηγή πόσιμου νερού για εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σε φτωχές αστικές και αγροτικές περιοχές·

9.  ζητεί την αποτελεσματική παρακολούθηση των έργων που εκτελούνται με εξωτερική βοήθεια· τονίζει την ανάγκη παρακολούθησης των χρηματοδοτικών στρατηγικών και των προϋπολογισμών, προκειμένου να διασφαλιστεί η αντιμετώπιση των υφιστάμενων αποκλίσεων και ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στο νερό μέσω των διατιθέμενων κεφαλαίων, καθώς και να τηρηθούν οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσον αφορά τη μη εισαγωγή διακρίσεων, την ισοτιμία και την πρόσβαση στην ενημέρωση και τη συμμετοχή·

10. καλεί την ΕΕ να κατευθύνει την αναπτυξιακή βοήθειά της στην κατασκευή, τη λειτουργία και τη συντήρηση υποδομών μικρής κλίμακας, τη δημιουργία δυναμικού και την ευαισθητοποίηση του κοινού·

11. επισημαίνει με ανησυχία ότι, σύμφωνα με τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για το ανθρώπινο δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, οι άνθρωποι που ζουν γενικότερα σε φτωχογειτονιές πρέπει να πληρώνουν περισσότερα από ό,τι εκείνοι που ζουν σε νόμιμους οικισμούς για να δέχονται ανοργάνωτες και κακής ποιότητας υπηρεσίες· καλεί τις αναπτυσσόμενες χώρες να δώσουν προτεραιότητα σε κονδύλια του προϋπολογισμού για την παροχή υπηρεσιών σε μειονεκτούντες και απομονωμένους ανθρώπους·

12. υπογραμμίζει ότι η αποτελεσματική και δίκαιη διαχείριση των υδάτινων πόρων εξαρτάται από την ικανότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών· ως εκ τούτου, καλεί την ΕΕ να στηρίξει περαιτέρω την ενίσχυση της διακυβέρνησης των υδάτινων πόρων και των υποδομών ύδρευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, καλύπτοντας παράλληλα ιδίως τις ανάγκες των ευάλωτων αγροτικών πληθυσμών·

13. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια πολιτική για την εφαρμογή του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση, όπως αναγνωρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς και για την προώθηση της παροχής νερού και υπηρεσιών αποχέτευσης ως βασικών δημόσιων υπηρεσιών για όλους·

14. υποστηρίζει την παγκόσμια πλατφόρμα αλληλεγγύης για το νερό (Global Water Solidarity Platform) που δρομολογήθηκε από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) προκειμένου να συμμετάσχουν οι τοπικές αρχές στην εξεύρεση λύσεων στις προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό· επιδοκιμάζει επίσης την πρωτοβουλία «1% αλληλεγγύη για το νερό και την αποχέτευση» και τις υπόλοιπες πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει οι πολίτες και οι αρχές ορισμένων κρατών μελών για να υποστηρίξουν τα έργα στις αναπτυσσόμενες χώρες με κεφάλαια από τα τέλη κατανάλωσης· επισημαίνει ότι οι εν λόγω πρωτοβουλίες έχουν τεθεί σε εφαρμογή από πολλές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας του τομέα ύδρευσης· επαναλαμβάνει την έκκληση που απηύθυνε προς την Επιτροπή να ενθαρρύνει τους διακανονισμούς αλληλεγγύης σε αυτόν και σε άλλους τομείς, για παράδειγμα μέσω της διάδοσης πληροφοριών ή της διευκόλυνσης των συμπράξεων και της ανταλλαγής εμπειριών, μεταξύ άλλων μέσω μιας ενδεχόμενης σύμπραξης της Επιτροπής και των κρατών μελών, με συμπληρωματική ενωσιακή χρηματοδότηση σε προγράμματα που υλοποιούνται μέσω αυτής της πρωτοβουλίας· ειδικότερα, ενθαρρύνει την προώθηση συμπράξεων μεταξύ δημοσίων φορέων στον τομέα των εγκαταστάσεων ύδρευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, σύμφωνα με την Παγκόσμια συμμαχία για τη σύμπραξη των φορέων ύδρευσης (Global Water Operators' Partnership Alliance (GWOPA)), που συντονίζεται από το πρόγραμμα του ΟΗΕ «UN Habitat»·

15. ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι αυτή η βοήθεια δαπανάται αποτελεσματικά και ότι είναι καλύτερα στοχοθετημένη στον τομέα WASH υπό το πρίσμα του αναπτυξιακού θεματολογίου για μετά το 2015· ζητεί τη δημιουργία ενός παγκόσμιου μηχανισμού ελέγχου για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό, τη βιώσιμη χρήση και ανάπτυξη των υδάτινων πόρων, καθώς και την ενίσχυση της δίκαιης, συμμετοχικής και υπεύθυνης διαχείρισης των υδάτων σε όλες τις χώρες·

16. προτρέπει τις δημόσιες επιχειρήσεις ύδρευσης και τις επιχειρήσεις ύδρευσης με δημόσια συμμετοχή οι οποίες δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες να επανεπενδύουν όλα τα οικονομικά κέρδη που προέρχονται από τον κύκλο διαχείρισης των υδάτων στη διατήρηση και τη βελτίωση των υπηρεσιών ύδρευσης και στην προστασία των υδάτινων πόρων· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αποτελέσουν φορείς ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των ευρωπαϊκών εταιρειών και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες, σε ζητήματα όπως η διαχείριση, η επεξεργασία και η διατήρηση των υδάτινων πόρων·

17. ζητεί από την Επιτροπή να επαναφέρει το μέσο «Water Facility» που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό για τη βελτίωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες ύδρευσης των αναπτυσσόμενων χωρών, προωθώντας δράσεις που ενισχύουν τις ικανότητες των τοπικών πληθυσμών·

18. επιβεβαιώνει ότι η πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα συνιστά βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και θεωρεί ότι οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν καθήκον να πραγματοποιήσουν την εν λόγω υποχρέωση·

19. επιμένει στην ανάγκη υποστήριξης των προσπαθειών των τοπικών δημόσιων αρχών για τη θέσπιση ενός καινοτόμου, συμμετοχικού, δημοκρατικού συστήματος διαχείρισης των δημοσίως παρεχόμενων υδάτων, που να είναι αποτελεσματικό, διαφανές και ρυθμιζόμενο, και να σέβεται τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης·

20. τονίζει ότι η διανομή του νερού θα πρέπει να εξεταστεί κατ’ ουσίαν ως δημόσια υπηρεσία και ως εκ τούτου να οργανωθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να εγγυάται την οικονομικά προσιτή πρόσβαση για όλους·

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

6.5.2015

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

25

0

0

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Louis Aliot, Beatriz Becerra Basterrechea, Nirj Deva, Charles Goerens, Enrique Guerrero Salom, Heidi Hautala, Maria Heubuch, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Arne Lietz, Norbert Neuser, Maurice Ponga, Cristian Dan Preda, Lola Sánchez Caldentey, György Schöpflin, Pedro Silva Pereira, Davor Ivo Stier, Paavo Väyrynen, Bogdan Brunon Wenta, Anna Záborská, Στέλιος Κούλογλου

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Patrizia Toia, Joachim Zeller

Αναπληρωτές (άρθρο 200, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Daniela Aiuto, Tiziana Beghin, Julie Ward

  • [1]  Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πρωτοβουλία ευρωπαίων πολιτών «Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!» (COM(2014)0177), σ. 10.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Αναφορών (13.5.2015)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών Right2Water
(2014/2239(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Margrete Auken

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Αναφορών καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  θεωρεί ότι η συνέχεια που έδωσε η Επιτροπή στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Right2Water» (R2W), όπως προτείνεται στην ανακοίνωσή της, δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών για συγκεκριμένες δράσεις και νομοθετικές προτάσεις, δεδομένου ότι η Επιτροπή είχε ανακοινώσει ότι θα ενέτεινε τις προσπάθειες με στόχο τη διασφάλιση της πλήρους εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας για τα ύδατα από τα κράτη μέλη, την αναθεώρηση της οδηγίας της ΕΕ για το πόσιμο νερό και την υποβολή τροπολογιών· ευελπιστεί ότι η Επιτροπή και ο αρμόδιος για θέματα βιωσιμότητας αντιπρόεδρος θα αναλάβουν σαφή πολιτική δέσμευση για να διασφαλίσουν την ανάληψη ενδεδειγμένης δράσης ως απάντηση στις ανησυχίες που εγείρει η παρούσα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών·

2.  αναγνωρίζει το διεθνές ανθρώπινο δικαίωμα για πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, όπως επιβεβαιώθηκε με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ 64/292· εκτιμά ότι το δικαίωμα στο νερό πρέπει να εγγυάται σε όλους επαρκές, ασφαλές, προσβάσιμο και οικονομικά προσιτό νερό για προσωπική και οικιακή χρήση, με δίκαιο και ισότιμο τρόπο· προτρέπει την Επιτροπή να δεσμευθεί υπέρ των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και της διεθνούς διαδικασίας για την εκπόνηση της αναπτυξιακής ατζέντας μετά το 2015, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι μελλοντικοί γενικοί και επιμέρους στόχοι κινούνται σε πλαίσιο σεβασμού των δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στο νερό·

3.  επαναλαμβάνει τη δέσμευση της Επιτροπής Αναφορών να δίνει στους αναφέροντες τη δυνατότητα να εκφράζονται για θέματα που αφορούν θεμελιώδη δικαιώματα και υπενθυμίζει ότι οι αναφέροντες που υπέβαλαν την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Right2Water» έχουν δηλώσει ότι συμφωνούν να ανακηρυχθεί το νερό σε ανθρώπινο δικαίωμα που διασφαλίζεται σε επίπεδο ΕΕ·

4.  τονίζει ότι η εικαζόμενη ουδετερότητα της Επιτροπής όσον αφορά την ιδιοκτησία και τη διαχείριση των υδάτων έρχεται σε αντίθεση με τα προγράμματα ιδιωτικοποίησης που επιβάλλει η τρόικα σε ορισμένα κράτη μέλη·

5.  καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει το νερό ως στοιχείο του Προγράμματος Δράσης για την Αλλαγή, παράλληλα με τη βιώσιμη γεωργία·

6.  υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών αποτελεί σημαντικό εργαλείο συμμετοχικής δημοκρατίας, που επιτρέπει να ακούγονται οι γνώμες των πολιτών στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας, και ότι μια αποδεκτή και αρμόζουσα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών θα πρέπει, καταρχήν, να οδηγεί σε νέα νομοθετική πρόταση της Επιτροπής που θα σέβεται τα αιτήματα όπως ορίζονται στην πρωτοβουλία πολιτών, τουλάχιστον στις περιπτώσεις που η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να υποβάλει νομοθετική πρόταση, όπως στην περίπτωση της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Right2Water»· υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει τη μέγιστη διαφάνεια στο στάδιο της δίμηνης ανάλυσης, ότι μια επιτυχής ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών θα πρέπει να λαμβάνει επαρκή νομική στήριξη και συμβουλές από την Επιτροπή και να τυγχάνει κατάλληλης δημοσιοποίησης, και ότι οι πρωτεργάτες και οι υποστηρικτές θα πρέπει να διαθέτουν πλήρη και επίκαιρη ενημέρωση καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών·

7.  επισημαίνει ότι μια ανεπαρκής ανταπόκριση στην πρώτη επιτυχή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών θα μπορούσε να είναι καταστροφική για την αξιοπιστία της πρωτοβουλίας πολιτών ως εργαλείου δημοκρατίας μεταξύ των πολιτών της ΕΕ·

8.  εμμένει στην άποψη ότι η Επιτροπή πρέπει να εφαρμόσει αποτελεσματικά τον κανονισμό σχετικά με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών και να προχωρήσει στην εξάλειψη της πάσης φύσεως διοικητικής επιβάρυνσης που αντιμετωπίζουν οι πολίτες κατά την υποβολή ή την υποστήριξη μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών, και παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο εφαρμογής ενός κοινού συστήματος καταχώρισης των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών πολιτών για όλα τα κράτη μέλη·

9.  καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει σθεναρά τις προσπάθειες των κρατών μελών για την ανάπτυξη και την αναβάθμιση υποδομών που παρέχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης, αποχέτευσης και παροχής πόσιμου νερού·

10. εκτιμά ότι θα πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας και του όγκου των πληροφοριών που παρέχονται στους πολίτες σε σχέση με την ποιότητα των υδάτων και τις συναφείς υπηρεσίες· εμμένει στην άποψη ότι η απάντηση της Επιτροπής στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών R2W είναι ανεπαρκής· ζητεί από την Επιτροπή, όσον αφορά τη συγκεκριμένη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών, να διεξαγάγει σοβαρή εκστρατεία ενημέρωσης σχετικά με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί στον τομέα των υδάτων και τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα αυτά μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Right2Water»·

11. υπενθυμίζει στα κράτη μέλη την ευθύνη που φέρουν για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία της ΕΕ για το πόσιμο νερό και όλη τη συναφή νομοθεσία· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι θα πρέπει να καθορίσουν τις προτεραιότητες ως προς τις δαπάνες τους και να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες για χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ στον τομέα των υδάτων που προβλέπονται στη νέα περίοδο δημοσιονομικού προγραμματισμού (2014-2020), ιδίως μέσω μιας επενδυτικής προτεραιότητας που θα επικεντρώνεται ειδικά στη διαχείριση των υδάτων·

12. υπενθυμίζει την υποχρέωση των κρατών μελών να διασφαλίζουν την άσκηση του δικαιώματος στην ύδρευση και την αποχέτευση χωρίς κανενός είδους διακρίσεις· επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ότι είναι δυνατή η πρόσβαση σε νερό ποιότητας για όλους όσους το χρειάζονται και σε τιμές προσιτές για όλους, και να μεριμνήσουν προκειμένου οι επιχειρήσεις να παρέχουν ασφαλές πόσιμο νερό και βελτιωμένες υπηρεσίες αποχέτευσης· καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν κατάλληλη νομοθεσία και να διαμορφώσουν και να εφαρμόσουν συγκεκριμένα προγράμματα για τα οποία θα διατίθενται επαρκείς πόροι και θα προβλέπεται επαρκής παρακολούθηση· σημειώνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να δείξουν ιδιαίτερη προσοχή στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως οι πληθυσμοί περιοχών με χαμηλά εισοδήματα και γεωγραφικών περιφερειών με μεγάλη συγκέντρωση φτώχειας· καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τις περιοχές όπου η έλλειψη νερού αποτελεί υπάρχον ή ενδεχόμενο πρόβλημα και να βοηθήσει τα εν λόγω κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τις περιοχές, ιδίως στις αγροτικές περιφέρειες και στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, να αντιμετωπίσουν δεόντως το πρόβλημα·

13. αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν διαφορετικά συστήματα παροχής νερού· δηλώνει ότι το νερό δεν θα πρέπει να αποτελεί πηγή αθέμιτου κέρδους για δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς· ζητεί ενισχυμένη διαφάνεια και περισσότερη ενημέρωση όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτων και τα συστήματα τιμολόγησης ύδατος στα κράτη μέλη·

14. υπενθυμίζει την υποχρέωση να διασφαλίζεται η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και σε πληροφορίες όσον αφορά περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς και η συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση του Aarhus· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές τους να σέβονται τις αρχές και τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση του Aarhus· υπενθυμίζει ότι η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τα δικαιώματά τους είναι θεμελιώδους σημασίας προκειμένου να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να ενεργήσει προδραστικά διοργανώνοντας εκστρατεία για την ενημέρωση των ευρωπαίων πολιτών όσον αφορά τα επιτεύγματα της εν λόγω Σύμβασης του Aarhus στον τομέα της διαφάνειας και τα αποτελεσματικά μέσα που έχουν οι πολίτες στη διάθεσή τους, και να συμμορφωθεί προς τις διατάξεις που αφορούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διαμορφώσει κριτήρια διαφάνειας, λογοδοσίας και συμμετοχής ως μέσο για τη βελτίωση των επιδόσεων, της βιωσιμότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών ύδρευσης·

15. υπενθυμίζει ότι η οδηγία 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά αντιμετώπισε την ισχυρή αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών σε πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων που έχουν σχέση με τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, όπως είναι οι υπηρεσίες διανομής και παροχής νερού, καθώς και η διαχείριση των λυμάτων· υπενθυμίζει ότι τελικά τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αναγκάστηκαν να συμπεριλάβουν αυτούς τους τομείς στις υπηρεσίες που δεν μπορούν να απελευθερωθούν·

16. σημειώνει ότι, από το 1988, η Επιτροπή Αναφορών έχει λάβει σημαντικό αριθμό αναφορών από πολίτες της ΕΕ οι οποίοι εκφράζουν την ανησυχία τους για την παροχή και την ποιότητα του νερού και για τη διαχείριση των λυμάτων· εφιστά την προσοχή σε διάφορους αρνητικούς παράγοντες που επικρίνουν οι αναφέροντες – όπως είναι οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων, η αδυναμία των αρχών να ελέγξουν αποτελεσματικά την ποιότητα των υδάτων και οι παράτυπες ή παράνομες γεωργικές και βιομηχανικές πρακτικές – που ευθύνονται για την κακή ποιότητα των υδάτων και επηρεάζουν, κατά συνέπεια, το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων και των ζώων· θεωρεί ότι οι αναφορές αυτές είναι δηλωτικές του πραγματικού ενδιαφέροντος που τρέφουν οι πολίτες για την ορθή επιβολή και την περαιτέρω ανάπτυξη της ενωσιακής νομοθεσίας για τα ύδατα·

17. θεωρεί ότι πολλές από τις αναφορές που σχετίζονται με την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων προέρχονται από κράτη μέλη που δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης σε επίπεδο ΕΕ που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2014, και τονίζει ότι ενδέχεται, ως εκ τούτου, να υπάρχει ανακολουθία μεταξύ του αποτελέσματος της δημόσιας διαβούλευσης και της κατάστασης την οποία επισημαίνουν οι αναφορές·

18. καταδικάζει το γεγονός ότι στην ΕΕ των 28 εξακολουθούν να υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό, ενώ σχεδόν το 2% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες αποχέτευσης, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Υδάτων (WWAP) και παροτρύνει, επομένως, την Επιτροπή να ενεργήσει αμέσως·

19. πιστεύει ότι θα πρέπει να διενεργηθεί αξιολόγηση των ευρωπαϊκών έργων και προγραμμάτων ύδρευσης και αποχέτευσης από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου να διαμορφωθούν κατάλληλες πολιτικές, κατευθυντήριες γραμμές και πρακτικές· καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει ένα σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης (ποιότητα νερού, οικονομική προσιτότητα, βιωσιμότητα, κάλυψη, κλπ.) προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και ως μέσο ενίσχυσης του ρόλου των πολιτών·

20. παροτρύνει την Επιτροπή να λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες και τις προειδοποιήσεις που διατυπώνουν οι πολίτες σε αυτές τις αναφορές και να ανταποκριθεί σε αυτές, κυρίως με δεδομένο την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος της εξάντλησης των υδάτινων πόρων λόγω της κατασπατάλησης των πόρων και της κλιματικής αλλαγής, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος να προληφθεί η ρύπανση και η κακοδιαχείριση· εκφράζει την ανησυχία του για τον σημαντικό αριθμό διαδικασιών επί παραβάσει που αφορούν την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων· υπενθυμίζει τον σημαντικό αριθμό αναφορών που αντιτίθενται στο να περιληφθούν στις διαπραγματεύσεις για τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) βασικές δημόσιες υπηρεσίες όπως το νερό και η αποχέτευση· ζητεί από την Επιτροπή να ενισχύσει τη λογοδοσία των προμηθευτών νερού·

21. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει δεσμευτική νομοθεσία προκειμένου να διασφαλίσει ότι όλες οι πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων θα κοινοποιούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες σε όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες με τρόπο εύκολα προσβάσιμο και κατανοητό, καθώς και να διασφαλίσει ότι οι πολίτες θα ενημερώνονται πλήρως και θα συμμετέχουν στις διαβουλεύσεις εγκαίρως σχετικά με όλα τα σχέδια διαχείρισης υδάτων· σημειώνει ακόμη ότι, στη δημόσια διαβούλευση που δρομολόγησε η Επιτροπή, το 80% των συμμετεχόντων έκρινε ότι η βελτίωση της διαφάνειας στο θέμα της παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων έχει ζωτική σημασία·

22. καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν επειγόντως τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών δεδομένου ότι αποτελούν βασικά στοιχεία για την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα, και να τα υλοποιήσουν δεόντως, σεβόμενα πλήρως τα υπερισχύοντα οικολογικά κριτήρια· εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν όλο και πιο συχνά καταστροφικές πλημμύρες, οι οποίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον τοπικό πληθυσμό· επισημαίνει ότι τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών στο πλαίσιο της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα και τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας στο πλαίσιο της οδηγίας για τις πλημμύρες, αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την αξιοποίηση συνεργειών μεταξύ των μέσων αυτών και συμβάλλουν στην παροχή ασφαλούς νερού σε επαρκείς ποσότητες, με παράλληλη μείωση του κινδύνου πλημμύρας· υπενθυμίζει, επιπλέον, ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να έχει έναν κεντρικό δικτυακό τόπο για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα, προκειμένου να διευκολύνεται η επισκόπηση της ποιότητας και της διαχείρισης των υδάτων·

23. καλεί την Επιτροπή των Περιφερειών να συμμετάσχει πιο ενεργά στην εν λόγω ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών, προκειμένου να ενθαρρύνει τις περιφερειακές αρχές να εμπλακούν περισσότερο στο ζήτημα·

24. καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί προσεκτικά τη χρήση της άμεσης και έμμεσης χρηματοδότησης της ΕΕ για έργα διαχείρισης υδάτων και να διασφαλίζει ότι τα κονδύλια αυτά διοχετεύονται αποκλειστικά στα έργα για τα οποία προορίζονται, λαμβανομένου υπόψη ότι η πρόσβαση στο νερό έχει ζωτική σημασία για την άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των πολιτών της ΕΕ και για την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στην ΕΕ· καλεί προς τούτο το Ελεγκτικό Συνέδριο να ελέγχει προσεκτικά κατά πόσον εφαρμόζονται σωστά τα κριτήρια της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας·

25. ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη την τρέχουσα έλλειψη επενδύσεων στην ισόρροπη διαχείριση των υδάτων, δεδομένου ότι το νερό είναι ένα από τα αγαθά που μοιράζονται οι πολίτες της ΕΕ·

26. υπενθυμίζει ότι η ορθή διαχείριση των υδάτων αναδεικνύεται, από οικολογική και περιβαλλοντική άποψη, σε προτεραιότητα για τις επόμενες δεκαετίες, δεδομένου ότι εξυπηρετεί ανάγκες στον ενεργειακό και αγροτικό τομέα και υπακούει σε οικονομικές και κοινωνικές επιταγές.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

5.5.2015

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

26

0

2

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Margrete Auken, Beatriz Becerra Basterrechea, Andrea Cozzolino, Pál Csáky, Miriam Dalli, Rosa Estaràs Ferragut, Eleonora Evi, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Peter Jahr, Rikke Karlsson, Notis Marias, Edouard Martin, Marlene Mizzi, Julia Pitera, Laurențiu Rebega, Sofia Sakorafa, Jarosław Wałęsa, Cecilia Wikström, Tatjana Ždanoka

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Anja Hazekamp, György Hölvényi, Demetris Papadakis, Josep-Maria Terricabras, Ángela Vallina

Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Paul Brannen, Norbert Lins, Dario Tamburrano, Martina Werner

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

25.6.2015

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

38

22

6

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Marco Affronte, Margrete Auken, Zoltán Balczó, Catherine Bearder, Ivo Belet, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Lynn Boylan, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Mireille D’Ornano, Miriam Dalli, Seb Dance, Angélique Delahaye, Jørn Dohrmann, Ian Duncan, Stefan Eck, Bas Eickhout, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Iratxe García Pérez, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Sylvie Goddyn, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Jytte Guteland, György Hölvényi, Josu Juaristi Abaunz, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Peter Liese, Norbert Lins, Valentinas Mazuronis, Susanne Melior, Gilles Pargneaux, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Frédérique Ries, Michèle Rivasi, Annie Schreijer-Pierik, Renate Sommer, Tibor Szanyi, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Jadwiga Wiśniewska, Дамиано Дзофоли

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Inés Ayala Sender, Guillaume Balas, Paul Brannen, Albert Deß, Herbert Dorfmann, Christofer Fjellner, Luke Ming Flanagan, Martin Häusling, Jan Huitema, Karol Karski, Marit Paulsen, Gabriele Preuß, Kay Swinburne, Claude Turmes, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska

Αναπληρωτές (άρθρο 200, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Ashley Fox