w sprawie strategii UE dla regionu adriatycko-jońskiego

(2014/2214(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji dotyczący strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego (COM(2014)0357) oraz towarzyszący mu plan działań i dodatkowy dokument analityczny,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, a także ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (zwane dalej rozporządzeniem w sprawie wspólnych przepisów)(1),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”(2),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 23 października 2014 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczące wartości dodanej strategii makroregionalnych (COM(2013)0468) i odpowiednie konkluzje Rady z dnia 22 października 2013 r.,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 11 września 2014 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego (COM(2014)0357) oraz strategię Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego: badania, rozwój i innowacje w MŚP (o opinię rozpoznawczą zwróciła się włoska prezydencja UE),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 21 stycznia 2014 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego (EUSAIR) (opinia rozpoznawcza),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego,

–  uwzględniając opinię z inicjatywy własnej Komitetu Regionów z dnia 11 października 2011 r. zatytułowaną „Współpraca terytorialna w regionie Morza Śródziemnego poprzez Instrument makroregionu adriatycko-jońskiego”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lipca 2012 r. w sprawie ewolucji strategii makroregionalnych UE: obecne praktyki i przyszłe perspektywy, szczególnie w regionie Morza Śródziemnego(3),

–  uwzględniają komunikat Komisji zatytułowany „Strategia morska dla Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego” (COM(2012)0713),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie zarządzania strategiami makroregionalnymi (COM(2014)0284),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. w sprawie wkładu polityki regionalnej w zrównoważony wzrost w ramach strategii „Europa 2020” (COM(2011)0017),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2011/92/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko,

–  uwzględniając dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko,

–  uwzględniając decyzję Rady 2005/370/WE z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus),

–  uwzględniając deklarację z Ankony przyjętą podczas konferencji w sprawie rozwoju i bezpieczeństwa regionu adriatycko-jońskiego, która odbyła się w dniach 19–20 maja 2000 r.,

–  uwzględniając konferencję założycielską euroregionu adriatycko-jońskiego, która odbyła się w Puli w dniu 30 czerwca 2006 r., oraz deklarację w sprawie uruchomienia inicjatywy na rzecz utworzenia strategii adriatyckiej, przyjętą podczas obrad Zgromadzenia euroregionu adriatycko-jońskiego w Splicie w dniu 22 października 2009 r.,

–  uwzględniając badanie przeprowadzone w styczniu 2015 r. przez swoją Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej (Departament Polityczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności), zatytułowane „Nowa rola makroregionów w europejskiej współpracy terytorialnej”,

–  uwzględniając badanie przeprowadzone w czerwcu 2015 r. przez swoją Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej (Departament Polityczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności), zatytułowane „Region adriatycko-joński: analiza społeczno-ekonomiczna i ocena powiązań transportu i energii”,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego, a także opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz Komisji Rybołówstwa (A8-0279/2015),

A.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne reprezentują nowy model wielopoziomowego sprawowania rządów, w którym kluczowym czynnikiem pomyślnej realizacji i osiągania celów jest udział zainteresowanych stron reprezentujących szczebel unijny, krajowy, regionalny i lokalny, w tym partnerów gospodarczych i społecznych, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, a także komplementarność różnych strategii politycznych i programów; mając na uwadze, że władze lokalne i regionalne odgrywają kluczową rolę w promowaniu demokracji, decentralizacji, a także większej autonomii lokalnej i regionalnej;

B.  mając na uwadze, że poprzednie strategie dla regionu Morza Bałtyckiego oraz Dunaju przyniosły zaangażowanym regionom wymierne korzyści, potwierdziły skuteczność mechanizmów współpracy UE i zapewniły pożyteczną wiedzę pomocną przy opracowywaniu nowych strategii makroregionalnych;

C.  mając na uwadze, że wzrasta zainteresowanie regionów tą nowoczesną formą regionalnej współpracy i towarzyszącym jej modelem rządzenia; mając na uwadze, że działo się tak ostatnio zwłaszcza w odniesieniu do regionów górskich, takich jak region Karpat czy Alp, w których naturalne ograniczenia wymagają prowadzenia specyficznej polityki regionalnej;

D.  mając na uwadze, że strategia makroregionalna – zatwierdzona przez Radę Europejską – w postaci zintegrowanych ram odnoszących się do państw członkowskich i krajów spoza UE leżących na tym samym obszarze geograficznym stanowi strategię UE;

E.  mając na uwadze, że wśród krajów zaangażowanych w tę strategię, w szczególności między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a krajami spoza Unii Europejskiej, występują znaczne różnice społeczno-gospodarcze;

F.  mając na uwadze, że zwiększone zainteresowanie państw regionu adriatycko-jońskiego współpracą i określeniem wspólnych działań w celu radzenia sobie z wyzwaniami dzięki wykorzystaniu potencjału całego regionu oraz ich ciągłe wysiłki służące osiągnięciu synergii doprowadziły do przyjęcia strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego (EUSAIR);

G.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne mogą być postrzegane jako narzędzie europejskiej integracji i zwiększonej spójności terytorialnej w oparciu o dobrowolną współpracę państw członkowskich z państwami sąsiadującymi w zakresie radzenia sobie ze wspólnymi wyzwaniami; mając na uwadze, że strategia EUSAIR to nowa forma współpracy regionalnej, która może pomóc uczestniczącym krajom kandydującym i potencjalnym krajom kandydującym na ich drodze do UE, oraz że stanowi ona istotny element szerszej polityki śródziemnomorskiej UE, której wyrazem jest Unia dla Śródziemnomorza; mając na uwadze, że EUSAIR jako element polityki regionalnej UE stanowi narzędzie promowania spójności gospodarczej i społecznej, a jej głównymi celami są: niwelowanie różnic między regionami, dążenie do rzeczywistej konwergencji oraz stymulowanie wzrostu i zatrudnienia;

H.  mając na uwadze, że Morze Adriatyckie, ze względu na fakt, iż jest morzem częściowo zamkniętym, jest szczególnie narażone na zanieczyszczenia i posiada szczególne cechy hydrograficzne, takie jak bardzo zróżnicowana głębokość i wybrzeże znacznie różniące się między północną a południową częścią regionu; mając na uwadze, że wszystkie państwa przybrzeżne eksploatują te same stada, co stale zagraża ich odtworzeniu; mając na uwadze, że w przyszłym rozporządzeniu ramowym dotyczącym technicznych środków w zreformowanej WPRyb środki powinny być opracowane dla konkretnych regionów i dostosowane do cech tego obszaru, jego zasobów morskich oraz prowadzonych na nim połowów;

Uwagi ogólne

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący strategii Unii Europejskiej dla regionu adriatycko-jońskiego oraz towarzyszący mu plan działań; uważa, że jest to ważny krok w rozwoju tej części Europy; podkreśla, że EUSAIR została stworzona, by przynieść wartość dodaną interwencjom UE, organów krajowych lub regionalnych bądź sektora prywatnego w sposób znacząco wzmacniający funkcjonowanie makroregionu; podkreśla perspektywy, jakie strategia oferuje krajom kandydującym oraz potencjalnym krajom kandydującym w regionie; podkreśla znaczenie faktu, że strategia opiera się na zasadach integracji, koordynacji, współpracy i partnerstwa; podkreśla znaczenie zasady „3 x nie” – nie dla nowych uregulowań, nie dla nowych instytucji i nie dla nowych środków finansowych, ponieważ makroregiony stanowią ramy dla inicjatyw współpracy w oparciu o synergię będącą efektem powiązania różnych instrumentów polityki UE, w tym europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych;

2.  z zadowoleniem przyjmuje działania podejmowane przez wszystkie zainteresowane strony w zakresie tworzenia struktur instytucjonalnych dla wdrożenia strategii EUSAIR do obowiązujących już ram instytucjonalnych; zachęca wszystkie krajowe, regionalne i lokalne zainteresowane strony do przyjęcia pełnej odpowiedzialności za wdrożenie projektów objętych tą strategią makroregionalną; podkreśla znaczenie wzmocnienia potencjału instytucjonalnego i wydajności administracji publicznych, a także usług publicznych oraz zapewnienia w każdym kraju uczestniczącym wystarczających zasobów i kompetentnego personelu administracyjnego, wyraźnie poświęconych realizacji strategii EUSAIR;

3.  podkreśla potrzebę przyjęcia podejścia ukierunkowanego na konkretne obszary odnośnie do działań w zakresie współpracy oraz zwraca uwagę na wartość dodaną modelu wielopoziomowego sprawowania rządów, który musi odpowiedzieć na brak potencjału administracyjnego i może zostać wykorzystany do mobilizacji zasobów w makroregionie; w związku z tym zdecydowanie twierdzi, że istnieje potrzeba włączenia władz lokalnych i regionalnych w polityczne organy zarządzające oraz w organy operacyjne, techniczne i wykonawcze strategii, przy jednoczesnym utrzymaniu roli Komisji w procesie koordynacji; podkreśla, że rozwój lokalny kierowany przez społeczność może pomóc zmobilizować i zaangażować lokalne podmioty w proces podejmowania decyzji oraz wzmocnić poczucie odpowiedzialności za projekty na szczeblu społecznym;

4.  podkreśla znaczenie przejrzystości procesu przyjmowania, monitorowania i oceny strategii, a także otwartości wobec społeczeństwa obywatelskiego i wszystkich zainteresowanych stron oraz włączenia ich w ten proces; podkreśla, że komunikacja i szerzenie wiedzy w ramach wszystkich filarów są niezbędne dla uczestnictwa zainteresowanych stron w procesie podejmowania decyzji oraz budowy wsparcia publicznego; zachęca państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniej widoczności strategii na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, wypracowania odpowiedniej komunikacji w zakresie celów i rezultatów strategii, a także promowania koordynacji i wymiany dobrych praktyk z innymi istniejącymi i przyszłymi strategiami makroregionalnymi;

5.  podkreśla potrzebę ujednolicenia ustawodawstw krajów spoza UE z poszczególnymi sektorami dorobku prawnego Unii odnoszącymi się do strategii, aby zapewnić realizację celów UE oraz ich regularne, zgodne z przepisami i terminowe wdrażanie w oparciu o normy i przepisy UE; zachęca wszystkie kraje uczestniczące do tworzenia ośrodków analitycznych oraz organizowania regularnych spotkań w celu wymiany najlepszych praktyk, aby chronić tej procedury i zapewnić jej większą efektywność;

6.  zauważa, że w związku z gwałtownym spadkiem prywatnych inwestycji w państwach regionu oraz konsolidacją budżetową i ograniczonymi możliwościami inwestycyjnymi w sektorze publicznym mogą pojawić się problemy z finansowaniem projektów w ramach strategii; wzywa kraje uczestniczące do utrzymania wysokiego poziomu odpowiedzialności, zaangażowania i przywództwa, aby z powodzeniem realizować strategię;

7.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne oraz Instrument Pomocy Przedakcesyjnej na lata 2014–2020, a w szczególności program współpracy adriatycko-jońskiej na lata 2014–2020 (ADRION), zapewniają znaczne zasoby w zakresie potencjału oraz szeroką gamę narzędzi i możliwości technicznych na potrzeby strategii; popiera dostępność innych funduszy i instrumentów odnoszących się do poszczególnych filarów strategii, w szczególności programu „Horyzont 2020” oraz Erasmus Plus w odniesieniu do wszystkich filarów, instrumentu „Łącząc Europę” w odniesieniu do filaru II, programu LIFE w odniesieniu do filaru III, jak również do łagodzenia skutków i przystosowania do zmiany klimatu, oraz programów COSME i Kreatywna Europa dla MŚP w odniesieniu do filaru IV, a także programu na rzecz finansowania innowacji INNOVFIN; z myślą o zapewnieniu synergii dostępnych funduszy zachęca do współpracy między komitetami monitorującymi programy współpracy terytorialnej w regionie, radą zarządzającą EUSAIR i organami zarządzającymi europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi; podkreśla, że strategia powinna umożliwiać skuteczniejsze i bardziej wydajne korzystanie z istniejących instrumentów i funduszy;

8.  wzywa Komisję Europejską, a także krajowe, regionalne i lokalne organy odpowiedzialne za przygotowanie i wdrożenie programów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz za zarządzanie nimi, by podkreślały znaczenie makroregionalnych projektów i działań;

9.  podkreśla znaczenie określenia na szczeblu makroregionalnym struktury wdrożenia i mechanizmów koordynacji, aby ułatwić współpracę, z uwzględnieniem wspólnego planowania, dostosowania możliwości finansowania oraz podejścia oddolnego; podkreśla potrzebę dostosowania krajowych i regionalnych programów operacyjnych do celów strategii, w tym, o ile to możliwe, włączenia strategii EUSAIR do tych programów; uważa za niezbędne koordynowanie i ujednolicanie inicjatyw, propozycji i projektów dotyczących regionu adriatycko-jońskiego;

10.  zachęca Komisję, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oraz kraje uczestniczące do pełnego wykorzystania możliwości dostępnych w ramach nowo utworzonego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w celu finansowania projektów w regionie, które mogłyby przynieść wartość dodaną, wspierać zrównoważony rozwój i spójność gospodarczo-społeczną, pobudzić wzrost i zwiększyć zatrudnienie na szczeblu makroregionalnym, a także przyczynić się do realizacji celów strategii „Europa 2020”; w tym kontekście zachęca do przyznawania „punktów bonusowych” projektom makroregionalnym w fazie wyboru projektów ze względu na ich specyficzny ponadnarodowy charakter;

11.  podkreśla, że nie istnieją specjalne fundusze przeznaczone wyłącznie na realizację strategii makroregionalnych oraz że warunkiem wstępnym osiągnięcia sukcesu jest silna wola polityczna, partnerstwo i koordynacja działań między państwami; w związku z tym apeluje do krajów w regionie, by zgromadziły fundusze (europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, Instrument Pomocy Przedakcesyjnej, EFIS), a także wkłady z zasobów krajowych w ramach EBI w postaci platformy finansowej i inwestycyjnej służącej wspieraniu finansowania projektów przyczyniających się do realizacji celów strategii; wzywa do utworzenia przejrzystej i publicznie dostępnej serii projektów dla regionu adriatycko-jońskiego, zapewniających widoczność bieżących i potencjalnych potrzeb inwestycyjnych i projektów, tak aby zachęcić inwestorów do inwestowania w te projekty;

12.  apeluje do zainteresowanych stron o wymianę najlepszych praktyk, korzystanie ze zdobytej wiedzy oraz wskazanie trudności we wdrażaniu innych strategii makroregionalnych UE, a także o zwiększenie współpracy z ich odpowiednikami z makroregionu Morza Bałtyckiego, dorzecza Dunaju oraz makroregionu alpejskiego;

13.  wzywa Komisję do usunięcia przeszkód administracyjnych i niefinansowych, które często powstrzymują potencjalnych inwestorów od inwestowania w takie projekty;

14.  uznaje, że należy koniecznie znaleźć sposoby na zaangażowanie – przynajmniej na zasadzie realizacji pojedynczych i określonych projektów – krajów nieobjętych strategią, które geograficznie znajdują się blisko regionu i są mu bliskie pod względem gospodarczym; w tym kontekście podkreśla znaczenie współpracy transgranicznej i ponadnarodowej w ramach polityki spójności oraz zachęca państwa członkowskie i zainteresowane regiony do wykorzystywania istniejących najlepszych praktyk w tym obszarze;

15.  przypomina o znacznym wpływie kryzysu gospodarczego na region i podkreśla potrzebę systematycznej oceny strategii, by ożywić gospodarkę; zaznacza, że kraje w regionie znajdują się na różnym etapie rozwoju i mają różne potrzeby; apeluje do Komisji, by podkreślała znaczenie stworzenia warunków umożliwiających ograniczenie różnic społeczno-gospodarczych między państwami; wspiera reformy w mniej rozwiniętych krajach i w tym kontekście zachęca do wymiany wiedzy, doświadczeń i praktyk;

16.  wskazuje na konieczność stymulowania, wznawiania i pogłębiania współpracy kulturalnej, naukowej i edukacyjnej, w tym przez poszerzanie zakresu mobilności akademickiej studentów i pracowników wyższych uczelni; podkreśla, że nauka i innowacyjność są niezbędne dla osiągnięcia inteligentnego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego wzrostu; podkreśla współzależność między współpracą naukową i kulturalną a wzrostem dynamiki rozwoju gospodarczego oraz poziomem zróżnicowania i trwałego rozwoju turystyki w regionie;

17.  z zadowoleniem przyjmuje obecność przedstawicieli Parlamentu Europejskiego w organach zarządzających strategią EUSAIR; apeluje, by Komisja dokonała analizy wspólnych wysiłków państw regionu (państw członkowskich UE i państw trzecich) oraz skutecznego udziału organów lokalnych i regionalnych w realizacji celów strategii;

18.  odnosi się do precedensów ustanowionych w kontekście innych strategii makroregionalnych UE i wzywa do wspierania, w ramach projektów pilotażowych i działań przygotowawczych, różnych rodzajów działań, począwszy od analiz po kapitał początkowy na przygotowanie projektów w ramach różnych obszarów priorytetowych;

19.  uważa za nieodzowne, aby na etapie wdrażania strategii jej ogólne zasady, a zwłaszcza kwestie ochrony środowiska i wykorzystywania zasobów naturalnych, były należycie brane pod uwagę we wszystkich czterech filarach, również w celu uzyskania całościowego podejścia do złożonych i zróżnicowanych wyzwań stojących przed makroregionem;

20.  podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na obszary, o których mowa w art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, takie jak wyspy, regiony górskie i obszary wiejskie, z myślą o zidentyfikowaniu i wykorzystaniu ich szczególnego potencjału, zwłaszcza w sektorze turystyki, przy jednoczesnym poszanowaniu obszarów działania i priorytetów określonych w niniejszym sprawozdaniu; ponadto apeluje do Komisji o przedłożenie wniosku w sprawie Europejskiego Roku Wysp i Obszarów Górskich;

21.  uważa, że należy koniecznie znaleźć sposoby umożliwiające krajom uczestniczącym uwzględnienie innych istotnych filarów, które mogłyby przynieść korzyści rozwojowe dla regionu, na przykład rolnictwa, ze względu na szczególne warunki geologiczno-klimatyczne, różnorodność biologiczną i potencjał do osiągnięcia synergicznych i skoordynowanych wyników, a także dalszego wzrostu; zaleca bliską współpracę i koordynację między obszarami lądowymi, przybrzeżnymi i wyspami w celu wypracowania synergii między projektami na rzecz czystej energii a zdrową produkcją żywności;

22.  zwraca uwagę na znaczenie odpowiedniej sprawozdawczości i oceny wdrażania strategii; w tym kontekście wzywa kraje uczestniczące oraz Komisję do zgromadzenia wiarygodnych danych bazowych oraz ustanowienia dla każdego filaru konkretnych celów poddawanych corocznej ocenie i publicznie udostępnianych;

23.  apeluje o kompleksowe i zintegrowane podejście Europy do migracji; podkreśla, że region boryka się z poważnymi wyzwaniami w zakresie migracji i ubolewa nad wszystkimi tragediami na Morzu Śródziemnym; zdecydowanie podkreśla, że konieczna jest istotna zmiana polityki azylowej w odniesieniu do solidarności między państwami członkowskimi, aby zaradzić tym wyzwaniom; podkreśla potrzebę zbadania ogólnej strategii współpracy z państwami trzecimi; ubolewa z powodu niewystarczającej współpracy między państwami członkowskimi UE w zakresie wyzwań związanych z migracją; zachęca do wymiany dobrych praktyk w przyjmowaniu migrantów i apeluje, by pilnie zwrócić szczególną uwagę na kwestie społeczne i humanitarne dotyczące regionu z myślą o potencjalnym ponownym określeniu priorytetów strategii EUSAIR w przyszłości;

24.  oczekuje, że działaniom umacniającym pokój i bezpieczeństwo w Europie Południowo-Wschodniej zostanie nadany nowy impuls;

25.  zauważa, że w międzyczasie mogą pojawić się nowe problemy, a priorytety mogą ewoluować, co będzie wymagało uaktualnienia, przekształcenia lub zmiany działań i projektów oraz powiązanych celów;

26.  wzywa państwa do wymiany najlepszych praktyk w obszarze poszanowania praw mniejszości w celu stosowania najwyższych standardów, z uwzględnieniem faktu, że jest to szczególnie wrażliwy obszar z uwagi na kwestie językowe;

27.  podkreśla, że na poszczególnych etapach wdrażania należy zapewnić publicznym i prywatnym podmiotom gospodarczym, podmiotom społecznym i poszczególnym grupom zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego odpowiednie szkolenie w postaci określonych programów, w tym wsparcia organizacyjno-technicznego;

28.  apeluje do Komisji, by co dwa lata przedkładała Parlamentowi i Radzie sprawozdanie w sprawie wdrażania strategii EUSAIR, aby ocenić jej funkcjonowanie oraz wartość dodaną w odniesieniu do wzrostu i miejsc pracy, a także niwelowania różnic i zrównoważonego rozwoju;

29.  zachęca do podejmowania konkretnych działań w celu promowania wymiaru społecznego; podkreśla znaczenie uwzględniania priorytetów i działań mających na celu wspieranie włączenia osób niepełnosprawnych i zapobieganie dyskryminacji wszelkiego typu;

„Niebieski” wzrost

30.  podkreśla, że wyjątkowe położenie geograficzne regionu oraz specyficzne ukształtowanie linii brzegowej wraz z bogatą różnorodnością środowiska morskiego skrywają nieprzebrane możliwości tworzenia „niebieskich” miejsc pracy, innowacyjnego oraz zrównoważonego rozwoju i wzrostu gospodarczego, w tym w sektorach niebieskich technologii, rybołówstwa i akwakultury, oraz ulepszenia zarządzania i usług w gospodarce morskiej;

31.  wspiera niebieską gospodarkę jako potencjalne rozwiązanie w sytuacji obecnego kryzysu gospodarczego, ponieważ sprzyja ona tworzeniu nowych miejsc pracy i rozwojowi gospodarczemu, zwłaszcza w odniesieniu do zatrudnienia kobiet i ludzi młodych w państwach nadbrzeżnych i wyspiarskich; uważa, że strategia UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego nie może zostać wdrożona bez uwzględnienia pojęcia niebieskiej gospodarki, jako że obejmuje ona szerokie spektrum sektorów działalności gospodarczej związanej z morzami i oceanami, akwakulturą, transportem morskim i rzecznym oraz turystyką środowiskową;

32.  wzywa Komisję i kraje uczestniczące w tej strategii do zapewnienia zachęt, które będą przyciągać młodych ludzi do branży rybołówstwa i akwakultury w regionie Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego oraz będą zachęcać ich do podejmowania działalności w tych dziedzinach;

33.  apeluje o koordynację polityki i harmonizację celów strategii, a także wspólnych projektów zgodnie z wartościami, zasadami i celami wspólnej polityki rybołówstwa; ponadto zachęca do wspierania rozwoju zrównoważonego sektora rybołówstwa i produkcji tradycyjnej zdrowej żywności; wzywa do tworzenia lokalnych grup działania w sektorze rybołówstwa, które mogą być naturalnym narzędziem różnicowania działalności połowowej; podkreśla fakt, że dla trwałości i rentowności rybołówstwa oraz akwakultury konieczny jest wzmożony udział zainteresowanych stron w ogólnym zarządzaniu, a także udoskonalona i zróżnicowana działalność rybacka;

34.  uważa, że „niebieski” wzrost obejmuje wysoce zróżnicowane sektory oraz przedsiębiorstwa i z tego względu jego rozwój wymaga wysoce wykwalifikowanych pracowników we wszystkich tych sektorach; wzywa państwa członkowskie objęte strategią EUSAIR do promowania różnych sektorów „niebieskiego” wzrostu w ich programach szkoleniowych, z uwzględnieniem systemów uczenia się przez całe życie oraz szkoleń dla pracowników; zwraca uwagę na złożoność działań, sektorów i dyscyplin systemów społeczno-gospodarczych objętych „niebieskim” wzrostem, dlatego uważa, że bardzo ważne jest, aby państwa członkowskie zaangażowane w strategię EUSAIR przyjmowały strategie polityczne na rzecz rynku pracy w celu zwiększania możliwości w zakresie dostosowywania się do zmian, innowacji i wielodyscyplinarności, dostosowywania szkoleń zasobów ludzkich oraz zwiększania wskaźnika aktywności zawodowej kobiet;

35.  podkreśla znaczenie większego i rzeczywistego powiązania między strategią „UE 2020” a trzema filarami strategii EUSAIR, w szczególności w odniesieniu do filaru „niebieskiego” wzrostu, w oparciu o plan działania Komisji Europejskiej; uznaje plan działania za jeden z rezultatów podejścia strategii określający konkretne priorytety dla makroregionu; podkreśla, że na tej podstawie każde działanie lub projekt wybiera się w ramach procesu szeroko zakrojonych konsultacji oddolnych, obejmującego szereg zainteresowanych stron z regionu adriatycko-jońskiego i reprezentujących nie tylko krajowe, regionalne i lokalne organy oraz partnerów społecznych, ale również sektor prywatny, gospodarkę społeczną, środowisko akademickie i społeczeństwo obywatelskie;

36.  zachęca do promowania klastrów łączących agencje publiczne i prywatne przedsiębiorstwa, wyższe uczelnie, instytuty badawcze i inne zainteresowane strony w sektorze gospodarki morskiej oraz do współpracy między tymi podmiotami w celu pobudzania innowacji i pełnego wykorzystania synergii; uważa, że dla zapewnienia bardziej efektywnych i wydajnych inwestycji, działania w ramach filaru niebieskiego wzrostu powinny opierać się na krajowych i regionalnych strategiach badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji; wzywa państwa i regiony do uczestniczenia w platformie S3 Komisji i tym samym do korzystania z pomocy w zakresie opracowywania, wdrażania i przeglądu strategii inteligentnej specjalizacji; w tym kontekście uważa za konieczne zapewnienie lepszego dostępu do kredytów dla MŚP oraz doskonalenie istniejących sieci biznesowych (klastrów) w ramach procesu umiędzynarodowiania w celu tworzenia nowej jakości i trwałych miejsc pracy;

37.  popiera utworzenie wspólnego znaku jakości przeznaczonego dla wysokiej jakości owoców morza pochodzących z regionu w celu zwiększenia ich konkurencyjności;

38.  podkreśla znaczenie dialogu społecznego oraz zaangażowania przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w działania na rzecz budowania potencjału wraz z organami publicznymi; uważa, że można to osiągnąć przez utworzenie – na poziomie makroregionalnym oraz na poziomie regionalnym w każdym państwie członkowskim – stałej platformy służącej reprezentowaniu partnerów społecznych i gospodarczych, zgodnie z tym, co już zrealizowano w odniesieniu do uczelni wyższych, izb handlowych i miast;

39.  podkreśla rolę badań morskich oraz ściślejszej współpracy naukowców, państw członkowskich i regionów objętych strategią EUSAIR w tych sektorach w celu wyeliminowania istniejącej luki między państwami członkowskimi i zwiększenia konkurencyjności obszarów przybrzeżnych oraz tworzenia lokalnych, wysokiej jakości i trwałych miejsc pracy;

40.  z niepokojem odnotowuje uszczuplenie zasobów połowowych w Morzu Adriatyckim i Morzu Jońskim na skutek przełowienia oraz nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (NNN), a także inne istotne zagrożenia dla całego środowiska morskiego; podkreśla, że rybołówstwo jest jednym z kluczowych sektorów gospodarki na obszarach przybrzeżnych i wyspowych; w związku z tym uważa za konieczne, by postrzegać za nadrzędny cel strategii ochronę i zachowanie zasobów połowowych oraz ekosystemów morskich zgodnie z zasadą maksymalnych podtrzymywalnych połowów zawartą we wspólnej polityce rybołówstwa; podkreśla, że w okresie przejściowym należy koniecznie wspierać dostosowywanie limitów połowowych za pośrednictwem dotacji na zakup urządzeń w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR); apeluje o stanowcze działanie polegające na dostosowaniu ustawodawstw państw trzecich w dziedzinie rybołówstwa do przepisów UE, wymiany danych, platform wspólnego monitorowania oraz wieloletnich planów zarządzania rybołówstwem, a także o rozważenie, w jaki sposób rozwijać zrównoważony sektor akwakultury z jego wielkim potencjałem zasilania go energią ze źródeł odnawialnych;

41.  przypomina, że ilości ryb oraz skorupiaków, mięczaków i innych bezkręgowców wodnych wykorzystywanych do celów handlowych powinny się mieścić w bezpiecznych limitach biologicznych, co zapewni osiągnięcie dobrego stanu ekosystemów i zabezpieczy długoterminową równowagę przemysłu rybnego;

42.  zwraca się do Komisji o rejestrowanie wielkości połowów dokonywanych w ramach połowów rekreacyjnych oraz o uregulowanie tej działalności i o zastosowanie do nich, a także do połowów przemysłowych, celu, jakim jest maksymalny podtrzymywalny połów;

43.  apeluje o przeprowadzenie kompleksowych badań zasobów połowowych, obejmujących w szczególności zagrożone gatunki i ich biologiczne współzależności, mając na uwadze, że brak dokładnych danych oraz pełnego i szczegółowego obrazu aktualnej sytuacji stwarza ryzyko, że dokonywane oceny będą nieprecyzyjne i niewiarygodne; apeluje o zachowanie naturalnych tarlisk;

44.  wzywa do analizy i promowania projektów, które mają na celu ocenę wpływu połowów niebezpośrednich (urwane fragmenty sieci rybackich, sieci do hodowli małży) oraz przyłowów chronionych gatunków; szacuje się, że tylko na Morzu Adriatyckim przyławia się przypadkowo ponad 40 000 żółwi morskich; uważa, że niezbędne jest pilne przeprowadzenie badań w sprawie tego rodzaju wpływu, a także w sprawie łagodzenia go (np. za pomocą urządzeń zapobiegających przypadkowemu połowowi żółwi);

45.  apeluje o zdecydowane wsparcie sektora budowy statków, w tym statków rekreacyjnych, skupiając się na jego modernizacji i specjalizacji w celu tworzenia miejsc pracy i dostosowania do wymogów dotyczących zrównoważonego i konkurencyjnego wzrostu idącego w parze z niebieskimi technologiami;

46.  wzywa do zapewnienia silnego wsparcia na rzecz obszarów produkcyjnych, nawiązywania partnerstwa i współpracy między obszarami w różnych częściach makroregionu; zachęca do wymiany dobrych praktyk nabytych dzięki najcenniejszym doświadczeniom w sektorze, a także dobrych praktyk wypracowanych w innych regionach, aby zastosować to samo podejście w celu propagowania tworzenia obszarów produkcyjnych;

47.  podkreśla znaczenie wpierania i zachęcania do rekreacyjnego wędkarstwa sportowego i rodzinnego, a także zintegrowanych strategii politycznych w zakresie rybołówstwa i turystyki (rybołówstwo, turystyka połowowa, marikultura), w szczególności na wyspach, z myślą o ochronie lokalnych tradycji kulturowych i morskiego stylu życia mieszkańców wysp i małych nadbrzeżnych miejscowości; wspiera zrównoważone, tradycyjne rybołówstwo na niewielką skalę oraz akwakulturę, wraz z bardziej zróżnicowaną ofertą kulinarną oraz promowaniem lokalnych targów rybnych, jako najlepszego sposobu zapewnienia zrównoważoności oraz silniejszego wsparcia turystyki przybrzeżnej;

48.  apeluje do Komisji o wsparcie i propagowanie udziału rybołówstwa i pracowników sektora rybołówstwa w projektach w zakresie turystyki kulturalnej i turystyki związanej z dziedzictwem, obejmujących rybołówstwo, odkrywanie na nowo kultury morskiej oraz miejsc istotnych dla tradycyjnego rybołówstwa i zawodów z nim związanych;

49.  podkreśla znaczenie gospodarki społecznej i przedsiębiorczości kobiet w realizacji filaru „niebieskiego” wzrostu i wzywa państwa członkowskie objęte strategią EUSAIR do promowania i wspierania uczestnictwa kobiet we wszystkich odnośnych sektorach; przypomina o podstawowej roli małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw w odnośnych regionach i obszarach oraz zwraca się do państw członkowskich objętych strategią EUSAIR o wdrożenie aktywnych strategii politycznych, by wspierać takie formy działalności gospodarczej;

50.  wspiera działania mające na celu zmniejszenie ryzyka hydrogeologicznego i ryzyka erozji wybrzeża;

51.  zachęca do działań mających na celu wspieranie zawodów związanych z morzem, które doznały większego uszczerbku w wyniku wdrażania polityki UE, na przykład przez alternatywne projekty mające na celu ponowne odkrycie tradycyjnego rzemiosła morskiego;

52.  podkreśla znaczenie badań i zachęca do silnego wsparcia obszarów morskich i przybrzeżnych;

53.  podkreśla, że rozwój akwakultury i marikultury może odgrywać ważną rolę nie tylko w odbudowie różnorodności gatunków, ale również we wzroście gospodarczym w regionie Morza Adriatyckiego i Jońskiego;

54.  wzywa Komisję do intensyfikacji wymiany dobrych praktyk, takich jak trwałość projektów opracowywanych przez przybrzeżne grupy działania.

Połączenie regionu

55.  zauważa, że lepsze połączenia transportowe i energetyczne między krajami uczestniczącymi, a także między krajami uczestniczącymi a ich państwami ościennymi, w tym w odniesieniu do transportu morskiego, połączeń intermodalnych z obszarami w głębi lądu, jak również sieci energetycznych, są niezbędne dla makroregionu i są warunkiem wstępnym rozwoju gospodarczo-społecznego; podkreśla brak połączeń między oboma wybrzeżami Morza Adriatyckiego oraz istniejącą lukę infrastrukturalną w regionie adriatycko-jońskim;

56.  zachęca do stymulowania wdrażania trwałych połączeń w transporcie, które skracałyby czas przejazdu, zmniejszały koszty transportu i logistyki oraz koszty zewnętrzne; apeluje o realizację głównych strategicznych działań związanych z węzłami transportowymi łączącymi sieci lądowe i morskie w celu stworzenia szans dla transportu intermodalnego między krajami, zapewnienia spójności oraz poprawy ogólnej sieci i ograniczenia ruchu drogowego, a co za tym idzie zmniejszenia emisji CO2; zwraca uwagę na potrzebę poprawy wymiaru morskiego i portowego związanego z kabotażem, autostradami morskimi i rejsami między dwoma brzegami Adriatyku, zarówno na szlakach północ–południe, jak i wschód–zachód; wskazuje na potrzebę większej koordynacji w celu uniknięcia nadmiernego ruchu morskiego i usprawnienia jego zarządzania oraz nadzoru nad nim;

57.  zachęca do zastosowania rozporządzenia w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego (rozporządzenie (UE) 2015/757) na rzecz innowacji i stworzenia zrównoważonego transportu morskiego w makroregionie poprzez wykorzystanie alternatywnych rodzajów napędu oraz paliw w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu;

58.  podkreśla znaczenie połączenia morskich szlaków transportowych i portów z innymi częściami Europy, a także połączeń z korytarzami TEN-T; wzywa kraje uczestniczące do skoncentrowania wysiłków na wdrażaniu projektów objętych obecną siecią TEN-T oraz na innych działaniach dotyczących koncepcji jej rozszerzenia na Południowo-Wschodnią Europę/ wschodnie wybrzeże Adriatyku, umożliwiających rozwiązanie problemu luki w sieci w regionie adriatycko-jońskim; w związku z tym zachęca zaangażowane kraje do określenia priorytetowych projektów infrastruktury o regionalnej i europejskiej wartości dodanej, a także sugeruje, by zwrócić uwagę między innymi na:

(i) ukończenie korytarza bałtycko-adriatyckiego;

(ii) przedłużenie północ-południe korytarza skandynawsko-środziemnomorskiego;

(iii) utworzenie kolejowego korytarza towarowego w regionie Alpy-Bałkany Zachodnie;

(iv) lepsze połączenie Półwyspu Iberyjskiego ze środkowymi Włochami i Bałkanami Zachodnimi;

(v) wprowadzenie połączeń drogowych w regionie Bałkanów między systemem portów a krajami śródlądowymi, a także stworzenie połączenia z korytarzem Ren-Dunaj;

(vi) udoskonalenie obiektów portowych w celu lepszego połączenia obu wybrzeży Adriatyku, a także opracowanie przez zarządy portów północnego wybrzeża Adriatyku wspólnej strategii dotyczącej zapewnienia bardziej kompleksowego zaopatrywania Europy Środkowej w towary importowane;

59.  zachęca do zoptymalizowania wydajności istniejącej sieci infrastrukturalnej, w szczególności w odniesieniu do aktualnych połączeń drogowych i kolejowych w makroregionie, w tym do połączeń ostatniego odcinka; podkreśla konieczność niezwłocznego ukończenia budowy autostrady adriatycko-jońskiej, co przyspieszy rozwój gospodarczy i społeczny całego makroregionu; przypomina o znaczeniu nowych korytarzy obejmujących autostrady, linie kolejowe oraz inne elementy infrastruktury po obu stronach regionu adriatycko-jońskiego; wskazuje na potrzebę większej koordynacji w celu uniknięcia nadmiernego ruchu morskiego i usprawnienia jego zarządzania oraz nadzoru nad nim;

60.  wzywa do rozwijania infrastruktury kolei dużych prędkości, która zapewni wzajemnie połączenia w makroregionie oraz umożliwi lepsze połączenie z UE oraz w jej obrębie; podkreśla znaczenie ulepszenia połączeń kolejowych w regionie adriatycko-jońskim, a także między wybrzeżem Morza Tyrreńskiego i Adriatyckiego/Jońskiego;

61.  wzywa kraje uczestniczące do poprawy swojej infrastruktury transportu morskiego, kolejowego i lotniczego oraz do tworzenia autostrad morskich w makroregionie obejmujących środki transportu intermodalnego, w szczególności z myślą o połączeniach z obszarami w głębi lądu, a także do poprawy logistyki transportowej przy jak najlepszym wykorzystaniu najbardziej zaawansowanych technologii oraz zagwarantowaniu stałego, wysokiego poziomu bezpieczeństwa i równowagi środowiska naturalnego; apeluje do krajów uczestniczących o dokonanie oceny możliwości poprawy połączeń dzięki instrumentom w zakresie elektromobilności, które mogłyby usprawnić międzynarodowe usługi elektronicznej sprzedaży biletów;

62.  podkreśla brak skutecznych połączeń z wyspami; wzywa Komisję i państwa członkowskie do usprawnienia połączeń przez zbadanie nowych skoordynowanych, przynoszących korzyści opcji, optymalizację wykorzystania połączeń towarowych i pasażerskich oraz angażowanie prywatnych i publicznych zainteresowanych stron, by poprawić jakość życia, powstrzymać wyludnianie i umożliwić wykorzystanie szans społeczno-gospodarczych w tych obszarach; podkreśla potrzebę usprawnienia wewnętrznych połączeń wysp oraz infrastruktury transportowej w celu zapewnienia zrównoważonej mobilności wewnętrznej; podkreśla również potrzebę zapewnienia mieszkańcom wysp całorocznego dostępu do odpowiednich programów ochrony zdrowia i programów edukacyjnych;

63.  wzywa do realizacji głównych projektów na rzecz intermodalnych połączeń wysp, a przede wszystkim apeluje o silne wsparcie lotnisk o strategicznym znaczeniu, takich jak lotnisko w Katanii, zarówno w zakresie infrastruktury, jak i nowych połączeń z innymi regionami makroregionu;

64.  wzywa kraje uczestniczące do podejmowania dalszych wysiłków w celu dywersyfikacji źródeł energii, co nie tylko poprawi bezpieczeństwo energetyczne makroregionu, lecz również zwiększy konkurencję i pozwoli zwalczyć ubóstwo energetyczne, przynosząc istotne korzyści dla rozwoju gospodarczego i społecznego regionu; podkreśla potrzebę szczegółowej oceny wpływu działań w sektorze energii na środowisko; podkreśla znaczenie wspólnego planowania inwestycji w zakresie budowy terminali skroplonego gazu ziemnego (LNG) i brakujących sieci gazociągów w makroregionie, przyczyniając się tym samym do osiągnięcia większej niezależności i bezpieczeństwa energetycznego; ponadto zachęca do przyjęcia środków w celu zwiększania efektywności energetycznej i efektywnego gospodarowania zasobami, co przyczyni się również do zwiększenia konkurencyjności;

65.  zachęca do rozwoju infrastruktury energetycznej umożliwiającej redukcję śladu węglowego, zwiększenie efektywności energetycznej i zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego w makroregionie i poza nim; ponadto podkreśla znaczenie rozwijania i promowania koncepcji inteligentnych miast, aby zapewnić dodatkowe korzyści w odniesieniu do istniejącej ogólnej infrastruktury energetycznej makroregionu;

66.  uznaje wysoki potencjał niedostatecznie wykorzystywanych odnawialnych źródeł energii w makroregionie; wzywa do korzystania z dostępnych odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa oraz energia pływów i prądów morskich (jeżeli jest to technicznie wykonalne), w ramach koszyka produkcji energii; podkreśla zrównoważenie i konkurencyjność potencjału elektrowni wodnych we wszystkich krajach uczestniczących; wzywa te kraje do udziału w tworzeniu prężnego i wzajemnie połączonego rynku gazu i energii w makroregionie, co zapewni równy dostęp do taniej i przystępnej energii; podkreśla znaczenie wzmocnienia transgranicznych wzajemnych połączeń energetycznych wspierających inwestycje w sektorze energetycznym jako kluczowych warunków wstępnych integracji z unijną siecią energetyczną, a także zniesienia barier dla inwestycji transgranicznych w sektorze energetycznym;

67.  wspiera wspólne planowanie i inwestycje w infrastrukturę energetyczną zarówno do produkcji, jak i transportu energii oraz gazu w makroregionie zgodnie z założeniami sieci TEN-E, dzięki realizacji konkretnych projektów wymienionych w wykazie projektów będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Energetycznej (PECI);

68.  wyraża zaniepokojenie nowymi zachętami do poszukiwania i wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich i na lądzie, co może narazić makroregion na wystąpienie katastrof o bardzo poważnych skutkach dla środowiska i gospodarki, w tym dla sektora rybołówstwa oraz zdrowia publicznego; podkreśla, że każda tego typu działalność musi być zgodna z unijnymi przepisami i wytycznymi w dziedzinie klimatu i energii odnawialnej; podkreśla, że Morze Adriatyckie jest zamkniętym, płytkim morzem, gdzie nie ma możliwości usuwania zanieczyszczeń, oraz że ma ono kwitnącą gospodarkę turystyczną na obu brzegach, a także, że wzrost w makroregionie powinien w pierwszym rzędzie zależeć od działalności turystycznej i działalności gospodarczych związanych ze specyfiką środowiska i ekosystemu; podkreśla potrzebę spójnego wdrażania unijnego prawa i międzynarodowych konwencji w zakresie zrównoważenia środowiskowego oraz bezpieczeństwa działalności morskiej; wzywa do pełnego wdrożenia dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (2008/53/WE) oraz dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich (2013/30/EU);

69.  wzywa do określenia wspólnych europejskich standardów w obszarze makroregionu adriatycko-jońskiego w zakresie bezpieczeństwa transportu;

70.  wspiera potrzebę promowania transgranicznych usług lotniczych poprzez realizację wspólnych projektów mających na celu zagwarantowanie i zwiększenie liczby wewnętrznych połączeń w makroregionie;

Jakość środowiska

71.  przypomina o bogactwie ekosystemów morskich, przybrzeżnych i lądowych w krajach uczestniczących; zauważa, że w Morzu Adriatyckim żyje prawie połowa (49 %) wszystkich zarejestrowanych gatunków śródziemnomorskich i jest ono najbardziej wyjątkowym podregionem Morza Śródziemnego ze względu na płytkość, niewielkie pływy oraz duży wpływ rzek; wzywa do wspólnych wysiłków ukierunkowanych na podejmowanie wszystkich możliwych środków, takich jak wykorzystanie czystych paliw w transporcie morskim i logistyce, w celu zachowania różnorodności biologicznej środowiska morskiego i transnarodowych siedlisk lądowych oraz zmniejszenia zanieczyszczenia morza i innych zagrożeń dla różnorodności biologicznej obszarów przybrzeżnych i morskich, a także zapobiegania im; podkreśla znaczenie ochrony zagrożonych gatunków morskich i lądowych, takich jak mniszka śródziemnomorska, odmieniec jaskiniowy, ryś, sęp płowy i inne; apeluje do krajów uczestniczących o wdrożenie współmiernych środków na rzecz realizacji tego celu;

72.  wzywa do wymiany najlepszych praktyk między krajami uczestniczącymi w dziedzinie zarządzania dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym z uwzględnieniem obszarów Natura 2000 i obiektów UNESCO w celu stworzenia atrakcji turystycznych z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju;

73.  apeluje do wszystkich krajów uczestniczących o połączenie sił przy planowaniu przestrzennym obszarów morskich zgodnie z dyrektywą 2014/89/UE z dnia 23 lipca 2014 r. ustanawiającą ramy planowania przestrzennego obszarów morskich oraz przy zintegrowanym zarządzaniu wybrzeżem, z udziałem różnych zainteresowanych stron (władz krajowych, regionalnych i lokalnych, miejscowej ludności, środowisk naukowych, organizacji pozarządowych itp.); uważa, że właściwe wspólne zarządzanie obszarem morskim zapewnia ramy istotne dla trwałego i przejrzystego użytkowania zasobów morskich;

74.  mając na uwadze, że ze względu na nasilenie działalności morskiej stopniowo zmniejszają się łowiska, wzywa Komisję do dopilnowania, by na każdym etapie rozwoju działalności morskiej uwzględniane były w sprawiedliwy sposób interesy odnośnych sektorów, tzn., by uwzględniane były one na etapie planowania przestrzennego obszarów morskich oraz zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną;

75.  podkreśla znaczenie ochrony i zachowania rzek i jezior w basenie Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego;

76.  wskazuje na potrzebę odpowiedzialnego przeciwdziałania zanieczyszczeniom historycznym i transgranicznym oraz oczyszczenia miejsc dotkniętych przemysłowym zanieczyszczeniem gleby, wody i powietrza, a także, w stosownych przypadkach, zanieczyszczeniem spowodowanym konfliktami zbrojnymi; wspiera wszelkie aktywne środki służące ograniczeniu zanieczyszczenia morza bronią chemiczną i konwencjonalną; wspiera ograniczanie z zamiarem wyeliminowania zanieczyszczeń morskich, zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej, a zwłaszcza w odniesieniu do zanieczyszczenia odpadami wysp na Adriatyku;

77.  wyraża niepokój w związku ze szkodami spowodowanymi przez plastikowe odpady w morzu; wzywa Komisję do wsparcia inicjatyw mających na celu zbieranie tych odpadów i poddawanie ich recyklingowi; podkreśla znaczenie włączenia rybaków w ten proces;

78.  wzywa kraje do opracowania i wdrożenia kompleksowych planów ponownego wykorzystywania opuszczonych terenów przemysłowych i wojskowych; podkreśla, że takie tereny nie tylko stwarzają zagrożenie dla środowiska naturalnego, ale również posiadają znaczący potencjał gospodarczy, który jest niewykorzystywany;

79.  apeluje o zachęcanie do przenoszenia przemysłu z ośrodków miejskich i obszarów przybrzeżnych w celu podnoszenia jakości życia;

80.  domaga się wykorzystania wszelkich istniejących środków w celu wprowadzenia najlepszych rozwiązań w zakresie gospodarowania odpadami i oczyszczania ścieków w regionie, zgodnie z dyrektywą Rady 91\271\EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych w państwach członkowskich UE;

81.  zwraca uwagę na różne klęski żywiołowe oraz katastrofy spowodowane przez człowieka, które dotknęły region w ostatnich latach; zwraca uwagę na problem wylesiania i inne zagrożenia związane ze zmianą klimatu; podkreśla potrzebę pełnego stosowania zasad horyzontalnych w zakresie zarządzania ryzykiem katastrof naturalnych i dostosowania do zmian klimatu w celu wdrożenia planu działania i priorytetów każdego z filarów; zachęca do współpracy krajowe instytuty hydrometeorologiczne w celu radzeniu sobie z ekstremalnymi warunkami pogodowymi, konsekwencjami zmian klimatu i zarządzania ryzykiem wystąpienia katastrof; uznaje, że sektory gospodarki wodnej, rolnictwa i turystyki są najbardziej narażone na zmiany klimatu, stąd też zachęca do podjęcia współpracy pomiędzy władzami krajowymi w celu ustanowienia ram i mechanizmu wsparcia na rzecz wdrożenia środków łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej;

82.  podkreśla potrzebę zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, w szczególności w sektorze transportu morskiego;

83.  podkreśla, że istnieje problem geograficznych i sezonowych nierówności w dostępie do zasobów wodnych przejawiający się w istotnym niedoborze wody na wyspach i w obszarze przybrzeżnym w okresie letnim, kiedy zapotrzebowanie na wodę jest kilka razy wyższe ze względu na przyjazd dużej liczby turystów;

84.  wzywa do utworzenia regionalnego centrum alarmowego na wypadek klęsk żywiołowych oraz opracowania wspólnego planu awaryjnego na wypadek wycieku ropy naftowej lub wystąpienia zanieczyszczeń na dużą skalę z myślą o ustanowieniu systemu wczesnego ostrzegania przed klęskami żywiołowymi oraz katastrofami powodowanymi działalnością przemysłową, transportową i innymi czynnikami, takimi jak powodzie, pożary czy działalność wydobywcza w Adriatyku; podkreśla, że takie centrum powinno być bezpośrednio powiązane z unijnym mechanizmem ochrony ludności; podkreśla znaczenie ochrony ekosystemu oraz różnorodności biologicznej regionu poprzez lepsze zrozumienie i wymianę najlepszych praktyk;

85.  wzywa kraje spoza UE do przyspieszenia wdrażania sektorowego dorobku prawnego (m.in. ramowej dyrektywy wodnej) w celu przygotowywania się do przystąpienia w przyszłości do UE;

86.  apeluje do państw członkowskich, by konsultowały się z właściwymi organami krajów ościennych i lokalnymi społecznościami w makroregionie, w szczególności odnośnie do działalności gospodarczej podlegającej ocenie oddziaływania na środowisko zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko;

Zrównoważona i konkurencyjna turystyka

87.  podkreśla szczególne znaczenie turystyki dla gospodarki europejskiej i rozwoju spójności społecznej w UE, w tym dla krajów śródziemnomorskich, a także dla całego regionu; podkreśla potrzebę opracowania nowych podejść, by przeciwdziałać sezonowości, zgodnie z wpływem turystyki na środowisko i jej zrównoważonym charakterem; apeluje o rozszerzenie wsparcia na finansowanie projektów z dziedziny turystyki ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz z innych źródeł;

88.  apeluje o pilną poprawę transgranicznych połączeń drogowych, aby zwiększyć konkurencyjność turystyki, ponieważ słabe połączenia powodują powstawanie utrudnień komunikacyjnych i poważnych opóźnień; podkreśla konieczność poprawy – na potrzeby turystyki – istniejącej infrastruktury lotniczej oraz połączenia morskiego między dwoma wybrzeżami Adriatyku;

89.  podkreśla potrzebę promowania już istniejących portów lotniczych w makroregionie w celu uniknięcia nadmiernej koncentracji pasażerów w kilku węzłach, a także wspierania zrównoważonej turystyki oraz lepszego rozkładu ruchu turystycznego na różnych obszarach;

90.  uznaje bogate dziedzictwo kulturowe i naturalne regionu (w tym działalność kulturalną, na przykład kino, teatr i muzykę) za największy atut, na którym opiera się sektor turystyki; zwraca uwagę na dużą liczbę atrakcji turystycznych wpisanych na listę UNESCO oraz obszarów Natura 2000 we wszystkich krajach uczestniczących; uważa, że pomimo znaczącego wkładu tego sektora w gospodarkę potencjał turystyki nie jest w pełni wykorzystywany, zwłaszcza z uwagi na dużą sezonowość oraz brak obszarów innowacji, zrównoważoności, infrastruktury transportowej, jakościowej oferty turystycznej, kwalifikacji uczestniczących zainteresowanych stron, a także odpowiedzialnego zarządzania turystyką; apeluje do krajów uczestniczących, aby przyjęły rozwiązania polityczne mające na celu zagwarantowanie odpowiedniej oferty połączeń i usług hotelarskich również poza sezonem letnim w celu dywersyfikacji napływu turystów i zapewnienia stałej ich obecności o różnych porach roku; podkreśla znaczenie łączenia turystyki z dziedzictwem naturalnym, kulturalnym i artystycznym;

91.  zachęca państwa członkowskie do promowania zrównoważonych rozwiązań w zakresie mobilności w sektorze turystyki, co poprawi jakość usług turystycznych oraz rozszerzy ich zakres;

92.  uznaje podstawowe znaczenie parków narodowych i przyrodniczych oraz obszarów chronionych dla dalszej edukacji obywateli w dziedzinie ochrony środowiska i walki ze zmianą klimatu;

93.  podkreśla, że współpraca miedzy krajami jest nieodzowna dla dalszego rozwoju turystyki w regionie; zachęca do tworzenia zrównoważonych strategii turystycznych dla Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego, umożliwiających krajom czerpanie korzyści z synergii, a także rozwiązanie wspólnych problemów na szczeblu makroregionu; uważa, że nieodzowna jest współpraca na rzecz wzmocnienia pozycji ośrodków turystycznych położonych w regionie adriatycko-jońskim;

94.  apeluje do Komisji Europejskiej, krajów uczestniczących oraz władz lokalnych i regionalnych, aby podejmowały działania w celu motywowania zainteresowanych stron do usprawniania infrastruktury turystycznej;

95.  podkreśla znaczenie wspierania branży kulturalnej i twórczej, a zwłaszcza rozwoju i uwzględniania przedsiębiorczości w sektorze muzycznym, teatralnym, tanecznym i kinematograficznym; zachęca do organizowania festiwali, konwencji i wydarzeń kulturalnych promujących integrację;

96.  zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia MŚP łatwiejszego dostępu do wsparcia i finansowania, ponieważ moją one zasadnicze znaczenie dla sektora turystycznego; zachęca zainteresowane strony w regionie do uczestnictwa w Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości w celu wymiany doświadczeń, nawiązywania kontaktów i znajdowania partnerów transgranicznych;

97.  podkreśla znaczenie projektów inteligentnej specjalizacji oraz tworzenia inteligentnych wspólnot poprzez lepsze wykorzystanie istniejących platform innowacyjnych, takich jak utworzenie obszaru kreatywności w regionie adriatycko-jońskim;

98.  wspiera rozwój zróżnicowanej oferty turystycznej obejmującej parki i szlaki tematyczne oraz turystykę kulturalną, wiejską, zdrowotną, medyczną, wodną, winiarsko-gastronomiczną, konferencyjną i sportową, w tym jazdę na rowerze, golf, nurkowanie, piesze wędrówki, jazdę na nartach, wspinaczkę i inne dyscypliny sportowe na wolnym powietrzu, w celu promowania turystyki przez cały rok oraz zwiększenia konkurencyjności ośrodków turystycznych w oparciu o zrównoważoność; wspiera rozwój agroturystyki w celu odciążenia głównych ośrodków turystycznych i wąskiego obszaru przybrzeżnego, co pomoże zaradzić problemowi sezonowości; wspiera rozszerzanie działalności turystycznej na obszary położone w głębi lądu oraz tworzenie zintegrowanych produktów turystycznych, które obejmują główne atrakcje makroregionu i jego stolic;

99.  podkreśla znaczenie spójności między zarządzaniem w turystyce a infrastrukturą oraz potrzebę poprawy jakości i zwiększenia różnorodności usług i możliwości, z uwzględnieniem specyfiki regionu; podkreśla również duże znaczenie promowania i podtrzymywania lokalnych i regionalnych tradycji;

100.  podkreśla znaczenie poszukiwania alternatywnych szlaków i modeli biznesowych, a także lepszego powiązania oferty rejsowej z lokalnymi mieszkańcami i produktami, co ułatwi rozwiązanie problemu niezrównoważonych zatorów i lepsze wykorzystywanie pełnego potencjału przy uzyskaniu trwalszych korzyści gospodarczych dla lokalnych gospodarek; uznaje znaczenie rozwijania i kreowania wizerunku szlaków turystycznych makroregionu poprzez mapowanie i dalsze promowanie istniejących szlaków;

101.  wspiera wykorzystanie w celach turystycznych największych bogactw regionu oraz opracowanie programów promocyjno-handlowych;

102.  podkreśla potrzebę zapewnienia rzeczywistej intermodalności transportu poprzez wykorzystanie zintegrowanej sieci usług i powiązań w celu rozwinięcia turystyki wysokiej jakości i przyjaznej środowisku;

103.  wspiera utworzenie karty adriatycko-jońskiej, promującej zrównoważoną turystykę poprzez określenie kryteriów, zasad i wytycznych oraz wdrożenie systemu ETIS (European Tourism Indicator System) służącego ocenie ośrodków turystycznych w celu usprawnienia ich zrównoważonego rozwoju;

104.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz parlamentom i rządom krajów uczestniczących w strategii EUSAIR (Chorwacja, Grecja, Włochy, Słowenia, Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Serbia).

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320. (2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 259. (3) Dz.U. C 349 E z 29.11.2013, s. 1.

Kontekst

W grudniu 2012 r. Rada Europejska zwróciła się do Komisji o przedstawienie do końca 2014 r. nowej strategii UE dla regionu adriatycko-jońskiego (EUSAIR). Komisja przychyliła się do tego wniosku i w dniu 17 czerwca 2014 r. przedstawiła strategię EUSAIR.

EUSAIR jest trzecią z kolei unijną strategią makroregionalną, dzięki czemu może czerpać korzyści z wniosków i doświadczeń strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego oraz strategii UE dla regionu Dunaju. Strategia ta bazuje na istniejącej współpracy w regionie, głównie za sprawą inicjatywy adriatycko-jońskiej zapoczątkowanej w 2000 r. przez podpisanie deklaracji z Ankony oraz utworzenie w 2006 r. euroregionu adriatycko-jońskiego z udziałem 26 organów władz regionalnych i lokalnych z siedmiu krajów będących jego członkami. EUSAIR obejmuje osiem krajów, do których zaliczają się zarówno państwa członkowskie (Chorwacja, Grecja, Włochy i Słowenia), jak i kraje nienależące do UE, o statusie krajów kandydujących (Albania, Czarnogóra i Serbia) lub potencjalnie kandydujących (Bośnia i Hercegowina). Region zamieszkuje ponad 70 mln osób i odgrywa on kluczową rolę w umacnianiu ciągłości geograficznej w Europie.

Burzliwa historia regionu jest naznaczona wydarzeniami, które wywarły druzgocący i długotrwały wpływ na rozwój i współpracę między krajami. W ostatnim czasie poważny wpływ na region wywarł kryzys gospodarczy. Bezrobocie i zadłużenie osiągają niespotykane dotąd wartości w krajach, które są zmuszone dokonywać bolesnych cięć budżetowych oraz konsolidacji fiskalnej. Ożywienie gospodarcze i wzrost w niewydolnych gospodarkach hamowane są przez spadek liczby inwestycji, zarówno publicznych, jak i prywatnych.

W tym kontekście EUSAIR stwarza niepowtarzalną szansę dla krajów z regionu na uwolnienie się od dotychczasowych problemów gospodarczych i politycznych poprzez współdziałanie pod kierunkiem Komisji, by osiągnąć dobrą koniunkturę i zrównoważony rozwój.

Obecnie nastał idealny czas dla strategii EUSAIR, a ma to związek ze zmianami politycznymi na szczeblu unijnym. Po pierwsze, Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude'a Junckera postanowiła skoncentrować uwagę na stymulowaniu inwestycji za sprawą planu inwestycyjnego oraz utworzonego w tym celu Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych. Dla krajów regionu adriatycko-jońskiego oznacza to wielką szansę na nadrobienie luki inwestycyjnej z ostatnich lat. EUSAIR daje możliwość pokierowania inwestycjami w taki sposób, aby uzyskać rezultaty korzystne dla całego regionu. Po drugie, Komisja niejednokrotnie zapowiadała, że w najbliższej przyszłości nie dojdzie do rozszerzenia Unii. Choć dla krajów Bałkanów Zachodnich są to złe wieści, EUSAIR pozwoli im zbliżyć się o krok do UE poprzez dostosowanie ich strategii politycznych oraz ścisłą współpracę z państwami członkowskimi.

Potencjał regionu adriatycko-jońskiego jest ogromny, ale uwolnić można go jedynie poprzez wspólne i skoordynowane wysiłki wszystkich krajów w regionie ze znacznym udziałem władz lokalnych i regionalnych. Komisja wraz z EBI i innymi podmiotami międzynarodowymi ma do odegrania szczególną rolę polegającą na udzielaniu wskazówek i wsparcia w realizacji strategii. Sprawozdawca jest przekonany, że EUSAIR okaże się strategią o znaczeniu historycznym zarówno dla krajów uczestniczących, jak i całej UE.

Priorytety i propozycje

W wyniku kilkumiesięcznych dyskusji na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym z zainteresowanymi stronami reprezentującymi zaangażowane kraje wyodrębniono następujące priorytety, pomysły i propozycje w zakresie rozwoju:

Filar I – „Niebieski” wzrost (rybołówstwo morskie, akwakultura, niebieskie technologie, zarządzanie i usługi w dziedzinie gospodarki morskiej)

-  dostosowanie do zasobooszczędnego rybołówstwa oraz stymulacja produkcji i konsumpcji owoców morza;

-  polepszenie otoczenia biznesowego oraz wzmocnienie konkurencyjności przemysłu morskiego poprzez wsparcie instytucjonalne i infrastrukturalne;

-  wsparcie dla badań i rozwoju oraz innowacji stosowanych w przemyśle morskim, stymulowanie rozwoju niebieskich badań, innowacji i umiejętności;

-  inwestycje w rozwój zasobów ludzkich;

-  rozwój klastrów makroregionalnych – „Ekologiczne klastry stoczniowe na Morzach Adriatyckim i Jońskim” – zachęcanie do korzystania z nowych materiałów i biotechnologii w celu zmniejszenia obciążenia dla środowiska powodowanego przez procesy technologiczne w przemyśle stoczniowym, remonty statków i konserwację jachtów;

-  poprawa dostępu do finansowania i promowanie podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą – „Niebieskie finansowanie w regionie adriatycko-jońskim”;

-  zarządzanie obszarami morskimi – „Grupa robocza ds. zarządzania morskiego i usług morskich”, „Skoordynowane planowanie przestrzenne obszarów morskich oraz zintegrowane zarządzanie wybrzeżem” – utworzenie podstawy prawnej dla planu zagospodarowania przestrzennego morza z uwzględnieniem możliwości zmian w ustawodawstwie w celu wprowadzenia norm regulujących wdrażanie planu;

-  umiejętności morskie – „Przepływ umiejętności morskich”;

-  zarządzanie obszarami morskimi – „Grupa robocza ds. zarządzania morskiego i usług morskich”;

-  wymiana danych oraz wiedzy – „Adriatycko-jońska chmura wymiany danych na potrzeby wsparcia zarządzania oraz usług w dziedzinie gospodarki morskiej”;

-  zdolność instytucjonalna na potrzeby harmonizacji standardów i regulacji morskich – „szkolenie MSP i ICM oraz wzajemne wsparcie”;

-  powiązanie turystyki i rybołówstwa – większość mieszkańców obszarów nadbrzeżnych żyje z połowu ryb i turystyki;

-  zrównoważone połowy – używanie niewielkich łodzi i odpowiednio dobranego sprzętu;

-  utworzenie morskich obszarów chronionych – zapewni zrównoważone rybołówstwo;

-  stosowanie silników niezanieczyszczających środowiska;

-  tworzenie małych, rodzinnych przetwórni, ponieważ w ten sposób ludzie żyjący z działalności połowowej mogą uzyskać wyższą wartość, oferując kompletny produkt końcowy;

-  lepsze połączenie krajów, opracowanie wspólnych planów i regulacja rynków produktów rybołówstwa;

-  integracja i przyjęcie długoterminowych regionalnych planów zarządzania rybołówstwem, zwłaszcza w odniesieniu do podzielnych zasobów;

-  zgodność z ustawodawstwem UE oraz wspólne standardy i praktyki – „zgodność z ustawodawstwem UE w dziedzinie rybołówstwa”, „wspólne standardy i praktyki w dziedzinie akwakultury”;

-  dywersyfikacja i rentowność rybołówstwa i akwakultury – „Sieć antykryzysowa dla branży owoców morza”, „Usprawnienie i dywersyfikacja działalności połowowej”; „Zrównoważone lokalizowanie i zarządzanie gospodarstwami akwakultury” – w celu ulepszenia platformy rozwoju w sektorze rybołówstwa i akwakultury, co ma służyć zwiększeniu wydajności produkcji oraz jakości środowiskowej poprzez opracowanie działań umożliwiających integrację działalności połowowej i atrakcji turystycznych, rozwój akwakultury w sposób umożliwiający współistnienie z innymi rodzajami działalności gospodarczej oraz wyznaczanie lokalizacji zrównoważonych i przyjaznych środowisku obszarów połowowych i gospodarstw akwakultury;

-  zwiększenie produkcji i promocji akwakultury poprzez ograniczenie negatywnego wpływu połowów na istniejące zasoby ryb oraz ochronę tarlisk, m.in. tarliska znajdującego się nieopodal wyspy Jabuka w Chorwacji;

-  łączenie turystyki i akwakultury jako kompatybilnych rodzajów działalności;

-  planowanie przestrzenne w akwakulturze, oparte na wspólnych zasadach i praktykach – koncepcja AZA;

-  poprawa konkurencyjności sektora akwakultury; promowanie współpracy w zakresie badań i rozwoju, dywersyfikacja sektora (nowe gatunki, nowe techniki, akwakultura ekologiczna);

-  promowanie tradycyjnych metod akwakultury w pełni zintegrowanych z obszarem naturalnym, stosowanie naturalnych materiałów w hodowli, chów gatunków rodzimych;

-  współpraca w dziedzinie akwakultury na poziomie makroregionu, opracowywanie wspólnych planów w celu poprawy konkurencyjności rynkowej;

-  sprawniej funkcjonujące otoczenie biznesowe dla przedsiębiorstw i inwestorów;

-  lepsza współpraca handlowa między przedsiębiorstwami w regionie;

-  eliminacja przeszkód w działalności gospodarczej przedsiębiorstw na jednolitym rynku unijnym;

-  propagowanie transferu nowych technologii w sferze gospodarki oraz w sferze publicznej, propagowanie postępu technologicznego społeczeństwa;

-  ochrona krajowych sektorów rybołówstwa (w szczególności tradycyjnych metod połowowych) i akwakultury w ramach wdrażania wspólnej polityki rybołówstwa;

Filar II – Połączenie regionu (transport morski, połączenia intermodalne z obszarami w głębi lądu, sieci energetyczne)

-  przedłużenie północ-południe korytarza skandynawsko-środziemnomorskiego do odcinka Ankona-Pescara-Bari oraz korytarza bałtyckiego do wybrzeża Adriatyku oraz lepsze połączenie Półwyspu Iberyjskiego ze środkowymi Włochami i Bałkanami;

-  systematyczna poprawa infrastruktury transportowej poprzez przebudowę, modernizację oraz budowę nowych obiektów infrastruktury, takich jak projekty mostów nad Cieśniną Messyńską oraz na Półwysep Pelješac;

-  konkurencyjność na rynku usług transportowych zgodnie z unijnymi regulacjami prawnymi;

-  rozwój krajowych systemów w celu wspierania transportu publicznego/zbiorowego we wszystkich modułach transportowych;

-  wdrażanie partnerstw publiczno-prywatnych w działalności transportowej;

-  długofalowe planowanie programów w zakresie bezpieczeństwa transportu, w szczególności transportu drogowego;

-  usprawnienie rozwiązań systemowych na przejściach granicznych;

-  lepsze połączenie portów z TEN-T przez obszary położone w głębi lądu oraz stymulowanie rozwoju intermodalności w regionie adriatycko-jońskim;

-  zmniejszenie izolacji wysp i obszarów oddalonych poprzez polepszenie ich dostępu do usług transportowych i energetycznych;

-  budowa odpowiedniej infrastruktury energetycznej;

-  dywersyfikacja źródeł i szlaków przesyłowych w całym regionie z myślą o sieciowej współpracy energetycznej makroregionu adriatycko-jońskiego z europejskim obszarem energetyki;

-  łączenie działalności/usług portowych w klastry w całym regionie – ewentualne projekty: rozdział funkcji o znaczeniu strategicznym i harmonizacja działalności portowej poprzez wspólny inteligentny system transportowy (ITS), m.in. w oparciu o inicjatywę Stowarzyszenia Portów Północnego Adriatyku (Triest, Koper, Wenecja i Rijeka) oraz projekt APC – Adriatycki Związek Portów (Wenecja, Ploče i Igoumenitsa);

-  usprawnienie i harmonizacja monitorowania ruchu oraz zarządzania ruchem;

-  rozwój portów, optymalizacja połączeń portowych, infrastruktury, procedur i operacji;

-  rozwój kompleksowej sieci Bałkanów Zachodnich;

-  poprawa dostępności obszarów nadbrzeżnych i wysp;

-  tworzenie autostrad morskich;

-  reforma kolei;

-  rozwój transportu lotniczego;

-  usprawnienie przejść granicznych;

-  trasy korytarzy międzynarodowych na terytoriach krajowych (autostrady morskie, główny korytarz śródziemnomorski oraz bałtycko-adriatycki sieci TEN-T);

-  poprawa bezpieczeństwa transportu morskiego, systemów informatycznych, podnoszenie świadomości sytuacji morskiej w celu wydajniejszego korzystania z zasobów ludzkich, sprzętu i statków, skuteczniejsze reagowanie na wyzwania dla bezpieczeństwa morskiego oraz zanieczyszczenie środowiska morskiego;

-  międzypaństwowa koordynacja głównych projektów infrastruktury połączeniowej w regionie adriatyckim;

Filar III – Jakość środowiska (środowisko morskie, transgraniczne siedliska lądowe i różnorodność biologiczna)

-  ograniczenie eutrofizacji antropogenicznej ze źródeł skupionych oraz rozproszonych, poprzez inwestycje w sektorze wodnym (budowa oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych oraz powiązanych zakładów utylizacji osadów ściekowych, modernizacja sieci kanalizacyjnej), a także w rolnictwo ekologiczne na obszarach nadbrzeżnych;

-  ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej oraz ekosystemu poprzez zapewnienie odpowiedniego systemu monitorowania, informacji i zarządzania na potrzeby programu Natura 2000, a także zrównoważone zarządzanie zasobami środowiska naturalnego;

-  ograniczenie wpływu odpadów morskich na środowisko poprzez lepsze gospodarowanie odpadami w obszarach nadbrzeżnych i programy oczyszczania;

-  usprawnienie skoordynowanej ochrony i zrównoważonego rozwoju stref przybrzeżnych w regionie poprzez ratyfikację i wdrożenie Protokołu do konwencji barcelońskiej w sprawie zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną;

-  promowanie i dążenie do zrównoważonego rozwoju gospodarki morskiej i przybrzeżnej oraz zrównoważonego korzystania z zasobów morskich i przybrzeżnych poprzez morskie planowanie przestrzenne;

-  wzbogacanie morskiej bazy wiedzy – polepszenie dostępności i aktualności danych o stanie różnorodności biologicznej na lądzie i w morzu;

-  rozszerzanie sieci morskich obszarów chronionych – tworzenie zdolności do wprowadzania dostępu do ekosystemu oraz mapowania obszarów istotnych dla zachowania gatunków i siedlisk w priorytetowych lokalizacjach oraz tworzenia morskich obszarów chronionych w regionie;

-  wspieranie programów oczyszczania;

-  określenie aspektów o kluczowym oddziaływaniu na środowisko morskie;

-  wymiana najlepszych praktyk między organami zarządzającymi morskimi obszarami chronionymi;

-  przygotowanie i wdrożenie wspólnego planu awaryjnego;

-  hierarchizacja inwestycji pod względem wpływu na ograniczanie zanieczyszczenia morza;

-  harmonizacja i stosowanie krajowych unormowań prawnych dotyczących siedlisk lądowych i różnorodności biologicznej – harmonizacja ustawodawstwa w dziedzinie miejskiego planowania przestrzennego, ochrony środowiska naturalnego, dziedzictwa naturalnego i kulturowego z postanowieniami Europejskiej konwencji krajobrazowej;

-  ochrona i przywrócenie przybrzeżnych terenów podmokłych i pól krasowych;

-  modernizacja krajowych systemów monitorowania i ich połączenie w system wczesnego ostrzegania w celu ograniczenia zagrożenia powodzią/niszczącym działaniem fal morskich, zanieczyszczeniem, pożarem itp.;

-  połączenie/utworzenie systemu monitorowania stanu środowiska morskiego i połączenie/utworzenie środków ochrony środowiska morskiego na szczeblu (pod)regionów w celu osiągnięcia zadowalającej sytuacji ekologicznej w kwestiach, którym nie da się zaradzić poprzez monitorowanie/środki krajowe (np. w drodze umów międzynarodowych, takich jak konwencja barcelońska wraz z protokołami, dyrektywy europejskie – dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej itp.);

Filar IV – Zrównoważona i konkurencyjna turystyka (zróżnicowana oferta turystyczna, zrównoważone i odpowiedzialne zarządzanie turystyką)

-  dywersyfikacja produktów turystycznych i oferty w celu przeciwdziałania sezonowości – międzynarodowe szlaki tematyczne, waloryzacja dziedzictwa kulturowego i naturalnego za sprawą turystyki, budowa nowej infrastruktury turystycznej (m.in. parków tematycznych, pól golfowych), kreowanie wizerunku produktów i usług turystycznych w makroregionie, promocja regionu na światowych rynkach, promocja w ramach konkretnych grup docelowych (m.in. seniorów bądź oferta turystyki konferencyjnej i biznesowej), pozycjonowanie regionu jako skupiska wspaniałych ośrodków turystycznych poza sezonem;

-  poprawa jakości i innowacji w turystyce – technologie informacyjne i komunikacyjne, edukacja, transfery technologii, współpraca sieciowa podmiotów w branży, wymiana przykładów najlepszych praktyk, łączenie sektorów lokalnego rolnictwa, turystyki i dostaw żywności, innowacyjna promocja/marketing;

-  zrównoważone i odpowiedzialne zarządzanie sektorem turystyki – dywersyfikacja ofert turystyki żeglarskiej i rejsowej, zrównoważona platforma badań i rozwoju nowych produktów i usług, przygotowanie zrównoważonych tematycznych szlaków turystycznych, mapowanie istniejących tematycznych szlaków turystycznych, waloryzacja dziedzictwa kulturowego i naturalnego, współpraca sieciowa klastrów i zrównoważonych przedsiębiorstw z branży turystycznej, wydajność energetyczna, inteligentna specjalizacja w turystyce;

-  poprawa dostępności produktów i usług turystycznych – poprawa jakości poszczególnych usług i podnoszenie umiejętności, szkolenie personelu, promowanie i dostępność informacji, współpraca w celu usprawnienia podróży turystów, harmonizacja krajowych statystyk w celu ułatwienia pomiaru wyników sektora oraz przyszłego planowania i tworzenia polityki dla sektora;

-  bardziej wydajne wykorzystanie funduszy unijnych – ułatwienie dostępu do finansowania nowych, trwałych i innowacyjnych podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą i MŚP skoncentrowanych na badaniach naukowych, co przyniesie korzyść w postaci nowych produktów i usług oraz poprawy jakości w sektorze;

-  inicjatywy ukierunkowane na poprawę jakości zrównoważonej oferty turystycznej – przeprowadzenie niezbędnych zmian regulacji prawnych;

-  sieć zrównoważonych przedsiębiorstw i klastrów turystycznych;

-  szkolenia zawodowe i dotyczące rozwoju umiejętności w zakresie przedsiębiorczości w turystyce – zachęcanie do dywersyfikacji produktów i ofert turystycznych;

-  współpraca adriatycko-jońska w celu usprawnienia ruchu turystycznego;

Inne priorytety:

-  integracja krajów Bałkanów Zachodnich z UE;

-  zapewnienie spójności w obrębie wszystkich trzech strategii makroregionalnych;

-  zapewnienie wymaganej spójności projektów w ramach strategii makroregionalnych z krajowymi projektami strategicznymi;

Program współpracy adriatycko-jońskiej na lata 2014–2020

Program współpracy adriatycko-jońskiej na lata 2014–2020 (ADRION) jest programem realizującym drugi cel polityki spójności – Europejską współpracę terytorialną. Program ten obejmuje cztery państwa członkowskie UE (Chorwacja, Grecja, Włochy i Słowenia) oraz cztery kraje IPA (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Serbia). Całkowity budżet programu ADRION na okres 2014–2020 wynosi 118 154 690 EUR, z czego 83 467 729 pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 15 688 887 EUR z Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA II), a pozostałe 18 998 074 EUR to wkłady krajowe. Program współpracy (dokument programowy) określający obszary inwestycji ADRION jest obecnie negocjowany z Komisją Europejską. Ma zostać przyjęty do końca 2015 r. Ogólnym celem programu jest stymulacja polityki oraz innowacji w rządzeniu w kierunku pogłębienia integracji europejskiej państw członkowskich i krajów nienależących do UE, z wykorzystaniem zasobów naturalnych, kulturalnych i ludzkich regionu adriatycko-jońskiego, jak również poprawa spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w obszarze objętym programem.

Dotychczas wyodrębniono cztery cele tematyczne oraz pięć priorytetów inwestycyjnych, które zostały zgłoszone do finansowania z programu ADRION:

-  innowacyjny i inteligentny region (cel tematyczny 1, priorytet inwestycyjny 1b) z celem szczegółowym: wsparcie rozwoju systemu innowacji regionalnych dla obszaru adriatycko-jońskiego;

-  zrównoważony region (cel tematyczny 6, priorytet inwestycyjny 6c) z celem szczegółowym: promowanie zrównoważonej waloryzacji i zachowania dóbr naturalnych i dóbr kultury jako czynników wzrostu w obszarze adriatycko-jońskim; (cel tematyczny 6, priorytet inwestycyjny 6d) z celem szczegółowym: poprawa zdolności w zakresie międzynarodowego przeciwdziałania podatności środowiska oraz fragmentacji, a także ochrona usług ekosystemowych w regionie adriatycko-jońskim;

-  połączony region (cel tematyczny 7, priorytet inwestycyjny 7c) z celem szczegółowym: poprawa zdolności w zakresie usług zintegrowanego transportu i mobilności oraz intermodalności w regionie adriatycko-jońskim;

-  wspieranie zarządzania EUSAIR (cel tematyczny 11) z celem szczegółowym: usprawnienie koordynacji i wdrażania EUSAIR poprzez zwiększenie potencjału instytucjonalnego administracji publicznej oraz kluczowych zainteresowanych stron, a także poprzez wspieranie postępu w realizacji wspólnych priorytetów.

Struktura zarządzania EUSAIR odpowiada za zarządzanie strategią i jej realizację. Każdy z krajów objętych EUSAIR przyjmuje swoją część odpowiedzialności za realizację i koordynowanie strategii. Program ADRION ma wspierać zarządzanie strategią EUSAIR oraz jej realizację głównie w ramach celu tematycznego 11, poprzez utworzenie narzędzi działania – centrum programowego zlokalizowanego w Słowenii (region przybrzeżny) oraz sieci punktów kontaktowych w państwach partnerskich – a także w oparciu o istniejące struktury.

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla strategiczne znaczenie wspierania integracji europejskiej i procesu rozszerzenia, współpracy regionalnej i stosunków dobrosąsiedzkich poprzez odpowiednie narzędzia i środki strategii UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego (EUSAIR); oczekuje, że działaniom umacniającym pokój, spójność społeczną, rozwój gospodarczy, zrównoważenie środowiskowe i bezpieczeństwo w Europie Południowo-Wschodniej zostanie nadany nowy impuls;

2.  jest zdania, że demokratyczne, przejrzyste, stabilne i dobre mechanizmy zarządzania mają kluczowe znaczenie w celu zapewnienia strategicznego kierownictwa, podejmowania kluczowych decyzji i nadzorowania skutecznego wdrażania strategii EUSAIR; popiera zwiększenie zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym społeczeństwa obywatelskiego i prywatnych przedsiębiorstw, w proces realizacji tych założeń; uważa, że należy zapewnić odpowiednią widoczność EUSAIR na wszystkich szczeblach; wzywa do ścisłej współpracy z właściwymi europejskimi organizacjami i programami, w tym programami w zakresie wyzwań społecznych i wyzwań związanych z migracją w omawianym regionie, ze szczególnym uwzględnieniem strategii dla Europy Południowo-Wschodniej do 2020 r.; wzywa do unikania powielania lub pokrywania się działań; wzywa do opracowania wspólnych projektów i synergii zwłaszcza z Inicjatywą Środkowoeuropejską (ISE), procesem współpracy w Europie Południowo-Wschodniej (SEECP) oraz Unią dla Śródziemnomorza (UfM);

3.  uważa, że bardzo ważne jest, by strategia EUSAIR przyczyniała się do procesu przystępowania do UE państw Bałkanów Zachodnich, oferując im możliwość ścisłej współpracy z państwami członkowskimi UE poprzez zajmowanie się wspólnymi wyzwaniami regionalnymi; zachęca do przyjęcia do EUSAIR byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii oraz Kosowa; zachęca do tworzenia synergii i skoordynowanych strategii politycznych między UE, zainteresowanymi państwami członkowskimi a państwami Bałkanów Zachodnich; z zadowoleniem przyjmuje regularne spotkania sześciu ministrów państw Bałkanów Zachodnich oraz zachęca ich do skoordynowanych działań w kwestiach regionalnych; uważa, że istotne jest, by kraje Europy Południowo-Wschodniej zajęły się kwestiami korupcji, praworządności i przestrzegania praw człowieka;

4.  wzywa kraje Bałkanów Zachodnich do pełnego i skutecznego zaangażowania na wszystkich etapach realizacji strategii EUSAIR oraz do poprawy połączeń między sobą wzajemnie oraz z resztą państw UE, w tym poprzez ograniczenie obecnych obciążeń administracyjnych, w celu przyspieszenia zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz pogłębienia kontaktów międzyludzkich, co dotyczy też korytarza Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego; podkreśla strategiczne znaczenie korytarza Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego oraz wzywa do zajęcia się istotnymi rozbieżnościami i brakami w infrastrukturze tych państw, w szczególności w odniesieniu do sieci drogowych i kolejowych, połączeń intermodalnych, systemów zarządzania ruchem oraz infrastruktury energetycznej; wzywa do ukończenia pozostałych odcinków transeuropejskich korytarzy transportowych w Europie Południowo-Wschodniej, w tym korytarzy V, VI, VIII i X, które poprawią ogólne połączenie tego regionu z państwami członkowskimi UE; zachęca do przyspieszenia budowy mostu na półwysep Pelješac oraz autostrady adriatycko-jońskiej w celu poprawy połączeń;

5.  wzywa do dalszego wspierania wspólnych projektów energetycznych, takich jak gazociąg jońsko-adriatycki, w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostaw; wzywa do wspólnego i zrównoważonego gospodarowania podstawowymi i wspólnymi zasobami, takimi jak Morze Adriatyckie i Morze Jońskie oraz zasoby rybne; wzywa do wdrożenia strategii i projektów inteligentnego rozwoju regionalnego, skupionych na zielonej gospodarce i włączeniu społecznym;

6.  wzywa Komisję, w tym jej DG ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia, do poszukiwania – dzięki spójności i komplementarności – jak najbardziej efektywnych sposobów wykorzystania wszelkich dostępnych instrumentów finansowania w celu optymalizacji oddziaływania, osiągnięcia lepszych rezultatów oraz pobudzenia trwałego wzrostu gospodarczego; jest zdania, że należy korzystać z instrumentów finansowych również w taki sposób, by pobudzać dodatkowe prywatne inwestycje; wzywa do wprowadzenia nowych mechanizmów koordynacji funduszy, aby wspierać flagowe projekty EUSAIR;

7.  ubolewa nad faktem, że EUSAIR w nieodpowiedni sposób porusza kwestie budzące coraz większe zaniepokojenie, takie jak handel ludźmi oraz przestępczość transgraniczna; zauważając, że w tej części Europy mają miejsce przepływy kryminalne, apeluje o zawarcie w EUSAIR komponentów poświęconych przestępczości transgranicznej i wszelkim formom nielegalnego handlu;

8.  podkreśla, że nielegalną migrację należy także uwzględnić jako element strategii EUSAIR; wzywa do zwrócenia większej uwagi na spójność społeczną i rozwój lokalny jako aspekty będące podstawowymi wymiarami integracji migrantów, a także do zwiększenia zdolności do działania w dziedzinie azylu;

9.  jest przekonany, że EUSAIR musi uwzględniać strategiczne znaczenie omawianego regionu dla bezpieczeństwa energetycznego UE, a w szczególności dla dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia i tras dostaw; podkreśla, że inwestycje w połączenia międzysystemowe stanowią kluczowy warunek przyłączenia tego regionu do sieci energetycznej UE; pamiętając o wysokiej wrażliwości środowiskowej Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego wzywa do pełnego przestrzegania odpowiednich przepisów dorobku prawnego UE; wzywa do wzmocnienia roli odnawialnych źródeł energii i zwiększenia efektywności energetycznej oraz do rozwoju infrastruktury energetycznej, zwłaszcza w obszarach bardziej oddalonych lub charakteryzujących się słabszymi połączeniami;

10.  podkreśla konieczność pogłębienia parlamentarnego wymiaru EUSAIR; zachęca kraje uczestniczące, by zacieśniały współpracę międzyparlamentarną, co dotyczy też nadzoru wdrażania strategii EUSAIR oraz nacisku na zbliżanie prawodawstwa do unijnego dorobku prawnego; zaleca większe zaangażowanie parlamentów, wykraczające poza coroczną Konferencję Przewodniczących Parlamentów, w celu zwiększenia kontroli parlamentarnej;

11.  zwraca się do Komisji o regularne informowanie i zasięganie opinii Parlamentu odnośnie do skutków wprowadzania w życie strategii EUSAIR.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

–  uwzględniając dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (SEA)(1),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej)(2),

–  uwzględniając dyrektywę 2013/30/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich oraz zmiany dyrektywy 2004/35/WE(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2011/92/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko(4),

1.  przyznaje, że istnieje ścisły związek pomiędzy rozwojem gospodarczym i zrównoważeniem środowiskowym, biorąc również pod uwagę zasadę pomocniczości; popiera promowanie koniunktury gospodarczej i społecznej w regionie, co nie może się odbywać kosztem równowagi ekologicznej i różnorodności biologicznej wrażliwych ekosystemów przybrzeżnych i morskich, ani kosztem ich zasobów naturalnych; podkreśla potrzebę włączenia do EUSAIR konkretnych działań na rzecz ochrony środowiska, w tym projektów mających na celu:

  a)  ochronę linii brzegowej i przybrzeżnego ekosystemu oraz przeciwdziałanie zjawisku erozji;

  b)  wspieranie działań na rzecz dostosowania do zmian klimatycznych oraz projektów zarządzania ryzykiem w celu zapobiegania spowodowanym i niespowodowanym przez człowieka katastrofom naturalnym;

  c)  promowanie wdrożenia wysokiej jakości projektów dotyczących gospodarowania odpadami, oczyszczania ścieków i systemów zapobiegania w obszarze zasobów wodnych;

  d)  uruchomienie projektów i analiz porównawczych w zakresie osiadania terenu;

2.  wspiera niebieską gospodarkę jako potencjalne rozwiązanie w sytuacji obecnego kryzysu gospodarczego, ponieważ sprzyja ona tworzeniu nowych miejsc pracy i rozwojowi gospodarczemu, zwłaszcza w odniesieniu do zatrudnienia kobiet i ludzi młodych w państwach nadbrzeżnych i wyspiarskich; uważa, że strategia UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego nie może zostać wdrożona bez wzięcia pod uwagę pojęcia niebieskiej gospodarki, jako że obejmuje ona szerokie spektrum sektorów działalności gospodarczej związanej z morzami i oceanami, takich jak akwakultura, transport morski i rzeczny oraz turystyka środowiskowa;

3.  wzywa Komisję, by dopilnowała, aby zaangażowane w projekty w makroregionach państwa trzecie przestrzegały odnośnego dorobku prawnego Unii, aby zagwarantować zrównoważoną eksploatację zasobów Unii; zaleca, aby wprowadzić porozumienia i konwencje w celu zaangażowania krajów spoza UE w projekty Unii Europejskiej związane ze środowiskiem; ponadto zauważa, że mechanizmy dobrego sprawowania władzy mają kluczowe znaczenie przy wdrażaniu polityki środowiskowej;

4.  zwraca się do Komisji o usprawnienie regularnego dialogu pomiędzy EUSAIR a partnerami szkockimi tak, aby wszyscy byli informowani o dobrych praktykach oraz innowacyjnym podejściu do zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną na Morzu Północnym;

5.  zaleca państwom członkowskim, aby wymieniały się swoimi doświadczeniami i dobrymi praktykami w makroregionie Dunaju;

6.  zwraca się do Komisji o regularne informowanie i zasięganie opinii Parlamentu odnośnie do rezultatów wdrażania strategii EUSAIR;

7.  wzywa Komisję oraz państwa uczestniczące w tej strategii do opracowania wspólnych projektów zgodnie ze wspólną polityką rybołówstwa;

8.  uważa, że wybrzeże i pas morza pomiędzy włoskim i bałkańskim wybrzeżem Morza Adriatyckiego stanowią dziedzictwo krajobrazowe i środowiskowe o niezwykłej wartości, które należy chronić i waloryzować;

9.  w związku z tym uważa, że zakończenie budowy infrastruktury drogowej i transportowej na obu brzegach Morza Adriatyckiego, jej włączenie do sieci korytarzy TEN-T północ-południe i wschód-zachód oraz uzupełnienie brakujących połączeń transportowych stanowią niezbędne warunki do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju tego makroregionu;

10.  zaleca aktywne promowanie ekoinnowacji w obszarze rybołówstwa, akwakultury, transportu morskiego, turystyki w tym turystyki rejsowej, portów i powiązanej infrastruktury, aby wykorzystać olbrzymi potencjał regionu i stymulować „niebieski” wzrost, przyczyniając się w ten sposób do tworzenia nowych miejsc pracy, oraz zagwarantować racjonalną i zrównoważoną eksploatację zasobów morskich w rozumieniu zintegrowanej polityki morskiej; popiera promowanie innowacyjnych, wydajnych i zrównoważonych usług morskich przewozów towarowych i pasażerskich, umożliwiających ograniczenie czasu podróży, kosztów transportu i logistyki, efektów zewnętrznych, a zwłaszcza emisji CO2, zgodnie z przyjmowanymi planami mobilności o niskim wpływie na środowisko;

11.  wzywa Komisję do promowania rozwoju zrównoważonej działalności połowowej z punktu widzenia ochrony środowiska i zasobów rybnych oraz do propagowania zintegrowanych strategii politycznych dotyczących połowów i turystyki (turystyka połowowa, turystyka rybacka, hodowla morska, połowy rekreacyjne) zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;

12.  przypomina, że ilości ryb i skorupiaków wykorzystywanych do celów handlowych powinny się mieścić w bezpiecznych limitach biologicznych, co zapewni osiągnięcie dobrego stanu ekosystemów i zabezpieczy długoterminową równowagę przemysłu rybnego;

13.  zachęca do powiększenia obszarów ochrony, aby chronić środowisko i powstrzymać proces utraty bioróżnorodności, w szczególności poprzez wzmocnienie sieci NATURA 2000 oraz Emerald i programu LIFE; podkreśla znaczenie ochrony gatunków zagrożonych i wzywa odpowiednie państwa członkowskie do wdrożenia adekwatnych środków w tym celu poprzez zastosowanie niniejszej strategii makroregionalnej; zachęca państwa członkowskie do podjęcia dalszych starań mających na celu zwalczanie odpadów morskich, w szczególności zanieczyszczenia opadami wysp na Adriatyku;

14.  podkreśla potrzebę opracowania kompleksowego planu mającego na celu zwalczanie zanieczyszczenia mórz oraz naturalnych i powodowanych przez człowieka zagrożeń oraz ryzyka związanych ze zmianami klimatu, głównie powodziami, suszą, erozją gleb i pożarami lasów;

15.  podkreśla, że presję wywieraną na ekosystemy morskie i przybrzeżne można zmniejszyć poprzez lepsze zrozumienie bioróżnorodności oraz że wymiana najlepszych praktyk pomiędzy organami zarządzającymi zapewnia większą bioróżnorodność;

16.  wzywa do określenia minimalnego celu objęcia do 2020 r. 10 % powierzchni Morza Adriatyckiego i Jońskiego statusem morskich obszarów chronionych, zgodnie z odnośnymi zobowiązaniami podjętymi na szczeblu międzynarodowym, co będzie wkładem do osiągnięcia dobrego stanu ekosystemów morskich zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej; zachęca do stworzenia sieci obszarów chronionych, zarówno na terenach morskich i przybrzeżnych, jak i na terenach lądowych i w parkach; zachęca państwa członkowskie uczestniczące w strategii do poprawy jakości środowiska dzięki projektom mającym na celu zmniejszenie zanieczyszczenia chemicznego, fizycznego i mikrobiologicznego, przy jednoczesnej optymalizacji zrównoważonego charakteru działalności w dziedzinie ruchu morskiego, ochronie różnorodności biologicznej i inwestowaniu również w morskie obszary chronione; w tym celu zwraca się do zaangażowanych państw członkowskich, aby promowały zintegrowane systemy obserwacji i monitoringu środowiska w odniesieniu do morskich obszarów chronionych oraz aby wzmocniły współpracę instytucjonalną między regionalnymi centrami monitorowania środowiska;

17.  wyraża poważne zaniepokojenie z powodu odnowionego zainteresowania poszukiwaniem i eksploatacją ropy naftowej i gazu, zarówno na morzu, jak i na ladzie, w szczególności w obszarach już silnie dotkniętych jeśli chodzi o konsekwencje dla środowiska naturalnego; uważa, że istotne znaczenie ma przeprowadzenie odpowiednich badań w odniesieniu do makroregionów; podkreśla, że poszukiwanie i eksploatacja ropy naftowej i gazu muszą być zgodne z celami zintegrowanej polityki morskiej oraz planowania przestrzennego obszarów morskich oraz że zasadniczo należy skoncentrować działania w zakresie pozyskiwania energii na energiach odnawialnych, takich jak energia z morskich farm wiatrowych; podkreśla, że Morze Adriatyckie jest zamkniętym, płytkim morzem, gdzie nie ma możliwości usuwania zanieczyszczeń, oraz że ma ono kwitnącą gospodarkę turystyczną na obu brzegach, oraz że wzrost w makroregionie powinien w pierwszym rzędzie zależeć od działalności turystycznej i działalności gospodarczych związanych ze specyfiką środowiska i ekosystemu; podkreśla konieczność spójnego wdrożenia przez państwa członkowskie regionu przepisów UE i konwencji międzynarodowych w zakresie zrównoważenia środowiskowego i bezpieczeństwa działalności morskiej, takiej jak poszukiwanie ropy naftowej i gazu na morzu oraz instalacja i eksploatacja morskich turbin wiatrowych; wzywa zatem do pełnego wdrożenia dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (2008/56/WE) oraz dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich (2013/30/EU); zachęca do ustanowienia, w ramach współpracy makroregionalnej, systemu reagowania w razie wystąpienia wypadków;

18.  podkreśla związek pomiędzy ochroną środowiska a rozwojem zrównoważonej turystyki; w tym względzie zachęca region do wspomagania rozwoju zrównoważonej turystyki, unikając w ten sposób negatywnych wpływów na środowisko naturalne;

19.  wzywa Komisję do nasilenia wymiany dobrych praktyk, takich jak trwałość projektów opracowywanych przez przybrzeżne grupy działania;

20.  apeluje do państw członkowskich, by czynnie angażowały lokalne władze, społeczności, społeczeństwo obywatelskie i inne zainteresowane strony we wdrażanie strategii dotyczącej makroregionów, tak by mogły one wykonywać swoje prawo do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących ich lokalnego środowiska naturalnego i zdrowia publicznego, kiedy są one zagrożone przez zanieczyszczenia lub przez inwazyjną lub wywierającą negatywny wpływ na środowisko infrastrukturę niezgodną z dyrektywą w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (2014/52/EU); apeluje do państw członkowskich, by udostępniły właściwym organom państw ościennych wyniki analizy wpływu morskiej działalności gospodarczej objętej dyrektywą w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko oraz działalności objętej dyrektywą 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko;

21.  uznaje fakt, iż wiele społeczności regionalnych zadeklarowało, że stanowią strefy wolne od GMO; w tym względzie zaleca współpracę i koordynację w ramach EUSAIR w celu zapewnienie ochrony przed zanieczyszczeniem GMO;

22.  popiera opinię Komisji w sprawie konieczności stworzenia ośrodka zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom w makroregionie adriatycko-jońskim;

23.  zachęca do współpracy instytuty hydrometeorologiczne państw członkowskich w celu uzyskania lepszej koordynacji w radzeniu sobie z ekstremalnymi warunkami pogodowymi, konsekwencjami zmian klimatu i zarządzania ryzykiem wystąpienia katastrof;

24.  uznaje, że sektory gospodarki wodnej, rolnictwa i turystyki są najbardziej narażone na zmiany klimatu, stąd też zachęca do podjęcia współpracy pomiędzy władzami krajowymi w celu ustanowienia ram i mechanizmu wsparcia na rzecz wdrożenia środków łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej;

25.  uznaje wysoki potencjał niedostatecznie wykorzystywanych odnawialnych źródeł energii w makroregionie; zachęca do podejmowania dalszych starań mających na celu zachęcanie do współpracy makroregionalnej i promowanie takiej współpracy w dziedzinie energii w kontekście unii energetycznej obejmującej państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE na rzecz osiągnięcia celów UE związanych z klimatem i energią na rok 2030;

26.  zachęca państwa członkowskie do wspomagania rozwoju przyjaznego dla środowiska sektora transportu, w tym, między innymi, infrastruktury kolejowej, w szczególności w kategoriach rozwoju infrastruktury transgranicznej; zachęca do rozwoju transportu multimodalnego i zintegrowanego systemu sprzedaży biletów;

27.  zachęca do zastosowania rozporządzenia w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego (rozporządzenie (UE) 2015/757) na rzecz innowacji i stworzenia zrównoważonego transportu morskiego w makroregionie poprzez wykorzystanie alternatywnych rodzajów napędu oraz paliw w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

(1) Dz.U. L 197 z 21.7.2001, s. 30. (2) Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19. (3) Dz.U. L 178 z 28.6.2013, s. 66. (4) Dz.U. L 124 z 24.4.2014, s. 1.

WSKAZÓWKI

Komisja Rybołówstwa zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że zgodnie z trafną oceną Komisji wśród krajów zaangażowanych w tę strategię występują znaczne różnice społeczno-gospodarcze, w szczególności między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a państwami spoza Unii Europejskiej; mając na uwadze, że Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu wkłady finansowe państw spoza Unii Europejskiej przeznaczone na wdrożenie tej strategii;

B.  mając na uwadze, że stosowanie i przestrzeganie przepisów i celów wspólnej polityki rybołówstwa powinno być jednym z najważniejszych zamierzeń oceny w odniesieniu do wszystkich państw zaangażowanych w strategię; mając ponadto na uwadze, że cel ilościowy wyznaczony na poziomie maksymalnego podtrzymywalnego połowu lub poniżej tego poziomu powinien stanowić element każdej oceny dotyczącej środowiska morskiego i rybołówstwa w regionie;

C.  mając na uwadze, że Morze Adriatyckie jest morzem częściowo zamkniętym, jest ono szczególnie narażone na zanieczyszczenia i posiada szczególne cechy hydrograficzne, takie jak bardzo zróżnicowana głębokość i wybrzeże znacznie różniące się między północną a południową częścią regionu; mając na uwadze, że wszystkie państwa przybrzeżne eksploatują te same stada, co tym samym stale zagraża ich odtworzeniu; mając na uwadze, że w przyszłym rozporządzeniu ramowym dotyczącym technicznych środków w zreformowanej WPRyb środki powinny być opracowane dla konkretnych regionów i dostosowane do cech tego obszaru, jego zasobów morskich oraz prowadzonych na nim połowów;

D.  mając na uwadze, że wody w tym regionie są narażone na różne źródła zanieczyszczeń, jak nieoczyszczone ścieki i odpady, eutrofizację związaną ze spływami z terenów rolniczych oraz z gospodarstwami rybnymi; mając także na uwadze, że ochrona środowiska jest częścią strategii UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego, niezwykle istotne jest zrozumienie, że rozwój gospodarczy może dokonywać się wyłącznie przy zachowaniu zrównoważenia środowiskowego;

E.  mając na uwadze, że Komisja zarówno w strategii, jak i w planie działania przyznaje, że ze względu na brak danych nie posiada kompletnej oceny aktualnego stanu w tym regionie i państwach do niego należących;

F.  mając na uwadze, że według Komisji UE będzie współfinansować projekty wraz z państwami członkowskimi;

G.  mając na uwadze, że niebieska gospodarka jest potencjalnym rozwiązaniem w sytuacji obecnego kryzysu gospodarczego, ponieważ sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy, wzrostowi i rozwojowi gospodarczemu, zwłaszcza w państwach nadbrzeżnych i wyspiarskich; mając na uwadze, że strategia UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego nie może zostać wdrożona bez wzięcia pod uwagę pojęcia niebieskiej gospodarki, jako że obejmuje ona szerokie spektrum sektorów działalności gospodarczej związanej z morzami i oceanami, w tym sektorów tradycyjnych czy nowo powstających, takich jak: rybołówstwo, akwakultura, transport morski i rzeczny, działalność portowa i logistyczna oraz turystyka;

H.  mając na uwadze, że strategia ta jest tak dobra jak projekty finansowane i wspierane przez państwa członkowskie;

I.  mając na uwadze, że wszystkie państwa pragną osiągnąć wzrost gospodarczy i rozwój;

J.  mając na uwadze, że będący częścią tej strategii oraz towarzyszącego jej planu działania „niebieski” wzrost jest platformą służącą projektom w dziedzinie trwałego rozwoju szczególnie dla tego typu regionów;

K.  mając na uwadze, że chociaż rybołówstwo jest jednym z najważniejszych sektorów w tym regionie, nie poświęcono mu w tej strategii specjalnej części, natomiast jego poszczególne aspekty są podzielone na szereg filarów;

L.  mając na uwadze, że wzrost znaczenia transportu morskiego oraz branży turystyki rejsowej wchodzi w zakres strategii oraz że plan działania jest sposobem osiągnięcia rozwoju oraz wzrostu gospodarczego;

M.  mając na uwadze, że wzmożenie działalności morskiej może zaszkodzić już zagrożonym stadom rybnym w Morzu Adriatyckim i Jońskim;

1.  wzywa Komisję, jako niezależnego mediatora w tej strategii, o podkreślenie znaczenia stworzenia warunków dogodnych do ograniczenia różnic społeczno-gospodarczych między państwami; przypomina, że celem strategii jest przyczynienie się do wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej w Unii Europejskiej oraz spójności z państwami trzecimi regionu adriatycko-jońskiego, przy jednoczesnym wspieraniu i propagowaniu wysiłków służących dostosowaniu obowiązującego prawodawstwa w dziedzinie rybołówstwa do celów ustanowionych w ramach WPRyb oraz do zapewnienia solidnej współpracy transgranicznej między krajami tego regionu;

2.  wzywa Komisję do dopilnowania w najlepszy możliwy sposób, by przemysł rybołówstwa, stada rybne, środowisko morskie oraz wszystkie inne aspekty związane z tym sektorem były koordynowane i zarządzane w zrównoważony sposób we wszystkich filarach, oraz by wszystkie państwa, w tym państwa trzecie usytuowane w makroregionie uczestniczącym w projektach, działały zgodnie z wartościami zasadami i celami WPRyb oraz by ich przestrzegały; wzywa także Komisję oraz państwa członkowskie uczestniczące w tej strategii do opracowania wspólnych projektów zgodnie z tymi zasadami;

3.  podkreśla znaczenie wspierania wdrażania nowej dyrektywy ustanawiającej ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (poprzez skoordynowane planowanie), a także wzmocnienia zarządzania w sektorach rybołówstwa i akwakultury, w celu przyczynienia się do bardziej trwałego wykorzystania istniejących zasobów naturalnych i tym samym do trwałego wzrostu; uważa, że właściwe wspólne zarządzanie obszarem morskim zapewnia ramy istotne dla trwałego i przejrzystego użytkowania zasobów morskich;

4.  wzywa Komisję do aktywnego propagowania tworzenia lokalnych grup działania w sektorze rybołówstwa, które mogą być naturalnym narzędziem różnicowania działalności połowowej; podkreśla, że dla trwałości i rentowności rybołówstwa oraz akwakultury niezbędny jest wzmożony udział zainteresowanych stron w ogólnym zarządzaniu, a także udoskonalona i zróżnicowana działalność rybacka;

5.  zwraca się do Komisji o jak najszybsze opracowanie dla tych dwóch akwenów morskich wieloletniego planu zarządzania rybołówstwem;

6.  biorąc pod uwagę, że wzmożenie działalności morskiej mogłoby wpłynąć na stan zdrowia zasobów rybnych w regionie i że sytuacja wielu gatunków jest już problematyczna, apeluje, aby nieustannie dokonywane były oceny i analizy zmian zachodzących w tych zasobach oraz by o ich wynikach powiadamiane były wszystkie odnośne państwa; zwraca się o stosowanie zasady ostrożności zawsze, gdy zajdzie taka potrzeba;

7.  mając na względzie, że region ten jest regionem o wyjątkowo wrażliwym ekosystemie morskim, apeluje do Komisji, by w odniesieniu do jakichkolwiek czynników, takich jak transport morski czy odpady, zanieczyszczenie wody, planowane odwierty lub budowa nowej infrastruktury na wybrzeżu, które mogą mieć wpływ na stan zdrowia znajdujących się już w trudnej sytuacji stad rybnych, prowadzone były kompleksowe oceny oddziaływania na środowisko; domaga się, by zasada ostrożności i trwałości była stosowana zawsze, gdy zajdzie taka potrzeba; wzywa też Komisję do zaktualizowania listy rodzajów działalności morskiej (jak górnictwo głębokomorskie, wytwarzanie energii offshore itd.), które mogą wywierać wpływ na środowisko morskie i na stan zasobów rybnych;

8.  mając na uwadze, że ze względu na nasilenie działalności morskiej stopniowo zmniejszają się łowiska, wzywa Komisję do dopilnowania, by na każdym etapie rozwoju działalności morskiej uwzględniane były w sprawiedliwy sposób interesy odnośnych sektorów, tzn., by uwzględniane były one na etapie planowania przestrzennego obszarów morskich oraz zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną;

9.  wzywa do rozważenia i promowania projektów, które mają na celu również ocenę wpływu połowów niebezpośrednich (urwane fragmenty sieci rybackich, sieci do hodowli małży) oraz przyłowów chronionych gatunków; szacuje się, że na Morzu Adriatyckim przyławia się przypadkowo ponad 40 000 żółwi morskich; niezbędne jest pilne przeprowadzenie badań w sprawie tego rodzaju wpływu, a także w sprawie łagodzenia go (np. za pomocą urządzeń zapobiegających przypadkowemu połowowi żółwi);

10.  wzywa Komisję do promowania rozwoju zrównoważonych połowów rekreacyjnych w tym regionie oraz do zrównoważonej i rentownej turystyki i propagowania zintegrowanych strategii politycznych dotyczących połowów i turystyki (turystyka połowowa, hodowla morska itp.) zgodnie z zasadą pomocniczości;

11.  wzywa Komisję do sprzyjania projektom, które oferują rzeczywisty i trwały rozwój małym i oddalonym społecznościom wyspiarskim oraz do wspierania takich projektów, a także do zagwarantowania odnośnym społecznościom codziennych dochodów uzyskiwanych dzięki tradycyjnemu łodziowemu rybołówstwu przybrzeżnemu;

12.  zwraca się do Komisji o poparcie i propagowanie udziału rybołówstwa i pracowników sektora rybołówstwa również w programach związanych z turystyką kulturową i związaną z dziedzictwem historycznym: z turystyką połowową, odkrywaniem na nowo kultury morskiej oraz miejsc istotnych dla tradycyjnego rybołówstwa i zawodów z nim związanych;

13.  wyraża niepokój w związku ze szkodami spowodowanymi przez plastikowe odpady w morzu; wzywa Komisję do wsparcia inicjatyw mających na celu zbieranie tych odpadów i poddawanie ich recyklingowi; podkreśla znaczenie włączenia rybaków w ten proces;

14.  zwraca się do Komisji o rejestrowanie wielkości połowów dokonywanych w ramach połowów rekreacyjnych oraz o uregulowanie tej działalności i o zastosowanie do nich, tak jak do połowów przemysłowych, celu, jakim jest maksymalny podtrzymywalny połów;

15.  uwzględniając konieczność ponownego zarybienia niektórych obszarów Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego, wzywa Komisję do dopilnowania, by obszary dojrzewania narybku różnych gatunków ryb zostały starannie określone i objęte ochroną, a także do zapewnienia niezbędnego wsparcia finansowego na rzecz tworzenia sztucznych raf, jak również do nasilenia obecnie podejmowanych działań mających na celu utworzenie spójnej sieci morskich obszarów chronionych w tym regionie, dzięki czemu zapewni się, by pod ochroną znalazły się wszystkie obszary ważne pod względem biologicznym, zgodnie z odnośnymi zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak strategiczny plan na rzecz różnorodności biologicznej;

16.  popiera utworzenie znaku jakości przeznaczonego dla produktów żywnościowych pochodzących z morza i oznakowanych jako produkty z Morza Adriatyckiego i Jońskiego w celu zwiększenia konkurencyjności tego sektora i dostarczenia konsumentom poświadczenia jakości produktów rybołówstwa i hodowli ryb;

17.  podkreśla, że rozwój akwakultury i hodowli morskich może odgrywać ważną rolę nie tylko w odbudowie różnorodności gatunków, ale również we wzroście gospodarczym w regionie Morza Adriatyckiego i Jońskiego;

18.  apeluje do Komisji, aby pilnie zajęła się problemem braku dokładnych, kompleksowych danych dotyczących zasobów morskich oraz poziomu zanieczyszczenia wód spowodowanego plastikowymi odpadami, nieoczyszczonymi ściekami oraz inwazyjnymi gatunkami znajdującymi się w zrzucanej wodzie balastowej, gdyż brak ten sprawia, że oceny są niejasne i niewiarygodne; wzywa Komisję, aby w związku z tym, że dane na temat rybołówstwa, ocena zasobów rybnych i wszystkie pozostałe związane z tym analizy są niekompletne, rozwiązała ten problem, zanim zacznie finansować inne przedsięwzięcia; wzywa Komisję do propagowania owocnej współpracy naukowej między podmiotami regionu adriatycko-jońskiego oraz do zadbania o to, by zainteresowane kraje wdrażały reformy w celu osiągnięcia zdolności do gromadzenia danych, analizy i oceny w dążeniu do określenia możliwości w zakresie trwałej eksploatacji zasobów morskich;

19.  wzywa państwa uczestniczące w strategii do poprawy jakości środowiska dzięki projektom mającym na celu zmniejszenie zanieczyszczenia chemicznego, fizycznego i mikrobiologicznego oraz do wspólnego opracowania strategii mających na celu zmniejszenie ilości odpadów w postaci mikrodrobin plastiku i innych odpadów w wodach tego regionu, przy jednoczesnej koordynacji oczyszczania z istniejących odpadów, optymalizacji działalności w dziedzinie ruchu morskiego, ochronie różnorodności biologicznej i inwestowaniu również w morskie obszary odbudowy oraz rozwiązaniu problemu eutrofizacji wynikającego ze spływów pochodzących z terenów rolniczych;

20.  wzywa Komisję, aby co roku przedstawiała Parlamentowi i Radzie sprawozdanie, rozpoczynając od roku wdrożenia, a kończąc na ostatecznej ocenie po planowanym zakończeniu w 2020 r.; sprawozdanie to powinno opierać się na sprawozdaniach i analizach sporządzonych przez koordynatorów, a także na ocenach zebranych przez Komisję od innych zainteresowanych stron;

21.  wzywa Komisję i państwa uczestniczące w strategii do propagowania mającej podstawowe znaczenie pracy kobiet w sektorze rybołówstwa, do propagowania ich kwalifikacji zawodowych oraz ich włączenia w działalność przybrzeżnych grup działania i organizacji producentów;

22.  wzywa Komisję i państwa uczestniczące w tej strategii do zapewnienia zachęt, które przyciągać będą młodych ludzi do branży rybołówstwa i akwakultury w regionie Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego oraz zachęcać ich do podejmowania działalności w tych dziedzinach;

23.  wzywa Komisję do nasilenia wymiany dobrych praktyk, takich jak trwałość projektów opracowywanych przez przybrzeżne grupy działania.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO

W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ