RAPPORT dwar implimentazzjoni u rieżami tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali

8.3.2016 - (2015/2220(INI))

Kumitat għall-Affarijiet Barranin
Rapporteur: Tamás Meszerics


Proċedura : 2015/2220(INI)
Ċiklu ta' ħajja waqt sessjoni
Ċiklu relatat mad-dokument :  
A8-0051/2016
Testi mressqa :
A8-0051/2016
Testi adottati :

MOZZJONI GĦAL RIŻOLUZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW

dwar implimentazzjoni u rieżami tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali

(2015/2220(INI))

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-raba' rapport ta' progress tat-13 ta' Jannar 2015 dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali adottata fl-2007,

  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar l-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali kif adottata mill-Kunsill Affarijiet Ġenerali fit-22 ta' Ġunju 2015,

–  wara li kkunsidra l-impenji mħabbra fil-laqgħa ministerjali tal-UE-Asja Ċentrali fi Brussell fl-20 ta' Novembru 2013,

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Konġunta tal-Ħames Konferenza ta' Livell Għoli UE-Asja Ċentrali dwar l-Enerġija u l-Kooperazzjoni dwar l-Ilma li saret f'Milan fit-12 u t-13 ta' Ottubru 2015,

–  wara li kkunsidra r-riżultati tal-Laqgħa tal-OSKE dwar l-Implimentazzjoni tad-Dimensjoni Umana f'Varsavja mill-21 ta' Settembru sat-2 ta' Ottubru 2015,

–   wara li kkunsidra l-Proċess ta' Istanbul dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni Reġjonali għal Afganistan Sigur u Stabbli mniedi fit-Turkija fl-2011, u l-konferenza ministerjali bl-isem ta' "Heart of Asia (il-Qalba tal-Asja)" li saret f'Kabul fl-14 ta' Ġunju 2012 bl-għan li jiġi infurzat,

–   wara li kkunsidra l-appoġġ u l-evalwazzjoni pożittiva tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin fir-rigward tar-Rappreżentant Speċjali tal-UE għall-Asja Ċentrali li għadu kif inħatar, is-Sur Peter Burian, waqt is-seduta ta' smigħ tiegħu fl-1 ta' Ġunju 2015,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar ir-reġjun, b'mod partikolari dawk tal-20 ta' Frar 2008 dwar Strateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali[1] u tal-15 ta' Diċembru 2011 dwar l-istat tal-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali[2],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-29 ta' April 2015 dwar ir-rapporti speċjali tal-Qorti tal-Awdituri fil-kuntest tal-kwittanza lill-Kummissjoni 2013, u b'mod partikolari l-Parti II tar-Rapport Speċjali Nru 13/2013 tal-Qorti tal-Awdituri bit-titolu "Assistenza għall-Iżvilupp mill-UE lill-Asja Ċentrali"[3],

–  wara li kkunsidra d-deċiżjoni tiegħu tad-29 ta' April 2015 dwar il-kwittanza għall-implimentazzjoni tal-baġit ġenerali tal-Unjoni Ewropea għas-sena finanzjarja 2013, Taqsima III – Il-Kummissjoni u l-aġenziji eżekuttivi, u l-paragrafu 240 tagħha[4],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta' Ġunju 2012 dwar "Il-Kooperazzjoni fil-qasam tal-politika dwar l-enerġija ma' pajjiżi lil hinn mill-fruntieri tagħna: Approċċ strateġiku għal provvista sikura, sostenibbli u kompetittiva tal-enerġija"[5],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-22 ta' Novembru 2012 dwar ir-rwol tal-Politika ta' Sigurtà u ta' Difiża Komuni f'każ ta' kriżijiet ikkawżati mill-klima u ta' diżastri naturali[6],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Marzu 2014 dwar il-prijoritajiet tal-UE għall-25 sessjoni tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU[7],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Diċembru 2012 dwar ir-rieżami tal-istrateġija tal-UE dwar id-drittijiet tal-bniedem[8],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Diċembru 2012 dwar ir-Rapport Annwali tal-2011 dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija fid-Dinja u l-politika tal-UE dwar il-kwistjoni[9],

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu dwar politiki tal-UE favur id-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem tas-17 ta' Ġunju 2010[10],

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta' Settembru 2014 dwar id-drittijiet tal-bniedem u t-teknoloġija: l-impatt ta' sistemi ta' intrużjoni u sorveljanza fuq id-drittijiet tal-bniedem f'pajjiżi terzi[11]"

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Diċembru 2012 dwar Strateġija dwar il-Libertà Diġitali fil-Politika Barranija tal-UE[12],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Novembru 2010 dwar "It-Tisħiħ tal-OSKE – rwol tal-UE"[13],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-22 ta' Novembru 2012 li fiha r-rakkomandazzjonijiet tiegħu lill-Kunsill, lill-Kummissjoni [u lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna] dwar in-negozjati għal ftehim imsaħħaħ ta' sħubija u kooperazzjoni bejn l-UE u l-Każakistan[14],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Marzu 2012 dwar il-Każakistan[15],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-18 ta' April 2013 dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-Każakistan[16],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Jannar 2015 dwar "il-Kirgiżistan, l-abbozz ta' liġi dwar il-propoganda omosesswali"[17],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni leġiżlattiva tiegħu tat-22 ta' Ottubru 2013 dwar il-pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari bil-ħsieb tal-adozzjoni tad-deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tipprovdi għajnuna makrofinanzjarja lir-Repubblika Kirgiża[18],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta' Lulju 2010 dwar is-sitwazzjoni fil-Kirgiżistan[19],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-6 ta' Mejju 2010 dwar is-sitwazzjoni fil-Kirgiżistan[20],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' Settembru 2009 dwar il-konklużjoni tal-Ftehima ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, min-naħa l-waħda, u r-Repubblika tat-Taġikistan, min-naħa l-oħra[21],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta' Ottubru 2014 dwar id-drittijiet tal-bniedem fl-Użbekistan[22],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Diċembru 2011 [dwar l-abbozz ta' deċiżjoni tal-Kunsill] dwar il-konklużjoni ta' Protokoll għall-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni li jistabbilixxi sħubija bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Użbekistan, min-naħa l-oħra, li jemenda l-Ftehim sabiex jestendi d-dispożizzjonijiet tal-Ftehim għall-kummerċ bilaterali fit-tessuti, b'konsiderazzjoni tal-iskadenza tal-Ftehim bilaterali dwar it-tessuti[23];

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta' Marzu 2013 dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina[24],

–   wara li kkunsidra l-Pjan ta' Azzjoni dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija 2015-2019, adottat mill-Kunsill fl-20 ta' Lulju 2015,

–   wara li kkunsidra l-Linji Gwida tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem dwar il-Libertà tal-Espressjoni Online u Offline, adottati mill-Kunsill (Affarijiet Barranin) fit-12 ta' Mejju 2014,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tal-Assmblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti A/RES/53/144, id-"Dikjarazzjoni tal-1998 tal-Assemblea Ġenerali tan-NU dwar id-Dritt u r-Responsabilità tal-Individwi, tal-Gruppi u tal-Entitajiet tas-Soċjetà li Jippromwovu u Jħarsu d-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali Rikonoxxuti Universalment" magħrufa wkoll bħala d-"Dikjarazzjoni dwar id-Difensuri tad-Drittijiet tal-Bniedem",

–   wara li kkunsidra r-rieżamijiet kontinwi tal-Istrateġija Globali tal-UE dwar il-politika barranija u ta' sigurtà u tal-Politika Ewropea tal-Viċinat,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 21 tat-TUE,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Iżvilupp, il-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali, il-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi (A8-0051/2016),

A.   billi l-Istrateġija UE-Asja Ċentrali ġiet adottata f'kuntest tal-importanza dejjem tikber tar-reġjun u ta' aktar involviment tal-UE fil-pajjiż ġar tal-Afganistan, l-estensjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat għar-reġjun Kaspju, appoġġ kontinwu mill-UE għal riforma u modernizzazzjoni ta' soċjetajiet post-Sovjetiċi, u l-interessi tas-sigurtà tal-enerġija tal-UE; billi din irrikonoxxiet ukoll it-theddid u l-isfidi għas-sigurtà li jirrikjedu kooperazzjoni akbar bejn l-Asja Ċentrali u l-UE kif ukoll l-Istati Membri tagħha; billi l-Istrateġija ilha implimentata għal kważi 8 snin;

B.   billi, minkejja l-imgħoddi komuni tagħha, l-Asja Ċentrali hija reġjun eteroġenu b'karattru multietniku u multidenominazzjonali; billi n-nuqqas ta' fiduċja reċiproka u t-tensjoni persistenti dwar l-użu u l-kondiviżjoni ta' riżorsi naturali s'issa xekklu l-iżvilupp ta' kooperazzjoni reġjonali ġenwina;

C.   billi r-rispett għad-demokrazija, l-istat tad-dritt u d-drittijiet tal-bniedem huma kundizzjoni bażika għal kooperazzjoni aktar profonda bejn l-UE u l-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali f'oqsma ta' interess reċiproku, skont it-tifsira reali tat-terminu "sħubija" kif stabbilit fil-Ftehimiet ta' Sħubija u Kooperazzjoni; billi s-sitwazzjoni ġenerali tad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem fir-reġjun tibqa' fqira u inkwetanti f'livelli differenti;

D.   billi n-nuqqasijiet serji tal-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali jxekklu l-opportunitajiet ta' żvilupp sostenibbli u governanza tajba għall-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, b'detriment għas-soċjetajiet tagħhom;

E.   billi r-rabtiet kummerċjali u enerġetiċi jsaħħu r-relazzjonijiet UE-Asja Ċentrali u jippromovu valuri komuni bħall-istat tad-dritt, il-governanza tajba u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem; billi s-sistema GSP (sistema ġeneralizzata ta' preferenzi) għandha l-għan li tiddiversifika l-ekonomiji tal-Asja Ċentrali;

F.   billi xi Stati Membri żviluppaw u approfondixxew ir-relazzjonijiet bilaterali ma' xi wħud mill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali; billi l-UE teħtieġ approċċ koerenti u konsistenti għar-reġjun sabiex tevita kwalunkwe każ ta' sovrapożizzjoni jew li tibgħat messaġġi kontradittorji u konfużjonarji;

G.   billi l-għajnuna tal-UE għall-iżvilupp għall-Asja Ċentrali, l-iktar taħt l-Istrument ta' Kooperazzjoni għall-Iżvilupp (DCI), żdied għal EUR 1 biljun fil-perjodu 2014-2020, jiġifieri b'56 % meta mqabbel mal-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013;

H.   billi l-Istrument Ewropew għad-Demokrazija u għad-Drittijiet tal-Bniedem (EIDHR) huwa għodda finanzjarja importanti intiża biex tappoġġa l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u d-demokratizzazzjoni;

I.  billi r-reġjun huwa dejjem aktar affettwat mill-fanatiżmu reliġjuż, rifless fl-appoġġ għall-IS/Da'esh, Al Qaeda fl-Afganistan u l-Hizb-ut-Tahrir, u għadd kbir ta' persuni telqu biex jissieħbu mal-IS/Da'esh fis-Sirja u l-Iraq;

J.   billi r-reġjun huwa rotta ta' tranżitu importanti għad-drogi bejn l-Afganistan u r-Russja u ċerti gruppi tribali lokali huma involuti f'dan il-kummerċ lukrattiv, u dan jippermettilhom jeżerċitaw influwenza politika sinifikanti minħabba l-korruzzjoni u l-kunflitti ta' interess;

K.   billi l-edukazzjoni għandha rwol kruċjali biex trawwem l-iżvilupp stabbli, sigur u sostenibbli tar-reġjun;

L.  billi f'Ġunju 2015, il-Kunsill Affarijiet Barranin tenna l-impenn tiegħu favur il-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa u kkonkluda li l-emanċipazzjoni tan-nisa fir-reġjun hi element essenzjali tal-istabilità iktar fit-tul u l-governanza tajba;

M.   billi l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali għandhom itejbu d-dispożizzjonijiet legali u amministrattivi tal-politika tal-asil tagħhom, u billi l-proċessi konsultattivi reġjonali, bħall-Proċess ta' Almaty, li hu kkoordinat mill-UNHCR (Uffiċċju tal-Kummissarju Għoli tan-Nazzjonijiet Uniti għar-Rifuġjati) u l-IOM (Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Migrazzjoni), jistgħu jikkontribwixxu għal dan;

N.   billi l-effetti tat-tisħin globali fuq l-Asja Ċentrali għadhom fil-biċċa l-kbira mhux magħrufa, iżda diġà huwa ċar li l-problemi ta' provvista tal-ilma fil-pajjiżi li jinsabu f'elevazzjoni baxxa ser ikomplu jmorru għall-agħar;

O.   billi r-Russja u ċ-Ċina għandhom rabtiet b'saħħithom u influwenza fir-reġjun, iżda għad hemm lok kbir għall-UE biex iżżid l-azzjoni u l-kooperazzjoni tagħha mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali;

P.  ifakkar li diversi sħubijiet reġjonali, bħalma huma l-Organizzazzjoni tat-Trattat dwar is-Sigurtà Kollettiva (CSTO), l-Organizzazzjoni ta' Kooperazzjoni ta' Shanghai (SCO) u l-Unjoni Ekonomika Ewro-Asjatika (EEU), jinkludu, fost il-membri tagħhom, diversi pajjiżi tal-Asja Ċentrali filwaqt li huma ddominati mir-Russja u/jew miċ-Ċina;

Q.   billi r-reġjun ġie integrat fl-inizjattiva "Medda Waħda, Rotta Waħda", u b'mod partikolari fil-"Medda Ekonomika tar-Rotta tal-Ħarir il-Ġdida", li jsaħħu l-importanza strateġika tiegħu;

R.   billi r-reġjun tal-Asja Ċentrali, filwaqt li jikkonsisti fir-repubbliki tal-Asja Ċentrali ta' dik li qabel kienet l-Unjoni Sovjetika, hu influwenzat ukoll b'mod sinifikanti mir-Russja, iċ-Ċina, il-Mongolja, l-Iran u l-Afganistan;

Dispożizzjonijiet ġenerali dwar l-impenji tal-UE

1.   Jisħaq fuq l-interess strateġiku, politiku u ekonomiku qawwi tal-UE fit-tisħiħ tar-relazzjonijiet bilaterali u multilaterali tagħha mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali kollha, abbażi ta' valuri komuni kondiviżi kif iddikjarat fil-Ftehimiet ta' Sħubija u Kooperazzjoni eżistenti bejn l-UE u l-Każakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan u l-Użbekistan u fil-ftehim, allavolja għadu ma daħalx fis-seħħ, mat-Turkmenistan;

2.   Itenni l-interess qawwi tal-UE li l-Asja Ċentrali tkun prospera, paċifika, demokratika, stabbli u inklużiva, u li tiffunzjona bħala reġjun ekonomikament u ambjentalment sostenibbli, kif iddikjarat fl-istrateġija tal-2007;

3.   Jindika li l-approċċ strateġiku adottat sal-lum biex isawwar ir-relazzjonijiet mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali wera biss vijabilità u suċċess limitati; jirrikonoxxi li r-relazzjonijiet ekonomiċi bejn l-UE u l-pajjiżi mira tal-Istrateġija għall-Asja Ċentrali ma raw l-ebda espansjoni rilevanti, li l-għan ta' promozzjoni tal-kooperazzjoni u tal-integrazzjoni reġjonali bejn il-pajjiżi tal-Asja Ċentrali permezz ta' skambju ta' esperjenza u t-trasferiment ta' standards min-naħa tal-UE jinsab wieqaf, u li l-UE s'issa għadha ma kinitx kapaċi twettaq kwalunkwe kontribut rilevanti fuq il-bażi tal-valuri tagħha stess u fuq kunċetti u mudelli soċjali li jgħinu biex isolvu l-kwistjonijiet soċjoekonomiċi u ambjentali gravi li qed jiffaċċjaw is-soċjetajiet tal-Asja Ċentrali jew fl-immodernizzar tagħhom;

4.   Jemmen li kwalunkwe progress konsiderevoli fl-oqsma msemmija f'dan ir-rapport għad irid jinkiseb, iżda jesprimi t-tama li l-partijiet involuti, b'mod partikolari kemm l-UE u l-Istati Membri tagħha, u kemm il-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali, iwettqu sforzi serji biex jilħqu l-miri u l-għanijiet stabbiliti fid-dokumenti u t-trattati uffiċjali li jifformaw il-bażi legali tar-relazzjonijiet bilaterali u multilaterali tal-Unjoni mal-Kazakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan, it-Turkmenistan u l-Użbekistan rispettivament;

5.   Jilqa' b'sodisfazzjon ir-Rieżami tal-Istrateġija UE-Asja Ċentrali li sar fl-2015 mis-SEAE, mill-Kummissjoni u mill-Kunsill; huwa tal-fehma, madankollu, li l-prijoritajiet, l-objettivi u l-miri għandhom jiġu allinjati b'mod aktar speċifiku għall-interessi, ir-rekwiżiti u l-kundizzjonijiet qafas tal-istati sħab tal-Asja Ċentrali, filwaqt li jitqiesu d-differenzi bejn il-pajjiżi fir-reġjun, u l-uniċità ta' kull wieħed, u għalhekk għandhom jiġu definiti b'mod aktar preċiż permezz ta' pjanijiet ta' azzjoni individwali u mfassla speċifikament għall-pajjiżi individwali, u akkumpanjati minn punti ta' riferiment u indikaturi b'perjodu ta' żmien raġonevoli biex jitlestew, sabiex dawn il-pjanijiet ta' azzjoni jiġu adattati b'aktar flessibilità għall-kondizzjonijiet qafas fir-reġjun, kemm jista' jkun malajr;

6.   Jaqbel li l-Istrateġija adottata fl-2007 u l-oqsma ta' prijorità fit-tul definiti fiha (ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt, il-governanza tajba u d-demokratizzazzjoni; iż-żgħażagħ u l-edukazzjoni; l-iżvilupp ekonomiku, il-kummerċ u l-investiment; l-enerġija u t-trasport; is-sostenibilità ambjentali u l-ilma; it-theddid u l-isfidi ta' sigurtà komuni; u d-djalogu interkulturali) jibqgħu rilevanti u neċessarji għal impenn Ewropew konkret fir-reġjun, f'konformità mal-objettivi stabbiliti fl-istrateġija tal-UE; jilqa', madankollu, l-approċċ aktar iffokat tar-rieżami tal-istrateġija;

7.   Jieħu nota pożittiva tar-rieżami tal-istrateġija kemmxejn ambizzjuż; jaqbel mad-deżinjazzjoni tal-Kunsill tar-reġjun bħala wieħed strateġikament importanti, u għaldaqstant jaqbel li tissaħħaħ il-kooperazzjoni effikaċi dwar ir-relazzjonijiet politiċi, diplomatiċi u kummerċjali u biex jingħata appoġġ għal tranżizzjoni demokratika ġenwina; f'dan il-kuntest, jilqa' ż-żieda ta' 56 % u, l-iffokar aktar speċifiku tal-assistenza tal-UE għall-iżvilupp għar-reġjun għall-perjodu 2014-2020 meta mqabbel mal-perjodu preċedenti;

8.   Jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li r-rieżami ġie diskuss waqt il-laqgħa ministerjali UE-Asja Ċentrali li saret fil-21 ta' Diċembru 2015 f'Astana; jappoġġa l-organizzazzjoni ta' summit UE-Asja Ċentrali, biex jiġu promossi l-għanijiet tal-UE fir-reġjun u biex jiġu indirizzati kwistjonijiet ta' tħassib u kooperazzjoni;

9.   Jaqbel mal-fehma li approċċ differenzjat, kondizzjonali u bbażat fuq l-inċentivi għandu jiġi applikat sabiex jinkisbu riżultati aħjar kemm fil-livell bilaterali, kif ukoll f'dak reġjonali; jemmen li l-programmi reġjonali, bħal dawk għall-ġestjoni tal-fruntieri, għall-ġlieda kontra d-drogi u t-traffikar, u għat-trasport u l-enerġija, għandhom jitfasslu b'mod li jiffokaw fuq il-partijiet interessati, inklużi l-pajjiżi tar-reġjun usa' bħall-Afganistan, l-Iran, il-Mongolja jew l-Ażerbajġan;

10.   Jistieden lill-UE tikkoopera b'mod aktar intensiv fuq bażi ad hoc ma' dawk il-pajjiżi tal-Asja Ċentrali li jixtiequ jmorru lil hinn mill-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali;

11.   Jenfasizza li kooperazzjoni reġjonali msaħħa kieku ttejjeb is-sitwazzjoni ekonomika u dik tas-sigurtà fir-reġjun; peress li l-Asja Ċentrali għandha kollegamenti interreġjonali dgħajfa, jistieden lis-SEAE u lill-Kummissjoni jiżviluppaw proġetti li jrawmu kooperazzjoni bħal din għal dawk il-pajjiżi interessati li jsaħħu dawk il-kollegamenti;

12.   Jissottolinja li l-iżborż tal-fondi tal-UE għandu jkun ibbażat, biċ-ċar fuq l-inċentivi u l-prestazzjoni, b'kunsiderazzjoni tal-kisbiet fir-rigward ta' għadd ta' punti ta' riferiment li għandhom jiġu stabbiliti għal kull pajjiż, u li jkunu dipendenti fuq progress miżurabbli fir-rigward, b'mod partikolari, tal-oqsma tad-demokratizzazzjoni, il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, elezzjonijiet ħielsa u ġusti, id-drittijiet tal-bniedem, it-temma tat-traffikar tad-drogi, ir-rispett għar-regoli tax-xogħol, il-governanza tajba, l-istat tad-dritt, l-iżvilupp, is-sigurtà tal-bniedem u r-relazzjonijiet tajba ta' viċinat;

13.   Jaqbel li l-parteċipazzjoni konkreta u kostruttiva u l-adozzjoni ta' riformi demokratiċi u ta' programmi governattivi jistgħu jitqiesu bħala indikaturi li jikkontribwixxu fis-suċċess f'diversi oqsma; minkejja dan, iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lis-SEAE biex jibbażaw il-valutazzjonijiet tagħhom fuq il-fatti stabbiliti fuq il-post;

14.   Itenni l-ħtieġa għal viżibilità politika ogħla għall-UE fir-reġjun tal-Asja Ċentrali; iħeġġeġ lill-UE u l-Istati Membri tagħha biex jitkellmu b'vuċi waħda, mingħajr in-negozjati bilaterali li spiss idgħajfu r-rekwiżiti tad-drittijiet tal-bniedem, u biex irawmu l-koerenza u l-koordinazzjoni tal-politika barranija fir-reġjun, u biex flimkien jintroduċu programmazzjoni konġunta għall-għajnuna u l-proġetti mal-Istati Membri sabiex jiksbu impatt u sinerġija sħaħ; iħeġġeġ lill-Kunsill/lis-SEAE/lill-Kummissjoni jadottaw pjan ta' azzjoni konkret b'punti ta' riferiment miżurabbli li jippermettu evalwazzjoni xierqa tal-progress li jsir fil-futur; jilqa' l-involviment aktar mill-qrib u s-sjieda min-naħa tal-Istati Membri f'termini tal-implimentazzjoni tal-istrateġija;

15.   Jilqa' l-fatt li, wara nuqqas ta' sena, ġiet stabbilita mill-ġdid il-kariga ta' Rappreżentant Speċjali tal-UE (RSUE) għall-Asja Ċentrali, u jistenna li li l-RSUE li għadu kif inħatar se jagħti kontribut importanti għall-implimentazzjoni tal-istrateġija u biex jisawwru r-relazzjonijiet mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, billi jiżgura l-konsistenza tal-azzjonijiet esterni tal-Unjoni fir-reġjun u jikkomunika l-pożizzjonijiet tal-UE lill-mexxejja politiċi u s-soċjetajiet fl-Asja Ċentrali;

16.   Jitlob lill-RSUE biex jiffoka fuq it-tisħiħ tad-demokrazija, l-istat tad-dritt, il-governanza tajba u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, waqt li jippromwovi l-kooperazzjoni reġjonali u jiffaċilita d-djalogu u r-riżoluzzjoni paċifika ta' kwistjonijiet kontenzjużi pendenti, jiżviluppa kuntatti mhux biss mal-gvernijiet u l-parlamenti iżda anke mas-soċjetà ċivili u l-midja, jikkontribwixxi għall-prevenzjoni tal-konflitti u jippromwovi s-sigurtà reġjonali, u jippromwovi ġestjoni soda tal-ambjent u t-tibdil fil-klima, b'mod partikolari f'dak li għandu x'jaqsam mal-ilma u r-riżorsi tal-idrokarburi; jitlob lill-RSUE jirrapporta bil-fomm u bil-miktub lill-Parlament dwar l-isfidi ewlenin, skont l-Artikolu 36 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u l-mandat tar-Rappreżentant;

17.   Jitlob lis-SEAE, lill-Kummissjoni u lill-RSUE biex jagħmlu l-preżenza tal-UE aktar prominenti fl-Asja Ċentrali, b'mod li jiżguraw viżibilità akbar għall-UE fost il-popolazzjoni, is-soċjetà ċivili, il-midja lokali u l-komunitajiet kummerċjali u universitarji; iħeġġeġ lis-SEAE biex jibbilanċja d-diplomazija kwieta b'żieda fid-diplomazija pubblika;

18.   Jitlob lis-SEAE jipprovdi analiżi regolari dwar l-Asja Ċentrali, filwaqt li jqis il-viċinat varjat tar-reġjun u bl-inklużjoni ta' kwistjonijiet li jmissu mal-integrazzjoni tal-Afganistan u l-Iran u billi joffri approċċ komprensiv għall-Baħar Kaspju;

19.   Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura sinerġiji, koerenza u konsistenza bejn il-miżuri meħuda minn organizzazzjonijiet internazzjonali bħall-OSKE, l-Uffiċċju tan-NU dwar id-Drogi u l-Kriminalità (UNODC), il-UNHCR u l-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Migrazzjoni (IOM), kif ukoll bejn l-istrumenti ta' finanzjament estern differenti tal-UE li qed jintużaw fir-reġjun, bħal pereżempju d-DCI (strument ta' finanzjament tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp), l-Istrument li jikkontribwixxi għall-Istabbiltà u l-Paċi (ISP), l-EIDHR u l-Istrument ta' Sħubija (PI), kif ukoll biex issaħħaħ il-koordinazzjoni mal-BERŻ u l-BEI;

20.  Jistieden lill-UE tikkoopera mal-proġetti ta' għajnuna u żvilupp tal-Istati Uniti fl-oqsma tal-ambjent, l-edukazzjoni u l-politika dwar il-klima, bl-għan li jtejbu l-effikaċja u li flimkien jilħqu pubbliku usa';

21.   Jappella għal kooperazzjoni aktar stretta bejn l-UE u l-OSKE dwar l-Asja Ċentrali, speċjalment fl-oqsma tad-drittijiet tal-bniedem, id-demokratizzazzjoni u s-sigurtà, bil-għan li jgħaqqdu u jikkomplementaw, fejn xieraq, l-isforzi tagħhom fir-reġjun;

22.   Iħeġġeġ lid-delegazzjonijiet tal-UE fl-Asja Ċentrali jisfruttaw kompletament il-potenzjal tagħhom biex jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-UE, b'mod partikolari rigward l-appoġġ għas-soċjetà ċivili u l-involviment fil-konfront tagħha;

23.   Jappoġġa l-kontinwazzjoni tal-kooperazzjoni interparlamentari, u jevidenzja r-rwol tad-delegazzjoni permanenti tiegħu għar-relazzjonijiet mar-reġjun fil-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-FSKs mal-pajjiżi tar-reġjun;

Id-demokratizzazzjoni, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt

24.   Iħeġġeġ lill-Kunsill, lis-SEAE u lill-Kummissjoni biex jagħtu importanza kbira u jinvolvu ruħhom b'mod proattiv fil-promozzjoni u t-tisħiħ tad-demokrazija, l-infurzar tad-drittijiet ċivili, id-drittijet politiċi u d-drittijiet tal-bniedem, inklużi dawk kodifikati fil-Patt Soċjali tan-NU, l-istabbiliment tal-istat tad-dritt, u l-governanza tajba u l-azzjoni amministrattiva fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, biex b'hekk iqiegħdu s-sisien għas-sigurtà u l-stabilità, għall-istabbiliment ta' soċjetajiet miftuħa fil-pajjiżi kkonċernati, u, bħala riżultat, għall-forniment tal-aħjar prattiki biex jiffaċċjaw il-pressjonijiet u l-isfidi esterni u interni għall-oqsma politiċi, ta' sigurtà u ekonomiċi;

25.   Jenfasizza li r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u d-demokrazija għandhom ikunu fil-qalba tal-istrateġija tal-UE fir-rigward tal-kamp ta' applikazzjoni tal-kooperazzjoni prevista fl-FSKs, u dan jinvolvi l-applikazzjoni tal-klawżola dwar id-drittijiet tal-bniedem u d-demokrazija; jiddispjaċih li l-obbligi ġuridiċi mogħtija fl-FSKs biex jiddefendu d-demokrazija u l-istat tad-dritt ma ġewx implimentati kif xieraq, bl-eċċezzjoni ta' xi progress li sar fil-Kirgiżistan;

26.   Jiddispjaċih li r-rispett ġenerali għall-istandards demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali għadu ma laħaqx livell aċċettabbli; jiddispjaċih li s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem tibqa' ġeneralment waħda preokkupanti, iżda jenfasizza li madankollu kien hemm żviluppi pożittivi limitati f'xi pajjiżi tar-reġjun, inklużi riformi leġiżlattivi, aktar sforzi għall-prevenzjoni tat-tortura, u passi 'l quddiem lejn il-qerda tat-tħaddim tat-tfal u x-xogħol furzat;

27.   Jevidenzja l-valur miżjud u l-potenzjal ulterjuri tal-Pjattaforma għall-Istat tad-Dritt, ikkoordinata mill-Ġermanja u Franza b'appoġġ attiv mill-Finlandja u l-Latvja, biex ġew organizzati diversi avvenimenti relatati mal-liġi kostituzzjonali u amministrattiva u mat-taħriġ tal-imħallfin; iħeġġeġ lill-Istati Membri l-oħra biex iwettqu rwol aktar proattiv f'dan ir-rigward; jinsisti, madankollu, li l-pjattaforma għandha tissaħħaħ biex tkopri kwistjonijiet reali ta' demokratizzazzjoni u ta' drittijiet tal-bniedem; jappella għall-involviment sħiħ u kooperazzjoni aktar mill-qrib mas-soċjetà ċivili fir-rigward ta' din il-pjattaforma; jistieden lill-UE u l-ambaxxati tal-Istati Membri biex jsostnu lis-sħab ġenwinament indipendenti u mhux governattivi;

28.   Jiġbed l-attenzjoni għad-diskrepanzi eżistenti bejn l-adozzjoni tal-liġijiet u l-implimentazzjoni fil-prattika tagħhom, u li jwasslu għal evalwazzjoni żbaljata tal-progress; iħeġġeġ lis-SEAE/Kummissjoni biex jevalwaw il-progress fuq il-bażi ta' riżultati prattiċi reali, aktar milli fuq valutazzjonijiet ibbażati fuq il-leġiżlazzjoni u dikjarazzjonijiet;

29.   Jirrakkomanda li l-UE tadatta aħjar il-politika tagħha dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-istrumenti ta' finanzjament estern tagħha, billi żżomm l-idea ta' riforma demokratika fit-tul u konsistenti biex tiggwidaha;

30.   Jikkundanna bil-qawwa l-persekuzzjoni kontinwa tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem, ta' politiċi tal-oppożizzjoni u ta' ġurnalisti fit-Turkmenistan, l-Użbekistan, it-Taġikistan, il-Każakistan, il-Kirġiżistan, u jistieden lis-SEAE juża l-mezzi kollha għad-dispożizzjoni tiegħu biex jaġixxi malajr fid-difiża tagħhom;

31.   Jikkundanna t-tqegħid fil-mira tar-rappreżentanti tal-oppożizzjoni eżiljati minn xi reġimi tal-Asja Ċentrali, inkluż il-qtil u l-abbuż tal-proċeduri ta' estradizzjoni permezz tal-Interpol; iħeġġeġ lill-Istati Membri jipprovdu protezzjoni aħjar u jevitaw id-deportazzjoni tagħhom skont il-prinċipju tan-non-refoulement, li jipprojbixxi l-konsenja ta' vittma ġenwina ta' persekuzzjoni lill-persekutur tagħha;

32.   Iħeġġeġ lis-SEAE, f'dan ir-rigward, biex jagħmel dikjarazzjonijiet ċari li jikkundannaw il-passi ripressivi meħuda mir-reġimi tal-Asja Ċentrali f'isem il-preservazzjoni tas-sigurtà pubblika, filwaqt li jirrikonoxxi t-tħassib leġittimu dwar is-sigurtà;

33.   Jistieden lill-Kunsill, lis-SEAE u lill-Kummissjoni, sabiex matul l-iżvilupp ulterjuri tar-relazzjonijiet, iħeġġu lis-sħab tal-Asja Ċentrali jirratifikaw l-Istatut ta' Ruma tal-Qorti Kriminali Internazzjonali mill-aktar fis possibbli, u japprovaw u jimplimentaw l-istandards fundamentali tal-ILO u r-regoli oħrajn tal-ILO li għadhom pendenti;

34.   Jifhem ir-riskju għas-sigurtà maħluq minn ġellieda barranin li kienu qed jiġġieldu flimkien ma' Da'esh u li jirritornaw, iżda jesprimi t-tħassib serju tiegħu dwar it-tendenza dejjem tikber ta' ripressjoni fuq is-soċjetà ċivili u l-partiti tal-oppożizzjoni bl-iskuża tas-sigurtà u l-istabilità, li hu fl-ebda każ ma jikkunsidra li hi tweġiba xierqa għal din it-theddida, inkluż permezz ta' akkużi dubjużi ta' attività terroristika jew akkużi vagi ta' inċitament lejn il-mibegħda soċjali, l-adozzjoni tal-hekk imsejħa "liġijiet dwar aġenti barranin", li jistigmatizzaw u jillimitaw l-attivitajiet leġittimi tal-NGOs li jirċievu finanzjament barrani, u l-użu akbar ta' monitoraġġ, sorveljanza, ċensura u teknoloġiji ta' filtrazzjoni; ifakkar lill-pajjiżi sħab li demokrazija li taħdem bis-sħiħ għandha tirrispetta il-libertà tal-espressjoni u l-pluralità tal-midja; jenfasizza f'dan il-kuntest li s-soppressjoni tal-espressjoni libera ta' opinjonijiet bl-ebda mod ma tikkontribwixxi għal stabilità interna sostnuta; jenfasizza li l-għodod rilevanti tal-UE, bħal pereżempju t-twettiq ta' seminars regolari mal-pubbliku ġenerali u t-tkattir tal-iskambji, għandhom jikkontribwixxy biex isaħħu l-pożizzjoni tal-pubbliku, u li ħafna mill-komunitajiet ikkonċernati huma aktar inklinati fil-preżent biex iserrħu fuq ir-relazzjonijiet bejn il-gruppi u t-tribuijiet jew in-netwerks ikkontrollati mill-klassijiet privileġġjati;

35.  Jistieden lill-pajjiżi tar-reġjun biex jikkunsidraw il-preżenza ta' NGOs internazzjonali mhux bħala waħda ta' theddida iżda bħala benefiċċju għas-soċjetà, u biex jagħtuhom aċċess sħiħ għall-ħabsijiet sabiex tittejjeb it-trasparenza tal-infurzar ta' sanzjonijiet, b'mod partikolari fir-rigward tal-koperazzjoni mal-aġenziji kollha tan-Nazzjonijiet Uniti u l-Moviment Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar;

36.   Jinsab imħasseb dwar in-numru dejjem akbar ta' liġijiet fil-pajjiżi tar-reġjun li jirrestrinġu l-libertà tal-midja, il-libertà tal-espressjoni u l-libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni, u li huma mmirati lejn il-finanzjament tas-soċjetà ċivili (il-liġijiet dwar "aġenti barranin"), u l-komunità LGBTI (il-liġijiet dwar "propaganda LGBTI"); iqis f'dan il-kuntest li, minbarra li tippromwovi l-libertajiet imsemmija, l-UE għandha wkoll tipprijoritizza l-promozzjoni tal-libertà ta' reliġjon u ta' twemmin u d-drittijiet tan-nisa, tal-minorenni u tal-minoranzi;

37.   Jistieden lill-awtoritajiet jwettqu aktar sforzi biex jipproteġu l-minoranzi etniċi u reliġjużi u l-persuni LGBTI fis-soċjetajiet tal-Asja Ċentrali, itemmu d-diskriminazzjoni kontrihom, u jinfurzaw id-drittijiet ta' persuni vulnerabbli, b'mod partikolari l-persuni b'diżabilità;

38.   Ifakkar li l-protezzjoni u l-promozzjoni tad-drittijiet tat-tfal huma fost l-għanijiet ewlenin tal-UE, u jappella lill-awtoritajiet biex jappoġġaw l-implimentazzjoni tagħhom f'konformità mad-dritt u l-istandards internazzjonali, b'mod partikolari l-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tat-Tfal;

39.   Jilqa' t-twaqqif tad-Djalogi dwar id-Drittijiet tal-Bniedem ma' kull wieħed mill-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali; jindika, madankollu, in-nuqqas ta' trasparenza fil-proċess, u jistieden lill-VP/RGħ biex teżamina mill-ġdid ir-rwol, il-mandat, l-objettivi u s-segwitu tad-Djalogi dwar id-Drittijiet tal-Bniedem mal-pajjiżi tar-reġjun, u biex b'mod partikolari tinvolvi lill-partijiet interessati kollha, inklużi l-movimenti politiċi reformisti Iżlamiċi li huma kontra l-estremiżmu, u biex tintroduċi mekkaniżmi ta' monitoraġġ sistematiku tad-drittijiet tal-bniedem, kif ukoll pjanijiet ta' kontinġenza sabiex titjieb l-effikaċja ta' dawk il-mekkaniżmi f'każ li jiżvelaw nuqqasijiet serji; jinnota li d-Djalogi dwar id-Drittijiet tal-Bniedem huma għodda importanti ta' involviment min-naħa tal-UE mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, li tippermetti l-implimentazzjoni ta' strateġiji intelliġenti, u għalhekk għandhom jintużaw b'mod adegwat; jappella biex dawn id-djalogi jsiru jiffurmaw parti minn involviment komprensiv fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem fir-reġjun; jappella, f'dan ir-rigward, sabiex it-tħassib dwar id-drittijiet tal-bniedem jitqajjem u jitwassal fil-livelli kollha, inkluż fil-livell tal-kapijiet ta' stat u ta' gvern; iħeġġeġ lill-UE tqajjem każijiet konkreti individwali b'mod koerenti u pubbliku;

40.  Jisħaq fuq l-importanza tal-mekkaniżmu ta' Rieżami Perjodiku Universali tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU fl-implimentazzjoni effikaċi tal-protezzjoni għad-drittijiet tal-bniedem, tal-proċess ta' demokratizzazzjoni u tal-istat tad-dritt fit-Turkmenistan, l-Użbekistan, it-Taġikistan, il-Każakistan u l-Kirgiżistan;

41.   Ifakkar lill-gvernijiet tal-Asja Ċentrali dwar l-impenji tagħhom fi ħdan id-dimensjoni umana tal-OSKE;

42.   Jilqa' l-istqarrijiet li s-Segretarju Ġenerali tan-NU, Ban Ki-moon, għamel waqt iż-żjara tiegħu fir-reġjun f'Ġunju 2015, fejn wissa kontra t-tiċkin kontinwu tal-ispazju demokratiku;

43.   Jinnota li prattikament ma hemm l-ebda koordinament bejn l-azzjonijiet tal-UE u tal-Istati Uniti fl-Asja Ċentrali; iħeġġeġ il-ħolqien ta' rabtiet ta' kooperazzjoni aktar prattiċi; jemmen li l-azzjoni konġunta tista' tkun ta' benefiċċju, speċjalment f'oqsma bħalma huma s-sigurtà tal-bniedem u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem;

Id-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri

44.  Jirrikonoxxi li, waqt li l-Użbekistan, il-Każakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan u t-Turkmenistan jiffaċċjaw sfidi separati fit-titjib tad-drittijiet tal-bniedem, ir-reġjun jiffaċċja sfidi komuni fir-rigward tal-indirizzar u l-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi;

45.  Jinnota li, minkejja li l-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali kollha rratifikaw il-Konvenzjoni tan-NU dwar l-Eliminazzjoni ta' Kull Forma ta' Diskriminazzjoni kontra n-Nisa (CEDAW), il-kultura tagħhom għadha patrijarkali u ddominata mill-irġiel, għadhom jeżistu inugwaljanzi sinifikanti bejn l-irġiel u n-nisa f'ħafna oqsma, inkluż fir-rigward tal-aċċess għall-edukazzjoni ogħla, partijiet mis-suq tax-xogħol u l-protezzjoni legali u d-drittijiet, u l-vjolenza kontra n-nisa għadha mifruxa f'ħafna partijiet tal-Asja Ċentrali u għandha ħafna forom, inklużi l-vjolenza domestika, is-sekwestru tal-għarusa, it-traffikar, iż-żwieġ bikri u l-abbuż fiżiku; jappella lill-ħames pajjiżi biex jimplimentaw għalkollox is-CEDAW; itenni li l-appoġġ mogħti mill-UE jeħtieġ li jinkludi miżuri speċifiċi biex tiġi eliminata d-diskriminazzjoni kontra n-nisa;

46.  Jinnota li n-nisa jiżvolġu rwol sħiħ u kruċjali fil-produzzjoni agrikola u l-biedja fil-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali, u li s-sehem medju tan-nisa impjegati fis-settur agrikolu hu ta' 58 %[25]; jistieden lill-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali biex jinkoraġġixxu l-impjieg tan-nisa u l-intraprenditorija fost in-nisa, b'mod partikolari fiż-żoni rurali; jappella sabiex id-drittijiet ekonomiċi u soċjali u l-emanċipazzjoni tat-tfajliet u n-nisa jiġu promossi u mmonitorjati bħala objettiv ewlieni tar-relazzjonijiet tal-UE mar-reġjun;

47.  Jirrikonoxxi l-passi pożittivi meħuda minn pajjiżi individwali tal-Asja Ċentrali favur l-ugwaljanza bejn is-sessi, bħall-emendi għall-Artikoli 154 u 155 tal-Kodiċi Kriminali tal-Kirgiżistan, li daħal fis-seħħ fi Frar 2014 u ħarrax il-penali għall-użanza tas-sekwestru tal-għarusa, li hi mifruxa ħafna; jinnota, madankollu, li l-protezzjoni tad-drittijiet tan-nisa u l-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi madwar ir-reġjun għadhom ta' sfida; jappella lill-Kummissjoni biex tkompli tappoġġa l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fl-iżvilupp tal-aġendi tagħhom dwar id-drittijiet tan-nisa bil-ħsieb li tiġi żviluppata u tinkiseb l-ugwaljanza bejn is-sessi u li jiġi żgurat li kulħadd, inklużi dawk il-membri l-aktar vulnerabbli tas-soċjetà, ikun jista' jgawdi bis-sħiħ id-drittijiet tal-bniedem tiegħu;

48.  Jilqa' l-Istrateġija għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi tal-Każakistan, u l-45 miżura politika, soċjali u ekonomika li jinsabu fiha; jitlob lill-Kummissjoni biex tkompli tappoġġa l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fl-iżvilupp tal-aġendi tagħhom dwar id-drittijiet tan-nisa u jappella għal implimentazzjoni aktar effikaċi ta' din l-istrateġija; jiddispjaċih dwar in-nuqqas ta' rappreżentanza femminili fil-korpi pubbliċi għat-teħid ta' deċiżjonijiet tal-Każakistan minkejja li kwota ta' 30 % hija legalment meħtieġa fl-istituzzjonijiet politiċi;

49.  Jitlob lis-SEAE, fi ħdan ir-rieżami tal-Istrateġija tiegħu għall-Asja Ċentrali u f'konformità mal-prijoritajiet tiegħu għall-2016-2020 u l-progress li diġà sar minn pajjiżi tal-Asja Ċentrali, biex jistabbilixxi Pjan ta' Azzjoni komprensiv dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi, b'azzjonijiet konkreti biex jittejbu d-drittijiet tan-nisa u l-kundizzjonijiet tal-għajxien tan-nisa; iqis li kull pajjiż tal-Asja Ċentrali għandu jiġi mħeġġeġ biex jadotta leġiżlazzjoni li tipprojbixxi espliċitament il-forom kollha ta' vjolenza u diskriminazzjoni kontra n-nisa, inkluż l-abbuż sesswali, fiżiku, fiżjoloġiku u ekonomiku, li ma jħalluhomx jaħdmu jew ikollhom aċċess għal kontijiet bankarji, karti ta' kreditu jew trasport, fost tattiċi iżolanti oħrajn; jindika li s-sigurtà finanzjarja hi l-fattur ewlieni li jbassar jekk vittma ta' vjolenza domestika tkunx se teħles lilha nnifisha u tibqa' ħielsa minn aktar abbuż; jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali biex jittrattaw il-vjolenza kontra n-nisa bħala reat kriminali, biex jinvestigaw kif xieraq kull każ irrappurtat u biex jimplimentaw miżuri li jiggarantixxu l-protezzjoni, l-assistenza u l-aċċess għall-ġustizzja għall-vittmi, flimkien ma' mekkaniżmi sabiex ikun żgurat l-infurzar tal-liġi; jinnota li l-industrija tal-aġenziji taż-żwieġ hija relattivament sinifikanti fl-Asja Ċentrali u jitlob li l-pajjiżi fir-reġjun jikkunsidraw ir-regolamentazzjoni ta' dawn l-aġenziji sabiex jipproteġu kemm jista' jkun lin-nisa vulnerabbli mill-isfruttament; jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali biex jorganizzaw kampanji edukattivi dwar id-dritt li wieħed jgħix ħieles mill-vjolenza u inizjattivi ta' sensibilizzazzjoni għas-soċjetà kollha kemm hi, u speċjalment għall-mexxejja reliġjużi, dwar il-ħtieġa assoluta li jinkiseb il-kunsens taż-żewġ partijiet għaċ-ċerimonji taż-żwieġ;

50.  Jinnota li hemm differenza bejn il-liġi u r-realtà u li, filwaqt li xi pajjiżi għandhom kodiċi ġuridiku li jiggarantixxi d-drittijiet ugwali fir-rigward tad-distribuzzjoni tal-proprjetà, id-diskriminazzjoni għadha tippersisti favur l-eredi maskili; jinsab imħasseb dwar il-fatt li n-nuqqas ta' reġistrazzjoni legali taż-żwiġijiet fit-Taġikistan iħalli lin-nisa f'pożizzjoni partikolarment vulnerabbli wara d-divorzju, peress li r-riċerka tal-OSKE wriet li, minħabba dan, 80 % tan-nisa f'kawżi ta' divorzju jiġu mċaħħda mid-drittijiet tal-proprjetà u l-assistenza għat-tfal;

51.  Iħeġġeġ lill-UE biex tappoġġa lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu biex jiddefendu d-drittijiet tal-bniedem u jippromwovu l-ugwaljanza bejn is-sessi fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u biex tikkoopera b'mod attiv mal-organizzazzjonijiet internazzjonali involuti fil-qasam tal-ugwaljanza bejn is-sessi, pereżempju l-ILO, l-OECD, u n-NU, bil-ħsieb li jinħolqu sinerġiji li jservu għall-emanċipazzjoni tan-nisa;

52.  Jinnota li f'karigi ministerjali hemm rappreżentanza femminili baxxa ħafna, u fl-2015 kienu jirrappreżentaw il-15 % u l-5,7 % minnhom rispettivament fil-Kirgiżistan u t-Turkmenistan[26]; iħeġġeġ lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u lill-Kummissjoni biex jiffokaw ukoll fuq l-involviment tan-nisa fit-teħid ta' deċiżjonijiet, b'mod partikolari fl-isfera politika, u jirrakkomanda li tiġi introdotta sistema ta' kwoti biex tiġi promossa l-parteċipazzjoni tan-nisa, primarjament bħala kandidati għal karigi pubbliċi;

53.  Jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jippromwovu l-aċċess ugwali għat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni sabiex jiġi żgurat il-potenzjal tan-nisa biex iqanqlu t-tkabbir fl-ekonomiji lokali u globali;

54.  Jirrakkomanda li l-persunal ġudizzjarju jiġi mgħarraf u mħarreġ dwar kwistjonijiet ta' ugwaljanza bejn is-sessi, u jenfasizza l-ħtieġa li jiġu kkastigati l-persuni li jwettqu vjolenza bbażata fuq is-sess;

55.  Jisħaq fuq il-ħtieġa li jiġu organizzati korsijiet ta' taħriġ dwar il-vjolenza kontra n-nisa u t-traffikar għall-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi, il-prosekuturi u l-persunal ġudizzjarju, u li jiġu stabbiliti ċentri aċċessibbli u rifuġji li joffru appoġġ legali u psikoloġiku għall-vittmi;

56.  Jenfasizza l-importanza ta' finanzjament xieraq tal-istituzzjonijiet u tal-korpi responsabbli biex jimplimentaw il-politiki ta' ugwaljanza bejn is-sessi u biex jiżguraw l-awtonomija u l-finanzjament għall-organizzazzjonjiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu favur id-drittijiet tan-nisa.

L-edukazzjoni u ż-żgħażagħ - l-iskambji interpersonali

57.   Jisħaq fuq il-fatt li l-edukazzjoni hija waħda mill-oqsma ewlenin li l-UE tuża għall-mobilizzazzjoni tal-azzjoni fit-tul tagħha fl-Asja Ċentrali; iqis l-edukazzjoni bħala pilastru kruċjali tal-integrazzjoni u faċilitatur tal-iżvilupp demokratiku, ekonomiku u soċjali għall-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali; jappoġġa l-ħidma mwettqa mill-Pjattaforma għall-Edukazzjoni tal-Asja Ċentrali permezz ta' programmi edukattivi u istituzzjonali li jipprovdu appoġġ tekniku u djalogu permezz ta' seminars (bħal Bishkek 2014); f'dan ir-rigward, jilqa' l-inizjattiva tal-Latvja biex torganizza l-ewwel laqgħa ministerjali UE-Asja Ċentrali dwar l-edukazzjoni u l-impenn tal-Latvja u tal-Polonja li jmexxu l-programm reġjonali dwar l-edukazzjoni, wara d-diżappunt li rriżulta mill-fatt li xi Stati Membri għamlu żmien twil mhux lesti biex jagħmlu dan; jistieden lill-UE u lill-Istati Membri tagħha jikkontribwixxu b'mod attiv għall-implimentazzjoni tal-objettivi rispettivi li tressqu matul il-Presidenza Latvjana fl-ewwel semestru tal-2015; iqis li l-investiment f'edukazzjoni inklużiva u ta' kwalità hu l-aħjar mod biex titjieb is-sitwazzjoni soċjoekonomika tar-reġjun;

58.   Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tindirizza n-nuqqasijiet identifikati tal-Pjattaforma għall-Edukazzjoni UE-Asja Ċentrali, bħal aċċess ġust għall-edukazzjoni, il-problemi relatati mal-"eżodu ta' mħuħ", u t-taħriġ ta' gruppi żvantaġġati u vulnerabbli, bħall-bniet, it-tfal b'diżabilità u t-tfal li jappartjenu għal minoranzi;

59.   Iħeġġeġ lill-UE biex tiddedika aktar attenzjoni lill-promozzjoni ta' edukazzjoni ta' kwalità fost iż-żgħażagħ fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, minħabba l-effetti pożittivi f'termini ta' inklużjoni soċjali, koeżjoni soċjali u stabilità, u l-bini ta' soċjetajiet demokratiċi u sostenibbli, u bħala l-aħjar forma ta' prevenzjoni kontra l-estremiżmu vjolenti u r-radikalizzazzjoni fost iż-żgħażagħ fir-reġjun; iqis din bħala prijorità, minħabba l-isfida demografika ta' "youth bulge" (ammont sproporzjonat ta' żgħażagħ fil-popolazzjoni), fejn dawk fl-età ta' 14-il sena jew inqas ikunu jirrappreżentaw 25-35 % tal-popolazzjoni; jitlob li tingħata aktar attenzjoni lill-proġetti transkonfinali għar-rikonċiljazzjoni u l-iżvilupp interkulturali fil-Wied ta' Ferghana;

60.   Jilqa' ż-żieda fir-reġistrazzjonijiet skolastiċi kemm fil-livell primarju, kif ukoll f'dak sekondarju, u jinnota l-importanza li jitkompla dan il-proċess; Jilqa' l-fatt li hemm kważi parità fl-għadd ta' nisa u rġiel li jtemmu l-iskola primarja u sekondarja; jissottolinja l-importanza li n-nisa jkollhom aċċess għal taħriġ vokazzjonali u edukazzjoni universitarja, b'mod partikolari fl-Użbekistan u fit-Taġikistan, fejn għad hemm diskrepanza sinifikanti bejn l-għadd ta' nisa u rġiel reġistrati fl-edukazzjoni terzjarja;

61.  Jenfasizza l-importanza li n-nisa jkollhom aċċess għal taħriġ vokazzjonali u edukazzjoni universitarja, inkluż rata akbar ta' nisa li jagħżlu l-oqsma tax-xjenza u t-teknoloġija, u jħeġġeġ lill-RSUE biex iħeġġeġ inċentivi f'dan il-qasam; iqis li l-UE għandha tintensifika l-azzjoni tagħha f'dan il-qasam, pereżempju billi torganizza korsijiet ta' taħriġ għall-għalliema u tipprovdi materjal edukattiv; jappella biex jittieħdu passi favur il-modernizzazzjoni tas-settur tal-edukazzjoni pubblika, il-promozzjoni tal-iskambji akkademiċi internazzjonali u l-faċilitazzjoni tal-parteċipazzjoni tan-nisa b'termini ugwali; iqis li għandhom jitfasslu korsijiet ta' taħriġ dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi għal professjonisti fl-edukazzjoni;

62.   Iqis li għandha ssir promozzjoni tar-rwol pożittiv tal-UE fir-reġjun permezz tal-edukazzjoni u l-kuntatti interpersonali; ifakkar fl-importanza tal-programmi ta' skambju internazzjonali tal-UE, bħal Erasmus+, Erasmus Mundus u Erasmus Tempus, fil-promozzjoni ta' mobilità pożittiva u djalogu interkulturali bejn l-UE u l-Asja Ċentrali u fl-għoti ta' opportunitajiet għall-awtonomizzazzjoni tal-istudenti li jibbenefikaw mill-programmi, biex b'hekk jitqarrbu ż-żewġ kulturi; ifaħħar il-fatt li l-UE bbaġitjat EUR 115-il miljun għall-programm ta' kooperazzjoni edukattiva Erasmus+ fir-reġjun; jistieden lill-partijiet interessati kollha, fil-livell tal-Unjoni kif ukoll fl-Istati Membri, biex jevalwaw u jsaħħu l-mekkaniżmi eżistenti tal-programmi jew boroż ta' studju u l-iskambji għall-professjonisti żgħażagħ bejn l-UE u r-reġjun tal-Asja Ċentrali, speċjalment fit-teknoloġija u x-xjenzi applikati;

63.   Jilqa' l-fatt li l-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali segwew mill-qrib il-proċess ta' Bolonja, li wassal għal għadd kbir ta' riformi nazzjonali tul dawn l-aħħar snin;

64.   Jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi l-parteċipazzjoni ta' xjenzati, istituzzjonijiet u negozji tal-Asja Ċentrali fi proġetti kollaborattivi ta' riċerka u innovazzjoni ffinanzjati taħt il-programm Orizzont 2020;

L-integrazzjoni ekonomika, il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli

65.  Jinnota l-karatteristiċi komuni li jirriżultaw minn storja aktar antika, inklużi dik tar-Rotot tal-Ħarir, il-kolonizzazzjoni mit-tribujiet Turki u l-miġja tal-Iżlam; jinnota wkoll li l-ħames pajjiżi fir-reġjun jinsabu fi stadji differenti tal-iżvilupp tagħhom, jiġifieri: il-Każakistan qed jiżviluppa f'attur fundamentali fir-reġjun, pajjiż fejn ir-relazzjonijiet mal-UE qed javvanzaw sew; il-Kirgiżistan u t-Taġikistan huma ferm ifqar, iżda relattivament miftuħa, b'ċertu livell ta' parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili; ir-relazzjoni tal-UE mal-Użbekistan qed tiżviluppa wkoll; iżda t-Turkmenistan għadu l-iktar pajjiż magħluq fir-reġjun, mingħajr soċjetà ċivili indipendenti effettiva;

66.  Jirrimarka l-fatt li hemm ukoll diversità konsiderevoli fir-reġjun, speċjalment fir-rigward tar-riżorsi naturali bħall-karburanti fossili u r-raba' u, parzjalment b'konsegwenza ta' dan, tal-livelli ta' żvilupp ekonomiku u uman attwali fil-pajjiżi; jisħaq fuq l-importanza li jiġu kkunsidrati, minn naħa, id-differenzi kulturali fi ħdan ir-reġjun u, min-naħa l-oħra, l-interdipendenza fost il-pajjiżi;

67.   Jirrikonoxxi l-impatt pożittiv possibbli ta' impetu ġdid fil-kooperazzjoni ekonomika bejn l-UE u l-Asja Ċentrali dwar il-modernizzazzjoni u d-demokratizzazzjoni fir-reġjun;

68.  Jemmen li d-diversifikazzjoni ekonomika fir-reġjun tipprovdi valur miżjud f'termini ta' żvilupp reġjonali, ta' stabilità u ta' sigurtà, b'kunsiderazzjoni tal-bilanċ soċjali, ekonomiku u ambjentali; iqis li huwa essenzjali li tiġi modernizzata u żviluppata infrastruttura sostenibbli fl-oqsma tat-trasport u tal-enerġija domestiċi, speċjalment fiż-żoni rurali, li jitjieb l-aċċess għall-internet b'veloċità għolja u jiġi ffaċilitat l-iżvilupp tal-konnettività interreġjonali; hu tal-fehma li r-riabilitazzjoni ambjentali u l-iżvilupp sostenibbli għandhom ikunu ndaqs bħala prijoritajiet fil-kuntest tal-iżvilupp tar-reġjun, u jisħaq fuq l-importanza tal-kummerċ biex jippromwovi t-tnejn li huma; jiffavorixxi żieda fl-appoġġ tal-UE għall-ġestjoni tar-riżorsi fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u jħeġġeġ il-kooperazzjoni transkonfinali bejniethom;

69.   Jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta' żvilupp soċjoekonomiku, li qiegħed imblukkat u mhuwiex konsistenti, in-nuqqas ta' trasparenza statali u l-korruzzjoni konsegwenti, il-governanza fqira, il-qafas istituzzjonali dgħajjef, in-nuqqas ta' rispett għall-istat tad-dritt u l-livell baxx ta' parteċipazzjoni min-naħa tas-soċjetà ċivili, li jinkoraġġixxu l-klijenteliżmu u jaggravaw il-problemi ta' korruzzjoni u nuqqas ta' effiċjenza statali;

70.   Jissottolinja l-importanza dejjem tikber tar-relazzjonijiet kummerċjali bejn l-UE u l-Asja Ċentrali, fejn l-UE issa saret is-sieħeb kummerċjali ewlieni fir-reġjun; jisħaq fuq il-ħtieġa li l-UE tintensifika ulterjorment ir-relazzjonijiet tagħha ta' kummerċ u ta' investiment mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali; jindika, f'dan ir-rigward, il-ħtieġa li l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jsaħħu l-isforzi tagħhom fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni u fil-promozzjoni ta' ambjent stabbli sabiex jattiraw l-investiment barrani;

71.   Hu tal-opinjoni li r-relazzjonijiet ekonomiċi u kummerċjali mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jridu javvanzaw id f'id mal-istat tad-dritt, id-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali u qatt għad-detriment tagħhom; ifakkar, għal dan l-għan, fl-importanza li jiġu attivati d-dispożizzjonijiet stabbiliti fil-klawżoli rilevanti tal-ftehimiet kummerċjali ffirmati mal-UE fil-każ li l-parti kontraenti l-oħra tikser id-drittijiet tal-bniedem;

72.   Jindika li żvilupp ekonomiku inklużiv u sostenibbli hu fost il-prijoritajiet fundamentali tal-Istrateġija; jisħaq fuq il-ħtieġa li l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jippromwovu politiki attivi mmirati lejn it-tnaqqis tal-faqar u l-ġlieda kontra l-esklużjoni soċjali; jinnota l-impatt negattiv profond fuq ir-reġjun tat-tnaqqis fir-ritmu ekonomiku fir-Russja u ċ-Ċina, kif ukoll tat-tensjonijiet ġeopolitiċi attwali u l-kunflitt fl-Ukrajna; jissottolinja, f'dan ir-rigward, li l-andament ekonomiku li qed jiddeterjora b'riżultat tat-tnaqqis fil-prezzijiet tal-prodotti bażiċi, l-iżvalutazzjoni tar-rublu u t-tnaqqis fir-rimessi minn migranti fir-Russja, li ħafna minnhom issa sejrin lura darhom f'sitwazzjoni ta' qgħad, huma sfidi soċjoekonomiċi serji għar-reġjun; jinnota, f'dan il-kuntest, li hu mistenni li r-rata ta' tkabbir tar-reġjun fil-perjodu wara l-2014 se tkun bejn wieħed u ieħor nofs ir-rata medja għall-għaxar snin preċedenti;

73.   Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tiżviluppa programmi li jiffaċilitaw ir-reintegrazzjoni soċjali u l-impjieg tal-persuni li jirritornaw minn barra u djalogu aktar qawwi dwar il-migrazzjoni u l-mobilità;

74.  Jissottolinja l-ħtieġa għal strateġija UE-Asja Ċentrali li ma tkunx ibbażata fuq interessi ġeostrateġiċi iżda titfassal biex tiżviluppa soċjetà parteċipattiva u demokratika, ikkaratterizzata mil-libertà ta' assoċjazzjoni għat-trade unions u minn soċjetà ċivili attiva, u biex tagħti spinta għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-emanċipazzjoni tan-nisa, speċjalment fl-inħawi rurali;

75.  Jisħaq fuq il-fatt li, minkejja t-tkabbir ekonomiku rapidu li seħħ f'dawn l-aħħar snin, ir-reġjun qed jaffaċċja rati għolja ta' faqar, inugwaljanza għolja fl-introjti u tnaqqis fl-istennija tal-għomor, speċjalment fl-inħawi rurali, fejn tgħix 80-90 % tal-popolazzjoni; jisħaq fuq il-fatt li l-proċess ta' privatizzazzjoni matul it-tranżizzjoni ekonomika, fil-biċċa l-kbira, ħalla warajh lir-reġjuni tal-muntanji; jenfasizza li n-nisa f'dawk ir-reġjuni huma partikolarment milquta, peress li bosta rġiel jemigraw lejn il-bliet biex ifittxu impjieg u jħallu lin-nisa bil-piż kollu tax-xogħol agrikolu u tar-responsabilitajiet familjari;

76.   Jevidenzja l-importanza li l-Istrateġija ssir konsistenti mal-impenji globali, b'mod partikolari mal-Aġenda għall-Iżvilupp Sostenibbli għall-2030, kif ġiet adottata fil-25 ta' Settembru 2015 fis-Summit tan-NU dwar l-Iżvilupp Sostenibbli;

77.   Jinkoraġġixxi l-integrazzjoni tal-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDGs) fil-politiki u l-azzjonijiet predominanti tal-aġenda tal-UE għall-iżvilupp fir-reġjun; itenni li l-inklużjoni tal-SDGs se tirriżulta fi żvilupp sostenibbli aktar komprensiv fir-reġjun tal-Asja Ċentrali;

78.  Jisħaq fuq l-importanza li l-UE taħtaf l-opportunità tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp sabiex tippromwovi r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u tikseb l-SDGs, b'mod li jiżdiedu l-livelli tal-kummerċ u tal-investiment fil-pajjiżi kollha fir-reġjun u jissaħħu r-rwol u l-involviment tas-sħab soċjali fis-soċjetà ċivili;

79.   Hu tal-opinjoni li l-għajnuna għall-iżvilupp għandha titħallas biss fil-pajjiżi b'impenn ġenwin favur il-mitigazzjoni tal-faqar, progress soċjoekonomiku ugwali u sostenibbli u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, u li jeħtieġ li dawk il-pajjiżi juru li l-politiki tagħhom kontra l-korruzzjoni huma effikaċi u jippermettu li l-UE tissorvelja l-implimentazzjoni tal-isforzi korrispondenti; jikkontesta, f'dan ir-rigward, il-motivazzjoni u l-kost-effikaċja tal-għajnuna mogħtija lit-Turkmenistan u l-Użbekistan; jitlob li l-politika tiġi eżaminata mill-ġdid fil-każ li jsir titjib; jinkoraġġixxi lill-VP/RGħ biex tgħin trawwem il-progress f'dan il-qasam; jiddispjaċih li, minħabba l-livelli għoljin ta' korruzzjoni u burokrazija ineffikaċi, il-kapaċità ta' assorbiment tal-għajnuna hi baxxa ħafna u l-implikazzjonijiet pożittivi tagħha huma limitati ħafna;

80.   Jinnota li r-rieżami attwali ġie deliberatament diżakkoppjat mill-eżerċizzju ta' programmazzjoni għall-perjodu 2014-2020 tal-Istrument tal-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp għall-Asja Ċentrali konkluż fl-2014, b'mod li tiġi evitata kull konfużjoni jew duplikazzjoni filwaqt li tiġi ppreżervata l-koerenza tal-azzjoni tal-UE fir-reġjun;

81.   Iħeġġeġ sabiex l-għajnuna għall-iżvilupp tiġi ffokata fuq l-iżvilupp rurali u l-agrikoltura sostenibbli, b'mod partikolari biex tbiegħed l-agrikoltura mill-monokulturi bħat-tkabbir tal-qoton;

82.   Jappella biex l-UE tissorvelja l-effikaċja tal-assistenza teknika u finanzjarja tagħha għar-riforma tas-settur pubbliku fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali;

83.  Jappella għall-koordinament tal-politiki għall-iżvilupp tal-UE mal-attivitajiet tal-Istati Membri fir-reġjun; jappella għal kooperazzjoni mill-qrib fir-rigward tal-politika għall-iżvilupp mal-Istati Uniti fi ħdan il-qafas tas-sħubija tagħna għall-iżvilupp sostenibbli; jappella wkoll għal kooperazzjoni maċ-Ċina u mar-Russja fl-iżvilupp tar-reġjun tal-Asja Ċentrali;

84.  Jieħu inkusiderazzjoni l-assertività taċ-Ċina fir-reġjun u t-tranżizzjoni fir-rwol tagħha minn sieħeb kummerċjali estern għal medjatur fil-governanza ekonomika reġjonali, inkluż il-forniment reġjonali ta' beni kollettivi;

85.   Jemmen li s-sinerġiji bejn il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) u l-inizjattiva taċ-Ċina "Medda Waħda, Rotta Waħda" se jikkostitwixxu għodda importanti biex iġibu l-iżvilupp ekonomiku u soċjali fir-reġjun;

86.   Jinnota wkoll li żewġ pajjiżi, speċifikament il-Każakistan u l-Kirgiżistan, issieħbu mal-Unjoni Ekonomika Ewro-Asjatika l-ġdida inizjata mir-Russja;

87.  Jappella biex l-UE tikkoopera mill-qrib mal-fondi u l-aġenziji tan-NU u mal-Bank Dinji;

88.   Jieħu nota tat-tkomplija tal-appoġġ baġitarju settorjali fil-Kirgiżistan u t-Taġikistan, u jappella lill-Kummissjoni u lis-SEAE biex jiddefinixxu u japplikaw kundizzjonijiet robusti u oġġettivament verifikabbli għal kwalunkwe programm attwali ta' appoġġ baġitarju b'mod partikolari; jenfasizza, madankollu, li dan irid jiġi akkumpanjat minn kriterji aktar stretti, inklużi aġenda ta' riforma qawwija u miżuri effikaċi kontra l-korruzzjoni; jindika li l-appoġġ baġitarju tal-UE m'għandux jintuża għal finanzjament dirett tas-servizzi pubbliċi bażiċi (bħall-edukazzjoni primarja u sekondarja, il-kura tas-saħħa bażika u l-infrastruttura bażika), li huma responsabilità ewlenija tal-awtoritajiet; jikkunsidra pjuttost li l-għajnuna tal-UE għandha tintrabat mal-prestazzjoni tal-awtoritajiet f'dan ir-rigward, u li l-appoġġ baġitarju tal-UE għandu jinkoraġġixxi l-iżvilupp ta' servizzi pubbliċi avvanzati bħar-riċerka, l-innovazzjoni, edukazzjoni universitarja, infrastruttura innovattiva, eċċ.;

89.  Jilqa' ż-żieda fl-għajnuna makrofinanzjarja, u jappella biex l-istrument ikkonċernat jintuża abbażi ta' kriterji stretti ta' spejjeż-benefiċċji u valutazzjonijiet tal-impatt fid-dettall li jiffokaw fuq l-effetti konsegwenzjali; jenfasizza, waqt li jieħu inkunsiderazzjoni l-punti ewlenin tar-rapporti dwar il-progress tal-Istrateġija, l-importanza tal-involviment min-naħa tal-Istati Membri fl-implimentazzjoni tal-assistenza tal-UE sabiex jinkiseb impatt akbar u jittejbu r-riżultati;

90.  Jilqa' t-talba tal-Kirgiżistan biex jiġu applikati l-arranġamenti GSP+, u jittama li t-Taġikistan u l-Użbekistan isegwu l-eżempju tiegħu;

91.   Jikkunsidra li hu importanti li l-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali jirrispettaw ir-regoli tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u jissieħbu magħha;

92.  Jirrikonoxxi, bi qbil mas-sejbiet tal-OECD, l-importanza partikolari tal-programmi ta' kollegament kummerċjali bejn l-investiment dirett barrani (IDB) u l-impriżi żgħar u ta' daqs medju bħala għodda għad-diversifikazzjoni u l-massimizzazzjoni tal-effett konsegwenzjali tal-investimenti, b'mod li jippermetti li l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jorbtu l-IDB iżjed mill-qrib mal-ekonomiji domestiċi tagħhom u jsaħħaħ il-kompetittività tagħhom filwaqt li jippermettilhom jiksbu aċċess għas-swieq internazzjonali, għall-finanzjament, għat-teknoloġija u għall-kapaċitajiet ġestjonali; jappella, f'dan ir-rigward, lill-gvernijiet tal-istati tal-Asja Ċentrali biex jinizjaw dawn il-programmi u jżidu l-involviment tal-partijiet interessati fil-programmi ta' kollegament kummerċjali li diġà jeżistu; jindika li, sabiex jiġi żgurat li l-produzzjoni lokali tissodisfa l-istandards internazzjonali ta' kwalità, hemm bżonn li jiġu implimentati miżuri komplementari, bħal pereżempju l-offerta ta' programmi ta' taħriġ bħala għajnuna għall-impriżi żgħar u ta' daqs medju biex itejbu l-kapaċitajiet tal-persunal tagħhom jew l-għajnuna għall-impriżi żgħar u ta' daqs medju biex iħaddnu l-istandards ta' kwalità rikonoxxuti internazzjonalment;

93.  Jenfasizza li hu vitali għall-iżvilupp ekonomiku sostenibbli fir-reġjun li l-integrazzjoni reġjonali tiġi approfondita, li l-kummerċ intrareġjonali jiżdied, li l-attenzjoni tiġi ffokata fuq in-netwerks ta' trasport u s-servizzi loġistiċi, u li l-klima kummerċjali u l-qafas leġiżlattiv u regolatorju jittejbu, speċjalment għall-impriżi żgħar u ta' daqs medju;

94.  Ifakkar fil-bosta każijiet ta' tuberkolożi infettiva fir-reġjun tal-Asja Ċentrali; jissottolinja l-importanza ta' kontinwità fl-introduzzjoni gradwali ta' trattament għat-tuberkulożi fil-pajjiżi emerġenti li m'għadhomx jirċievu għajnuna bilaterali mill-UE, fid-dawl tal-iżvilupp tar-reżistenza għall-mediċini f'ċerti razez ta' tuberkulożi;

L-enerġija, l-ambjent, l-ilma u t-trasport

95.   Jisħaq fuq il-ħtieġa għal djalogu iktar intensiv rigward l-iżvilupp infrastrutturali, inklużi n-netwerks tal-enerġija u t-trasport, kif ukoll il-konnessjonijiet ta' kapaċità għolja mal-internet;

96.   Jirrikonoxxi li l-kooperazzjoni fil-qasam tal-enerġija hija kwistjoni kruċjali fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Asja Ċentrali; iqis li r-reġjun hu sors potenzjali addizzjonali għal sigurtà fil-qasam tal-enerġija għall-UE, b'riferiment partikolari għall-potenzjal għal aktar kooperazzjoni mal-Każakistan u t-Turkmenistan; ifakkar fl-importanza li l-UE jkollha provvista enerġetika sigura, stabbli u bi prezz raġonevoli, b'mod konformi mal-Unjoni tal-Enerġija tagħha u anke fid-dawl tar-rilevanza li għandha għas-sigurtà kumplessiva tal-Unjoni; jissottolinja konsegwentement il-ħtieġa li l-provvista u d-diversifikazzjoni enerġetiċi jkunu element fundamentali tal-istrateġija UE-Asja Ċentrali, u jappella biex l-UE żżid l-isforzi tagħha favur l-integrazzjoni tas-suq tal-enerġija, li hi fl-interess tal-partijiet kollha peress li se tgħin biex tinħoloq id-diversifikazzjoni fil-qasam tal-enerġija; jappella, f'dan ir-rigward, biex jiġu rdoppjati l-isforzi sabiex jinkiseb l-objettiv tal-espansjoni tal-Kuritur tan-Nofsinhar lejn l-Asja Ċentrali u l-pipeline trans-Kaspju; jenfasizza, madankollu, li l-ftehimiet u d-djalogi dwar l-enerġija jridu jiġu akkopjati ma' elementi b'saħħithom fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

97.   Jieħu nota tal-appoġġ tal-UE għall-proġetti fil-qasam tal-enerġija li jistgħu jestendu l-Kuritur tal-Gass tan-Nofsinhar, inkluż minn ġor-rotta trans-Kaspja u, possibilment, dik tal-Iran; jappella, madankollu, lill-UE biex twettaq studji ta' fattibilità komprensivi għat-tali proġetti, inklużi valutazzjonijiet tal-impatt ambjentali u soċjali;

98.   Jappoġġa l-promozzjoni min-naħa tal-UE tal-enerġija rinnovabbli, l-effiċjenza enerġetika u l-integrazzjoni tas-swieq tal-enerġija fl-Asja Ċentrali ma' dawk tal-pajjiżi ġirien, kif ukoll ma' dawk tal-UE;

99.   Itenni l-opinjoni tiegħu li l-investiment mill-ġdid tad-dħul mir-riżorsi naturali hu kruċjali għal żvilupp soċjoekonomiku sostenibbli;

100.  Jinkoraġġixxi biex jittejjeb il-koordinament u tingħata ħajja ġdida għall-isforzi taħt il-pjattaforma reġjonali kruċjali għall-ilma u l-ambjent, immexxija mill-Italja u mir-Rumanija;

101.   Jargumenta favur rwol proattiv imsaħħaħ għall-UE f'termini ta' żvilupp ambjentalment sostenibbli; jenfasizza, f'dan il-kuntest, l-importanza tal-prinċipji tas-sostenibilità ambjentali matul l-estrazzjoni jew l-ipproċessar tar-riżorsi naturali fir-reġjun promossi mill-Inizjattiva għat-Trasparenza tal-Industriji Estrattivi (EITI); jinnota li, fir-reġjun, huma biss il-Każakistan u l-Kirgiżistan li jikkonformaw mal-EITI, filwaqt li l-istatus ta' kandidat tat-Taġikistan ġie temporanjament sospiż fl-2015;

102.   Jinnota bi tħassib li, apparti ż-żieda fl-impatti tat-tibdil fil-klima, għad fadal bosta sfidi ambjentali allarmanti li ntirtu mill-perjodu Sovjetiku, bħal dawk li għandhom x'jaqsmu mal-kontaminazzjoni mhux issorveljata u kontinwa tul dawn l-aħħar deċennji u mal-azzjoni urġenti għat-tindif tas-siti għat-testijiet nukleari, l-attivitajiet industrijali u tal-minjieri, l-isfruttament insostenibbli tar-riżorsi naturali, id-degradazzjoni tal-art u tal-ekosistemi, it-tniġġis tal-arja, id-deżertifikazzjoni u, fuq kollox, il-ġestjoni ħażina kontinwa tal-ilma fuq livell katastrofiku; iħeġġeġ lill-Kummissjoni, f'dan ir-rigward, tintensifika l-assistenza teknika, tassisti fil-mobilizzazzjoni tar-riżorsi u tipprovdi l-għarfien u l-aħjar prattika Ewropej dwar kif jistgħu jiġu indirizzati dawn il-problemi;

103.   Iħeġġeġ lill-UE tkompli tipprovdi assistenza finanzjarja u teknika li tindirizza l-kwistjonijiet fl-oqsma tas-saħħa, umanitarji, ambjentali, ekonomiċi u dawk ta' għarfien relatati mal-konsegwenzi tat-testijiet nukleari li saru mill-Unjoni Sovjetika fis-sit għat-testijiet nukleari ta' Semipalatinsk fil-Grigal tal-Każakistan, qrib il-belt ta' Semey (li qabel kienet magħrufa bħala Semipalatinsk);

104.   Jilqa' u jinkoraġġixxi sforzi ulterjuri f'termini ta' adattament u reżiljenza għat-tibdil fil-klima, u jħeġġeġ lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jikkontribwixxu b'mod kostruttiv għas-suċċess tal-Konferenza dwar il-Klima ta' Pariġi tal-2015;

105.   Jappella lill-UE biex tintensifika ulterjorment il-programmi tagħha għat-tnaqqis tar-riskju ta' diżastri u l-bini ta' reżiljenza fl-Asja Ċentrali bħala reġjun partikolarment suxxettibbli għad-diżastri naturali, b'theddid serju relatat ma' diżastri ambjentali u t-tibdil fil-klima;

106.   Jesprimi t-tħassib serju tiegħu dwar l-ammont massiv ta' merħliet ta' antilopi li mietu fit-taiga tal-Każakistan f'Mejju 2015; iħeġġeġ lill-UE tikkontribwixxi permezz ta' miżuri ta' riċerka u ambjentali għall-prevenzjoni ta' każijiet possibbli fil-ġejjieni;

107.   Jappella lill-UE biex tintensifika l-isforzi tagħha biex trawwem il-kooperazzjoni fost il-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fir-rigward tal-ġestjoni tal-ilma;

108.   Jinkoraġġixxi lill-UE tipprijoritizza u tuża ulterjorment "id-diplomazija dwar l-ilma" tagħha sabiex tiffaċilita titjib fil-ġestjoni transkonfinali tal-ilma u tagħmilha ta' medjatur fir-rigward tar-riżoluzzjoni ta' tilwim, inkluża l-promozzjoni ta' qafas miftuħ u effikaċi, b'mod partikolari fil-każ tad-diga ta' Rogun; iħeġġeġ, f'dan il-kuntest, lill-UE tistimola u taċċelera adeżjoni ulterjori mal-konvenzjonijiet internazzjonali u l-prinċipji ġuridiċi li għandhom x'jaqsmu mar-riżorsi kondiviżi tal-ilma;

109.  Jappella lill-pajjiżi tar-reġjun biex jiffirmaw u jirratifikaw il-Konvenzjonijiet ta' Aarhus u Espoo tan-NU relatati mal-kunflitti fil-qasam tal-ilma, jekk dan mhux diġà għamluh, u biex jinvolvu lis-soċjetà ċivili fl-implimentazzjoni ta' dawn il-konvenzjonijiet;

110.   Jappella biex jiġġeddu l-isforzi biex jiġu indirizzati u affrontati l-konsegwenzi drammatiċi tad-diżastru ambjentali tat-tnixxif tal-Baħar Aral; iħeġġeġ lill-Kummissjoni żżid l-appoġġ tagħha għall-Fond Internazzjonali għall-Baħar Aral, u jappella lis-SEAE biex jinkludi din il-kwistjoni bħala prijorità ewlenija fil-kuntatti regolari li jkollu mal-Użbekistan;

111.  Jindika li l-bini ta' sistema infrastrutturali strateġika, moderna u interoperabbli għall-ferroviji u t-toroq tul ir-Rotta tal-Ħarir hu interess kruċjali għaċ-Ċina, l-UE u r-Russja, u li l-integrazzjoni b'suċċess tar-reġjun permezz ta' infrastruttura moderna u affidabbli kieku toffri opportunità importanti, mhux biss għal aktar integrazzjoni ekonomika reġjonali iżda anke għall-promozzjoni tal-mobilità tal-persuni u l-iskambju multikulturali, li min-naħa tagħhom jipproduċu ambjent aħjar biex isir progress fl-istat tad-dritt u d-demokrazija;

112.   Itenni d-disponibilità tal-UE li toffri l-esperjenza u l-għarfien tagħha għall-promozzjoni tal-adozzjoni u l-infurzar tal-istandards fl-oqsma tas-sikurezza, tas-sigurtà u tal-ambjent f'kull modalità ta' trasport u tiffaċilita l-kollegamenti tul il-kuritur ta' trasport Ewropa-Kawkasu-Asja Ċentrali; jappoġġa, b'mod partikolari, t-tkomplija tal-isforzi min-naħa tal-UE għall-iżvilupp ta' trasport b'sikurezza u sigurtà permezz tal-ajru u l-baħar fl-Asja Ċentrali;

113.   Jinkoraġġixxi koordinament ulterjuri min-naħa tal-UE mal-politika tat-trasport taċ-Ċina fir-reġjun;

Il-kooperazzjoni reġjonali, l-isfidi fil-qasam tas-sigurtà u l-ġestjoni tal-fruntieri

114.   Jinkoraġġixxi lill-UE biex tintensifika d-djalogu tagħha dwar l-Asja Ċentrali mal-organizzazzjonijiet reġjonali u internazzjonali rilevanti, kif ukoll mal-ġirien tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u l-istati l-oħra li huma attivi fir-reġjun;

115.   Jinkoraġġixxi lill-UE ssaħħaħ il-konnettività billi tidentifika, flimkien mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, l-oqsma għal kooperazzjoni intensifikata, speċjalment fir-rigward tat-trasport u l-enerġija; jisħaq fuq il-fatt li għandha tingħata prijorità għall-integrazzjoni tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fosthom u bejniethom, kif ukoll fis-swieq u l-kurituri internazzjonali;

116.  Jemmen li l-UE, waqt li taħdem id f'id mal-Istati Membri, għandha tkompli tippromwovi politiki speċifiċi favur l-integrazzjoni reġjonali u għall-bini tal-fiduċja, filwaqt li tippremja wkoll il-passi pożittivi li jkunu ħadu stati individwali jew gruppi ta' pajjiżi tal-Asja Ċentrali permezz ta' żieda fil-kooperazzjoni; hu tal-fehma li l-miżuri tal-UE għandhom ikunu orjentati lejn il-ħtiġijiet u l-karatteristiċi speċifiċi ta' kull pajjiż; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi approfondit id-djalogu politiku u jitrawmu miżuri għall-bini tal-fiduċja fost il-pajjiżi tar-reġjun;

117.   Iqis li l-approfondiment tal-integrazzjoni ekonomika reġjonali hu element importanti għall-istabilità reġjonali u l-bini tal-paċi;

118.   Jissottolinja l-importanza tal-kooperazzjoni mal-OSKE u n-NU f'kull qasam ta' politika;

119.  Jappella wkoll lill-UE biex tinvolvi lill-Mongolja fuq bażi ad hoc f'ċerti aspetti tal-Istrateġija Ewropea għall-Asja Ċentrali;

120.   Jirrikonoxxi li t-theddid u l-isfidi prinċipali identifikati fl-Istrateġija għall-Asja Ċentrali jibqgħu rilevanti;

121.   Jemmen li l-UE għandha tinkoraġġixxi l-kooperazzjoni reġjonali, b'mod partikolari fir-rigward tal-kwistjonijiet komuni u l-isfidi komuni, u li l-interess komuni għandu jegħleb l-eteroġeneità tal-pajjiżi kkonċernati;

122.   Jinnota li l-kwistjonijiet etniċi mhux riżolti, nuqqas ta' prospetti għal trasferiment b'ordni tal-poter u l-governanza mhux inklużiva fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali huma sorsi ta' instabilità u estremiżmu potenzjali, u li, konsegwentement, l-implimentazzjoni b'suċċess tal-interessi ewlenin tal-UE b'segwitu għall-Istrateġija għall-Asja Ċentrali qed tiġi serjament ikkontestata;

123.   Jappoġġa l-għan fuq żmien twil tal-UE li tittrasforma d-Djalogu ta' Sigurtà ta' Livell Għoli li qed jitwieled bejn l-UE u l-Asja Ċentrali f'forum ġenwin għall-kooperazzjoni fl-indirizzar tal-isfidi komuni fil-qasam tas-sigurtà fir-reġjun u lil hinn mill-fruntieri tiegħu, bħalma huma l-effetti konsegwenzjali tal-gwerra fl-Afganistan, inklużi t-theddida tal-Istat Iżlamiku, it-traffikar tad-droga, it-traffikar tal-bnedmin, l-estremiżmu u t-terroriżmu vjolenti, u r-riskji kimiċi, bijoloġiċi, radjoloġiċi u nukleari; jevidenzja l-importanza u l-impatt pożittiv tal-programmi ta' kooperazzjoni reġjonali, inklużi dawk għat-tisħiħ tal-kooperazzjoni transkonfinali u s-sigurtà tal-fruntieri, bħalma huma l-Programm għall-Ġestjoni tal-Fruntieri fl-Asja Ċentrali (BOMCA) u l-Programm ta' Azzjoni kontra d-Droga fl-Asja Ċentrali (CADAP); jemmen li fid-Djalogu jrid jiġi integrat fokus fuq is-sigurtà tal-bniedem u mhux biss is-sigurtà statali; itenni d-determinazzjoni tal-UE li tiżviluppa ulterjorment djalogi ta' sigurtà kemm fil-livell reġjonali, kif ukoll f'dak bilaterali mal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, b'mod li tiżgura l-involviment aktar qawwi min-naħa tal-Afganistan f'kooperazzjoni mas-sħab reġjonali kkonċernati, b'rigward partikolari għaċ-Ċentru Reġjonali tan-NU għad-Diplomazija Preventiva fl-Asja Ċentrali (UNRCCA);

124.  Jieħu nota tal-adozzjoni tal-CADAP għall-2014-2020; jinsab allarmat, madankollu, bil-livelli rekord li laħqet il-kultivazzjoni tal-oppju u bit-traffikar relatat li jitlaq mill-Afganistan u jgħaddi mill-Asja Ċentrali; jitlob lis-SEAE/lill-Kummissjoni jindirizzaw il-kwistjoni tal-involviment tal-kriminalità organizzata, kif ukoll tal-klassijiet privileġġati fit-traffikar, u l-effetti negattivi fuq is-saħħa pubblika fir-reġjun;

125.  Jirrakkomanda, għal darba oħra, li l-BOMCA u l-CADAP jinġiebu taħt il-kappa tal-istrument li jikkontribwixxi għall-istabilità u l-paċi aktar milli taħt dik tal-istrument ta' finanzjament tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp;

126.   Iħeġġeġ lill-UE tkompli bil-programmi ta' appoġġ reġjonali mmirati lejn il-prevenzjoni tal-kunflitti u l-bini tal-paċi, inklużi l-promozzjoni ta' rikonċiljazzjoni interkomunali u interetnika, kif ukoll id-demarkazzjoni tal-fruntieri fl-Asja Ċentrali, iffinanzjati mill-istrument li jikkontribwixxi għall-istabilità u l-paċi;

127.   Jilqa' l-proġett 'Kooperazzjoni Transkonfinali għal Paċi u Żvilupp Sostenibbli', sponsorjat mill-Isvizzera u mill-UNDP u li hu mmirat biex joħloq ambjent aktar konduċenti għal paċi u żvilupp sostenibbli fl-inħawi transkonfinali bejn il-Kirgiżistan u t-Taġikistan;

128.   Jevidenzja r-rwol tal-UNRCCA, li ilu mill-2007 bbażat f'Ashgabat, kif ukoll dak tal-OSKE, fil-prevenzjoni tal-kunflitti fir-reġjun;

129.  Jitlob lill-UE tagħti l-appoġġ tagħha lill-inizjattivi tal-UNRCCA u, taħt is-superviżjoni tiegħu, tiffoka fuq il-kwistjoni tal-ilma u tniedi djalogu bejn il-ħames pajjiżi b'mod li jiġi indirizzat it-tniġġis transkonfinali;

130.  Jitlob lill-Kummissjoni tikkunsidra l-konsegwenzi sfavorevoli li jista' jkollhom il-kwistjonijiet ta' aċċess għar-riżorsi tal-ilma fuq l-istabilità u s-sigurtà fl-Asja Ċentrali, u biex tissorvelja mill-qrib l-iżviluppi kollha;

131.  Jinnota bi tħassib li, fir-Rapport Annwali tal-Istati Uniti dwar it-Traffikar tal-Bnedmin tal-2015[27], it-Turkmenistan u l-Użbekistan tqiegħdu fil-''Lista ta' Sorveljanza'', u dan ifisser li l-għadd ta' vittmi tat-traffikar tal-bnedmin qed jiżdied; jappella lill-Koordinatur tal-UE Kontra t-Traffikar biex jappoġġa lit-Turkmenistan u lill-Użbekistan fil-ġlieda kontra t-traffikar tal-bnedmin, li joffendi d-dinjità tal-bniedem, spiss jinvolvi t-terrur psikoloġiku u l-vjolenza fiżika, u jeħtieġ, għalhekk, li jinqered; jitlob li l-Istati Membri jevidenzjaw din il-kwistjoni importanti fil-kuntatti tagħhom ma' dawn il-pajjiżi;

132.   Jevidenzja l-importanza tal-kooperazzjoni bejn l-UE u l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fil-prevenzjoni tat-terroriżmu u l-ġlieda kontrih; jinsab profondament imħasseb dwar l-attivitajiet tal-organizzazzjoni estremista tal-Istat Iżlamiku (IS) fir-reklutaġġ ta' numri dejjem akbar ta' ċittadini mill-Asja Ċentrali biex jivvjaġġaw lejn il-Lvant Nofsani biex jiġġieldu jew jappoġġaw b'xi mod ieħor lill-IS, Al-Nusra u organizzazzjonijiet terroristiċi u estremisti oħrajn, imqanqla parzjalment minn marġinalizzazzjoni politika u prospettivi ekonomiċi skoraġġanti; jirrikonoxxi li, fil-każ li sehem sinifikanti ta' ċittadini radikalizzati mill-Asja Ċentrali jmorru lura lejn pajjiżhom, hemm ir-riskju li jheddu s-sigurtà u l-istabilità madwar l-Asja Ċentrali, l-Afganistan, l-Iran, ir-Russja, iċ-Ċina u l-Indja;

133.   Jinkoraġġixxi lill-UE tindirizza, flimkien mal-gvernijiet tal-Asja Ċentrali, l-isfidi reċiproċi tar-reklutaġġ ta' ġellieda u sostenituri mill-IS, billi jiffokaw fuq il-fallimenti politiċi u amministrattivi, bħall-promozzjoni tal-libertà reliġjuża filwaqt li jiġu salvagwardjati l-kostituzzjonijiet sekulari u jiġu riveduti l-liġijiet u l-politiki diskriminatorji, jimplimentaw programmi ta' sensibilizzazzjoni kemm għall-irġiel u kemm għan-nisa, jiffokaw fuq l-impjiegi għaż-żgħażagħ żvantaġġati, jagħtu prijorità għar-riforma tal-pulizija, u jiżguraw koordinament aħjar tas-servizzi ta' sigurtà, kif ukoll jisiltu t-tagħlim mill-esperjenzi Ewropej u Asjatiċi fir-riabilitazzjoni u r-reintegrazzjoni tal-radikali Iżlamisti;

134.   Jikkunsidra li l-kooperazzjoni internazzjonali, inkluża dik mar-Russja u maċ-Ċina, hi essenzjali biex tiġi indirizzata t-theddida dejjem tikber tar-radikalizzazzjoni Iżlamista fl-Asja Ċentrali; jappella lill-partijiet internazzjonali kollha b'influwenza fir-reġjun biex jinkoraġġixxu lill-istati tal-Asja Ċentrali jgħaqqdu l-isforzi tagħhom biex jikkoordinaw aħjar il-kooperazzjoni bejn is-servizzi ta' sigurtà tagħhom, anke fir-rigward tal-kondiviżjoni ta' intelligence; jisħaq fuq il-fatt li l-kooperazzjoni ta' dan it-tip għandha tkun konsistenti mal-impenji internazzjonali tagħhom fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

135.   Jesprimi t-tħassib profond tiegħu dwar is-sitwazzjoni tas-sigurtà li qed tiddeterjora fit-Tramuntana tal-Afganistan u dwar ir-riskji ta' riperkussjonijiet fuq l-istabilità politika u militari fir-reġjun; jilqa' t-titjib fil-koerenza bejn l-istrateġiji tal-UE għall-Afganistan u għall-Asja Ċentrali rispettivament; jevidenzja, madankollu, il-ħtieġa li l-approċċ tal-UE għall-Asja Ċentrali jiġi interkonness aktar mill-qrib ma' dak għall-Afganistan u li l-politiki eżistenti jiġu adattati għal mal-istrateġija ta' wara l-2014 għall-Afganistan; jinkoraġġixxi l-involviment tal-Afganistan fil-programmi mmirati lejn l-istabilità u s-sigurtà fir-reġjun; jinkoraġġixxi lill-gvernijiet tal-istati tal-Asja Ċentrali biex jiżvolġu rwol aktar proattiv u jinvolvu rwieħhom f'kooperazzjoni aktar estensiva fl-interess tal-istabilità fl-Afganistan; jenfasizza l-ħtieġa ta' koordinament reġjonali tal-istrateġiji dwar is-sigurtà tal-bniedem, il-ġlieda kontra t-terroriżmu, l-immigrazzjoni u l-ġlieda kontra t-traffikar tad-droga;

136.   Jappella lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lis-SEAE biex, fir-relazzjonijiet tagħhom mal-istati tal-Asja Ċentrali, jagħtu prijorità lir-riforma tas-settur tas-sigurtà, inkluż permezz ta' finanzjament u taħriġ aħjar, il-promozzjoni tal-libertà reliġjuża fil-qafas ta' kostituzzjonijiet sekulari, l-aspetti preventivi tal-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-isforzi lejn ir-riabilitazzjoni tal-ex ġiħadisti, bħala komponenti ta' strateġija komprensiva biex tiġi affrontata l-isfida tal-estremiżmu Iżlamista; jiddispjaċih li, minkejja l-ħtieġa urġenti għal Riforma tas-Settur tas-Sigurtà fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali, l-UE għadha ma rnexxilhiex tintegraha fl-istrateġija tagħha; jilqa', f'dan il-kuntest, il-progress li sar fil-Każakistan bħala punt ta' tluq għal riforma fuq skala reġjonali; jappella lill-UE biex tiżviluppa programmi speċifiċi ta' riforma tas-settur tas-sigurtà għall-Kirgiżistan, u possibbilment għat-Taġikistan, li jiffokaw fuq l-istat tad-dritt u l-istandards fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem fil-ġustizzja kriminali u fuq il-pulizija ċivili;

137.  Jirrikonoxxi t-tkomplija tal-implimentazzjoni taż-Żona Ħielsa minn Armi Nukleari tal-Asja Ċentrali mill-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali;

138.   Jappella lill-Istati Membri biex jinterpretaw u jimplimentaw b'mod aktar uniformi, kif ukoll jirrispettaw strettament it-tmien kriterji stabbiliti fil-pożizzjoni komuni tal-UE tal-2008 dwar il-kontrolli fuq l-esportazzjoni tal-armi; juri, f'dan ir-rigward, tħassib dwar il-fatt li xi kumpaniji Ewropej sabu kif jevitaw din il-pożizzjoni komuni b'segwitu għal ftehimiet bilaterali minn xi Stati Membri;

139.   Jitlob lill-Istati Membri jwaqqfu l-esportazzjoni ta' sistemi għal sorveljanza intrużiva lesti biex jintużaw lejn il-pajjiżi tar-reġjun jekk ikun hemm biżżejjed raġunijiet biex wieħed jemmen li dawn is-sistemi se jintużaw kontra ġurnalisti, persunaġġi politiċi jew difensuri tad-drittijiet tal-bniedem; jappella lill-Kummissjoni biex tirrevedi s-sistema Ewropea ta' kontroll tal-esportazzjoni b'mod li tipprevjeni li t-tali sistemi intrużivi jispiċċaw f'idejn ħżiena;

Kwistjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi individwali

140.  Jissottolinja li l-paragrafi li ġejjin, speċifiċi għall-pajjiżi individwali, jindirizzaw biss kwistjonijiet prijoritarji u għalhekk mhumiex totalment komprensivi;

Il-Każakistan

141.   Jenfasizza l-fatt li relazzjonijiet politiċi u ekonomiċi aktar profondi għandhom jiġu bbażati fuq valuri kondiviżi; jinnota li l-Każakistan huwa l-ewwel sieħeb fl-Asja Ċentrali li l-UE nnegozjat u ffirmat miegħu Ftehim Imsaħħaħ ta' Sħubija u Kooperazzjoni (FSK Imsaħħaħ); jistenna, bil-finalizzazzjoni tal-Ftehim, impenn attiv u konkret min-naħa tal-Kazakistan rigward ir-riformi politiċi u demokratiċi li jirriżultaw mill-obbligi u l-impenji internazzjonali tiegħu; jirrikonoxxi li l-programm fuq '100 pass' hu tentattiv biex jiġu indirizzati riformi urġenti fil-pajjiż;

142.   Jenfasizza, f'dan ir-rigward, ir-rakkomandazzjonijiet tal-Parlament tat-22 ta' Novembru 2012[28] dwar in-negozjati għal ftehim imsaħħaħ ta' sħubija u kooperazzjoni bejn l-UE u l-Każakistan, li huma kruċjali biex il-Parlament jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-konklużjoni tal-FSK Imsaħħaħ il-ġdid u għall-kooperazzjoni bejn l-UE u l-Każakistan fil-ġejjieni;

143.   Jinsab profondament imħasseb dwar id-deterjorament dejjem jiżdied fl-oqsma tal-libertà medjatika, il-libertà ta' espressjoni, u l-libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni; itenni u jisħaq fuq il-fatt li progress konkret u tanġibbli fir-riformi politiċi ġie kkollegat mal-progress fin-negozjati għall-FSK Imsaħħaħ il-ġdid; jappella lill-Każakistan biex jagħmel kull sforz possibbli biex jiżgura li l-leġiżlazzjoni tiegħu tkun konformi mal-istandards tal-Kunsill tal-Ewropa u li tiggarantixxi l-implimentazzjoni sħiħa tal-libertajiet fundamentali mingħajr restrizzjonijiet awtoimposti; jappella lill-awtoritajiet Każakistani biex jieħdu miżuri konkreti u effikaċi biex jimplimentaw ir-rakkomandazzjonijiet li saru mir-Rapporteur Speċjali tan-NU dwar il-libertà ta' għaqda paċifika u ta' assoċjazzjoni fir-rapport ta' eżitu dwar il-missjoni tiegħu fil-Każakistan f'Jannar 2015; jinkoraġġixxi lill-Każakistan biex, f'dan ir-rigward, jeżamina mill-ġdid u jemenda l-kodiċijiet kriminali l-ġodda tiegħu fir-rigward tal-kriminalizzazzjoni tal-libell, minħabba li din iddgħajjef il-libertajiet fundamentali; jesprimi t-tħassib profond tiegħu rigward il-liġi dwar l-organizzazzjonijiet mingħajr skop ta' qligħ, minħabba li ddgħajjef l-indipendenza u saħansitra tikkontesta l-eżistenza nnifisha ta' organizzazzjonijiet mhux governattivi fil-Każakistan, u jappella biex tiġi riveduta;

144.   Ifakkar lill-Każakistan fl-impenji li ħa mal-OSKE favur riformi demokratiċi, u jħeġġeġ lill-pajjiż juri li hu denn tal-ambizzjonijiet tiegħu fil-qasam tal-politika barranija - bħala membru tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU għall-2013-2015, il-pajjiż li se jospita l-EXPO Internazzjonali tal-2017, u kandidat għal siġġu mhux permanenti fuq il-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU fl-2017-2018 - billi jwettaq riformi sinifikanti għall-politika domestika;

145.   Jinkoraġġixxi l-implimentazzjoni sħiħa tar-rakkomandazzjonijiet kollha tal-OSKE/ODIHR qabel l-elezzjonijiet parlamentari li jmiss, skedati lejn l-aħħar tal-2016 jew f'Jannar 2017;

146.   Jappella biex jinħelsu l-priġunieri politiċi kollha, inkluż il-mexxej tal-partit fl-oppożizzjoni, Alga!, Vladimir Kozlov;

147.   Jirrikonoxxi r-rwol pożittiv li żvolġa l-Każakistan meta ospita u ffaċilita n-negozjati E3+3 – Iran tal-2013 dwar il-programm nukleari tal-Iran, il-kontribuzzjoni tal-pajjiż għall-inizjattivi globali fl-oqsma tas-sigurtà u s-sikurezza nukleari, inkluż il-fatt li qed jospita l-bank tal-fjuwil nukleari internazzjonali l-ġdid, operat mill-IAEA, li se jibda jopera fl-2017, ir-rwol tentattiv ta' medjatur tiegħu fir-rigward tal-kriżi bejn ir-Russja u l-Ukraina, u l-għajnuna li pprovda għall-konsultazzjonijiet fost l-oppożizzjoni Sirjana;

148.  Jilqa' l-fatt li fl-2015 il-Każakistan laħaq l-istadju finali tal-proċess ta' adeżjoni tiegħu mad-WTO;

Il-Kirgiżistan

149.   Jiddispjaċih dwar ir-rigress li għamel il-Kirgiżistan li, fir-reġjun, hu l-pajjiż fejn l-UE kellha l-aktar aspettattivi li se jintlaħqu l-ambizzjonijiet demokratiċi;

150.   Ifaħħar lill-Kirgiżistan rigward il-progress li ntwera mill-elezzjonijiet parlamentari reċenti; jirrikonoxxi li dawn saru b'mod paċifiku u b'livell sinifikattivament aħjar ta' trasparenza; jilqa' s-sejbiet tal-Missjoni ta' Osservazzjoni Elettorali tal-OSKE dwar l-elezzjonijiet parlamentari li saru fil-Kirgiżistan fl-4 ta' Ottubru 2015, li evidenzjaw li l-votanti kellhom firxa wiesgħa ta' alternattivi u li l-kampanja elettorali kienet waħda kompetittiva; jesprimi t-tħassib tiegħu, madankollu, rigward ir-reġistrazzjoni obbligatorja ta' data bijometrika bħala prerekwiżit għall-votazzjoni, li rriżultat fi problemi sinifikanti fir-rigward tal-inklużività tal-lista tal-votanti; jisħaq fuq il-fatt li hemm bżonn ta' sforzi ulterjuri biex tiġi żviluppata demokrazija parlamentari kompletament funzjonanti, minkejja s-sinjali inizjali inkoraġġanti murija mill-Kirgiżistan rigward it-twettiq ta' riformi demokratiċi u t-tranżizzjoni lejn sistema ġenwinament multipartitika, bħala wieħed mill-pajjiżi pilota li jirċievu appoġġ mill-UE favur id-demokrazija;

151.   Jilqa' l-fatt li l-Kirgiżistan irtira l-abbozz ta' leġiżlazzjoni restrittiva dwar "aġenti barranin" u persuni LGBTI, u jitolbu jiċħad kull leġiżlazzjoni li tiddiskrimina kontra l-persuni LGBTI u mmirata kontra s-soċjetà ċivili;

152.   Jilqa' l-elezzjoni b'suċċess tal-Kirgiżistan għall-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU matul l-2016-2018, u jistieden lill-pajjiż juża s-sħubija imminenti tiegħu b'mod kostruttiv biex jindirizza l-kwistjonijiet fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

153.   Iħeġġeġ lill-Kummissjoni/lis-SEAE jassistu lill-Kirgiżistan biex lill-vittmi tal-kunflitti etniċi tal-2010 ssirilhom ġustizzja;

It-Taġikistan

154.  Iħeġġeġ lit-Taġikistan jikkonforma mal-impenji internazzjonali tiegħu fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem u jipproteġi l-libertà ta' għaqda u l-indipendenza tal-professjoni legali; jiġbed l-attenzjoni għas-sitwazzjoni problematika tal-midja b'segwitu għall-iffirmar mill-President ta' regolament ġdid skont liema l-informazzjoni kollha dwar avvenimenti uffiċjali se tiġi indirizzata mill-kanal tal-aġenzija ta' informazzjoni tal-istat, biex b'hekk jitrażżan l-aċċess minn midja oħra; jappella lit-Taġikistan biex joqgħod lura milli jinterferixxi indebitament fil-ħidma tal-organizzazzjonijiet mhux governattivi u biex ma jimplimentax il-leġiżlazzjoni li għadda dan l-aħħar rigward il-finanzjament tal-organizzazzjonijiet mhux governattivi;

155.   Jesprimi t-tħassib tiegħu dwar id-deċiżjoni li l-Partit tar-Rinaxximent Iżlamiku tat-Taġikistan jiġi pprojbit, b'segwitu għal tendenza preokkupanti mmirata biex jiġu sopressi forzi politiċi leġittimi u jissikktu l-ilħna ta' kritika minħabba raġunijiet ta' tħassib dwar is-sigurtà; jappella lill-awtoritajiet Taġikistani biex jikkonformaw mal-impenji tal-ftehim ta' paċi tal-1997 u jadottaw il-miżuri meħtieġa biex jiggarantixxu l-libertà ta' espressjoni, il-pluraliżmu u ambjent politiku liberu u miftuħ;

156.   Jieħu nota tal-konklużjonijiet tal-missjoni ta' osservazzjoni elettorali tal-OSKE/ODIHR għall-elezzjonijiet parlamentari li saru fl-1 ta' Marzu 2015 fit-Taġikistan li dawk l-elezzjonijiet "seħħew fi spazju politiku ristrett u ma rnexxilhomx jassiguraw kundizzjonijiet ekwi għall-kandidati";

157.  Ikompli jesprimi tħassib rigward l-ineffiċjenza tal-għajnuna tal-UE għall-iżvilupp fil-pajjiż; iħeġġeġ lis-SEAE/lill-Kummissjoni jagħtu prijorità lill-programmi mmirati lejn il-prevenzjoni tat-tortura fiċ-ċentri ta' detenzjoni u l-libertà medjatika fit-Taġikistan;

158.   Jilqa' l-adeżjoni tat-Taġikistan mad-WTO f'Marzu 2013;

It-Turkmenistan

159.   Jisħaq fuq il-fatt li t-Turkmenistan hu parti għall-biċċa l-kbira tal-ftehimiet internazzjonali ewlenin u għalhekk hu obbligat jirrispetta u jħares id-drittijiet tal-bniedem taħt kwalunkwe ċirkostanza; jesprimi d-disponibilità tiegħu li jżid l-appoġġ tal-UE fil-qasam tal-prinċipji demokratiċi u d-drittijiet tal-bniedem, b'mod partikolari billi jiġi sfruttat kompletament l-EIDHR u l-mezzi l-oħra għall-appoġġ tal-proċess ta' riforma fil-pajjiż;

160.   Jiddispjaċih li, fil-perjodu ta' rapportar, is-sitwazzjoni fl-oqsma tal-istat tad-dritt, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali baqgħet prattikament l-istess, minkejja li saru xi sforzi leġiżlattivi fl-oqsma politiċi, ġudizzjarji, ekonomiċi, soċjali u edukattivi; jemmen li l-leġiżlazzjoni l-ġdida għandha tiġi soġġetta għal rieżami min-naħa ta' esperti internazzjonali fid-dawl tal-obbligi internazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

161.   Jitlob lill-VP/RGħ u lill-Kummissjoni biex, fl-involviment tagħhom mal-awtoritajiet Turkmeni, jirrikjedu passi konkreti mmirati biex tittejjeb is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt, skont l-Artikolu 21 TUE; jappella ulterjorment biex, apparti d-djalogu kontinwu dwar id-drittijiet tal-bniedem, jibqa' jitqajjem fil-livelli kollha t-tħassib rigward id-drittijiet tal-bniedem; itenni l-appell tiegħu lis-SEAE biex, mill-aktar fis possibbli, jgħolli l-Uffiċċju ta' Kollegament f'Ashgabat għall-istatus ta' Delegazzjoni vera u proprja tal-UE fit-Turkmenistan, inter alia sabiex tinteraġixxi mas-soċjetà ċivili u tissorvelja s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem;

162.   Jissottolinja l-importanza li jitkompla d-djalogu dwar id-drittijiet tal-bniedem, speċjalment fir-rigward tat-tkomplija tal-pressjoni biex jinħelsu l-individwi detenuti għal raġunijiet b'motivazzjoni politika u biex jiġi żvelat id-destin tal-priġunieri li għebu;

163.   Jirrikonoxxi li d-dħul fis-seħħ tal-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni mat-Turkmenistan kieku jgħin biex jiġi żviluppat il-potenzjal sħiħ tar-relazzjoni stabbilita;

164.   Jappella lill-VP/RGħ biex tirrispetta l-ftehim li ntlaħaq mal-predeċessura tagħha fir-rigward ta' mekkaniżmu ta' monitoraġġ, li jippermetti li l-Parlament jinżamm informat kif xieraq mis-SEAE rigward l-implimentazzjoni tal-FSK, ladarba jkun daħal fis-seħħ;

165.   Jilqa' l-involviment, imsaħħaħ dan l-aħħar, tat-Turkmenistan mal-UE f'oqsma ta' interess komuni; jinnota l-preżenza tal-pajjiż fil-Laqgħa tal-OSKE għall-Implimentazzjoni tad-Dimensjoni Umana tal-2015 u l-preżenza ta' livell għoli fuq in-naħa Turkmena fil-15-il laqgħa annwali tal-Kumitat Konġunt skont il-Ftehim Kummerċjali Interim f'Ottubru 2015;

166.   Jappella lit-Turkmenistan biex iwaqqaf il-kampanja attwali tiegħu biex ineħħi d-dixxijiet satellitari u jimblokka l-aċċess għal xi siti fuq l-internet, u biex itemm l-intimidazzjoni u l-fastidju ta' ġurnalisti indipendenti u attivisti tas-soċjetà ċivili;

L-Użbekistan

167.   Jiddispjaċih li l-UE ftit li xejn kienet effikaċi fid-demokratizzazzjoni tal-Uzbekistan, u jtenni l-aspettattiva tiegħu li l-UE tipprova attivament tilħaq dan l-objettiv fil-pajjiż; jinnota r-rifjut tal-Gvern Użbek li jwettaq riformi sinifikanti; jinkoraġġixxi lill-VP/RGħ tiżviluppa politika ta' involviment kritiku, kostruttiv, kundizzjonali u koerenti mal-Uzbekistan min-naħa tal-Ewropa;

168.   Jiddeplora l-ksur sistematiku u abitwali tad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali, minkejja l-adozzjoni ta' liġijiet imtejba rigward il-kwistjoni u r-ratifika tal-istrumenti internazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Użbeki jieħdu passi sinifikanti biex jindirizzaw kompletament it-tħassib u jimplimentaw b'mod effikaċi r-rakkomandazzjonijiet kollha tar-Rapporteur Speċjali dwar it-Tortura, il-Kumitat kontra t-Tortura u l-Kumitat tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU;

169.   Jinsisti li l-awtoritajiet Użbeki jeħilsu lil dawk kollha li ġew impriġunati b'ritaljazzjoni talli eżerċitaw paċifikament il-libertà tagħhom ta' espressjoni, ta' assoċjazzjoni u ta' għaqda, u jevidenzja l-ħtieġa ta' prevenzjoni u investigazzjoni tal-każijiet ta' tortura fil-ħabsijiet; jesprimi t-tħassib tiegħu dwar l-estensjonijiet arbitrarji tas-sentenzi ta' ħabs; jappella lill-awtoritajiet Użbeki biex jippermettu li l-organizzazzjonijiet mhux governattivi indipendenti fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem jaħdmu mingħajr xkiel;

170.   Jilqa' l-fatt li l-pajjiż għamel xi progress fl-eliminazzjoni tat-tħaddim tat-tfal u jilqa' b'mod partikolari l-projbizzjoni tal-gvern f'dan is-sens; ifakkar fl-importanza ta' monitoraġġ indipendenti u oġġettiv tal-implimentazzjoni tal-projbizzjoni; itenni l-ħtieġa li jiġi eliminat l-użu tax-xogħol furzat matul il-ħsad annwali tal-qoton, filwaqt li jħeġġeġ impenn ulterjuri min-naħa tal-gvern biex ikompli bi sforzi konkreti, bħal pjan ta' azzjoni, biex jeqred ix-xogħol furzat bi qbil mar-rakkomandazzjonijiet tal-ILO u l-Bank Dinji;

171.  Ifakkar li l-Parlament iddeċieda li ma jikkunsidrax li jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-Protokoll tal-FSK bejn l-UE u l-Użbekistan li jestendi d-dispożizzjonijiet tal-Ftehim għall-kummerċ bilaterali fit-tessuti, sakemm ma jiġix ikkonfermat li jkunu ġew implimentati riformi konkreti li pproduċew riżultati sostanzjali, filwaqt li jiġi wkoll żgurat li l-prattika tax-xogħol furzat, flimkien ma' dik tat-tħaddim tat-tfal, tkun effettivament qed tinqered fl-Użbekistan;

172.   Hu tal-fehma, f'dan ir-rigward, li xi għajnuna għall-iżvilupp li ngħatat mill-UE lill-Uzbekistan, inkluża dik għall-bini tal-kapaċitajiet mill-parlament tiegħu, ġiet indirizzata ħażin u li l-għajnuna għandha tiġi indirizzata mill-ġdid lejn oqsma aktar sinifikanti bħall-iżvilupp rurali jew il-ġestjoni ambjentali u tal-ilma;

173.   Jesprimi t-tħassib profond tiegħu rigward l-attivitajiet tal-Moviment Iżlamiku tal-Użbekistan, li wiegħed lealtà lejn l-Istat Iżlamiku f'Awwissu 2015 u rrekluta eluf ta' ġiħadisti fl-Asja Ċentrali;

174.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lis-SEAE, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għall-Asja Ċentrali u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Każakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan, it-Turkmenistan u l-Użbekistan.

3.12.2015

OPINJONI tal-Kumitat għall-Iżvilupp

għall-Kumitat għall-Affarijiet Barranin

dwar l-implimentazzjoni u r-rieżami tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali

(2015/2220(INI))

Rapporteur għal opinjoni: György Schöpflin

SUĠĠERIMENTI

Il-Kumitat għall-Iżvilupp jistieden lill-Kumitat għall-Affarijiet Barranin, bħala l-kumitat responsabbli, biex jinkorpora s-suġġerimenti li ġejjin fil-mozzjoni għal riżoluzzjoni tiegħu:

1.  Jenfasizza li l-Istrateġija għall-Asja Ċentrali tal-2007 teħtieġ li tiġi riveduta biex tindirizza realtajiet ġodda u impenji tal-UE favur il-valuri fundamentali; ifakkar fl-importanza tal-prinċipju tal-koerenza tal-politiki għall-iżvilupp; jitlob lill-UE u lill-Istati Membri tagħha jiżguraw li l-ebda politika tal-UE, speċjalment dawk dwar il-kummerċ u l-investiment, ma ddgħajjef id-drittijiet tal-bniedem tan-nies fl-Asja Ċentrali u l-ksib tal-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDGs); ifakkar li r-reġjun tal-Asja Ċentrali huwa definit permezz tal-klima, il-ġeografija, il-ħamrija niexfa u l-pożizzjoni tiegħu mingħajr kosta, kif ukoll permezz tal-ħakma Sovjetika u tal-ex strutturi amministrattivi tagħha, li ttrasformaw ruħhom fil-burokraziji oligarkiċi konnessi ma' fazzjonijiet u familji; jirrimarka li l-UE qed tiżvolġi rwol relattivament dgħajjef fir-reġjun tal-Asja Ċentrali u li, minkejja l-volumi baxxi ta' kummerċ, hija sieħeb kummerċjali importanti ta' kull pajjiż fiż-żona;

2.  Jenfasizza l-importanza tar-reġjun tal-Asja Ċentrali għall-UE f'termini ta' potenzjal ekonomiku, diversifikazzjoni enerġetika u interessi ġeostrateġiċi u tas-sigurtà;

3.  Josserva l-karatteristiċi komuni li jirriżultaw minn storja aktar antika, inkluża dik tar-Rotot tal-Ħarir, il-kolonizzazzjoni mit-tribujiet Torok u l-miġja tal-Iżlam; jinnota wkoll li l-ħames pajjiżi fir-reġjun jinsabu fi stadji differenti tal-iżvilupp tagħhom: il-Każakistan qed jiżviluppa f'attur fundamentali fir-reġjun, pajjiż fejn ir-relazzjonijiet mal-UE qed javvanzaw sew; il-Kirgiżistan u t-Taġikistan huma ferm ifqar, iżda relattivament miftuħa, b'ċertu livell ta' parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili; u r-relazzjoni tal-UE mal-Użbekistan qed tiżviluppa wkoll, iżda t-Turkmenistan għadu l-iktar pajjiż magħluq fir-reġjun, bl-ebda soċjetà ċivili indipendenti effettiva;

4.  Jirrimarka l-fatt li hemm ukoll diversità konsiderevoli fir-reġjun, speċjalment fir-rigward tar-riżorsi naturali bħall-karburanti fossili u r-raba' u, parzjalment b'konsegwenza ta' dan, tal-livelli ta' żvilupp ekonomiku u uman attwali fil-pajjiżi; jisħaq fuq l-importanza li jiġu kkunsidrati, minn naħa, id-differenzi kulturali fi ħdan ir-reġjun u, min-naħa l-oħra, l-interdipendenza fost il-pajjiżi;

5.  Jirrimarka li hemm rabtiet tradizzjonali ta' kooperazzjoni fost l-Istati tal-Asja Ċentrali, u jitlob li jissaħħu dawn in-netwerks ta' kooperazzjoni reġjonali;

6.  Jitlob li l-politiki tal-iżvilupp tal-UE jiġu kkoordinati mal-attivitajiet tal-Istati Membri fir-reġjun; jappella għall-kooperazzjoni mill-qrib fir-rigward tal-politika tal-iżvilupp mal-Istati Uniti fi ħdan il-qafas tas-sħubija tagħna għal żvilupp sostenibbli; jappella wkoll għal kooperazzjoni maċ-Ċina u mar-Russja fl-iżvilupp tar-reġjun tal-Asja Ċentrali;

7.  Jitlob li jkun hemm kooperazzjoni mill-qrib tal-UE ma' fondi u aġenziji tan-NU u mal-Bank Dinji;

8.  Jinnota d-dgħufijiet fis-sistemi politiċi tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u n-nuqqas ta' parteċipazzjoni popolari fil-politika; jiġbed l-attenzjoni dwar l-inugwaljanzi li dejjem qed jikbru fost il-popli tagħhom, minkejja r-riżervi enormi ta' riżorsi naturali; jirrimarka li l-gwerra ċivili fit-Taġikistan fid-disgħinijiet, l-impenn insuffiċjenti għall-iżvilupp tal-bniedem u l-fatt li ftit huma lesti jimpenjaw ruħhom f'kooperazzjoni reġjonali naqqsu – u f'xi każijiet saħansitra reġġgħu lura – it-trasformazzjoni ekonomika u soċjali; josserva d-dipendenza problematika tat-Taġikistan, il-Kirgiżistan u, sa ċertu punt, tal-Użbekistan fuq rimessi minn ħaddiema migranti fir-Russja, il-Każakistan u l-Ewropa; jinnota wkoll li qed tikber b'rata mgħaġġla d-dipendenza ekonomika fuq iċ-Ċina u l-ekonomiji emerġenti l-oħrajn;

9.  Jisħaq li l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali qed iħabbtu wiċċhom ma' xokkijiet esterni bħalma huma t-tnaqqis fir-ritmu ekonomiku fir-Russja u fiċ-Ċina, it-tensjonijiet ġeopolitiċi li għaddejjin u l-kunflitt fl-Ukrajna; jenfasizza, barra minn hekk, li t-tnaqqis fil-prezzijiet tal-prodotti bażiċi qed ikollu impatt fuq il-pajjiżi esportaturi taż-żejt fir-reġjun; jirrimarka li, f'dan il-kuntest, ir-rata ta' tkabbir tar-reġjun fis-snin sa mill-2014 hija mistennija tkun bejn wieħed u ieħor nofs ir-rata medja ta' tkabbir tad-deċennju preċedenti;

10.  Jisħaq li, minkejja tkabbir ekonomiku mgħaġġel f'dawn l-aħħar snin, ir-reġjun jiffaċċja rati għolja ta' faqar, inugwaljanza għolja fir-rigward tal-introjtu u tnaqqis tat-tul tal-ħajja, speċjalment f'żoni rurali, fejn tgħix bejn 80 u 90 % tal-popolazzjoni; jisħaq li l-proċess ta' privatizzazzjoni matul it-tranżizzjoni ekonomika, fil-biċċa l-kbira, ittraskura lir-reġjuni muntanjużi; jenfasizza li n-nisa f'dawk ir-reġjuni huma partikolarment milquta, peress li bosta rġiel jemigraw lejn l-ibliet biex ifittxu impjieg u għaldaqstant iħallu warajhom lin-nisa bil-piż kollu tax-xogħol tal-irziezet u tal-familja;

11.  Jenfasizza li huwa indispensabbli, għal żvilupp ekonomiku sostenibbli fir-reġjun, li l-integrazzjoni reġjonali tiġi approfondita, jiżdied il-kummerċ intrareġjonali, ikun hemm enfasi fuq netwerks tat-trasport u s-servizzi loġistiċi, u titjieb il-klima tan-negozju u l-qafas leġiżlattiv u regolatorju, speċjalment għall-impriżi żgħar u ta' daqs medju;

12.  Jenfasizza l-importanza li l-UE taħtaf l-opportunità ta' kooperazzjoni għall-iżvilupp sabiex tippromwovi r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tikseb l-SDGs, ħalli jiżdiedu l-livelli ta' kummerċ u investiment fil-pajjiżi kollha fir-reġjun u jissaħħu r-rwol u l-involviment tas-sħab soċjali fis-soċjetà ċivili;

13.  Jenfasizza li l-Asja Ċentrali hija reġjun espost għal varjetà ta' perikli naturali, u li, billi hija waħda mill-aktar żoni sismiċi attivi, it-terremoti jibqgħu t-theddida predominanti, filwaqt li t-tibdil fil-klima jirrappreżenta sfida ekoloġika; jenfasizza l-ħtieġa li l-popolazzjonijiet tar-reġjun jitħarrġu u jitħejjew sabiex jiġġestixxu emerġenzi relatati ma' diżastri kkawżati mit-tibdil fil-klima, li qed joħloq theddid serju, filwaqt li avvenimenti sismiċi kbar jistgħu jseħħu wkoll fix-Xlokk tal-Asja Ċentrali; jenfasizza li t-tibdil fil-klima qed joħloq theddid serju li jista' jżid l-inugwaljanzi u jġiegħel lin-nies jemigraw;

14.  Jirrikonoxxi l-bosta diffikultajiet fir-reġjun ikkawżati mhux l-inqas minħabba r-rabta ġenerali bejn in-negozju u l-politika, il-korruzzjoni, id-determinazzjoni tal-Gvernijiet tal-Użbekistan u tat-Turkmenistan biex jikkontrollaw b'mod strett l-attivitajiet politiċi, it-tqassim mill-ġdid ħażin tal-ġid u tar-riżorsi, il-prestazzjoni skarsa dwar l-istandards tax-xogħol u r-relazzjonijiet dgħajfa bejn xi pajjiżi fqar li qegħdin jostakolaw il-progress fil-kooperazzjoni reġjonali, u jixtieq jara l-iżvilupp ta' mekkaniżmi ta' riżoluzzjoni tal-kunflitt lokali, b'mod partikolari bil-ħsieb li jiġi żgurat li l-popolazzjoni jkollha aċċess għar-riżorsi tal-ilma fir-reġjun u l-aċċess universali u liberu jkun garantit għal kulħadd; huwa tal-fehma li l-UE, fil-programmi ta' żvilupp tagħha, għandha wkoll tippromovi l-implimentazzjoni tal-ekonomija ċirkolari, tal-agrikoltura sostenibbli u tal-amministrazzjoni pubblika tar-riżorsi tal-ilma; jappella li l-isforzi tal-assistenza tal-UE u l-allokazzjoni tal-fondi jiġu adattati aħjar għal dawn il-kundizzjonijiet;

15.  Ifakkar il-bosta każijiet ta' tuberkolożi infettiva fir-reġjun tal-Asja Ċentrali; jissottolinja l-importanza tal-kontinwità fl-introduzzjoni tat-trattament għat-tuberkulożi fil-pajjiżi emerġenti li m'għadhomx jirċievu għajnuna bilaterali mill-UE, fid-dawl tal-iżvilupp tar-reżistenza għall-mediċini f'ċerti razez ta' tuberkulożi;

16.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jniedu approċċ konġunt kkoordinat maċ-Ċina, mar-Russja u mal-Indja għall-ġlieda kontra t-traffikar tad-drogi, bil-għan li jiġu identifikati l-kawżi sottostanti tiegħu, u miżuri li permezz tagħhom ikun jista' jiġi evitat;

17.  Jinnota li jeżisti potenzjal kbir biex titjieb l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u jiġu żviluppati sorsi ta' enerġija rinnovabbli, u li hemm raġunijiet qawwijin ħafna favur it-titjib tal-kooperazzjoni f'dawn l-oqsma peress li l-UE żviluppat kompetenzi politiċi konsiderevoli u settur tal-enerġija sostenibbli b'saħħtu, u biex tiġi estiża l-kooperazzjoni fir-reġjun ħalli tkun żgurata trasparenza akbar fir-rigward tad-dħul tal-gvern mis-sorsi tal-enerġija u jissaħħaħ ir-rwol tas-soċjetà ċivili;

18.  Jirrimarka li l-bini ta' infrastruttura ferrovjarja u stradali strateġika, moderna u interoperabbli matul ir-Rotta tal-Ħarir huwa interess ewlieni għaċ-Ċina, l-UE u r-Russja, u li l-integrazzjoni b'suċċess ta' dan ir-reġjun permezz ta' infrastruttura moderna u affidabbli għandha toffri opportunità ewlenija mhux biss għal integrazzjoni ekonomika reġjonali ikbar iżda anke biex tiġi promossa l-mobilità tal-persuni u l-iskambju multikulturali, li min-naħa tagħhom iwasslu għal ambjent aħjar għall-progress fl-istat tad-dritt u d-demokrazija;

19.  Jenfasizza l-importanza ta' approċċ koerenti u konsistenti tal-UE fil-konfront tar-reġjun sabiex tevita kwalunkwe rduppjar jew li jintbagħtu messaġġi kontradittorji u li joħolqu konfużjoni; jappella, f'kuntest ta' awtoritariżmu mifrux, li jiżdiedu l-kuntatti tal-UE mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, u jiżdied l-appoġġ għalihom, sabiex jiġu promossi d-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt bħala bażi għall-iżvilupp;

20.  Jenfasizza l-importanza ta' edukazzjoni ta' kwalità bħala mezz bażiku ta' bini ta' soċjetajiet demokratiċi u l-prevenzjoni tal-estremiżmu vjolenti; iħeġġeġ lill-UE tqis din il-kwistjoni bħala prijorità minħabba l-preżenza qawwija taż-żgħażagħ fl-Asja Ċentrali;

21.  Iqis bħala problematika ħafna l-prevalenza qawwija tal-monokulturi, bħat-tkabbir tal-qoton, u jħeġġeġ lill-UE tiffoka fuq l-iżvilupp rurali u l-biedja sostenibbli fil-programmi ta' żvilupp tagħha;

22.  Iqis li l-appoġġ baġitarju settorjali kontinwu fil-Kirgiżistan u fit-Taġikistan jeħtieġ ikun akkumpanjat minn kriterji aktar stretti, inkluża aġenda ta' riforma b'saħħitha u miżuri kontra l-korruzzjoni;

23.  Jissottolinja l-potenzjal ta' aktar kooperazzjoni mal-Każakistan u mat-Turkmenistan fir-rigward tas-sigurtà tal-enerġija tal-UE; jenfasizza, madankollu, li l-ftehimiet dwar l-enerġija u d-djalogi jridu jinkludu elementi b'saħħithom dwar id-drittijiet tal-bniedem; jistieden lill-UE twettaq studji kompluti ta' fattibilità ta' proġetti tal-enerġija bl-għan li jespandu l-Kuritur tal-Gass tan-Nofsinhar, inklużi valutazzjonijiet tal-impatt ambjentali u soċjali;

24.  Jitlob lill-UE testendi l-programmi għat-Tnaqqis tar-Riskju ta' Diżastri tagħha fl-Asja Ċentrali, reġjun regolarment milqut minn diżastri naturali;

25.  Jitlob lill-UE, sabiex fil-programmi ta' żvilupp tagħha għar-reġjun, tenfasizza l-iżvilupp ambjentalment sostenibbli; jissottolinja r-rwol importanti li l-Inizjattiva għat-Trasparenza tal-Industriji Estrattivi (EITI) tista' tiżvolġi fir-reġjun fil-promozzjoni tal-estrazzjoni u l-ipproċessar ambjentalment sodi tar-riżorsi naturali, u jistieden lill-UE tippromwovi l-konformità fi ħdan ir-reġjun; jissottolinja wkoll l-isfidi li jirriżultaw mill-ġestjoni sostenibbli tal-ilma, li x'aktarx se jiggravaw minħabba t-tibdil fil-klima;

26.  Jirrakkomanda, għal darb'oħra, li l-programm għall-Ġestjoni tal-Fruntieri fl-Asja Ċentrali u l-programm ta' Azzjoni kontra d-Droga għall-Asja Ċentrali jinġiebu fl-ambitu tal-Istrument li jikkontribwixxi għall-Istabilità u l-Paċi minflok l-Istrument ta' Kooperazzjoni għall-Iżvilupp;

27.  Jinsab imħasseb dwar l-okkorrenzi regolari tat-tħaddim furzat tat-tfal fir-reġjun; iħeġġeġ lill-UE tippromwovi l-konformità mill-istati kollha tal-Asja Ċentrali mal-impenji internazzjonali, b'mod partikolari dawk li ttieħdu fl-ambitu tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tat-Tfal, il-Konvenzjoni dwar l-Età Minima tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) u tal-Konvenzjoni tal-ILO dwar l-Agħar Forom tax-Xogħol tat-Tfal;

28.  Iħeġġeġ it-tnedija ta' inizjattiva tal-UE biex tappoġġa l-ksib tal-SDGs u tiżgura b'mod effikaċi d-drittijiet tal-bniedem, l-istandards soċjali u ambjentali li hemm qbil fuqhom fil-livell internazzjonali u d-dinjità tal-popli fir-reġjun;

29.  Jissottolinja l-ħtieġa ta' strateġija UE-Asja Ċentrali li ma tkunx ibbażata fuq interessi ġeostrateġiċi iżda tkun imfassla biex tiżviluppa soċjetà parteċipattiva u demokratika kkaratterizzata mil-libertà ta' assoċjazzjoni għat-trade unions u minn soċjetà ċivili attiva, u biex issaħħaħ l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-emanċipazzjoni tan-nisa, speċjalment f'żoni rurali; jappella, barra minn hekk, li l-istrateġija UE-Asja Ċentrali tiġi implimentata u sorveljata skont l-SDGs u b'konformità max-xewqat tal-popolazzjonijiet tal-pajjiżi.

RIŻULTAT TAL-VOTAZZJONI FINALIFIL-KUMITAT LI JINTALAB JAGĦTI OPINJONI

Data tal-adozzjoni

1.12.2015

 

 

 

Riżultat tal-votazzjoni finali

+:

–:

0:

19

0

2

Membri preżenti għall-votazzjoni finali

Beatriz Becerra Basterrechea, Doru-Claudian Frunzulică, Heidi Hautala, Maria Heubuch, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Stelios Kouloglou, Arne Lietz, Linda McAvan, Norbert Neuser, Maurice Ponga, Cristian Dan Preda, Lola Sánchez Caldentey, Elly Schlein, György Schöpflin, Pedro Silva Pereira, Davor Ivo Stier, Bogdan Brunon Wenta, Rainer Wieland

Sostituti (skont l-Artikolu 200(2)) preżenti għall-votazzjoni finali

Pál Csáky, José Inácio Faria, Inmaculada Rodríguez-Piñero Fernández

10.12.2015

OPINJONI tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali

għall-Kumitat għall-Affarijiet Barranin

dwar l-implimentazzjoni u r-rieżami tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali

(2015/2220(INI))

Rapporteur għal opinjoni: David Borrelli

SUĠĠERIMENTI

Il-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali jistieden lill-Kumitat għall-Affarijiet Barranin, bħala l-kumitat responsabbli, biex jinkorpora s-suġġerimenti li ġejjin fil-mozzjoni għal riżoluzzjoni tiegħu:

1.  Jirrikonoxxi l-importanza ta' relazzjonijiet strateġiċi aktar mill-qrib bejn ir-reġjun tal-Asja Ċentrali u l-UE, u jinsisti fuq it-tisħiħ tar-rabtiet kummerċjali u l-iskambji bejn iż-żewġ reġjuni abbażi ta' valuri komuni kif stabbilit fil-Ftehimiet ta' Sħubija u Koperazzjoni (FSK); jinnota li l-UE hi t-tieni l-akbar sieħba kummerċjali tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali; jitlob li r-rwol tal-UE fir-reġjun ikun li tippromwovi kummerċ ġust u ħieles, ekonomiji soċjali tas-suq miftuħin u diversifikati, l-istandards tad-WTO u l-prinċipji tal-kummerċ internazzjonali; jitlob li r-rwol tal-UE f'dan ir-reġjun ikun aktar proattiv b'reazzjoni għall-influwenza dejjem tikber tar-Russja u ċ-Ċina fir-reġjun;

2.  Jirrimarka l-importanza tal-konklużjoni tal-Ftehim Imsaħħaħ ta' Sħubija u Kooperazzjoni (FMSK) mal-Każakistan, u jistieden lill-Kummissjoni biex issaħħaħ ir-relazzjonijiet bilaterali ma' pajjiżi oħra fir-reġjun; jinsisti dwar l-importanza ta' approċċ komprensiv bi djalogu b'saħħtu fir-rigward tal-politika u d-drittijiet tal-bniedem, dan minbarra t-tisħiħ tar-relazzjonijiet kummerċjali u ekonomiċi; itenni l-pożizzjoni tiegħu li l-progress fin-negozjati jiddependi fuq il-progress li sar fir-riforma tal-politika u tar-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tal-istat tad-dritt; jemmen li s-sħubija fid-WTO hi kontribuzzjoni importanti f'dan ir-rigward, hekk kif inhi s-sħubija fl-ILO u f'aġenziji oħra tan-NU, u jistieden lill-Użbekistan u lit-Turkmenistan isegwu l-eżempju ta' stati oħrajn tal-Asja Ċentrali;

3.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni toħloq rabtiet politiċi u diplomatiċi aktar mill-qrib mat-Turkmenistan, u jittama li l-FSK jkun jista' jiġi konkluż malajr u jinfetaħ uffiċċju ta' delegazzjoni tal-UE f'Ashgabat;

4.  Jenfasizza r-rwol ta' sħubija strateġika fir-reġjun tal-Asja Ċentrali għall-UE fit-tentattivi tagħha biex tiddiversifika s-sorsi tal-provvista tal-enerġija tagħha u biex tiżgura s-sigurtà tal-enerġija; jemmen li l-istrateġija futura tal-UE għall-Asja Ċentrali għandu jkollha viżjoni usa' lil hinn mill-qasam tal-enerġija, li tista' testendi wkoll għal pajjiżi bħalma huma l-Ażerbajġan u l-Iran u anke l-Mongolja, f'konformità mal-impenji Ewropej għall-iżvilupp sostenibbli u d-dekarbonizzazzjoni, u bil-għan li titnaqqas id-dipendenza fuq l-esportazzjoni ta' fjuwils fossili u riżorsi naturali oħra u li tissaħħaħ id-diversifikazzjoni tal-ekonomija; jenfasizza li l-UE għandha tikkontribwixxi biex jissolva t-tilwim dwar il-Baħar Kaspju, sabiex tisfrutta l-potenzjal tal-enerġija tagħha u tiffaċilita l-bini ta' infrastruttura tal-enerġija ġdida li tgħaqqad l-Asja Ċentrali ma' reġjuni oħra;

5.  Jemmen li d-diversifikazzjoni ekonomika fir-reġjun tipprovdi valur miżjud f'termini ta' żvilupp reġjonali, ta' stabbiltà u ta' sigurtà, fil-qies tal-bilanċ soċjali, ekonomiku u ambjentali; iqis li huwa essenzjali li tiġi modernizzata u żviluppata l-infrastruttura sostenibbli tat-trasport u tal-enerġija domestika, speċjalment f'żoni rurali, li jitjieb l-aċċess għall-internet b'veloċità għolja u jiġi ffaċilitat l-iżvilupp tal-konnettività interreġjonali; hu tal-fehma li r-riabilitazzjoni ambjentali u l-iżvilupp sostenibbli għandhom ikunu ndaqs bħala prijoritajiet fil-kuntest tal-iżvilupp tar-reġjun, u jenfasizza l-importanza tal-kummerċ biex jippromwovi t-tnejn li huma; huwa favur żieda fl-appoġġ tal-UE għall-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli, tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u tal-ġestjoni tar-riżorsi fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali b'mod li jħeġġeġ il-kooperazzjoni transkonfinali bejniethom;

6.  Jirrimarka li fir-reġjun m'hemmx biżżejjed ħaddiema professjonali b'livell għoli ta' ħiliet, u li dan jaffettwa l-kompetittività u l-iżvilupp ekonomiku tiegħu u jillimita l-opportunitajiet għall-investiment barrani; jitlob, għalhekk, li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jagħmlu aktar enfasi fuq l-appoġġ għal riformi fl-edukazzjoni għolja, it-tqabbil tal-edukazzjoni mal-bżonnijiet tas-suq tax-xogħol, it-taħriġ vokazzjonali, l-iskambji tal-istudenti, il-boroż ta' studju, it-taħriġ u l-kondiviżjoni tal-għarfien, b'enfasi fuq il-ġenerazzjoni żagħżugħa; jenfasizza li l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali, bħall-investiment u l-iżvilupp ekonomiku, huma fundamentali għall-progress soċjali u demokratiku tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u taċ-ċittadini tagħhom; hu tal-fehma li l-kooperazzjoni mal-Ewropa f'dan il-qasam għandha tissejjes fuq strument immirat u li diġà wera li jaħdem, bħalma hu Erasmus+;

7.  Jilqa' t-talba tal-Kirgiżistan għall-applikazzjoni ta' arranġamenti ta' SĠP+, u jittama li t-Taġikistan u l-Użbekistan isegwu l-eżempju tiegħu;

8.  Jappella għal sforzi kontinwi biex jiġu appoġġjati l-modernizzazzjoni u d-diversifikazzjoni tal-ekonomiji ta' dawn il-pajjiżi u biex jippermettulhom joħolqu ambjent favorevoli għall-investiment barrani bili jsaħħu l-istat tad-dritt, ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, tad-drittijiet fundamentali u tad-drittijiet tal-minoranzi, l-użu effettiv tal-klawsola dwar in-nuqqas ta' eżekuzzjoni, it-tnaqqis ta' piżijiet burokratiċi u ta' indħil amministrattiv għan-negozji, it-titjib tal-klima tan-negozju, it-tneħħija ta' ostakli għall-kummerċ transkonfinali, u r-riforma tas-sistema ġudizzjarja; jenfasizza l-ħtieġa li tiġi żgurata protezzjoni komprensiva għad-drittijiet tal-proprjetà u għall-investiment barrani, filwaqt li tiġi miġġielda l-korruzzjoni u jiġi pprovdut it-taħriġ; jirrimarka li l-korruzzjoni tibqa' waħda mill-akbar ostakoli għall-investiment barrani fir-reġjun;

9.  Jilqa' ż-żieda fl-għajnuna makrofinanzjarja, u jitlob li l-istrument ikkonċernat jitħaddem fuq il-bażi ta' kriterji stretti ta' kostijiet-benefiċċji u valutazzjonijiet dettaljati tal-impatt li jiffokaw fuq l-effetti konsekwenzjali; fil-qies tal-punti ewlenin tar-rapporti dwar il-progress tal-Istrateġija, jenfasizza l-importanza li l-Istati Membri jipparteċipaw fl-implimentazzjoni tal-assistenza tal-UE sabiex l-impatt ikun akbar u biex jitjiebu r-riżultati;

10.  Jirrikonoxxi, b'konformità mas-sejbiet tal-OECD, l-importanza partikolari ta' programmi ta' rabta kummerċjali (BLPs) bejn l-investiment dirett barrani dirett (IDB) u l-SMEs bħala għodda għad-diversifikazzjoni u l-massimizzazzjoni tal-effett konsekwenzjali tal-investimenti, li jippermetti lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali jorbtu iżjed mill-qrib l-IDB mal-ekonomiji interni tagħhom u jsaħħu l-kompetittività tagħhom filwaqt li jkollhom aċċess għas-swieq internazzjonali, għall-finanzjament, għat-teknoloġija u għall-ħiliet ta' ġestjoni; f'dan ir-rigward, jistieden lill-gvernijiet tal-istati tal-Asja Ċentrali biex jibdew dawn il-programmi u jqawwu l-involviment tal-partijiet interessati f'BLPs diġà eżistenti; jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li, biex jiġi żgurat li l-produzzjoni lokali tissodisfa l-istandards internazzjonali tal-kwalità, jeħtieġ li jiġu attwati miżuri komplementari, bħal pereżempju li joffru programmi ta' taħriġ li jgħinu lill-SMEs itejbu l-ħiliet tal-persunal tagħhom jew li l-SMEs jiġu megħjuna jdaħħlu standards ta' kwalità rikonoxxuti internazzjonalment;

11.  Jemmen li l-UE, id f'id mal-Istati Membri, għandha tkompli tippromwovi integrazzjoni reġjonali speċifika, kif ukoll politiki li jibnu l-fiduċja, filwaqt li tippremja wkoll il-passi pożittivi li saru minn stati individwali jew minn gruppi ta' pajjiżi tal-Asja Ċentrali permezz ta' iktar kooperazzjoni; hu tal-fehma li l-miżuri tal-UE għandhom ikunu orjentati lejn il-ħtiġijiet u l-karatteristiċi speċifiċi ta' kull pajjiż; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi msaħħaħ id-djalogu politiku u jitrawmu miżuri għall-bini ta' fiduċja fost il-pajjiżi tar-reġjun;

12.  Jirrikonoxxi li l-kooperazzjoni tal-Użbekistan mal-ILO dwar il-ħsad tal-qoton qed tkompli b'mod inkoraġġanti u li qed isir progress fuq il-kwistjoni tat-tħaddim sistematiku tat-tfal; jinnota, madankollu, li għad hemm lok għal titjib, kif turi s-sitwazzjoni rigward ix-xogħol furzat u l-intimidazzjoni u l-koerċizzjoni ta' gruppi mhux governattivi li jaħdmu favur id-drittijiet tal-bniedem u d-drittijiet tax-xogħol waqt il-monitoraġġ tal-ħsad tal-qoton tal-2015;

13.  Ifakkar li l-Parlament iddeċieda li ma jikkunsidrax li jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-Protokoll tal-FSK li jestendi d-dispożizzjonijiet tal-Ftehim għall-kummerċ bilaterali tat-tessuti, dment li ma jiġix ikkonfermat li jkunu ġew implimentati riformi konkreti u li dawn ikunu taw riżultati sostanzjali li jiżguraw li l-prattiki ta' xogħol furzat, kif ukoll tat-tħaddim tat-tfal, effettivament qed jiġu eradikati fl-Użbekistan.

RIŻULTAT TAL-VOTAZZJONI FINALIFIL-KUMITAT LI JINTALAB JAGĦTI OPINJONI

Data tal-adozzjoni

10.12.2015

 

 

 

Riżultat tal-votazzjoni finali

+:

–:

0:

34

0

2

Membri preżenti għall-votazzjoni finali

Maria Arena, David Borrelli, David Campbell Bannerman, Daniel Caspary, Santiago Fisas Ayxelà, Karoline Graswander-Hainz, Ska Keller, Jude Kirton-Darling, Gabrielius Landsbergis, Bernd Lange, Emmanuel Maurel, Emma McClarkin, Artis Pabriks, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Viviane Reding, Inmaculada Rodríguez-Piñero Fernández, Marietje Schaake, Helmut Scholz, Adam Szejnfeld, Hannu Takkula, Iuliu Winkler

Sostituti preżenti għall-votazzjoni finali

Klaus Buchner, Dita Charanzová, Nicola Danti, Sander Loones, Lola Sánchez Caldentey, Ramon Tremosa i Balcells, Marita Ulvskog, Wim van de Camp, Jarosław Wałęsa

Sostituti (skont l-Artikolu 200(2)) preżenti għall-votazzjoni finali

Edward Czesak, Eleonora Evi, Maurice Ponga, Dario Tamburrano, Derek Vaughan, Flavio Zanonato

3.12.2015

OPINJONI tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi

għall-Kumitat għall-Affarijiet Barranin

dwar implimentazzjoni u rieżami tal-Istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali

(2015/2220(INI))

Rapporteur għal opinjoni: Julie Girling

SUĠĠERIMENTI

Il-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi jistieden lill-Kumitat għall-Affarijiet Barranin, bħala l-kumitat responsabbli, biex jinkorpora s-suġġerimenti li ġejjin fil-mozzjoni għal riżoluzzjoni tiegħu:

–  wara li kkunsidra d-Dokument ta’ Ħidma Konġunt tal-Persunal tal-Kummissjoni intitolat 'L-ugwaljanza bejn is-sessi u l-emanċipazzjoni tan-nisa: Nittrasformaw Ħajjet il-bniet u n-nisa permezz tar-relazzjonijiet esterni tal-UE 2016-2020',

A.  billi f’Ġunju 2015 il-Kunsill Affarijiet Barranin tenna l-impenn tiegħu favur il-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa u kkonkluda li t-tisħiħ tal-pożizzjoni tan-nisa fir-reġjun kien komponent essenzjali tal-istabbiltà iktar fit-tul u l-governanza tajba;

B.  billi l-kisba ta' fehim komuni tad-demokrazija, l-istat tad-dritt u d-drittijiet tan-nisa hija prekundizzjoni essenzjali għal kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-UE u l-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali, u billi l-prijoritajiet tal-UE jinkludu r-rispett għal-libertà ta’ assoċjazzjoni, il-libertà tal-espressjoni u l-libertà tar-reliġjon, u l-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa, tat-tfal u ta’ persuni li jappartjenu għal minoranzi; billi fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali għad baqa' nuqqasijiet fir-rigward tar-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, id-demokrazija u l-libertajiet fundamentali, u billi, fir-rigward tad-diskriminazzjoni fl-aċċess għall-edukazzjoni, għall-kura tas-saħħa u għal opportunitajiet ekonomiċi u kulturali, is-sitwazzjoni ġenerali tan-nisa fir-reġjun għadha inkwetanti; billi kooperazzjoni aktar mill-qrib mal-UE se twitti t-triq għal titjib f’dawk l-oqsma;

C.  billi r-Rappreżentant Speċjali tal-UE għall-Asja Ċentrali, Peter Burian, għandu responsabbiltà li jippromwovi d-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi;

D.  billi s-sitwazzjoni tan-nisa fl-Asja Ċentrali qed titjieb b’mod gradwali fir-rigward ta' tnaqqis fir-rati ta’ mortalità tal-ommijiet u fir-rati ta' tqala fost il-bniet ta’ bejn il-15 u d-19-il sena, waqt li l-għadd ta’ bniet u subien li jlestu l-edukazzjoni primarja u sekondarja u r-rati tal-impjieg għan-nisa u l-irġiel issa huma kważi ndaqs[29]; billi għad hemm diskrepanza sinifikanti bejn l-għadd ta’ nisa u ta' rġiel li qed jattendu edukazzjoni terzjarja fl-Użbekistan u t-Taġikistan, b’kuntrast mas-sitwazzjoni fil-Każakistan, fejn l-għadd ta' nisa li qed jattendu edukazzjoni terzjarja huwa akbar minn dak tal-irġiel[30];

E.  billi titjib fl-istandard ġenerali tal-edukazzjoni għandu jgħin biex jingħeleb ir-radikaliżmu potenzjali fost iż-żgħażagħ u biex titnaqqas il-vjolenza sessista;

F.  billi hemm differenzi sinifikanti bejn l-esperjenzi tan-nisa li jgħixu f’żoni rurali u dawk li jgħixu fil-bliet, u billi huwa diffiċli biex wieħed jiġġeneralizza dwarhom: in-nisa fiż-żoni rurali isibu aktar diffikultajiet biex jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom skont il-liġijiet nazzjonali;

G.  billi l-UE għandu jkollha politika barranija bbażata fuq is-sessi bħala kwistjoni ta’ urġenza sabiex tippromwovi l-aġenda dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi globalment wara l-2015;

H.  billi fil-Każakistan, minkejja l-adozzjoni tal-Istrateġija għall-Ugwaljanza bejn in-Nisa u l-Irġiel 2006-2016, l-istitutuzzjonijiet tan-NU rrappurtaw li l-bidliet fis-sitwazzjoni tan-nisa kienu negliġibbli; billi n-nisa jħabbtu wiċċhom ma’ diffikultajiet ekonomiċi distinti u d-diskriminazzjoni fl-impjieg u jibqgħu vulnerabbli li jiġu traffikati, speċjalment għal skopijiet ta' sfruttament sesswali;

I.  billi diversi forom ta’ vjolenza kontra n-nisa għadhom problema mifruxa fl-Użbekistan, li m’għandu l-ebda leġiżlazzjoni li tipprojbixxi l-vjolenza domestika, fit-Taġikistan, fejn it-traffikar ta’ persuni, inkluż it-traffikar għas-sess u tal-ħaddiema, hija kwistjoni partikolari ta’ tħassib, u fil-Kirgiżistan, fejn is-sekwestru tal-għarusa, l-istupru konjugali u l-vjolenza domestika għadhom jiġu rrappurtati;

J.  billi, fit-Turkmenistan, il-ġbir ta’ data dwar id-drittijiet tan-nisa huwa skars, u prattiki bħaż-żwieġ sfurzat, id-diskriminazzjoni kontra n-nisa separati jew divorzjati, il-vjolenza domestika u t-traffikar tan-nisa u l-bniet għadhom mifruxa;

1.  Jirrikonoxxi li, waqt li l-Użbekistan, il-Każakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan u t-Turkmenistan jiffaċċjaw sfidi separati fit-titjib tad-drittijiet tal-bniedem, ir-reġjun jiffaċċja sfidi komuni fir-rigward tal-indirizzar u l-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi;

2.  Jinnota li, minkejja li l-ħames pajjiżi tal-Asja Ċentrali kollha rratifikaw il-Konvenzjoni tan-NU dwar l-Eliminazzjoni ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, il-kultura tagħhom għadha patrijarkali u ddominata mill-irġiel, għadhom jeżistu inugwaljanzi sinifikanti bejn l-irġiel u n-nisa f’ħafna oqsma, inkluż fir-rigward tal-aċċess għall-edukazzjoni ogħla, partijiet mis-suq tax-xogħol u l-protezzjoni legali u d-drittijiet, u li l-vjolenza kontra n-nisa għadha mifruxa f’ħafna partijiet tal-Asja Ċentrali u għandha ħafna forom, inklużi l-vjolenza domestika, is-sekwestru tal-għarusa, it-traffikar, iż-żwieġ bikri u l-abbuż fiżiku; jitlob lill-ħames pajjiżi biex jimplimentaw għalkollox is-CEDAW; itenni li l-appoġġ mogħti mill-UE jeħtieġ li jinkludi miżuri speċifiċi biex tiġi eliminata d-diskriminazzjoni kontra n-nisa;

3.  Jirrakkomanda li l-persunal ġudizzjarju jiġi mgħarraf u mħarreġ dwar kwistjonijiet ta’ ugwaljanza bejn is-sessi, u jenfasizza l-ħtieġa li jiġu kkastigati l-persuni li jwettquvjolenza bbażata fuq is-sess;

4.  Jinnota li n-nisa jiżvolġu rwol sħiħ u kruċjali fil-produzzjoni agrikola u l-biedja fil-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali, u li s-sehem medju tan-nisa impjegati fis-settur agrikolu hu ta’ 58 %[31], iżda jiddeplora l-prattika kontinwa ta’ xogħol furzat fl-agrikoltura, b’mod partikolari fl-industrija tal-qoton fl-Użbekistan; jistieden lill-pajjiżi kollha tal-Asja Ċentrali biex jinkoraġġixxu l-impjieg tan-nisa u l-intraprenditorija fost in-nisa, b’mod partikolari f’żoni rurali; jitlob li d-drittijiet ekonomiċi u soċjali u l-emanċipazzjoni tat-tfajliet u n-nisa jiġu promossi u mmonitorjati bħala objettiv ewlieni tar-relazzjonijiet esterni tal-UE fir-reġjun;

5.  Iqis li għandha tingħata prijorità lil programmi ta’ investiment li jista’ jkollhom impatt akbar fuq l-iżvilupp tar-reġjun, mhux l-inqas f’termini tal-edukazzjoni, iż-żgħażagħ, u l-ugwaljanza bejn is-sessi;

6.  Jenfasizza l-importanza li n-nisa jkollhom aċċess għal taħriġ vokazzjonali u edukazzjoni universitarja, inkluż rata akbar ta' nisa li jagħżlu l-oqsma tax-xjenza u t-teknoloġija, u jħeġġeġ lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE biex iħeġġeġ inċentivi f’dan il-qasam; iqis li l-UE għandha tintensifika l-azzjoni tagħha f’dan il-qasam, pereżempju billi torganizza korsijiet ta’ taħriġ għall-għalliema u tipprovdi materjal edukattiv; jitlob li jittieħdu passi favur il-modernizzazzjoni tas-settur tal-edukazzjoni pubblika, il-promozzjoni tal-iskambji akkademiċi internazzjonali u l-faċilitazzjoni tal-parteċipazzjoni tan-nisa b'termini ugwali; iqis li għandhom jitfasslu l-korsijiet ta' taħriġ dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi għal professjonisti fl-edukazzjoni;

7.  Jirrikonoxxi l-passi pożittivi meħuda minn pajjiżi individwali tal-Asja Ċentrali favur l-ugwaljanza bejn is-sessi, bħall-emendi għall-Artikoli 154 u 155 tal-Kodiċi Kriminali tal-Kirgiżistan, li daħal fis-seħħ fi Frar 2014 u ħarrax il-penali għall-użanza tas-sekwestru tal-għarajjes, li hi mifruxa ħafna; jinnota, madankollu, li l-protezzjoni tad-drittijiet tan-nisa u l-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi madwar ir-reġjun għadhom ta’ sfida; jitlob lill-Kummissjoni biex tkompli tappoġġa l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fl-iżvilupp tal-aġendi tagħhom dwar id-drittijiet tan-nisa bil-ħsieb li tiġi żviluppata u tinkiseb l-ugwaljanza bejn is-sessi u li jiġi żgurat li kulħadd, inklużi dawk il-membri tas-seoċjetà l-aktar vulnerabbli, jista' jgawdu bis-sħiħ id-drittijiet tal-bniedem tagħhom;

8.  Jilqa’ l-Istrateġija għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi tal-Każakistan, u l-45 miżura politika, soċjali u ekonomika li jinsabu fiha; jitlob lill-Kummissjoni biex tkompli tappoġġa l-pajjiżi tal-Asja Ċentrali fl-iżvilupp tal-aġendi tagħhom dwar id-drittijiet tan-nisa u jappella għal implimentazzjoni aktar effettiva ta’ din l-istrateġija; jiddispjaċih dwar in-nuqqas ta’ rappreżentanza femminili fil-korpi tat-teħid ta’ deċiżjonijiet pubbliċi tal-Każakistan minkejja li kwota ta’ 30 % hija legalment meħtieġa fl-istituzzjonijiet politiċi;

9.  Jitlob lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, fi ħdan ir-rieżami tal-Istrateġija tagħha għall-Asja Ċentrali u f’konformità mal-prijoritajiet tagħha għall-2016-2020 u l-progress li diġà sar minn pajjiżi tal-Asja Ċentrali, biex jistabbilixxi Pjan ta’ Azzjoni ta’ Ugwaljanza bejn is-Sessi komprensiv, b’azzjonijiet konkreti biex jittejbu d-drittijiet tan-nisa u l-kundizzjonijiet tal-għajxien tan-nisa; iqis li kull pajjiż tal-Asja Ċentrali għandu jiġi mħeġġeġ biex jadotta leġiżlazzjoni li tipprojbixxi espliċitament il-forom kollha ta’ vjolenza u diskriminazzjoni kontra n-nisa, inkluż l-abbuż sesswali, fiżiku, fiżjoloġiku u ekonomiku li ma tħallix vittmi milli jaħdmu u jkollhom aċċess għal kontijiet bankarji, karti ta’ kreditu jew trasport, fost tattiċi iżolanti oħrajn; jirrimarka li s-sigurtà finanzjarja huwa l-fattur ewlieni li jbassar jekk vittma ta’ vjolenza domestika tkunx se tinħeles u tibqa' ħielsa mill-abbuż; jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali biex jittrattaw il-vjolenza kontra n-nisa bħala reat kriminali, biex jinvestigaw kif xieraq kull każ irrappurtat u jimplimentaw miżuri li jiggarantixxu l-protezzjoni, l-assistenza u l-aċċess għall-ġustizzja għall-vittmi, flimkien ma’ mekkaniżmi sabiex ikun żgurat l-infurzar tal-liġi; jinnota li l-industrija tal-aġenziji taż-żwieġ hija relattivament sinifikanti fl-Asja Ċentrali u jitlob li l-pajjiżi fir-reġjun jikkunsidraw ir-regolazzjoni ta’ dawn l-aġenziji biex jipproteġu kemm jista' jkun lin-nisa vulnerabbli mill-isfruttament; jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali biex jorganizzaw kampanji edukattivi dwar id-dritt li wieħed jgħix ħieles mill-vjolenza u inizjattivi ta’ sensibilizzazzjoni għas-soċjetà kollha kemm hi, u speċjalment għall-mexxejja reliġjużi, dwar il-ħtieġa assoluta li jinkiseb il-kunsens taż-żewġ partijiet waqt iċ-ċerimonji taż-żwieġ;

10.  Jinnota li hemm differenza bejn il-liġi u r-realtà u li, filwaqt li xi pajjiżi għandhom kodiċi ġuridiku li jiggarantixxi d-drittijiet ugwali fir-rigward tad-distribuzzjoni tal-proprjetà, id-diskriminazzjoni għadha tippersisti favur l-eredi maskili; jinsab imħasseb dwar il-fatt li n-nuqqas ta’ reġistrazzjoni legali taż-żwiġijiet fit-Taġikistan iħalli lin-nisa f’pożizzjoni partikolarment vulnerabbli wara d-divorzju, peress li r-riċerka tal-OSKE wriet li, minħabba dan, 80 % tan-nisa f’każijiet ta’ divorzju jiġu mċaħħda mid-drittijiet tal-proprjetà u l-assistenza għat-tfal;

11.  Iħeġġeġ lill-UE biex tappoġġja lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu biex jiddefendu d-drittijiet tal-bniedem u jippromwovu l-ugwaljanza bejn is-sessi fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u biex tikkoopera b’mod attiv ma’ organizzazzjonijiet internazzjonali involuti fil-qasam tal-ugwaljanza bejn is-sessi, pereżempju l-ILO, l-OECD, u n-NU, bil-ħsieb li jinħolqu sinerġiji li jservu biex jagħtu s-setgħa lin-nisa;

12.  Jinnota li n-nisa huma rappreżentati ftit wisq f’karigi ministerjali, li fl-2015 kienu responsabbli għal 15 % u 5.7 % minnhom rispettivament fil-Kirgiżistan u t-Turkmenistan[32]; jinkoraġġixxi lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u lill-Kummissjoni biex jiffokaw ukoll fuq l-involviment tan-nisa fit-teħid ta’ deċiżjonijiet, b’mod partikolari fit-teħid ta’ deċiżjonijiet politiċi, u jirrakkomanda li tiġi introdotta sistema ta’ kwoti biex tiġi promossa l-parteċipazzjoni tan-nisa, primarjament bħala kandidati;

13.  Jikkundanna kwalunkwe leġiżlazzjoni, regolamentazzjoni jew pressjoni governattiva li jillimitaw indebitament il-libertà tal-espressjoni, speċjalment dik tan-nisa u kategoriji oħra ta' sessi;

14.  Isostni li l-involviment tal-UE u l-appoġġ baġitarju għandhom ikunu marbuta mal-progress li jista’ jitkejjel fir-rigward tad-drittijiet tal-bniedem, id-demokrazija u l-libertajiet fundamentali fil-pajjiżi tal-Asja Ċentrali;

15.  Jinnota bi tħassib li r-Rapport Annwali dwar it-Traffikar tal-Bnedmin tal-2015[33] poġġa lit-Turkmenistan u lill-Użbekistan fuq ''Lista ta’ Sorveljanza'', li jfisser li l-għadd ta’ vittmi tat-traffikar tal-bnedmin qed jiżdied; jistieden lill-Koordinatur tal-UE Kontra t-Traffikar biex jappoġġa lit-Turkmenistan u lill-Użbekistan fil-ġlieda kontra t-traffikar tal-bnedmin, li joffendi d-dinjità tal-bniedem, li ta’ spiss jinvolvi t-terrur psikoloġiku u l-vjolenza fiżika, u jeħtieġ, għalhekk, jiġi eradikat; u jitlob li l-Istati Membri jenfasizzaw din il-kwistjoni importanti fir-relazzjonijiet tagħhom ma’ dawn il-pajjiżi;

16.  Jistieden lill-pajjiżi tal-Asja Ċentrali biex jippromwovu l-aċċess ugwali għat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni sabiex jiġi żgurat il-potenzjal tan-nisa għal tkabbir fl-ekonomiji lokali u globali;

17.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu organizzati korsijiet ta’ taħriġ dwar il-vjolenza kontra n-nisa u t-traffikar għall-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi, il-prosekuturi u persunal ġudizzjarju u li jiġu stabbiliti ċentri aċċessibbli u postijiet ta’ kenn b’appoġġ legali u psikoloġiku għall-vittmi;

18.  Jenfasizza l-importanza ta’ finanzjament xieraq tal-istituzzjonijiet u tal-korpi responsabbli biex jimplimentaw politiki ta’ ugwaljanza bejn is-sessi u l-għoti ta’ indipendenza u fondi lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu favur id-drittijiet tan-nisa.

RIŻULTAT TAL-VOTAZZJONI FINALIFIL-KUMITAT LI JINTALAB JAGĦTI OPINJONI

Data tal-adozzjoni

3.12.2015

 

 

 

Riżultat tal-votazzjoni finali

+:

–:

0:

25

0

1

Membri preżenti għall-votazzjoni finali

Daniela Aiuto, Maria Arena, Catherine Bearder, Malin Björk, Anna Maria Corazza Bildt, Iratxe García Pérez, Anna Hedh, Mary Honeyball, Elisabeth Köstinger, Angelika Mlinar, Maria Noichl, Terry Reintke, Jordi Sebastià, Beatrix von Storch, Jadwiga Wiśniewska, Anna Záborská, Inês Cristina Zuber

Sostituti preżenti għall-votazzjoni finali

Izaskun Bilbao Barandica, Eleonora Forenza, Mariya Gabriel, Julie Girling, Kostadinka Kuneva, Constance Le Grip, Dubravka Šuica, Julie Ward

Sostituti (skont l-Artikolu 200(2)) preżenti għall-votazzjoni finali

Claudiu Ciprian Tănăsescu, Kristina Winberg

RIŻULTAT TAL-VOTAZZJONI FINALIFIL-KUMITAT RESPONSABBLI

Data tal-adozzjoni

23.2.2016

 

 

 

Riżultat tal-votazzjoni finali

+:

–:

0:

48

4

4

Membri preżenti għall-votazzjoni finali

Michèle Alliot-Marie, Nikos Androulakis, Francisco Assis, Petras Auštrevičius, Goffredo Maria Bettini, Klaus Buchner, Fabio Massimo Castaldo, Javier Couso Permuy, Mark Demesmaeker, Georgios Epitideios, Knut Fleckenstein, Eugen Freund, Michael Gahler, Iveta Grigule, Sandra Kalniete, Manolis Kefalogiannis, Tunne Kelam, Janusz Korwin-Mikke, Andrey Kovatchev, Ilhan Kyuchyuk, Arne Lietz, Barbara Lochbihler, Sabine Lösing, Ulrike Lunacek, Andrejs Mamikins, Ramona Nicole Mănescu, David McAllister, Tamás Meszerics, Javier Nart, Pier Antonio Panzeri, Demetris Papadakis, Ioan Mircea Paşcu, Vincent Peillon, Tonino Picula, Andrej Plenković, Cristian Dan Preda, Jozo Radoš, Sofia Sakorafa, Alyn Smith, Jaromír Štětina, Charles Tannock, László Tőkés

Sostituti preżenti għall-votazzjoni finali

Luis de Grandes Pascual, Neena Gill, Ana Gomes, Andrzej Grzyb, Takis Hadjigeorgiou, Mike Hookem, Juan Fernando López Aguilar, Norica Nicolai, Marietje Schaake, Jean-Luc Schaffhauser, Dubravka Šuica, Janusz Zemke

Sostituti (skont l-Artikolu 200(2)) preżenti għall-votazzjoni finali

Werner Kuhn, Jeroen Lenaers