SPRAWOZDANIE w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej

31.5.2016 - (2016/2041(INI))

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii
Sprawozdawczyni: Paloma López Bermejo
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*):
Marijana Petir, Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
(*)  Zaangażowane komisje – art. 54 Regulaminu

Poprawki

• 001-002 (PDF - 336 KB)
• 001-002 (DOC - 297 KB)
• 003-003 (PDF - 324 KB)
• 003-003 (DOC - 293 KB)

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej

(2016/2041(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego tytuł XX dotyczący środowiska naturalnego i tytuł XXI dotyczący energetyki,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego tytuł IX dotyczący zatrudnienia i tytuł XVIII dotyczący spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności Protokół (nr 26) w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym i Protokół (nr 28) w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji zatytułowane „Sprawozdanie z postępów w dziedzinie energii odnawialnej” (COM(2015)0293)) i plany krajowe,

–  uwzględniając 21. konferencję stron (COP 21) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) oraz 11. konferencję stron służącą jako spotkanie stron protokołu z Kioto (CMP 11), które odbyły się w Paryżu w dniach 30 listopada – 11 grudnia 2015 r., a także uwzględniając porozumienie paryskie,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „W kierunku europejskiego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych (planu EPSTE): przyspieszenie transformacji europejskiego systemu energetycznego” (C(2015)6317),

–  uwzględniając komunikat Komisji „Strategia UE w zakresie ogrzewania i chłodzenia” (COM(2016)0051),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.” (COM(2011)0112),

–  uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się w dniach 23-24 października 2014 r.,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającą i w następstwie uchylającą dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE[1],

–  uwzględniając Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1906/2006[2],

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r. zmieniającą dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniającą dyrektywę 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych[3],

–  uwzględniając badanie EKES-u dotyczące roli społeczeństwa obywatelskiego we wdrażaniu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii zatytułowane „Odmienić przyszłość energetyki: społeczeństwo obywatelskie jako główny podmiot produkcji energii ze źródeł odnawialnych”,

–  uwzględniając Plan działań na rzecz zrównoważonej energii Porozumienia Burmistrzów na rzecz Klimatu i Energii,

–  uwzględniając Konwencję z Aarhus z dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lutego 2014 r. w sprawie ram polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030[4],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 października 2015 r. w sprawie nowego międzynarodowego porozumienia w sprawie klimatu, które ma zostać zawarte w Paryżu[5],

–  uwzględniając swoją rezolucję z 15 grudnia 2015 r. w sprawie osiągnięcia docelowego poziomu 10% w zakresie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych – Przygotowanie europejskiej sieci elektroenergetycznej na 2020 r.[6],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2015 r. zatytułowaną „W kierunku europejskiej unii energetycznej”[7],

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0196/2016),

A.  mając na uwadze, że UE jako całość jest na dobrej drodze do osiągnięcia celów na rok 2020 dotyczących odnawialnych źródeł energii, w niektórych państwach członkowskich konieczne są jednak dalsze intensywne działania;

B.  mając na uwadze, że koszty energii ze źródeł odnawialnych znacząco spadły w ostatnich latach, co wraz z postępem technologicznym w zakresie produkcji i magazynowania sprawiło, że energia ze źródeł odnawialnych jest coraz bardziej konkurencyjna względem energii ze źródeł konwencjonalnych, co stwarza wyjątkową szansę na stworzenie rzeczywistej europejskiej polityki energetycznej, która wsparłaby konkurencyjność i zmniejszyłaby emisje gazów cieplarnianych; mając na uwadze, że transformacja w kierunku zrównoważonego, przyszłościowego systemu energetycznego musi obejmować działania na rzecz efektywności energetycznej, energii ze źródeł odnawialnych, jak najlepszego wykorzystania europejskich zasobów energetycznych, rozwoju technologii i inteligentnej infrastruktury; mając na uwadze, że potrzebne są trwałe i stabilne ramy regulacyjne, aby osiągnąć wzrost gospodarczy, stworzyć miejsca pracy oraz zadbać o utrzymanie przewodniej roli UE w tych dziedzinach w skali globalnej;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 194 TFUE europejska polityka energetyczna musi zapewniać należyte funkcjonowanie rynku energii i bezpieczeństwo dostaw energii, wspierać efektywność energetyczną oraz oszczędność energii, rozwój energii ze źródeł odnawialnych, a także wzajemnych połączeń sieci energetycznych; mając na uwadze, że wiążące cele krajowe i unijne, konkretne obowiązki w zakresie planowania i sprawozdawczości oraz środki wspomagające były kluczowymi czynnikami wzmacniającymi pewność inwestycji i rozszerzającymi zdolność wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych w UE, a także infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z porozumieniem paryskim COP 21 należy dostosować dyrektywę w sprawie odnawialnych źródeł energii, aby odpowiadała uzgodnionemu celowi utrzymania globalnego wzrostu temperatury na poziomie do 1,5°C powyżej stanu sprzed okresu uprzemysłowienia; mając na uwadze, że gospodarkę opartą w 100% na odnawialnych źródłach energii można osiągnąć jedynie przez ograniczenie zużycia energii, zwiększenie efektywności energetycznej i wsparcie wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

E.  mając na uwadze, że ambitna polityka w zakresie odnawialnych źródeł energii w połączeniu z efektywnością energetyczną stanowi podstawową siłę napędową działań na rzecz ograniczenia zależności UE od importu, zmniejszenia ponoszonych przez nią ogólnych kosztów energii pochodzącej z importu, a także zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego względem dostawców zewnętrznych; mając na uwadze, że EU importuje ponad połowę zużywanej przez siebie energii, co kosztuje ponad 1 mld EUR dziennie, czyli 20% ogółu importu; mając na uwadze, że zależność od importu jest szczególnie wysoka w przypadku ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla kamiennego; mając na uwadze, że zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii prowadzi do oszczędności wydatków na paliwo importowane w wysokości co najmniej 30 mld EUR rocznie;

F.  mając na uwadze, że rozwój energetyki odnawialnej może przyczynić się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i niezależności energetycznej, do wyeliminowania ubóstwa energetycznego, a także do wsparcia rozwoju gospodarczego i przywództwa technologicznego UE, a zarazem przeciwdziałać zmianie klimatu; mając na uwadze, że odnawialne źródła energii przyczyniłyby się do zapewnienia obywatelom Unii, zwłaszcza tym w najtrudniejszej sytuacji, stabilnych dostaw zrównoważonej energii po przystępnych cenach; mając na uwadze, że odnawialne źródła energii powinny umożliwić obywatelom własną produkcję energii oraz zapewnić przewidywalne dostawy energii;

G.  mając na uwadze, że rozwojowi odnawialnych źródeł energii powinien towarzyszyć rozwój sprawnie funkcjonującego wewnętrznego rynku energii elektrycznej; mając na uwadze, że unia energetyczna powinna opierać się na transformacji w kierunku zrównoważonego, przyszłościowego systemu energetycznego, którego podstawowymi filarami będą efektywność energetyczna, oszczędność energii, energia ze źródeł odnawialnych i inteligentna infrastruktura;

H.  mając na uwadze, że unijne przedsiębiorstwa z sektora energii ze źródeł odnawialnych, z których wiele to MŚP, zatrudniają 1,15 mln osób w Europie i posiadają 40% wszystkich patentów na świecie w dziedzinie technologii energii odnawialnej, co sprawia, że UE jest światowym liderem; mając na uwadze, że według Komisji w sektorze zielonej gospodarki możliwe jest stworzenie do 2020 roku 20 mln miejsc pracy, co stanowi również dużą szansę na stworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich; mając na uwadze, że projekty prowadzone przez MŚP, spółdzielnie i osoby indywidualne odgrywają ważną rolę w tworzeniu innowacji i rozwoju sektora energii ze źródeł odnawialnych;

I.  mając na uwadze, że Komisja podejmuje zdecydowane działania na rzecz uczynienia z Europy światowego lidera w obszarze energii ze źródeł odnawialnych, co jest imperatywem dla polityki przemysłowej; mając na uwadze, że Chiny znalazły się w globalnej czołówce, jeśli chodzi inwestycje w odnawialne źródła energii, podczas gdy inwestycje w Europie spadły o 21 % z poziomu 54,61 mld EUR (62 mld USD) w 2014 r. do 42,99 mld EUR (48,8 mld USD) w 2015 r., co stanowi najniższą wartość od dziewięciu lat;

J.  mając na uwadze, że dalsze inwestycje w energię ze źródeł odnawialnych wymagają zarówno ambitnego przywództwa i zaangażowania publicznego i prywatnego, jak i trwałych, stabilnych i wiarygodnych ram politycznych spójnych z unijnymi zobowiązaniami w zakresie klimatu wynikającymi z porozumienia klimatycznego z Paryża, które stwarza ogromny potencjał dla tworzenia miejsc pracy i wzrostu w Europie;

K.  mając na uwadze, że ambitne i realistyczne cele – partycypacja społeczna, monitorowanie i nadzór, jasne i proste zasady polityki oraz wsparcie na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, jak również zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, w tym partnerów społecznych (skupiających przedstawicieli robotników i przemysłu) i innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego – są kluczowe i muszą być wciąż wzmacniane, aby skutecznie rozwijać energetykę odnawialną;

L.  mając na uwadze, że przy promowaniu energii ze źródeł odnawialnych konieczne jest poszanowanie praw własności;

M.  mając na uwadze, że energia ze źródeł odnawialnych stwarza szanse na zwiększenie demokracji energetycznej na rynkach energii przez wzmocnienie pozycji konsumentów, tak aby mogli aktywnie uczestniczyć w rynku energii na równi z innymi zainteresowanymi stronami, samodzielnie produkować energię i wykorzystywać ją na własny użytek, a także magazynować i sprzedawać wyprodukowaną przez siebie energię ze źródeł odnawialnych, działając zarówno indywidualnie, jak i na zasadach zbiorowego zarządzania, jak również poprzez inwestycje publiczne i prywatne, w tym zdecentralizowane formy wytwarzania energii wprowadzane przez miasta, regiony i władze lokalne; mając na uwadze, że projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych powinny umożliwiać większą kontrolę obywateli nad ich zużyciem energii i transformacją energetyki, a także propagować ich bezpośrednie zaangażowanie w systemie energetycznym, w tym poprzez programy inwestycyjne;

N.  mając na uwadze, że morska energia wiatrowa w rejonie Morza Północnego ma potencjał wygenerowania ponad 8% energii potrzebnej Europie do 2030 r.;

O.  mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie w Europie Środkowo-Wschodniej częściej korzystają z dostaw tylko od jednego dostawcy paliw kopalnych; mając na uwadze, że dzięki odnawialnym źródłom energii dokonano oszczędności importowanych paliw kopalnych o wartości 30 mld EUR, a zużycie gazu ziemnego zmniejszyło się o 7 %, co zwiększyło niezależność energetyczną i bezpieczeństwo energetyczne Europy, która pozostaje największym importerem energii elektrycznej na świecie;

Postępy w zakresie odnawialnych źródeł energii

1.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania Komisji w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla, że jeżeli chodzi o dyrektywę w sprawie odnawialnych źródeł energii, obecne połączenie wiążących celów krajowych, planów krajowych w sprawie energii ze źródeł odnawialnych oraz monitoringu dwuletniego stanowi kluczowy czynnik rozwoju zdolności w zakresie energii ze źródeł odnawialnych w UE; wzywa Komisję do zapewnienia pełnej realizacji celów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii do roku 2020 oraz do przedstawienia ambitnych ram legislacyjnych na okres po roku 2020; podkreśla w związku z tym, że konieczne są stabilne, długoterminowe ramy regulacyjne obejmujące krajowe i unijne cele dotyczące odnawialnych źródeł energii, które będą spójne z najskuteczniejszymi działaniami na rzecz osiągnięcia długoterminowych (2050 r.) celów klimatycznych Unii;

2.  odnotowuje z zadowoleniem, że UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia celów na rok 2020, wyraża jednak zaniepokojenie tym, że liczne kraje (Belgia, Francja, Luksemburg, Malta, Holandia, Hiszpania i Wielka Brytania) mogą – według szacunków Komisji zawartych w sprawozdaniu z postępów w dziedzinie energii odnawialnej z 2015 r. dotyczącego programu na lata 2014-2020 – być zmuszone do wzmocnienia swoich strategii politycznych i narzędzi, aby zapewnić realizację celów na rok 2020, a osiągnięcie tych celów nie jest również pewne w przypadku Węgier i Polski; apeluje do państw członkowskich, które pozostają w tyle, aby przyjęły dodatkowe środki umożliwiające powrót na drogę do osiągnięcia celów na rok 2020; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre państwa członkowskie już osiągnęły lub wkrótce osiągną swoje cele na rok 2020, znacznie przed terminem – należą do nich Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Chorwacja, Włochy, Łotwa, Litwa, Austria, Rumunia, Finlandia i Szwecja;

3.  ubolewa, że w sprawozdaniu Komisji z postępów w dziedzinie energii odnawialnej nie przedstawiono zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących dostosowania ich strategii politycznych i narzędzi celem zapewnienia realizacji ich celów na rok 2020; podkreśla, że dostęp do kapitału ma zasadnicze znaczenie, a koszt kapitału w UE-28 ulega znacznemu zróżnicowaniu, co prowadzi do podziału między północnym zachodem a południowym wschodem; zauważa, że istnienie różnorodnych strategii politycznych promujących energię ze źródeł odnawialnych stwarza ryzyko dalszego pogłębiania się luki konkurencyjnej między państwami UE; zwraca uwagę na potrzebę wprowadzenia unijnego mechanizmu finansowania mającego na celu redukcję kosztu kapitału wynikającego z wysokiego ryzyka projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych;

4.  podkreśla, że duże znaczenie w tym kontekście ma identyfikacja i wymiana najlepszych praktyk w dziedzinie krajowych strategii politycznych dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, a także zachęcanie do ich przyjmowania w ramach bardziej spójnego modelu europejskiego, sprzyjającego ściślejszej współpracy i koordynacji między państwami członkowskimi; apeluje do Komisji, aby utrzymała swoją rolę w zakresie monitorowania postępów i aktywnego wspierania rozwoju energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla znaczenie oceny odnawialnych źródeł energii pod kątem ich konkurencyjności, zrównoważonego charakteru, opłacalności i wkładu w stabilność geopolityczną oraz w osiąganie celów związanych z łagodzeniem skutków zmian klimatu;

5.  jest zdania, że ważną rolę w monitorowaniu postępów dokonywanych przez państwa członkowskie odgrywają krajowe plany i obowiązki w zakresie sprawozdawczości oraz że obowiązki te powinny nadal obowiązywać w okresie po roku 2020; przyznaje, że określanie koszyka energetycznego państw członkowskich pozostaje przedmiotem kompetencji krajowych w kontekście artykułu 194 TFUE, a każde państwo członkowskie wspiera rozwój własnych form energii ze źródeł odnawialnych, dzięki czemu koszyki energetyczne pozostają bardzo zróżnicowane;

6.  podkreśla znaczenie prostych, dostępnych, przystępnych cenowo i wydajnych procedur administracyjnych;

7.  apeluje do Komisji, aby w przyszłych sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii odnawialnej zawarła ocenę wpływu energii ze źródeł odnawialnych na koszty i ceny, zwłaszcza ceny dla gospodarstw domowych;

8.  podkreśla znaczenie unijnego wniosku ustawodawczego w sprawie zasad rynku energetycznego UE, ponieważ bardziej zintegrowany rynek jest kluczem do rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz redukcji kosztów energii dla rodzin i przemysłu;

9.  podkreśla, że dla zapewnienia inwestycji długoterminowych ogromne znaczenie mają stabilne i opłacalne programy wsparcia odnawialnych źródeł energii, które pozostaną elastyczne i przystosowalne w krótkim terminie i które będą dostosowane do potrzeb i okoliczności krajowych, umożliwiając stopniowe wycofywanie dotacji na rozwinięte technologie związane z odnawialnymi źródłami energii; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że liczne technologie związane z energią ze źródeł odnawialnych szybko stają się konkurencyjne kosztowo w porównaniu z konwencjonalnymi formami wytwarzania energii; podkreśla, że transformacja sektora energetycznego zależy od przejrzystości, spójności i ciągłości ram prawnych, finansowych i regulacyjnych, które to elementy zwiększają zaufanie inwestorów; ubolewa nad wprowadzonymi z mocą wsteczną zmianami w programach wsparcia odnawialnych źródeł energii, które zmieniają zysk z inwestycji już dokonanych; wzywa państwa członkowskie, aby zawsze z dużym wyprzedzeniem informowały o wszelkich zmianach w programach wsparcia odnawialnych źródeł energii i aby konsultowały się przy tym z szerokim gronem zainteresowanych stron; apeluje do Komisji o sprawdzenie zgodności krajowych programów wsparcia z wytycznymi Komisji Europejskiej, aby uniknąć niepotrzebnych opóźnień w ich wdrażaniu oraz zminimalizować zakłócenia rynku;

10.  podkreśla, że działalność w badawczo-rozwojowa odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju odnawialnych źródeł energii; przypomina o celu Parlamentu, jakim jest przeznaczenie na niekopalne źródła energii 85% finansowania w rozdziale programu „Horyzont 2020” poświęconym energetyce; wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do zadbania o dalsze efektywne wykorzystanie wszystkich istniejących programów finansowania, do zapewnienia – zwłaszcza MŚP – dostępu do kapitału, a także do wspierania działalności badawczo-rozwojowej w takich obszarach jak energia ze źródeł odnawialnych, jej magazynowanie oraz związane z tym innowacje produktowe, tak by zwiększyć konkurencyjność unijnego sektora odnawialnych źródeł energii, lepiej wykorzystać odnawialne źródła energii oraz nie dopuścić do dalszego powiększania się luki konkurencyjnej między krajami UE;

11.  podkreśla, że magazynowanie energii elektrycznej może przyczynić się do zapewnienia elastyczności unijnego systemu energetycznego i zrównoważania wahań związanych z produkcją energii ze źródeł odnawialnych; przypomina, że obecna dyrektywa w sprawie energii elektrycznej (2009/72/WE) nie wspomina o magazynowaniu energii, i podkreśla, że w nadchodzącym przeglądzie tej dyrektywy należy uwzględnić różne usługi związane z magazynowaniem energii; uważa, że sprecyzowanie roli magazynowania energii umożliwiłoby operatorom przesyłu i sieci energetycznej inwestycje w takie usługi;

12.  podkreśla, że programy wsparcia na wszystkich poziomach powinny skupiać się na technologiach o znacznym potencjale ograniczenia kosztów energii ze źródeł odnawialnych i/lub zwiększaniu wykorzystania takich źródeł na rynku;

13.  uważa, że przyszła strategia w zakresie badań naukowych i rozwoju powinna skupiać się na ułatwianiu rozwoju inteligentnej sieci energetycznej i inteligentnego miasta; ponadto jest zdania, że elektryfikacja transportu, inteligentne ładowanie pojazdów oraz technologia pojazd–sieć mogą znacznie przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej i potencjału wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

14.  uważa, że EFRR i Fundusz Spójności mogą znacznie przyczynić się do osiągnięcia celów dyrektywy 2009/28/WE i ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, a także do finansowania badań i innowacji w dziedzinie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie wspierać tworzenie miejsc pracy i wzrost gospodarczy; podkreśla znaczenie koncentracji tematycznej w polityce spójności, która powinna przyczyniać się do ukierunkowania inwestycji na gospodarkę niskoemisyjną, w tym energię ze źródeł odnawialnych, zwłaszcza w związku z zasadniczą rolą celu tematycznego „Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach”; wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków i lepszego wykorzystania możliwości finansowania przeznaczonego na ten cel, a jednocześnie podkreśla wynikające stąd szanse na tworzenie miejsc pracy oraz rozwój przedsiębiorstw na szczeblu lokalnym; przypomina o wspólnych przepisach EFRR i Funduszu Spójności wspierających kwalifikowalność projektów związanych z efektywnością energetyczną i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach domowych, budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach, i jest zdania, że regionalna integracja rynku energii, jaką można by osiągnąć dzięki tym funduszom, stanowiłaby istotny wkład polityki spójności w tej dziedzinie;

15.  podkreśla konieczność ściślejszej współpracy i koordynacji w regionach i państwach członkowskich oraz między nimi, a także potrzebę przyjęcia zintegrowanego podejścia do inwestycji publicznych i finansowania w takich obszarach jak usprawnienia techniczne, rozwój i wdrożenie inteligentnej sieci energetycznej, wydajność i dostosowywanie sieci energetycznej, inteligentne pomiary, magazynowanie, zarządzanie popytem, efektywność energetyczna oraz innowacyjna produkcja energii ze źródeł odnawialnych;

16.  podkreśla, że sieci energetyczne w wielu państwach członkowskich są niezdolne do przyjmowania energii elektrycznej ze źródeł o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji; podkreśla, że modernizacja sieci energetycznych ma zasadnicze znaczenie dla dostosowania się do zmian w produkcji i przesyle energii;

17.  pilnie wzywa do zwiększenia przejrzystości oraz do zadbania o udział społeczeństwa i wszystkich istotnych zainteresowanych stron w opracowywaniu planów krajowych w sprawie energii ze źródeł odnawialnych na wczesnym etapie; ubolewa nad obecnym brakiem informacji na temat wdrożenia przepisów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii i podkreśla potrzebę przedstawiania przez państwa członkowskie bardziej szczegółowych sprawozdań dwuletnich; apeluje do Komisji o wzmocnienie jej roli w zakresie monitorowania i wspierania postępów związanych z energią ze źródeł odnawialnych; apeluje do Komisji o zwiększenie przejrzystości w odniesieniu do korzystania przez nią z uprawnień w zakresie egzekwowania przepisów;

18.  podkreśla znaczenie zaangażowania na wszystkich poziomach administracyjnych, a także stowarzyszeń, we wdrażanie europejskiego modelu produkcji, zużycia i konsumpcji własnej energii opartego na źródłach odnawialnych; wzywa Komisję do zwiększenia wsparcia dla Porozumienia Burmistrzów, inicjatywy „Inteligentne miasta i gminy” oraz gmin w 100% opartych na odnawialnych źródłach energii, które pozwoli na wymianę wiedzy i najlepszych praktyk;

19.  zauważa, że zacieśnienie współpracy regionalnej w zakresie odnawialnych źródeł energii ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia dalszego rozwoju tych źródeł;

20.  z zadowoleniem odnosi się do faktu, że w 2013 r. dzięki wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych można było uniknąć wytworzenia około 388 mln ton brutto emisji CO2 i doprowadzić do zmniejszenia popytu na paliwa kopalne w UE o 116 Mtoe;

Odnawialne źródła energii na przyszłość

21.  podkreśla, że cele dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii należy ustanowić w sposób zgodny z celami klimatycznymi uzgodnionymi przez 195 krajów w Paryżu w grudniu 2015 r.; zwraca uwagę na propozycję Rady Europejskiej, aby cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych do roku 2030 wynosił co najmniej 27%; przypomina apel Parlamentu o to, by wiążące cele dotyczące udziału zużycia energii ze źródeł odnawialnych na poziomie co najmniej 30% realizowano za pomocą celów krajowych, aby zagwarantować pewność inwestycyjną i prawną; uważa, że w świetle niedawnego porozumienia COP21 pożądane jest znaczne zwiększenie poziomu ambicji; podkreśla, że jasne i ambitne cele w tym zakresie stanowią narzędzie poprawy pewności i zapewnienia UE wiodącej pozycji na szczeblu globalnym; wzywa Komisję, aby na okres do roku 2030 przedstawiła bardziej ambitny pakiet klimatyczno-energetyczny, zwiększający unijny cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych do co najmniej 30%, który to cel będzie wdrażany za pomocą indywidualnych celów krajowych;

22.  podkreśla znaczenie nowego prawodawstwa w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i struktury rynku energii w tworzeniu nowych ram prawnych dostosowanych do rozwoju odnawialnych źródeł energii w oparciu o solidne programy wsparcia i pełen udział technologii związanych z odnawialnymi źródłami energii w rynku;

23.  zdaje sobie sprawę, że obniżki podatków stanowią silną zachętę do przejścia z energii ze źródeł kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych, i wzywa Komisję do przeprowadzenia reformy dyrektywy w sprawie opodatkowania energii oraz zasad pomocy państwa, które uniemożliwiają pełne wykorzystanie tego rodzaju zachęt;

24.  podkreśla, że już uzgodnione cele na rok 2020 należy traktować jako minimalną podstawę podczas przeglądu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, tak aby państwa członkowskie nie mogły zejść poniżej swojego celu minimalnego na rok 2020 po jego upływie; podkreśla, że cele UE dotyczące odnawialnych źródeł energii na rok 2030 muszą być wspólnym osiągnięciem; podkreśla, że państwa członkowskie powinny opracować swoje plany krajowe w sposób terminowy oraz że Komisja potrzebuje silniejszych uprawnień nadzorczych, sięgających również poza rok 2020, a także odpowiednich narzędzi służących skutecznemu i terminowemu monitorowaniu oraz umożliwiających interwencję w przypadku środków przynoszących skutki przeciwne do zamierzonych; uważa, że takie monitorowanie będzie możliwe jedynie wówczas, gdy Komisja określi krajowe poziomy odniesienia dla państw członkowskich, do których będzie można porównywać ich postępy w zakresie wdrażania energii ze źródeł odnawialnych;

25.  podkreśla potencjał Europy w rozwoju energii ze źródeł odnawialnych i zwraca uwagę na znaczenie warunków długoterminowo sprzyjających wszystkim uczestnikom rynku;

26.  podkreśla ważny wkład energii ze źródeł odnawialnych w redukcję emisji dwutlenku węgla ogółem; zwraca uwagę na znaczenie rozwoju odnawialnych źródeł energii dla osiągnięcia celów uzgodnionych podczas konferencji COP21;

27.  podkreśla, że w uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie powinny mieć większą możliwość wykorzystania transferów statystycznych oraz tworzenia mechanizmów współpracy, aby zrealizować swoje cele, zgodnie z art. 6 dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii; podkreśla znaczenie współpracy między państwami członkowskimi, która przyczyniłaby się do optymalizacji systemów, zapewnienia sprawnych dostaw i zwiększenia oszczędności w obszarze energii ze źródeł odnawialnych; wzywa Komisję do zapewnienia państwom członkowskim dalszych zachęt, informacji, analizy kosztów i korzyści oraz wytycznych w tym zakresie;

28.  podkreśla, że potrzebny jest silny, solidny i przejrzysty system zarządzania, aby zapewnić realizację celu w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na 2030 r. przy należytym poszanowaniu kompetencji krajowych, jeżeli chodzi o określanie koszyka energetycznego, a zarazem umożliwić pełną demokratyczną kontrolę strategii polityki energetycznej; apeluje o intensywne powielanie obecnego sprawnie funkcjonującego systemu celów krajowych, planów krajowych dotyczących energii ze źródeł odnawialnych oraz sprawozdań dwuletnich; uważa, że elementy te należy włączyć do dyrektywy w sprawie energii ze źródeł odnawialnych, która musi zagwarantować odpowiedzialne, skuteczne i przejrzyste monitorowanie zobowiązań państw członkowskich i wdrażanie obowiązującego prawodawstwa unijnego w celu stworzenia podstaw sprawnie funkcjonującej unii energetycznej;

29.  zwraca uwagę na znaczenie wprowadzenia jednolitych, wiążących szablonów krajowych planów dotyczących polityki klimatyczno-energetycznej, aby zapewnić porównywalność, przejrzystość i przewidywalność dla inwestorów; uważa, że planowanie ścieżek i strategii politycznych w każdym państwie członkowskim musi w dalszym ciągu odbywać się z podziałem na sektory, technologie i źródła;

30.  apeluje do Komisji Europejskiej o wprowadzenie do prawodawstwa zasady przydziału uprawnień opartego na historycznym poziomie emisji w odniesieniu do elektrowni wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, aby zapobiec zmianom w programach wspierania energii ze źródeł odnawialnych ze skutkiem wstecznym i zagwarantować opłacalność istniejących zasobów;

31.  wzywa do usunięcia zbędnych barier biurokratycznych oraz do dokonywania inwestycji umożliwiających osiągnięcie do roku 2020 docelowego poziomu 10% w zakresie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych; podkreśla, że ściślejsza współpraca regionalna może przyczynić się do zapewnienia optymalizacji kosztów związanych z włączaniem odnawialnych źródeł energii oraz obniżenia kosztów dla konsumentów; przypomina, że już na wczesnych etapach ogromne znaczenie mają szerokie konsultacje społeczne i partycypacja społeczna w planowaniu nowych energetycznych projektów infrastrukturalnych przy uwzględnieniu warunków lokalnych; przypomina o znaczeniu doradztwa technicznego i ocen oddziaływania na środowisko w przypadku projektów dotyczących wytwarzania i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych;

32.  zauważa lukę między dostępnymi umiejętnościami a zmianami w popycie na rynku pracy w związku z rozwojem odnawialnych źródeł energii; podkreśla, że aktywne strategie edukacyjno-szkoleniowe i strategie na rzecz rozwoju umiejętności są kluczowe dla przejścia na zrównoważoną, zasobooszczędną gospodarkę; podkreśla znaczenie partnerów społecznych oraz organów publicznych w opracowywaniu programów na rzecz rozwoju umiejętności oraz programów szkoleń;

33.  podkreśla potrzebę odpowiedniego finansowania na szczeblu UE, np. przez wprowadzenie warunkowości do istniejących funduszy – „Horyzont 2020”, funduszy strukturalnych i spójności oraz Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych – jak i przez kompleksowe ograniczanie ryzyka inwestycji, aby zachęcać do szerokiego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii;

Energetyka społeczna i obywatelska

34.  uważa, że władze lokalne, społeczności, gospodarstwa domowe i osoby prywatne powinny stanowić trzon transformacji sektora energetycznego i należy je aktywnie wspierać, aby pomóc im stać się producentami i dostawcami energii na równi z innymi podmiotami na rynku energetycznym; w tym kontekście apeluje o wspólną, kompleksową definicję pojęcia „prosumenta” na szczeblu unijnym;

35.  uważa, że szczególnie ważne jest ustanowienie podstawowego prawa do samodzielnej produkcji energii i do konsumpcji własnej energii, a także do magazynowania i sprzedaży nadmiaru energii elektrycznej po uczciwych cenach;

36.  przypomina, że państwa członkowskie powinny – w oparciu o partycypację społeczną – rozwijać strategię na rzecz energetyki społecznej i obywatelskiej oraz przedstawiać w krajowych planach działania, w jaki sposób zamierzają promować małe i średnie projekty w zakresie energii odnawialnej oraz spółdzielnie energetyczne, a także jak zamierzają je uwzględnić w krajowych ramach prawnych, politykach wsparcia i zasadach dostępu do rynku;

37.  wzywa do dodania w treści znowelizowanej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii nowego rozdziału poświęconego energetyce społecznej i obywatelskiej, przewidującego usunięcie głównych barier rynkowych i administracyjnych oraz zapewnienie środowiska inwestycyjnego bardziej sprzyjającego samodzielnej produkcji oraz konsumpcji własnej energii ze źródeł odnawialnych;

38.  zauważa, że nie we wszystkich państwach wprowadzono dotąd odpowiednie procedury udzielania pozwoleń i procedury administracyjne w odniesieniu do wszystkich technologii; zwraca się do państw członkowskich o usunięcie barier administracyjnych i rynkowych ograniczających nowe zdolności do samodzielnej produkcji energii, o zastąpienie przewlekłych procedur udzielania zezwoleń wymogiem zwykłego powiadomienia oraz o wprowadzenie wydajnych punktów kompleksowej obsługi udzielających pozwoleń na realizację projektów, dostępu do sieci oraz fachowego wsparcia finansowego i technicznego, a także o zagwarantowanie prosumentom dostępu do mechanizmów alternatywnego rozstrzygania sporów; apeluje do Komisji o zapewnienie pełnego wdrożenia i pełnej ciągłości stosowania art. 13 (procedury administracyjne) i art. 16 (dostęp do sieci i ich działanie) obecnej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii po roku 2020;

39.  podkreśla znaczenie uwzględniania różnic między mikro-, małymi i dużymi producentami; podkreśla potrzebę zapewnienia odpowiednich warunków i narzędzi dla prosumentów (aktywnych konsumentów energii, takich jak gospodarstwa domowe (zarówno właściciele, jak i najemcy), instytucje i małe przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją energii ze źródeł odnawialnych samodzielnie lub zbiorowo w ramach spółdzielni, inne przedsiębiorstwa społeczne lub zrzeszenia), aby przyczynić się do transformacji sektora energetycznego i ułatwić im integrację na rynku energii; zaleca zmniejszenie do absolutnego minimum barier administracyjnych utrudniających rozwój nowych zdolności do samodzielnej produkcji energii, w szczególności przez usunięcie ograniczeń w dostępie do rynku i sieci; sugeruje skrócenie i uproszczenie procedur udzielania pozwoleń przez zastąpienie ich wymogiem zwykłego powiadomienia; sugeruje, że w wyniku zmiany dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii można by wprowadzić przepisy szczególne w celu usunięcia barier i wsparcia gminnych/spółdzielczych systemów energetycznych poprzez punkty kompleksowej obsługi udzielające pozwoleń na realizację projektów oraz fachowego wsparcia finansowego i technicznego; zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystania odstępstw de minimis przewidzianych w wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią, aby małe i średnie projekty nadal mogły korzystać z dynamicznych taryf gwarantowanych, wyłączających je ze złożonych procedur aukcji;

40.  podkreśla znaczenie partycypacji społecznej we wspieraniu od najwcześniejszych etapów przyjaznych dla środowiska projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, przy uwzględnieniu warunków lokalnych;

41.  podkreśla potrzebę osiągnięcia – dzięki odpowiednim uregulowaniom rynkowym – równowagi między rozwojem scentralizowanej i rozproszonej produkcji energii celem zadbania o to, by konsumenci, których nie stać na bycie prosumentami, nie byli dyskryminowani; podkreśla potrzebę zapewnienia udogodnień technicznych i administracyjnych służących zbiorowemu zarządzaniu produkcją energii; podkreśla, że samodzielna produkcja energii i odnawialne źródła energii nie są podstawową przyczyną wyższych kosztów energii w Europie;

42.  podkreśla fakt, że poświęcenie większej uwagi wdrażaniu efektywności energetycznej we wszystkich sektorach pomoże UE w zwiększeniu swojej konkurencyjności i opracowywaniu innowacyjnych i opłacalnych rozwiązań w zakresie oszczędzania energii;

43.  podkreśla korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne zintegrowanego podejścia do energii oraz potrzebę promowania synergii między elektrycznością, ogrzewaniem i chłodzeniem oraz sektorami transportu; ponadto zwraca się do Komisji o ocenę możliwości uzupełnienia źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji elastycznymi źródłami energii ze źródeł odnawialnych i sposobów uwzględnienia tego w planowaniu energetycznym oraz projektowaniu programów wsparcia;

Energia elektryczna

44.  podkreśla, że produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych powinna być zintegrowana z systemami dystrybucji energii elektrycznej na wszystkich szczeblach, a także z systemami przesyłu, mając na uwadze zmiany w kierunku bardziej elastycznego rozproszonego modelu produkcji energii, który uwzględnia rynek;

45.  podkreśla, że odnawialne źródła energii o przewidywalnej charakterystyce produkcji, takie jak elektrownie wodne, które można szybko uruchomić i które są przyjazne dla środowiska, stanowią sposób na wsparcie integracji rynkowej odnawialnych źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji;

46.  apeluje o przyjęcie zintegrowanego podejścia do polityki energetycznej, obejmującego rozwój i regulację sieci energetycznej, magazynowanie energii, zarządzanie popytem, udoskonalenia w zakresie efektywności energetycznej oraz zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii; podkreśla, że należy unikać wyboru technologii niezgodnych z zasadą dekarbonizacji;

47.  zauważa, że integracja rynkowa wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych wymaga elastyczności rynków, zarówno po stronie podaży, jak i popytu, a to z kolei wymaga budowy, modernizacji i adaptacji sieci energetycznych i opracowania nowych technologii magazynowania;

48.  podkreśla, że elektryfikacja zarówno systemów ogrzewania, jak i chłodzenia, transportu i innych sektorów ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia szybkiego i wydajnego przejścia na odnawialne źródła energii;

49.  podkreśla, że do czasu uelastycznienia się systemu energii elektrycznej konieczny jest priorytetowy dostęp i przesył energii ze źródeł odnawialnych, aby promować modernizację sieci energetycznej oraz wspierać wdrażanie magazynowania i reagowanie na zapotrzebowanie; apeluje do Komisji o wystąpienie z wnioskami w sprawie wzmocnienia i doprecyzowania zasad priorytetowego dostępu i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych w okresie po roku 2020; podkreśla, że możliwość stopniowego wycofywania priorytetowego dostępu i przesyłu należy ocenić podczas śródokresowego przeglądu przyszłej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, który ma nastąpić do roku 2024;

50.  podkreśla, że należy utrzymać i wzmacniać priorytetowy dostęp do sieci i przesył energii ze źródeł odnawialnych zgodnie z obecną dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii; apeluje o wprowadzenie ram prawnych na okres po 2020 r. zapewniających odpowiednią rekompensatę z tytułu ograniczeń produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych;

51.  odnotowuje strategię Komisji na rzecz wzmocnienia mechanizmów reagowania na zapotrzebowanie; podkreśla, że nie powinno to prowadzić do dodatkowych obciążeń dla obywateli ani do wzrostu kosztów energii dla konsumentów; podkreśla, że mechanizmy reagowania na zapotrzebowanie mogą stanowić okazję do ograniczenia kosztów energii, a udział w mechanizmach reagowania na zapotrzebowanie lub dynamicznego ustalania cen zawsze powinien mieć ściśle dobrowolny charakter;

52.  uważa, że opracowanie rozwiązań w zakresie magazynowania energii będzie stanowić konieczny element rozwoju i integracji znacznych ilości energii ze źródeł odnawialnych, co pomoże w zrównoważeniu sieci energetycznej i zapewnieniu środków przechowywania nadmiaru wytwarzanej energii ze źródeł odnawialnych; apeluje o dokonanie przeglądu obecnych ram prawnych, tak aby promować wdrażanie systemów magazynowania energii i usunąć istniejące bariery;

53.  podkreśla, że problem wąskich gardeł energetycznych nadal utrudnia swobodny przepływ energii ze źródeł odnawialnych przez granice państw członkowskich i spowalnia postępy w ustanawianiu prawdziwego wewnętrznego rynku energii w Unii Europejskiej;

54.  podkreśla, że należy wzmocnić pozycję konsumentów i zapewnić im odpowiednie zachęty do udziału w rynkach energii; zwraca uwagę, że dynamiczne ceny rynkowe, które internalizują koszty społeczne i środowiskowe, powinny być ukierunkowane na wywołanie odpowiednich reakcji popytowych ze strony konsumentów i uruchomienie niezbędnej produkcji, a także ułatwienie inteligentnego i wydajnego zużycia; zaleca Komisji, aby dokonała dalszej analizy ich wpływu na różne grupy konsumentów;

55.  podkreśla, że niektórzy konsumenci mają sztywne wzorce zużycia energii i mogą negatywnie odczuć skutki rozszerzonych mechanizmów wspierania efektywności w oparciu o cenę; podkreśla w tym kontekście znaczenie realizowania w państwach członkowskich strategii politycznych na rzecz efektywności energetycznej, które koncentrują się na konsumentach znajdujących się w trudnej sytuacji;

56.  uważa, że powinny istnieć jasne unijne ramy regulacyjne dotyczące konsumpcji własnej energii ze źródeł odnawialnych oraz wspólnot/spółdzielni w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych, które to ramy będą uwzględniać wszystkie korzyści przy opracowywaniu mechanizmów płatności za sprzedaż nadwyżek produkcji, dostęp do sieci energetycznej i jej wykorzystanie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały samodzielne wytwarzanie energii oraz tworzenie i wzajemne łączenie lokalnych sieci dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, które będą uzupełnieniem krajowej polityki energetycznej; podkreśla, że prosumenci powinni mieć prawo dostępu do sieci energetycznej i rynku energii po uczciwych cenach i nie powinni być obciążani dodatkowymi podatkami czy opłatami; wyraża zaniepokojenie z powodu inicjatyw podejmowanych przez niektóre państwa członkowskie, a zmierzających do stworzenia przeszkód utrudniających konsumpcję i produkcję własną;

57.  nalega na państwa członkowskie, aby lepiej wykorzystywały energię cieplną i chłodniczą ze źródeł geotermalnych;

Ogrzewanie i chłodzenie

58.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie strategii w zakresie ogrzewania i chłodzenia, podkreśla jednak brak postępów oraz niskie poziomy docelowe, jeżeli chodzi o wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu, zwłaszcza w budynkach; podkreśla ogromne możliwości dalszych postępów, jeżeli chodzi o wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych do ogrzewania i chłodzenia; zwraca uwagę, że sektor ogrzewania i chłodzenia odpowiada za połowę zużycia energii końcowej w UE, przez co odgrywa zasadniczą rolę w osiąganiu celów UE w zakresie klimatu i odnawialnych źródeł energii; dostrzega korzyści płynące ze zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w sektorze ogrzewania i chłodzenia; podkreśla, że dzięki większej elastyczności infrastruktury ciepłowniczej i magazynowania energii cieplnej można łatwiej wykorzystywać odnawialne źródła energii o nieprzewidywalnych zdolnościach produkcyjnych przez magazynowanie energii w formie ciepła, co przynosi doskonałe zwroty z inwestycji i daje szansę na poprawę jakości zatrudnienia na szczeblu lokalnym; wzywa Komisję, aby zlikwidowała luki regulacyjne w pakiecie legislacyjnym dotyczącym energii ze źródeł odnawialnych po roku 2020;

59.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie ogrzewania i chłodzenia z lutego 2016 r.; przypomina, że działania w sektorze ogrzewania i chłodzenia mogą w sposób znaczący przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego (zważywszy, że 61% gazu importowanego do Unii Europejskiej wykorzystuje się w budynkach, głównie w celach grzewczych), na przykład przez rozwój lokalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych stanowiących skuteczny środek wprowadzenia zrównoważonego ogrzewania na szeroką skalę do miast, ponieważ mogą jednocześnie dostarczać ogrzewanie pochodzące z różnych źródeł i niekoniecznie zależą od wyłącznie jednego źródła;

60.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący strategii w zakresie ogrzewania i chłodzenia, w którym podkreślono potrzebę stopniowego wycofywania paliw kopalnych, które nadal odpowiadają za 75 % energii zużywanej w tym sektorze, oraz zastąpienia ich w całości środkami zapewniającymi efektywność energetyczną, które stanowią naszą główną szansę na zmniejszenie wykorzystania paliw kopalnych, oraz energią ze źródeł odnawialnych;

61.  wzywa do podjęcia dalszych działań na rzecz wykorzystania pozostałego znacznego potencjału energii ze źródeł odnawialnych w sektorach grzewczym i chłodniczym, aby w pełni osiągnąć cele wyznaczone na 2020 r.; wzywa Komisję, aby w ramach pakietu legislacyjnego dotyczącego energii ze źródeł odnawialnych po roku 2020 zlikwidowała luki regulacyjne w tych sektorach;

62.  zauważa, że obecnie biomasa jest najszerzej wykorzystywanym odnawialnym źródłem energii do celów grzewczych, odpowiadającym za ok. 90% ogrzewania ze źródeł odnawialnych; zwraca uwagę, że odgrywa ona kluczową rolę w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza w kontekście zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego w sposób zrównoważony;

63.  podkreśla potrzebę ułatwienia przejścia na efektywne energetycznie urządzenia grzewcze wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, przy jednoczesnym zapewnieniu adekwatnego wsparcia oraz rozszerzonego zakresu informacji i pomocy dla obywateli dotkniętych ubóstwem energetycznym;

64.  podkreśla potrzebę kompleksowej i skutecznej definicji chłodzenia wykorzystującego odnawialne źródła energii;

65.  podkreśla potrzebę modernizacji i zwiększenia wydajności systemów ciepłowniczych i chłodniczych, ponieważ sieci ciepłownicze i chłodnicze mogą zużywać i magazynować energię elektryczną ze źródeł odnawialnych, a następnie rozprowadzać ją do budynków i zakładów przemysłowych, zwiększając poziom wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu;

66.  podkreśla potencjał grup prosumentów, obejmujących gospodarstwa domowe, mikro- i małe przedsiębiorstwa, spółdzielnie i organy samorządu terytorialnego, dla ustanawiania zbiorowych systemów energetycznych, np. systemów grzewczych zapewniających efektywne kosztowo ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, a także dla zapewnienia synergii między efektywnością energetyczną a energią ze źródeł odnawialnych;

67.  uważa, że należy wzmocnić synergię między dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii, dyrektywą w sprawie efektywności energetycznej i dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, aby zwiększyć wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu;

68.  zauważa, że projekty w zakresie efektywności energetycznej w ogrzewaniu i chłodzeniu stanowią ważne narzędzia dla zapewnienia stabilnych i przewidywalnych wzorców zużycia energii i zwalczania ubóstwa energetycznego;

Transport

69.  odnotowuje istotne zaległości w dążeniu do celu wynoszącego 10 % energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020 w sektorze transportu, wynikające częściowo z trudności w realizacji opartej na biopaliwach strategi dotyczącej odnawialnych źródeł energii dla transportu; przypomina, że transport jest jedynym sektorem w UE, w którym zanotowano wzrost emisji gazów cieplarnianych od 1990 r.; wskazuje, że odnawialne źródła energii mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonej mobilności; apeluje do państw członkowskich o zwiększenie wysiłków na rzecz wdrożenia zrównoważonych środków w sektorze transportu, takich jak ograniczanie popytu, przejście na bardziej zrównoważone środki transportu, poprawa efektywności energetycznej oraz elektryfikacja sektora transportu; wzywa Komisję do opracowania ram prawnych wspierających wykorzystanie pojazdów elektrycznych napędzanych energią elektryczną ze źródeł odnawialnych, a także do udoskonalenia , ram prawnych, tak by oferowały perspektywy rozwoju biopaliw o wysokiej efektywności pod względem emisji gazów cieplarnianych, z uwzględnieniem pośredniej zmiany użytkowania gruntów w okresie po 2020 r.;

70.  wzywa do utrzymania i zwiększenia częściowego wykorzystania WPR do wspierania inwestycji na rzecz produkcji i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze rolnictwa;

71.  szacuje, że transport odpowiada za ponad 30% całkowitego zużycia energii w Europie oraz że 94% transportu opiera się na produktach ropopochodnych; uważa w związku z tym, że działania na rzecz zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu muszą być ambitne i mieć jasny związek z dekarbonizacją sektora transportu;

72.  zwraca się do Komisji o przedstawienie ambitnych środków przyspieszenia dekarbonizacji transportu, w tym za pomocą paliw odnawialnych, zwiększonej elektryfikacji i rozszerzonej efektywności energetycznej, oraz o intensyfikację działań promujących rozwój technologii i innowacji w tych obszarach;

73.  dostrzega znaczenie elektryfikacji sektora transportu dla dekarbonizacji gospodarki i apeluje do Komisji o opracowanie uregulowań ramowych zachęcających do korzystania z pojazdów elektrycznych napędzanych energią elektryczną ze źródeł odnawialnych, co ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów na rok 2030;

74.  oczekuje na przedstawienie przez Komisję w czerwcu 2016 r. strategii w zakresie dekarbonizacji sektora transportu i podkreśla w tym kontekście, że należy promować zwiększenie korzystania z energii ze źródeł odnawialnych, aby zapewnić aktywny wkład sektora transportu w osiągnięcie celów na rok 2020;

75.  z zadowoleniem przyjmuje postępy w opracowywaniu nowych biopaliw i silników w wyniku projektów ukończonych w ramach Wspólnego Przedsiębiorstwa „Czyste niebo”;

76.  podkreśla znaczenie opracowania biopaliw nowej generacji wykorzystujących biomasę lub odpady;

77.  zwraca uwagę na potrzebę poprawy otoczenia regulacyjnego i warunków długoterminowych w celu wspierania rozwoju energii ze źródeł odnawialnych w transporcie morskim i lotniczym;

78.  podkreśla potrzebę przesunięcia modalnego w sektorze transportu, aby realizować przepisy i strategie dotyczące mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym intermodalności, zrównoważonych systemów logistycznych, zarządzania mobilnością i zrównoważonych strategii dla obszarów miejskich, które zmieniają zużycie energii w transporcie na rzecz źródeł odnawialnych i/lub minimalizują ogólne zużycie energii, zachęcając do bardziej aktywnych modeli podróżowania, rozwijając i wdrażając rozwiązania z zakresu inteligentnych miast i wspierając ekologiczną mobilność miejską i odpowiednie miejskie planowanie przestrzenne; apeluje do państw członkowskich i UE o promowanie przesunięcia modalnego w zakresie przewozów pasażerskich i towarowych z transportu drogowego i lotniczego na transport kolejowy i morski; apeluje do Komisji o dokonanie oceny potencjału technologii trolejbusów towarowych;

79.  apeluje do instytucji unijnych, aby w celu wykazania swojego zdecydowanego zaangażowania w rozwój energii ze źródeł odnawialnych rozwinęły własne zdolności produkcji energii ze źródeł odnawialnych, aby pokryć zapotrzebowanie energetyczne własnych budynków publicznych; podkreśla, że do czasu uzyskania takich zdolności produkcyjnych instytucje UE powinny nabywać na własne potrzeby energię ekologiczną;

80.  podkreśla, że zwiększenie udziału transportu pieszego, rowerowego i współdzielenia pojazdów oraz systemy transportu publicznego mają kluczowe znaczenie dla ograniczania i unikania uzależnienia UE od ropy naftowej, a przez to dla ograniczania emisji gazów cieplarnianych;

81.  podkreśla potencjał systemów rowerowych i infrastruktury rowerowej dla zwiększenia zrównoważonego charakteru transportu miejskiego;

82.  podkreśla, że zwiększenie elektryfikacji systemów transportu może przyczynić się do ograniczenia emisji i wnieść wkład w gospodarkę niskoemisyjną;

Kryteria zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do biopaliw i biopłynów

83.  wzywa Komisję, aby ze względu na konieczność zwiększenia synergii i spójności polityki europejskiej ustanowiła kryteria zrównoważonego rozwoju bioenergii, z uwzględnieniem szczegółowej oceny funkcjonowania istniejących strategii UE w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym; przypomina, że zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego UE należy osiągnąć przez zrównoważone wykorzystanie własnych surowców, zgodnie z celem polegającym na poprawie efektywności korzystania z zasobów;

84.  zaleca ostrożność w związku z tendencją do coraz większego wykorzystywania biomasy leśnej jako głównego odnawialnego źródła energii w UE, gdyż może to wywierać szkodliwe skutki dla klimatu i środowiska, jeżeli biomasa ta nie będzie pozyskiwana w sposób zrównoważony i należycie uzasadniony; zauważa, że skutki klimatyczne bioenergii muszą być brane pod uwagę w perspektywie długoterminowej ze względu na długie okresy powrotu wycinanych lasów do równowagi;

85. zauważa, że bioenergia stanowi już 60% energii ze źródeł odnawialnych w Europie, a jej wykorzystanie prawdopodobnie jeszcze wzrośnie; podkreśla konieczność pilnego wyjaśnienia skutków cieplarnianych różnych zastosowań biomasy leśnej do celów energetycznych, a także potrzebę wskazania zastosowań, które mogą przynieść największe korzyści z punktu widzenia łagodzenia zmiany klimatu w perspektywie czasowej stosownej dla danej strategii politycznej;

86.  podkreśla, że produkcja biopaliw nie powinna zakłócać produkcji żywności ani naruszać bezpieczeństwa żywnościowego; uważa jednak, że wyważona polityka promująca zwiększenie plonów upraw takich jak pszenica, kukurydza, buraki cukrowe i słoneczniki zapewniłaby surowce do produkcji biopaliw, biorąc pod uwagę pośrednią zmianę użytkowania gruntów, co dałoby europejskim rolnikom stabilne dochody, przyciągnęłoby inwestorów na obszary wiejskie i wpłynęłoby na tworzenie miejsc pracy na tych obszarach, pomogłoby rozwiązać problem Europy z ciągłym niedostatkiem wysokobiałkowej (niemodyfikowanej genetycznie) paszy dla zwierząt, a także zmniejszyłoby uzależnienie Europy od importu paliw kopalnych; uważa, że w przypadkach nadwyżek takich produktów rolnych na rynku, produkcja biopaliw i bioetanolu stanowiłaby tymczasowy rynek zbytu, który pozwoliłby utrzymać zrównoważone ceny zakupu, chroniłby dochody rolników podczas kryzysów i służyłby za mechanizm stabilizacji rynków; podkreśla, że należy zachęcać do udostępniania leżących odłogiem gruntów rolnych, które nie są wykorzystywane do produkcji żywności, do produkcji bioenergii, w celu osiągnięcia krajowych i europejskich celów w dziedzinie energii odnawialnej;

87.  uważa, że odchody zwierzęce mogą być cennym źródłem biogazu przez wykorzystanie technik przetwarzania odchodów zwierzęcych, takich jak fermentacja, i podkreśla przy tym, jak ważne jest, aby taka opcja była opłacalna dla rolników;

88.  zachęca państwa członkowskie i Komisję do propagowania znaczenia, jakie ma zrównoważona gospodarka leśna, a tym samym biomasa leśna jako jeden z głównych surowców odnawialnych UE, dla osiągnięcia celów w zakresie energetyki; zwraca uwagę na rosnące zapotrzebowanie na biomasę leśną, co oznacza, że należy jeszcze bardziej wzmacniać i promować zrównoważoną gospodarkę leśną, zgodnie z strategią leśną UE, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla różnorodności biologicznej oraz ekosystemowej funkcji lasów, w tym absorpcji CO2 z atmosfery; podkreśla w związku z tym potrzebę zrównoważonego wykorzystania zasobów uprawianych w UE i przywożonych z państw trzecich, mając na uwadze bardzo długi okres regeneracji drewna;

89.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

• [1]  Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16.
• [2]  Dz.U L 347 z 20.12.2013, s. 81.
• [3]  Dz.U. L 239 z 15.9.2015, s. 1.
• [4]  Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0094.
• [5]  Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0359.
• [6]  Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0445.
• [7]  Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0444.

UZASADNIENIE

Rozwój energii ze źródeł odnawialnych wymaga nowego podejścia, w którym stanowiłyby one główny filar modelu energetycznego Unii Europejskiej. Naszym fundamentalnym obowiązkiem jest przeciwdziałanie zmianie klimatu, co stanowi historyczne zadanie, któremu musimy stawić czoła. Musimy też zmniejszyć uzależnienie od zasobów energetycznych pochodzących z innych części świata, jeśli chcemy wzmacniać nasz własny model produkcji i generować wysokiej jakości miejsca pracy, a także być pionierami rozwoju technologii strategicznych dla transformacji energetyki.

Przejście do zrównoważonego modelu produkcji energii stanowi priorytet społeczny, którego nie można rozpatrywać jedynie z punktu widzenia rynku. Musimy zrozumieć, że regulacja i demokratyczne uczestnictwo są konieczne do uniknięcia poważnych społecznych i środowiskowych efektów zewnętrznych. Musimy zapobiec sytuacji, w której to oligopole energetyczne decydowałyby o przyszłości energii dla Europy.

UE opracowała instrument prawny służący osiągnięciu tych celów; jest to dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii (2009/28/WE). Wraz z nią Unia rozpoczęła proces przekształcania koszyka energetycznego państw członkowskich. Ten instrument prawny, dzięki wiążącym celom oraz jasnym normom nadzoru i kontroli, umożliwił utworzenie ram prawnych sprzyjających rozwojowi sektora energii ze źródeł odnawialnych, przyczyniając się do wzrostu tego zróżnicowanego wewnętrznie sektora. Publiczne środki wsparcia umożliwiły uzyskanie wysokiego poziomu osiągania celów w wielu państwach członkowskich: jeśli jednak chcemy spełnić cele wyznaczone na rok 2020 i kolejne lata, konieczny jest jednak ambitny impuls polityczny.

Mamy krytyczny stosunek do niektórych aspektów odziedziczonych przez nas ram prawnych służących wspieraniu odnawialnych źródeł energii. Bez wątpienia postawienie na biopaliwa w transporcie – zamiast zainicjowania głębokiej refleksji na temat braku koordynacji i całościowego planowania w dziedzinie logistyki i polityk miejskich, tak aby stały się one rzeczywiście zrównoważone – miało silnie negatywny wpływ na produkcję żywności.

Regulacja tego sektora na szczeblu unijnym musi rozwiązać liczne problemy, które hamują jego rozwój, sprzyjać inwestycjom publicznym, kontroli demokratycznej i zapewnieniu stabilnych ram dla inwestycji, które ułatwiłyby wspólne, demokratyczne zarządzanie energią, aby zapewnić w pełni suwerenny, wydajny i ekologiczny model energetyczny na rok 2050.

OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (29.4.2016)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

Sprawozdanie z postępów w dziedzinie energii odnawialnej
(2016/2041(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*): Marijana Petir

(*)  Zaangażowana komisja – art. 54 Regulaminu

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  uważa, że ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, a zatem wypełnienie porozumienia z Paryża z 2015 r., zależy również od osiągnięcia celów polityki klimatyczno-energetycznej UE w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla w związku z tym, że konieczna jest kontynuacja odnośnej polityki w oparciu o silne, jasne i stabilne, długoterminowe ramy regulacyjne obejmujące wiążące cele dotyczące odnawialnych źródeł energii, które będą spójne z najskuteczniejszymi działaniami na rzecz osiągnięcia długoterminowych (2050 r.) celów klimatycznych Unii; podkreśla, że bieżąca strategia energetyczna i cele energetyczne do roku 2020 są niewystarczające, aby osiągnąć cel w zakresie dekarbonizacji założony na 2050 r. i w związku z tym zwraca się do Komisji, aby przedstawiła ambitniejszy pakiet klimatyczno-energetyczny do 2030 r., w którym docelowy poziom udziału energii ze źródeł odnawialnych w UE, który powinien zostać osiągnięty za pomocą indywidualnych celów krajowych, podniesiony zostanie do co najmniej 30%;

2.  z zadowoleniem odnosi się do faktu, że w 2013 r. dzięki wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych można było uniknąć wytworzenia około 388 mln ton brutto emisji CO₂ i doprowadzić do zmniejszenia popytu na paliwa kopalne w UE o 116 Mtoe;

3.  uważa, że porozumieniu z Paryża (COP 21) muszą towarzyszyć krajowe plany emisji zawierające jasno określone, możliwe do sprawdzenia zobowiązania dotyczące emisji i energii, zapewniające dotrzymanie zobowiązania do zapobieżenia globalnemu ociepleniu przekraczającemu 2°C;

4.  z zadowoleniem przyjmuje postępy w kierunku osiągnięcia unijnego celu zakładającego, że udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto wyniesie do 2020 r. 20%, w szczególności w sektorach produkcji energii elektrycznej; wzywa do podjęcia dalszych działań na rzecz wykorzystania pozostałego znacznego potencjału energii ze źródeł odnawialnych w sektorach grzewczym i chłodniczym, aby w pełni osiągnąć cele wyznaczone na 2020 r.; wzywa Komisję, aby w ramach pakietu legislacyjnego dotyczącego energii ze źródeł odnawialnych po roku 2020 zlikwidowała luki regulacyjne w tych sektorach;

5.  nalega na państwa członkowskie, aby lepiej wykorzystywały energię cieplną i chłodniczą ze źródeł geotermalnych;

6.  wzywa państwa członkowskie, aby wytwarzały lokalnie energię cieplną i chłodniczą w scentralizowanych punktach na obszarach miejskich i wykorzystywały dostępne ciepło odpadowe w systemach lokalnego ogrzewania;

7.  z zadowoleniem przyjmuje postępy państw członkowskich na drodze do osiągnięcia konkretnych celów krajowych w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych oraz zachęca państwa członkowskie, w których postęp jest wolniejszy, do intensyfikacji działań, aby terminowo osiągnąć wyznaczone cele; oczekuje, że ramy zarządzania dla unii energetycznej na okres po roku 2020 będą ambitne, wiarygodne, przejrzyste i demokratyczne oraz że będą w pełni angażować Parlament, aby zapewnić osiągnięcie ambitnych celów klimatyczno-energetycznych wyznaczonych na 2030 r. oraz zagwarantować równe warunki działania i stabilne warunki regulacyjne, które zwiększają zaufanie inwestorów; zachęca państwa członkowskie, aby wdrożyły i utrzymywały stabilny system zachęt, który pozwoli na pewny napływ inwestycji i finansowania w sektorze energii ze źródeł odnawialnych;

8.  uważa, że osiągnięte postępy pokazują zalety unijnej polityki w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych opartej na wiążących celach krajowych, o którą wielokrotnie apelował Parlament Europejski i która daje sektorowi i inwestorom długoterminową pewność, niezbędną dla inwestycji w moce wytwórcze oraz w infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną;

9.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby dążyły do osiągnięcia celów wyższych niż cele ujęte w dyrektywie 2009/28/WE w sprawie odnawialnych źródeł energii w świetle bardziej ambitnych zobowiązań podjętych w porozumieniu z Paryża oraz w związku z tym, że suma wszystkich wkładów ustalonych na szczeblu krajowym przedstawionych dnia 30 października 2015 r. nadal prowadzi do wzrostu globalnego ocieplenia o 2,7^oC pod koniec bieżącego stulecia;

10.  wyraża zaniepokojenie dotyczące wszystkich obszarów wskazanych w komunikacie Komisji, których wartości procentowe w odniesieniu do celów na 2020 r. są wciąż znacząco niższe niż ogólne odnotowane postępy, oraz zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby podjęły zdecydowane działania w odniesieniu do kluczowych obszarów technologicznych;

11.  popiera środki przyjęte przez niektóre państwa członkowskie w celu udoskonalenia mechanizmów wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, które w większej mierze ukierunkowują te mechanizmy na stopniowe wchodzenie na rynek, uwzględniają dojrzałość poszczególnych technologii i umożliwiają konsumentom czerpanie korzyści z postępu technologicznego;

12.  wzywa państwa członkowskie, aby w pełni wykorzystały możliwości, jakie dają przewidziane w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii mechanizmy współpracy polegające na statystycznych transferach nadwyżek w celu osiągnięcia założonych na 2020 r. celów krajowych oraz wypracowania modeli energetycznych kładących silny nacisk na energię ze źródeł odnawialnych; podkreśla, że zacieśniona współpraca między państwami członkowskimi przyczyniłaby się do zapewnienia sprawnej dostawy energii ze źródeł odnawialnych do głównych ośrodków zużycia energii w UE; zachęca państwa członkowskie do opracowania dodatkowych programów zapewniających wyższą konkurencyjność tego rodzaju energii;

13.  zwraca uwagę, że każde państwo członkowskie ma prawo wybrać te odnawialne źródła energii, które najlepiej odpowiadają jego charakterystyce geograficznej i środowiskowej; przypomina, że bioenergia odegra znaczącą rolę w dekarbonizacji UE; wzywa państwa członkowskie, aby nadały priorytet tym odnawialnym źródłom energii i technologiom, które dzięki poprawie jakości powietrza w najmniejszym stopniu negatywnie oddziałują na środowisko i różnorodność biologiczną, na prawa człowieka i zdrowie publiczne, a jednocześnie wykorzystują zalety szczególnego potencjału lokalnego i regionalnego dla osiągnięcia pozytywnego efektu dzięki odnawialnym źródłom energii, z uwzględnieniem racjonalnego pod względem kosztów dążenia do osiągnięcia celów w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych; wzywa do przyjęcia środków zapewniających poprawę planowania procesu wprowadzania energii ze źródeł odnawialnych, w tym planowania przestrzennego i oceny skutków środowiskowych, przy pełnym poszanowaniu prawa europejskiego i przepisów krajowych oraz zasad sprawnego funkcjonowania rynku energii;

14.  podkreśla, że działalność w zakresie badań i rozwoju odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju odnawialnych źródeł energii; zwraca się do Komisji, aby wspierała działalność w zakresie badań i rozwoju w dziedzinie odnawialnych źródeł energii (w tym paliw alternatywnych oraz energii geotermalnej i energii mórz i oceanów), jej magazynowania i powiązanych innowacji produktowych w celu zwiększenia konkurencyjności unijnego sektora energii ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie zadbała o to, by MŚP mogły także skorzystać z finansowania badań i innowacji produktowej; jest zdania, że w śródokresowym przeglądzie programu „Horyzont 2020” należy przeznaczyć większe środki finansowe na odnawialne źródła energii nowej generacji, między innymi te, które obecnie są niedoceniane;

15.  uważa, że nowe systemy wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, takie jak własna produkcja energii, w połączeniu z nowymi technologiami mogą w znacznej mierze przyczynić się do osiągnięcia celów w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych, przy uwzględnieniu wszystkich płynących stąd korzyści podczas opracowywania mechanizmów wynagradzania za sprzedaną nadwyżkę produkcji i za korzystanie z sieci; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały wytwarzanie energii na własne potrzeby oraz tworzenie i wzajemne łączenie lokalnych sieci dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, które będą uzupełnieniem krajowej polityki energetycznej; opowiada się za zwiększeniem udziału konsumentów – obywateli i przedsiębiorców – w lokalnym wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych w celu łagodzenia zmiany klimatu;

16.  jest zdania, że energia ze źródeł odnawialnych może zwiększyć świadomość konsumentów, jeśli chodzi o własne zużycie energii, a tym samym przyczynić się do osiągnięcia celu polegającego na utworzeniu unii energetycznej ukierunkowanej na konsumenta, oraz że może zwiększyć poziom zatrudnienia, również na obszarach o małej gęstości zaludnienia; podkreśla potrzebę zniesienia barier gospodarczych, regulacyjnych i administracyjnych, aby umożliwić konsumentom kontrolowanie własnego zużycia energii, zachęcać ich do inwestowania w odnawialne zdecentralizowane źródła energii oraz chronić ich przed ubóstwem energetycznym;

17.  wzywa państwa członkowskie do opracowania jak najbardziej zbliżonych przepisów sprzyjających tworzeniu zdecentralizowanych systemów produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, a zwłaszcza stymulujących własną produkcję energii, zarówno przez osoby prywatne, jak i przez społeczności, dzięki wprowadzeniu systemów bilansu netto;

18.  wskazuje na potrzebę inwestycji i kredytów ze środków publicznych w celu modernizacji sieci elektroenergetycznych i dostosowania ich w taki sposób, by mogły odbierać energię elektryczną wytworzoną z wykorzystaniem znajdujących się na miejscu, rozproszonych odnawialnych źródeł energii;

19.  podkreśla, że finansowanie rozwoju wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych pociąga za sobą niewspółmierne koszty dla konsumentów; uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny zatem opracować nowe metody finansowania opierające się na konkurencyjnych mechanizmach przetargowych i aukcjach oraz zapewnić inwestorom większą pewność przez wyłączenie środków obowiązujących z mocą wsteczną;

20.  kładzie nacisk na konieczność dekarbonizacji sektorów ciepłownictwa, klimatyzacji i transportu w drodze elektryfikacji;

21.  podkreśla, że jedną trzecią poziomu ustanowionego przez UE na rok 2020 w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu można by osiągnąć, wykorzystując biogaz otrzymywany z odpadów organicznych, a około 2% w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych można by osiągnąć, gdyby wszystkie odpady organiczne poddawane były fermentacji beztlenowej; z tego powodu oraz w celu pobudzenia przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której odpady uznaje się za nowe zasoby, zasadnicze znaczenie ma wprowadzenie do 2020 r. we wszystkich państwach członkowskich UE obowiązku selektywnego zbierania bioodpadów;

22.  wzywa do utrzymania i zwiększenia częściowego wykorzystania WPR do wspierania inwestycji na rzecz produkcji i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze rolnictwa;

23.  wyraża zaniepokojenie brakiem postępów na drodze do osiągnięcia unijnego celu zakładającego 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu oraz zwraca uwagę na znaczenie, jakie ma osiągnięcie tego celu z punktu widzenia redukcji poziomu emisji gazów cieplarnianych oraz ograniczenia uzależnienia UE od importu energii; wzywa państwa członkowskie do intensyfikacji działań, aby osiągnąć ten cel w odpowiednim czasie; przypomina, że transport jest jedynym sektorem w UE, w którym zanotowano wzrost emisji gazów cieplarnianych od 1990 r.; wskazuje, że odnawialne źródła energii mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonej mobilności; uważa elektryfikację transportu za jedną z najskuteczniejszych metod zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i redukcji emisji w sektorze transportu; wzywa Komisję, aby zastanowiła się nad wyznaczeniem ambitnego celu dotyczącego wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu, a także aby udoskonaliła ramy prawne oferujące perspektywy rozwoju biopaliw o wysokiej efektywności pod względem emisji gazów cieplarnianych, z uwzględnieniem pośredniej zmiany użytkowania gruntów w okresie po 2020 r., oraz aby stwarzając odpowiednie zachęty do stosowania tych biopaliw, przyczyniła się do tworzenia zielonych miejsc pracy oraz zapobiegła negatywnym skutkom pośredniej zmiany użytkowania gruntów;

24.  wzywa Komisję, aby ze względu na konieczność zwiększenia synergii i spójności polityki europejskiej ustanowiła kryteria zrównoważonego rozwoju bioenergii, z uwzględnieniem szczegółowej oceny funkcjonowania już istniejących strategii UE w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym; przypomina, że zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego UE należy osiągnąć przez zrównoważone wykorzystanie potencjału własnych surowców, zgodnie z celem polegającym na poprawie efektywności korzystania z zasobów;

25.  zaleca ostrożność w związku z tendencją do coraz większego wykorzystywania biomasy leśnej jako głównego odnawialnego źródła energii w UE, gdyż może to wywierać szkodliwe skutki dla klimatu i środowiska, jeżeli biomasa ta nie będzie pozyskiwana w sposób zrównoważony i należycie uzasadniony; zauważa, że skutki klimatyczne bioenergii muszą być brane pod uwagę w perspektywie długoterminowej ze względu na długie okresy powrotu wycinanych lasów do równowagi;

26. zauważa, że bioenergia stanowi już 60% energii ze źródeł odnawialnych w Europie, a jej wykorzystanie prawdopodobnie jeszcze wzrośnie; podkreśla konieczność pilnego wyjaśnienia skutków cieplarnianych różnych zastosowań biomasy leśnej do celów energetycznych, a także potrzebę wskazania zastosowań, które mogą przynieść największe korzyści z punktu widzenia łagodzenia zmiany klimatu w perspektywie czasowej stosownej dla danej strategii politycznej;

27.  wzywa Komisję, aby podczas opracowywania nowych przepisów dotyczących wdrożenia unijnej polityki klimatyczno-energetycznej przeprowadziła ocenę pożytecznej roli lasów europejskich jako pochłaniaczy dwutlenku węgla; podkreśla, że leśnictwo europejskie opiera się na zrównoważonym zarządzaniu i długoterminowym planowaniu, a kryteria i wskaźniki zrównoważonego zarządzania lasami muszą zawsze mieć zastosowanie do całego sektora niezależnie od końcowego wykorzystania drewna;

28.  wzywa Komisję do rozważenia możliwości wprowadzenia zharmonizowanych kryteriów zrównoważonej gospodarki leśnej na poziomie UE, aby doprowadzić do powstania międzynarodowych ram referencyjnych określających zasady pozyskiwania biomasy leśnej jako odnawialnego surowca energetycznego;

29.  podkreśla znaczenie, jakie ma utrzymanie produkcji energii wodnej, szybko dostępnej i przyjaznej dla środowiska;

30.  zwraca uwagę na brak infrastruktury do transgranicznego przesyłu energii i przypomina w związku z tym, że do pełnej integracji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wskazany jest rozwój – w opłacalny sposób – infrastruktury sieciowej i wystarczającej liczby wzajemnych połączeń; wzywa do usunięcia zbędnych barier biurokratycznych oraz do dokonywania inwestycji umożliwiających osiągnięcie do roku 2020 docelowego poziomu 10% w zakresie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych; podkreśla konieczność zmniejszenia przeszkód o charakterze innym niż ekonomiczny oraz wzywa do uproszczenia i harmonizacji upoważnień, procedur administracyjnych, udzielania zezwoleń oraz połączeń dla zakładów wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych;

31.  podkreśla, że rozwój potencjału energii odnawialnej powinien iść w parze z rozwojem całej infrastruktury, w tym infrastruktury transgranicznej, aby zapobiegać nieplanowanym przesyłom okrężnym, gdyż brak takiej infrastruktury może prowadzić do przeciążenia sieci i przerw w dostawie prądu; wzywa państwa członkowskie, które spóźniają się z budową takiej infrastruktury, do jak najszybszego dokończenia budowy;

32.  zwraca się do Komisji, aby zapewniła zarówno integrację odnawialnych źródeł energii na rynkach na równi z konwencjonalnymi źródłami energii, jak i dostosowanie rynków do odnawialnych źródeł energii;

33.  zdaje sobie sprawę, że obniżki podatków stanowią silną zachętę do przejścia z energii ze źródeł kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych, i wzywa Komisję do przeprowadzenia reformy dyrektywy w sprawie opodatkowania energii oraz zasad pomocy państwa, które uniemożliwiają pełne wykorzystanie tego rodzaju zachęt;

34.  wzywa Komisję, aby szanowała prawo państw członkowskich do decydowania o własnych koszykach energetycznych, a jednocześnie aby zachęcała do współpracy między państwami członkowskimi z myślą o czerpaniu nauki z najlepszych praktyk;

35.  zwraca uwagę, że nowy model wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych powinien być budowany oddolnie i opierać się na potencjale poszczególnych państw członkowskich, należy przy tym zachęcać je do optymalnego wykorzystania zasobów, które są u nich dostępne, bez nakładania na nie trudnych do osiągnięcia, odgórnie ustalonych celów;

36.  apeluje, aby w związku z projektami z zakresu wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych wdrożono lepsze przepisy dotyczące oceny oddziaływania na środowisko z myślą o wzmocnieniu pozycji obywateli;

37.  uważa, że energia ze źródeł odnawialnych stanowi podstawę unijnej polityki klimatyczno-energetycznej i podkreśla, że stabilność i przewidywalność ram politycznych jest jednym z kluczowych wymogów szerokiego wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych; w związku z tym ubolewa nad nagłymi zmianami otoczenia politycznego, jeżeli chodzi o energię ze źródeł odnawialnych, oraz nad kontynuacją dotowania paliw kopalnych;

38.  wzywa Komisję, aby zaangażowała w prace władze lokalne i regionalne, szanując ich kompetencje, a jednocześnie aby zachęcała do współpracy między państwami członkowskimi z myślą o czerpaniu nauki z najlepszych praktyk.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	26.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	60 4 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Ivo Belet, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Lynn Boylan, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Mireille D’Ornano, Seb Dance, Angélique Delahaye, Jørn Dohrmann, Ian Duncan, Stefan Eck, Bas Eickhout, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Francesc Gambús, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Gilles Pargneaux, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Daciana Octavia Sârbu, Davor Škrlec, Estefanía Torres Martínez, Nils Torvalds, Tom Vandenkendelaere, Jadwiga Wiśniewska, Damiano Zoffoli
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Clara Eugenia Aguilera García, Nicola Caputo, Giorgos Grammatikakis, Merja Kyllönen, Gesine Meissner, Marijana Petir, Gabriele Preuß, Jasenko Selimovic, Kay Swinburne, Keith Taylor, Mihai Ţurcanu
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Marie-Christine Boutonnet

OPINIA Komisji Rozwoju Regionalnego (21.4.2016)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej
(2016/2041(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Younous Omarjee

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju Regionalnego zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla, że konferencja COP21 uwidoczniła kluczową rolę miast i regionów w transformacji energetyki oraz ich wkład w łagodzenie zmiany klimatu; podkreśla kluczową rolę polityki spójności w osiąganiu celów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii i celów unii energetycznej;

2.  jest zdania, że ze względu na specyfikę odnawialnych źródeł energii i możliwość wykorzystania ich na różną skalę oraz w wielu sektorach działalności i systemach, od najmniejszych po największe, europejskie regiony, miasta, strefy miejskie, podmiejskie i wiejskie są centralnymi elementami przemian prowadzących do powstania czystego społeczeństwa, wytwarzającego niskie emisje CO₂ i innych zanieczyszczeń; wyraża opinię, że odnawialne źródła energii na szczeblu regionalnym powinny być eksploatowane bardziej wydajnie; podkreśla, że szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii sprawia również, że stają się one bardziej przystępne cenowo, a w sektorze ekologicznym powstaje więcej miejsc pracy;

3.  przypomina, że uzależnienie od niektórych nieodnawialnych źródeł energii wiąże się nie tylko z wpływem na klimat, ale również z bezsprzecznymi konsekwencjami geopolitycznymi i zagrożeniami dla bezpieczeństwa;

4.  uważa, że EFRR i Fundusz Spójności mogą znacznie przyczynić się do osiągnięcia celów dyrektywy 2009/28/WE i ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, a także do finansowania badań i innowacji w dziedzinie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie wspierać tworzenie miejsc pracy i wzrost gospodarczy; podkreśla znaczenie koncentracji tematycznej w polityce spójności, która powinna przyczyniać się do ukierunkowania inwestycji na gospodarkę niskoemisyjną, obejmującą również energię ze źródeł odnawialnych, zwłaszcza w związku z zasadniczą rolą celu tematycznego „Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach”; wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków i lepszego wykorzystania możliwości finansowania przeznaczonego na ten cel, a jednocześnie podkreśla wynikające stąd szanse rozwoju przedsiębiorstw na szczeblu lokalnym i tworzenia miejsc pracy; przypomina o wspólnych przepisach EFRR i Funduszu Spójności wspierających kwalifikowalność projektów związanych z efektywnością energetyczną i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach domowych, budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach, i jest zdania, że regionalna integracja rynku energii, jaką można by osiągnąć dzięki tym funduszom, stanowiłaby istotny wkład polityki spójności w tej dziedzinie;

5.  przypomina, że należy dokładnie i systematycznie monitorować wykorzystanie funduszy europejskich na zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w koszyku energetycznym, by stworzyć bazę danych do wykorzystania w ocenie przyszłych strategii oraz by śledzić finansowanie i ocenę jego skuteczności;

6.  zwraca uwagę na wsparcie systemów ciepłowniczych z Funduszu Spójności i z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w tym sektorze energia ze źródeł odnawialnych jest coraz częściej używana jako alternatywa dla paliw kopalnych;

7.  wyraża rozczarowanie faktem, że wsparcie energii ze źródeł odnawialnych, wynoszące 1,1 % funduszy polityki spójności w latach 2007-2013, podniesiono do zaledwie 1,4 % tych funduszy na okres 2014-2020; zaznacza w związku z tym, że fundusze polityki spójności mogą w większym stopniu przyczynić się do osiągnięcia celów dyrektywy 2009/28/WE;

8.  zauważa, że w niektórych państwach członkowskich, którym daleko jeszcze do osiągnięcia celów tej dyrektywy, nadal na rozwój energii ze źródeł odnawialnych wykorzystuje się stosunkowo niewiele środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; zachęca organy krajowe, regionalne i lokalne, zwłaszcza w tych państwach członkowskich, do pełnego wykorzystania możliwości oferowanych przez europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, i podkreśla w tym kontekście znaczenie oddolnego planowania środków dotyczących zrównoważonej energii oraz wymiany najlepszych praktyk; zauważa, że należy uwzględnić różne potrzeby, zasoby i poziomy rozwoju państw członkowskich i regionów UE;

9.  wzywa państwa członkowskie, by dla osiągnięcia swych celów zacieśniły wzajemną współpracę, zwłaszcza przez stosowanie mechanizmów współpracy utworzonych na mocy dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii;

10.  zauważa, że regiony najbardziej oddalone, a także regiony, w których wzajemne połączenia infrastruktury systemów energetycznych są ograniczone lub w ogóle nie istnieją („wyspy energetyczne”), mogą sobie postawić za cel samowystarczalność energetyczną, i podkreśla, że cel, jakim jest bezpieczeństwo energetyczne, można osiągnąć przez finansowanie zarówno z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, jak i z EFIS, by w pełni wykorzystać potencjał energetyczny tych regionów z uwzględnieniem miejscowych zasobów;

11.  uważa również, że we wszystkich regionach UE należy wspierać w jak największym stopniu własną produkcję energii ze źródeł odnawialnych, począwszy od budynków użyteczności publicznej, by zwiększyć samowystarczalność, a tym samym bezpieczeństwo energetyczne;

12.  zachęca europejskie miasta i regiony, by rozszerzyły już wprowadzone lub opracowane środki i podjęły dalsze starania o zapewnienie czystego, zrównoważonego, wydajnego i energooszczędnego transportu z wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych, gdyż postępy w dążeniu do 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych nie są w pełni zadowalające; uważa, że inwestycje w systemy punktów ładowania baterii opracowane na skalę regionalną powinny być priorytetem dla wszystkich europejskich miast i regionów, stosownie do ich specyfiki i potrzeb, w dążeniu do celu, jakim jest maksymalna przyjazna środowisku mobilność miejska; wzywa do finansowania we wszystkich państwach członkowskich inwestycji w transport publiczny zasilany energią ze źródeł odnawialnych, a także do oferowania dodatkowych zachęt finansowych na szczeblu lokalnym i regionalnym, by sprzyjać wzajemnym powiązaniom między obszarami miejskimi i podmiejskimi, a także wspierać większą samowystarczalność, konkurencyjność, wzrost gospodarczy, większe bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz lepsze warunki zatrudnienia;

13.  zwraca się do Komisji o przeprowadzenie ilościowego pomiaru realnego wpływu środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych wykorzystanych w sektorze transportu (70 mld EUR) na obniżenie emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz na przejście na bardziej zrównoważone środki transportu;

14.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, by zapewniły pełne włączenie do unijnego programu rozwoju miast wszystkich celów ustalonych przez państwa członkowskie w dyrektywie 2009/28/WE oraz celów ustalonych przez Radę na 2030 r., które obejmują wymóg redukcji emisji, dając zarazem państwom członkowskim elastyczność w określaniu własnych opłacalnych rozwiązań;

15.  wzywa Komisję, by w nowej dyrektywie, która wyznaczy cele ram klimatyczno-energetycznych na okres do roku 2030, opracowała – po szczegółowej konsultacji z państwami członkowskimi i w oparciu o ich specyfikę regionalną – krajowe wskaźniki oceny z myślą o osiągnięciu celów UE wyznaczonych we wspomnianych ramach;

16.  wzywa Komisję i grupę EIB do wzmożenia działań wspierających EFIS i odnośne platformy inwestycyjne z obszaru infrastruktury i innowacji, by pobudzić inwestycje w państwach członkowskich o dużym potencjale energii ze źródeł odnawialnych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	19.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	29 3 4
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Pascal Arimont, Franc Bogovič, Victor Boştinaru, Mercedes Bresso, Andrea Cozzolino, Rosa D’Amato, Bill Etheridge, Michela Giuffrida, Krzysztof Hetman, Ivan Jakovčić, Constanze Krehl, Sławomir Kłosowski, Andrew Lewer, Louis-Joseph Manscour, Iskra Mihaylova, Jens Nilsson, Andrey Novakov, Konstantinos Papadakis, Mirosław Piotrowski, Stanislav Polčák, Julia Reid, Monika Smolková, Ruža Tomašić, Ramón Luis Valcárcel Siso, Monika Vana, Matthijs van Miltenburg, Lambert van Nistelrooij, Derek Vaughan, Kerstin Westphal
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Daniel Buda, Salvatore Cicu, Viorica Dăncilă, Andor Deli, Ivana Maletić, Maurice Ponga, Davor Škrlec

OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (27.4.2016)

dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej
(2016/2041(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Franc Bogovič

WSKAZÓWKI

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że szacowany przywóz biomasy wzrośnie trzykrotnie między 2010 a 2020 r., oraz że należy jeszcze zaspokoić zapotrzebowanie w UE na stałą biomasę do produkcji bioenergii głównie dzięki wykorzystaniu krajowych surowców; mając na uwadze, że należy przezwyciężyć podział na Europę dwóch prędkości w zakresie bioenergii oraz że rozwój sektora bioenergii musi być zgodny z zasadą bliskości, aby zapewnić jego ekonomiczną opłacalność oraz zrównoważony rozwój regionalny przemysłu, w którym lokalne społeczności zachowują kontrolę; mając jednak na uwadze, że kaskadowe wykorzystanie odnawialnych zasobów jest zasadą, która w przypadku prawnego egzekwowania może doprowadzić do znaczącej ingerencji w prawa własności i może utrudniać innowacyjność, szczególnie w MŚP; mając na uwadze, że w minionych dziesięciu latach powierzchnia lasów w UE zwiększyła się o 2%, natomiast tylko 60%–70 % naturalnego przyrostu lasów w UE podlega zbiorowi każdego roku; mając na uwadze, że odnawialne źródła energii pochodzenia rolniczego pozwalają zmniejszyć zależność energetyczną Unii, która dzięki importowi pokrywa ponad 50% swojego zapotrzebowania na energię, co kosztuje ok. 400 mld EUR i sprawia, że jest ona największym importerem energii na świecie;

B.  mając na uwadze, że 79% bioetanolu zużywanego na rynku UE pochodzi z surowców produkowanych w UE; mając na uwadze, że należy starać się utrzymać lub zwiększyć ten udział; mając na uwadze, że inne surowce, takie jak rzepak, mają potencjał nie tylko jako odnawialne źródło energii, ale również jako pasza wysokobiałkowa mogąca odegrać rolę w zmniejszeniu uzależnienia UE od przywożonych białek modyfikowanych genetycznie;

C.  mając na uwadze, że energia odnawialna produkowane w zrównoważony sposób przez sektor rolniczy w dużym stopniu przyczynia się do osiągnięcia przez UE zasadniczych celów, takich jak złagodzenie skutków zmiany klimatu, zmniejszenie uzależnienia UE od importu energii, tworzenie miejsc pracy i zwiększanie dochodów w sektorze; mając na uwadze, jak ważna jest modernizacja produkcji rolnej w Europie, aby móc zmniejszyć ewentualny negatywny wpływ rolnictwa na środowisko i przyczynić się do większego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii;

1.  podkreśla znaczenie, jakie ma promowanie i wspieranie rozwoju zdecentralizowanych systemów energetycznych, między innymi rozwijanie w gospodarstwach rolnych i leśnych produkcji energii z odnawialnych źródeł, w tym również w odpowiednich przypadkach z odpadów rolnych, co może mieć istotny pozytywny wpływ na tworzenie nowych zielonych miejsc pracy, przeciwdziałanie zmianie klimatu, powstawanie trwałych strumieni dochodów na obszarach wiejskich oraz na wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego na tych obszarach; uważa, że mogłoby to mieć pozytywny wpływ na demografię na obszarach wiejskich i przy dobrym zarządzaniu mogłoby zachować krajobraz rolniczy, co byłoby szczególnie korzystne na obszarach UE, gdzie warunki rolne są szczególnie trudne, a dochody najniższe; apeluje o intensywną wymianę najlepszych praktyk, aby promować zrównoważone rozwiązania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, w tym zachęty podatkowe, możliwości technologiczne oraz podnoszenie świadomości w społecznościach wiejskich, oraz o wspieranie władz lokalnych i regionalnych w planowaniu i wdrażaniu odpowiednich programów pomocy; zaleca, aby skutecznie korzystać z programu „Horyzont 2020” w zakresie badań i innowacji w sektorze rolnym w celu zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych; przypomina, że bioenergia może odegrać istotną rolę w dekarbonizacji UE; dlatego apeluje do Komisji, aby potwierdziła, że nie należy dopuścić do zagrożenia udziału bioenergii; zwraca uwagę, że innowacje w dziedzinie produkcji bioenergii doprowadzą do bardziej efektywnego wykorzystania biomasy i w długoterminowej perspektywie ograniczą koszty produkcji; podkreśla, że aspekt finansowy ma kluczowe znaczenie w przypadku rolników inwestujących w bioenergię;

2.  podkreśla, że istnieje szeroki zakres zasobów odnawialnych i w szczególności uznaje wartość, jaką biomasa leśna wykorzystywana do celów energetycznych wnosi w osiągnięcie celów w zakresie energii odnawialnej określonych w ramach polityki klimatyczno-energetycznej UE do roku 2030 oraz w otwieraniu nowych perspektyw biznesowych; podkreśla fakt, że potencjał generowania energii z odpadów nie jest jeszcze w pełni wykorzystany; podkreśla, że państwa członkowskie mają niejednakowe warunki startowe dla możliwości wykorzystania biomasy leśnej do celów energetycznych, co powinno też znaleźć odzwierciedlenie w polityce UE; apeluje do Komisji o ustanowienie systemu oceny wkładu lasów jako pochłaniaczy gazów cieplarnianych, i w ten sposób przyczynienie się do rozwoju sektora energii odnawialnej; wzywa Komisję i państwa członkowskie do utworzenia wzorców pomiaru emisji dwutlenku węgla z lasów, aby rozwiązać kluczowe problemy polityki leśnej i opcji zarządzania oraz wpływu na zasoby dwutlenku węgla i jego pochłanianie, zarówno w lasach jak i produktach drzewnych, tak aby zapewnić prawidłowe pomiary ogólnego oddziaływania emisji dwutlenku węgla z surowców bioenergetycznych; zachęca państwa członkowskie i Komisję do usunięcia barier utrudniających rozwój inteligentnych sieci dystrybucji i podkreśla znaczenie wspierania nowych start-upów poprzez wprowadzenie „inteligentnych sieci”, które pozwoliłyby w pełni wykorzystać potencjał odnawialnych źródeł energii pochodzenia rolniczego, i znaczenie opracowywania specjalnych instrumentów, aby zachęcać rolników i spółdzielnie rolnicze do wchodzenia na rynek; uważa, że pobudzanie do zakładania zagajników o krótkiej rotacji i plantacji drzew na użytek przemysłowy w celu zmniejszenia zapotrzebowania na drzewa leśne, mogłoby w znacznym stopniu przyczynić się do utrzymania lasów naturalnych;

3.  uważa, że promowanie odnawialnych źródeł energii w UE nie powinno stwarzać niepotrzebnych przeszkód dla wykorzystania innych źródeł energii, które mogą zwiększyć efektywność energetyczną w Unii, takich jak torf;

4.  podkreśla znaczenie, jakie ma wspieranie unijnych i krajowych programów ramowych na rzecz badań nad odnawialnymi źródłami energii dla rolnictwa, a w szczególności nad biopaliwami drugiej generacji i ich rafinacją, zrównoważonym wykorzystaniem biomasy, ekologicznymi rolnymi produktami ubocznymi i rozwojem upraw szybko rosnących roślin energetycznych, a także roślin o żywotności wynoszącej ponad dwa lata, które mogą generować wyższy plon biomasy niż roczne rośliny energetyczne, oraz nad wykorzystaniem surowców niemających wpływu na użytkowanie gruntów; podkreśla też znaczenie badań nad integracją sieci i magazynowaniem energii odnawialnej wytwarzanej w sposób zdecentralizowany oraz znaczenie metod wykorzystania potencjału generowania energii tkwiącego w innych rodzajach biomasy, które nie są jeszcze szeroko stosowane do produkcji energii; podkreśla znaczenie stworzenia europejskiej sieci, która mogłaby się przyczynić do rozwiązania problemu fragmentacji ośrodków prowadzących badania nad bioenergią pochodzenia rolniczego poprzez zapewnienie badaczom możliwości dostępu do wysokiej jakości zakładów doświadczalnych i usług w całej Europie; apeluje o zwiększenie zachęt w celu przyspieszenia zrównoważonej produkcji biopaliw, a w szczególności rozwoju zakładów umożliwiających zrównoważoną produkcję biopaliw, tak aby mogły one intensywniej wykorzystywać różne uprawy i odpady rolnicze, pod warunkiem że ogólne oddziaływanie emisji dwutlenku węgla z surowców bioenergetycznych będzie odpowiednio obliczane;

5.  zachęca państwa członkowskie i Komisję do propagowania znaczenia, jakie ma zrównoważona gospodarka leśna, a w związku z tym drewno jako jeden z głównych surowców odnawialnych UE, dla osiągnięcia celów w zakresie energetyki; zwraca uwagę na rosnące zapotrzebowanie na biomasę leśną, co oznacza, że należy jeszcze bardziej wzmacniać i promować zrównoważoną gospodarkę leśną, zgodnie z strategią leśną UE, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla różnorodności biologicznej oraz ekosystemowej funkcji lasów, w tym absorpcji CO₂ z atmosfery; podkreśla w związku z tym potrzebę zrównoważonego wykorzystania zasobów uprawianych w UE i przywożonych z państw trzecich, mając na uwadze bardzo długi okres regeneracji drewna;

6.  zachęca państwa członkowskie i Komisję do propagowania znaczenia zrównoważonej biogospodarki opartej na lasach oraz drewna jako jednego z głównych surowców odnawialnych UE; dlatego też wzywa Komisję do przeznaczania większych środków UE na pobudzanie do zakładania zagajników o krótkiej rotacji i plantacji drzew na użytek przemysłowy na terytorium UE.

7.  wzywa państwa członkowskie do zniesienia niepotrzebnych barier oraz ulepszenia istniejących procedur administracyjnych, aby sprzyjać inwestycji w rozwój i budowę instalacji wykorzystujących bioenergię, i w ten sposób przyczynić się do rozwoju ekologicznej przedsiębiorczości oraz tworzenia zielonych miejsc pracy na obszarach wiejskich;

8.  przypomina o znaczeniu, jakie me promowanie i wspieranie lokalnych spółdzielni produkujących energię odnawialną, w których należy wzmocnić umiejętności i zdolność do efektywnego gospodarowania zasobami odnawialnymi, zarówno na obszarach wiejskich jak i miejskich, aby zwiększyć poparcie dla odnawialnej energii wśród ludności; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do zadbania o to, by ich ramy regulacyjne dotyczące odnawialnych źródeł energii, w zwłaszcza systemy wsparcia, nie prowadziły do zbędnych zakłóceń w zakresie produkcji energii i konkurencyjności w UE; wzywa Komisję do przeprowadzenia i przedstawienia badania nad sposobem, w jaki obecne dotacje wpływają na krajobraz inwestycyjny oraz przechodzenie na zrównoważone źródła energii na obszarach wiejskich UE; zachęca do opracowywania inicjatyw energetycznych zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, w ramach których rolnicy i właściciele gruntów byliby zachęcani do tworzenia lokalnych systemów grzewczych wykorzystujących odpady rolne i produkty uboczne; zachęca Komisję i państwa członkowskie do rozważenia możliwości podjęcia działań mających na celu ułatwienie sprzedaży nadwyżek produkcji energii z rolniczych źródeł odnawialnych;

9.  podkreśla znaczenie sektora transportu dla obszarów wiejskich UE; zauważa, że transport jest sektorem, w którym nastąpił najmniejszy postęp pod względem wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, a udział energii odnawialnej w 2013 r. wyniósł jedynie 5,4% w porównaniu z celem UE na 2020 r., który wynosi 10%; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do nasilenia wysiłków, aby terminowo zrealizować te cele, oraz do rozważenia możliwości zacieśnienia związku między rynkiem transportu a rynkiem energii elektrycznej przez promowanie pojazdów elektrycznych i pojazdów hybrydowych zasilanych z sieci, aby osiągnąć te cele;

10.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do sprzyjania tworzeniu „lokalnych centrów agroenergetycznych”, stanowiących terytorialne jednostki odniesienia skupiające w sobie wszystkie kompetencje służące ograniczeniu etapów pośrednich pomiędzy produkcją energii odnawialnej pochodzenia rolniczego i jej wprowadzeniem do obrotu, prowadząc tym samym do obniżenia cen dla europejskich konsumentów, zmniejszenia trudności w dystrybucji oraz do pobudzenia rynku bioenergii pochodzenia rolniczego i zwiększenia liczby miejsc pracy w tym sektorze;

11.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do uznania także znaczenia rentowności wykorzystania pomp cieplnych w sektorze rolnym i przetwórstwie spożywczym;

12.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do uznania niedostatecznego wykorzystywania potencjału pozyskiwania energii odnawialnej z morza oraz korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów morskich w produkcji biogazu dla sektora rolnego;

13.  podkreśla, że produkcja biopaliw nie powinna zakłócać produkcji żywności ani naruszać bezpieczeństwa żywnościowego; uważa jednak, że wyważona polityka promująca zwiększenie plonów upraw takich jak pszenica, kukurydza, buraki cukrowe i słoneczniki zapewniłaby surowce do produkcji biopaliw, biorąc pod uwagę pośrednią zmianę użytkowania gruntów, co dałoby europejskim rolnikom stabilne dochody, przyciągnęłoby inwestorów, wpłynęłoby na tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich, pomogłoby rozwiązać problem Europy z ciągłym niedostatkiem wysokobiałkowej (niemodyfikowanej genetycznie) paszy dla zwierząt, zmniejszyłoby uzależnienie Europy od importu paliw kopalnych i pomogłoby UE osiągnąć cele dotyczące emisji gazów cieplarnianych, przy jednoczesnym zmniejszeniu obaw związanych ze zmianą użytkowania gruntów i innymi czynnikami środowiskowymi; uważa, że w przypadkach nadwyżek takich produktów rolnych na rynku, produkcja biopaliw i bioetanolu stanowiłaby tymczasowy rynek zbytu, który pozwoliłby utrzymać zrównoważone ceny zakupu, chroniłby dochody rolników podczas kryzysów i służyłby za mechanizm stabilizacji rynków; podkreśla, że należy zachęcać do udostępniania leżących odłogiem gruntów rolnych, które nie są wykorzystywane do produkcji żywności, do produkcji bioenergii, w celu osiągnięcia krajowych i europejskich celów w dziedzinie energii odnawialnej;

14.  uważa, że odchody zwierzęce mogą być cennym źródłem biogazu przez wykorzystanie technik przetwarzania odchodów zwierzęcych, takich jak fermentacja, i podkreśla przy tym, jak ważne jest, aby taka opcja była opłacalna dla rolników;

15.  proponuje, aby utworzyć mechanizm gwarantowania długoterminowej stabilności cen zakupu dla rolników indywidualnych, producentów lub przedsiębiorstw dostarczających dystrybutorom energii energię produkowaną z biomasy;

16.  odnotowuje znaczenie, jakie ma możliwość podłączenia do sieci elektroenergetycznej, aby producenci energii na obszarach wiejskich mogli sprzedawać nadwyżki wytworzonej energii odnawialnej po uczciwej cenie, a tym samym umożliwiając zachęcanie lub obligowanie przedsiębiorstw energetycznych do zakupu takiej energii elektrycznej w pierwszej kolejności;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	26.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	35 7 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	John Stuart Agnew, Clara Eugenia Aguilera García, Eric Andrieu, Richard Ashworth, José Bové, Paul Brannen, Daniel Buda, Nicola Caputo, Matt Carthy, Viorica Dăncilă, Michel Dantin, Paolo De Castro, Albert Deß, Herbert Dorfmann, Norbert Erdős, Edouard Ferrand, Luke Ming Flanagan, Martin Häusling, Anja Hazekamp, Jan Huitema, Peter Jahr, Jarosław Kalinowski, Zbigniew Kuźmiuk, Philippe Loiseau, Mairead McGuinness, Ulrike Müller, James Nicholson, Maria Noichl, Marijana Petir, Laurenţiu Rebega, Jens Rohde, Bronis Ropė, Jordi Sebastià, Jasenko Selimovic, Maria Lidia Senra Rodríguez, Czesław Adam Siekierski, Marc Tarabella, Janusz Wojciechowski, Marco Zullo
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Pilar Ayuso, Franc Bogovič, Jean-Paul Denanot, Jens Gieseke, Ivan Jakovčić, Norbert Lins, Anthea McIntyre, Sofia Ribeiro, Ramón Luis Valcárcel Siso

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia	24.5.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	34 30 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Nicolas Bay, Bendt Bendtsen, Xabier Benito Ziluaga, David Borrelli, Jerzy Buzek, Pilar del Castillo Vera, Christian Ehler, Fredrick Federley, Ashley Fox, Adam Gierek, Theresa Griffin, Roger Helmer, Hans-Olaf Henkel, Eva Kaili, Kaja Kallas, Barbara Kappel, Krišjānis Kariņš, Seán Kelly, Jeppe Kofod, Jaromír Kohlíček, Janusz Lewandowski, Paloma López Bermejo, Ernest Maragall, Edouard Martin, Csaba Molnár, Nadine Morano, Dan Nica, Morten Helveg Petersen, Miroslav Poche, Carolina Punset, Michel Reimon, Herbert Reul, Paul Rübig, Algirdas Saudargas, Jean-Luc Schaffhauser, Sergei Stanishev, Neoklis Sylikiotis, Antonio Tajani, Dario Tamburrano, Patrizia Toia, Evžen Tošenovský, Claude Turmes, Vladimir Urutchev, Adina-Ioana Vălean, Henna Virkkunen, Martina Werner, Lieve Wierinck, Hermann Winkler, Anna Záborská, Flavio Zanonato, Carlos Zorrinho
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Amjad Bashir, Jens Geier, Gerben-Jan Gerbrandy, Benedek Jávor, Constanze Krehl, Olle Ludvigsson, Piernicola Pedicini, Markus Pieper, Massimiliano Salini, Anne Sander, Indrek Tarand, Anneleen Van Bossuyt
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Daniel Dalton