ZALECENIE w sprawie projektu decyzji Rady dotyczącej zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, w odniesieniu do postanowień Protokołu dotyczących obowiązków związanych ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych oraz definicją przestępstw

2.6.2016 - (14387/2015 – C8-0119/2016 – 2015/0100(NLE)) - ***

Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawczyni: Martina Anderson

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie projektu decyzji Rady dotyczącej zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, w odniesieniu do postanowień Protokołu dotyczących obowiązków związanych ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych oraz definicją przestępstw

(14387/2015 – C8-0119/2016 – 2015/0100(NLE))

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (14387/2015),

–  uwzględniając Protokół w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu podpisany w dniu 20 grudnia 2013 r. ((2013/0259(NLE) oraz 2013/0260(NLE)),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 82 ust. 1, art. 83 oraz art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0119/2016),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2016 r. dotyczącą umowy w sprawie wyrobów tytoniowych (umowa z Phillips Morris International)[1],

–  uwzględniając art. 99 ust. 1 akapity pierwszy i trzeci oraz art. 99 ust. 2, jak również art. 108 ust. 7 Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinię Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0198/2016),

1.  wyraża zgodę na zawarcie Protokołu;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania swojego stanowiska Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Europolowi, Eurojustowi i OLAF-owi.

• [1]  Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0082.

ZWIĘZŁE UZASADNIENIE

Unia Europejska powinna niezwłocznie ratyfikować Protokół Światowej Organizacji Zdrowia w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi.

Celem przedstawionym w Protokole jest wyeliminowanie wszystkich form nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi. Nielegalny handel wyrobami tytoniowymi zdefiniowano w Protokole jako zabronione prawem praktyka lub zachowanie związane z produkcją, wysyłaniem, otrzymywaniem, posiadaniem, dystrybucją, sprzedażą lub kupnem wyrobów tytoniowych.

W celu rozwiązania tego problemu w Protokole przewidziano szereg środków rządowych ukierunkowanych na łańcuch dostaw wyrobów tytoniowych. Wymaga to stworzenia w terminie pięciu lat od wejścia w życie Protokołu ogólnoświatowego systemu śledzenia ruchu i pochodzenia. Przewiduje się stworzenie ogólnoświatowego punktu przekazywania informacji mieszczącego się przy Sekretariacie Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu. Punkt ten będzie kierował pracami nad stworzeniem krajowych i regionalnych systemów śledzenia ruchu i pochodzenia.

W Protokole skoncentrowano się również na dodatkowych postanowieniach dotyczących rozwiązań związanych z problemem łańcucha dostaw nielegalnych wyrobów tytoniowych. Obejmują one: udzielanie licencji, wymogi dotyczące prowadzenia rejestrów, uregulowanie sprzedaży internetowej, sprzedaży bezcłowej i tranzytu międzynarodowego.

Mając świadomość istnienia nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi, w Protokole dążono do uregulowania również tego problemu. Protokół określa przestępstwa i odpowiedzialność oraz opłaty z tytułu zajęcia towaru, a także postępowanie ze skonfiskowanymi wyrobami.

Ponadto celem Protokołu jest promowanie i poprawa współpracy międzynarodowej, wymiany ważnych informacji, współpracy technicznej i współpracy organów ścigania oraz wzajemnego wsparcia prawnego i administracyjnego.

Obowiązki wynikające z Protokołu dotyczą wyrobów tytoniowych, tytoniu i sprzętu przeznaczonego do produkcji wyrobów tytoniowych.

Przemysł tytoniowy jest odpowiedzialny za podjęcie działań w celu skutecznego i jednoznacznego uporania się z nielegalnym handlem tymi wyrobami. W Protokole przyznano, że istnieje niemożliwy do pogodzenia konflikt między interesami przemysłu tytoniowego a interesami polityki dotyczącej zdrowia publicznego. Podkreślono w nim szczególne obowiązki przemysłu tytoniowego. Strony Protokołu muszą zadbać o pełną przejrzystość wszelkich interakcji z przemysłem tytoniowym. W odniesieniu do śledzenia ruchu i pochodzenia Strony Protokołu nie mogą przekazywać żadnego z przyjętych zobowiązań przemysłowi tytoniowemu.

Postanowienia Protokołu wchodzą w życie 90. dnia po dacie złożenia do depozytariusza 40. instrumentu ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia, formalnego poświadczenia lub przystąpienia.

OPINIA Komisji Kontroli Budżetowej (25.5.2016)

dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, w odniesieniu do postanowień Protokołu dotyczących obowiązków związanych ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych oraz definicją przestępstw
(14387/2015 – C8-0119/2016 – 2015/0100(NLE))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Ingeborg Gräßle

ZWIĘZŁE UZASADNIENIE

Komisja Kontroli Budżetowej zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, jako komisji przedmiotowo właściwej, o zalecenie Parlamentowi wyrażenia zgody na przyjęcie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, w odniesieniu do postanowień Protokołu dotyczących obowiązków związanych ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych oraz definicją przestępstw.

Komisja Kontroli Budżetowej proponuje, aby Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych przyjęła jednocześnie rezolucję nieustawodawczą zawierającą co następuje:

A.  mając na uwadze, że Protokół w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi (Protokół) do Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia (ramowa konwencja antytytoniowa WHO) w znaczący sposób przyczynia się do międzynarodowych starań na rzecz zwalczania wszelkich form nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi, a tym samym do walki z uchylaniem się od zobowiązań podatkowych i celnych;

B.  mając na uwadze, że Parlament Europejski i Rada w dniu 3 kwietnia 2014 r. przyjęły dyrektywę 2014/40/UE Parlamentu Europejskiego i Rady[1] (dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych) ponieważ działania ustawodawcze na szczeblu unijnym były konieczne, aby wdrożyć ramową konwencję antytytoniową WHO;

C.  mając na uwadze, że w celu zaradzenia problemowi przemytu i podrabiania papierosów, Unia i jej państwa członkowskie[2] podpisały prawnie wiążące i możliwe do wyegzekwowania porozumienia z czterema największymi światowymi producentami wyrobów tytoniowych;

D.   mając na uwadze, że zgodnie z warunkami tych wieloletnich porozumień producenci ci muszą zapłacić łączną kwotę ponad 2 mld EUR na rzecz Unii Europejskiej i państw członkowskich, które przystąpiły do porozumień, by wspierać walkę z przemytem i podrabianiem;

E.  mając na uwadze, że system identyfikacji i śledzenia, przewidziany w dyrektywie w sprawie wyrobów tytoniowych, wejdzie w życie w maju 2019 r.;

F.   mając na uwadze, że Protokół wejdzie w życie 90. dnia po dacie złożenia do depozytariusza 40. instrumentu ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia, formalnego poświadczenia lub przystąpienia;

G.   zauważa, że jak dotąd Protokół do ramowej konwencji antytytoniowej WHO ratyfikowało 16 państw, w tym 5 państw członkowskich;

1.   z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zawarcia Protokołu w imieniu Unii oraz jest zdania, że Parlament powinien wyrazić zgodę na zawarcie go;

2.   ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje fakt, że głównym założeniem Protokołu jest wyeliminowanie wszelkich form nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi oraz że wprowadza on zasadę należytej staranności określoną w art. 7, wprowadza skuteczny system licencjonowania w celu zapewnienia kontroli łańcucha dostaw, jak również zawiera przepisy dotyczące systemu identyfikacji i śledzenia oraz zapobiegania praniu pieniędzy;

3.   przypomina, że zgodnie z art. 8 Protokołu, dotyczącym identyfikacji i śledzenia, art. 15 dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych wymaga, „aby wszystkie opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych były opatrzone niepowtarzalnym identyfikatorem” i określa jakie informacje powinny znaleźć się na tym identyfikatorze;

4.   podkreśla, że zgodnie z art. 8 ust. 12 i 13 Protokołu, zobowiązania nałożone na stronę przez Protokół nie mogą być przenoszone na przedstawicieli przemysłu tytoniowego ani przez nich wykonywane, a każda ze stron zapewnia, aby jej właściwe organy uczestniczące w systemie identyfikacji i śledzenia współpracowały z przemysłem tytoniowym i jego przedstawicielami wyłącznie w zakresie bezwzględnie niezbędnym do wykonania przepisów dotyczących identyfikacji i śledzenia;

5.  uważa, że zgodnie z Protokołem przepisy dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych dotyczące identyfikowalności będą miały zastosowanie do wszystkich producentów wyrobów tytoniowych ze wszystkich 28 państw członkowskich Unii – począwszy od miejsca produkcji do pierwszego punktu detalicznego – a system prawno-regulacyjny dla producentów ma przewagę nad systemem identyfikowalności pozostającym pod kontrolą przedsiębiorstw;

6.  przypomina, że zobowiązania dotyczące identyfikacji i śledzenia wynikające z dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych utworzą standard światowy w zakresie identyfikacji i śledzenia; wzywa Komisję do ustanowienia nie monopolu lecz otwartego standardu, do którego będą mogły zostać włączone ściśle dostosowane systemy, pod warunkiem, że będą one zgodne ze zobowiązaniami ustanowionymi w dyrektywie w sprawie wyrobów tytoniowych oraz Protokole do ramowej konwencji antytytoniowej WHO; podkreśla wielką wagę tego zapisu dla sukcesu obowiązkowego standardu identyfikacji i śledzenia oraz walki z nielegalnym obrotem wyrobami tytoniowymi w przyszłości;

7.  przypomina, że w dniu 9 marca 2016 r.[3] Parlament wydał opinię, wedle której „nowe ramy prawne, tj. dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych i Protokół do ramowej konwencji antytytoniowej WHO, obejmują wszystkie elementy obecne w umowie z PMI [Philip Morris International]” i stwierdza, „że nie należy odnawiać, przedłużać ani renegocjować umowy z PMI”;

8.   wzywa Komisję do rozważenia rozwiązania pozostałych trzech porozumień z producentami wyrobów tytoniowych po wejściu w życie Protokołu;

9.   zauważa, że odkąd obowiązują umowy w sprawie wyrobów tytoniowych przedsiębiorstwa poprawiły kontrole produkcji, klientów i kontrahentów, składowania i przepływu papierosów, a także dopuszczalnych metod płatności za papierosy;

10.   zwraca uwagę, że od czasu zawarcia umów w sprawie wyrobów tytoniowych nastąpił spadek ilości przejmowanych oryginalnych wyrobów czterech producentów; zauważa, że spadek ten nie przyczynił się do ogólnego spadku liczby nielegalnych wyrobów na rynku UE, ponieważ zwiększył się udział w rynkach państw członkowskich tzw. tanich białych pochodzących głównie z państw niebędących członkami UE, które mogły nie ratyfikować Protokołu; w związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia do końca 2016 r. planu działania określającego nowe środki, które pozwolą na rozwiązanie tego problemu w trybie pilnym; podkreśla potrzebę wzięcia pod uwagę nauki wyciągniętej ze strategii UE z czerwca 2013 r. dotyczącej walki z nielegalnym obrotem wyrobami tytoniowymi, która, jak przedstawiono w ocenie skutków z 24 lutego 2016 r.[4], nie osiągnęła w pełni swoich celów;

11.   wzywa Komisję, by skupiła swoje wysiłki na przekonaniu krajów Europy Wschodniej do podpisania i ratyfikowania Protokołu;

12.   uważa za istotne, by zacieśniono współpracę między państwami członkowskimi przez stworzenie zautomatyzowanego systemu wymiany danych; zwraca się do Komisji o przedstawienie w sprawozdaniu rocznym dotyczącym ochrony interesów finansowych Unii danych dotyczących dokonanych zatrzymań i wzywa do zaproponowania kompleksowej polityki wymierzonej przeciw przestępczości zorganizowanej działającej w sektorze nielegalnego obrotu pochodnymi wyrobów tytoniowych;

13.   wzywa Komisję do oceny sankcji, które mogą obejmować odebranie licencji bankowej instytucjom bankowym biorącym aktywny udział w praniu pieniędzy pochodzących z nielegalnego obrotu pochodnymi wyrobów tytoniowych oraz uzyskiwanych wskutek unikania opodatkowania w tym sektorze;

14.   wyraża ubolewanie, że sposób zarządzania umowami w sprawie wyrobów tytoniowych przez Komisję nie jest przejrzysty, może prowadzić do konfliktu interesów i nie podlega odpowiedniej kontroli demokratycznej; wzywa Komisję do podjęcia dalszych aktywnych środków w celu rozszerzenia jej polityki przejrzystości w tym kontekście, aby uniknąć zagrożenia dla jej wiarygodności i uczciwości;

15.   wyraża ubolewanie, że państwa członkowskie nie mają obowiązku wskazywania konkretnego przeznaczenia podatków pochodzących z porozumień w sprawie obrotu wyrobami tytoniowymi; wyraża rozczarowanie faktem, że wszystkie dane związane z zajęciem materiałów podrobionych lub nielegalnych są utajnione i nie są dostępne publicznie;

16.  zaleca koncernowi PMI, by umożliwił podlegającym mu przedsiębiorstwom publicznym kontynuowanie wdrażania przepisów dotyczących identyfikacji i śledzenia oraz należytej staranności (zasada „znaj swojego klienta”) zawartych w obecnej umowie, niezależnie od tego, czy zostanie ona przedłużona;

17.   wzywa Komisję i państwa członkowskie, by możliwie najszybciej po wygaśnięciu umowy z PMI wprowadziła na szczeblu europejskim wszystkie środki niezbędne do identyfikacji i śledzenia wyrobów tytoniowych PMI oraz by zapewniła skuteczne dochodzenie i egzekwowanie tych postanowień, włącznie z karami grzywny i innymi odpowiednimi sankcjami cywilnymi i karnymi w przypadku przechwycenia produktów tego producenta pochodzących z nielegalnych źródeł do momentu, w którym przepisy dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych staną się w pełni obowiązujące, tak aby nie dopuścić do wystąpienia luki regulacyjnej pomiędzy datą wygaśnięcia umowy z PMI a wejściem w życie dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych oraz ramowej konwencji antytytoniowej WHO;

18.  jest zdania, że nie ma potrzeby wprowadzania systemu identyfikacji i śledzenia, należytej staranności (zasada „poznaj swojego klienta") ani żadnych innych dodatkowych środków walki z przemytem i podrabianiem papierosów w przypadku tytoniu krojonego, filtrów i bibułek używanych w przemyśle tytoniowym.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	24.5.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	24 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Inés Ayala Sender, Zigmantas Balčytis, Ryszard Czarnecki, Martina Dlabajová, Luke Ming Flanagan, Ingeborg Gräßle, Bogusław Liberadzki, Monica Macovei, Gilles Pargneaux, Georgi Pirinski, Claudia Schmidt, Bart Staes, Derek Vaughan, Tomáš Zdechovský, Joachim Zeller
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Brian Hayes, Cătălin Sorin Ivan, Benedek Jávor, Andrey Novakov, Julia Pitera, Miroslav Poche
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Laura Agea, Carlos Iturgaiz, Liadh Ní Riada

• [1]    Dyrektywa 2014/40/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów oraz uchylająca dyrektywę 2001/37/WE (Dz.U. L 127 z 29.4.2014 r., s. 1).
• [2]    W przypadku umów z British American Tobacco i Imperial Tobacco Limited wyjątek stanowi Szwecja.
• [3]    Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 2016 r. dotycząca umowy w sprawie wyrobów tytoniowych (umowa z Phillips Morris International) (2016/2555 RSP).
• [4]    Dokument roboczy służb Komisji pt. „Ocena techniczna doświadczeń w związku z umową z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie zwalczania przemytu i podrabiania papierosów oraz zwolnienia ogólnego, zawartą między firmą Philip Morris International (PMI) i jej podmiotami zależnymi a Unią i jej państwami członkowskimi”, SWD(2016)0044 final.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia	30.5.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	47 1 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jan Philipp Albrecht, Martina Anderson, Malin Björk, Michał Boni, Caterina Chinnici, Rachida Dati, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Frank Engel, Tanja Fajon, Laura Ferrara, Monika Flašíková Beňová, Ana Gomes, Nathalie Griesbeck, Jussi Halla-aho, Monika Hohlmeier, Sophia in ‘t Veld, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Timothy Kirkhope, Cécile Kashetu Kyenge, Marju Lauristin, Claude Moraes, Péter Niedermüller, Soraya Post, Birgit Sippel, Branislav Škripek, Csaba Sógor, Bodil Valero, Marie-Christine Vergiat, Beatrix von Storch, Josef Weidenholzer, Kristina Winberg
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Marina Albiol Guzmán, Hugues Bayet, Carlos Coelho, Pál Csáky, Ska Keller, Miltiadis Kyrkos, Artis Pabriks, Salvatore Domenico Pogliese, Jaromír Štětina, Róża Gräfin von Thun und Hohenstein, Axel Voss
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Reimer Böge, Edouard Ferrand, Peter Jahr, Othmar Karas, Ilhan Kyuchyuk, Keith Taylor, Lieve Wierinck

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO

47	+
ALDE	Sophia in 't Veld, Nathalie Griesbeck, Ilhan Kyuchyuk, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Lieve Wierinck
ECR	Jussi Halla-aho, Timothy Kirkhope, Branislav Škripek
EFDD	Laura Ferrarra
GUE/NGL	Marina Albiol Guzmán, Martina Anderson, Malin Björk, Marie-Christine Vergiat
PPE	Michał Boni, Reimer Böge, Carlos Coelho, Pál Csáky, Rachida Dati, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Frank Engel, Monika Hohlmeier, Peter Jahr, Othmar Karas, Artis Pabriks, Salvatore Domenico Pogliese, Jaromír Štětina, Csaba Sógor, Róża Gräfin von Thun und Hohenstein, Axel Voss
S&D	Hugues Bayet, Caterina Chinnici, Tanja Fajon, Monika Flašíková Beňová, Ana Gomes, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Cécile Kashetu Kyenge, Miltiadis Kyrkos, Marju Lauristin, Claude Moraes, Péter Niedermüller, Soraya Post, Birgit Sippel, Josef Weidenholzer
Verts/ALE	Jan Philipp Albrecht, Ska Keller, Keith Taylor, Bodil Valero

1	-
EFDD	Kristina Winberg

2	0
EFDD	Beatrix von Storch
ENF	Edouard Ferrand

Objaśnienie używanych znaków:

+  :  za

-  :  przeciw

0  :  wstrzymali się