SPRAWOZDANIE w sprawie strategii UE na rzecz regionu alpejskiego

13.7.2016 - (2015/2324(INI))

Komisja Rozwoju Regionalnego
Sprawozdawczyni: Mercedes Bresso

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie strategii UE na rzecz regionu alpejskiego

(2015/2324(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 192, art. 265 ust. 5 oraz art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając komunikat Komisji w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (COM(2015)0366) oraz towarzyszący mu plan działań i pomocniczy dokument analityczny,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie wspólnych przepisów”)[1],

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”[2],

–  uwzględniając rozporządzenie (UE) nr 1302/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) w celu doprecyzowania, uproszczenia i usprawnienia procesu tworzenia takich ugrupowań oraz ich funkcjonowania[3],

–  uwzględniając plan działania z dnia 28 lipca 2015 r. towarzyszący komunikatowi dotyczącemu strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (SWD(2015)0147),

–  uwzględniając konkluzje Rady z posiedzenia w dniach 19–20 grudnia 2013 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 28 lipca 2015 r. dotyczące strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (SWD(2015)0147) i odpowiednie konkluzje Rady z posiedzenia w dniach 19–20 grudnia 2013 r.,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (COM(2015)0366),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 3 grudnia 2014 r. w sprawie strategii makroregionalnej Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (CDR 2994/2014),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lipca 2012 r. w sprawie ewolucji strategii makroregionalnych UE: obecne praktyki i przyszłe perspektywy, szczególnie w regionie Morza Śródziemnego[4],

–  uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie rozwoju strategii makroregionalnej na rzecz Alp[5];

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie zarządzania strategiami makroregionalnymi (COM(2014)0284),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. w sprawie wkładu polityki regionalnej w zrównoważony wzrost w ramach strategii „Europa 2020” (COM(2011)0017),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2011/92/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko,

–  uwzględniając dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko,

–  uwzględniając decyzję Rady 2005/370/WE z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencji z Aarhus),

–  uwzględniając konferencję inauguracyjną w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego, która odbyła się w miejscowości Brdo (Słowenia) w dniach 25–26 stycznia 2016 r.,

–  uwzględniając konferencję zainteresowanych stron w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego, która odbyła się w Innsbrucku w dniu 17 września 2014 r.,

–  uwzględniając konferencję zainteresowanych stron w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego, która odbyła się w Mediolanie w dniach 1–2 grudnia 2014 r.,

–  uwzględniając decyzję Rady z dnia 26 lutego 1996 r. (96/191/WE) dotyczącą ratyfikacji Konwencji w sprawie ochrony Alp (konwencji alpejskiej),

–  uwzględniając sprawozdanie podsumowujące Komisji dotyczące konsultacji publicznych w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego,

–  uwzględniając wyrażone stanowiska zainteresowanych stron zawarte w dokumencie pt. „Political Resolution towards a European Strategy for the Alpine Region” („Rezolucja polityczna w kierunku unijnej strategii na rzecz regionu alpejskiego”) przyjętym w Grenoble w dniu 18 października 2013 r.,

–  uwzględniając analizę pt. „New Role of Macro-Regions in European Territorial Cooperation” („Nowa rola makroregionów w ramach europejskiej współpracy terytorialnej”) opublikowaną w styczniu 2015 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej (Departament Tematyczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności),

–  uwzględniając białą księgę Komisji z dnia 1 kwietnia 2009 r. pt. „Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania” (COM(2009)0147),

–  uwzględniając sporządzoną przez Komisję tablicę wyników Unii badań i innowacji za rok 2015,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Zielona infrastruktura – zwiększanie kapitału naturalnego Europy” (COM(2013)0249),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie europejskiej współpracy terytorialnej,

–  uwzględniając wytyczne Komisji z 2014 r. pt. „Enabling synergies between European Structural and Investment Funds, Horizon 2020 and other research, innovation, and competitiveness-related Union programmes” („Tworzenie synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, programem ramowym »Horyzont 2020« i innymi unijnymi programami w obszarze badań naukowych, innowacji i konkurencyjności”),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego z dnia 26 listopada 2014 r. pt. „Plan inwestycyjny dla Europy” (COM(2014)0903),

–  uwzględniając konferencję na temat „Towards the European Strategy for the Alpine Region” („W kierunku europejskiej strategii na rzecz regionu alpejskiego”), która odbyła się w Innsbrucku w dniu 17 września 2014 r.,

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 3 grudnia 2014 r. w sprawie strategii makroregionalnej Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Transportu i Turystyki, jak również Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0226/2016),

A.  mając na uwadze, że w celu wspierania ogólnego harmonijnego rozwoju należy wzmocnić spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną w całej UE;

B.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne są obecnie podstawowym narzędziem osiągania celu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; mając na uwadze, że strategie te są wspierane zgodnie z zasadą trzech „nie”, przewidującą, że nie wprowadza się nowych przepisów, nie tworzy się nowych instytucji i nie wykorzystuje się nowych środków finansowych;

C.  mając na uwadze, że strategia makroregionalna dla regionu alpejskiego może przyczynić się do przezwyciężenia spowolnienia gospodarczego dzięki inwestycjom w badania naukowe, innowacje i wsparcie przedsiębiorczości, z uwzględnieniem specyfiki i walorów danego regionu;

D.  mając na uwadze, że celem strategii makroregionalnych powinna być skuteczniejsza realizacja wspólnych celów różnych regionów w drodze dobrowolnego i skoordynowanego podejścia, co nie pociągałoby za sobą tworzenia dodatkowych przepisów;

E.  mając na uwadze, że zmiana klimatu w regionie alpejskim postępuje szybciej niż przeciętnie w skali światowej, co powoduje częstsze występowanie klęsk żywiołowych, takich jak lawiny i powodzie;

F.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne przewidują identyfikację zasobów i wykorzystanie wspólnego potencjału rozwoju regionów;

G.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne stanowią model wielopoziomowego sprawowania rządów, w ramach którego uczestnictwo zainteresowanych stron reprezentujących szczeble lokalne, regionalne i krajowe ma zasadnicze znaczenie dla skutecznej realizacji tych strategii; mając na uwadze, że należy wspierać wzajemną współpracę poszczególnych makroregionów, aby poprawić spójność ich polityki zgodnie z europejskimi celami;

H.  mając na uwadze, że strategie makroregionalne mogą przyczynić się do rozwijania strategicznego podejścia transgranicznego, ale również do międzynarodowych projektów służących stworzeniu sieci współpracy z korzyścią dla całego regionu;

I.  mając na uwadze, że tożsamości regionalne oraz dziedzictwo kulturowe regionu alpejskiego, zwłaszcza kultura ludowa i zwyczaje, zasługują na szczególną ochronę;

J.  mając na uwadze, że silne podejście oddolne przyjęte przez regiony obszaru alpejskiego doprowadziło do opracowania strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego mającej na celu skuteczne zmierzenie się z wyzwaniami, które są wspólne dla całego tego regionu;

K.  mając na uwadze, że region alpejski odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarczym państw członkowskich i zapewnia liczne usługi ekosystemowe dla przyległych obszarów miejskich i podmiejskich;

L.  mając na uwadze, że makrostrategia na rzecz regionu alpejskiego dotyczyć będzie około 80 milionów osób zamieszkujących 48 regionów w siedmiu krajach, z których pięć to państwa członkowskie UE (Austria, Francja, Niemcy, Słowenia i Włochy), a dwa to państwa spoza UE (Liechtenstein i Szwajcaria);

M.  mając na uwadze, że strategia UE na rzecz regionu alpejskiego musi godzić zrównoważenie środowiskowe i rozwój gospodarczy, w środowisku naturalnym, które jest także głównym kierunkiem podróży turystów;

N.  mając na uwadze, że wyludnienie jest głównym problemem niektórych obszarów alpejskich oraz że większość mieszkańców regionu alpejskiego nie może utrzymywać się wyłącznie z turystyki alpejskiej, w związku z czym muszą oni dodatkowo rozwijać rolnictwo, leśnictwo i inne przyjazne dla środowiska branże i usługi;

O.  mając na uwadze, że istnieją znaczące różnice między regionami objętymi strategią, w związku z czym potrzebna jest koordynacja polityki i sektorów między różnymi regionami (w wymiarze horyzontalnym), a także w obrębie poszczególnych regionów (w wymiarze wertykalnym);

P.  mając na uwadze, że region alpejski szczyci się wyjątkową charakterystyką geograficzną i naturalną oraz że stanowi makroregion o wzajemnych powiązaniach i makroregion tranzytowy, który posiada znaczny potencjał rozwoju; mając jednak na uwadze, że należy w konkretny sposób odpowiedzieć na wyzwania, jakie rodzą kwestie związane ze środowiskiem, demografią, transportem, turystyką i energią, sezonowością i różnorodnością działań; mając na uwadze, że skoordynowane planowanie terytorialne mogłoby przynieść lepsze rezultaty i większą wartość dodaną spójności terytorialnej obszarów alpejskich i obszarów je otaczających;

Q.  mając na uwadze, że region alpejski to „wieża ciśnień” Europy, a Alpy latem zaopatrują obszary położone u ich podnóża w wodę w ilości dochodzącej do 90 % zapotrzebowania; mając na uwadze znaczenie zasobów wodnych dla produkcji energii, nawadniania obszarów rolnych, zrównoważonego zarządzania lasami, utrzymania bioróżnorodności i krajobrazu oraz zaopatrzenia w wodę pitną; mając na uwadze, że zasadnicze znaczenie ma utrzymanie jakości wody i poziomu wód w alpejskich rzekach, a także znalezienie właściwej równowagi między interesami ludności lokalnej a potrzebami środowiska naturalnego;

R.  mając na uwadze, że region alpejski przecinają granice, a ich likwidacja stanowi warunek wstępny współpracy na tym obszarze, swobodnego przepływu osób, usług, towarów i kapitału, a tym samym interakcji gospodarczej, społecznej i ekologicznej; mając na uwadze, że strategia alpejska stanowi także szansę na poszerzenie współpracy transgranicznej, zapewnienie łączności i kontaktów międzyludzkich i gospodarczych, a tym samym likwidację granic i związanych z nimi przeszkód;

S.  mając na uwadze, że Komisja w swoim komunikacie dotyczącym strategii Unii Europejskiej dla regionu alpejskiego podkreśla zarówno konieczność zmniejszenia oddziaływania transportu transalpejskiego, aby chronić dziedzictwo przyrodnicze Alp, jak i znaczenie wdrożenia strategii na rzecz zdrowszego i lepiej zachowanego dla społeczeństwa środowiska naturalnego;

T.  mając na uwadze, że swobodny przepływ osób jest prawem podstawowym i jednym z głównych warunków, zwłaszcza w regionach transgranicznych, osiągnięcia celów spójności gospodarczej, społecznej, terytorialnej i środowiskowej, aby zapewnić silną i trwałą konkurencyjność oraz równy dostęp do zatrudnienia;

U.  mając na uwadze, że terytorium podlegające strategii UE na rzecz regionu alpejskiego obejmuje obszary górskie znajdujące się w jego centrum oraz obszary przyalpejskie, w tym obszary miejskie, wzajemnie powiązane ścisłymi interakcjami i związkami funkcjonalnymi, z których wszystkie wpływają na rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy;

V.  mając na uwadze, że obszary górskie z zachowanymi ekosystemami i usługami ekosystemowymi mogą zapewniać warunki dla wielu rodzajów działalności gospodarczej, z naciskiem na rolnictwo, leśnictwo, turystykę i energetykę, przy uwzględnieniu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego tych obszarów;

W.  mając na uwadze, że strategia Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego, będąca pierwszą strategią makroregionalną dotyczącą regionu górskiego, może stanowić wzór i inspirację dla innych obszarów górskich w UE;

X.  mając na uwadze, że wcześniejsze strategie makroregionalne UE dowiodły skuteczności tego rodzaju współpracy i pozwoliły zgromadzić doświadczenie przydatne do opracowania nowych strategii makroregionalnych;

Kwestie ogólne i zarządzanie

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego oraz towarzyszący mu plan działania; uważa, że jest to krok naprzód w rozwoju tego regionu zgodnie z zawartym w strategii „Europa 2020” celem dotyczącym inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego; zauważa, że strategia i plan działania mogą odegrać ważną rolę w wysiłkach na rzecz zapobiegania wyludnianiu się tego regionu, zwłaszcza odpływowi młodych ludzi;

2.  podkreśla cenne doświadczenia zdobyte podczas wdrażania konwencji alpejskiej, która równoważy interesy gospodarcze, społeczne i środowiskowe; wzywa uczestniczące kraje, aby przestrzegały osiągniętych porozumień i utrzymywały wysoki poziom zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony Alp;

3.  z zadowoleniem odnosi się do faktu, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne oferują potencjalnie znaczące zasoby oraz szeroki wybór narzędzi i opcji na potrzeby przedmiotowej strategii; domaga się większej synergii służącej promowaniu koordynacji i komplementarności europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz innych funduszy i instrumentów istotnych z punktu widzenia filarów strategii, w szczególności inicjatywy „Horyzont 2020”, instrumentu „Łącząc Europę”, programu LIFE, programu COSME dla MŚP, programu INTERREG na rzecz obszaru alpejskiego oraz Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), w odniesieniu do których Komisja powinna zbadać możliwości w zakresie wartości dodanej konkretnych propozycji koncentrujących się na szczególnych wyzwaniach dotyczących regionu alpejskiego;

4.  wzywa Komisję, a także krajowe, regionalne i lokalne organy odpowiedzialne za przygotowanie i wdrożenie programów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz za zarządzanie nimi, by podkreślały znaczenie makroregionalnych projektów i działań; domaga się intensywniejszych wspólnych działań w postaci koordynacji tych polityk, programów i strategii UE, które dotyczą Alp, oraz wzywa Komisję do monitorowania praktycznej realizacji odnośnych programów, aby zapobiegać ich powielaniu oraz maksymalizować komplementarność i wartość dodaną; wzywa ponadto Komisję do zagwarantowania łatwego dostępu do odnośnych dokumentów, zarówno obywatelom europejskim, jak i instytucjom państw członkowskich, aby zapewnić pełną przejrzystość w zakresie procedury, którą należy stosować;

5.  ponownie przypomina o znaczeniu zasady trzech „nie”, gdyż makroregiony stanowią ramy bazujące na wartości dodanej wynikającej z inicjatyw w zakresie współpracy i ze współdziałania między różnymi unijnymi instrumentami finansowania;

6.  wzywa właściwe organy państw członkowskich oraz uczestniczące regiony, by w miarę możliwości dostosowały strategie polityczne i fundusze, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym, do działań i celów strategii UE na rzecz regionu alpejskiego, a także by dostosowały przyjęte przez siebie programy operacyjne w celu dopilnowania, by przyszłe projekty w ramach strategii UE na rzecz regionu alpejskiego były niezwłocznie realizowane oraz by instytucje zarządzające należycie uwzględniały priorytety tej strategii podczas wdrażania programów operacyjnych (np. przez proponowanie specjalnych rozwiązań, punktów premiujących lub przydzielanie środków budżetowych); domaga się wzmocnienia podejścia makroregionalnego przed reformą polityki spójności po 2020 r. i podkreśla znaczenie zintegrowanych projektów i środków makroregionalnych;

7.  wzywa Europejski Bank Inwestycyjny do zbadania – we współpracy z Komisją – możliwości utworzenia platformy inwestycyjnej dla regionu alpejskiego, która umożliwi mobilizację środków finansowych ze źródeł publicznych i prywatnych; apeluje o stworzenie wykazu projektów przewidzianych do realizacji w regionie, który przyciągnąłby inwestorów; w tym kontekście zachęca Komisję, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i uczestniczące państwa do pełnego wykorzystania możliwości, jakie stwarza Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych, aby sfinansować projekty w regionie mające na celu osiągnięcie zrównoważonego rozwoju i wzrostu gospodarczego oraz wspieranie zatrudnienia na szczeblu makroregionalnym;

8.  podkreśla potrzebę prowadzenia stosownych kampanii informacyjnych dotyczących strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego i zachęca państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniej widoczności tej strategii oraz wypracowania odpowiedniej komunikacji na temat jej celów i rezultatów na wszystkich szczeblach, w tym na szczeblu transgranicznym i międzynarodowym; domaga się wsparcia koordynacji i wymiany najlepszych praktyk w zakresie wdrażania makroregionalnych strategii UE, zwłaszcza w dziedzinie zarządzania dziedzictwem naturalnym i kulturowym, w celu stworzenia trwałych możliwości turystycznych;

9.  domaga się utworzenia na poziomie makroregionalnym struktury wspierającej wdrażanie dla organów zarządzających strategią UE na rzecz regionu alpejskiego, we współpracy i porozumieniu z Komisją, państwami członkowskimi i regionami; ponadto z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Parlament jest reprezentowany w tych organach zarządzających i uważa, że powinien być angażowany w monitorowanie wdrażania strategii;

10.  apeluje o czynny udział Komisji na etapie wdrażania strategii UE na rzecz regionu alpejskiego; uważa, że Komisja powinna angażować się razem z państwami członkowskimi i regionami – w oparciu o zasadę wspólnego zarządzania i zgodnie z zasadą pomocniczości i proporcjonalności – na wszystkich etapach planowania i realizacji projektów strategii, aby zagwarantować również skuteczny udział lokalnych i regionalnych zainteresowanych stron reprezentujących organy publiczne, partnerów gospodarczych i społecznych oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego w odniesieniu do makroregionu i właściwej koordynacji z innymi strategiami i formami finansowania wspieranymi przez UE;

11.  apeluje, aby Komisja dokonała oceny realizacji strategii UE na rzecz regionu alpejskiego na podstawie obiektywnych kryteriów i mierzalnych wskaźników;

12.  popiera planowanie strategiczne w odniesieniu zarówno do obszarów miejskich, jak i wiejskich regionu alpejskiego, aby propagować tworzenie sieci kontaktów i wspólnych celów w ramach spójnej, skoordynowanej i zintegrowanej polityki (np. w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii, dobrostanu, logistyki oraz innowacji biznesowych i społecznych); zachęca do gromadzenia najlepszych praktyk, np. w zakresie zrównoważonej turystyki wśród regionów, a także do wymiany ich w ramach innych istniejących strategii makroregionalnych;

13.  nalega, aby w odniesieniu do procedur podejmowania decyzji władze lokalne i regionalne, przy udziale przedstawicieli lokalnego i regionalnego społeczeństwa obywatelskiego, pełniły wiodącą rolę w ramach organów zarządzających oraz organów operacyjnych, technicznych i wykonawczych związanych z realizacją strategii, przy pełnym poszanowaniu zasad pomocniczości i wielopoziomowego sprawowania rządów;

14.  uważa, że inwestycje powinny być ukierunkowane na zapewnienie równego i skutecznego dostępu do opieki zdrowotnej, pierwszej pomocy oraz pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych dla wszystkich ludzi w regionie, zwłaszcza na obszarach wiejskich, aby zapobiec wyludnieniu;

15.  wzywa Komisję, aby co dwa lata przedkładała Parlamentowi i Radzie sprawozdanie z wdrażania strategii UE na rzecz regionu alpejskiego, oparte na obiektywnych kryteriach i wymiernych wskaźnikach, aby ocenić jej funkcjonowanie i wartość dodaną, jeśli chodzi o wzrost gospodarczy i zatrudnienie, zmniejszanie dysproporcji oraz zrównoważony rozwój;

16.  wzywa kraje uczestniczące do dalszego podejmowania wysiłków na rzecz dywersyfikacji źródeł dostaw energii, z uwzględnieniem ochrony środowiska; podkreśla potrzebę zapewnienia zrównoważonego charakteru, konkurencyjności i modernizacji istniejącej infrastruktury z zakresu energetyki wodnej, utworzonej na bardzo wczesnym etapie, przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu takiej infrastruktury na środowisko i geologię, a także wspierając niewielkie (mini, mikro i małe) elektrownie; podkreśla, że zintegrowane zarządzanie i ochrona zasobów wodnych stanowią klucz do zrównoważonego rozwoju Alp oraz że w związku z tym lokalna społeczność powinna mieć możliwość korzystania z energii wodnej oraz wytwarzanej przez nią wartości dodanej; wzywa kraje uczestniczące do udziału w tworzeniu prężnych sieci w makroregionie, aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw i stworzyć struktury wymiany najlepszych praktyk w zakresie współpracy transgranicznej;

17.  podkreśla potrzebę dalszego wzmocnienia wymiaru społecznego, aby zapewnić realizację takiego modelu wzrostu gospodarczego, który może zagwarantować zrównoważony wzrost, włączenie społeczne i ochronę społeczną wszystkich obywateli, w szczególności na obszarach przygranicznych; w tym kontekście podkreśla znaczenie określenia priorytetów i podjęcia środków służących zapobieganiu wszelkiej dyskryminacji;

18.  przypomina, że zasada powszechnego dostępu do usług publicznych musi być zagwarantowana na wszystkich terytoriach UE, zwłaszcza w obszarach edukacji, opieki zdrowotnej, usług społecznych i mobilności, przy zwróceniu szczególnej uwagi na potrzeby osób niepełnosprawnych; podkreśla, że kraje uczestniczące powinny zachęcać do alternatywnych i innowacyjnych rozwiązań dla regionu alpejskiego w zakresie świadczenia usług publicznych, w tym indywidualnych rozwiązań dostosowanych do potrzeb lokalnych i regionalnych; w tym kontekście wzywa kraje uczestniczące do opracowania inicjatyw na rzecz rozwoju partnerstw publiczno-prywatnych; przypomina jednak zasady przystępności cenowej i dostępności wysokiej jakości usług publicznych dla wszystkich obywateli;

19.  niepokoi się degradacją ekosystemów i ryzykiem klęsk żywiołowych w niektórych częściach regionu alpejskiego; podkreśla potrzebę wdrożenia pełnego zarządzania ryzykiem katastrof naturalnych oraz strategii dostosowania do zmiany klimatu; podkreśla konieczność opracowania i stosowania wspólnych planów na wypadek transgranicznego zanieczyszczenia powietrza; domaga się ustanowienia wspólnych zespołów szybkiego reagowania na obszarach turystycznych dotkniętych katastrofami naturalnymi, takimi jak lawiny błotne, osuwiska i powodzie; w tym kontekście podkreśla potrzebę lepszego promowania Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;

Zatrudnienie, wzrost gospodarczy i innowacyjność

20.  wzywa Europejski Bank Inwestycyjny do zbadania – we współpracy z Komisją – możliwości utworzenia platformy inwestycyjnej dla regionu alpejskiego, która umożliwi mobilizację środków finansowych ze źródeł publicznych i prywatnych; apeluje o stworzenie wykazu projektów przewidzianych do realizacji, który przyciągnąłby inwestorów;

21.  przyznaje, że regiony alpejskie szczycą się dziedzictwem przyrodniczym, które należy chronić, z uwagi na ich rozległy rezerwat naturalnych krajobrazów, a także nadzwyczajną różnorodność ekosystemów, począwszy od obszarów górskich przez obszary nizinne aż po śródziemnomorskie wybrzeża, umożliwiając w ten sposób istnienie przestrzeni gospodarczej i biosfery opartej na współistnieniu człowieka i przyrody; podkreśla w związku z tym potrzebę aktywnej i opartej na synergii współpracy między rolnictwem a innymi rodzajami działalności gospodarczej na obszarach chronionych (Natura 2000, parki narodowe itd.), aby rozwijać zintegrowane produkty turystyczne, a także zwiększać znaczenie zachowania i ochrony unikatowego siedliska, jakim są regiony górskie;

22.  zwraca uwagę na możliwości oferowane przez strategię w zakresie rozwoju rynku pracy, który charakteryzuje się znaczną skalą dojazdów transgranicznych; uważa, że podnoszenie kwalifikacji siły roboczej i tworzenie nowych miejsc pracy w gospodarce ekologicznej powinno być jednym z priorytetów inwestycyjnych strategii alpejskiej; podkreśla jednak, że małe i średnie przedsiębiorstwa – bardzo często przedsiębiorstwa rodzinne, takie jak gospodarstwa rolne i niewielkie przedsiębiorstwa przetwórcze, działające w rolnictwie, turystyce, handlu, rzemiośle i wytwórstwie, stanowią – w sposób zintegrowany i zrównoważony – centrum działalności gospodarczej w regionie alpejskim, a tym samym są filarem przestrzeni życiowej, kulturowej i przyrodniczej w Alpach, a także ważnym źródłem zatrudnienia; podkreśla potrzebę dalszej dywersyfikacji działalności gospodarczej i możliwości zatrudnienia w regionie alpejskim;

23.  podkreśla potrzebę określenia priorytetów inwestycyjnych w ramach infrastruktury cyfrowej oraz znaczenie zapewnienia łatwego i skutecznego dostępu do szybkiego internetu, a tym samym do usług cyfrowych i internetowych, takich jak e-handel i wykorzystywanie kanałów rynku cyfrowego i pracy na odległość, a także innych szans dla osób zamieszkujących na obszarach oddalonych od dużych ośrodków miejskich, przy jednoczesnym wspieraniu – w miarę możliwości – alternatywnych środków fizycznego transportu;

24.  uważa, że innowacje i wykorzystywanie nowych technologii w kluczowych obszarach gospodarki, napędzane strategiami inteligentnej specjalizacji i finansowane z istniejących źródeł finansowania UE (np. EFRR, EFS, COSME, program „Horyzont 2020” lub Erasmus+) mogłyby przyczynić się do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy w strategicznych sektorach, takich jak nauki biologiczne, biogospodarka, energia, produkty organiczne, nowe materiały lub e-usługi; przypomina znaczenie zapewniania istotnego wsparcia dla MŚP, które mogłoby pomóc odwrócić obecny trend wyludniania obserwowany na niektórych obszarach i terytoriach regionu alpejskiego;

25.  zachęca właściwe organy z państw członkowskich i regionów obszaru alpejskiego do prowadzenia rozmów z Komisją Europejską w celu rozważenia możliwości realizacji, w następnym okresie programowania, wspólnego programu (opartego na art. 185 TFUE) wsparcia dla włączenia działalności badawczo-innowacyjnej regionu alpejskiego do łańcuchów wartości europejskiej spójnych i zintegrowanych ze strategiami inteligentnej specjalizacji;

26.  zachęca do nawiązywania współpracy między przedsiębiorstwami sektora publicznego i prywatnego, uniwersytetami, instytutami badawczymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami oraz łączenia ich w klastry w celu wspierania innowacyjności i umożliwiania czerpania korzyści z synergii między obszarami alpejskimi a obszarami je otaczającymi; uważa, że dla zapewnienia bardziej efektywnych i wydajnych inwestycji zaplanowane działania powinny opierać się na krajowych i regionalnych strategiach badań naukowych i innowacji na rzecz inteligentnej regionalnej specjalizacji;

27.  uznaje znaczenie rozwijania w ramach strategii UE na rzecz regionu alpejskiego projektów dla stowarzyszeń i instytucji, np. dla mikroprzedsiębiorstw oraz MŚP z sektora kultury i sektora kreatywnego, z powodu roli, jaką odgrywają one w dziedzinie inwestycji, wzrostu, innowacji i zatrudnienia, a także ich kluczowej roli w utrzymywaniu i promocji różnorodności kulturowej i językowej;

28.  podkreśla, że strategia makroregionalna na rzecz Alp powinna także zapewniać w stosownych przypadkach możliwości zabezpieczenia, podtrzymania i dostosowania różnych form tradycyjnej działalności gospodarczej, takich jak rolnictwo i leśnictwo oraz działalność gospodarcza oparta na rzemiośle, a także powinna sprzyjać innowacjom i rozwojowi nowych inicjatyw w tej dziedzinie, np. za pomocą unijnego instrumentu InnovFin; zwraca uwagę na konieczność ułatwienia małym i średnim przedsiębiorstwom dostępu do wsparcia i finansowania z uwagi na ich rolę w tworzeniu miejsc pracy;

29.  podkreśla, że współpraca miedzy poszczególnymi regionami, przede wszystkim współpraca transgraniczna, jest nieodzowna dla dalszego rozwoju turystyki w całym regionie; zachęca do opracowywania strategii turystycznych opartych na istniejącym dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, zrównoważoności i innowacyjności; podkreśla społeczny, kulturowy i ekonomiczny wymiar alpejskich tradycji i zwyczajów, których różnorodność należy wspierać i zachować;

30.  zauważa, że zarządzanie ptakami drapieżnymi i zwierzętami mięsożernymi oraz ich reintrodukcja w regionie alpejskim odbywa się na poziomie krajowym i lokalnym, podczas gdy gatunki te nie znają granic administracyjnych, a migracja jest zjawiskiem z natury transgranicznym; niemniej jednak, aby uniknąć niezgodności związanej z tą reintrodukcją, wzywa państwa członkowskie do usprawnienia koordynacji między różnymi organami, przy jednoczesnym zwiększeniu wymiany informacji i najlepszych praktyk w celu poprawy zarządzania zwierzętami gospodarskimi i zwierzętami pasącymi się, a także ich ochrony w ramach strategii alpejskiej, w odniesieniu do platformy konwencji alpejskiej ds. dużych zwierząt mięsożernych i dzikich zwierząt kopytnych;

31.  wspiera dywersyfikację oferty turystycznej przez rozwój nowych możliwości w branży turystycznej dostosowanych do regionalnych potrzeb i wykorzystywania regionalnych zasobów, takich jak parki rozrywki i szlaki turystyczne, turystyka o charakterze winiarsko-gastronomicznym, turystyka kulturalna, zdrowotna i edukacyjna, a także turystyka sportowa, w celu wydłużenia sezonu turystycznego, przy jednoczesnym zmniejszeniu nacisku na infrastrukturę i osiągnięciu całorocznego zatrudnienia w cyklu turystycznym, a także agroturystyki mającej na celu zachęcanie turystów do zwiedzania obszarów wiejskich i przyrody, znajdując zakwaterowanie w hotelach poza głównymi ośrodkami turystycznymi, a także wspieranie konkurencyjności i zrównoważonego charakteru kierunków turystycznych; wspiera propagowanie nowych form aktywności turystycznej lepiej dostosowanych do zmiany klimatu, a także ochrony środowiska;

32.  popiera środki, które sprzyjają odciążeniu infrastruktury transportowej przez rozłożenie w czasie wakacji szkolnych i związanych z nimi okresów urlopowych, inteligentne kształtowanie opłat drogowych oraz zachęty ze strony podmiotów oferujących usługi turystyczne w okresach najbardziej nasilonych podróży i w godzinach szczytu;

33.  przypomina o gospodarczym znaczeniu promowania rozwoju ekoturystyki i zrównoważonych form działalności turystycznej dla całego regionu alpejskiego, w tym miejscowości położonych nad jeziorami i uzdrowisk; zachęca także państwa członkowskie do wspierania wycieczek rowerowych w połączeniu z podróżowaniem koleją lub usługami transportu intermodalnego; w oparciu o najlepsze praktyki zwraca uwagę na platformy turystyczne stworzone w ramach projektów finansowanych z unijnych funduszy UE;

34.  zauważa, że ta sama osoba jest często zmuszona prowadzić na przestrzeni roku różne działania, niejednokrotnie mające charakter transgraniczny; wzywa Komisję, państwa członkowskie i władze lokalne oraz regionalne, by zachęcały do współpracy podmioty zajmujące się kształceniem zawodowym, zarówno wstępnym, jak i ustawicznym; podkreśla, że program Erasmus+ poświęcony transgranicznemu przyuczaniu do zawodu mógłby przynieść korzyści;

Kwestie dotyczące mobilności i połączalności

35.  podkreśla znaczenie poprawy transportowej i energetycznej sieci połączeń między uczestniczącymi krajami, w tym lokalnych, regionalnych i transgranicznych połączeń transportowych i intermodalnych z obszarami położonymi w głębi regionu (w tym dużymi konurbacjami), aby sprzyjać rozwojowi regionu, poprawić jakość życia jego mieszkańców, jak również przyciągnąć nowych mieszkańców, dokonując jednocześnie oceny, czy istniejące sieci mogą zostać odrestaurowane lub rozszerzone z myślą generalnie o lepszej realizacji sieci TEN-T; podkreśla znaczenie budowy inteligentnej infrastruktury; jest zdania, że nowo utworzone formy infrastruktury muszą stać się prawdziwymi „korytarzami technologicznymi”, wewnątrz których będzie umieszczona cała odrębna infrastruktura, tj. przewody elektryczne, telefoniczne, szybkie i bardzo szybkie łącza internetowe, przewody gazowe, sieci światłowodowe, przewody kanalizacyjne itp.;

36.  wzywa do przyjęcia całościowego podejścia do kształtowania w przyszłości i wdrażania polityki na rzecz regionu alpejskiego w zakresie transportu i ochrony środowiska; w tym kontekście podkreśla potrzebę priorytetowego traktowania transferów modalnych w celu przejścia z transportu drogowego na transport kolejowy, zwłaszcza w odniesieniu do ruchu towarowego, i zwraca się do Komisji o wsparcie tego przejścia; apeluje w związku z tym o przeznaczenie dochodów z transportu drogowego na przyspieszenie realizacji i rozwoju wydajnego i przyjaznego dla środowiska transportu kolejowego zarówno osobowego, jak i towarowego, a także o ograniczenie hałasu i zanieczyszczenia środowiska; zwraca uwagę na potencjalne projekty w takich dziedzinach jak zarządzanie ruchem, innowacje techniczne, interoperacyjność itp.; domaga się ponadto rozszerzenia istniejącej infrastruktury, w tym intermodalnych i interoperacyjnych systemów zapewniania jakości, w regionie alpejskim; podkreśla znaczenie zapewnienia dostępu i łączności dla wszystkich mieszkańców regionu;

37.  podkreśla znaczenie połączenia szlaków transportowych z innymi częściami Europy, a także połączeń z korytarzami TEN-T, przy jednoczesnym optymalnym wykorzystaniu istniejącej infrastruktury; przypomina, że ukształtowanie terenu pozostaje przeszkodą w zbliżaniu się do siebie obywateli Europy oraz że Unia zobowiązała się przeznaczać większe środki finansowe na transgraniczną infrastrukturę transportową; w związku z tym wzywa kraje uczestniczące do skupienia swoich wysiłków także na realizacji i planowaniu uzupełniających projektów o zrównoważonym i pluralistycznym charakterze, przy jednoczesnym tworzeniu połączeń i rozwijaniu obecnej sieci TEN-T;

38.  zwraca uwagę na brak skutecznych, wolnych od zanieczyszczeń połączeń na obszarach górskich oraz między regionami górskimi i sąsiadującymi z nimi obszarami; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia tworzenia ekologicznych, niskoemisyjnych i lepszych połączeń na szczeblu lokalnym i regionalnym, w szczególności w przypadku sieci kolejowych, w celu zwiększenia spójności i podniesienia jakości życia na tych obszarach; zachęca do osiedlania się w regionie alpejskim i wspiera takie inicjatywy;

39.  apeluje do państw członkowskich uczestniczących w strategii makroregionalnej o uwzględnienie specyfiki sytuacji pracowników transgranicznych oraz o opracowanie umów z pracownikami transgranicznymi z makroregionu alpejskiego;

40.  popiera rozwój innowacyjnych form lokalnego transportu na żądanie, takich jak inteligentna informacja o ruchu, zarządzanie ruchem i telematyka ruchu oraz multimodalność, biorąc także pod uwagę potencjał wspólnych działań transregionalnych w tym względzie;

41.  podkreśla brak skutecznych połączeń cyfrowych na obszarach górskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia tworzenia lepszych połączeń na szczeblu regionalnym i lokalnym w celu podniesienia jakości życia i propagowania rozwoju nowych form działalności oraz tworzenia możliwości zatrudnienia na tych obszarach, oraz do zachęcania do ponownego osiedlania się w regionie;

42.  podkreśla znaczenie inwestycji publicznych na obszarach górskich w celu zaradzenia niewydolności rynku w zakresie zapewnienia łączności cyfrowej na tych obszarach; zwraca uwagę na znaczenie pełnego, powszechnego dostępu do internetu szerokopasmowego, także w regionach górskich, aby zapewnić trwałość przestrzeni życiowej i gospodarczej na obszarach oddalonych; wzywa Komisję do zaproponowania konkretnych rozwiązań tego problemu;

Środowisko, różnorodność biologiczna, zmiana klimatu i energia

43.  podkreśla znaczenie ochrony i zwiększania różnorodności biologicznej w regionie alpejskim; apeluje o podjęcie wspólnych wysiłków zmierzających do wprowadzenia innowacyjnych środków na rzecz ochrony i zachowania tej różnorodności, domagając się jednocześnie dokładnego zbadania roli dużych drapieżników oraz ewentualnego wprowadzenia środków dostosowawczych, a także zapewnienia pełnej zgodności z dorobkiem Unii w zakresie ochrony środowiska i bioróżnorodności, a także gleby i zasobów wodnych; podkreśla znaczenie dopilnowania, aby podjęte zostały wszystkie możliwe środki w celu uniknięcia powielania istniejących już inicjatyw ustawodawczych;

44.  podkreśla, że makroregion alpejski oferuje duże możliwości w zakresie innowacyjnych rozwiązań, które mogłyby uczynić ten region unikalnym laboratorium do prowadzenia doświadczeń z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym; zaproponuje w ramach procedury budżetowej na 2017 r. projekt pilotażowy badający potencjał tego obszaru w zakresie rozwijania konkretnych strategii związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym, np. w obszarach produkcji, konsumpcji i zarządzania odpadami;

45.  podkreśla znaczenie promowania wytwarzania energii we własnym zakresie, zwiększenia wydajności energetycznej oraz wspierania rozwoju najbardziej wydajnych źródeł energii odnawialnej w regionie, od energii wodnej po energię słoneczną, wiatrową i geotermalną, a także promowania rozwoju różnych form energii odnawialnej typowych dla Alp; zwraca uwagę na wpływ wykorzystywania różnych rodzajów spalania w sektorze grzewczym na jakość powietrza; wspiera zrównoważone wykorzystywanie lasów, które nie prowadzi do redukcji istniejących obszarów leśnych, co jest istotne dla zachowania równowagi ekosystemu górskiego oraz ochrony przez lawinami, osuwiskami i powodziami;

46.  podkreśla pilną potrzebę opracowania nowych strategii na rzecz walki z zanieczyszczeniem powietrza, które potęguje obawy związane ze zdrowiem publicznym, a także zmianą klimatu, zwłaszcza na bardziej uprzemysłowionych i zaludnionych obszarach makroregionu, określając jednocześnie istniejące źródła zanieczyszczenia i ściśle monitorując emisję zanieczyszczeń; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do wdrożenia strategii politycznych na rzecz zrównoważonego transportu zgodnie z celami przyjętymi podczas konferencji COP 21 w Paryżu, a także do wsparcia ochrony i zachowania usług ekosystemowych w całym makroregionie alpejskim;

47.  podkreśla znaczenie infrastruktury do przesyłu energii i wspiera inteligentne systemy dystrybucji, magazynowania i przesyłu energii, a także inwestycje w infrastrukturę energetyczną zarówno do produkcji, jak i transportu energii i gazu zgodnie z siecią TEN-E oraz inwestycje umożliwiające realizację konkretnych projektów wymienionych w wykazie projektów będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Energetycznej; podkreśla znaczenie wykorzystania lokalnych, zwłaszcza odnawialnych, źródeł energii w celu ograniczenia uzależnienia od przywozu; apeluje o promowanie zdecentralizowanej/własnej produkcji energii, a także o poprawę efektywności energetycznej we wszystkich obszarach;

48.  wzywa kraje uczestniczące do połączenia sił przy wdrażaniu planowania przestrzennego oraz zintegrowanego zarządzania terytorialnego, z udziałem różnych zainteresowanych stron z regionu (władz krajowych, regionalnych i lokalnych, środowisk naukowych, organizacji pozarządowych itp.);

49.  apeluje o dalsze zacieśnianie współpracy i zintensyfikowanie wysiłków podejmowanych w ramach Światowej Służby Monitorowania Lodowców (WGMS) w świetle ostatnich decyzji podjętych podczas konferencji COP 21 w Paryżu oraz realizowanej w ich następstwie strategii;

50.  niepokoi się, że zmiana klimatu i wzrost temperatury poważnie zagrażają przetrwaniu gatunków przystosowanych do życia na dużych wysokościach oraz że topnienie lodowców stanowi kolejny powód do obaw, ponieważ ma duży wpływ na zasoby wód gruntowych; apeluje o stworzenie obszernego międzynarodowego planu walki z topnieniem lodowców i reagowania na zmianę klimatu w całym łańcuchu alpejskim;

51.  wzywa kraje uczestniczące do dalszego podejmowania wysiłków na rzecz dywersyfikacji źródeł dostaw energii oraz rozwijania dostępnych źródeł energii odnawialnej, takich jak energia słoneczna i energia wiatru, w ramach koszyka produkcji energii; podkreśla zrównoważony charakter i konkurencyjność elektrowni wodnych; wzywa kraje uczestniczące do udziału w tworzeniu prężnych sieci infrastruktury służącej do przesyłu energii elektrycznej w makroregionie;

52.  podkreśla, że dywersyfikacja źródeł dostaw energii nie tylko zwiększy bezpieczeństwo energetyczne makroregionu, ale również zwiększy poziom konkurencji, co przyniesie znaczące korzyści rozwojowi gospodarczemu regionu;

53.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom oraz krajowym i regionalnym parlamentom krajów uczestniczących w strategii UE na rzecz regionu alpejskiego (Francji, Włoch, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Niemiec i Słowenii).

• [1]  Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320.
• [2]  Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 259.
• [3]  Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 303.
• [4]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0269.
• [5]  Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0229.

UZASADNIENIE

W następstwie inicjatywy zgłaszanej przez regiony alpejskie już od końca 2011 r. w grudniu 2013 r. Rada Europejska wezwała Komisję do przedstawienia strategii UE na rzecz regionu alpejskiego (EUSALP). Komisja odpowiedziała na to wezwanie, przedstawiając w lipcu 2015 r. plan działania w celu wdrożenia strategii.

Jest to czwarta strategia makroregionalna UE, a więc może ona czerpać z doświadczeń strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, regionu Dunaju oraz regionu adriatycko-jońskiego.

Strategie makroregionalne są wynikiem inicjatyw międzyrządowych w tych częściach Europy, które przez długi czas były podzielone przez wojny oraz polityczne konflikty. Strategie te mają na celu ożywienie współpracy instytucjonalnej i gospodarczej między tymi terytoriami.

Realizacja tych strategii stała się możliwa dzięki zawarciu w Traktacie z Lizbony celu spójności terytorialnej i z tego właśnie względu strategie te należy obecnie w większym stopniu włączyć do metody wspólnotowej, uwydatniając ich ogromny potencjał w zakresie terytorialnego planowania strategicznego opartego na podejściu oddolnym w porównaniu do tradycyjnych działań opartych na podejściu odgórnym, realizowanych przez Komisję za pośrednictwem instrumentów takich jak Europejska Sieć Obserwacyjna Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej (ESPON).

Konieczne byłoby więc większe zaangażowanie Komisji, zarówno na etapie uruchamiania strategii makroregionalnej, jak i na etapie projektowania i programowania, a przede wszystkim na etapach jej wdrażania i koordynacji z innymi strategiami oraz ogólnie z unijną polityką spójności terytorialnej. Podobnie konieczne byłoby formalne zaangażowanie Parlamentu Europejskiego jako współprawodawcy na etapie inicjowania i zatwierdzania strategii, a także monitorowania uzyskiwanych wyników.

Jest nie do pomyślenia, aby instytucje, które są demokratycznie odpowiedzialne za inicjatywę ustawodawczą i za sprawowanie rządów w Unii, a także posiadają legitymację demokratyczną wyborców, nie były bezpośrednio zaangażowane w kluczowe strategie rozwoju Unii, z którymi nierozerwalnie wiąże się jej przyszłość i wykorzystywanie dostępnych zasobów materialnych i projektowych oraz które stopniowo rozszerzają się na dużą część kontynentu (oprócz inicjatyw w regionach Morza Bałtyckiego, Dunaju, Morza Adriatyckiego i Alp powstają nowe inicjatywy, obejmujące europejskie regiony górskie zlokalizowane na obszarach od Atlantyku po Morze Śródziemne).

Konieczne byłoby więc nowe zdefiniowanie procedur mających na celu inicjowanie, zatwierdzanie, a następnie wdrażanie przyszłych strategii makroregionalnych oraz ich koordynację z innymi politykami Unii, w formie aktu ustawodawczego, w którym zostałby również określony kontekst przyszłej realizacji już zatwierdzonych strategii.

W tym kontekście ustawodawczym należałoby również lepiej opracować, w oparciu o zasady pomocniczości i proporcjonalności, system zarządzania istniejącymi i przyszłymi strategiami, ograniczając rolę organów krajowych i unijnych do początkowego impulsu i koordynacji, a także do zadań w zakresie kontroli i wsparcia, pozostawiając zarządzanie projektami i ich realizację instytucjom regionalnym i lokalnym, które muszą być głównymi filarami podejścia oddolnego w polityce terytorialnej i rozwojowej.

Strategia EUSALP jest wdrażana w regionie, w którym podejmowane są już różne formy współpracy, np. w ramach Obszaru alpejskiego i Konwencji alpejskiej, a także różnych programów transgranicznych INTERREG. EUSALP obejmuje 48 regionów w siedmiu krajach, z których pięć to państwa członkowskie UE (Włochy, Francja, Słowenia, Austria, Niemcy), a dwa to państwa spoza UE (Szwajcaria i Liechtenstein). Region ten, zamieszkiwany przez ponad 80 mln ludzi, jest bardzo atrakcyjny ze względu na cechy jego mieszkańców, a także walory przyrodnicze, gospodarcze i kulturowe. Historię tego obszaru naznaczyły zarówno podziały i wojny związane z granicami alpejskimi, jak i powstanie i rozwój organizmów państwowych na styku tych granic. Nizina alpejska i alpejski obszar górski są częścią nierozerwalnego systemu przyrodniczego i ludzkiego, którego wzajemna zależność wywarła wpływ na całą historię regionu. Rozwój gospodarczy obszarów nizinnych był możliwy dzięki zasobom wodnym i geologicznym terenów górskich, natomiast dynamiczny rozwój przemysłu turystycznego w wielu rejonach Alp mógł mieć miejsce dzięki wielkim skupiskom demograficznym na nizinach. Jednakże trudności związane z połączeniami i z logistyką produkcyjną miały często negatywny wpływ na rozwój obszarów górskich. Ponadto obszar makroregionu alpejskiego jest też dziś silnie narażony na skutki zmiany klimatu. W związku z tym organy publiczne powinny, zgodnie z zasadą pomocniczości, odpowiedzieć na wyzwania gospodarcze i ekologiczne makroregionu alpejskiego.

Komisja Jeana-Claude'a Junckera postawiła sobie za cel rozwój inwestycji, wdrażając plan inwestycyjny dla Europy oraz ustanawiając Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych. Dla krajów regionu alpejskiego jest to okazja do zainicjowania nowych wspólnych projektów inwestycyjnych oraz sfinalizowania projektów obecnie realizowanych. EUSALP umożliwia ukierunkowanie inwestycji strategicznych na rzecz całego regionu. Potencjał regionu alpejskiego jest bardzo duży i może być rozwijany dzięki połączonym zdolnościom planowania krajów i regionów obszaru alpejskiego, przy ważnym udziale instytucji lokalnych oraz wszystkich podmiotów publicznych i prywatnych działających na tym obszarze. Komisja – w porozumieniu z EBI i innymi podmiotami międzynarodowymi – będzie musiała odegrać szczególną rolę w zakresie ukierunkowywania i wspierania działań podczas wdrażania strategii.

W tym kontekście strategia EUSALP oferuje krajom regionu alpejskiego możliwość inwestowania w projekty o znaczeniu europejskim, a nie tylko regionalnym. Umożliwi również rozwijanie nowych form wielopoziomowego sprawowania rządów, które rozpoczyna się na szczeblu regionalnym, jednak jest realizowane przy współudziale instytucji europejskich.

Parlament, jako współprawodawca w zakresie polityki spójności, odgrywa ważną rolę na etapach opracowywania i realizacji strategii.

Ponieważ na niektórych obszarach górskich (wewnętrznych) zasoby wykorzystywane są w stopniu niedostatecznym, a obszary nizinne charakteryzuje wysoki stopień koncentracji produkcji, konieczna jest realizacja zintegrowanych strategii gospodarczych. Takie podejście jest zgodne z celami programowania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na lata 2014–2020, a w szczególności z zasadami innowacyjności i strategii inteligentnej specjalizacji.

Strategia EUSALP nie nakłada się na istniejącą współpracę międzyregionalną i transgraniczną, lecz wzbogaca ją o wartość dodaną. Chodzi o to, aby dążyć do osiągnięcia celów wspólnych dla całego obszaru, realizując główne europejskie cele strategii „Europa 2020” w zakresie zrównoważonego rozwoju, środowiska i energii. Aby tego dokonać, konieczne jest opracowanie i realizacja projektów o wymiarze makroregionalnym.

W tym kontekście to władze regionalne mogą najlepiej wypełnić rolę instytucji opracowujących system planowania opartego na podejściu oddolnym uwzględniający potrzeby danych obszarów, zapewniając jednak przy tym niezbędną koordynację między regionami na szczeblu europejskim, w porozumieniu z instytucjami europejskimi.

Priorytety i propozycje

W wyniku kilkumiesięcznych dyskusji z zainteresowanymi strategią stronami na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym, reprezentującymi uczestniczące państwa, wyodrębniono następujące priorytety, pomysły i propozycje w zakresie rozwoju:

FILAR I – Poprawa konkurencyjności, dobrobytu i spójności w regionie alpejskim

Zwiększanie zdolności innowacyjnych MŚP na obszarze alpejskim poprzez stosowanie wzajemnie zharmonizowanych strategii inteligentnego wzrostu zainteresowanych krajów i regionów.

Rozwijanie podejścia ukierunkowanego na konkretny obszar w celu zapewnienia rozwoju obszarów alpejskich.

Rozwijanie współpracy między sektorem publicznym i prywatnym makroregionu, w szczególności w sektorach mających zasadnicze znaczenie dla strategii.

Zrównoważona i konkurencyjna turystyka (zróżnicowana oferta turystyczna oraz zrównoważone i odpowiedzialne zarządzanie turystyką).

Dywersyfikacja obiektów i produktów turystycznych w celu przeciwdziałania sezonowości – międzynarodowe szlaki tematyczne, propagowanie wartości dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, budowa nowej infrastruktury turystycznej (np. parków tematycznych), kreowanie wizerunku produktów i usług turystycznych w makroregionie, promocja regionu na światowych rynkach, promocja ukierunkowana na konkretne grupy odbiorców (np. seniorów, bądź oferta turystyki kongresowej i biznesowej), pozycjonowanie regionu jako kierunku turystycznego atrakcyjnego w każdym sezonie.

Poprawa jakości i innowacji w turystyce – technologie informacyjne i komunikacyjne, edukacja, transfer technologii, łączenie podmiotów handlowych w sieci, klastry, wymiana dobrych praktyk, łączenie sektorów lokalnego rolnictwa, turystyki i dostaw żywności, innowacyjna promocja/marketing.

Uwydatnienie wartości i ochrona niezwykłego systemu jezior, który rozciąga się w dolinach alpejskich i przedalpejskich zarówno w północnej, jak i w południowej części masywu.

Zintegrowane zarządzanie wielkimi obiektami infrastruktury sportowej istniejącymi w makroregionie w celu ułatwienia ich wspólnego wykorzystywania, również podczas wielkich wydarzeń sportowych.

Poprawa dostępności produktów i usług turystycznych – poprawa jakości konkretnych kompetencji i usług, szkolenie personelu, promowanie i dostępność informacji, współpraca ukierunkowana na usprawnianie ruchu turystycznego, ujednolicanie krajowych statystyk mających na celu ułatwienie pomiaru wyników planowania sektorowego oraz przyszłego planowania i tworzenia polityki dla sektora.

Skuteczniejsze wykorzystywanie funduszy UE – ułatwianie dostępu do finansowania nowym przedsiębiorstwom typu start-up oraz innowacyjnym i zrównoważonym MŚP, zorientowanym na badania i na strategię inteligentnego wzrostu.

Utworzenie sieci klastrów i przedsiębiorstw sektora zrównoważonej turystyki.

Wspieranie szkoleń zawodowych i budowa potencjału biznesowego w sektorze turystyki – zachęcanie do innowacyjności i dywersyfikacji obiektów i produktów turystycznych.

Zapewnienie integracji projektów EUSALP z regionalnymi i krajowymi programami operacyjnymi finansowanymi przez EFRR oraz wykorzystanie integracji programów regionalnych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z programami z dostępem bezpośrednim, w szczególności z programem „Horyzont 2020”, na przykład poprzez wprowadzenie instrumentów analogicznych do „pieczęci doskonałości” na skalę makroregionalną.

Rozwijanie sieci publicznych i prywatnych badań makroregionalnych, poświęconych opracowywaniu projektów strategii EUSALP.

Wspieranie projektów makroregionalnej wymiany uniwersyteckiej, również poprzez fundusze na wsparcie istniejących programów europejskich, takich jak Erasmus.

Filar II – Zapewnienie dostępności i połączeń transportowych wszystkim mieszkańcom regionu alpejskiego (transport transgraniczny, połączenia intermodalne z obszarami położonymi w głębi lądu)

Budowa korytarza włosko-francuskiego i włosko-austriackiego i ich pełne wykorzystywanie oraz zintegrowanie z już ukończonym korytarzem włosko-szwajcarskim w celu lepszego połączenia północnej i południowej części Europy.

Wzmocnienie systemowe infrastruktury transportowej poprzez restrukturyzację istniejącej lub budowę nowej infrastruktury połączeniowej z wielkimi węzłami, konkurencyjność na rynku usług transportowych zgodnie z unijnymi regulacjami prawnymi.

Opracowanie innowacyjnych systemów w celu wsparcia transportu publicznego lub zbiorowego oraz zwiększenia atrakcyjności transportu publicznego we wszystkich modułach transportowych.

Wdrażanie partnerstw publiczno-prywatnych w działalności transportowej.

Długoterminowe planowanie programów w zakresie bezpieczeństwa transportu, w szczególności transportu drogowego.

Opracowanie innowacyjnych i skoordynowanych systemów zarządzania przejściami granicznymi.

Studia wykonalności dotyczące systemów zintegrowanego pobierania opłat na przejściach granicznych i w środkach transportu w obrębie obszaru.

Poprawa połączeń portów morskich sieci TEN-T z obszarami położonymi w głębi lądu oraz stymulowanie rozwoju intermodalności w regionie alpejskim.

Opracowanie innowacyjnych systemów związanych z logistyką, w szczególności opracowanie systemów mających na celu wspieranie rozwoju handlu transgranicznego.

Zmniejszenie izolacji obszarów wewnętrznych i oddalonych poprzez poprawę ich dostępu do usług energetycznych i transportowych.

Rozwój sieciowej infrastruktury energetycznej.

Uzupełnienie, racjonalizacja i harmonizacja sieci ICT, w szczególności na odcinkach transgranicznych.

Grupowanie działań/usług intermodalnych i logistycznych w całym regionie.

Poprawa dostępności obszarów górskich poprzez innowacyjne systemy, również te oparte na strategiach inteligentnej specjalizacji krajów i regionów obszaru alpejskiego.

Koordynacja głównych projektów infrastruktury połączeniowej, już realizowanych lub planowanych w regionie.

Filar III – Zapewnienie zrównoważonego charakteru Alp: Ochrona dziedzictwa alpejskiego i promocja zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych i kulturowych (środowisko, transgraniczne siedliska lądowe i różnorodność biologiczna)

Zmniejszenie zagrożeń powodowanych przez zmianę klimatu poprzez inwestycje w sektorze wodnym (np. budowę zbiorników wodnych).

Wsparcie rolnictwa alpejskiego przy przestrzeganiu zasad zrównoważonego rozwoju.

Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i ekosystemów poprzez zapewnienie odpowiedniego systemu monitorowania, informacji i zarządzania w zakresie sieci Natura 2000 oraz zagwarantowanie zrównoważonego zarządzania środowiskiem.

Promocja i realizacja zrównoważonego rozwoju gospodarki alpejskiej i zrównoważonego wykorzystywania zasobów alpejskich.

Poprawa znajomości środowiska alpejskiego – również poprzez zachęcanie do wspólnych badań dotyczących stanu alpejskiej różnorodności biologicznej.

Tworzenie i rozwijanie makroregionalnych obszarów chronionych – tworzenie zdolności w zakresie udostępniania ekosystemów i mapowania stref mających kluczowe znaczenie dla zachowania gatunków i typów siedlisk na najważniejszych terenach w celu połączenia wszystkich licznych obszarów chronionych makroregionu za pomocą korytarzy ekologicznych.

Wymiana najlepszych praktyk między organami zarządzającymi chronionymi obszarami alpejskimi.

Opracowanie i wdrożenie wspólnego planu awaryjnego.

Harmonizacja przepisów krajowych w zakresie siedlisk lądowych i różnorodności biologicznej i stosowanie tych przepisów – ujednolicenie przepisów w zakresie planowania miejskiego, ochrony przyrody, środowiska i dziedzictwa kulturowego zgodnie z Europejską konwencją krajobrazową.

OPINIA Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (2.5.2016)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie strategii UE na rzecz regionu alpejskiego
(2015/2324(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Jérôme Lavrilleux

WSKAZÓWKI

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  uwzględniając komunikat Komisji w sprawie strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu alpejskiego (COM(2015)0366) oraz towarzyszący mu plan działań;

B.  mając na uwadze, że region alpejski należy do najbardziej dynamicznych, innowacyjnych, produktywnych i konkurencyjnych w Europie, charakteryzuje się odpowiednimi obszarami przemysłowymi i licznymi centrami doskonałości, a także jest regionem o unikalnych cechach geograficznych, przyrodniczych i gospodarczych, obejmujących produkty lokalne oraz elementy zabytkowe, krajobrazowe i kulturowe;

C.  mając na uwadze, że idea strategii makroregionalnej narodziła się z potrzeby lepszej współpracy i koordynacji na niektórych obszarach transgranicznych, by radzić sobie ze wspólnymi wyzwaniami bardziej wydajnie i skutecznie niż mogłyby to czynić pojedyncze podmioty działające indywidualnie, a także z ambicji, by wspierać rozwiązywanie problemów w stosunkowo małej grupie państw i regionów z myślą o praktycznym ułatwieniu wzmacniania spójności między obywatelami w Unii Europejskiej;

D.  mając na uwadze, że istnieją znaczne różnice między różnego rodzaju obszarami charakterystycznymi dla regionu alpejskiego, takimi jak obszary górskie, Przedgórze Alpejskie, obszary wiejskie i obszary miejskie;

E.  mając na uwadze, że potrzebne są konkretne reakcje umożliwiające sprostanie wyzwaniom, przed jakimi stoi region alpejski, takim jak: globalizacja; negatywne tendencje demograficzne, w tym niski odsetek urodzeń i starzenie się ludności; niska gęstość zaludnienia; „drenaż mózgów”; nowe tendencje migracyjne; kryzys gospodarczy oraz dysproporcje gospodarcze i demograficzne; zmiana klimatu; poważne ryzyko naturalne; wyzwania energetyczne; sezonowość zatrudnienia i dochodów oraz potrzeba jednoczesnego prowadzenia rozmaitych form działalności; ograniczenie ilości odpadów; potrzeba zapewnienia zrównoważonego wykorzystania zasobów;

F.  mając na uwadze, że zmiany demograficzne – w tym w szczególności starzenie się społeczeństwa, niskie wskaźniki płodności i odpływ ludności, a także mała gęstość zaludnienia na obszarach górskich – stanowią najważniejsze wyzwania dla regionu alpejskiego oraz wpływają na sytuację na rynku pracy, inwestycje i usługi publiczne;

G.  mając na uwadze, że stopniowo pojawiająca się spójność międzypokoleniowa, więzy rodzinne o szerokim zasięgu oraz przedsiębiorstwa rodzinne odgrywają ważną rolę społeczną w regionie alpejskim;

H.  mając na uwadze, że mała gęstość zaludnienia, wśród innych czynników, wiąże się z niedoborami w zakresie podstawowych usług dla ludności; mając na uwadze, że obszary górskie znajdują się w trudniejszej sytuacji pod względem świadczenia usług społecznych i opieki medycznej;

I.  mając na uwadze, że przyszły rozwój regionu alpejskiego wiąże się z obszarami wiejskimi, rozwojem obszarów wiejskich, „przyszłością wsi” i rolnictwem;

J.  mając na uwadze, że podstawowe prawo do swobodnego przepływu osób jest, szczególnie w regionach granicznych, warunkiem koniecznym do osiągnięcia celów spójności gospodarczej, społecznej, terytorialnej i środowiskowej, do zapewnienia silnego i zrównoważonego rozwoju oraz konkurencyjności, a także do umożliwienia równego dostępu do zatrudnienia;

K.  mając na uwadze, że mieszkańcy podnóża gór stanowią jedną z najuboższych grup ludności w regionie górskim i są poważnie zagrożeni bezrobociem, co prowadzi do wyludnienia, gdyż tradycyjna produkcja przemysłowa jest przenoszona na obszary miejskie i tam się koncentruje;

L.  mając na uwadze, że strategia na rzecz regionu alpejskiego musi czerpać z sukcesów strategii makroregionalnych już wprowadzonych w regionie Morza Bałtyckiego, w regionie Dunaju oraz w regionie Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego;

M.  mając na uwadze, że na obszarach górskich, zwłaszcza w regionach najbardziej oddalonych, poziom osiąganego wykształcenia często jest niższy, brakuje wykwalifikowanej siły roboczej, sieć usług publicznych jest rzadsza i słabo dostępne są sieci szerokopasmowe; mając na uwadze, że bardziej dostępne regiony mogą zasadniczo liczyć na żywszą gospodarkę i przyciągać więcej inwestycji;

N.  mając na uwadze, że w ramach strategii na rzecz regionu alpejskiego należy w pierwszej kolejności zająć się dziedzinami, w których wniosłaby ona prawdziwą wartość dodaną i zwiększyłaby konwergencję regionalną;

O.  mając na uwadze, że zasoby finansowe należy koncentrować na szczególnych potrzebach obszarów górskich;

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący regionu alpejskiego i towarzyszący mu plan działania, lecz podkreśla potrzebę dalszego wzmocnienia wymiaru społecznego, aby zapewnić realizację takiego modelu wzrostu gospodarczego, który może zagwarantować zrównoważony wzrost, włączenie społeczne i ochronę społeczną wszystkich obywateli, w szczególności na obszarach przygranicznych; podkreśla, jak ważne jest zachęcanie do tworzenia infrastruktury socjalnej i wspieranie inwestycji socjalnych;

2.  podkreśla znaczenie zwiększenia potencjału gospodarczego strategicznych sektorów, jakimi są rolnictwo, leśnictwo, zrównoważona i przyjazna różnym pokoleniom turystyka, zrównoważona energia, biogospodarka, produkty ekologiczne, ochrona zdrowia i zaawansowane technologie, a także znaczenie udzielenia silnego wsparcia MŚP, w tym przedsiębiorstwom rodzinnym należącym do tej kategorii, oraz znaczenie promowania przedsiębiorczości społecznej, we współpracy z ośrodkami badawczymi celem tworzenia sieci i powiązań międzyregionalnych; podkreśla, że potrzebne jest promowanie produkcji lokalnej oraz wspieranie nowych inwestycji, np. poprzez ułatwianie młodym przedsiębiorcom dostępu do kredytów oraz tworzenie trwałych miejsc pracy zgodnych z programem godnej pracy MOP, respektujących rokowania zbiorowe i układy zbiorowe, gdy takie istnieją;

3.  podkreśla znaczenie tożsamości transgranicznej i innych form tożsamości regionalnej;

4.  podkreśla potrzebę zapewnienia wszystkim obywatelom dostępnych i przystępnych cenowo usług publicznych o wysokiej jakości, w szczególności w dziedzinach edukacji, opieki zdrowotnej, usług społecznych i mobilności; zwraca uwagę, że potrzebny jest rozwój infrastruktury i technologii zapewniający osobom mieszkającym w regionie alpejskim dostęp do zrównoważonych usług dostosowanych do ich potrzeb; wzywa zainteresowane państwa członkowskie, aby w większym stopniu uwzględniały potrzeby osób zamieszkujących obszary najbardziej oddalone;

5.  podkreśla, że potrzebne jest wprowadzenie skutecznych instrumentów, w tym odpowiednich inspekcji i kontroli, aby zagwarantować godne warunki pracy i życia pracownikom sezonowym w regionie alpejskim oraz zapobiegać niewłaściwemu wykorzystywaniu zatrudnienia sezonowego; podkreśla potrzebę zapewnienia przestrzegania praw pracowniczych, norm pracy oraz ogólnie wysokiej jakości warunków pracy;

6.  podkreśla potrzebę zwiększenia możliwości przystosowania się przez pracowników do nowej rzeczywistości poprzez przekwalifikowanie, uczenie się przez całe życie i wielojęzyczność, a także konieczność poparcia planów na rzecz poprawy warunków pracy, zabezpieczenia społecznego, równości płci i dostępności dla osób niepełnosprawnych;

7.  podkreśla potrzebę stworzenia warunków sprzyjających innowacyjności i badaniom, za pomocą strategii inteligentnej specjalizacji, a także konieczność wzmocnienia powiązań między wzajemnie uzupełniającymi się walorami regionu alpejskiego i jego interesami, podkreśla też konieczność tworzenia klastrów regionalnych w celu trwałego połączenia badań, nauki i gospodarki; podkreśla, że wysoki poziom dobrobytu społecznego, wykwalifikowana i wykształcona siła robocza, innowacyjne przedsiębiorstwa i wyjątkowe cechy geograficzne zapewniają regionowi alpejskiemu przewagę konkurencyjną;

8.  przypomina o wadze wspierania szkoleń wielodyscyplinarnych oraz szkoleń dostosowanych do potrzeb zrównoważonego rynku pracy i jego strategicznych, przyszłościowych sektorów, zwłaszcza za pomocą specjalistycznych ośrodków szkoleniowych i wielojęzycznego internetowego regionalnego urzędu pracy; uważa, że wysokiej jakości szkolenia w formie staży powinny być ukierunkowane na potrzeby rynku pracy i organizowane stosownie do nich;

9.  podkreśla, że zrównoważona turystyka, lokalna produkcja i wydajne systemy transportu publicznego mogą pomóc w walce z wyludnieniem i w zapewnieniu miejsc pracy w regionie;

10.  podkreśla, że ośrodki szkoleniowe podlegają konkurencji i dlatego należy udzielać im specjalnego wsparcia jedynie wówczas, kiedy można dowieść, że są one absolutnie niezbędne ze względów jakościowych i gospodarczych;

11.  wzywa do poprawy zrównoważonego i wydajnego charakteru połączeń transportowych wewnątrz regionu i połączeń z resztą Europy oraz do wspierania ich intermodalności w celu rozwoju regionu i poprawy dobrobytu jego mieszkańców; podkreśla znaczenie wspierania skoordynowanych polityk transnarodowych i nowych koncepcji w ramach wspólnej odpowiedzialności i uczciwej współpracy między terytoriami, w tym pionowych powiązań między dużymi miastami a obszarami wiejskimi, górskimi i turystycznymi;

12.  podkreśla znaczenie zagwarantowania dostępu do szerokopasmowego internetu, a tym samym do usług cyfrowych i usług online oraz pracy na odległość i innych możliwości dla osób zamieszkujących na obszarach oddalonych od wielkich ośrodków miejskich, tak by umożliwić im dostęp do ofert pracy publikowanych w internecie, w tym na portalu internetowym EURES, a także do wielu innych usług online ułatwiających życie codzienne, zwiększających wydajność pracy i zarobki, pomagających w przezwyciężeniu przepaści cyfrowej oraz wspierających powszechne włączenie społeczne i gospodarcze; zwraca uwagę, że potrzebne jest lepsze powiązanie szkół, uniwersytetów i ośrodków badawczych oraz promowanie programów e-uczenia się, innowacji i rozwoju klastrów opartych na wiedzy i firmach z danego regionu, a także kompleksowy rozwój „cyfrowych wsi i regionów”, zapewniający środowisko zrównoważone, dogodne do zamieszkania i przyjazne rodzinom;

13.  podkreśla społeczny wymiar wspólnej strategii alpejskiej oraz wzywa do innowacyjnej współpracy, np. do wspierania rozwoju demograficznego poprzez wspólne środki służące zapewnieniu bezpiecznych i kompleksowych placówek opieki położniczej na obszarach wiejskich regionu alpejskiego;

14.  przypomina, że zasada powszechnego dostępu do usług publicznych musi być przestrzegana na wszystkich terytoriach UE, i w związku z tym podkreśla, że potrzebne jest, aby państwa członkowskie i regiony zachęcały do stosowania alternatywnych i innowacyjnych rozwiązań w odniesieniu do obszarów górskich, w tym, w razie konieczności, indywidualnych rozwiązań dostosowanych do potrzeb lokalnych i regionalnych;

15.  podkreśla potrzebę promowania modeli produkcyjnych opartych na idei gospodarki o obiegu zamkniętym, wspierania efektywności energetycznej i tworzenia „zielonej infrastruktury” w celu zachowania różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych oraz zapewnienia nowych szans dla turystyki i tworzenia miejsc pracy wysokiej jakości;

16.  wzywa Komisję do podejmowania działań na rzecz uwzględniania aspektu płci w ujęciu poziomym i pionowym każdego obszaru polityki oraz do finansowania działań dotyczących uwzględniania tego aspektu konkretnie kierowanych do kobiet żyjących w regionach górskich w celu przeciwdziałania wszelkim istniejącym nierównościom;

17.  podkreśla społeczny, kulturowy i ekonomiczny wymiar alpejskich tradycji i zwyczajów, których różnorodność należy wspierać i zachować również poprzez wysiłki o charakterze transgranicznym;

18.  domaga się, aby w przypadku wszystkich inicjatyw podejmowanych w ramach strategii alpejskiej UE bezpośrednio angażować regiony, gminy i obywateli, co stanowi podstawę jej skuteczności.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	26.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	43 4 5
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Laura Agea, Guillaume Balas, Brando Benifei, Mara Bizzotto, Vilija Blinkevičiūtė, Enrique Calvet Chambon, David Casa, Ole Christensen, Jane Collins, Martina Dlabajová, Lampros Fountoulis, Arne Gericke, Marian Harkin, Czesław Hoc, Danuta Jazłowiecka, Agnes Jongerius, Rina Ronja Kari, Jan Keller, Ádám Kósa, Kostadinka Kuneva, Jérôme Lavrilleux, Jeroen Lenaers, Verónica Lope Fontagné, Javi López, Morten Løkkegaard, Dominique Martin, Anthea McIntyre, Joëlle Mélin, Elisabeth Morin-Chartier, Emilian Pavel, João Pimenta Lopes, Georgi Pirinski, Sofia Ribeiro, Claude Rolin, Anne Sander, Sven Schulze, Siôn Simon, Jutta Steinruck, Romana Tomc, Yana Toom, Ulrike Trebesius, Renate Weber, Tatjana Ždanoka, Jana Žitňanská
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Daniela Aiuto, Georges Bach, Rosa Estaràs Ferragut, Tania González Peñas, Krzysztof Hetman, Paloma López Bermejo, Evelyn Regner, Flavio Zanonato

OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (19.4.2016)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie strategii UE dla regionu alpejskiego
(2015/2324(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Renata Briano

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że na mocy art. 11, 191 i 193 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Unia Europejska posiada uprawnienia do interwencji we wszystkich obszarach polityki ochrony środowiska, takich jak zanieczyszczenie powietrza i wody, gospodarowanie odpadami i zmiana klimatu;

B.  mając na uwadze, że art. 1 ust. 1 dyrektywy 2002/49/WE[1] wyraźnie przewiduje, że należy określić wspólne podejście w Unii Europejskiej mające na celu „unikanie, zapobieganie lub zmniejszanie szkodliwych skutków narażenia na działanie hałasu, w tym jego dokuczliwości, na podstawie ustalonych priorytetów”;

C.  Mając na uwadze, że konwencja alpejska została podpisana przez kraje alpejskie (Austrię, Francję, Niemcy, Włochy, Liechtenstein, Monako, Słowenię i Szwajcarię) oraz przez Unię Europejską w celu zrównoważonego rozwoju Alp i ich ochrony;

D.  mając na uwadze, że polityka środowiskowa ma przekrojowy charakter, a wybory dokonywane przez poszczególne sektory strategii dla regionu alpejskiego muszą pogodzić zrównoważony rozwój z rozwojem gospodarczym; mając na uwadze, że strategie polityczne w dziedzinie łagodzenia zmiany klimatu oraz ochrony bioróżnorodności wiążą się z koniecznością zapewnienia odporności ekosystemów, a jednocześnie wystarczającej łączności ekologicznej, aby umożliwić migrację gatunków;

E.  mając na uwadze, że region alpejski jest drugim co do wielkości obszarem różnorodności biologicznej w Europie i stanowi jedną z głównych zlewni europejskich, gdzie woda jest ważna nie tylko dla produkcji energii, ale także dla nawadniania obszarów rolnych, zrównoważonego zarządzania lasami, utrzymania bioróżnorodności i krajobrazu oraz zaopatrzenia w wodę pitną;

F.  mając na uwadze, że rolnictwo i turystyka w regionie alpejskim mają duży wpływ na zachowanie środowiska naturalnego, tradycyjnego krajobrazu oraz różnorodności biologicznej;

G.  mając na uwadze, że dziedzictwo historyczne i kulturowe stanowi jedno z głównych bogactw tego obszaru;

H.  mając na uwadze, że Parlament Europejski przyjął w dniu 23 maja 2013 r. rezolucję w sprawie strategii makroregionalnej na rzecz Alp[2];

1.  podkreśla, że Alpy to środowisko naturalne, kulturowe, życia i pracy dla prawie 14 mln osób, a także ważny kierunek turystyczny przyciągający każdego roku ok. 120 mln odwiedzających;

2.  zwraca uwagę na sukces pewnych modeli rolniczych w regionie alpejskim, łączących produkcję żywności, leśnictwo, ochronę krajobrazu dla turystyki, a także świadczenie usług ekosystemowych, takich jak ochrona przed lawinami; uważa, że te służące wielu celom i mające niewielki wpływ na środowisko modele powinny zostać w stosownych przypadkach rozszerzone;

3.  zauważa, że region alpejski ze swoim szerokim wachlarzem krajobrazowym to obszar społeczno-gospodarczy posiadający potencjał turystyczny; odnotowuje jego nadzwyczajną różnorodność ekosystemów, od ściśle alpejskich przez równinne po śródziemnomorskie i przybrzeżne, a także ekosystemy wodne bardzo delikatne, takie jak jeziora, rzeki i potoki; zauważa, że region ten posiada bardzo dużą różnorodność biologiczną, a także zasoby takie jak woda i drewno, i powinien zostać zachowany;

4.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że regiony te są głęboko zaangażowane w strategię UE na rzecz regionu alpejskiego;

5.  uważa, że szczególną uwagę należy poświęcić ochronie skupisk ludności w słabo zaludnionych obszarach regionu;

6.  zauważa, że w regionie alpejskim obok stref zurbanizowanych istnieją górskie obszary wiejskie mniej zamieszkałe; zauważa, że strategia powinna obejmować spójne działania w obrębie całego obszaru z uwzględnieniem różnic strukturalnych, jakie go charakteryzują oraz działać szczególnie na rzecz alpejskich obszarów górskich, ponieważ stanowią one ogromny potencjał dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego; podkreśla, że porzucanie gruntów jest przyczyną zagrożenia dla równowagi hydrologicznej, co może mieć wpływ na cały region (powodzie, zalewy, obsunięcia terenu); podkreśla podstawowe znaczenie usług socjalnych dla zrównoważonego wzrostu oraz zwalczania wyludniania się gór, a także konieczność lepszego promowania unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;

7.  podkreśla, że rolnicze użytkowanie gruntów na obszarach górskich ma wielkie znaczenie dla równowagi geologicznej Alp; zauważa jednakże, że rolnictwo na obszarach górskich narażone jest na związane z klimatem katastrofy naturalne, jak powodzie, lawiny i lawiny błotne; wzywa więc do propagowania środków zapobiegania ryzyku (np. systemów przeciwpowodziowych);

8.  obawia się, że zmiana klimatu jest poważnym zagrożeniem dla równowagi hydrologicznej i bioróżnorodności; podkreśla, że wzrost temperatury poważnie zagraża przetrwaniu gatunków przystosowanych do życia na dużych wysokościach oraz że topnienie lodowców to kolejny powód do niepokoju, ponieważ ma duży wpływ na zasoby wód gruntowych; podkreśla w związku z tym konieczność prowadzenia makroregionalnej polityki przystosowania się do zmiany klimatu, a także ochrony alpejskich rzek, jezior i potoków oraz zarządzania nimi;

9.  uważa za konieczne kontynuowanie polityki zwalczania zmiany klimatu dzięki promowaniu wzorców produkcyjnych i konsumpcyjnych opartych na zasadach gospodarki o obiegu zamkniętym i krótkich cyklach w łańcuchach żywnościowych, a także podkreślenie racjonalnego wykorzystania i ponownego wykorzystywania lokalnych surowców i zasobów naturalnych, łącznie ze ściekami i odpadami rolnymi, oraz świadczenia usług pomiędzy wieloma podmiotami wspieranego ekologicznymi zamówieniami publicznymi, a także ułatwiania bliskich związków producentów i konsumentów na szczeblu lokalnym; przypomina, że w ramach zarządzania ryzykiem związanym ze zmianą klimatu należy zainteresować się strukturalnymi i organizacyjnymi czynnikami zagrożenia dla społeczności alpejskich; podkreśla, że należy zintensyfikować wymianę dobrych praktyk i współpracę transgraniczną w dziedzinie zarządzania ryzykiem klimatycznym z uwzględnieniem wszystkich słabości terytorialnych;

10.  uważa, że konieczne jest, aby regiony zaangażowane w tę strategię wykorzystywały środki UE zgodnie z polityką spójności i promowały te inwestycje w obszarze ochrony środowiska, których celem jest m.in. przystosowanie się do zmiany klimatu, przystosowanie i zwalczanie nierównowagi hydrologicznej, a także zrównoważone leśnictwo, turystyka, rolnictwo (w tym rolnictwo ekologiczne) i hodowla, które odgrywają ważną rolę w gospodarowaniu gruntami;

11.  podkreśla, że nie podejmuje się wystarczających działań w celu realizacji celów ramowej dyrektywy wodnej 2000/60/WE; wzywa Komisję do tego, aby w ramach wdrażania ramowej dyrektywy wodnej 2000/60/WE przestrzegała dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory w celu zapewnienia bardziej zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi; podkreśla, że w ramach tych działań współpraca powinna mieć pierwszeństwo przed regulacjami;

12.  uważa, że wyzwanie polegające na utrzymywaniu się „białych plam” w sieci telefonii mobilnej w tym regionie można przekształcić w szansę zarówno dla ekoturystyki, jak i dla badań medycznych;

13.  przypomina, że zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego Alp; przypomina, że katastrofy naturalne, zwłaszcza wodne, mogą mieć efekt domina dla równin i obszarów zabudowanych; podkreśla w związku z tym konieczność nasilenia wymiany dobrych praktyk i współpracy transgranicznej, w połączeniu z platformą konwencji alpejskiej ds. gospodarowania wodą, między krajowymi organami odpowiedzialnymi za gospodarowanie wodą i zarządzanie dorzeczami rzek w celu stawienia czoła wspólnym wyzwaniom powodowanym przez zmianę klimatu;

14.  uważa, że inwestycje powinny być ukierunkowane na zapewnienie równego i skutecznego dostępu do opieki zdrowotnej dla całej ludności regionu;

15.  ze względu na gospodarcze znaczenie turystyki dla całego regionu alpejskiego uważa, że konieczne jest dalsze wspieranie rozwoju ekoturystyki; w oparciu o najlepsze praktyki, jak platforma turystyczna „Alpejskie perły”, utworzona jako część finansowanego z funduszy UE projektu „Alps Mobility”, podkreśla dotychczasowe osiągnięcia, na których należy się wzorować;

16.  uważa za konieczne uwzględnienie polityki efektywności energetycznej i energooszczędności oraz dowartościowania energii odnawialnych i alternatywnych dzięki właściwemu gospodarowaniu zasobami wodnymi, leśnymi i pejzażowymi; uważa za ważne rozwinięcie modelu zdecentralizowanej i lokalnej produkcji energii oraz dostaw energii, między innymi poprzez integrację sieci i magazynowanie; wzywa w związku z tym do podejmowania większej liczby inicjatyw badawczych ukierunkowanych na specyficzne potrzeby regionów górskich; podkreśla znaczenie zachęcania konsumentów, przedsiębiorstw i organów publicznych do inwestowania w energię odnawialną będącą sposobem na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego oraz zapobieganie ubóstwu energetycznemu; podkreśla znaczenie energii wodnej dla dostaw energii w regionach górskich oraz postuluje w związku z tym, aby administracja lokalna promowała wykorzystanie energii wodnej, a także innych źródeł odnawialnych, do zaspokajania potrzeb ludności;

17.  ubolewa nad kurczeniem się gruntów rolnych w związku z wykorzystywaniem ich do celów niezwiązanych z rolnictwem, jak budowa dróg i przekształcanie gruntów w działki budowlane; wzywa do wprowadzenia praktycznych systemów wsparcia oraz wymogów mających na celu zapewnienie długoterminowej dostępności gruntów do celów rolnictwa i leśnictwa; podkreśla, że kwestia użytkowania gruntów jest bardzo krytyczna na obszarach bardziej zurbanizowanych; nalega zatem na zrównoważone użytkowanie gruntów i urbanizację, które opierają się na wykorzystaniu cennych zasobów naturalnych;

18.  wzywa do przyjęcia całościowego podejścia do przyszłego kształtu alpejskiej polityki i jej wdrażania w zakresie transportu i ochrony środowiska, tak aby realizacji wspólnego celu nie zagroziły skutki związane z arbitrażem i przenoszeniem ;

19.  ubolewa z powodu niewystarczającej dostępności obszarów gospodarczych, co szkodzi gospodarce rolnej na terenach górskich w Alpach, a tym samym konkurencyjności tych regionów; wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do utworzenia odpowiedniego systemu infrastruktury, który powinien obejmować rozwój stosownych ścieżek gospodarskich i leśnych oraz szlaków alpejskich, a także dostęp do ultraszybkiej sieci danych mobilnych w regionach alpejskich;

20.  zwraca uwagę na znaczenie zrównoważonej turystyki, której siłą napędzającą jest ochrona różnorodności biologicznej i poszanowanie ekosystemów, czego dowodzi dobry przykład parków;

21.  podkreśla znaczenie obszarów chronionych przy rozpoczynaniu inicjatyw związanych z ochroną środowiska, co podkreśla się w konwencji alpejskiej; uważa, że konieczna jest polityka, która wyróżni parki jako miejsca promowania działań mających na celu ochronę środowiska; jest przekonany, że obszary chronione są szczególnie wrażliwą biosferą tak dla ludności, jak i przyrody; uważa, że mogą one przybrać wymiar transgraniczny w celu rozwijania i stosowania tych dobrych praktyk, które łączą ochronę siedlisk i zrównoważoną gospodarkę (wysokiej jakości rolnictwo ekologiczne, promowanie lokalnych produktów, nieagresywna turystyka i mobilność, zarządzanie zwierzętami itp.) i które można rozszerzać na wszystkie części regionu alpejskiego i poza jego teren;

22.  zauważa, że w zakresie transportu konieczne jest określenie – w ramach zrównoważonej mobilności – sposobów zapewnienia odpowiedniego dostępu do stref bardziej marginalizowanych, które często są coraz bardziej opuszczane;

23.  uważa za konieczne opracowywanie struktur przeznaczonych dla nowych form zrównoważonego transportu, stosowanie polityki dzielenia się dobrami i usługami oraz upowszechnianie skomunikowania na obszarach mniej rozwiniętych, a także promowanie telepracy;

24.  zauważa, że zarządzanie ptakami drapieżnymi i zwierzętami mięsożernymi oraz ich ponowne wprowadzanie do regionu alpejskiego odbywa się na poziomie krajowym i lokalnym, podczas gdy gatunki te nie znają granic administracyjnych, a migracja w regionie alpejskim ma charakter transgraniczny; uważa, że w ramach strategii dla regionu alpejskiego i w połączeniu z platformą konwencji alpejskiej ds. dużych zwierząt mięsożernych i dzikich zwierząt kopytnych zasadnicze znaczenie ma wzmocnienie wymiany dobrych praktyk w tym obszarze;

25.  uważa za niezbędne angażowanie wspólnot lokalnych, władz regionalnych oraz społeczeństwa obywatelskiego, w tym podmiotów gospodarczych takich jak lokalne zainteresowane strony z sektora rolnictwa i leśnictwa, w procesy decyzyjne w sposób otwarty, przejrzysty i poinformowany;

26.  podkreśla znaczenie dostosowania strategii na rzecz Alp do inicjatyw w obszarze współpracy, takich jak konwencja alpejska i późniejsze protokoły do niej, oraz uwzględnienia istniejącej współpracy transnarodowej i sieci kontaktów w tej dziedzinie, aby realizować wspólną politykę i cele;

27.  wskazuje na fakt, że aktywne rolnictwo i leśnictwo mają podstawowe znaczenie dla ochrony bioróżnorodności w regionie alpejskim, a jednocześnie wnoszą istotny wkład do innych sektorów, jak turystyka;

28.  wzywa do przyjęcia przez państwa członkowskie i Unię Europejską ukierunkowanego podejścia do finansowania makroregionalnych strategii politycznych będących częścią strategii alpejskiej;

29.  uważa za konieczne wzmocnienie roli lokalnego i regionalnego szczebla w realizacji polityki UE i stawia zasadę wielopoziomowego zarządzania w centrum planowania i realizacji strategii na rzecz Alp;

30.  wzywa Komisję do wprowadzenia limitów emisji hałasu w alpejskim transporcie towarowym oraz systemów silniejszych zachęt do inwestycji w środki ograniczania hałasu na głównych trasach transportowych;

31.  wzywa do wprowadzenia zasady kosztów rzeczywistych oraz zasady internalizacji kosztów zewnętrznych w odniesieniu do istniejących i przyszłych środków regulacyjnych w zakresie podatków, obciążeń i opłat za korzystanie z infrastruktury, z uwzględnieniem kompleksowej strategii dla regionu alpejskiego oraz konieczności unikania skutków związanych z przenoszeniem oraz arbitrażem;

32.  apeluje o makroregionalną strategię alpejską, która umożliwi zrównoważone użytkowanie gruntów i wykorzystanie środowiska naturalnego, a tym samym powstanie gospodarczego obszaru i biosfery opartych na współistnieniu przyrody i ludności, tak aby nie dopuścić do dalszego exodusu, który wpłynąłby negatywnie na ochronę przyrody i krajobrazu;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	19.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	64 1 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marco Affronte, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Ivo Belet, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Cristian-Silviu Buşoi, Nessa Childers, Alberto Cirio, Birgit Collin-Langen, Mireille D’Ornano, Miriam Dalli, Angélique Delahaye, Jørn Dohrmann, Karl-Heinz Florenz, Francesc Gambús, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Frédérique Ries, Daciana Octavia Sârbu, Annie Schreijer-Pierik, Tibor Szanyi, Estefanía Torres Martínez, Dame Glenis Willmott, Damiano Zoffoli
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Paul Brannen, Mark Demesmaeker, Jacqueline Foster, Elena Gentile, Martin Häusling, Krzysztof Hetman, Merja Kyllönen, Mairead McGuinness, Gesine Meissner, Ulrike Müller, James Nicholson, Christel Schaldemose, Jasenko Selimovic, Bart Staes, Keith Taylor, Tom Vandenkendelaere, Carlos Zorrinho
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Angel Dzhambazki, Bronis Ropė, Marco Valli

• [1]  Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku – Deklaracja Komisji w ramach komitetu pojednawczego w sprawie dyrektywy odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku, Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s. 12.
• [2]  Dz.U. C 55 z 12.2.2016, s. 117.

OPINIA Komisji Transportu i Turystyki (25.5.2016)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie strategii UE dla regionu alpejskiego
(2015/2324(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Daniela Aiuto

WSKAZÓWKI

Komisja Transportu i Turystyki zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że region alpejski określony przez konwencję alpejską, podobnie jak inne europejskie obszary górskie, stanowi pod kątem kształtowania się jego roli poważne wyzwanie dla europejskiej sieci transportu, ponieważ cechuje go niska gęstość zaludnienia, ma bardzo szczególne rodzaje połączeń, a także typową dla siebie dostępność do usług i odróżniające go od innych regionów gospodarki lokalne;

B.  mając na uwadze, że szczególna geomorfologia makroregionu nie może być postrzegana jako przeszkoda dla sieci połączeń, ale jako okazja do rozwoju zrównoważonych usług transportu intermodalnego w oparciu o regionalne modele najlepszych praktyk w połączeniu z ochroną i propagowaniem dziedzictwa naturalnego, środowiskowego i kulturalnego oraz bioróżnorodności, a także z łagodzeniem zmiany klimatu;

C.  mając na uwadze, że środki finansowe powinny być przeznaczane zwłaszcza na rozwój sieci połączeń transportu publicznego w regionie alpejskim, a także na inwestycje w tej dziedzinie, w oparciu o wskaźniki odpowiednie do specyficznych warunków terenu górskiego, poprzez poprawę istniejących połączeń kolejowych, w szczególności transportu transgranicznego, przeznaczane powinny być one także i inwestowane we wspieranie małych ośrodków miejskich, poprzez zwiększanie dostępności pracy i zrównoważonych struktur turystycznych, a także w gwarantowanie podstawowych usług opieki zdrowotnej, edukacji i opieki nad dziećmi, sprzyjając tym samym tworzeniu nowych lokalnych miejsc pracy o wysokiej wartości oraz chroniąc środowisko i zasoby naturalne, w tym zasoby wodne;

D.  mając na uwadze, że na region alpejski niekorzystny wpływ ma zjawisko wyludniania się obszarów wiejskich i starzenie się społeczeństwa; mając na uwadze, że skuteczne usługi transportu publicznego, szybkie łącza internetowe oraz zrównoważona całoroczna turystyka mogą przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności regionu alpejskiego wśród młodych ludzi i ułatwienia dostępu do zatrudnienia;

E.  mając na uwadze, że 5 z 9 korytarzy bazowych transeuropejskiej sieci transportowej, które są kluczowe dla europejskiego i regionalnego rozwoju, jak również dla osiągnięcia celów określonych w białej księdze w sprawie transportu, przebiega przez Alpy, oraz mając na uwadze, że ich realizacja wymaga wspólnych i skoordynowanych nakładów finansowych państw członkowskich do 2030 r.;

F.  mając na uwadze, że w celu wdrożenia zasad określonych w ramowej konwencji oraz realizacji inicjatyw w praktyce przyjęto szereg protokołów i protokołów ustaleń zawierających szczególne środki dotyczące różnych zagadnień, w tym transportu, turystyki, ochrony gleby, planowania przestrzennego, zrównoważonego rozwoju, ochrony przyrody i krajobrazu, w celu rozwoju wspólnych projektów związanych z transeuropejskimi sieciami transportowymi, a także mając na uwadze, że państwa członkowskie następnie podpisały umowy dwustronne dotyczące wdrożenia funduszy instrumentu „Łącząc Europę”, łącznie z funduszami przewidzianymi w budżetach krajowych;

G.  mając na uwadze, że strategia makroregionalna Komisji ma na celu zapewnienie instrumentów wzmacniających regionalny potencjał, zwłaszcza poprzez promowanie zrównoważonej sieci połączeń transportowych, intermodalności i interoperacyjności transportu pasażerskiego i towarowego, aby osiągnąć cel przejścia od transportu drogowego do kolejowego; mając na uwadze, że w wielu regionach będących częścią innych sąsiadujących makroregionów (region Adriatyku, region Dunaju) należy wykorzystywać wspólne obszary do poprawy sieci połączeń, dostępności i intermodalności;

H.  mając na uwadze, że Komisja w swoim komunikacie dotyczącym strategii Unii Europejskiej dla regionu alpejskiego podkreśla zarówno konieczność zmniejszenia oddziaływania transportu transalpejskiego, aby chronić dziedzictwo przyrodnicze Alp, jak i znaczenie wdrożenia strategii zmierzającej do poprawy środowiska dla ludności; mając na uwadze, że równowaga, jaką należy zachować między infrastrukturą transportową a ochroną zasobów regionalnych, jest od dziesięcioleci określana jako główne wyzwanie; mając na uwadze, że niemniej jednak każda inwestycja produkcyjna powinna opierać się na analizie pełnego cyklu życia, a także na ocenie oddziaływania na środowisko niezbędnej do zapobiegania katastrofom naturalnym w tak wrażliwej strefie, jaką jest region alpejski;

1.  przyjmuje do wiadomości rozgraniczenie terytorialne w ramach konwencji alpejskiej oraz związanych z nią protokołów dotyczących transportu i turystyki, a także plan działania Komisji mający na celu poprawę zrównoważonego charakteru połączeń transportowych w obrębie tego regionu oraz z tym regionem, a także propagowanie intermodalności, interoperacyjności i jakości transportu intermodalnego oraz systemów mobilności, zgodnie ze wzorcami najlepszych praktyk;

2.  z zadowoleniem przyjmuje otwarcie tunelu bazowego Gotthard, które miało miejsce w dniu 1 czerwca 2016 r.; zwraca się do Komisji i do odpowiednich alpejskich państw członkowskich o to, by przed przystąpieniem do planowania nowych tuneli bazowych przeprowadziły ocenę zmian natężenia ruchu oraz udziału transportu towarów, np. na trasie Brenner, w wyniku otwarcia nowych tuneli; domaga się w stosownych przypadkach odpowiedniej liczby terminali kolejowo-drogowych wzdłuż korytarzy w celu promowania realizacji celu przeniesienia transportu towarowego z dróg na tory kolejowe;

3.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wzmocnienie wielopoziomowego zarządzania w ramach planów transportowych oraz do wdrożenia w głównie górskim regionie alpejskim polityki rozwoju infrastruktury transportu, przy czym polityka ta powinna być zrównoważona, integrująca i nieinwazyjna dla tego regionu, a także powinna umożliwiać ochronę regionu i propagowanie zrównoważonego rozwoju regionów i obszarów słabszych gospodarczo z punktu widzenia turystyki, spójności społecznej, rozwoju gospodarczego i zatrudnienia; podkreśla, że w planowaniu polityki w dziedzinie infrastruktury transportowej priorytetem powinna być ocena niekorzystnych skutków, między innymi w dziedzinie środowiska, a także minimalizowanie tych skutków; zwraca się o udzielanie wsparcia w celu zachęcania dla stopniowego przechodzenia z transportu kołowego na transport szynowy i transport zasilany alternatywnymi źródłami energii, tak aby zmniejszyć emisje zanieczyszczeń;

4.  wzywa Komisję do skoncentrowania się na optymalizacji potencjału istniejącej sieci infrastrukturalnej i obrania za cel ogólny lepszego wdrożenia transeuropejskich sieci transportowych; podkreśla, że projekty infrastrukturalne, które prowadziłyby do dysproporcjonalnego lub takiego, jakiego należałoby unikać ryzyka dla środowiska, zasobów naturalnych lub zdrowia publicznego, nie powinny być finansowane;

5.  podkreśla, że należy poprawić i propagować jakość sieci w regionie i dostępność regionu w dzień i w nocy oraz w weekendy, zapewniając ochronę środowiska, ochronę zasobów wodnych i gleby, a także udział lokalnych społeczności poprzez pełne zaangażowanie podmiotów politycznych i decydentów na wszystkich szczeblach, zwłaszcza na poziomie regionalnym i lokalnym, a także organizacji społeczeństwa obywatelskiego (organizacji pozarządowych), w tym poprzez propagowanie konsultacji społecznych;

6.  uważa, że rozwój infrastruktury na obszarach górskich umożliwiłby rozwój MŚP i zwiększenie atrakcyjności tych obszarów dla MŚP, a także ułatwiłby wprowadzenie na te obszary określonych sektorów przemysłu, dla których taka lokalizacja byłaby korzystna ze względu na warunki środowiska (temperaturę, czyste powietrze) i które tworzyłyby nowe miejsca pracy i przyczyniały się do zrównoważonego rozwoju regionu; zachęca państwa członkowskie do odnowienia i rewitalizacji starych, wyłączonych z użycia tras w celu użytku turystycznego, poprzez ich przekwalifikowanie i przywrócenie do użytku tak, aby zapobiec ich opuszczeniu i degradacji, które skutkować mogą zakłóceniem równowagi hydrogeologicznej;

7.  wzywa państwa wchodzące w skład regionu alpejskiego do współpracy ukierunkowanej na dopilnowanie, by opłaty tranzytowe były możliwie jednorodne i zgodne z normami europejskimi, zwłaszcza w odniesieniu do państw, które są zmuszone do korzystania z tranzytu przez inne kraje z powodu położenia geograficznego;

8.  uważa, że należy przyspieszyć rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i zwiększać do nich dostęp poprzez szybsze i skuteczniejsze świadczenie usług oraz zachęcanie do alternatywnych w stosunku do fizycznej podróży możliwości, jak telepraca, oraz w miarę możliwości propagowanie ich, z myślą o zmniejszeniu ruchu i jego negatywnych skutków, jak emisje zanieczyszczeń, a także z myślą ułatwieniu poprawy równowagi między życiem prywatnym i zawodowym;

9.  wzywa zainteresowane państwa do zdefiniowania strategicznych projektów infrastrukturalnych, które przyczyniłyby się do wzmocnienia spójności i zmniejszenia zatorów komunikacyjnych dzięki korzystaniu z usług transportu intermodalnego dostosowanego do specyfiki obszarów turystycznych, a także do wzrostu lokalnej gospodarki, co sprzyjałoby tworzeniu miejsc pracy; podkreśla znaczenie regionalnych portów lotniczych i portów w regionach bezpośrednio sąsiadujących z regionem alpejskim i regionach śródziemnomorskich dla dostępności regionu alpejskiego i jego sieci połączeń; uważa, że niezbędne jest połączenie ich z sieciami drogowymi i kolejowymi;

10.  wzywa państwa członkowskie do inwestowania w programy rozwoju lokalnego zatrudnienia oraz w infrastrukturę turystyczną; wzywa do przyjęcia strategicznego podejścia w celu złagodzenia sezonowego charakteru działalności turystycznej oraz ułatwienia zrównoważonego dostępu transportem publicznym do takich ośrodków turystycznych, jak kurorty narciarskie, przy jednoczesnym zachęcaniu do jazdy rowerem w połączeniu z podróżowaniem koleją; podkreśla znaczenie wsparcia dla tworzenia sieci i publikowania przykładów najlepszych praktyk w zakresie inicjatyw dotyczących zrównoważonej turystyki, takich jak struktury w zakresie systemów energii biernej, systemów energooszczędnych i zrównoważonych źródeł energii;

11.  podkreśla, że zmiany klimatyczne są szczególnie istotne dla regionów takich jak alpejski, który jest szczególnie narażony ze względu na swoją morfologię oraz naturalne siedliska; podkreśla, że dołączone do konwencji alpejskiej protokoły dotyczące transportu i turystyki zostały ratyfikowane przez UE oraz alpejskie państwa członkowskie; wzywa państwa członkowskie do ścisłego monitorowania limitów zanieczyszczenia powietrza i do wprowadzenia strategii politycznych w dziedzinie zrównoważonego transportu zgodnego z celami przyjętymi podczas COP21 w Paryżu; uważa, że należy podjąć starania w celu zachęcenia MŚP do inwestowania w innowacje i rozwój zgodnie z celami przyjętymi na COP21;

12.  wzywa Komisję do zapewnienia łatwego i wygodnego dostępu do dokumentów, zarówno dla obywateli europejskich, jak i instytucji, aby zapewnić przejrzystość wykorzystania funduszy publicznych, i uważa, że w przypadkach, w których wniosek o dostęp uzasadniony jest nadrzędnym interesem, w tym związanym ze zdrowiem publicznym lub środowiskiem, względy te są zawsze nadrzędne w stosunku do jakichkolwiek innych powodów związanych z konkurencją lub celami handlowymi; zauważa, że niezbędne będzie, by państwa członkowskie inwestowały środki z funduszy europejskich przeznaczone na wdrożenie strategii alpejskiej w sposób przejrzysty, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z badań wpływu na środowisko, a także przy lepszym współdziałaniu i współpracy, tak aby poprawić wymianę dobrych praktyk; uważa, że skuteczne wdrażanie, realizację celów oraz oszczędne wykorzystanie zasobów należy poddawać corocznie przeglądowi Parlamentu i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego;

13.  uważa, że przychody z opłat za przejazd i specjalnych opłat za przejazd z regionów alpejskich należy przeznaczyć na projekty transportowe w regionach alpejskich – po pierwsze na rozwój korytarzy alpejskich w ramach transeuropejskiej sieci transportowej, po drugie na regionalne drogi dostępu oraz po trzecie na lokalne drogi;

14.  wzywa państwa członkowskie i regiony do zapewnienia dostępności i pomocy również w strefach trudniej dostępnych i żąda zapewnienia placówek opieki zdrowotnej i pierwszej pomocy również dla stref mało rozwiniętych pod względem transportu, uwzględniając odległość od głównych placówek szpitalnych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	24.5.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	40 2 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marie-Christine Arnautu, Georges Bach, Izaskun Bilbao Barandica, Deirdre Clune, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Andor Deli, Isabella De Monte, Ismail Ertug, Jacqueline Foster, Tania González Peñas, Dieter-Lebrecht Koch, Merja Kyllönen, Miltiadis Kyrkos, Peter Lundgren, Marian-Jean Marinescu, Georg Mayer, Cláudia Monteiro de Aguiar, Renaud Muselier, Jens Nilsson, Markus Pieper, Salvatore Domenico Pogliese, Gabriele Preuß, Dominique Riquet, Massimiliano Salini, David-Maria Sassoli, Claudia Schmidt, Jill Seymour, Claudia Țapardel, Keith Taylor, Pavel Telička, István Ujhelyi, Wim van de Camp, Janusz Zemke, Roberts Zīle, Kosma Złotowski, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Knut Fleckenstein, Maria Grapini, Karoline Graswander-Hainz, Werner Kuhn, Curzio Maltese, Jozo Radoš, Ulrike Rodust, Davor Škrlec, Evžen Tošenovský
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Beatrix von Storch

OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (26.4.2016)

dla Komisji Rozwoju Regionalnego

w sprawie strategii UE na rzecz regionu alpejskiego
(2015/2324(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Ulrike Müller

WSKAZÓWKI

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla znaczenie regionu alpejskiego jako środowiska naturalnego oraz przestrzeni dla życia, przyrody, gospodarki i wypoczynku, w którą niezbędny wkład wnoszą rolnictwo i leśnictwo, zrównoważona całoroczna turystyka oraz rzemiosło; zwraca uwagę na zasadniczą wartość tych sektorów dla zrównoważonego rozwoju regionu i dla zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi, gdyż zapewniają one zaopatrzenie w żywność wysokiej jakości, podtrzymują poziom zaludnienia na obszarach peryferyjnych, chronią krajobraz kulturowy, a także zapewniają przetrwanie ekosystemów poprzez ochronę różnorodności biologicznej, gleb i wód; z zadowoleniem przyjmuje strategię UE na rzecz regionu alpejskiego, jako integrujące ramy i sposób na pobudzenie i wzmocnienie zrównoważonego gospodarczego, ekologicznego, infrastrukturalnego i społeczno-demograficznego rozwoju tego regionu; apeluje do Komisji i państw członkowskich o uwzględnienie doświadczeń zdobytych przy wdrażaniu innych makroregionalnych strategii UE;

2.  podkreśla konieczność podjęcia inicjatyw na rzecz udoskonaleń w zakresie mobilności, infrastruktury cyfrowej, zaopatrzenia w energię, migracji społecznej i perspektyw demograficznych, a także na rzecz poprawy współpracy i koordynacji między organami różnych szczebli, aby podejmować wspólne wyzwania w niektórych dziedzinach transgranicznych sprawniej i skuteczniej niż byłoby to możliwe za pomocą środków indywidualnych; podkreśla, że strategia powinna dotyczyć także wyzwań wynikających z globalizacji i deindustrializacji; podkreśla potrzebę poprawy dostępu do usług publicznych i infrastruktury, aby zwiększyć dostępność i atrakcyjność tych regionów, a także ograniczyć spadek liczby małych i rodzinnych gospodarstw, które są ważnym gospodarczym i społecznym filarem tego regionu; uważa, że przy realizacji strategii należy uwzględnić konkretne tradycje w dziedzinach takich jak użytkowanie gruntów, rzemiosło i turystyka;

3.  podkreśla, że należy wspierać gospodarczą, społeczną i środowiskową rolę rolnictwa na obszarach górskich za pomocą ukierunkowanych strategii politycznych kompensujących problemy, z którymi borykają się rolnicy z terenów górskich, oraz docenić wkład rolników w zrównoważony rozwój środowiskowy i społeczny rozległych obszarów w Europie; podkreśla, że szczególną uwagę należy poświęcić małym, w większości rodzinnym, gospodarstwom, a także roli pełnionej w rolnictwie na obszarach alpejskich przez kobiety, które są siłą napędową wzrostu i dlatego muszą być w większym stopniu wspierane i uznawane; przypomina, że zrównoważony rozwój obszarów górskich jest elementem o zasadniczym znaczeniu dla dobrobytu społeczności wiejskich, dla ich spójności międzypokoleniowej, a także dla perspektyw gospodarstw rodzinnych;

4.  przypomina, że przyszły rozwój regionu alpejskiego wiąże się w szczególności z obszarami wiejskimi, ich rozwojem, „przyszłością wsi” oraz rolnictwem;

5.  jest zaniepokojony degradacją ekosystemów oraz ryzykiem klęsk żywiołowych w niektórych częściach regionu alpejskiego i w związku z tym apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby zapewniły gospodarowanie gruntami i lasami za pomocą zrównoważonych metod dostosowanych do warunków lokalnych, ze szczególnym uwzględnieniem dobrego stanu gleby, oraz zachęcały do takiego rozwoju, który chroni zarówno kulturową, jak i środowiskową różnorodność regionu i zapewnia perspektywy gospodarcze poprzez zabezpieczenie zasobów naturalnych w perspektywie długoterminowej; podkreśla znaczenie wdrażania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym oraz współpracy opartej na synergii między rolnictwem a innymi rodzajami działalności gospodarczej na obszarach chronionych w ramach sieci Natura 2000 i na wszystkich innych obszarach chronionych;

6.  z ubolewaniem odnotowuje ugorowanie i zakrzewianie gruntów rolnych, co negatywnie wpływa nie tylko na krajobraz, wydajność rolnictwa, a w szczególności tradycyjne praktyki w odniesieniu do chowu zwierząt i do uprawy roli na małą skalę, lecz także na gospodarkę wodną i równowagę hydrogeologiczną, różnorodność biologiczną oraz zrównoważone wytwarzanie energii;

7.  przypomina, że region alpejski nazywany jest wieżą ciśnień Europy, a woda pochodząca z Alp wystarcza do zaspokojenia 90% zapotrzebowania na pogórzach w okresie letnim; zauważa też, że Alpy są głównym europejskim rezerwuarem biomasy; podkreśla znaczenie wody dla produkcji energii, nawadniania gruntów rolnych, zrównoważonej gospodarki leśnej, ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz zaopatrzenia w wodę pitną, które to kwestie w najbliższych latach będą stawały się coraz ważniejsze, zważywszy na zmianę klimatu; zwraca w związku z tym uwagę na konieczność zintensyfikowania wymiany najlepszych praktyk i współpracy transgranicznej, w połączeniu z platformą konwencji alpejskiej ds. gospodarowania wodą, działającą między krajowymi organami odpowiedzialnymi za gospodarkę wodną i dorzecza;

8.  zauważa, że region alpejski mógł na bardzo wczesnym etapie czerpać korzyści ze swych cieków wodnych, wytwarzając energię hydroelektryczną; jest zdania, że możliwe powinno być wykorzystywanie funduszy UE do celów dotacji na wymianę najlepszych praktyk oraz modernizację infrastruktury, w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na energię oraz w odpowiedzi na coraz większy napływ turystów;

9.  ubolewa nad obecnym rozwojem sytuacji w postaci nasilającego się pośredniego wywłaszczania właścicieli gruntów w ramach wdrażania dyrektywy 92/43/EWG w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, a także strategii na rzecz różnorodności biologicznej; wzywa Komisję do opowiedzenia się za ochroną prawa własności jako istotnego elementu rozwoju regionu alpejskiego;

10.  zwraca uwagę, że powrót wielkich drapieżników zagraża tradycyjnemu rolnictwu i gospodarowaniu pastwiskami w wielu dolinach alpejskich, gdyż drapieżniki te coraz częściej atakują owce, kozy i bydło; podkreśla, że należy udoskonalić koordynację poszczególnych organów, jeśli chodzi o gospodarowanie zasobami ptactwa drapieżnego i zwierząt mięsożernych oraz ich reintrodukcję, a jednocześnie wzmocnić wymianę informacji i najlepszych praktyk w celu poprawy transgranicznej ochrony tych gatunków i gospodarowania nimi w ramach strategii alpejskiej oraz w związku z platformą konwencji alpejskiej ds. dużych zwierząt mięsożernych i dzikich zwierząt kopytnych;

11.  nalega, by strategia przyczyniała się do realizacji celów COP21, a także by określono w niej, w jakim sposób region powinien radzić sobie z wyzwaniami związanymi ze zmianą klimatu, szczególnie zważywszy na jego wrażliwość i narażenie na klęski żywiołowe (np. lawiny błotne, pożary);

12.  podkreśla, że kaskadowe korzystanie z odnawialnych zasobów jest zasadą, której uregulowanie i egzekwowanie prawne spowodowałoby konflikt z prawami własności i mogłoby hamować innowacje, zwłaszcza w przypadku MŚP;

13.  podkreśla, że na obszarach górskich nadal możliwe muszą być tradycyjne sposoby gospodarowania i formy chowu zwierząt, tak aby zachowane zostały struktury rolnicze i osady na tych obszarach; wzywa do harmonizacji, uproszczenia i ograniczenia procedur kontrolnych oraz wymogów dotyczących wzajemnej zgodności, w szczególności w przypadku małych gospodarstw i gospodarstw położonych na obszarach górskich;

14.  uważa za istotne, by tworzyć programy regionalne służące wspieraniu zdecentralizowanych i makroregionalnych struktur w zakresie przetwórstwa i wprowadzania na rynek produktów rolnictwa i leśnictwa (np. spółdzielni i organizacji producentów), aby wzmocnić ich pozycję w łańcuchach wartości dodanej drewna i środków spożywczych, a także zwiększyć zatrudnienie, zaopatrzenie w środki spożywcze i zdolność regionów do innowacji; podkreśla zalety, jakie niesie ze sobą zapewnienie szerokiej gamy możliwości rynkowych;

15.  apeluje o podniesienie wartości produktów rolnych przez zachęcanie do inicjatyw propagujących szersze wykorzystywanie i upowszechnianie znakowania „produktów górskich” na podstawie ustaleń praktycznych, o promowanie chronionych oznaczeń geograficznych w przypadku produktów z regionu alpejskiego oraz o tworzenie nowych produktów wysokiej jakości z myślą o zaspokojeniu popytu wśród konsumentów, a także informowaniu ich o tradycyjnym pochodzeniu tych produktów oraz wyróżniających je cechach i jakości; uważa, że potrzebne są skuteczniejsze zabezpieczenia przed producentami wytwarzającymi imitacje i towary pirackie prezentowane jako pochodzące z regionu alpejskiego, a także w przypadku chronionych oznaczeń geograficznych; ponadto wzywa Komisję do zainicjowania specjalnych programów operacyjnych na rzecz wysokiej jakości produktów z terenów górskich w celu poprawy promocji i sprzedaży tych produktów;

16.  podkreśla znaczenie produkcji mleka na terenach górskich regionu alpejskiego, a w szczególności wysokiej jakości produktów mleczarskich z tego mleka; zwraca uwagę, że przemysł mleczarski często nie może konkurować z przemysłem na obszarach o korzystniejszym położeniu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia specjalnych środków kompensacyjnych dla producentów w ramach WPR, tak aby zapewnić stabilność finansową chowu zwierząt i produkcji mleczarskiej na obszarach górskich, w szczególności w przypadku małych i średnich rodzinnych gospodarstw rolnych, a także do wspierania zakładów przetwarzających mleko pochodzące z regionu alpejskiego w produkty wysokiej jakości;

17.  podkreśla, że ważne jest zwiększenie konkurencyjności gospodarstw na obszarach górskich poprzez m.in. wspieranie tworzenia organizacji producentów, a także pobudzanie działalności producentów lokalnych poprzez ogłaszanie zamówień publicznych; podkreśla, że tworzenie sieci kontaktów oraz tworzenie stowarzyszeń pomiędzy rolnikami z terenów górskich może zwiększyć ich siłę przetargową w stosunkach z platformami dystrybucji oraz ogólnie pomóc w złagodzeniu problemów strukturalnych rolnictwa na obszarach górskich; ponadto uważa, że krótkie łańcuchy dostaw na obszarach górskich i lokalnych rynkach mają kluczowe znaczenie dla ochrony produkcji rolnej małych gospodarstw znajdujących się na tych obszarach;

18.  uważa, że sprzedaż produktów rolnych mogłaby wzrosnąć, gdyby włączyć je w zakres ogólnych produktów turystycznych na danym obszarze geograficznym;

19.  uważa, że bardzo ważne jest stworzenie młodym rolnikom trwałych perspektyw, aby zatrzymać odpływ ludności ze wsi w regionie alpejskim; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania transgranicznych inicjatyw wspierających przedsiębiorczość, wschodzące sektory przemysłu oraz rynek pracy w rolnictwie i leśnictwie; podkreśla znaczenie skuteczniejszej integracji rolnictwa z lokalną gospodarką, w szczególności z sektorami turystyki, rzemiosła i MŚP, aby zwiększyć dochody gospodarstw rolnych i uczynić pracę w rolnictwie bardziej atrakcyjną dla ludzi młodych;

20.  podkreśla znaczenie agroturystyki (np. pobytów wakacyjnych w gospodarstwach rolnych) jako źródła dochodu dla gospodarstw rolnych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania programów wspierających innowacyjność i przedsiębiorczość; uważa, że należy promować te gospodarstwa za pośrednictwem specjalnych kampanii turystycznych;

21.  podkreśla, że szczególne cechy klimatyczne i topograficzne regionu alpejskiego utrudniają intensyfikację gospodarki rolnej i leśnej; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania badań i rozwoju w dziedzinach takich jak wykorzystywanie użytków zielonych, chów zwierząt oraz leśnictwo, z myślą o budowie potencjału, aby poprawić wydajność produkcji, zachować tradycyjne formy gospodarowania i rasy zwierząt użytkowych, a także wspierać przekształcanie lasów w odporne na zjawiska klimatyczne lasy mieszane;

22.  wzywa Komisję do rozbudowywania struktur zapewniających kształcenie i doradztwo dla specjalistów w zakresie rolnictwa i leśnictwa (np. szkolenia dla doradców w dziedzinie rolnictwa na obszarach alpejskich), do utworzenia makroregionalnej sieci szkoleniowej, a także do intensyfikacji współpracy i kontaktów między podmiotami edukacyjnymi, gospodarczymi i naukowymi (np. międzybranżowe programy stażów i wymiany) w celu sprzyjania zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu w kontekście wspólnych, transgranicznych i międzynarodowych programów badawczych; przypomina, że obszary górskie były zawsze ważnym źródłem innowacji z uwagi na konieczność pokonywania w nich naturalnych przeszkód; zauważa, że w Alpach ta sama osoba jest często zmuszona prowadzić na przestrzeni roku różne działania, niejednokrotnie mające charakter transgraniczny; wzywa Komisję, państwa członkowskie i samorządy lokalne, by zachęcały do współpracy podmioty zajmujące się kształceniem zawodowym (zarówno wstępnym, jak i ustawicznym); jest zdania, że należy zapewnić szkolenia i informacje o innowacjach w rolnictwie i leśnictwie, aby zwiększyć konkurencyjność małych i rodzinnych gospodarstw;

23.  podkreśla istotną rolę rolnictwa i zasobów wiejskich w zapewnianiu opieki socjalnej i edukacyjnej, w szczególności dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji; wzywa Komisję do wspierania społecznej działalności rolniczej, ponieważ daje ona zwłaszcza rolnikom na obszarach górskich nowe możliwości świadczenia alternatywnych usług;

24.  podkreśla znaczenie dostępu do szerokopasmowego internetu i do usług cyfrowych, a także domaga się – poza samym rozwojem infrastrukturalnym – kompleksowego podejścia przewidującego „cyfrowe wsie i regiony”, zapewniającego środowisko zrównoważone, dogodne do zamieszkania i przyjazne rodzinom;

25.  zauważa, że przy składaniu wniosków o środki finansowe z EFRROW występują problemy administracyjne w przypadku MŚP na obszarach górskich; wzywa Komisję do harmonizacji odpowiednich programów wsparcia, aby zagwarantować lepszy dostęp do środków finansowych, a także skuteczniejsze wdrażanie, co zapewniłoby większe korzyści małym gminom;

26.  domaga się harmonizacji przyszłych i uproszczenia obecnych ram regulacyjnych dla gospodarstw rolnych w całym regionie alpejskim, w szczególności w ramach WPR; podkreśla konieczność specjalnego dodatkowego wsparcia zależnego od takich czynników jak jakość gleby i nachylenie terenu, tak aby umożliwić zrównoważone gospodarowanie stromiznami;

27.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie makroregionalnego modelu zarządzania dla regionu alpejskiego, aby wspierać współpracę transgraniczną w dziedzinie rolnictwa i leśnictwa; uważa, że należy przy tym udoskonalić na szczeblu międzynarodowym zwłaszcza wymianę informacji i doświadczeń między stowarzyszeniami i organizacjami producentów w dziedzinie chowu zwierząt, uprawy roślin i leśnictwa poprzez organizowanie regularnych sympozjów;

28.  podkreśla, że rozwój nowych inicjatyw wymaga rozwiązań regionalnych oraz podejścia opartego na uczestnictwie, w tym harmonizacji istniejących i nowych inicjatyw, z myślą o maksymalizacji korzyści z punktu widzenia rolnictwa górskiego w Alpach i o ograniczeniu barier administracyjnych; domaga się, aby w przypadku wszystkich działań podejmowanych w ramach alpejskiej strategii UE bezpośrednio angażować regiony, władze lokalne i obywateli, zwracając szczególną uwagę na podmioty z sektora rolnictwa i leśnictwa, które powinny być pomocne w realizacji planu działania Komisji na szczeblu regionalnym; wskazuje, że należy uwzględnić konwencję alpejską i politykę spójności UE, a także istniejące inicjatywy unijne;

29.  jest zdania, że strategię UE na rzecz regionu alpejskiego należy realizować z wykorzystaniem już dostępnych środków, takich jak fundusze strukturalne i inwestycyjne na lata 2014–2020, nie angażując nowych środków; podkreśla, że należy skutecznie wykorzystać te środki, tak aby wdrożyć strategię przy lepszej koordynacji;

30.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich rozbudowały z myślą o małych gospodarstwach rolnych i leśnych programy wsparcia takie jak INTERREG i LEADER, celem wymiany informacji oraz najlepszych praktyk, a także aby rozwijały synergię między tymi różnymi programami i koncentrowały się na ograniczonej liczbie jasno zdefiniowanych priorytetów; podkreśla w związku z tym znaczenie wielofunkcyjnego rolnictwa małoobszarowego na alpejskich obszarach górskich;

31.  zauważa, że tereny górskie nadal utrudniają zacieśnianie kontraktów między obywatelami Europy oraz że Unia zobowiązała się przeznaczać znaczniejsze środki finansowe na transgraniczną infrastrukturę transportową.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO

W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia	26.4.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	36 5 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	John Stuart Agnew, Clara Eugenia Aguilera García, Eric Andrieu, Richard Ashworth, José Bové, Paul Brannen, Daniel Buda, Nicola Caputo, Matt Carthy, Viorica Dăncilă, Michel Dantin, Paolo De Castro, Albert Deß, Herbert Dorfmann, Norbert Erdős, Edouard Ferrand, Luke Ming Flanagan, Martin Häusling, Anja Hazekamp, Jan Huitema, Peter Jahr, Jarosław Kalinowski, Zbigniew Kuźmiuk, Philippe Loiseau, Mairead McGuinness, Ulrike Müller, James Nicholson, Maria Noichl, Marijana Petir, Laurenţiu Rebega, Bronis Ropė, Jordi Sebastià, Jasenko Selimovic, Maria Lidia Senra Rodríguez, Czesław Adam Siekierski, Marc Tarabella, Janusz Wojciechowski, Marco Zullo
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Pilar Ayuso, Franc Bogovič, Jean-Paul Denanot, Jens Gieseke, Ivan Jakovčić, Anthea McIntyre, Sofia Ribeiro, Ramón Luis Valcárcel Siso

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia	16.6.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	25 2 6
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Pascal Arimont, Franc Bogovič, Victor Boştinaru, Mercedes Bresso, Constanze Krehl, Sławomir Kłosowski, Andrew Lewer, Martina Michels, Iskra Mihaylova, Jens Nilsson, Younous Omarjee, Konstantinos Papadakis, Stanislav Polčák, Liliana Rodrigues, Fernando Ruas, Monika Smolková, Ruža Tomašić, Ramón Luis Valcárcel Siso, Ángela Vallina, Monika Vana, Matthijs van Miltenburg, Kerstin Westphal
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Andor Deli, Tunne Kelam, Tonino Picula, Claude Rolin, Bronis Ropė, Claudia Schmidt, Remo Sernagiotto, Damiano Zoffoli
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Dominique Martin, Vladimir Urutchev, Marco Valli