SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo*)

9.9.2016 - (COM(2016)0277 – C8-0177/2016 – 2016/0139(COD))  - ***I

Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawczyni: Tanja Fajon

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo*)

(COM(2016)0277 – C8-0177/2016 – 2016/0139(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2016)0277),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 77 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0177/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0261/2016),

1.  zatwierdza swoje stanowisko w pierwszym czytaniu, przyjmując wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przedłożenie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

UZASADNIENIE

W 2003 r. Unia Europejska potwierdziła w agendzie z Salonik swoje zdecydowane zaangażowanie i wsparcie dla europejskiej perspektywy dla wszystkich krajów Bałkanów Zachodnich. Od tamtej pory proces stabilizacji i stowarzyszenia stanowi zasadnicze ramy dla europejskiej perspektywy Bałkanów Zachodnich aż do ich przyszłej akcesji, a proces liberalizacji reżimu wizowego ma kluczowe znaczenie dla tego procesu.

Zawarto układy o stabilizacji i stowarzyszeniu, które weszły w życie we wszystkich krajach Bałkanów Zachodnich, w tym w Kosowie w dniu 1 kwietnia 2016 r. Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu stanowi pierwszy związek umowny między Unią Europejską a Kosowem oraz ważny i historyczny krok w kierunku jego integracji z Europą. Ponadto zniesienie wiz dla obywateli byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Czarnogóry i Serbii w 2009 r., a następnie dla Albanii oraz Bośni i Hercegowiny w 2010 r. stanowiło ważny krok w kierunku ich integracji z Europą oraz dowód, że kraje tego regionu są w stanie przeprowadzić konieczne reformy. Jednak pozostawiło to Kosowo w izolacji na bałkańskiej mapie liberalizacji reżimu wizowego.

Izolacja kraju wywarła poważny wpływ na codzienne życie mieszkańców Kosowa. Nie należy zapominać o przerażających wydarzeniach, które zaszły po rozpadzie byłej Jugosławii, kiedy brutalne wojny podzieliły region i pozostawiły głębokie rany w umysłach i sercach ludzi. Setki tysięcy uchodźców i migrantów uciekły z tego regionu i to właśnie wtedy można było zaobserwować rosnący procent młodego pokolenia odciętego od reszty zjednoczonej i zamożnej Europy. Zabliźnianie tej rany ma jeszcze większe znaczenie dla obywateli Kosowa.

Plan działania dotyczący liberalizacji reżimu wizowego dla Kosowa został przedstawiony dopiero w czerwcu 2012 r., cztery lata później niż w przypadku pozostałych krajów tego regionu. Chociaż zasadniczo podobny, plan działania dla Kosowa jest znacznie precyzyjniejszy i bardziej szczegółowy i zawiera 95 punktów odniesienia. Komisja przedstawiła cztery sprawozdania z postępów w odniesieniu do dialogu wizowego z Kosowem; w lutym 2013 r., w lipcu 2014 r., w grudniu 2015 r. i czwarte, końcowe sprawozdanie w maju 2016 r., kiedy to przedstawiła również wniosek ustawodawczy dotyczący liberalizacji reżimu wizowego.

Ruch bezwizowy nie tylko umożliwia kontakty międzyludzkie, lepszą współpracę transgraniczną, wymiany kulturalne, edukacyjne i zawodowe, ale również pomaga ograniczać nielegalną imigrację przez pozbawianie przestępców możliwości działania. Liberalizacja systemu wizowego otworzy dla obywateli możliwości podróżowania zagranicą w celach turystycznych, tudzież odwiedzania krewnych lub przyjaciół bez konieczności przechodzenia przez długie i kosztowne procedury wizowe. Rozwiąże to również problem ich izolacji. System bezwizowy stanowi jedno z najbardziej namacalnych i konkretnych osiągnięć na drodze tego kraju do integracji z Europą oraz urzeczywistnia zasadę swobodnego przepływu – jedną z podstawowych zasad projektu europejskiego.

Sprawozdawczyni z dużym zadowoleniem odnosi się do tego jakże potrzebnego wniosku, dzięki któremu Kosowo nie utraci nadziei i aspiracji na proces przystąpienia do UE. Europejska perspektywa to podstawowa gwarancja stabilności i główny motor reform dla kraju i regionu. Doświadczenia z przeszłości nauczyły nas, że pokój i stabilność najłatwiej uzyskać dzięki dalszemu nasilaniu procesu przystąpienia do UE oraz czynieniu go jak najbardziej widocznym i namacalnym dla obywateli.

Parlament Europejski zdecydowanie opowiada się za Kosowem i jego europejską perspektywą oraz popiera ją, w tym za sprawą liberalizacji reżimu wizowego, i bezustannie wzywa zarówno władze Kosowa do współpracy i realizacji wymaganych punktów odniesienia, jak i Komisję do wspomagania ułatwiania i przyspieszania tego procesu.

Ważne jest, by przypomnieć, że zgodnie z przepisami UE dotyczącymi wiz, każdy kraj należy oceniać według jego zasług. Decyzję o ewentualnym zniesieniu obowiązku wizowego dla jego obywateli należy podjąć na podstawie przemyślanej indywidualnej oceny. Sprawiedliwe i oparte na zasługach podejście – a nie negocjacje polityczne – powinno więc stanowić zasadę przewodnią również w przypadku tego wniosku. W związku z tym sprawozdawczyni sprzeciwia się wobec porównywania lub dostosowywania warunków do innych wniosków ustawodawczych rozpatrywanych obecnie przez Radę lub Parlament.

Ponadto w 2010 r. Komisja ustanowiła mechanizm monitorowania sytuacji po liberalizacji reżimu wizowego w celu dokonania przeglądu funkcjonowania systemu bezwizowego i zajęcia się ewentualnymi brakami, jeśli chodzi o jego wdrażanie. Oprócz tego, dzięki wprowadzeniu w 2014 r. mechanizmu zawieszającego, państwa członkowskie dysponują dodatkowym narzędziem pozwalającym na korygowanie ewentualnych nadużyć systemu bezwizowego z możliwością ponownego wprowadzenia wiz.

Bez wątpienia kwestia braku uznania państwa miała również poważny wpływ na gospodarkę Kosowa i jego rozwój, a także na codzienne życie obywateli. I podczas gdy uwaga w regionie skupiała się na rozwiązaniu kwestii statusu Kosowa i jego powiązań z Unią Europejską, nałożyło to również pewne ograniczenia na prędkość procesu integracji europejskiej. Państwa członkowskie same zaangażowały się w proces liberalizacji reżimu wizowego dla Kosowa po spełnieniu warunków niezależnie od stanowiska państw członkowskich dotyczącego statusu.

Sprawozdawczyni spodziewa się, że uznanie statusu Kosowa nie wpłynie negatywnie na proces przyjęcia tego wniosku. W tym celu sprawozdawczyni chciałaby przypomnieć o apelu Parlamentu Europejskiego do pozostających pięciu państw członkowskich o przystąpienie do uznania Kosowa. Wywrze to pozytywne skutki nie tylko na proces przystąpienia Kosowa do Unii Europejskiej, lecz także przede wszystkim: na jego stosunki w regionie, na normalizację stosunków między Belgradem a Prisztiną, a także na stosunki polityczne i społeczno-gospodarcze z resztą świata. A na Unii Europejskiej spoczywa polityczna odpowiedzialność za przeprowadzenie tego procesu.

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (7.7.2016)

dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo)
(COM(2016)0277 – C8-0177/2016 – 2016/0139(COD))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Ulrike Lunacek

ZWIĘZŁE UZASADNIENIE

Wniosek Komisji Europejskiej ma zmienić rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo) (2016/0139(COD)). Wniosek dotyczy konkretnie wprowadzenia systemu bezwizowego dla obywateli Kosowa poprzez przeniesienie go z załącznika I do załącznika II. Przyzna on prawo bezwizowego wjazdu dla obywateli Kosowa posiadających paszporty biometryczne, a podróżujących do UE, z wyjątkiem Zjednoczonego królestwa i Irlandii oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii, na krótki pobyt do 90 dni w dowolnym 180-dniowym okresie.

Komisja Spraw Zagranicznych wielokrotnie popierała ułatwienia wizowe i liberalizację systemu wizowego dla wszystkich krajów Bałkanów Zachodnich jako sposób promowania kontaktów międzyludzkich i zacieśniania stosunków z UE. Kosowo jest jedynym krajem Bałkanów Zachodnich, który od 2010 r. nie korzysta z umowy o ułatwieniach wizowych i jest obecnie jedynym krajem, którego obywatele potrzebują wizy, aby podróżować do UE. Sytuacja ta spowodowała u obywateli Kosowa silne poczucie bycia „obywatelami drugiej kategorii” i izolacji, co w przeszłości skłaniało obywateli do poszukiwania alternatywnych sposobów podróżowania do UE.

Dialog z Kosowem w sprawie liberalizacji systemu wizowego rozpoczęto w dniu 19 stycznia 2012 r. Wcześniej Komisja podkreślała, że należy poczynić wystarczające postępy w zakresie readmisji i reintegracji, które stanowią niezbędne elementy, i wyraził zadowolenie z działań władz Kosowa. Komisja przedstawiła cztery sprawozdania z postępu prac, ostatnie z nich w dniu 4 maja 2016 r. W ostatnim sprawozdaniu stwierdzono, że Kosowo wywiązało się z wymogów planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego, przy założeniu że przed przyjęciem wniosku przez PE i Radę Kosowo ratyfikuje umowę graniczną z Czarnogórą i polepszy wyniki w dziedzinie walki z przestępczością zorganizowaną i korupcją.

Komisja Spraw Zagranicznych zawsze podkreślała znaczenie praworządności, niezawisłości sądownictwa i poszanowania zasad demokratycznych. Dzięki swojej corocznej rezolucji w sprawie postępów Kosowa w integracji z UE monitoruje i ocenia wydarzenia oraz zapewnia działania następcze dotyczące tych kwestii, a także nadal będzie je uważnie obserwować. Liberalizacja reżimu wizowego przyniesie obywatelom Kosowa poczucie normalności. Powinna ona także zmobilizować władze Kosowa do podejmowania dalszych wysiłków w celu realizacji niezbędnych reform, a w szczególności wymogów ujętych w układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu.

Podsumowując, z uwagi na znaczenie liberalizacji reżimu wizowego dla obywateli Kosowa komisja pragnie szybkiego zakończenia procedury i jak najszybszego wejścia w życie zmienionego rozporządzenia, aby umożliwić obywatelom czerpanie z niego korzyści.

******

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, jako do komisji przedmiotowo właściwej, o zaproponowanie przyjęcia przez Parlament Europejski stanowiska w pierwszym czytaniu zatwierdzającego wniosek Komisji.

PROCEDURA W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Tytuł	Wykaz państw trzecich, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz tych, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo*)
Odsyłacze	COM(2016)0277 – C8-0177/2016 – 2016/0139(COD)
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	LIBE 6.6.2016
Opinia wydana przez        Data ogłoszenia na posiedzeniu	AFET 6.6.2016
Sprawozdawca(czyni) komisji opiniodawczej        Data powołania	Ulrike Lunacek 24.5.2016
Rozpatrzenie w komisji	14.6.2016
Data przyjęcia	7.7.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	38 7 6
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Michèle Alliot-Marie, Petras Auštrevičius, Mario Borghezio, Elmar Brok, Klaus Buchner, James Carver, Lorenzo Cesa, Aymeric Chauprade, Andi Cristea, Arnaud Danjean, Mark Demesmaeker, Georgios Epitideios, Knut Fleckenstein, Anna Elżbieta Fotyga, Eugen Freund, Michael Gahler, Iveta Grigule, Richard Howitt, Sandra Kalniete, Tunne Kelam, Afzal Khan, Janusz Korwin-Mikke, Andrey Kovatchev, Eduard Kukan, Ilhan Kyuchyuk, Arne Lietz, Barbara Lochbihler, Ulrike Lunacek, Andrejs Mamikins, David McAllister, Francisco José Millán Mon, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Alojz Peterle, Tonino Picula, Kati Piri, Cristian Dan Preda, Jozo Radoš, Sofia Sakorafa, Jacek Saryusz-Wolski, Jaromír Štětina, László Tőkés, Ivo Vajgl, Hilde Vautmans, Boris Zala
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Laima Liucija Andrikienė, Andrzej Grzyb, András Gyürk, Paavo Väyrynen, Janusz Zemke
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Heidi Hautala

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO

25	+
ALDE	Nathalie Griesbeck, Filiz Hyusmenova, Angelika Mlinar, Cecilia Wikström, Sophia in 't Veld
GUE/NGL	Cornelia Ernst
PPE	Jaromír Štětina
S&D	Caterina Chinnici, Tanja Fajon, Evelyne Gebhardt, Ana Gomes, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Cécile Kashetu Kyenge, Marju Lauristin, Clare Moody, Luigi Morgano, Péter Niedermüller, Emilian Pavel, Birgit Sippel, Daniele Viotti, Josef Weidenholzer
VERTS/ALE	Eva Joly, Judith Sargentini, Josep-Maria Terricabras, Bodil Valero

24	-
ECR	Daniel Dalton, Jussi Halla-aho, Timothy Kirkhope, Branislav Škripek
EFDD	Gerard Batten, Ignazio Corrao, Beatrix von Storch
ENF	Sylvie Goddyn
NI	Udo Voigt
PPE	Burkhard Balz, Andrea Bocskor, Michał Boni, Pál Csáky, Mariya Gabriel, Kinga Gál, Monika Hohlmeier, Andrey Kovatchev, Barbara Kudrycka, Traian Ungureanu, Vladimir Urutchev, Axel Voss, Rainer Wieland, Joachim Zeller
S&D	Juan Fernando López Aguilar

2	0
PPE	Frank Engel, József Nagy

Objaśnienie używanych znaków:

+  :  za

-  :  przeciw

0  :  wstrzymali się

PROCEDURA W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Tytuł	Wykaz państw trzecich, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz tych, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Kosowo*)
Odsyłacze	COM(2016)0277 – C8-0177/2016 – 2016/0139(COD)
Data przedstawienia w PE	4.5.2016
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	LIBE 6.6.2016
Komisje wyznaczone do wydania opinii        Data ogłoszenia na posiedzeniu	AFET 6.6.2016
Sprawozdawcy        Data powołania	Tanja Fajon 23.5.2016
Rozpatrzenie w komisji	26.5.2016
Data przyjęcia	5.9.2016
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	25 24 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Gerard Batten, Michał Boni, Caterina Chinnici, Ignazio Corrao, Frank Engel, Cornelia Ernst, Tanja Fajon, Mariya Gabriel, Kinga Gál, Ana Gomes, Nathalie Griesbeck, Jussi Halla-aho, Monika Hohlmeier, Filiz Hyusmenova, Sophia in ‘t Veld, Eva Joly, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Timothy Kirkhope, Barbara Kudrycka, Cécile Kashetu Kyenge, Marju Lauristin, Juan Fernando López Aguilar, József Nagy, Péter Niedermüller, Judith Sargentini, Birgit Sippel, Branislav Škripek, Traian Ungureanu, Bodil Valero, Udo Voigt, Beatrix von Storch, Josef Weidenholzer, Cecilia Wikström
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Andrea Bocskor, Pál Csáky, Daniel Dalton, Angelika Mlinar, Luigi Morgano, Emilian Pavel, Jaromír Štětina, Josep-Maria Terricabras, Daniele Viotti, Axel Voss
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Burkhard Balz, Evelyne Gebhardt, Sylvie Goddyn, Andrey Kovatchev, Clare Moody, Vladimir Urutchev, Rainer Wieland, Joachim Zeller
Data złożenia	9.9.2016