SPRAWOZDANIE w sprawie kontroli stosowania prawa Unii: sprawozdanie roczne za rok 2014
9.9.2016 - (2015/2326(INI))
Komisja Prawna
Sprawozdawczyni: Heidi Hautala
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie kontroli stosowania prawa Unii: sprawozdanie roczne za rok 2014
Parlament Europejski,
– uwzględniając 32. sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE (2014) (COM(2015)0329),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji zatytułowane „Ocena projektu EU Pilot” (COM(2010)0070),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji zatytułowane „Drugie sprawozdanie z oceny projektu EU Pilot” (COM(2011)0930),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 marca 2002 r. w sprawie stosunków ze skarżącym w przedmiocie naruszeń prawa wspólnotowego (COM(2002)0141),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 kwietnia 2012 r. zatytułowany „Aktualizacja zasad postępowania w stosunkach ze skarżącymi w przedmiocie stosowania prawa unijnego” (COM(2012)0154),
– uwzględniając Porozumienie ramowe w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską,
– uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie lepszego stanowienia prawa,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 września 2015 r. w sprawie 30. i 31. sprawozdania rocznego z kontroli stosowania prawa UE[1],
– uwzględniając art. 52 oraz art. 132 ust. 2 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinie Komisji Gospodarczej i Monetarnej, jak również Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Petycji (A8-0262/2016),
A. mając na uwadze, że w art. 17 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) określono zasadniczą rolę Komisji jako „strażniczki traktatów”;
B. mając na uwadze, że zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE Karta praw podstawowych Unii Europejskiej ma taką samą moc prawną jak traktaty i obowiązuje instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii oraz państwa członkowskie przy stosowaniu przez nie prawa Unii (art. 51 ust. 1 karty);
C. mając na uwadze, że zgodnie z art. 258 ust. 1 i 2 TFUE Komisja przedstawia państwu członkowskiemu uzasadnioną opinię, jeżeli uzna, że uchybiło ono jednemu ze zobowiązań na mocy traktatów, i może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, jeżeli to państwo członkowskie nie zastosuje się do uzasadnionej opinii w terminie określonym przez Komisję;
D. mając na uwadze, że Porozumienie ramowe w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską przewiduje wymianę informacji dotyczących wszystkich postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętych na podstawie wezwań do usunięcia uchybienia, ale nie dotyczy nieformalnej procedury EU Pilot, która poprzedza wszczęcie postępowania w sprawie uchybienia;
E. mając na uwadze, że Komisja powołuje się na art. 4 ust. 3 TUE i na zasadę lojalnej współpracy między Unią a państwami członkowskimi, aby uzasadnić stosowanie przez siebie tajemnicy służbowej względem państw członkowskich w trakcie spraw w ramach EU Pilot;
F. mając na uwadze, że sprawy w ramach EU Pilot powinny sprzyjać bliższej i spójnej współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, aby można było eliminować naruszanie prawa UE w miarę możliwości już na wczesnym etapie i nie musieć stosować postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;
G. mając na uwadze, że w 2014 r. Komisja otrzymała 3715 skarg dotyczących domniemanych naruszeń prawa UE, przy czym państwa członkowskie, których dotyczyła większość skarg, to Hiszpania (553), Włochy (475) i Niemcy (276);
H. mając na uwadze, że w 2014 r. Komisja wszczęła 893 nowe postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, przy czym państwa członkowskie, których dotyczy najwyższa liczba otwartych spraw, to Grecja (89), Włochy (89) i Hiszpania (86);
I. mając na uwadze, że w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej prawo do dobrej administracji definiuje się jako prawo każdej osoby do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia jej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, a zgodnie z art. 298 TFUE instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii wykonując swoje zadania, korzystają ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej;
1. przypomina, że zgodnie z art. 17 TUE Komisja odpowiada za nadzorowanie stosowania prawa Unii, w tym postanowień Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (art. 6 ust. 1 TUE), które obowiązują instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii oraz państwa członkowskie przy stosowaniu przez nie prawa Unii;
2. uznaje, że główna odpowiedzialność za właściwe wdrażanie i stosowanie prawa UE spoczywa na państwach członkowskich, lecz zauważa, że nie zwalnia to instytucji unijnych z obowiązku przestrzegania prawa pierwotnego UE przy opracowywaniu prawa wtórnego UE;
3. podkreśla kluczową rolę Komisji w nadzorowaniu stosowania prawa UE i przedkładaniu corocznego sprawozdania Parlamentowi i Radzie; wzywa Komisję do odgrywania w dalszym ciągu aktywnej roli w rozwijaniu różnych narzędzi służących poprawie wdrażania i egzekwowania prawa UE i zgodności z nim w państwach członkowskich, a ponadto do uwzględnienia w swoim następnym rocznym sprawozdaniu oprócz danych dotyczących wdrażania dyrektyw UE również danych dotyczących wdrażania rozporządzeń UE;
4. uznaje, że główna odpowiedzialność za właściwe wdrażanie i stosowanie prawa UE spoczywa na państwach członkowskich, a także podkreśla, że stosując prawo UE, muszą one również w pełni przestrzegać podstawowych wartości i praw zapisanych w traktatach i Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej; przypomina, że nadzorowanie i ocena wdrażania prawa UE należy do Komisji; w związku z tym ponownie apeluje do państw członkowskich o systematyczne korzystanie z tabel korelacji, ale zauważa, że nie zwalnia to instytucji unijnych z obowiązku przestrzegania prawa pierwotnego UE przy opracowywaniu prawa wtórnego UE; traktuje to jako przypomnienie, że powinien korzystać z przysługującego mu prawa do sporządzania sprawozdań poświęconych kwestii wdrażania w odniesieniu do przepisów sektorowych;
5. uznaje, że w związku z tym Parlament również ma do odegrania istotną rolę w ramach sprawowania politycznego nadzoru nad działaniami wykonawczymi Komisji, kontrolowania corocznych sprawozdań dotyczących monitorowania wdrażania prawa UE, a także w ramach przyjmowania odpowiednich rezolucji parlamentarnych; zauważa, że w dalszym ciągu może przyczyniać się do terminowej i dokładnej transpozycji przepisów UE przez dzielenie się wiedzą fachową w procesie podejmowania decyzji ustawodawczych za pośrednictwem wcześniej nawiązanych kontaktów z parlamentami narodowymi;
6. zauważa, że terminowa i prawidłowa transpozycja przepisów prawa UE do ustawodawstwa krajowego oraz wyraźne krajowe ramy legislacyjne powinny być dla państw członkowskich priorytetem w celu uniknięcia przypadków naruszania prawa UE, a jednocześnie z zamiarem przysporzenia obywatelom i przedsiębiorstwom zamierzonych korzyści, możliwych dzięki skutecznemu i efektywnemu stosowaniu prawa UE;
7. podkreśla istotną rolę, jaką odgrywają partnerzy społeczni, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i inne zainteresowane strony w tworzeniu ustawodawstwa oraz w monitorowaniu i zgłaszaniu uchybień w transpozycji i stosowaniu prawa UE przez państwa członkowskie; odnotowuje fakt uznania przez Komisję roli zainteresowanych stron przez uruchomienie w 2014 r. nowych narzędzi ułatwiających ten proces; zachęca zainteresowane strony do zachowania czujności w tym zakresie w przyszłości;
8. uznaje wpływ skutecznego stosowania prawa UE na poprawę wiarygodności instytucji UE; docenia fakt, iż w sprawozdaniu rocznym Komisji przywiązano wagę do petycji składanych przez obywateli, przedsiębiorstwa i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, ponieważ jest to prawo podstawowe zapisane w traktacie lizbońskim, ważny element obywatelstwa europejskiego oraz istotna dodatkowa możliwość kontroli stosowania przepisów UE i określania możliwych luk prawnych dzięki bezpośredniemu wyrażaniu przez obywateli ich opinii i dzieleniu się przez nich swoimi doświadczeniami w uzupełnieniu przysługującego im prawa do wyborów i referendów, które pozostają głównym sposobem demokratycznego wyrażania woli;
9. uważa, że nierealne terminy wdrażania aktów prawnych mogą prowadzić do niezdolności państw członkowskich do zastosowania się do nich, co stanowi domyślną zgodę na opóźnione stosowanie; wzywa instytucje europejskie do uzgodnienia stosowniejszych terminów wdrażania rozporządzeń i dyrektyw, tak aby uwzględnić niezbędne okresy kontroli i konsultacji; uważa, że Komisja powinna przedstawiać sprawozdania, przeglądy i rewizje aktów ustawodawczych w terminach ustalonych przez współprawodawców oraz przewidzianych w odpowiednich aktach prawnych;
10. wyraża zadowolenie, że nowe porozumienie instytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa zawiera przepisy, których celem jest poprawa wdrażania i stosowania prawa UE oraz zachęcanie do bardziej ustrukturyzowanej współpracy w tej dziedzinie; popiera zawarty w porozumieniu apel o sprawniejsze identyfikowanie środków krajowych, które nie są ściśle powiązane z prawodawstwem Unii (zjawisko nadmiernie rygorystycznego wdrażania); podkreśla znaczenie poprawy procesu transpozycji i potrzebę powiadamiania przez państwa członkowskie o środkach krajowych stanowiących uzupełnienie dyrektyw europejskich, jak i wyjaśniania tych środków; podkreśla, że stosując prawodawstwo UE, państwa członkowskie powinny unikać dodatkowego zbędnego obciążania go, gdyż prowadzi to do błędnego wyobrażenia o działalności prawodawczej UE i pogłębia nieuzasadniony sceptycyzm obywateli wobec UE; zauważa jednak, że nie ma to żadnego wpływu na prawo państw członkowskich do przyjmowania na szczeblu krajowym wyższych standardów społecznych i środowiskowych niż standardy uzgodnione na szczeblu UE;
11. podkreśla, że Parlament powinien odgrywać bardziej zdecydowaną rolę w analizowaniu przestrzegania prawa Unii przez kraje przystępujące i kraje, z którymi Unia Europejska podpisała układy o stowarzyszeniu; w związku z powyższym proponuje udzielenie tym krajom odpowiedniego wsparcia w ramach stałej współpracy z ich parlamentami narodowymi w zakresie przestrzegania i stosowania prawodawstwa UE;
12. sugeruje, by w odpowiedzi na roczne sprawozdania z postępów przygotowywane przez Komisję Parlament sporządzał nie same tylko rezolucje, ale sprawozdania dotyczące wszystkich państw kandydujących, aby umożliwić wszystkim zainteresowanym komisjom parlamentarnym wydanie opinii; jest zdania, że Komisja w dalszym ciągu powinna przygotowywać sprawozdania z postępów dotyczące wszystkich krajów objętych europejską polityką sąsiedztwa, które podpisały układy o stowarzyszeniu, aby Parlament mógł systematycznie dokonywać wiarygodnej oceny postępów, jakie państwa te poczyniły we wdrażaniu dorobku prawnego Unii Europejskiej wchodzącego w zakres programu akcesji;
13. przychylnie odnosi się do 32. sprawozdania rocznego z kontroli stosowania prawa UE i zauważa, że środowisko, transport, rynek wewnętrzny i usługi były obszarami polityki, w odniesieniu do których najwięcej postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego rozpoczętych lub kontynuowanych w 2013 r. toczyło się nadal w 2014 r.; zauważa ponadto, że środowisko, zdrowie, ochrona konsumentów, mobilność i transport to w 2014 r. ponownie dziedziny polityki, w których wszczęto najwięcej nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; zachęca Komisję, by w celu zagwarantowania większej przejrzystości międzyinstytucjonalnej umożliwiła Parlamentowi lepszy dostęp do aktów spraw dotyczących naruszenia prawa wspólnotowego;
14. zauważa, że według sprawozdania rocznego „liczba formalnych postępowań w sprawie uchybienia zmniejszyła się w ciągu ostatnich pięciu lat” oraz że zdaniem Komisji odzwierciedla to skuteczność zorganizowanego dialogu z państwami członkowskimi w ramach projektu EU Pilot; uważa jednak, że przyczyn tego spadku w ostatnich latach, jak i przewidywanego spadku w najbliższych latach należy upatrywać przede wszystkim w stale malejącej liczbie nowych wniosków ustawodawczych Komisji; zwraca uwagę, że Komisja nie przeprowadza żadnych spraw w ramach EU Pilot w przypadku opóźnień we wdrażaniu dyrektyw;
15. przypomina, że taka ocena ex post nie zwalnia Komisji z obowiązku skutecznego i terminowego monitorowania, jak stosowane i wdrażane jest prawo UE, a także zauważa, że Parlament mógłby pomagać w przeglądzie wdrażania prawodawstwa, wykorzystując swoje uprawnienia kontrolne w stosunku do Komisji;
16. zauważa, że wzrost liczby nowych spraw w ramach EU Pilot w badanym okresie oraz spadek liczby toczących się postępowań w sprawie uchybienia pokazują, o czym mowa w sprawozdaniu rocznym, że system EU Pilot sprawdził się i wywarł pozytywny wpływ dzięki działaniom na rzecz egzekwowania prawa UE; podkreśla jednak, że egzekwowanie prawa UE nie jest ani wystarczająco przejrzyste, ani nie podlega żadnej rzeczywistej kontroli przez skarżących czy zainteresowane strony, a także wyraża ubolewanie, że pomimo wielokrotnych apeli Parlament nadal ma niewystarczający dostęp do informacji o procedurze EU Pilot i nierozstrzygniętych sprawach; w związku z powyższym Parlament zwraca się do Komisji o zagwarantowanie większej przejrzystości informacji dotyczących procedury EU Pilot i nierozstrzygniętych spraw;
17. jest zdania, że kary finansowe za nieprzestrzeganie prawa UE powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, a także uwzględniać powtarzające się niedociągnięcia w tej samej dziedzinie, oraz że należy przestrzegać praw przysługujących państwom członkowskim;
18. zwraca uwagę, że w Unii Europejskiej, która zasadza się na praworządności oraz pewności i przewidywalności prawa, obywatele muszą, zgodnie z przysługującym im prawem, zostać powiadomieni w jasny, przystępny, przejrzysty i terminowy sposób (za pośrednictwem internetu lub innego medium) o tym, czy i które przepisy krajowe zostały przyjęte w ramach transpozycji przepisów unijnych i które władze krajowe są odpowiedzialne za zagwarantowanie ich prawidłowego wdrożenia;
19. wzywa Komisję do powiązania wszystkich istniejących portali, punktów dostępu i informacyjnych stron internetowych w ramach jednej bramy sieciowej, która zapewni obywatelom łatwy dostęp do formularzy skarg online oraz przyjaznych dla użytkowników informacji dotyczących postępowań w sprawie naruszenia przepisów; ponadto wzywa Komisję do uwzględnienia w swoim następnym sprawozdaniu monitorującym bardziej szczegółowych informacji dotyczących korzystania z tych portali;
20. przypomina o obustronnym obowiązku lojalnej współpracy między Komisją a Parlamentem; dlatego wzywa do przeglądu porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską, aby umożliwić przekazywanie informacji o sprawach w ramach EU Pilot w postaci (poufnego) dokumentu komisji Parlamentu Europejskiego odpowiedzialnej za interpretowanie i wdrażanie prawa Unii;
21. przypomina, że w rezolucji z dnia 15 stycznia 2013 r. Parlament wezwał do przyjęcia rozporządzenia UE w sprawie europejskiego prawodawstwa dotyczącego postępowania administracyjnego na mocy art. 298 TFUE, lecz choć rezolucję przyjęto przeważającą większością głosów (572 głosów za, 16 przeciw i 12 wstrzymujących się), Komisja nie przedstawiła swojego wniosku w następstwie postulatu Parlamentu; zwraca się do Komisji o ponowne rozpatrzenie rezolucji Parlamentu w celu przedstawienia wniosku ustawodawczego w sprawie europejskiego prawodawstwa dotyczącego postępowania administracyjnego;
22. ubolewa w szczególności nad brakiem jakichkolwiek działań następczych w odniesieniu do swojego apelu o wiążące przepisy w formie rozporządzenia określającego różne aspekty postępowania w sprawie uchybienia i postępowania na etapie poprzedzającym wszczęcie tej procedury, w tym powiadomienia, obowiązujące terminy, prawo do bycia wysłuchanym, obowiązek podania przyczyn, a także prawo dostępu każdej osoby do dokumentacji jej dotyczącej, celem wzmocnienia praw obywateli i zagwarantowania przejrzystości;
23. przypomina w tym kontekście, że Komisja Prawna ustanowiła nową grupę roboczą ds. prawa administracyjnego, która podjęła decyzję o sporządzeniu konkretnego projektu rozporządzenia o postępowaniu organów administracji Unii, by posłużył on Komisji jako „źródło inspiracji”, nie z zamiarem kwestionowania prawa Komisji do inicjatywy, lecz aby pokazać, że tego rodzaju rozporządzenie byłoby zarówno przydatne, jak i możliwe do wprowadzenia w życie;
24. uważa, że celem wspomnianego projektu rozporządzenia nie jest zastąpienie obowiązującego prawodawstwa UE, lecz uzupełnienie istniejących braków lub wyjaśnienie problemów związanych z wykładnią oraz poprawienie zrozumiałości, jasności i spójności interpretacji obowiązujących przepisów, co byłoby korzystne dla obywateli i przedsiębiorstw oraz administracji i jej urzędników;
25. wzywa zatem po raz kolejny Komisję do przedstawienia wniosku ustawodawczego w sprawie europejskiego prawodawstwa dotyczącego postępowania administracyjnego, z uwzględnieniem kroków podjętych dotychczas przez Parlament Europejski w tej dziedzinie;
26. przypomina, że instytucje UE, nawet jeśli działają jako członkowie grup międzynarodowych kredytodawców („trojki”), zobowiązane są przestrzegać traktatów i Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;
27. wzywa Komisję do uczynienia zgodności z prawem UE rzeczywistym priorytetem politycznym realizowanym w bliskiej współpracy z Parlamentem, który ma obowiązek a) politycznego rozliczania Komisji i b) jako współprawodawca – dbania o to, by otrzymywać wszystkie niezbędne informacje w celu stałego usprawniania swojej pracy prawodawczej;
28. opowiada się za utworzeniem w Parlamencie procedury do celów monitorowania stosowania prawa UE w państwach członkowskich, w ramach której możliwe byłoby analizowanie kwestii niezgodności w sposób uwzględniający sytuację poszczególnych krajów oraz fakt, że właściwe komisje stałe w Parlamencie monitorują stosowanie prawa UE w dziedzinach wchodzących w zakres swoich kompetencji;
29. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz parlamentom narodowym.
- [1] Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0322.
UZASADNIENIE
Sporządzone przez Komisję trzydzieste drugie sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE zawiera po raz kolejny interesujące informacje na temat faktycznego wdrażania i praktycznego stosowania prawa UE. Ze sprawozdania wynika, że środowisko, transport, rynek wewnętrzny i usługi to obszary polityki, w odniesieniu do których w 2014 r. toczyło się najwięcej postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. W sprawozdaniu rocznym podkreślono również fakt, że liczba formalnych postępowań w sprawie uchybienia zmniejszyła się w ciągu ostatnich pięciu lat. Zdaniem Komisji odzwierciedla to skuteczność zorganizowanego dialogu z państwami członkowskimi podjętego w ramach procedury EU Pilot. Jednakże mając na uwadze, że Parlament ma w dalszym ciągu stosunkowo ograniczony dostęp do informacji na temat procedury EU Pilot i toczących się postępowań, trudno jest ocenić, w jakim stopniu zmniejszenie liczby formalnych postępowań w sprawie uchybienia faktycznie odzwierciedla lepsze przestrzeganie prawa UE przez państwa członkowskie, a nie kompromisowe rozwiązania między Komisją a państwami członkowskimi dopuszczającymi się uchybień. Ze sprawozdania można wyciągnąć wniosek, że egzekwowanie prawa UE nadal nie jest wystarczająco przejrzyste. W związku z tym sprawozdawca uważa, że propozycje wysunięte przez nową grupę roboczą ds. prawa administracyjnego, ustanowioną przez Komisję Prawną, mogłyby stanowić cenne źródło inspiracji dla Komisji, gdyż pokazują one, iż rozporządzenie o unijnym postępowaniu organów administracyjnych należących do Unii byłoby zarówno przydatne, jak i możliwe do wprowadzenia w życie. Sprawozdawca zauważa również, że Parlament Europejski nie tylko mógłby, lecz także powinien pełnić bardziej zorganizowaną rolę w analizowaniu przestrzegania prawa Unii przez kraje przystępujące i kraje, z którymi Unia Europejska podpisała układy o stowarzyszeniu, oraz udzielaniu w tym względzie odpowiedniego wsparcia tymże krajom.
OPINIA Komisji Gospodarczej i Monetarnej (28.4.2016)
dla Komisji Prawnej
w sprawie kontroli stosowania prawa Unii: sprawozdanie roczne za rok 2014
(2015/2326(INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Ramon Tremosa i Balcells
WSKAZÓWKI
Komisja Gospodarcza i Monetarna zwraca się do Komisji Prawnej, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że w 2014 r. Komisja otrzymała 3715 skarg dotyczących domniemanych naruszeń prawa UE, przy czym państwa członkowskie, których dotyczyła większość skarg to Hiszpania (553), Włochy (475) i Niemcy (276);
B. mając na uwadze, że w 2014 r. Komisja wszczęła 893 nowe postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, przy czym państwa członkowskie, których dotyczy najwyższa liczba otwartych spraw to Grecja (89), Włochy (89) i Hiszpania (86);
C. mając na uwadze, że w latach 2010–2014 wszczęto 3550 postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z powodu spóźnionej transpozycji 439 dyrektyw przez państwa członkowskie, przy czym każdą dyrektywę przyjętą w tym okresie naruszało średnio 8 państw; państwa członkowskie najczęściej znajdujące się w tej sytuacji to Belgia (36), Rumunia (34) i Słowenia (26)[1];
1. uważa, że skuteczność prawa UE jest systematycznie podważana przez jego niezadowalające stosowanie przez państwa członkowskie oraz niezadowalające działania następcze ze strony Komisji; odnotowuje, że niewdrażanie i nieegzekwowanie prawa odgrywa istotną rolę w wielu kryzysach w Europie i tworzy nierówne warunki działania na jednolitym rynku, oraz podkreśla, że poprawa wdrażania prawodawstwa UE może wzmocnić zaufanie i przekonanie co do założeń i celów Unii Europejskiej wśród jej obywateli;
2. uważa, że nierealne terminy wdrażania aktów prawnych mogą prowadzić do niezdolności państw członkowskich do zastosowania się do nich, co stanowi domyślną zgodę na opóźnione stosowanie; wzywa instytucje europejskie, aby uzgodniły bardziej stosowne terminy wdrożenia rozporządzeń i dyrektyw, z uwzględnieniem koniecznych okresów kontroli i konsultacji; uważa, że Komisja powinna przedstawiać sprawozdania, przeglądy i rewizje aktów ustawodawczych w terminach ustalonych przez współprawodawców oraz przewidzianych w odpowiednich aktach prawnych;
3. wzywa Komisję do stworzenia w przypadku każdej dyrekcji generalnej strony internetowej zawierającej wykaz tych państw członkowskich, które nie dokonały transpozycji dyrektyw lub które nie przestrzegają decyzji i rozporządzeń; uważa, że należy ją aktualizować co miesiąc i że powinna ona wyszczególniać dyrektywy, których transpozycji nie dokonano, i/lub decyzje i rozporządzenia, które nie są przestrzegane;
4. uważa, że Komisja powinna bardziej aktywnie pochodzić do przypadków niewłaściwej transpozycji dyrektyw, zajmując się przypadkami zarówno niecelowego, jak i celowego działania państw członkowskich;
5. uważa, że obowiązkiem Komisji jest przeciwstawienie się dwom organom ustawodawczym na szczeblu europejskim, które pozostawiają zasadnicze elementy do decyzji w drodze aktów delegowanych/wykonawczych podczas procedury współdecyzji, ze względu na brak pewności prawnej i potencjalne ryzyko, niebezpieczeństwa i komplikacje, jakie mogą z tego wyniknąć;
6. z zaniepokojeniem zauważa, że 11 dyrektyw z dziedziny bankowości i finansów nadal nie zostało przetransponowanych przez co najmniej jedno z państw członkowskich, podczas gdy jedynie Niemcy dokonały transpozycji wszystkich obowiązujących przepisów w tej dziedzinie, zaś poza nimi jedynym państwem członkowskim, w którym do transpozycji pozostają mniej niż trzy dyrektywy, jest Austria[2];
7. zwraca uwagę, że dyrektywa dotycząca opóźnień w płatnościach nie została jeszcze należycie wdrożona w 11 państwach członkowskich oraz że w najgorszej sytuacji znajdują się Włochy, Cypr, Hiszpania, Portugalia i Grecja, gdzie opóźnienia płatności w ramach usług B2B[3] są ponadprzeciętne[4], co powoduje dodatkowe problemy dla MŚP;
8. zauważa ponadto, że dotychczas nie wszystkie państwa członkowskie dokonały transpozycji dyrektywy w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, dyrektywy w sprawie wymogów dotyczących ram budżetowych państw członkowskich i dyrektywy w sprawie praw konsumentów[5]; wzywa Komisję, aby podjęła się dokładniejszego monitorowania przypadków pomocy państwa w dziedzinie podatków i ceł, gdyż jest to jeden z czterech obszarów polityki, w których w 2014 r. wszczęto najwięcej postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom;
9. przypomina, że niespełnianie kryteriów z Maastricht oraz nierygorystyczne i uznaniowe egzekwowanie przestrzegania zasad paktu stabilności i wzrostu przez Komisję i Radę doprowadziło do europejskiego kryzysu zadłużeniowego, który nastąpił po światowym kryzysie finansowym; jest zaniepokojony utrzymującym się brakiem przestrzegania zasad paktu stabilności i wzrostu i ich niespójnym egzekwowaniem, a jednocześnie zauważa, że obecne zasady należy stosować, korzystając z obowiązujących klauzul elastyczności; wzywa Komisję i Radę do przyjęcia bardziej proaktywnej postawy wobec egzekwowania procedury w zakresie zakłóceń równowagi makroekonomicznej, a w szczególności w odniesieniu do efektywnego zapobiegania poważnym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i finansowej;
10. zwraca uwagę, że w 2014 r. jedynie 10 ze 157 głównych zaleceń udzielonych państwom członkowskim w ramach europejskiego semestru zostało w pełni wdrożonych lub odnotowano w ich przypadku znaczący postęp[6]; wzywa w tym kontekście do zastosowania się do zaleceń dotyczących europejskiego semestru sformułowanych w sprawozdaniu pięciu przewodniczących w sprawie pogłębiania UGW, które to zalecenia przewidują: bardziej konkretne i ambitne zalecenia dla poszczególnych krajów oraz wyraźniejsze skoncentrowanie się na określonych priorytetach, przy jednoczesnym pozostawieniu koniecznego pola manewru państwom członkowskim podczas wdrażania zaleceń dla poszczególnych krajów, a także bardziej systematyczne korzystanie ze sprawozdawczości, wzajemnej oceny i zasady „zastosuj się lub wyjaśnij” w celu zapewnienia należytego wdrażania, a także bardziej znaczącej debaty publicznej prowadzącej do wzrostu odpowiedzialności krajowej;
11. podkreśla, że w przypadku państw członkowskich, które stanowią część strefy euro lub uczestniczą w unii bankowej transpozycja dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (BRRD) jest niezbędna dla funkcjonowania jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, ponieważ w wielu przypadkach decyzje Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji muszą być wdrażane na podstawie transpozycji dyrektywy BRRD[7] do prawa krajowego;
12. zauważa, że w dniu 22 października 2015 r. Komisja pozwała sześć państw członkowskich[8] przed Trybunał Sprawiedliwości UE z powodu niedokonania transpozycji dyrektywy BRRD;
13. wyraża poważne zaniepokojenie faktem, że 10 państw członkowskich dotąd nie wdrożyło dyrektywy w sprawie systemów gwarancji depozytów (DGSD)[9], i apeluje do Komisji o zapewnienie jej wdrożenia; w związku z tym wzywa do terminowego wdrożenia istniejących przepisów o unii bankowej oraz do zacieśnienia dialogu z ekspertami branżowymi i organizacjami konsumenckimi w celu oceny wpływu i skuteczności przyjmowanych przepisów;
14. z zadowoleniem przyjmuje pierwsze wnioski Komisji w obszarze unii rynków kapitałowych i podkreśla znaczenie zachęcania do większych inwestycji w gospodarkę realną;
15. uważa, że to brak właściwej wymiany informacji na mocy dyrektywy w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania (DAC) doprowadził do nieprawidłowości będących źródłem sprawy LuxLeaks i do innych przypadków nadużyć podatkowych w innych państwach członkowskich;
16. wzywa Europejski Urząd Nadzoru Bankowego, by ocenił, czy systemy bankowe państw członkowskich, które nie stosują się do dyrektyw BRRD oraz DGSD znajdują się w niekorzystnej sytuacji pod względem konkurencji;
17. odnotowuje z rozczarowaniem, że w związku z tym, iż Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) i Komisja nie zdołały opracować i przyjąć niezbędnych środków poziomu 2. w ustalonym terminie, Komisja uznała za konieczne przedstawienie propozycji opóźnienia o rok wejścia w życie dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych (MIFID II) oraz towarzyszącego jej rozporządzenia (MIFIR), a także podobnego opóźnienia wdrożenia niektórych przepisów rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku i rozporządzenia w sprawie centralnych depozytów papierów wartościowych;
18. zwraca się do Komisji o wszczęcie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom wobec państw członkowskich, które otwarcie odmówiły wypełnienia obowiązków wynikających z decyzji Rady (UE) 1601/2015 z dnia 14 września i decyzji Rady (UE) 1523/2015 z dnia 22 września 2015 r., w których to decyzjach określono liczbę uchodźców, jakich należy obowiązkowo przyjąć;
19. uważa, że w miarę możliwości i w sposób proporcjonalny Komisja powinna proponować więcej rozporządzeń i mniej dyrektyw w celu zapewnienia równych warunków działania między państwami członkowskimi pod względem ustawodawstwa, szczególnie w przypadku przepisów UE związanych z jednolitym rynkiem, jednocześnie biorąc pod uwagę, że forma, jaką przyjmują teksty prawne, musi odpowiadać celom i założeniom wniosków;
20. jest zdania, że kary finansowe za nieprzestrzeganie prawa UE powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, a także uwzględniać powtarzające się niedociągnięcia w tej samej dziedzinie, oraz że należy przestrzegać praw przysługujących państwom członkowskim;
21. uważa, że liczba formalnych postępowań w sprawie uchybienia zmniejszyła się także dzięki skuteczności zorganizowanego dialogu z państwami członkowskimi za pośrednictwem aplikacji EU Pilot;
22. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji podejmowane w celu poprawy dostępu do informacji dotyczących stosowania prawa Unii; zachęca do dalszych starań w dążeniu do zwiększenia przejrzystości;
23. opowiada się za utworzeniem standardowej zorganizowanej procedury w Parlamencie do celów monitorowania stosowania prawa UE w państwach członkowskich, w ramach której możliwe byłoby analizowanie kwestii niezgodności w sposób uwzględniający sytuację poszczególnych krajów oraz fakt, że właściwe komisje stałe w Parlamencie monitorują stosowanie prawa UE w odnośnych dziedzinach kompetencji.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ
Data przyjęcia |
26.4.2016 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
32 24 0 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Gerolf Annemans, Hugues Bayet, Pervenche Berès, Esther de Lange, Markus Ferber, Jonás Fernández, Elisa Ferreira, Neena Gill, Roberto Gualtieri, Brian Hayes, Gunnar Hökmark, Danuta Maria Hübner, Cătălin Sorin Ivan, Othmar Karas, Georgios Kyrtsos, Alain Lamassoure, Philippe Lamberts, Werner Langen, Sander Loones, Bernd Lucke, Olle Ludvigsson, Ivana Maletić, Fulvio Martusciello, Bernard Monot, Luděk Niedermayer, Stanisław Ożóg, Dimitrios Papadimoulis, Sirpa Pietikäinen, Dariusz Rosati, Pirkko Ruohonen-Lerner, Alfred Sant, Molly Scott Cato, Peter Simon, Theodor Dumitru Stolojan, Paul Tang, Ramon Tremosa i Balcells, Ernest Urtasun, Marco Valli, Cora van Nieuwenhuizen, Jakob von Weizsäcker, Pablo Zalba Bidegain, Marco Zanni |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Matt Carthy, Philippe De Backer, Mady Delvaux, Marian Harkin, Ian Hudghton, Sophia in ‘t Veld, Syed Kamall, Krišjānis Kariņš, Paloma López Bermejo, Emmanuel Maurel, Siôn Simon, Romana Tomc |
||||
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Daniela Aiuto, Virginie Rozière |
||||
- [1] Dane z motywów A, B i C pochodzą ze sprawozdania Komisji pt. „Kontrola stosowania prawa Unii: sprawozdanie roczne za 2014 rok” (9.7.2015).
- [2] Szczególnie niepokojące są przypadki uchybień w Polsce (10), Luksemburgu (9), a także Słowenii, Hiszpanii oraz Estonii (8 w każdym z tych państw).
- [3] Między przedsiębiorstwami.
- [4] Zob. „Transposition and implementation of the Directive on Late Payments in Commercial Transactions”, Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego.
- [5] Komisja Europejska – Kontrola stosowania prawa UE, sprawozdanie roczne za 2014 r., s. 19–20 – http://ec.europa.eu/atwork/applying-eu-law/docs/annual_report_32/com_2015_329_pl.pdf
- [6] Wskaźnik skuteczności wyniósł ok. 6.5%: Zsolt Darvas i Alvaro Leandro, „The Limitations of Policy Coordination in the Euro Area under the European Semester”, listopad 2015 r.
- [7] Komunikat prasowy Komisji z dnia 22 października 2015 r. w sprawie pozwania sześciu państw do Trybunału Sprawiedliwości z powodu niedokonania transpozycji dyrektywy BRRD.
- [8] Republika Czeska, Luksemburg, Holandia, Polska, Rumunia i Szwecja.
- [9] Belgia, Cypr, Estonia, Grecja, Włochy, Luksemburg, Polska, Rumunia, Słowenia i Szwecja: Komunikat prasowy Komisji z dnia 10 grudnia 2015 r.
OPINIA Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (18.2.2016)
dla Komisji Prawnej
w sprawie kontroli stosowania prawa UE – sprawozdanie roczne za 2014 r.
(2015/2326(INI))
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Agnieszka Kozłowska-Rajewicz
WSKAZÓWKI
Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Prawnej, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. podkreśla, że Komisja ma prawo i obowiązek nadzorować stosowanie prawa UE i wszczynać postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom przeciwko tym państwom członkowskim, które nie wypełniają zobowiązań wynikających z traktatów; zwraca się jednak do Komisji, aby przed wszczęciem formalnych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom w pierwszej kolejności korzystała z inicjatywy EU Pilot i tym samym uruchomiała proces dialogu z państwami członkowskimi; przypomina państwom członkowskim, że prawo UE stanowi integralną część ich prawa krajowego i że to na nich spoczywa odpowiedzialność za jego prawidłowe stosowanie;
2. zauważa, że terminowa i prawidłowa transpozycja przepisów prawa UE do ustawodawstwa krajowego oraz wyraźne krajowe ramy legislacyjne powinny być dla państw członkowskich priorytetem w celu uniknięcia przypadków naruszania prawa UE, a jednocześnie z zamiarem przysporzenia obywatelom i przedsiębiorstwom zamierzonych korzyści, możliwych dzięki skutecznemu i efektywnemu stosowaniu prawa UE;
3. podkreśla istotną rolę, jaką odgrywają partnerzy społeczni, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i inne zainteresowane strony w tworzeniu ustawodawstwa oraz w monitorowaniu i zgłaszaniu uchybień w transpozycji i stosowaniu prawa UE przez państwa członkowskie; odnotowuje fakt uznania przez Komisję roli zainteresowanych stron przez uruchomienie w 2014 r. nowych narzędzi ułatwiających ten proces; zachęca zainteresowane strony do zachowania czujności w tym zakresie w przyszłości;
4. podkreśla fakt, że w 2014 r. zarejestrowano 3715 nowych skarg, przy czym Komisja otrzymała najwyższą od 2011 r. liczbę nowych skarg (666) dotyczących obszarów zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego[1]; przypomina, że brak wdrożenia oraz nieprawidłowe stosowanie lub niestosowanie przepisów UE przez państwa członkowskie powoduje nieskuteczność prawodawstwa, znacząco ogranicza prawa socjalne i pracownicze oraz może wymagać podejmowania działań następczych na poziomie UE z pełnym poszanowaniem zasady pomocniczości;
5. podkreśla fakt, że w 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości nie wydał istotnych orzeczeń dotyczących obszaru zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego;
6. zwraca uwagę, że z 2341 skarg rozpatrzonych w ramach europejskiego systemu SOLVIT w 2014 r. 1458 dotyczyło dostępu do praw w zakresie zabezpieczenia społecznego oraz korzystania z tych praw na mocy rozporządzenia (WE) nr 883/2004, przy czym najwięcej zarejestrowanych skarg dotyczyło przypadków odnoszących się do świadczeń na dzieci, emerytur i świadczeń dla bezrobotnych;
7. wzywa Komisję do jak najszybszego przedstawienia od dawna zaległego przeglądu rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz jego rozporządzenia wykonawczego, aby wszystkim zapewnić możliwość pełnego korzystania z praw w zakresie zabezpieczenia społecznego; przypomina państwom członkowskim o ich obowiązku bliskiej współpracy w tym zakresie, aby zadbać o to, by obywatele UE nie byli pozbawieni przysługujących im praw; wzywa Komisję Administracyjną ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, by co roku oceniała, które problemy pojawiają się najczęściej, przedstawiała konkretne sugestie dotyczące sposobu poprawy sytuacji oraz publikowała tę ocenę i sugestie;
8. zwraca uwagę, że liczba nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom z powodu opóźnień w transpozycji w obszarze zatrudnienia (17) wzrosła nieco w 2014 r. w porównaniu z rokiem poprzednim (13) i że wszystkie te postępowania były związane z prawem pracy[2]; przypomina, że opóźnienie w transpozycji jest utrzymującym się problemem w niektórych państwach członkowskich i że uniemożliwia ono obywatelom korzystanie z przysługujących im praw i uzyskiwanie korzyści wynikających z prawa UE; podkreśla, że spóźniona i nieprawidłowa transpozycja dyrektyw UE negatywnie wpływa na ogólną pewność prawa i równe warunki działania na jednolitym rynku; wzywa państwa członkowskie do działania, w tym w stosownych przypadkach poprzez przyjęcie przepisów ustawowych, aby umożliwić praktyczną i przynoszącą korzyści transpozycję dyrektyw UE do wszystkich krajowych systemów prawnych;
9. podkreśla, że opóźnienia w transpozycji stanowią barierę dla prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego i są sprzeczne z interesami obywateli i przedsiębiorstw, pozbawiając ich w ten sposób niektórych z ich praw; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do jak najszybszej transpozycji dyrektywy 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, aby zagwarantować wszystkim Europejczykom dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim;
10. podkreśla, że na koniec 2014 r. było 1347 wszczętych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom, w tym 72 dotyczące obszaru zatrudnienia[3];
11. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach swojego programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) Komisja zwraca szczególną uwagę na kwestie skutecznego wdrażania i stosowania przepisów UE, aby zapobiegać opóźnieniom w transpozycji ze strony państw członkowskich i ograniczyć liczbę takich przypadków;
12. odnotowuje fakt, że przyczyny opóźnień w transpozycji dyrektyw są różne w zależności od państwa; wzywa Komisję do przeprowadzenia pogłębionych analiz w państwach członkowskich w celu uzyskania kompleksowej wiedzy w tym obszarze oraz w celu przeciwdziałania wystąpieniu w przyszłości opóźnień w transpozycji przez zapewnienie rozwiązań zgodnych z uwarunkowaniami prawnymi poszczególnych państw członkowskich;
13. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ostatnich pięciu latach Komisja poczyniła wysiłki mające na celu zmniejszenie liczby oficjalnych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom, nawiązując konstruktywny zorganizowany dialog z państwami członkowskimi w ramach systemu EU Pilot przed wszczęciem oficjalnej procedury w sprawie uchybienia zobowiązaniom;
14. apeluje do Komisji, by przy tworzeniu i ocenie prawodawstwa zwracała uwagę na potencjalne korzyści i na ewentualne obciążenia, w tym z perspektywy MŚP, które stanowią 99 % europejskich przedsiębiorstw i tworzą 85 % miejsc pracy; w związku z tym kładzie nacisk na konieczność stosowania zasady „najpierw myśl na małą skalę”; podkreśla potrzebę dokonywania oceny nie tylko skutków krótkoterminowych, ale również długoterminowej wartości prawodawstwa; zaznacza jednak, że wszyscy pracownicy mają prawo do najwyższego możliwego poziomu ochrony w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa pracodawcy;
15. wzywa do podjęcia dalszych działań w celu zapewnienia skutecznego monitorowania i egzekwowania prawodawstwa, w tym terminowej transpozycji i zgodności z celami tego prawodawstwa, oraz do eliminowania szkodliwych luk, gdy tylko się pojawiają; podkreśla zapotrzebowanie na jasno sformułowane prawodawstwo, aby ułatwić jego przestrzeganie;
16. podkreśla jednak, że prawodawstwo UE określa jedynie minimalne standardy, które mogą być podwyższane przez państwa członkowskie w ustawodawstwie krajowym;
17. uważa, że oceny skutków powinny obejmować test MŚP i test konkurencyjności, aby zadbać o to, by przedsiębiorstwa, a w szczególności MŚP, nie były nadmiernie obciążane nowymi przepisami;
18. z zadowoleniem przyjmuje starania poczynione przez Komisję w ostatnich latach i zauważa szereg środków wprowadzonych w celu wsparcia państw członkowskich we wdrażaniu przepisów, takich jak tabele korelacji, coroczna tablica wyników oraz wytyczne; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zapewnia plany wdrożenia, aby ułatwić skuteczne stosowanie unijnego prawa bez opóźnień; zwraca uwagę, jak ważne jest monitorowanie przez Komisję stosowania przez państwa członkowskie planów wdrożenia;
19. odnotowuje przeprowadzany obecnie przez Komisję przegląd istniejącego prawodawstwa w ramach Programu lepszego stanowienia prawa, który ma na celu zapewnienie wysokiej jakości przepisów prawa UE pod względem przejrzystości, konsultacji społecznych, wdrożenia i zgodności z zasadą pomocniczości; wzywa zatem Komisję do skoordynowania jej wysiłków z działaniami państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego na wcześniejszym etapie procesu legislacyjnego w celu zadbania o skuteczniejsze wdrożenie przyszłych przepisów prawa UE, ponieważ deregulacja, nadmierna regulacja lub brak regulacji mogą wyrządzić większe szkody przedsiębiorstwom i zaszkodzić zatrudnieniu; zwraca jednak uwagę, że taka koordynacja nie może naruszać prerogatywy prawodawców i musi być w pełni zgodna ze zwykłą procedurą ustawodawczą oraz z legitymacją demokratyczną państw członkowskich;
20. podkreśla, że zasada równego traktowania i niedyskryminacji jest dobrze ugruntowana w prawie UE, a zatem powinna być uwzględniana i przestrzegana podczas tworzenia przepisów prawa UE;
21. wzywa Komisję do wzmocnienia współpracy z państwami członkowskimi, aby w stosownych przypadkach przyspieszyć korygowanie naruszeń prawa UE; podkreśla, że ta współpraca musi być przejrzysta i poddana kontroli parlamentarnej;
22. wzywa Komisję do dokonania przeglądu ram, na podstawie których państwa członkowskie przekazują dodatkowe informacje dotyczące sposobu przetransponowania przez nie dyrektyw do prawa krajowego;
23. wzywa Komisję do udzielania państwom członkowskim silniejszego wsparcia we wdrażaniu przepisów prawa UE poprzez dostarczanie narzędzi dopasowanych do potrzeb – takich jak szczegółowe plany wdrożenia i dokumenty zawierające wytyczne – będących wynikiem wzmocnionej i wzajemnej współpracy między Komisją a państwami członkowskimi inicjowanej na wczesnym etapie procesu legislacyjnego; uważa, że regularny dialog z partnerami społecznymi jest także podstawowym sposobem zapewnienia przez państwa członkowskie skutecznego wdrożenia prawa pracy UE;
24. podkreśla, że zwiększenie liczby pracowników inspektoratów pracy państw członkowskich ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia skutecznego wdrożenia prawa pracy UE w państwach członkowskich;
25. z zadowoleniem przyjmuje opracowane przez Komisję narzędzia zapewniające wsparcie zainteresowanym stronom, takie jak portal „Twoja Europa”, SOLVIT i CHAP, ale ubolewa nad faktem, że narzędzia te są wciąż mało znane i w niewielkim stopniu wykorzystywane;
26. wzywa państwa członkowskie do dostarczania Komisji bardziej precyzyjnych i jaśniejszych informacji dotyczących transpozycji dyrektyw, aby umożliwić dokonywanie lepszego przeglądu.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ
Data przyjęcia |
17.2.2016 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
44 10 0 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Laura Agea, Guillaume Balas, Brando Benifei, Mara Bizzotto, Vilija Blinkevičiūtė, Enrique Calvet Chambon, David Casa, Ole Christensen, Jane Collins, Martina Dlabajová, Lampros Fountoulis, Elena Gentile, Arne Gericke, Marian Harkin, Czesław Hoc, Danuta Jazłowiecka, Agnes Jongerius, Jan Keller, Ádám Kósa, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Kostadinka Kuneva, Jean Lambert, Jérôme Lavrilleux, Patrick Le Hyaric, Jeroen Lenaers, Verónica Lope Fontagné, Javi López, Thomas Mann, Dominique Martin, Joëlle Mélin, Elisabeth Morin-Chartier, Emilian Pavel, João Pimenta Lopes, Marek Plura, Terry Reintke, Sofia Ribeiro, Maria João Rodrigues, Claude Rolin, Anne Sander, Sven Schulze, Siôn Simon, Jutta Steinruck, Romana Tomc, Ulrike Trebesius, Marita Ulvskog, Renate Weber, Jana Žitňanská |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Amjad Bashir, Tania González Peñas, Miapetra Kumpula-Natri, António Marinho e Pinto, Tamás Meszerics, Neoklis Sylikiotis, Ivo Vajgl |
||||
- [1] „Kontrola stosowania prawa Unii. Sprawozdanie roczne za 2014 r.” (COM(2015)0329), s. 8.
- [2] Dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Część I – Obszary polityki” dołączony do sprawozdania „Kontrola stosowania prawa UE. Sprawozdanie roczne za 2014 r.”, s. 40.
- [3] „Kontrola stosowania prawa Unii. Sprawozdanie roczne za 2014 r.” (COM(2015)0329), s. 15.
OPINIA Komisji Petycji (22.4.2016)
dla Komisji Prawnej
w sprawie kontroli stosowania prawa UE: sprawozdanie roczne za 2014 rok
(2015/2326(INI))
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Cecilia Wikström
WSKAZÓWKI
Komisja Petycji zwraca się do Komisji Prawnej, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. podkreśla, że problemy z wdrażaniem i egzekwowaniem prawa UE istnieją od dawna, i popiera skuteczne stosowanie wspólnych zasad UE w państwach członkowskich, co ma zasadnicze znaczenie dla poprawy wiarygodności Unii i spełnienia oczekiwań obywateli odnośnie do korzyści, jakie może im przynieść UE;
2. podkreśla kluczową rolę Komisji w nadzorowaniu stosowania prawa UE i przedkładaniu corocznego sprawozdania Parlamentowi i Radzie; wzywa Komisję do odgrywania dalszej aktywnej roli w rozwijaniu różnych narzędzi służących poprawie wdrażania i egzekwowania prawa UE i zgodności z nim w państwach członkowskich, a ponadto do uwzględnienia w swoim następnym rocznym sprawozdaniu oprócz danych dotyczących wdrażania dyrektyw UE również danych dotyczących wdrażania rozporządzeń UE;
3. uznaje, że Parlament również odgrywa istotną rolę, sprawując polityczny nadzór nad działaniami wykonawczymi Komisji, kontrolując coroczne sprawozdania dotyczące monitorowania wdrażania prawa UE i przygotowując odpowiednie rezolucje parlamentarne; proponuje, by Parlament w dalszym ciągu przyczyniał się do terminowej i dokładnej transpozycji przepisów UE przez dzielenie się wiedzą fachową uzyskaną w procesie podejmowania decyzji ustawodawczych za pośrednictwem wcześniej nawiązanych kontaktów z parlamentami narodowymi;
4. przypomina o znaczeniu petycji i pytań składanych do Parlamentu na mocy art. 227 TFUE, które często prowadzą do postępowań w sprawie uchybienia inicjowanych przez Komisję przeciwko różnym państwom członkowskim; podkreśla, że skargi indywidualnych obywateli są jednym z głównych źródeł umożliwiających określanie słabych stron i wykrywanie naruszeń prawa UE, jakich dopuszczają się państwa członkowskie, a także są dla Komisji źródłem informacji; zauważa, że w 2014 r. przedstawiciele instytucji publicznych, przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych i innych organizacji byli nadal bardzo aktywni w zgłaszaniu potencjalnych naruszeń prawa UE i w rezultacie w 2014 r. ogólna liczba przyjętych skarg wzrosła o ok. 5,7 % i otwarto 1208 nowych spraw w ramach projektu EU Pilot; odnotowuje jednocześnie liczbę rozpatrzonych skarg i spraw w ramach projektu EU Pilot w 2014 r. i docenia 75 % spraw rozstrzygniętych w ramach EU Pilot, uznając ten projekt za szybką i skuteczną metodę rozwiązywania problemów;
5. uznaje wpływ skutecznego stosowania prawa UE na poprawę wiarygodności instytucji UE; docenia fakt, iż w sprawozdaniu rocznym Komisji przywiązano wagę do petycji złożonych przez obywateli, przedsiębiorstwa i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, ponieważ petycje te oferują istotną dodatkową możliwość śledzenia stosowania przepisów UE i określania możliwych luk prawnych dzięki bezpośredniemu wyrażaniu przez obywateli ich opinii i dzieleniu się przez nich swoimi doświadczeniami, w uzupełnieniu przysługującego im prawa do głównego sposobu demokratycznego wyrazu w wyborach i referendach, będącego prawem podstawowym zapisanym w Traktacie z Lizbony oraz istotnym elementem obywatelstwa europejskiego;
6. zauważa, że różnice w sposobach wdrażania i transpozycji prawa UE przez państwa członkowskie tworzą nieustanne przeszkody dla przedsiębiorstw i obywateli, a mianowicie dla tych, którzy chcą korzystać z osiągnięć rynku wewnętrznego oraz życia, pracy, działalności gospodarczej lub studiów w innym państwie członkowskim; podkreśla, że opóźnienia w transpozycji mają też negatywny wpływ na pewność prawa; ponownie podkreśla swoje stanowisko, zgodnie z którym Komisja powinna uczynić ze zgodności z prawem UE prawdziwy priorytet polityczny za pośrednictwem skutecznej współpracy z instytucjami, ze szczególnym uwzględnieniem Rady, zwłaszcza poprzez systematyczne odwoływanie się do tabel korelacji, a także za pośrednictwem współpracy z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami; podkreśla, że główny ciężar odpowiedzialności za prawidłowe wdrażanie i stosowanie prawa UE ponoszą państwa członkowskie;
7. odnotowuje gwarancje administracyjne przyznane skarżącym, takie jak terminowe przekazywanie informacji oraz powiadomień, w odniesieniu do ich skargi, czego domagała się Komisja Petycji w opinii z 2015 r. w sprawie ww. sprawozdania; ubolewa jednak z powodu opóźnień w odpowiedziach Komisji na szereg petycji, kiedy jest proszona o wydanie opinii, i wzywa Komisję do poprawy stosowanych obecnie praktyk, tak aby obywatele informowani byli w terminowy i właściwy sposób o wszelkich działaniach i krokach podejmowanych w reakcji na rozpatrzenie ich skarg; podkreśla, że większa liczba otrzymywanych petycji nie powinna w żadnym razie zaszkodzić jakości rozpatrywania skarg w każdym jednostkowym przypadku;
8. odnotowuje pozytywny wpływ projektu EU Pilot na wymianę informacji między Komisją a państwami członkowskimi, a także na rozwiązywanie problemów związanych ze stosowaniem prawa UE na poziomie krajowym oraz zwraca się do Komisji o zwrócenie szczególnej uwagi na rzeczywiste egzekwowanie i wewnętrzny przegląd decyzji podejmowanych w procesie EU Pilot; podkreśla, że w ten sposób uzyskać można będzie cenne informacje dotyczące petycji będących w trakcie rozpatrywania, i zachęca Komisję do angażowania składających petycje w proces wynikających z petycji spraw w ramach EU Pilot, między innymi aby ułatwić dialog między składającymi petycje a zainteresowanymi organami krajowymi; z zadowoleniem przyjmuje coraz większe zaangażowanie państw członkowskich, by rozstrzygać przypadki naruszeń, zanim trafią one do sądu; zauważa, że orzeczenia w trybie prejudycjalnym pomagają wyjaśniać kwestie dotyczące stosowania prawa UE i mogą zapobiegać wszczynaniu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;
9. wzywa Parlament, a w szczególności Komisję Petycji do wspierania kampanii na rzecz podnoszenia wiedzy na temat systemu składania skarg przez obywateli w związku z naruszeniami prawa UE, na temat projektu EU Pilot i postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, przyczyniając się do szerszego wykorzystania informacji i ułatwiając publiczny dostęp do nich za pośrednictwem portalu Parlamentu;
10. z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie, jakie wykazują służby Komisji w konsolidowaniu wymiany informacji z Komisją Petycji, oraz ponawia swój wniosek o poprawę komunikacji między tymi dwoma stronami, zwłaszcza w odniesieniu do wszczynania i prowadzenia przez Komisję postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w tym systemu EU Pilot, a także o dołożenie starań w celu dostarczania Komisji Petycji informacji w rozsądnym terminie, co umożliwi jej bardziej skuteczne odpowiadanie na wnioski obywateli; przypomina swoje kierowane wielokrotnie do Komisji prośby o uwzględnianie w jej pracy nadzorczej i legislacyjnej sprawozdań i ustaleń Komisji Petycji;
11. z zadowoleniem przyjmuje usprawnienie przekazywania obywatelom przez Komisję informacji o przysługujących im prawach oraz o odpowiednim mechanizmie odwoławczym, za pośrednictwem stron internetowych, baz danych, prostszych formularzy skarg i narzędzi służących rozwiązywaniu problemów, których celem jest zwiększenie przejrzystości; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście lepszą dostępność w sieci decyzji w sprawie naruszeń oraz nową wersję sekcji „Stosowanie prawa UE” w portalu Europa oraz „Portal Europa Twoje prawa”, która przekazuje obywatelom istotne informacje na temat stosowania prawa UE w państwach członkowskich i możliwości złożenia skargi; podkreśla, że konieczne są dalsze środki na rzecz poprawy dostępu do informacji dotyczących stosowania prawa UE i instrumentów rozwiązywania problemów oraz w celu usprawnienia procesu rozpatrywania składanych przez unijnych obywateli i przedsiębiorstwa skarg dotyczących naruszeń przepisów UE;
12. wzywa Komisję do powiązania wszystkich istniejących portali, punktów dostępu i informacyjnych stron internetowych w ramach jednej bramy sieciowej, która zapewni obywatelom łatwy dostęp do formularzy skarg online oraz przyjaznych dla użytkowników informacji dotyczących postępowań w sprawie naruszenia przepisów; ponadto wzywa Komisję do uwzględnienia w swoim następnym sprawozdaniu monitorującym bardziej szczegółowych informacji dotyczących korzystania z tych portali;
13. ubolewa nad tym, że petycje złożone przez obywateli UE nadal wiążą się z łamaniem prawa UE; podkreśla, że petycje dotyczą głównie domniemanych naruszeń prawa UE w obszarze praw podstawowych, w tym praw osób należących do mniejszości i osób niepełnosprawnych, dyskryminacji, w tym dyskryminacji ze względu na narodowość, rynku wewnętrznego, swobody przemieszczania się, transportu, środowiska naturalnego, kształcenia, zatrudnienia i opieki zdrowotnej; uważa, że te petycje świadczą o tym, że w dalszym ciągu często i powszechnie dochodzi do spóźnionej lub niepełnej transpozycji prawa UE lub też do jego niewłaściwego stosowania, oraz podkreśla, że państwa członkowskie powinny skutecznie wdrażać i stosować prawo UE oraz przyjmować przepisy w pełnym poszanowaniu podstawowych wartości i zasad zapisanych w traktatach i Karcie praw podstawowych UE; wzywa państwa członkowskie do wyraźnej poprawy jakości wymiany informacji z Komisją Petycji oraz jakości przekazywanych wyjaśnień; podkreśla potrzebę obecności na posiedzeniach Komisji Petycji przedstawicieli państw członkowskich, których dotyczą odnośne petycje, oraz wyważonego dialogu z nimi; proponuje skuteczniejsze uwzględnianie mechanizmów prewencyjnych;
14. przypomina, że w obszarze współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (wcześniej znanej jako „trzeci filar”) często autorami petycji są osoby fizyczne; zauważa, że przy rozpatrywaniu petycji często stwierdzane są utrzymujące się braki, na przykład poważne opóźnienia w krajowych postępowaniach sądowych w sprawach związanych z prawem UE; podkreśla przydatność i zasadność orzeczeń w trybie prejudycjalnym, które Trybunał Sprawiedliwości wydaje jako wskazówki w tych sprawach, i wyraża ubolewanie z powodu ich rzadkiego wykorzystywania przez sądy krajowe; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie kompetencji Komisji od dnia 1 grudnia 2014 r. na współpracę policyjną i sądową; przypomina, że analiza i rozpatrywanie petycji odbywa się w sposób niezależny i ma charakter odmienny od krajowych postępowań sądowych;
15. podkreśla wagę wdrażania planów przyjętych przez Komisję w celu wspierania państw członkowskich i udzielania im wytycznych z myślą o transponowaniu przez nie na czas, w sposób jasny i prawidłowy dyrektyw unijnych niezbędnych dla skutecznego i sprawnego funkcjonowania Unii Europejskiej; z zadowoleniem przyjmuje wagę przypisaną Programowi lepszego stanowienia prawa oraz odnotowuje monitorowanie sprawności regulacyjnej UE poprzez program REFIT w sprawozdaniu rocznym z kontroli stosowania prawa UE; wzywa Komisję do aktywnego angażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym partnerów społecznych, organizacji konsumenckich, organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw, przy ocenie skutków prawodawstwa UE, a ponadto do przeprowadzania kontroli proporcjonalności i pomocniczości (na etapie ex ante) i do monitorowania wdrażania (na etapie ex post); wzywa Komisję, by w swojej ocenie uwzględniała pomiary i redukcję obciążeń administracyjnych spoczywających na obywatelach, a także szerszy wpływ gospodarczy, społeczny i środowiskowy przepisów UE, oraz by rozpatrywała korzyści i wartości związane z tymi przepisami; przypomina Komisji o stosowaniu zasad równego traktowania państw członkowskich i bezstronności przy kontroli stosowania prawa UE; życzy sobie poprawy jakości przepisów UE, które – należy mieć nadzieję – będą miały pozytywny wpływ na liczbę składanych petycji;
16. podkreśla, że ze względu na zasadę pomocniczości Komisja Europejska powinna przyjąć odważniejsze podejście przy analizowaniu petycji dotyczących kwestii praw podstawowych.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ
Data przyjęcia |
19.4.2016 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
26 0 4 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Marina Albiol Guzmán, Margrete Auken, Alberto Cirio, Pál Csáky, Miriam Dalli, Rosa Estaràs Ferragut, Eleonora Evi, Peter Jahr, Rikke Karlsson, Jude Kirton-Darling, Notis Marias, Edouard Martin, Roberta Metsola, Marlene Mizzi, Julia Pitera, Gabriele Preuß, Eleni Theocharous, Jarosław Wałęsa, Cecilia Wikström, Tatjana Ždanoka |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Enrique Calvet Chambon, Kostadinka Kuneva, Miltiadis Kyrkos, Jérôme Lavrilleux, Julia Reda, Ángela Vallina, Rainer Wieland |
||||
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
José Blanco López, Martina Dlabajová, Zbigniew Kuźmiuk |
||||
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
Data przyjęcia |
5.9.2016 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
16 2 1 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Joëlle Bergeron, Marie-Christine Boutonnet, Jean-Marie Cavada, Kostas Chrysogonos, Therese Comodini Cachia, Mady Delvaux, Mary Honeyball, Dietmar Köster, Gilles Lebreton, Evelyn Regner, Pavel Svoboda, Axel Voss, Tadeusz Zwiefka |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Pascal Durand, Heidi Hautala, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Stefano Maullu, Virginie Rozière, Cecilia Wikström |
||||