SPRAWOZDANIE w sprawie praw kobiet w państwach Partnerstwa Wschodniego

2.12.2016 - (2016/2060(INI))

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia
Sprawozdawczyni: Mariya Gabriel

Procedura : 2016/2060(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A8-0365/2016

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie praw kobiet w państwach Partnerstwa Wschodniego

(2016/2060(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) ustanawiające równość kobiet i mężczyzn jako jedną z głównych zasad, na których opiera się UE,

–  uwzględniając Konwencję ONZ z dnia 18 grudnia 1979 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,

–  uwzględniając pekińską platformę działania ONZ na rzecz równości, rozwoju i pokoju z 1995 r.,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1820 (2008), 1325 (2000) i ostatnią rezolucję nr 2242 (2015) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

–  uwzględniając deklarację pekińską i pekińską platformę działania z września 1995 r., program działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju (konferencji w Kairze) z września 1994 r. oraz wyniki ich konferencji przeglądowych,

–  uwzględniając wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 18 listopada 2015 r. pt. „Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa”,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa oraz konkluzje Rady z dnia 20 kwietnia 2015 r. i z dnia 14 grudnia 2015 r. w sprawie przeglądu tej polityki,

–  uwzględniając wspólną deklarację przyjętą podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Pradze w dniu 7 maja 2009 r.,

–  uwzględniając wspólną deklarację przyjętą podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie w dniach 28–29 listopada 2013 r. na temat przyszłości Partnerstwa Wschodniego,

–  uwzględniając wspólną deklarację przyjętą podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Rydze w dniach 21–22 maja 2015 r.,

–  uwzględniając układy o stowarzyszeniu / pogłębione i kompleksowe strefy wolnego handlu (AA/DCFTA) między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi z jednej strony, a Gruzją, Mołdawią i Ukrainą z drugiej strony,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 232/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanawiające Europejski Instrument Sąsiedztwa[1],

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 lipca 2015 r. w sprawie planu działania dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 października 2015 r. dotyczące planu działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju na lata 2016–2020,

–  uwzględniając wspólny dokument roboczy z dnia 22 września 2015 r. pt. „Równość płci i wzmocnienie pozycji kobiet: uwzględniając wspólny dokument roboczy z dnia 22 września 2015 r. pt. „Równość płci i wzmocnienie pozycji kobiet: jak odmienić los dziewcząt i kobiet w kontekście stosunków zewnętrznych UE w latach 2016–2020?”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu z Gruzją, Mołdawią i Ukrainą[2],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2014 oraz polityki UE w tym zakresie[3],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2015 r. w sprawie odnowienia planu działania UE w zakresie równości płci i wzmacniania pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju[4],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2013 r. pt. „Ludobójstwo ze względu na płeć: brakujące kobiety?”[5],

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje oraz tę najnowszą z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa[6],

–  uwzględniając projekt Rady Europy dotyczący ułatwiania kobietom dostępu do wymiaru sprawiedliwości w pięciu państwach Partnerstwa Wschodniego,

–  uwzględniając konwencję stambulską przyjętą przez Radę Europy w 2011 r.,

–  uwzględniając sprawozdania na temat poszczególnych krajów i sprawozdania z postępów krajów Partnerstwa Wschodniego przedstawiane w ramach stambulskiego planu działania OECD w zakresie walki z korupcją,

–  uwzględniając konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy w sprawie równouprawnienia płci, a mianowicie Konwencję (nr 100) z 1951 r. dotyczącą jednakowego wynagrodzenia dla pracujących mężczyzn i kobiet za pracę jednakowej wartości, Konwencję (nr 111) z 1958 r. dotyczącą dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, Konwencję (nr 156) z 1981 r. dotyczącą równości szans i traktowania pracowników obu płci: pracowników mających obowiązki rodzinne i Konwencję (nr 183) z 2000 r. dotyczącą ochrony macierzyństwa,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0365/2016),

A.  mając na uwadze, że według deklaracji z Pragi podstawą Partnerstwa Wschodniego jest przywiązanie do zasad prawa międzynarodowego i podstawowych wartości, w tym demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności; mając na uwadze, że w deklaracji z Rygi kwestię równości płci uznano za obiecujący nowy obszar współpracy;

B.  mając na uwadze, że kluczowymi zasadami zrewidowanej europejskiej polityki sąsiedztwa są lepsze zróżnicowanie oraz większa odpowiedzialność krajów partnerskich, z uwzględnieniem szczególnej sytuacji każdego kraju;

C.  mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn jest zapisana w konstytucjach i przepisach prawa wszystkich krajów Partnerstwa Wschodniego i że wszystkie te kraje bez zastrzeżeń ratyfikowały najważniejsze konwencje międzynarodowe w tym obszarze; wyrażając ubolewanie w związku z faktem, że kobiety w krajach Partnerstwa Wschodniego wciąż są ofiarami dyskryminacji społecznej;

D.  mając na uwadze, że wszystkie kraje Partnerstwa Wschodniego przygotowały strategie, programy lub plany działania służące poprawie sytuacji kobiet;

E.  mając na uwadze, że w państwach Partnerstwa Wschodniego w 2015 r. kobiety zajmowały jedynie 17 spośród 136 wyższych stanowisk ministerialnych, odsetek kobiet wśród posłów do parlamentów wynosił średnio 16 %, a odsetek kobiet na najwyższych stanowiskach w służbie cywilnej – średnio tylko 17 %; mając na uwadze, że kobiety przewodzą jedynie trzem partiom politycznym w całym regionie;

F.  mając na uwadze, że na rynkach pracy w państwach Partnerstwa Wschodniego segregacja wertykalna i horyzontalna w zatrudnieniu kobiet ma ciągle silne oparcie w normach kulturowych i społecznych; mając na uwadze, że dodatkowym obciążeniem dla kobiet jest „praca na drugim etacie”, czyli ich nieopłacane obowiązki domowe;

G.  mając na uwadze, że rozpowszechnione w społeczeństwie stereotypy nadają kobiecie podległą rolę; mając na uwadze, że stereotypy te powielane są już od dzieciństwa i są widoczne w wyborze ścieżki szkolenia i kształcenia aż do rynku pracy;

H.  mając na uwadze, że wiele kobiet z terenów wiejskich wobec braku innych możliwości jest skłonnych do przyjmowania nisko wynagradzanej pracy w rolnictwie, przy czym często jest to praca nierejestrowana i nie towarzyszą jej żadne prawa w zakresie zabezpieczenia społecznego; mając na uwadze, że zniesienie nierówności między kobietami a mężczyznami w rolnictwie mogłoby pomóc w zapewnieniu kobietom i mężczyznom równego dostępu do zatrudnienia, a także równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości;

I.  mając na uwadze, że kobiety i mężczyźni w krajach Partnerstwa Wschodniego często napotykają trudności w dostępie do usług i praw w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, nadal istnieją też poważne bariery dla kobiet ubogich, migrantów oraz osób należących do mniejszości etnicznych i mieszkających na obszarach wiejskich; mając na uwadze, że mniej niż 50 % kobiet w krajach Partnerstwa Wschodniego korzysta z nowoczesnych metod antykoncepcji, w niektórych krajach liczba ta wynosi nawet mniej niż 20 %, a głównymi przyczynami tej sytuacji są niskiej jakości doradztwo, wysokie koszty, brak wyboru i niestabilna podaż środków antykoncepcyjnych;

J.  mając na uwadze, że kobiety będące ofiarami przemocy uwarunkowanej płcią nadal mają poważne trudności z dostępem do wymiaru sprawiedliwości, a w szczególności to, że nie wszystkie formy przemocy względem kobiet są kryminalizowane, często nie zgłasza się przestępstw tej kategorii, wyroki skazujące za gwałt są bardzo nieliczne, a państwo nie finansuje usług wsparcia lub finansuje je tylko w niewielkim stopniu;

K.  mając na uwadze, że choć częstotliwość występowania przemocy wobec kobiet i przyzwolenia na taką przemoc jest bardzo różna w poszczególnych krajach Partnerstwa Wschodniego[7], odnotowuje się ją relatywnie często: w czterech spośród sześciu krajów przemocy fizycznej doświadczyło w życiu ponad 20 % kobiet; mając na uwadze, że dostępne porównywalne dane nie są wystarczające, by określić częstotliwość występowania przemocy fizycznej, seksualnej i psychologicznej w miejscu pracy, i że prawdopodobnie przyczyną tego jest niezgłaszanie wielu jej przypadków; mając na uwadze, że przemocą są dużo bardziej zagrożone kobiety z mniejszości etnicznych, np. mniejszości romskiej;

L.  mając na uwadze, że kraje Partnerstwa Wschodniego wciąż są krajami pochodzenia, a czasem krajami tranzytu i krajami docelowymi, w procederze handlu ludźmi, którego ofiarami są kobiety i dziewczęta, a celem m.in. wykorzystywanie seksualne;

M.  mając na uwadze, że przedłużające się konflikty nadal blokują rozwój w regionie i bardzo negatywnie wpływają na życie mieszkających tam ludzi, w tym kobiet i dziewcząt, a także na przysługujące im prawa człowieka;

N.  mając na uwadze, że trwający konflikt we wschodniej Ukrainie pogłębił stereotypy płci, które podkreślają rolę mężczyzn jako odpowiedzialnych za zapewnianie ochrony, a kobiet jako troskliwych opiekunek oraz ograniczają zaangażowanie i udział kobiet w rozwiązywaniu konfliktów;

O.  mając na uwadze, że na Ukrainie ponad 1,5 mln ludzi, z których dwie trzecie stanowią kobiety i dzieci, zostało przesiedlonych wewnętrznie od czasu wybuchu konfliktu, przez co napotykają trudności w dostępie do opieki zdrowotnej, mieszkań i zatrudnienia;

P.  mając na uwadze, że dziewczęta romskie w Mołdawii spędzają średnio mniej niż cztery lata w szkole w porównaniu z 11 latami, jakie poświęcają na naukę szkolną dziewczęta z innych grup społecznych, z powodu małżeństw dzieci i wczesnych małżeństw, nieplanowanych ciąż i obowiązków związanych z opieką nad dziećmi;

Q.  mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie są zdeterminowane chronić i wdrażać prawa człowieka, które przysługują kobietom i dziewczętom, oraz zapewniać im możliwość korzystania z tych praw, a także zdecydowanie promują te prawa we wszystkich stosunkach zewnętrznych, także poza współpracą na rzecz rozwoju;

R.  mając na uwadze, że równość płci jest nadal jednym z horyzontalnych priorytetów europejskiej polityki sąsiedztwa i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, a także to, że ta zrewidowana polityka powinna przewidywać większe wsparcie społeczeństwa obywatelskiego oraz ponowne skoncentrowanie się na znaczeniu równości płci; mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie odgrywa bardzo ważną rolę w zapewnianiu równości kobiet i mężczyzn w Partnerstwie Wschodnim;

S.  mając na uwadze, że kraje Partnerstwa Wschodniego mogą uczestniczyć w licznych unijnych programach, takich jakErasmus+, Cosme, Kreatywna Europa iHoryzont 2020;

T.  mając na uwadze, że opieka prenatalna, wykwalifikowana pomoc przy porodzie oraz dostęp do opieki położniczej w nagłych przypadkach i do niezbędnego wyposażenia mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia umieralności matek; mając na uwadze, że kraje Partnerstwa Wschodniego nadal mają zaległości w objęciu opieką wszystkich kobiet, zwłaszcza na najbiedniejszych, najbardziej oddalonych terenach lub tych należących do zmarginalizowanych grup społecznych, takich jak mniejszości narodowe, migranci i kobiety niepełnosprawne;

1.  uważa, że sytuacja w dziedzinie praw kobiet w krajach Partnerstwa Wschodniego wymaga poprawy; zauważa, że głębokie zmiany gospodarcze i niepewność ekonomiczna negatywnie wpływają na sytuację ekonomiczną kobiet, co skutkuje brakiem faktycznej równości kobiet i mężczyzn;

2.  zaznacza, że ogólna stabilność polityczna i przestrzeganie praw człowieka stanowią ogólnie niezbędny warunek wstępny wzmocnienia ochrony praw kobiet i poprawy ich sytuacji w poszczególnych krajach;

3.  uważa, że kraje Partnerstwa Wschodniego powinny podjąć natychmiastowe działania w celu zwiększenia równości kobiet i mężczyzn w społeczeństwie, w tym przyjąć krajowe plany działania oraz podjąć współpracę z organizacjami międzynarodowymi i zainteresowanymi stronami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie;

4.  apeluje do krajów Partnerstwa Wschodniego, by wypełniły luki w swoich przepisach antydyskryminacyjnych i by częściej powoływały się w orzeczeniach sądowych na ustawodawstwo, w tym na normy międzynarodowe, przeciwdziałające dyskryminacji ze względu na płeć, w celu zwiększenia wykonalności przepisów ustawowych, a także by położyły kres łamaniu praw kobiet w swoich krajach;

5.  zauważa, że w niektórych krajach sytuacja osób LGBTI pozostaje niepewna i niepokojąca, pomimo dekryminalizacji homoseksualizmu; potępia w jak najostrzejszy sposób przypadki dyskryminacji i przemocy wobec LGBTI i wzywa władze krajowe do przyjęcia polityki zwalczającej wszelkie formy dyskryminacji ze względu na orientację seksualną;

6.  podkreśla potrzebę prowadzenia społecznych kampanii informacyjnych oraz zmian instytucjonalnych mających na celu wykorzenienie utrwalonych stereotypów dotyczących kobiet, które to stereotypy mają negatywne skutki we wszystkich obszarach życia społecznego kobiet;

7.  wzywa organy krajowe do wykazania czujności i stanowczości oraz karania przypadków znieważania i stygmatyzacji osób LGBTI, zwłaszcza przez osoby pełniące urząd publiczny lub w ramach sfery publicznej;

Udział kobiet w podejmowaniu decyzji

8.  ubolewa, że w strukturach władzy w państwach Partnerstwa Wschodniego kobiety są znacząco i wyraźnie nieobecne;

9.  wskazuje na wciąż występujące praktyki dyskryminacyjne na scenie politycznej krajów Partnerstwa Wschodniego, gdzie nawet jeśli kobietomudało się objąć polityczne i decyzyjne stanowiska wysokiego szczebla, nadal podważa się ich zdolności i kompetencje;

10.  domaga się równego dostępu do władzy i reprezentacji dla kobiet na wszystkich szczeblach rządowych i decyzyjnych w celu wspierania ich roli przywódczej; uznaje zasadniczą rolę organizacji społeczeństwa obywatelskiego i międzynarodowych organizacji pozarządowych we wspieraniu pozytywnych reform i środków na rzecz ochrony praw kobiet i poprawy ich udziału w życiu politycznym i społecznym; zachęca do wymiany najlepszych praktyk w zakresie promowania udziału kobiet w życiu politycznym w instytucjach zdecentralizowanych i samorządach lokalnych; podkreśla, że najlepsze rezultaty uzyskuje się wtedy, gdy działaniom tym przewodzą partie polityczne, i podkreśla zatem kluczową rolę europejskich partii politycznych i ich sekcji kobiecych;

11.  apeluje do państw Partnerstwa Wschodniego, by propagowały i ułatwiały uczestnictwo kobiet oraz pełnienie przez nie roli przywódczej w życiu politycznym; podkreśla, że większa obecność kobiet w strukturach administracyjnych przeprowadzających najważniejsze reformy – np. antykorupcyjne i gospodarcze – byłaby korzystna; z zadowoleniem przyjmuje wszelkie działania zmierzające do realizacji tego celu, takie jak wprowadzenie obowiązkowych kwot na listach kandydatów, udzielanie dotacji, szkolenia i wsparcie działaczek i kobiet zajmujących się polityką oraz prowadzenie programów mentoringu i kampanii informacyjnych zmieniających wizerunek kobiet w mediach;

12.  podkreśla pozytywną rolę, jaką może odegrać Zgromadzenie Parlamentarne Euronest w promowaniu udziału kobiet w polityce oraz ich widoczności w krajach Partnerstwa Wschodniego; z zadowoleniem przyjmuje pierwsze posiedzenie Forum Kobiet krajów Euronestu, które odbyło się w marcu 2016 r.; zachęca też bardziej ogólnie do tworzenia i wspierania przez UE międzynarodowych sieci kobiet w polityce;

13.   zdecydowanie popiera udział kobiet i ich rolę w organizacjach rządowych i pozarządowych, działaniach oraz programach zwalczających korupcję oraz w walce z korupcją; jest zdania, że zasadniczo zwiększenie uczestnictwa kobiet w życiu politycznym i wyższych organach administracji krajów Partnerstwa Wschodniego przyczyniłoby się do odnowy ich klasy politycznej, a zatem wniosło wkład w dokonującą się transformację polityczną;

14.  przypomina, że misje obserwacji wyborów z ramienia UE i inne międzynarodowe misje obserwacji wyborów przedstawiają w swoich sprawozdaniach zalecenia dotyczące udziału kobiet w procesie wyborczym; wzywa UE do pełnego wykorzystywania tych zaleceń w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa;

Udział kobiet w gospodarce

15.  odnotowuje, że – ogólnie rzecz biorąc – kobiety w krajach Partnerstwa Wschodniego stanowią relatywnie duży odsetek ludności aktywnej zawodowo, jednak w ostatnich latach ich udział w gospodarce zmalał;

16.  odnotowuje, że funkcjonowanie stereotypów płci i dyskryminacja kobiet uniemożliwiają większe włączenie kobiet w rynek pracy i leżą u podstaw dodatkowych barier blokujących przedsiębiorczość kobiet;

17.  ubolewa nad tym, że kobiety są dużo częściej zatrudniane w sektorze usług i w sektorze państwowym, gdzie ich zarobki są znacząco niższe niż w sektorach, w których zatrudnia się przeważnie mężczyzn, a zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć jest nadal wysokie i sięga nawet 50 %; ponadto kobiety aspirujące do stanowisk kierowniczych napotykają przeszkody kulturowe i socjologiczne, co również nierzadko zdarza się w UE;

18.  ubolewa, że kobiety są aktywne głównie w słabo opłacanych sektorach pomimo wyższego od mężczyzn poziomu wykształcenia we wszystkich krajach Partnerstwa Wschodniego; wzywa do zaangażowania kobiet w proces podejmowania decyzji i wdrażania polityki gospodarczej, do promowania programów biznesowych na rzecz integracji i promocji udziału kobiet w spółkach i przedsiębiorstwach oraz do realizacji projektów lokalnego rozwoju mających na celu ekonomiczną emancypację kobiet; zachęca do przyjęcia ukierunkowanego podejścia na rzecz zapewnienia większej liczby kobiet stanowiących inspirujący wzór przywództwa i pracy na stanowiskach kierowniczych, tak aby młodsze pokolenia kobiet mogły uwierzyć w swoje zdolności przywódcze we wszystkich sektorach pracy; podkreśla konieczność aktywnego udziału kobiet w związkach zawodowych oraz pilną konieczność przezwyciężenia prawnych i strukturalnych barier dyskryminujących kobiety w środowisku pracy, aby osiągnąć taką samą płacę za taką samą pracę i zlikwidować różnice w wysokości wynagrodzeń i emerytur obu płci;

19.  odnotowuje, że przystępne cenowo usługi opieki nad dziećmi oraz jasne przepisy gwarantujące okres wychowawczy mają decydujące znaczenie dla podniesienia współczynnika aktywności zawodowej kobiet; odnotowuje, że w niektórych przypadkach brak tych gwarancji utrudnia dziewczętom i młodym kobietom dostęp do edukacji oraz rozwój ich kariery, gdyż muszą one zajmować się rodzeństwem;

20.  podkreśla, że to kobiety najczęściej odpowiadają za opiekę nad osobami starszymi i niesamodzielnymi, a kobietom mającym dzieci często utrudnia się powrót na rynek pracy; podkreśla, że równy udział mężczyzn i kobiet w nieodpłatnej pracy, takiej jak opieka nieformalna i obowiązki domowe, stanowi jeden z warunków wstępnych uczestnictwa kobiet w rynku pracy i ich niezależności ekonomicznej; wzywa organy krajowe do dalszego wzmacniania sieci wysokiej jakości służb opieki nad osobami starszymi i niesamodzielnymi;

21.  podkreśla, że w niektórych krajach Partnerstwa Wschodniego ochronne przepisy prawa zakazujące zatrudniania kobiet na stanowiskach potencjalnie niebezpiecznych ograniczają ich dostęp do niektórych zawodów i miejsc pracy i dodatkowo zmniejszają ich szanse na rynku pracy; zachęca państwa Partnerstwa do zmiany tych przepisów;

22.  stwierdza, że w ułatwianiu włączania kobiet i dziewcząt w rynek pracy znaczenie mają kształcenie i szkolenie zawodowe wysokiej jakości; podkreśla też rolę edukacji w eliminowaniu stereotypów dotyczących roli kobiety; zaznacza, że należy w ukierunkowany sposób pomagać i doradzać kobietom przedsiębiorcom, które często nie mają dostępu do kredytów czy do struktur handlowych i mierzą się z dużymi obciążeniami regulacyjnymi;

23.  zachęca do rozwinięcia gospodarki społecznej dla kobiet i ułatwienia stosowania mikrokredytów jako narzędzia umożliwiającego niezależność ekonomiczną kobiet oraz stymulowania programów biznesowych, których celem jest zachęcanie kobiet do przedsiębiorczości; odnotowuje w tym względzie ogromne znaczenie przejrzystości, sprawiedliwego dostępu i odpowiedniego informowania w odniesieniu do instrumentów wsparcia finansowego;

24.   wzywa do zapewnienia wszystkim dzieciom równego dostępu do edukacji, w tym w żłobkach, przedszkolach, placówkach kształcenia podstawowego, średniego i uniwersyteckiego, a także edukacji w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, zwracając przy tym szczególną uwagę na kształcenie i szkolenie dziewcząt z obszarów wiejskich, przez edukację i zachęcanie od najmłodszych lat, co pomogłoby wspierać wzrost w tym sektorze o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju gospodarczego; wzywa do otwarcia dla kobiet wszystkich ścieżek edukacji i zawodów, które wciąż są przed nimi zamknięte; podkreśla problem pracy dzieci, które uniemożliwiają dzieciom dostęp do odpowiedniego kształcenia lub kształcenia zawodowego, co później wpływa na ich zdolność do uzyskania dobrej pozycji na rynku pracy; popiera poszerzenie stowarzyszenia krajów partnerskich z agencjami i programami UE, takimi jak „Horyzont 2020”, Kreatywna Europa, COSME i Erasmus+;

25.  podkreśla, że praca dzieci nadal stanowi niezwykle poważny problem w niektórych państwach Partnerstwa Wschodniego, a zwłaszcza w Mołdawii, Gruzji i Azerbejdżanie; apeluje do tych państw o wyznaczenie konkretnych celów związanych z likwidacją wszystkich form pracy dzieci oraz o zapewnienie pełnego egzekwowania odpowiednich ustaw;

Przemoc wobec kobiet

26.  stwierdza, że należy zwalczać przemoc domową i przemoc uwarunkowaną płcią w krajach Partnerstwa Wschodniego, w tym molestowanie seksualne, wymuszone macierzyństwo zastępcze i handel ludźmi do celu wykorzystywania seksualnego; zjawiska te są często niezgłaszane ze względu na panujące w społeczeństwie przyzwolenie na takie zachowania;

27.  potępia stosowanie przemocy seksualnej wobec kobiet i dziewcząt jako narzędzia walki, w tym masowe gwałty, niewolnictwo seksualne, prostytucję i różne formy prześladowań ze względu na płeć, w tym handel ludźmi i turystykę seksualną; podkreśla, że należy zwalczać przymusowe małżeństwa rozumiane zgodnie z definicją ONZ, w tym małżeństwa dzieci i wczesne małżeństw i wzywa wschodnich sąsiadów UE do konsekwentnego występowania przeciwko wszelkiej formie eksploatacji i wykorzystywania kobiet w związku z macierzyństwem zastępczym; wzywa państwa Partnerstwa Wschodniego do pilnego podjęcia środków mających na celu zapobieganie takim poważnym przestępstwom i ściganie ich nawet poza terytorium tych państw, jeżeli zostały popełnione w obrębie ich jurysdykcji; podkreśla potrzebę wystarczającego finansowania inicjatyw na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt w sposób gwarantujący długoterminowy dostęp do skutecznych usług dla ofiar i osób poszkodowanych, co wymaga odpowiednich zasobów ludzkich i materialnych; domaga się, aby ofiarom przemocy, zwłaszcza jeśli mają one dzieci pozostające pod ich opieką, pilnie zapewniono środki pozytywne, takie jak programy szkoleń zawodowych, aby zapewnić ich integrację na rynku pracy;

28.  zwraca uwagę, że przestępstwa na tle płciowym oraz przemoc seksualna zostały sklasyfikowane w statucie rzymskim jako zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości lub czyny mające znamiona ludobójstwa lub tortur; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2106 z dnia 24 czerwca 2013 r. w sprawie zapobiegania przemocy seksualnej w czasie konfliktów;

29.  podkreśla potrzebę wprowadzenia skutecznych mechanizmów ochrony obrończyń praw człowieka;

30.  apeluje do krajów Partnerstwa Wschodniego, aby przeznaczyły więcej środków na walkę z wszelkimi formami przemocy wobec kobiet; mowa tu m.in. o zmianie przepisów prawa i udzielaniu wsparcia ofiarom przemocy; podkreśla, że należy dokonać zmian instytucjonalnych, aby przeciwdziałać pokutującym w społeczeństwie stereotypom, które stygmatyzują ofiary gwałtów i przemocy;

31.  podkreśla znaczenie, jaki ma cel zrównoważonego rozwoju nr 5, a zwłaszcza jego punkt 2, w którym mowa o wyeliminowaniu wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt w sferze publicznej i prywatnej, oraz potrzebę dokonania przeglądu ustawodawstwa państw Partnerstwa Wschodniego dotyczącego przemocy wobec kobiet i dziewcząt pod kątem jego adekwatności w skutecznym zapobieganiu przemocy wobec kobiet i dziewcząt i jej eliminacji, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby przyjęcia przepisów w sprawie wszystkich form przemocy (fizycznej, seksualnej, psychologicznej, ekonomicznej) i odpowiednich kar dla sprawców oraz rekompensaty dla ofiar i osób pokrzywdzonych;

32.   apeluje do krajów Partnerstwa Wschodniego o opracowanie środków zapewniających uwzględnianie kwestii płci w wymiarze sprawiedliwości, w tym przez szkolenia dla specjalistów w dziedzinie prawa, funkcjonariuszy policji i innych pracowników zajmujących się powiadomieniami i zgłoszeniami dotyczącymi przemocy wobec kobiet i dziewcząt, tak aby ofiary takiej przemocy zostały właściwie wysłuchane; wzywa ponadto do ściślejszej współpracy i rozwijania wiedzy fachowej po stronie policji, prawników, lekarzy, psychologów, władz i organów działających na zasadzie wolontariatu wspomagających ofiary takich ataków;

33.  ponownie stwierdza, że selekcja płci dziecka jest poważną formą przemocy uwarunkowanej płcią i narusza prawa człowieka; zachęca do organizowania kampanii informacyjnych, aby zmienić podejście społeczeństwa do praktyk selekcji płci, i apeluje o dołożenie większych starań, aby je uniemożliwić i zwalczać;

34.  wzywa rządy do intensywniejszego ścigania osób podejrzanych o handel ludźmi, do skazywania osób handlujących ludźmi do celów pracy przymusowej i wykorzystywania seksualnego, do zapewnienia ochrony nietykalności cielesnej kobiet, których to dotyczy, według „modelu nordyckiego”, a także do wspierania partnerskich organizacji pozarządowych, które zapewniają ofiarom pomoc w rehabilitacji i reintegracji;

35.  apeluje o zacieśnienie współpracy między państwami Partnerstwa Wschodniego z jednej strony a agencjami UE i organami ścigania w państwach członkowskich z drugiej strony, tak by walczyć z handlem ludźmi, który jest skądinąd jedną z najbardziej dochodowych form przestępczości zorganizowanej, i rozbijać siatki przestępcze;

36.  zdecydowanie wzywa Komisję do przeprowadzania ocen wpływu w aspekcie płci w odniesieniu do wszystkich umów o readmisji zawartych z krajami Partnerstwa Wschodniego, przy zaangażowaniu koordynatora UE ds. przeciwdziałania handlowi ludźmi i EIGE;

37.  zachęca kraje Partnerstwa Wschodniego do jak najszybszego podpisania i ratyfikacji konwencji stambulskiej w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet, ponieważ nie ratyfikowało jej żadne z tych państw, oraz apeluje do władz o wprowadzenie i uważne monitorowanie skutecznego wdrażania krajowych strategii zwalczania przemocy wobec kobiet;

38.   wzywa do stosowania pekińskiej platformy działania w zakresie edukacji i zdrowia w kwestiach podstawowych praw człowieka, włączając w to dostęp do dobrowolnego planowania rodziny, pełnego zakresu usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, w tym antykoncepcji oraz bezpiecznej i legalnej aborcji, a także edukacji seksualnej;

39.  podkreśla, że ryzyko śmierci na raka szyjki macicy jest 10 razy większe w krajach Partnerstwa Wschodniego niż w Europie Zachodniej, a choroba ta stanowi najczęściej występujący nowotwór wśród kobiet w wieku od 15 do 44 lat, który ma przez to poważne konsekwencje dla społeczeństwa; wzywa do organizacji krajowych programów badań profilaktycznych i szczepień, aby przeciwdziałać tym tendencjom;

40.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby prawa kobiet, takie jak dostęp do wizy, prawo do legalnego pobytu i prawa socjalne były przyznawane kobietom indywidualnie i nie były uzależnione od ich stanu cywilnego lub związku małżeńskiego;

41.  podkreśla, że procedury łączenia rodzin powinny przyznawać indywidualne prawa kobietom i dziewczętom dołączającym do rodzin w UE w celu uniezależnienia ich dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji czy pracy od potencjalnie nacechowanego nadużyciami związku z członkiem rodziny;

Rola kobiet w pokojowym rozwiązywaniu konfliktów

42.  podkreśla rolę kobiet w rozwiązywaniu konfliktów, budowaniu pokoju i nadzwyczajnych działaniach podejmowanych w związku z konfliktami, takich jak niesienie pomocy humanitarnej dla wysiedleńców; zaznacza, że kobiety powinny w pełni uczestniczyć w negocjacjach pokojowych, odbudowie i przemianach politycznych;

43.  zachęca do podejmowania dalszych starań na rzecz pokojowego rozwiązywania konfliktów i apeluje o zwiększenie udziału kobiet w takich działaniach, zgodnie z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i nr 2242 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa;

44.  wzywa do szczególnej ochrony kobiet i dziewcząt ubiegających się o azyl, ponieważ zwłaszcza kobiety i dziewczęta są szczególnie narażone na zagrożenia i mogą uciekać przed przemocą na tle płciowym, lecz być może nie mogą albo nie chcą ujawnić odpowiednich informacji w trakcie procesu uznania statusu uchodźcy;

Przykłady najlepszych praktyk

45.  podkreśla znaczenie dzielenia się najlepszymi praktykami i pozytywnymi przykładami, które można naśladować w pozostałych krajach Partnerstwa Wschodniego; jej zdaniem wśród wartych uwagi projektów koniecznie należy wymienić finansowaną przez rząd Szwecji inicjatywę UN Women – UNDP „Kobiety w życiu politycznym Mołdawii”, w ramach której pomaga się budować zdolności polityczne kobiet i organizuje kampanie informacyjne na temat udziału kobiet w procesach politycznych;

46.  z zadowoleniem przyjmuje program dotyczący kobiet w biznesie, organizowany przez UE i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju w krajach Partnerstwa Wschodniego, który zapewnia małym i średnim przedsiębiorstwom kierowanym przez kobiety dostęp do finansowania i doradztwa biznesowego dzięki wspieraniu lokalnych banków partnerskich, które współpracują z takimi przedsiębiorstwami, w zakresie linii kredytowych, zarządzania ryzykiem i pomocy technicznej, a także zapewnia usługi doradztwa biznesowego, szkolenia i mentoring

;

47.  wskazuje pozytywne przykłady większego zaangażowania kobiet w rozwiązywanie konfliktów i procesy pojednania; jednym z nich jest kaukaski dialog kobiet o pokoju i bezpieczeństwie ustanowiony w 1994 r. i prowadzony przez amerykańską Narodową Fundację Pokoju; dialog nawiązano po to, by kobiety na Kaukazie mogły pracować nad projektami m.in. z zakresu rehabilitacji dzieci poszkodowanych w wyniku wojen oraz szkoleń dotyczących budowania pokoju i demokracji;

48.  popiera projekty wzmacniające pozycję kobiet, zwiększające u nich wiarę w siebie, gwarantujące ich udział oraz zwiększające ich uprawnienia do podejmowania decyzji we wszystkich obszarach mających wpływ na ich życie; zwraca szczególną uwagę na rolę wolności słowa i opinii we wzmacnianiu pozycji kobiet; popiera projekty dotyczące wzmocnienia pozycji kobiet mające na celu propagowanie udziału kobiet w wyborach lokalnych, takie jak projekt WiLD (Women in Local Democracy [Kobiety w demokracji lokalnej]), dzięki któremu 70 % jego uczestniczek zostało wybranych w wyborach w Armenii w latach 2013 i 2014, albo też dotyczące ich udziału w procesie wdrażania polityki gospodarczej, takie jak projekt, który ma na celu wspieranie kobiet w zakładaniu i prowadzeniu przedsiębiorstw w rejonie Masalli, wdrażany obecnie w Azerbejdżanie w ramach Programu Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje projekt Rady Europy dotyczący ułatwiania kobietom dostępu do wymiaru sprawiedliwości w pięciu państwach Partnerstwa Wschodniego, który ma na celu identyfikację i wspieranie usuwania przeszkód dla równego dostępu kobiet do wymiaru sprawiedliwości oraz wzmocnienie zdolności państw Partnerstwa Wschodniego do tworzenia środków zapewniających, aby wymiar sprawiedliwości uwzględniał kwestie płci, w tym przez szkolenia dla specjalistów w dziedzinie prawa;

Unijne wsparcie w kontekście europejskiej polityki sąsiedztwa

49.  podkreśla, że w ostatnich pięciu latach wydano 103 mln EUR na 121 projektów i programów propagujących równość w płci w europejskim sąsiedztwie, w tym 5 mln EUR przeznaczono na program dotyczący kobiet w biznesie w krajach Partnerstwa Wschodniego; uznaje, że UE już udzieliła dużego wsparcia na rzecz celów w dziedzinie praw kobiet i równości płci; mowa tu m.in. o partnerskiej pomocy w ramach TAIEX, która ułatwia przeprowadzenie reformy administracji publicznej i promuje współpracę w zakresie podstawowych zasad i polityk;

50.  stwierdza, że o ile równość płci jest zasadą horyzontalną uwzględnianą w całej europejskiej polityce sąsiedztwa i Europejskim Instrumencie Sąsiedztwa, to należy realizować bardziej precyzyjne i mierzalne cele w tym zakresie, mając również na uwadze nowy plan działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju na lata 2016–2020; podkreśla pilną potrzebę uwzględniania aspektu płci jako strategii urzeczywistnienia równości kobiet i mężczyzn, a także pilną potrzebę prowadzenia pozytywnych działań w ramach krajowych planów działania europejskiej polityki sąsiedztwa;

51.  wzywa Komisję do nałożenia obowiązku uwzględniania aspektu płci, sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci i dokonywania ocen wpływu w aspekcie płci we wszystkich obszarach europejskiej polityki sąsiedztwa i ENI, zapewniając w ten sposób opracowywanie i monitorowanie konkretnych celów zapewniających równouprawnienie płci;

52.  odnotowuje, że w ramach zrewidowanej europejskiej polityki sąsiedztwa należy skupić się na priorytetach uzgodnionych z partnerami; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w regularnych sprawozdaniach, które będą informować o rozwoju wydarzeń w sąsiedztwie, nacisk zostanie położony również na równość płci;

53.  nalega na włączenie problematyki praw kobiet i równości płci do programów dialogu o prawach politycznych i dialogu o prawach człowieka, który jest regularnie prowadzony z krajami Partnerstwa Wschodniego, oraz zaproponowania odpowiednich działań;

54.  podkreśla istotną rolę dyplomacji parlamentarnej we wszystkich tych dziedzinach oraz potrzebę wymiany najlepszych praktyk;

55.  uważa, że ważne jest gromadzenie zharmonizowanych danych na temat sytuacji kobiet w krajach Partnerstwa Wschodniego; popiera możliwość wprowadzenia wskaźnika równouprawnienia płci opracowanego przez Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w krajach Partnerstwa Wschodniego; byłby to jeden z projektów finansowanych z Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa;

56.  podkreśla, że Europejski Instrument Sąsiedztwa powinien udzielać wsparcia lokalnym organizacjom kobiecym i społeczeństwu obywatelskiemu, które mają największą szansę na dotarcie do miejscowej ludności, na popularyzowanie wiedzy w tych regionach i na rozwiązywanie problemów, z którymi mierzą się tam kobiety i dziewczęta;

57.  zachęca państwa członkowskie do zacieśniania współpracy dwustronnej i wielostronnej z krajami Partnerstwa Wschodniego oraz do aktywnego zaangażowania w pomoc przejściową, wsparcie techniczne i wymianę doświadczeń; uważa, że państwa członkowskie leżące w bliskim sąsiedztwie krajów Partnerstwa Wschodniego mogą odegrać ważną rolę w ułatwianiu ściślejszych powiązań oraz angażowaniu innych państw członkowskich w partnerstwa z krajami Partnerstwa Wschodniego;

°

°    °

58.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

UZASADNIENIE

Ustabilizowanie sytuacji w sąsiedztwie UE jest jednym z najważniejszych celów jej polityki zagranicznej oraz europejskiej polityki sąsiedztwa, które dążą do zagwarantowania powszechnego bezpieczeństwa, pokoju, stabilności i dobrobytu. Rola kobiet jest tutaj niezwykle istotna.

Partnerstwo Wschodnie zostało ustanowione w 2009 r. i ogłoszone w deklaracji z Pragi jako wspólna inicjatywa UE i jej państw członkowskich oraz sześciu krajów partnerskich z Europy Wschodniej i Zakaukazia: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Ponieważ podstawą Partnerstwa jest przywiązanie do zasad prawa międzynarodowego, fundamentalnych wartości demokratycznych, praworządności i praw człowieka, nie wolno zapominać o znaczeniu równości płci i praw kobiet. Gdy ogłaszano priorytety strategiczne europejskiej polityki sąsiedztwa na lata 2014–2020, położono nacisk na równość płci jako kwestię przekrojową, którą należy rozpatrywać i uwzględniać we wszystkich stosownych działaniach. Równość płci uznano także za obiecujący nowy obszar współpracy w deklaracji z ostatniego szczytu Partnerstwa Wschodniego, zatwierdzonej w Rydze w 2015 r. Wzmocnienie pozycji kobiet i ich aktywny udział w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym są w rzeczywistości warunkiem zachodzących zmian.

Uwzględniając zasadę zróżnicowania stosowaną w europejskiej polityce sąsiedztwa oraz różnorodność charakteryzującą państwa Partnerstwa Wschodniego, należy zwrócić uwagę, że prawa kobiet i równość płci są zapisane w konstytucjach i przepisach prawa wszystkich tych państw. Jednak dyskryminacja społeczna i funkcjonowanie stereotypów płci to nadal częste zjawiska. Istnienie takich stereotypów nie tylko uniemożliwia większe włączenie kobiet w rynek pracy i udział w życiu politycznym, ale także toruje drogę społecznej akceptacji przemocy uwarunkowanej płcią i niezgłaszania przypadków przemocy domowej.

Kobiet wyraźnie brakuje w strukturach władzy politycznej, zarówno wykonawczej, jak i parlamentarnej; główną tego przyczyną są praktyki dyskryminacyjne. Kobiety zajmują średnio 14 % stanowisk ministerialnych i 16 % parlamentarnych. W gospodarce zaś – mimo że kobiety są ogólnie lepiej wykształcone niż mężczyźni – w organach zarządzających organizacji pracodawców stanowią tylko 10 % członków, a w związkach zawodowych – 15 %. Zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć jest zasadniczo wysokie, jednak spore różnice występują wśród samych krajów Partnerstwa Wschodniego (między 24 % a 50 %), przy czym decydująca jest horyzontalna i wertykalna segregacja rynku pracy. W związku z tym kobiety, zwłaszcza na terenach wiejskich, są skłonne przyjmować nisko wynagradzaną lub nawet nierejestrowaną pracę lub decydują się na rozpoczęcie działalności przedsiębiorczej. Kobiet będących przedsiębiorcami lub właścicielkami firm jest w rzeczywistości bardzo wiele, jednak napotykają one te same przeszkody, które występują w UE, przede wszystkim z powodu rozpowszechnionych stereotypów płci i dominacji mężczyzn w licznych sektorach. [1]

Walka z przemocą wobec kobiet to wspólne wyzwanie UE i jej wschodnich sąsiadów. Z danych statystycznych dotyczących zgłoszonych przypadków wynika, że ofiarami przemocy domowej było od 7 % do 25 %[2] kobiet (zależnie od kraju); większość przypadków nie zostało jednak zgłoszonych. Ponadto stwierdzono, że kraje Partnerstwa Wschodniego to w kontekście handlu ludźmi kraje pochodzenia lub tranzytu (a czasem kraje docelowe w przypadku handlu w granicach jednego kraju). Znaczną większość ofiar stanowią kobiety[3].

Kobiety i dzieci to główne ofiary konfliktów zbrojnych. Dlatego w sprawozdaniu podkreślono kluczową rolę kobiet w rozwiązywaniu konfliktów, budowaniu pokoju i nadzwyczajnych działaniach podejmowanych w związku z konfliktami. Zaapelowano także o większy udział kobiet w negocjacjach pokojowych i przemianach politycznych.

Niniejsze sprawozdanie nie ma na celu wyliczenia niedociągnięć i błędów w ochronie praw kobiet, lecz raczej uwydatnia przeszkody utrudniające wzmacnianie ich pozycji i wskazuje, że zwiększenie równości płci pomogłoby zrealizować cele Partnerstwa Wschodniego i europejskiej polityki sąsiedztwa. Przedstawiono w nim także przykłady dobrych praktyk, ważnych i udanych projektów w zakresie propagowania praw kobiet i równości płci w państwach Partnerstwa Wschodniego. Poruszono także kwestię wsparcia UE w kontekście europejskiej polityki sąsiedztwa i sformułowano pewne zalecenia w tym zakresie.

Jak podkreślono w deklaracji z Rygi, równość płci jest obszarem, który dużo by zyskał na pogłębieniu współpracy UE i państw Partnerstwa Wschodniego. Większość wyzwań, z którymi mierzą się wschodni sąsiedzi UE, jest podobna do wyzwań samej Unii. Niniejsze sprawozdanie ma na celu przyczynienie się do tego, by kwestia praw kobiet i równości płci zyskała wyższe miejsce w rankingu priorytetów politycznych Partnerstwa Wschodniego.

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (11.10.2016)

dla Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia

w sprawie praw kobiet w państwach Partnerstwa Wschodniego
(2016/2060(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Pier Antonio Panzeri

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

–  uwzględniając Konwencję z 1979 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW),

–  uwzględniając pekińską platformę działania ONZ na rzecz równości, rozwoju i pokoju z 1995 r.,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1820 (2008), 1325 (2000) i ostatnią rezolucję nr 2242 (2015) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

–  uwzględniając rezolucje Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia,

–  uwzględniając konwencję stambulską przyjętą przez Radę Europy w 2011 r.,

–  uwzględniając konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy w sprawie równouprawnienia płci, a mianowicie Konwencję (nr 100) z 1951 r. dotyczącą jednakowego wynagrodzenia dla pracujących mężczyzn i kobiet za pracę jednakowej wartości, Konwencję (nr 111) z 1958 r. dotyczącą dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, Konwencję (nr 156) z 1981 r. dotyczącą równości szans i traktowania pracowników obu płci: pracowników mających obowiązki rodzinne i Konwencję (nr 183) z 2000 r. dotyczącą ochrony macierzyństwa,

1.  domaga się równego podziału uprawnień między kobiety i mężczyzn oraz równej reprezentacji kobiet i mężczyzn na wszystkich szczeblach rządowych i decyzyjnych, w tym wspierania udziału kobiet w wyborach lokalnych, w razie konieczności dzięki zastosowaniu kwot; popiera projekty dotyczące wzmocnienia pozycji kobiet mające na celu propagowanie udziału kobiet w wyborach lokalnych, takie jak projekt WiLD (Women in Local Democracy [Kobiety w demokracji lokalnej]), dzięki któremu 70 % jego uczestniczek zostało wybranych w wyborach w Armenii w latach 2013 i 2014; podkreśla znaczenie, jakie ma systematyczny, równy, pełny i aktywny udział kobiet w zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu, w propagowaniu praw człowieka i demokratycznych reform, operacjach pokojowych, pomocy humanitarnej oraz w procesach odbudowy pokonfliktowej i przechodzenia na demokrację, prowadzących do trwałych i stabilnych rozwiązań politycznych;

2.  zaznacza, że ogólna stabilność polityczna i przestrzeganie praw człowieka stanowią ogólnie niezbędny warunek wstępny wzmocnienia ochrony praw kobiet i poprawy ich sytuacji w poszczególnych krajach;

3.  podkreśla znaczenie, jakie ma równy, pełny i aktywny udział kobiet w zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu;

4.  popiera projekty wzmacniające pozycję kobiet, zwiększające u nich wiarę w siebie, gwarantujące ich udział oraz zwiększające ich uprawnienia do podejmowania decyzji we wszystkich obszarach mających wpływ na ich życie; zwraca szczególną uwagę na rolę wolności słowa i opinii we wzmacnianiu pozycji kobiet;

5.  podkreśla pilną potrzebę uwzględniania aspektu płci jako strategii urzeczywistnienia równości kobiet i mężczyzn, a także pilną potrzebę prowadzenia pozytywnych działań w ramach krajowych planów działania europejskiej polityki sąsiedztwa;

6.  wzywa do zapewnienia wszystkim dzieciom równego dostępu do edukacji, w tym w żłobkach, przedszkolach, placówkach kształcenia podstawowego, średniego i uniwersyteckiego, zwracając przy tym szczególną uwagę na kształcenie i szkolenie dziewcząt w dziedzinach, których studiowanie łamie konwencje, w tym dla dziewcząt mieszkających na obszarach wiejskich; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje takie projekty jak wdrażany na Ukrainie projekt Sumskiego Uniwersytetu Państwowego na rzecz wspierania równych szans młodych studiujących matek w zdobywaniu pracy w instytucjach szkolnictwa wyższego; wzywa do otwarcia dla kobiet wszystkich ścieżek edukacji oraz o ulepszenie dostępu kobiet do szkolnictwa wyższego i zawodów, które wciąż są przed nimi zamknięte;

7.  podkreśla, że praca dzieci nadal stanowi niezwykle poważny problem w niektórych państwach Partnerstwa Wschodniego, a zwłaszcza w Mołdawii, Gruzji i Azerbejdżanie; apeluje do tych państw o wyznaczenie konkretnych celów związanych z likwidacją wszystkich form pracy dzieci oraz o zapewnienie pełnego egzekwowania odpowiednich ustaw;

8.  zachęca do rozwijania strategii gospodarczych dla kobiet oraz do stosowania mikrokredytów jako narzędzia umożliwiającego niezależność ekonomiczną, a także do promowania umiejętności związanych z przedsiębiorczością; podkreśla, że należy udzielać kobietom wskazówek i wyjaśnień o tym, jak polityka makroekonomiczna może promować przysługujące im prawa, oraz że kobiety muszą mieć dostęp do informacji o przysługujących im prawach społecznych i gospodarczych;

9.  wzywa do zaangażowania kobiet w proces podejmowania decyzji i wdrażania polityki gospodarczej, do promowania programów biznesowych wspierających równe szanse kobiet i mężczyzn w spółkach i przedsiębiorstwach oraz do realizacji projektów w zakresie lokalnego rozwoju mających na celu ekonomiczną emancypację kobiet w państwach Partnerstwa Wschodniego, takich jak projekt, który ma na celu wspieranie kobiet w zakładaniu i prowadzeniu przedsiębiorstw w rejonie Masalli, wdrażany obecnie w Azerbejdżanie w ramach Programu Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju; wzywa do przyjmowania specjalnych strategii gospodarczych mających pomóc kobietom w osiągnięciu równowagi między życiem prywatnym a zawodowym;

10.  podkreśla potrzebę promowania przedsiębiorczości kobiet i dostępu do finansowania oraz szerzej pojętego udziału kobiet w biznesie poprzez rozwijanie w państwach Partnerstwa Wschodniego – dzięki doradztwu i ułatwianiu dostępu do finansowania – silnego sektora MŚP prowadzonych przez kobiety;

11.  z zadowoleniem przyjmuje udział państw Partnerstwa Wschodniego w programie Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju „Kobiety w biznesie”, który umożliwia przedsiębiorstwom prowadzonym przez kobiety dostęp do doradztwa biznesowego;

12.  z zadowoleniem przyjmuje projekt Rady Europy mający na celu wskazywanie i usuwanie przeszkód utrudniających kobietom równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości w państwach Partnerstwa Wschodniego;

13.  podkreśla konieczność aktywnego udziału kobiet w związkach zawodowych oraz pilną konieczność przezwyciężenia prawnych i strukturalnych barier dyskryminujących kobiety w środowisku pracy, aby osiągnąć taką samą płacę za taką samą pracę i zlikwidować różnice w wysokości wynagrodzeń i emerytur obu płci;

14.  uważa, że niezwykle istotne jest, aby opracować praktyki i przepisy umożliwiające kobietom utrzymanie stanowisk pracy w trakcie ciąży i w ustalonym okresie po porodzie, aby z pomocą państwa zapewnić dochody na dotychczasowym poziomie osobom, których zarobki maleją, ponieważ wychowują one dzieci, a tym samym ułatwić osiągnięcie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym;

15.  apeluje do państw Partnerstwa Wschodniego o zachęcanie mediów do kontynuowania strategii mających na celu propagowanie równości kobiet i mężczyzn oraz do zwalczania stereotypów związanych z płcią;

16.  wzywa państwa Partnerstwa Wschodniego do ratyfikowania konwencji stambulskiej w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, ponieważ nie ratyfikowało jej żadne państwo, oraz apeluje do władz o wprowadzenie krajowych strategii zwalczania aktów przemocy wobec kobiet, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie i karania za nie, propagowania ochrony i wsparcia dla ofiar oraz zapewnienia reintegracji społecznej;

17.  potępia stosowanie przemocy seksualnej wobec kobiet i dziewcząt jako broni wojennej, w tym masowych gwałtów, niewolnictwa seksualnego, zmuszania do prostytucji i różnych form prześladowania ze względu na płeć, takich jak handel ludźmi, turystyka seksualna, wczesne i zawierane pod przymusem małżeństwa oraz wszystkie inne formy przemocy fizycznej, seksualnej i psychologicznej oraz wzywa państwa Partnerstwa Wschodniego do pilnego podjęcia środków mających na celu zapobieganie takim poważnym przestępstwom i ściganie ich nawet poza terytorium tych państw, jeżeli zostały popełnione w obrębie ich jurysdykcji; podkreśla, że wczesne małżeństwa nadal stanowią problem w Gruzji i Mołdawii, gdzie według dostępnych danych ok. 17–19 % kobiet wychodzi za mąż przed ukończeniem 18. roku życia; zwraca uwagę, że przestępstwa na tle płciowym oraz przemoc seksualna zostały sklasyfikowane w statucie rzymskim jako zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości lub czyny mające znamiona ludobójstwa lub tortur; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2106 z dnia 24 czerwca 2013 r. w sprawie zapobiegania przemocy seksualnej w czasie konfliktów;

18.  podkreśla znaczenie, jakie mają cele zrównoważonego rozwoju, w szczególności cel zrównoważonego rozwoju nr 5 „Osiągnięcie równości płci i wzmocnienie pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt”, a zwłaszcza jego punkt 2, w którym mowa o wyeliminowaniu wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt w sferze publicznej i prywatnej, w tym handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego oraz innych form wykorzystywania;

19.  wzywa do szczególnego chronienia kobiet, w tym matek z małymi dziećmi, ubiegających się o azyl, ponieważ kobiety mogą uciekać przed przemocą ze względu na płeć, lecz być może nie chcą albo nie mogą ujawnić odpowiednich informacji w trakcie ubiegania się o status uchodźcy; w związku z tym apeluje do Komisji Europejskiej o wdrażanie projektów mających na celu ochronę grup szczególnie wrażliwych, takich jak projekt zrealizowany dzięki środkom unijnym w Gruzji w latach 2012–2014;

20.  wzywa do stosowania pekińskiej platformy działania w zakresie edukacji i zdrowia jako podstawowych praw człowieka i apeluje o zapewnienie kobietom, w tym kobietom i dziewczynkom niepełnosprawnym, dostępu do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego; podkreśla, że planowanie rodziny, opieka zdrowotna nad matkami, dostęp do środków antykoncepcyjnych i dostęp do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego są ważnymi elementami w ratowaniu kobietom życia; podkreśla znaczenie finansowanego przez UE programu wzmacniania organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających w dziedzinie profilaktyki HIV/AIDS w Mołdawii oraz opieki nad kobietami i osobami nieletnimi w tamtejszych więzieniach;

21.  stanowczo potępia handel ludźmi i wszelkie inne procedery wyzysku, w których naruszane jest prawo do integralności cielesnej i stosowana jest przemoc; podkreśla konieczność zwalczania handlu ludźmi, którego ofiarami są w większości kobiety wykorzystywane do celów seksualnych lub do pracy; uważa, że ta polityka powinna być głównym punktem współpracy na rzecz rozwoju na ramach unijnej polityki sąsiedztwa;

22.  apeluje do państw Partnerstwa Wschodniego o opracowanie środków zapewniających uwzględnienie w systemach wymiaru sprawiedliwości aspektu płci i potrzeb kobiet znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji (ubogich, niepiśmiennych, pochodzących z obszarów wiejskich, należących do mniejszości i niepełnosprawnych);

23.  podkreśla potrzebę wprowadzenia skutecznych mechanizmów ochrony obrończyń praw człowieka;

24.  podkreśla istotną rolę dyplomacji parlamentarnej we wszystkich ww. dziedzinach oraz potrzebę wymiany najlepszych praktyk;

25.  domaga się, aby w trybie pilnym równość kobiet i mężczyzn była systematycznie włączana do dialogów politycznych i dotyczących praw człowieka prowadzonych z państwami Partnerstwa Wschodniego.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

10.10.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

48

2

2

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Lars Adaktusson, Michèle Alliot-Marie, Petras Auštrevičius, Mario Borghezio, Elmar Brok, Klaus Buchner, Lorenzo Cesa, Aymeric Chauprade, Javier Couso Permuy, Andi Cristea, Mark Demesmaeker, Eugen Freund, Michael Gahler, Richard Howitt, Sandra Kalniete, Manolis Kefalogiannis, Tunne Kelam, Afzal Khan, Janusz Korwin-Mikke, Andrey Kovatchev, Eduard Kukan, Ilhan Kyuchyuk, Ryszard Antoni Legutko, Arne Lietz, Barbara Lochbihler, Ramona Nicole Mănescu, David McAllister, Tamás Meszerics, Francisco José Millán Mon, Alojz Peterle, Tonino Picula, Kati Piri, Jaromír Štětina, Charles Tannock, Ivo Vajgl, Johannes Cornelis van Baalen, Geoffrey Van Orden

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Neena Gill, María Teresa Giménez Barbat, Ana Gomes, Othmar Karas, Javi López, Antonio López-Istúriz White, Urmas Paet, Eleni Theocharous, Traian Ungureanu, Paavo Väyrynen

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Edward Czesak, Heidi Hautala, Emilian Pavel, Mylène Troszczynski, Michaela Šojdrová

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia

29.11.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

22

3

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Daniela Aiuto, Beatriz Becerra Basterrechea, Malin Björk, Vilija Blinkevičiūtė, Iratxe García Pérez, Anna Hedh, Mary Honeyball, Elisabeth Köstinger, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Florent Marcellesi, Maria Noichl, Marijana Petir, João Pimenta Lopes, Michaela Šojdrová, Ernest Urtasun, Elissavet Vozemberg-Vrionidi, Jadwiga Wiśniewska, Anna Záborská, Jana Žitňanská

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Biljana Borzan, Stefan Eck, Mariya Gabriel, Clare Moody, Sirpa Pietikäinen, Dubravka Šuica, Marc Tarabella, Monika Vana, Julie Ward

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO

22

+

ALDE

Beatriz Becerra Basterrechea

ECR

Jana Žitňanská

EFDD

Daniela Aiuto

GUE/NGL

Malin Björk, Stefan Eck

PPE

Mariya Gabriel, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Sirpa Pietikäinen, Renato Soru, Elissavet Vozemberg-Vrionidi

S&D

Vilija Blinkevičiūtė, Biljana Borzan, Iratxe García Pérez, Anna Hedh, Mary Honeyball, Clare Moody, Maria Noichl, Marc Tarabella, Julie Ward

GREENS/ALE

Florent Marcellesi, Ernest Urtasun, Monika Vana

3

-

PPE

Elisabeth Köstinger, Angelika Niebler, Marijana Petir

3

0

ECR

Jadwiga Wiśniewska

PPE

Anna Záborská

GUE/NGL

João Pimenta Lopes

Objaśnienie używanych znaków:

+  :  za

-  :  przeciw

0  :  wstrzymali się