SPRAWOZDANIE w sprawie minimalnych norm ochrony królików hodowlanych
30.1.2017 - (2016/2077(INI))
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Sprawozdawca: Stefan Eck
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie minimalnych norm ochrony królików hodowlanych
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 13 i 43 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając dyrektywę Rady 2008/120/WE ustanawiającą minimalne normy ochrony świń,
– uwzględniając dyrektywę Rady 2008/119/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiającą minimalne normy ochrony cieląt,
– uwzględniając dyrektywę Rady 1999/74/WE z dnia 19 lipca 1999 r. ustanawiającą minimalne normy ochrony kur niosek,
– uwzględniając dyrektywę Rady 2007/43/WE z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie ustanowienia minimalnych zasad dotyczących ochrony kurcząt utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa,
– uwzględniając dyrektywę Rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotyczącą ochrony zwierząt hodowlanych,
– uwzględniając badanie specjalne Eurobarometru nr 442 pt. „Attitudes of Europeans towards Animal Welfare” („Stosunek Europejczyków do dobrostanu zwierząt”), opublikowane w marcu 2016 r.,
– uwzględniając opinię naukową dotyczącą dobrostanu zwierząt podczas transportu, wydaną przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w dniu 12 stycznia 2011 r.,
– uwzględniając opinię naukową dotyczącą wpływu obecnych systemów utrzymania i chowu na zdrowie i dobrostan hodowlanych królików domowych, wydaną przez EFSA w dniu 11 października 2005 r.,
– uwzględniając rozdział 7.5 Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) zatytułowany „Ubój zwierząt”,
– uwzględniając Kodeks zaleceń w sprawie dobrostanu królików wydany przez rząd Zjednoczonego Królestwa,
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0011/2017),
A. mając na uwadze, że pod względem liczby osobników króliki są czwartym gatunkiem zwierząt hodowlanych na świecie, a drugim w UE;
B. mając na uwadze, że producenci europejscy muszą przestrzegać rygorystycznych norm w zakresie zdrowia i dobrostanu zwierząt, które to normy nie zawsze obowiązują w krajach trzecich, skąd UE dokonuje przywozu zwierząt do uboju;
C. mając na uwadze, że konsumenci zwracają coraz większą uwagę na warunki chowu;
D. mając na uwadze, że sektor hodowli królików odczuwa w pełni konsekwencje spadku spożycia mięsa w Unii Europejskiej, a także kryzysu gospodarczego w sektorze rolnym, oraz że ceny sprzedaży spadły w ciągu trzech lat o około 20 %, podczas gdy koszty produkcji utrzymały się na tym samym poziomie;
E. mając na uwadze składniki odżywcze mięsa króliczego i rolę, jaką jego produkcja odgrywa w przedsiębiorstwach rodzinnych, gdzie duże znaczenie ma zatrudnienie kobiet, na licznych obszarach, gdzie możliwości zróżnicowania hodowli są niewielkie;
F. mając na uwadze, że należy mieć wzgląd zarówno na dobrobyt rolników, jak i dobrostan zwierząt;
G. mając na uwadze, że w większości przypadków chów królików ma na celu produkcję mięsa, a ubojowi na mięso poddawanych jest rocznie ponad 340 mln królików; mając na uwadze, że hodowla królików stanowi poniżej 1 % końcowej produkcji zwierzęcej w UE;
H. mając na uwadze, że sektor hodowli królików w UE stale się kurczy oraz że przewidywania na 2016 r. wskazują na spadek produkcji o 3,9 % ze względu na wykazywaną przez konsumentów tendencję do niższego spożycia mięsa króliczego; mając na uwadze, że sektor hodowli królików działa w globalnych warunkach rynkowych i nie korzysta z pomocy bezpośredniej ani interwencji rynkowych w ramach pierwszego filaru wspólnej polityki rolnej;
I. mając na uwadze, że w odniesieniu do mięsa króliczego bilans handlowy UE z Chinami jest ujemny; mając na uwadze, że 99 % mięsa króliczego przywożonego do UE pochodzi z Chin; mając na uwadze, że w przypadku braku działań producenci chińscy będą bardziej konkurencyjni od hodowców z UE, co wywrze niekorzystny wpływ na dobrostan zwierząt;
J. mając na uwadze, że konieczne i pożyteczne jest osiągnięcie i utrzymanie opłacalnej hodowli królików, tak by nadal przyczyniała się ona do utrzymania struktury ludności wsi i do ochrony zatrudnienia, szczególnie kobiet, na obszarach, gdzie inne rodzaje produkcji nie są możliwe, a także nadal zapewniała konsumentom różnorodną żywność wysokiej jakości;
K. mając na uwadze, że na poziomie ogólnoświatowym Unia Europejska znajduje się na pierwszym miejscu wśród państw będących producentami mięsa króliczego, plasując się przed Azją, a zwłaszcza Chinami, które przy produkcji w wysokości 417 000 ton są największym eksporterem;
L. mając na uwadze, że hodowcy królików oraz cały sektor mają interes w tym, aby zgodnie z europejskim wzorcem produkcji w hodowli królików utrzymać najwyższe na świecie standardy bezpieczeństwa żywności, zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz ochrony środowiska;
M. mając na uwadze, że europejska hodowla królików opiera się na współistnieniu różnych systemów produkcji oraz jest istotnym sposobem zróżnicowania źródeł dochodów licznych małych gospodarstw rolnych na całym terytorium UE;
N. mając na uwadze, że przy średnim spożyciu wynoszącym 1,70 kg na mieszkańca mięso królicze jest jednym z najrzadziej spożywanych mięs w Unii (spożycie na poziomie 1–2 % ogólnego spożycia mięsa);
O. mając na uwadze, że istnieją poważne obawy dotyczące niskiego poziomu dobrostanu, wysokiego poziomu stresu, a także wysokiej śmiertelności i zachorowalności królików hodowlanych w Europie, co zostało już stwierdzone przez EFSA w 2005 r.; mając na uwadze, że warunki bytowe, żywienie, genetyka i zdrowie oraz optymalizacja stanu emocjonalnego królików hodowlanych są kwestiami istotnymi dla podmiotów sektora hodowli królików, zwłaszcza w związku z utrzymywaniem zdrowia i dobrostanu zwierząt;
P. mając na uwadze, że od ich udomowienia większość królików w UE trzymana jest zwykle w klatkach bateryjnych, których charakterystyka może się różnić – i często faktycznie się różni – w poszczególnych krajach;
Q. mając na uwadze, że króliki, podobnie jak pozostałe gatunki udomowione, nie zatraciły niektórych naturalnych zachowań, w związku z czym potrzebne są dalsze badania dotyczące środków i warunków, które można wdrożyć podczas chowu, aby w jak największym stopniu zapewnić królikom możliwość utrzymania naturalnych zachowań, pod warunkiem że wpłynie to pozytywnie na ich zdrowie;
R. mając na uwadze, że do chowu intensywnego wykorzystuje się wcześnie dojrzewające i szybko rosnące rasy królików, zwane wcześniej mięsnymi, a przede wszystkim komercyjne hybrydy użytkowane na dużych fermach w produkcji brojlerów;
S. mając na uwadze, że ekologiczne systemy produkcji, w ramach których tuczone króliki trzymane są w zbiorowych kojcach z dostępem do niewielkiej przestrzeni pastwiskowej i ogólnie do większej powierzchni, stanowią alternatywę wobec chowu klatkowego, chociaż takie systemy utrzymania grupowego mogą powodować problemy związane z negatywnymi interakcjami społecznymi oraz agresją wśród zwierząt, prowadzącą do zranień wpływających na ich zdrowie i dobrostan oraz do zwiększenia występowania chorób przekazywanych drogą oralno-fekalną;
T. mając na uwadze, że niektóre przepisy krajowe dotyczące produkcji ekologicznej zalecają, by chów królików odbywał się w zbiorowych kojcach z dostępem do niewielkiej przestrzeni pastwiskowej przy wyjściu z kojca;
U. mając na uwadze, że podobnie jak w przypadku innych zwierząt, takich jak ptaki, można by podjąć badania nad alternatywnymi systemami produkcji, m.in. systemami produkcji ekologicznej, które oferowałyby konsumentom szerszą gamę żywności i które do tej pory są słabo rozwinięte;
V. mając na uwadze, że w związku z powyższym należy prowadzić dalsze badania dotyczące wyzwań i szans stwarzanych przez systemy utrzymania grupowego;
W. mając na uwadze, że niewielkie znaczenie gospodarcze tego sektora w Unii Europejskiej silnie zniechęca do badań i innowacji mających na celu poprawę zdrowia i dobrostanu królików;
X. mając na uwadze, że istnieją minimalne normy unijne dotyczące ochrony świń[1], cieląt[2], kur niosek[3] i brojlerów[4], a także ogólna dyrektywa Rady dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych[5], jednak nie przyjęto konkretnych unijnych przepisów dotyczących minimalnych norm ochrony królików hodowlanych; mając na uwadze, że coraz więcej konsumentów i obywateli w całej UE domaga się wprowadzenia przepisów dotyczących królików hodowlanych i zapewnienia ich lepszego dobrostanu;
Y. mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą 1999/74/WE od 2012 r. obowiązuje zakaz konwencjonalnej hodowli klatkowej kur niosek, który w znacznym stopniu został skutecznie wdrożony w państwach członkowskich;
Z. mając na uwadze, że kilka państwa członkowskich już wprowadziło krajowe przepisy i wymogi prawne dotyczące chowu królików i we współpracy z sektorem opracowało przewodniki po dobrych praktykach; mając na uwadze, że w 2012 r. w Austrii zakazano chowu królików w klatkach do celów produkcji mięsa, a w Belgii obowiązują przepisy przewidujące, że do 2025 r. klatki bateryjne zostaną stopniowo wycofane i zastąpione systemami parkowymi;
AA. mając na uwadze, że w europejskiej strategii w zakresie dobrostanu zwierząt stwierdzono, że zanim ustanowi się nowe przepisy, należy całkowicie wdrożyć przepisy istniejące obecnie oraz że należy promować rozwijanie przewodników po dobrych praktykach;
AB. mając na uwadze, że ze względu na postulat przejścia na alternatywne systemy produkcji, a także zważywszy na niewielkie znaczenie gospodarcze hodowli królików dla europejskiej produkcji zwierzęcej, należy zachęcać państwa członkowskie i Komisje do podjęcia dalszych badań w dziedzinie zdrowia, dobrostanu, chowu, żywienia i zachowania królików, a także badań nad ich ogłuszaniem;
AC. mając na uwadze, że w opinii naukowej w sprawie systemów utrzymania i chowu królików hodowlanych, wydanej przez EFSA w 2005 r., zalecono zwiększenie rozmiaru klatek, obniżenie maksymalnego poziomu gęstości obsady zwierząt hodowanych oraz działania terapeutyczne, w tym stosowanie dodatków służących ograniczaniu chorób;
AD. mając na uwadze, że do królików mają zastosowanie zalecenia Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych OIE dotyczące uboju zwierząt, w tym metody ogłuszania oraz wymogi związane z wiedzą personelu pracującego w rzeźni;
AE. mając na uwadze, że art. 3 dyrektywy Rady 98/58/WE dotyczącej dobrostanu zwierząt wymaga podjęcia „uzasadnionych kroków” w celu zapewnienia dobrostanu zwierząt, natomiast w art. 4 określono standardy chowu zwierząt, odwołując się do „stosowanej praktyki i wiedzy naukowej”, co obejmuje standardy określone przez EFSA i OIE;
Uwagi ogólne
1. zauważa, że chów królików w UE odbywa się zazwyczaj w nieulepszonych klatkach konwencjonalnych, w nienaturalnie ubogim środowisku, w którym zapewniony jest jedynie dostęp do poidła i karmnika i które nie spełnia wymogów optymalnego chowu zgodnych z najnowszymi badaniami naukowymi; zauważa też, że króliki są często karmione wyłącznie granulatami i pozbawione są dostępu do żywności zawierającej błonnik oraz że ciasnota drucianych klatek niewyposażonych w jakiekolwiek udogodnienia może prowadzić do nienaturalnych zachowań;
2. zauważa, że potrzebne są dalsze badania naukowe nad systemami utrzymania, które mogłyby sprzyjać dobremu stanowi zdrowia oraz ograniczać ryzyko chorób lub infekcji wśród zwierząt;
3. uznaje, że z powodzeniem wdrażane są rozwiązania alternatywne wobec chowu klatkowego królików, takie jak hodowla parkowa lub systemy królikarni, w których podstawową karmą jest trawa i które poprawiają komfort oraz dobrostan królików hodowlanych; uważa, że należy rozwijać i doskonalić system alternatywne oraz zachęcać do ich stosowania, a jednocześnie uznaje, że popyt na mięso królicze pochodzące z takich systemów może w pewnej mierze być ograniczony przez to, że dodatkowe koszty produkcji wpływają na końcową cenę produktu;
4. zachęca do wykorzystywania systemów parków zbiorowych dla królików ze względu na oferowaną przez nie większą przestrzeń życiową umożliwiającą im więcej zachowań społecznych i więcej ruchu; wskazuje, że wykorzystywanie systemów parków zbiorowych poprawia dobrostan królików hodowlanych, ponieważ umożliwia im życie w warunkach bardziej zbliżonych do naturalnych; podkreśla, że zdrowie zwierząt zależy też od dwóch istotnych czynników hodowli, tj. od warunków panujących w budynkach oraz od rozwoju praktyk odpowiedniego chowu, bezpieczeństwa biologicznego i zarządzania;
5. wzywa państwa członkowskie i Komisję, aby podjęły dalsze badania w celu wypracowania jak najlepszych systemów utrzymania zwierząt w celu poprawy ich dobrostanu w różnych typach hodowli, co umożliwiłoby wdrażanie udoskonaleń w gospodarstwach przy jednoczesnym zagwarantowaniu ich rentowności;
6. podkreśla, że wszelkie mięso królicze na rynku UE, w tym mięso przywożone z państw trzecich, musi spełniać wysokie standardy w zakresie bezpieczeństwa i jakości żywności, a także kryteria w zakresie dobrostanu zwierząt; podkreśla zagrożenia wynikające z nieuczciwej konkurencji ze strony państw trzecich w przypadku braku egzekwowania odpowiednich standardów i kryteriów w odniesieniu do przywożonych towarów;
7. domaga się, by Komisja i państwa członkowskie chroniły jakość i bezpieczeństwo przywożonych towarów zawierających mięso królicze, przeprowadzając szczegółowe kontrole i inspekcje podczas przywozu tych towarów do Unii;
8. wyraża zadowolenie z powodu utworzenia europejskiej platformy poświęconej dobrostanowi zwierząt i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do wymiany kodeksów dobrych praktyk w dziedzinie hodowli królików i do szerszego korzystania z nich;
Hodowla królików
9. zaznacza, że hodowla królików w UE jest wysoce zintensyfikowana, chociaż warunki, w jakich króliki są hodowane i trzymane, różnią się w wyniku rozbieżności pod względem celów hodowli królików i pod względem wymagań konsumentów na poszczególnych rynkach i w poszczególnych państwach członkowskich;
10. wskazuje, że rozmiar klatek różni się w zależności od wieku i wagi zwierząt oraz że wpływa to na możliwości wykonywania ruchów takich jak przeciąganie się, siadanie i stawanie z postawionymi uszami (typowa dla gatunku pozycja obserwacyjna), stawanie słupka, swobodne obracanie się i kicanie; podkreśla, że ten brak ruchu może też prowadzić do osłabienia kości, wystąpienia zachowań świadczących o stereotypii oraz uszkodzenia opuszki podeszwowej;
11. podkreśla, że systemy trzymania zostały z czasem ulepszone poprzez wyposażenie w udogodnienia takie jak np. podnóżki, aby zmniejszyć obrażenia łap u zwierząt i poprawić ich dobrostan; zauważa jednak, że z dzisiejszego punktu widzenia konstrukcja niektórych starszych typów będących w użyciu klatek może być nieodpowiednia;
12. z zaniepokojeniem zauważa, że u królików hodowlanych obserwuje się charakterystyczną dla tego gatunku wysoką zachorowalność i śmiertelność z powodu czynników takich jak wyższy odsetek zakażeń pasożytniczych (kokcydioza, owsica itd.) oraz podatność na choroby zakaźne, jak wirusowe zapalenie wątroby typu D (HDV) i myksomatoza;
13. zaznacza, że EFSA doszedł w 2005 r. do wniosku, że śmiertelność i zachorowalność królików hodowlanych zdają się utrzymywać na znacznie wyższym poziomie niż w przypadku innych gatunków zwierząt hodowlanych z uwagi na infekcje jelitowe i infekcje układu oddechowego, a także problemy z reprodukcją; zauważa również, że w tym samym sprawozdaniu EFSA ostrzeżono przed znacznymi zagrożeniami dla zdrowia królików wynikającymi z produkcji na wolnym wybiegu, w porównaniu z klatkami, szczególnie z powodu kokcydiozy i zakażeń pasożytniczych;
14. z zadowoleniem odnotowuje postępy wielu producentów w projektowaniu systemów utrzymania zgodnych z zaleceniami EFSA; zauważa jednak z zaniepokojeniem brak leków i badań, które pozwoliłyby uporać się z chorobami wśród królików hodowlanych;
Chów królików
15. wyraża zaniepokojenie, że w UE króliki będące przedmiotem chowu i tuczu w celu produkcji mięsa zazwyczaj trzymane są w klatkach starego typu, które nie spełniają nowoczesnych wymogów hodowli i w których przestrzeń przypadająca na jednego królika jest mniejsza niż powierzchnia dwóch kartek formatu A4;
16. wskazuje, że króliki są niezwykle wrażliwymi zwierzętami i mogą cierpieć z powodu różnorodnych problemów związanych z ich dobrostanem oraz zapadać na choroby wywoływane niewłaściwymi warunkami hodowli, w tym śmiertelne zakażenia wirusowe, choroby układu oddechowego oraz uszkodzenia stawu skokowego wynikające z siedzenia na siatce drucianej stanowiącej podłoże klatki;
17. wskazuje, że hodowcy królików i weterynarze mają do dyspozycji niewiele narzędzi leczniczych służących zwalczaniu pojawiających się problemów zdrowotnych oraz że potrzebne są wzmożone wysiłki, aby zaradzić brakowi badań i inwestycji w leki przeznaczone do stosowania w rzadkich przypadkach i u rzadkich gatunków;
18. zauważa też, że żywienie ma duży wpływ na dobrostan zwierząt i ich zdrowie, dlatego uważa, że króliki powinny mieć stały dostęp do zbilansowanego pokarmu z odpowiednią ilością błonnika;
19. zauważa jednak, że zagrożenia dla zdrowia są ograniczone dzięki bardzo rygorystycznym przepisom UE w zakresie zdrowia, oraz podkreśla, że na mocy obowiązującego prawodawstwa[6] chore zwierzęta powinny być natychmiast poddawane leczeniu, połączonemu z izolacją zwierzęcia w okresie rekonwalescencji, a w razie potrzeby zakończonemu eutanazją;
20. uznaje, że zapewnianie szkoleń dla osób zaangażowanych we wszelkie aspekty kontaktów ze zwierzętami w ramach chowu królików, a także zapewnianie kodeksów dobrych praktyk opierających się na wiarygodnych analizach technicznych i naukowych ma istotne znaczenie dla poprawy wyników oraz dla rozumienia odnośnych wymogów związanych z dobrostanem zwierząt, a tym samym dla zapobieżenia ich zbędnemu cierpieniu;
21. zauważa, że króliki odsadzone w celu tuczenia i królice trzymane w alternatywnych systemach parków zbiorowych – gdzie powierzchnia wynosi zwykle 750 cm² na królika w okresie wzrostu oraz 800 cm² na królicę – dysponują większą swobodą ruchu, a także możliwością interakcji społecznej i zabawy oraz że platformy w systemach parków zbiorowych umożliwiają królikom unikanie osobników agresywnych przez schodzenie im z drogi, przy czym królice z młodymi przebywają w osobnych pomieszczeniach;
22. uznaje, że takie systemy będą źródłem kosztów dla gospodarstw, co należy uwzględnić, zapewniając pomoc finansową tym hodowcom, którzy dobrowolnie opowiedzą się za tym systemem hodowli królików; zwraca się do Komisji o wspieranie sektora hodowli królików w przyszłych budżetach UE; zauważa, że w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich dostępne jest wsparcie finansowe dla tych rolników, którzy stosują środki w zakresie dobrostanu zwierząt poprawiające dobrostan królików;
23. przypomina, że przy wprowadzaniu jakichkolwiek obowiązkowych środków należy sporządzić odpowiedni kosztorys przewidujący wsparcie dla hodowców królików; uważa ponadto, że należy przewidzieć oddzielną linię na promowanie spożycia mięsa króliczego;
24. podkreśla, że nasilenie badań nad grupowym trzymaniem zwierząt byłoby korzystne dla ich dobrostanu, szczególnie badań dotyczących okresów, w których królice muszą być trzymane osobno, a następnie kiedy są ponownie wprowadzane do grupy;
25. zaleca, aby we wszelkiego rodzaju systemach samce powyżej 12 tygodnia życia trzymane do celów hodowlanych przebywały zawsze w osobnych pomieszczeniach ze względu na problemy związane z agresją;
Transport i ubój
26. wskazuje, że transport jest dla królików stresującym doświadczeniem; podkreśla, że należy nakarmić i napoić króliki przed transportem na duże odległości, a także zapewnić im odpowiednie pożywienie, wodę i przestrzeń podczas przejazdu oraz że czas transportu powinien być jak najbardziej ograniczony ze względu na wrażliwość tego gatunku; zaznacza, że istnieje bardzo wiele różnorodnych czynników stresogennych mających wpływ na dobrostan, m.in. upał, niedożywienie, odwodnienie, ból i urazy, zimno, choroba lokomocyjna i lęk;
27. podkreśla, że dobrostan królików hodowlanych w trakcie transportu i przy uboju zależy również od podejścia i metod postępowania stosowanych przez hodowców, przewoźników i pracowników rzeźni, a także od logistyki transportu; wzywa Komisję, aby monitorowała wdrażanie i egzekwowanie obowiązujących przepisów UE, zwłaszcza rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu;
28. podkreśla, że przed ubojem króliki należy całkowicie ogłuszyć, aby zagwarantować, że nie będą cierpiały, odczuwały bólu ani stresu; przypomina, że ubój musi odbywać się bez ryzyka, że ogłuszone zwierzę odzyska świadomość, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania; przypomina, że rozwój praktycznych badań nad technikami ogłuszania wykorzystywanymi w przypadku innych gatunków umożliwiłby opracowanie metod elektrycznych lub innych metod ogłuszania, takich jak ogłuszanie za pomocą mieszaniny gazów, które to metody byłyby odpowiednie z uwagi na szczególne cechy królików, potencjalnie opłacalne z handlowego punktu widzenia, a jednocześnie bardziej humanitarne;
Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe
29. dostrzega wysiłki europejskich producentów w dziedzinie ograniczania stosowania antybiotyków w hodowli królików; podkreśla, że rozpowszechnione stosowanie antybiotyków w chowie królików, zwłaszcza w intensywnych rodzajach chowu, może prowadzić do wzrostu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
30. zauważa, że opieranie się na antybiotykach na dużą skalę może prowadzić do zwiększenia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, przez co zasadnicze znaczenie ma dążenie do ich bardziej odpowiedzialnego stosowania; jest zdania, że sytuacja ta dotyczy również hodowli królików, podobnie jak i innych sektorów produkcji zwierzęcej, oraz że w ramach tej hodowli trzeba poczynić znaczne wysiłki w celu promocji odpowiedzialnego stosowania antybiotyków, aby utrzymywać ich skuteczność i zapobiegać oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
31. podkreśla, że aby osiągnąć i utrzymać wysokie standardy sanitarne we wszystkich systemach hodowli, głównie przez rozwój środków zapobiegawczych i ukierunkowane kontrole, należy zachęcać państwa członkowskie do stopniowego wycofywania konwencjonalnych klatek bateryjnych w całej UE, a jednocześnie promować opłacalne gospodarczo udoskonalone systemy hodowli;
32. podkreśla, że antybiotyki należy stosować wyłącznie do leczenia, a po ich zastosowaniu powinien następować odpowiedni okres karencji przed ubojem, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 470/2009 dotyczącym maksymalnych limitów pozostałości substancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego, aby zagwarantować bezpieczeństwo mięsa króliczego;
33. podkreśla, że rzadsze stosowanie antybiotyków i wynikający z niego pozytywny wpływ na zdrowie publiczne, będzie możliwe tylko wtedy, kiedy położy się większy nacisk na zarządzanie fermami króliczymi i ich monitorowanie;
Podsumowanie
34. zważywszy na wysoką liczbę królików hodowanych i poddawanych ubojowi w UE oraz na szkodliwy wpływ obecnie stosowanych systemów chowu królików na dobrostan zwierząt, zachęca Komisję, aby sporządziła plan działania dotyczący zrównoważonych finansowo minimalnych norm ochrony królików hodowlanych; podkreśla, że plan ten powinien obejmować wymierne cele śródokresowe w połączeniu z regularną sprawozdawczością oraz powinien obejmować, w porządku chronologicznym, co najmniej:
– opracowanie wytycznych obejmujących dobre praktyki i ustanawiających zasady dotyczące dobrostanu zwierząt w odniesieniu do królików, we współpracy ze wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w produkcję i innymi zainteresowanymi stronami w sektorze hodowli królików,
– zalecenie Komisji, uwzględniające obowiązujące środki krajowe, zawierające – w stosownych przypadkach – propozycje wspólnego podejścia UE, w szczególności w odniesieniu do zdrowia, dobrostanu i warunków bytowych królików;
35. zwraca się do Komisji o wykorzystywanie ustaleń i wyników naukowych jako podstawy przy proponowaniu środków dotyczących wymogów związanych z pomieszczeniami dla królic hodowlanych oraz królików trzymanych do celów produkcji mięsa, przy czym w przypadku takich wymogów trzeba uwzględniać biologiczne potrzeby zwierząt oraz zachowania typowe dla gatunku;
36. uważa, że należy stosować wymogi zawarte w art. 3 i 4 dyrektywy 98/58/WE do „wszystkich uzasadnionych kroków” podejmowanych w celu zapewnienia dobrostanu zwierząt oraz że należy określić standardy zgodnie ze „stosowaną praktyką i wiedzą naukową”, aby wdrożyć naukowe zalecenia EFSA i OIE w sprawie dobrostanu królików;
37. wskazuje, że należy zachować równowagę między różnymi uwzględnianymi aspektami związanymi z dobrostanem i zdrowiem zwierząt, sytuacją finansową i warunkami pracy rolników, zrównoważonym charakterem produkcji, wpływem na środowisko oraz ochroną konsumentów; uważa, że należy również uwzględniać zainteresowanie konsumentów mięsem króliczym dobrej jakości oferowanym po przystępnych cenach;
38. podkreśla, że celem WPR jest zaopatrywanie konsumentów w całej UE w produkty rolno-spożywcze, przy uwzględnieniu ich potrzeb i życzeń dotyczących zdrowych, wysokojakościowych i przystępnych cenowo produktów rolno-spożywczych;
39. zachęca państwa członkowskie i sektor rolnictwa do tworzenia przejrzystych systemów etykietowania produktów oraz do wykorzystywania systemów etykietowania określonych w rozdziale V rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, aby zapewnić większą przejrzystość rynkową, utrzymywać normy jakości oraz chronić zdrowie konsumentów, a dzięki temu umożliwić konsumentom podejmowanie świadomych i przejrzystych wyborów dotyczących zakupu, jednocześnie podkreślając pochodzenie produktu i chroniąc go przed nieuczciwą konkurencją;
40. podkreśla, że wszystkie obowiązujące przepisy powinny być zharmonizowane na szczeblu UE; zwraca uwagę, że wymiana informacji do celów opracowania przewodników po dobrych praktykach oraz wspieranie wytycznych krajowych mają kluczowe znaczenie dla tego procesu;
41. wzywa wszystkie państwa członkowskie, aby z myślą o wyrównaniu warunków działania dostosowały swoje przepisy do obowiązujących przepisów w zakresie dobrostanu królików wprowadzonych przez Austrię, Belgię, Niemcy i Zjednoczone Królestwo;
42. uznaje potrzebę dalszych badań naukowych w dziedzinie hodowli królików, z uwzględnieniem postulatów dotyczących przejścia na alternatywne systemy produkcji; zachęca państwa członkowskie i Komisję do zapewnienia specjalnego wsparcia budżetowego i do podjęcia działań w następujących dziedzinach:
– zdrowie królików hodowlanych,
– dobrostan królików hodowlanych,
– warunki bytowe królików hodowlanych,
– hodowla królików hodowlanych, w tym rozmnażanie królików odmian o genetycznie uwarunkowanym łagodniejszym usposobieniu,
– chów królików hodowlanych,
– zachowanie królików hodowlanych,
– żywienie królików hodowlanych,
– choroby typowe dla gatunku, śmiertelność i zachorowalność królików hodowlanych,
– odpowiednie produkty lecznicze, szczepionki oraz leczenie dla królików hodowlanych, w uwzględnieniem coraz poważniejszych problemów związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe,
– odpowiednie dostosowane do cech gatunku metody ogłuszania królików hodowlanych;
43. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przedstawiały dane dotyczące produkcji mięsa króliczego i handlu tym mięsem oraz włączyły mięso królicze w zakres działalności Europejskiego Centrum Obserwacji Rynku Mięsa;
°
° °
44. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
- [1] Dyrektywa Rady 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony świń. Dz.U. L 47 z 18.2.2009, s. 5.
- [2] Dyrektywa Rady 2008/119/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony cieląt. Dz.U. L 10 z 11.1.2009, s. 7.
- [3] Dyrektywa Rady 1999/74/WE z dnia 19 lipca 1999 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony kur niosek. Dz.U. L 203 z 3.8.1999, s. 53.
- [4] Dyrektywę Rady 2007/43/WE z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie ustanowienia minimalnych zasad dotyczących ochrony kurcząt utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa. Dz.U. L 182 z 12.7.2007, s. 19.
- [5] Dyrektywa Rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych. Dz.U. L 221 z 8.8.1998, s. 23.
- [6] Dyrektywa Rady dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych (1998/58/WE).
UZASADNIENIE
Kontekst
Pod względem liczby osobników króliki są drugim gatunkiem zwierząt hodowlanych w Unii Europejskiej – co roku dokonuje się uboju ponad 340 mln królików. Z chowu królików pochodzi jednak tylko około 1,1 % całkowitej produkcji mięsa w UE. Aktualnie obowiązują unijne przepisy ustanawiające minimalne normy dotyczące ochrony świń, cieląt, kur niosek i brojlerów, a także ogólna dyrektywa Rady dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych, jednak nie przyjęto dotychczas konkretnych unijnych przepisów dotyczących minimalnych norm ochrony królików hodowlanych.
Obecnie w gospodarstwach prowadzących hodowlę i tucz króliki są trzymane w okrutnych warunkach pomimo obowiązujących europejskich gwarancji prawnych, takich jak dyrektywa Rady dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych (1998/58/WE) oraz art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), który stanowi, że „Unia i państwa członkowskie w pełni uwzględniają wymagania w zakresie dobrostanu zwierząt jako istot zdolnych do odczuwania”.
W większości państw członkowskich brakuje szczegółowych przepisów dotyczących chowu, hodowli i tuczu królików. Istnieje jednak kilka wyjątków: Austria (2012 r., zakaz klatek bateryjnych); Belgia (2014 r., stopniowe likwidowanie systemów klatkowych i wprowadzenie systemów parkowych do 2025 r.); Niemcy (2014 r., ustawodawstwo dotyczące poprawy dobrostanu zwierząt, odnoszące się w szczególności do chowu królików); Zjednoczone Królestwo (2007 r., przepisy dotyczące dobrostanu zwierząt hodowlanych zawierające wymogi szczegółowe dotyczące chowu królików).
Ponadto według specjalnego badania Eurobarometru nr 442 pt. „Attitudes of Europeans towards Animal Welfare” („Stosunek Europejczyków do dobrostanu zwierząt”), opublikowanego w marcu 2016 r., konsumenci domagają się wyższych norm dobrostanu zwierząt. W przeważającej większości konsumenci, którzy wzięli udział w sondażu Eurobarometru, deklarowali, że nie są przeciwni temu, by płacić więcej za żywność produkowaną przy zapewnieniu wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt. Ponadto zgodnie z dyskutowanym obecnie nowym wnioskiem ustawodawczym w sprawie produkcji ekologicznej króliki powinny być trzymane w kojcach zbiorowych o powierzchni co najmniej 0,4 m2 na jednego osobnika i należy zapewnić im dostęp do przestrzeni pastwiskowej na świeżym powietrzu przy wyjściu z kojca.
Stanowisko sprawozdawcy
Za pomocą niniejszego sprawozdania z własnej inicjatywy sprawozdawca zamierza rozpocząć szeroką dyskusję o chowie królików w UE oraz warunkach bytowania królików hodowlanych, a także zachęcić Komisję Europejską do przedstawienia ambitnego projektu wniosku ustawodawczego. Wniosek ten powinien mieć na celu wyeliminowanie istniejących luk prawnych prowadzących do poważnych nadużyć w dziedzinie dobrostanu zwierząt w odniesieniu do przetrzymywania, hodowli, chowu, transportu i uboju królików hodowlanych.
W UE najczęściej lekceważy się szczególne potrzeby gatunku królików oraz ich dobrostan. W większości państw członkowskich brakuje szczegółowego ustawodawstwa określającego obowiązkowe minimalne wymogi ochrony królików w rolnictwie. Stosowanie, wdrażanie i egzekwowanie europejskich i krajowych ogólnych przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt jest ogólnie niewystarczające, a obiekty zazwyczaj wykorzystywane w UE do hodowli i tuczu królików w celu produkcji mięsa nie spełniają nawet najbardziej podstawowych norm dobrostanu zwierząt. Istnieje pilna potrzeba poprawy sytuacji królików hodowlanych w UE, a według sprawozdawcy najwłaściwszy sposób poczynienia postępów stanowiłyby unijne przepisy dotyczące minimalnych norm ochrony królików hodowlanych.
W niniejszym sprawozdaniu i w dokumencie roboczym, w którego następstwie powstało to sprawozdanie, sprawozdawca poczynił szereg zaleceń. W skrócie – trzeba koniecznie stopniowo zaprzestać wykorzystywania w chowie królików klatek bateryjnych i klatek drucianych niewyposażonych w jakiekolwiek udogodnienia oraz przejść na alternatywne metody chowu królików, takie jak systemy parkowe, które zapewniają wystarczającą przestrzeń i w których króliki mogą przebywać w grupach. Rolnicy dokonujący takiej zmiany powinni otrzymywać wsparcie z programów rozwoju obszarów wiejskich WPR. Obiekty, w których króliki są trzymane, należy wyposażyć w podwyższone platformy lub inne elementy o podobnym charakterze i wystarczającą ilość materiałów urozmaicających warunki bytowania. Ponadto ze względu na wrażliwość gatunku należy jak najbardziej ograniczyć czas transportu, a króliki należy nakarmić przed transportem oraz zapewnić im dostęp do odpowiedniego pożywienia i wody w czasie transportu. Skrzynie i klatki do przewozu powinny umożliwiać zwierzętom utrzymanie naturalnej pozycji ciała. Wreszcie, przed ubojem króliki należy całkowicie ogłuszyć, aby zagwarantować, że nie będą cierpiały, odczuwały bólu ani stresu. Ubój powinien odbywać się bez ryzyka, że ogłuszone zwierzę odzyska świadomość.
Ponadto sprawozdawca uważa, że prawodawstwo unijne zagwarantowałoby jednolitą interpretację, doprowadziłoby do wyrównania warunków działania i spełniłoby coraz bardziej zdecydowane żądania konsumentów związane z zapewnianiem dobrostanu zwierząt hodowlanych. W ostatnich latach największe europejskie organizacje działające na rzecz dobrostanu zwierząt i organizacje pozarządowe coraz częściej zwracają uwagę na problemy związane z chowem królików i prowadzą kampanie na rzecz wprowadzenia zakazu stosowania klatek bateryjnych. W najbliższej przyszłości można się spodziewać coraz większej presji ze strony społeczeństwa w tej kwestii.
Wreszcie, ze względu na choroby typowe dla gatunku oraz występującą w chowie królików wysoką śmiertelność niezbędne stało się powszechne rutynowe aplikowanie antybiotyków. Nasiliło to problemy związane ze wzrostem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Chów królików w obecnej formie stanowi zatem również problem z punktu widzenia zdrowia publicznego, tym bardziej że w chowie tym stosuje się bardzo silne rezerwowe antybiotyki ostatniej szansy. Sprawozdawca jest głęboko przekonany, że przejście z chowu klatkowego na systemy kojców ograniczyłoby potrzebę stosowania antybiotyków, a tym samym ograniczyłoby zagrożenia dotyczące zdrowia publicznego.
Sprawozdawca uważa, że jeżeli te zalecenia zostaną uwzględnione w przyszłym wniosku ustawodawczym dotyczącym minimalnych norm ochrony królików hodowlanych oraz jeżeli – celem zapewnienia równych warunków działania – te same normy będą obowiązywać w przypadku importowanych produktów z mięsa króliczego, będzie można wreszcie zacząć poprawiać sytuację w zakresie zdrowia i dobrostanu milionów królików hodowlanych w Unii Europejskiej oraz spełnić żądania konsumentów, którzy domagają się wyższych norm dobrostanu zwierząt w rolnictwie.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
|
Data przyjęcia |
25.1.2017 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
29 7 9 |
|||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
John Stuart Agnew, Clara Eugenia Aguilera García, Eric Andrieu, Richard Ashworth, Daniel Buda, Matt Carthy, Viorica Dăncilă, Michel Dantin, Jean-Paul Denanot, Albert Deß, Diane Dodds, Jørn Dohrmann, Herbert Dorfmann, Norbert Erdős, Luke Ming Flanagan, Martin Häusling, Anja Hazekamp, Esther Herranz García, Jan Huitema, Peter Jahr, Ivan Jakovčić, Jarosław Kalinowski, Elisabeth Köstinger, Zbigniew Kuźmiuk, Philippe Loiseau, Giulia Moi, Ulrike Müller, James Nicholson, Maria Noichl, Laurenţiu Rebega, Jens Rohde, Bronis Ropė, Czesław Adam Siekierski, Tibor Szanyi, Marc Tarabella, Marco Zullo |
||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Franc Bogovič, Angélique Delahaye, Stefan Eck, Jonás Fernández, Julie Girling, Karin Kadenbach, Norbert Lins, Florent Marcellesi, John Procter, Vladimir Urutchev, Miguel Viegas |
||||
|
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Pilar Ayuso, Stanislav Polčák, Damiano Zoffoli |
||||