ZALECENIE DO DRUGIEGO CZYTANIA dotyczącego stanowiska Rady przyjętego w pierwszym czytaniu w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz uchylenia dyrektywy 98/79/WE i decyzji Komisji 2010/227/UE

23.3.2017 - (10729/4/2016 – C8-0105/2017 – 2012/0267(COD)) - ***II

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
Sprawozdawca: Peter Liese

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

dotyczącego stanowiska Rady przyjętego w pierwszym czytaniu w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz uchylenia dyrektywy 98/79/WE i decyzji Komisji 2010/227/UE

(10729/4/2016 – C8-0105/2017 – 2012/0267(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: drugie czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając stanowisko Rady w pierwszym czytaniu (10729/4/2016 – C8-0105/2017),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lutego 2013 r.[1],

–  uwzględniając swoje stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu[2] dotyczące wniosku Komisji przedstawionego Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2012)0541),

–  uwzględniając art. 294 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 67a Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie do drugiego czytania przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A8-0069/2017),

1.  zatwierdza stanowisko Rady przyjęte w pierwszym czytaniu;

2.  przyjmuje do wiadomości oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  stwierdza, że akt prawny zostaje przyjęty zgodnie ze stanowiskiem Rady;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady aktu prawnego zgodnie z art. 297 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

5.  zobowiązuje swojego sekretarza generalnego do podpisania aktu prawnego po stwierdzeniu, że wszystkie procedury zostały prawidłowo zakończone, oraz do przygotowania, w porozumieniu z sekretarzem generalnym Rady, jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

6.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

• [1]  Dz.U. C 133 z 9.5.2013, s. 52.
• [2]  Teksty przyjęte: P7_TA(2014)0267.

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

Oświadczenie Komisji w sprawie przepisów dotyczących informacji i porad w zakresie badań genetycznych w art. 4 rozporządzenia w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro

Nie później niż pięć lat od daty rozpoczęcia stosowania rozporządzenia i w ramach przeglądu funkcjonowania art. 4, przewidzianego w art. 111 rozporządzenia, Komisja przedstawi sprawozdanie dotyczące doświadczeń państw członkowskich z realizacji obowiązków, o których mowa w art. 4, w zakresie informacji i doradztwa w kontekście stosowania badań genetycznych. W szczególności Komisja przedstawi sprawozdanie na temat stosowania różnych praktyk w świetle podwójnego celu realizowanego przez rozporządzenie, jakim jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa pacjentów oraz zagwarantowanie sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Oświadczenie Komisji w sprawie badań genetycznych wykorzystywanych do celów związanych ze stylem życia i dobrostanem

W odniesieniu do badań genetycznych przeznaczonych do celów związanych z dobrostanem lub ze stylem życia Komisja podkreśla, że wyroby niemające celu medycznego, łącznie z przeznaczonymi do utrzymania lub poprawy, bezpośrednio lub pośrednio, zdrowego stylu życia, jakości życia i dobrostanu osób fizycznych, nie są objęte art. 2 (definicje) rozporządzenia w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro. Komisja zamierza jednak monitorować, na podstawie działań w zakresie nadzoru rynku prowadzonych przez państwa członkowskie, szczególne kwestie bezpieczeństwa, które mogłyby być związane z użytkowaniem tych urządzeń.

ZWIĘZŁE UZASADNIENIE

Procedura

W dniu 26 września 2012 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro (COM(2012)0541 – C7-0317/2012 – 2012/0267(COD)).

Parlament zajmował się już tą kwestią w pierwszym czytaniu dnia 22 października 2013 r. i zawiesił głosowanie końcowe, aby rozpocząć negocjacje z Radą. Jednak z uwagi na fakt, że Rada nie była jeszcze gotowa na rozpoczęcie negocjacji, Parlament ostatecznie przyjął w dniu 2 kwietnia 2014 r. swoje stanowisko w pierwszym czytaniu. Negocjacje z Radą rozpoczęły się dopiero jesienią 2015 r., kiedy to w dniu 5 października 2015 r. Rada przyjęła podejście ogólne w związku z rozpoczęciem negocjacji z Parlamentem w sprawie wczesnego porozumienia w drugim czytaniu, które rozpoczęły się 13 października 2015 r. w trakcie prezydencji luksemburskiej.

Po odbyciu w sumie dziesięciu rund negocjacji Parlament i Rada osiągnęły porozumienie polityczne w dniu 25 maja 2016 r., w trakcie prezydencji holenderskiej. Uzgodniony tekst został następnie zatwierdzony zdecydowaną większością głosów przez komisję ENVI dnia 15 czerwca 2016 r. W oparciu o akceptację komisji jej przewodniczący zobowiązał się w piśmie wystosowanym w dniu 16 czerwca 2016 r. do przewodniczącego Coreperu zalecić zgromadzeniu plenarnemu przyjęcie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu bez poprawek. Po weryfikacji przez prawników-lingwistów Rada przyjęła w pierwszym czytaniu swoje stanowisko potwierdzające porozumienie w dniu 7 marca 2017 r.

Treść

Ochrona pacjentów, ale bez zbędnej biurokracji

Systemem regulacyjnym dotyczącym wyrobów medycznych w Europie wstrząsnęły liczne skandale związane z wyrobami, które były odzwierciedleniem istniejących słabości i podkreśliły pilną potrzebę zlikwidowania braków w ramach systemu. Na przykład przez wiele lat był obecny na rynku wyrób służący do przeprowadzania badania na obecność wirusa HIV, który bardzo często pokazywał wynik fałszywie ujemny. Oznacza to, że wynik badania był negatywny nawet w przypadku obecności wirusa HIV. Wniosek Komisji i późniejszy uzgodniony tekst dotyczący nowego rozporządzenia zastępującego wszystkie istniejące dyrektywy mają na celu skuteczne wyeliminowanie tych słabości przy jednoczesnym utrzymaniu i wzmocnieniu obecnego systemu zatwierdzania.

Pierwotny wniosek Komisji stanowił solidny punkt wyjścia, który został jeszcze wzmocniony przez kolejne poprawki Parlamentu i Rady. Nowe dodatkowe przepisy i struktury uzupełnią luki i podniosą poziom ochrony zdrowia publicznego i bezpieczeństwa, przy jednoczesnym zapewnieniu jasnych zasad dotyczących ról i obowiązków wszystkich podmiotów działających na rynku. Jednocześnie bardzo ważne jest, by unikać niepotrzebnej biurokracji. Byłaby ona nie do przyjęcia w bardzo innowacyjnej części przemysłu, która tworzy wiele miejsc pracy, oraz, co istotniejsze, uniemożliwiłaby innowacje mogące pomóc pacjentom.

W tym kontekście sprawozdawca pragnie podkreślić w szczególności następujące elementy uzgodnionego tekstu:

Niezapowiedziane inspekcje

Najważniejszą zmianą w nowych przepisach, jaka zasługuje na podkreślenie, jest fakt, że jednostki notyfikowane są zobowiązane do przeprowadzania niezapowiedzianych inspekcji w zakładach produkcyjnych. W przypadku wyrobów wysokiego ryzyka nie wystarczy już tylko sprawdzenie dokumentów, lecz kontrole muszą się odbywać w zakładzie. Jest to zdaniem sprawozdawcy najważniejsza poprawka, która pozwoli uniknąć skandali w przyszłości.

Jednostki notyfikowane – lepsze przystosowanie do pełnionej roli

Jedną z głównych zmian w starym systemie jest wzmocnienie przepisów dotyczących wyznaczania, organizacji, monitorowania i wiedzy fachowej jednostek notyfikowanych prowadzących ocenę zgodności i certyfikację wszystkich wyrobów na rynku unijnym. Rozdział IV i załącznik VII dotyczą wszystkich aspektów tych procedur. Niektóre dodatkowe przepisy wprowadzone przez Parlament i uzgodnione przez Radę dotyczą stałej dostępności wystarczającej liczby personelu administracyjnego, technicznego i naukowego jednostek notyfikowanych, tak aby mogły one skutecznie prowadzić swoją działalność w zakresie oceny zgodności. Wspólna ocena przy wyznaczaniu, ciągłe monitorowanie oraz ocena roczna jednostek notyfikowanych przez kontrole na miejscu, w tym niezapowiedziane wizyty, są kolejnym środkiem zapewniającym stałą jakość wiedzy fachowej i przestrzeganie wymogów prawnych przez wszystkie jednostki notyfikowane w Unii. Wreszcie, aby zapewnić równe warunki działania i przejrzystość wszystkim jednostkom w różnych państwach członkowskich, nowy przepis zainicjowany przez Parlament wymaga teraz, aby jednostki notyfikowane sporządzały wykazy standardowych opłat pobieranych w ramach procedur oceny zgodności, które będą podawane do wiadomości publicznej.

Laboratoria referencyjne i specjalna procedura dla niektórych wyrobów wysokiego ryzyka

Po rozszerzeniu początkowego wniosku Komisji dotyczącego mechanizmu kontroli w odniesieniu do wyrobów klasy D, będą one poddawane dodatkowej kontroli zgodności przez europejskie laboratorium referencyjne. Ponadto współprawodawcy wprowadzili przepis (art. 48) dotyczący kontroli drugiego poziomu, specjalnej procedury podczas oceny zgodności i przed certyfikacją (załącznik IX sekcja 4.9), dla wyrobów innowacyjnych o najwyższym poziomie ryzyka – klasy D, w przypadku gdy nie są dla nich dostępne wspólne specyfikacje i jest to również pierwsza certyfikacja tego konkretnego typu wyrobu. Procedura obejmuje niezależną ocenę przeprowadzoną przez specjalny panel ekspertów, o którym mowa w rozporządzeniu w sprawie wyrobów medycznych (art. 106). W ramach ogólnego, zdecentralizowanego systemu oceny zgodności i certyfikacji w Europie ten nowy przepis ma na celu zadbanie o to, by w odniesieniu do wyrobów najwyższego ryzyka istniał dodatkowy poziom nadzoru na poziomie UE prowadzony przez ekspertów, ponownie oceniający sprawozdania jednostek notyfikowanych z oceny klinicznej takich wyrobów.

Odpowiedzialność producentów

Biorąc pod uwagę ostatnie doświadczenia z wadliwymi wyrobami i konsekwencjami dla poszkodowanych użytkowników, niezwykle istotnym aspektem z punktu widzenia Parlamentu, który miałby zostać uwzględniony w nowych ramach prawnych, a którego zabrakło we wniosku Komisji, było ubezpieczenie producentów od odpowiedzialności cywilnej. Było to również związane z częstymi przypadkami, w których pacjenci nie mogli uzyskać dostępu do istotnych informacji w celu udowodnienia związku przyczynowo-skutkowego między wadą a szkodą, zgodnie z wymogami dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty. W tym celu osiągnięto kompromis z Radą, zgodnie z którym na mocy art. 10 stanowiącego o obowiązkach producentów dodano przepis wymagający od nich, aby w sposób proporcjonalny do klasy ryzyka, typu wyrobu i wielkości przedsiębiorstwa wprowadzili środki zapewniające wystarczające zabezpieczenie finansowe w odniesieniu do ich potencjalnej odpowiedzialności na mocy wspomnianej dyrektywy. Ponadto uzgodniono dalsze przepisy dotyczące ułatwiania przez właściwy organ udzielania informacji osobom, które mogły zostać poszkodowane przez wadliwy wyrób.

Badanie kliniczne/ocena kliniczna – dostosowanie do rozporządzenia w sprawie badań klinicznych

W oparciu o obowiązujące przepisy zawarte w aktualnych dyrektywach w sprawie prowadzenia badań klinicznych dotyczących wyrobów medycznych (odpowiedników badań klinicznych w dziedzinie produktów leczniczych), w nowym rozporządzeniu ustanawia się szczegółowe przepisy dotyczące całego procesu z jasno określonymi zasadami i obowiązkami producentów, sponsorów, uczestników i właściwych organów (rozdział VI i załącznik XIII). Biorąc pod uwagę, że rozporządzenie w sprawie badań klinicznych zostało uzgodnione i przyjęte przed rozporządzeniem w sprawie wyrobów medycznych, wynegocjowany tekst miał na celu dostosowanie tego ostatniego w jak największym stopniu z uwzględnieniem wszystkich przepisów dotyczących świadomej zgody, komisji etycznych, uczestników niezdolnych do wyrażenia zgody, małoletnich, kobiet w ciąży, przejrzystości i przepisu dotyczącego obowiązkowego stosowania skoordynowanej procedury oceny (w przypadku przeprowadzania badań w więcej niż jednym państwie członkowskim) siedem lat po dacie wejścia w życie obowiązującego rozporządzenia.

Poradnictwo genetyczne

Kwestia informacji, świadomej zgody i doradztwa w przypadku wykorzystania badań genetycznych była jednym z głównych problemów w stanowisku Parlamentu w pierwszym czytaniu w sprawie wyrobów do diagnostyki in vitro. Parlament jest przekonany, że ramy stosowania tych badań musi określać minimalny zestaw zasad. Rada zdecydowanie sprzeciwiła się pierwotnemu stanowisku Parlamentu, ale osiągnięto porozumienie w sprawie art. 4, który określa podstawę, zgodnie z którą osobom poddanym badaniu genetycznemu należy dostarczyć wszystkie istotne informacje dotyczące charakteru, znaczenia i konsekwencji takiego badania, w tym odpowiedni dostęp do doradztwa w przypadku, gdy badanie dostarcza informacji o genetycznych predyspozycjach do schorzeń lub chorób, które ogólnie uważa się za nieuleczalne. Komisja, w świetle obowiązków wynikających z art. 111 oraz oceny funkcjonowania obowiązującego rozporządzenia, przeanalizuje w szczególności stosowanie art. 4, co potwierdzono również w oświadczeniu załączonym do rezolucji ustawodawczej.

Obserwacja i nadzór po wprowadzeniu do obrotu

Oprócz wzmocnienia procedur wydawania pozwoleń jednym z głównych filarów nowego wniosku jest ulepszony ogólny system identyfikowalności wyrobów, obserwacji i nadzoru po wprowadzeniu do obrotu w celu zapewnienia stałego monitorowania i szybkiej reakcji w przypadku pojawienia się problemów (rozdział VII). W uzupełnieniu do wniosku Komisji współustawodawcy wprowadzili dla producentów proporcjonalny do klasy ryzyka wyrobu obowiązek planowania, tworzenia, dokumentowania, wdrażania, utrzymywania i aktualizacji systemu nadzoru po wprowadzeniu do obrotu dla każdego typu wyrobu, w celu gromadzenia, rejestrowania i analizowania wszystkich istotnych danych związanych z bezpieczeństwem urządzenia przez cały cykl życia produktu. Podobnie jak w przypadku produktów leczniczych wprowadzono okresowe raporty o bezpieczeństwie w odniesieniu do klas ryzyka C i D, które muszą być aktualizowane co najmniej raz w roku. Współustawodawcy zobowiązują również państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych kroków mających na celu zachęcenie i upoważnienie pracowników medycznych, użytkowników i pacjentów do zgłaszania podejrzeń dotyczących poważnych incydentów na szczeblu krajowym przy użyciu zharmonizowanych formatów.

Zalecenie

Ponieważ stanowisko Rady w pierwszym czytaniu jest zgodne z porozumieniem osiągniętym w trakcie negocjacji międzyinstytucjonalnych, sprawozdawca zaleca przyjęcie go bez zmian.

PROCEDURA W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Tytuł	Wyroby medyczne do diagnostyki in vitro
Odsyłacze	10729/4/2016 – C8-0105/2017 – 2012/0267(COD)
Data pierwszego czytania w Parlamencie Europejskim - Numer P	2.4.2014                     T7-0267/2014
Wniosek Komisji	COM(2012)0541 - C7-0317/2012
Data ogłoszenia na posiedzeniu wpłynięcia stanowiska Rady w pierwszym czytaniu	16.3.2017
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	ENVI 16.3.2017
Sprawozdawcy        Data powołania	Peter Liese 24.10.2012
Rozpatrzenie w komisji	20.3.2017
Data przyjęcia	21.3.2017
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	55 1 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Ivo Belet, Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Mireille D’Ornano, Miriam Dalli, Seb Dance, Angélique Delahaye, Ian Duncan, Stefan Eck, Bas Eickhout, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Francesc Gambús, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Françoise Grossetête, Jytte Guteland, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Benedek Jávor, Josu Juaristi Abaunz, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Urszula Krupa, Giovanni La Via, Peter Liese, Valentinas Mazuronis, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Piernicola Pedicini, Pavel Poc, Julia Reid, Frédérique Ries, Michèle Rivasi, Annie Schreijer-Pierik, Davor Škrlec, Renate Sommer, Estefanía Torres Martínez, Nils Torvalds, Adina-Ioana Vălean, Damiano Zoffoli
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Nikolay Barekov, Nicola Caputo, Stefano Maullu, Gesine Meissner, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Jan Keller, Arne Lietz
Data złożenia	23.3.2017

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO

55	+
ALDE	Gerben-Jan Gerbrandy, Anneli Jäätteenmäki, Valentinas Mazuronis, Gesine Meissner, Frédérique Ries, Nils Torvalds
ECR	Nikolay Barekov, Ian Duncan, Julie Girling, Urszula Krupa
EFDD	Piernicola Pedicini
GUE/NGL	Stefan Eck, Josu Juaristi Abaunz, Kateřina Konečná, Estefanía Torres Martínez
NI	Zoltán Balczó
PPE	Pilar Ayuso, Ivo Belet, Birgit Collin-Langen, Angélique Delahaye, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Francesc Gambús, Jens Gieseke, Françoise Grossetête, György Hölvényi, Giovanni La Via, Peter Liese, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska, Stefano Maullu, Miroslav Mikolášik, Annie Schreijer-Pierik, Renate Sommer, Adina-Ioana Vălean
S&D	Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nicola Caputo, Nessa Childers, Miriam Dalli, Seb Dance, Jytte Guteland, Karin Kadenbach, Jan Keller, Arne Lietz, Susanne Melior, Massimo Paolucci, Pavel Poc, Damiano Zoffoli
VERTS/ALE	Marco Affronte, Margrete Auken, Bas Eickhout, Benedek Jávor, Michèle Rivasi, Davor Škrlec

1	-
EFDD	Julia Reid

2	0
ENF	Mireille D’Ornano, Sylvie Goddyn

Objaśnienie używanych znaków:

+  :  za

-  :  przeciw

0  :  wstrzymali się