SPRAWOZDANIE W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych

13.6.2017 - (2016/2240(INI))

Komisja Spraw Zagranicznych
Komisja Kultury i Edukacji
Sprawozdawcy: Elmar Brok, Silvia Costa
Procedura wspólnych posiedzeń komisji – art. 55 Regulaminu

Procedura : 2016/2240(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A8-0220/2017

Teksty złożone :

A8-0220/2017

Debaty :

PV 04/07/2017 - 19
CRE 04/07/2017 - 19

Głosowanie :

PV 05/07/2017 - 8.11
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P8_TA(2017)0303

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
INFORMACJE O PRZYJĘCIU SPRAWOZDANIAW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych

(2016/2240(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając art. 167 ust. 3 i 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

‒ uwzględniając Konwencję UNESCO z 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego,

– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 2347 z dnia 24 marca 2017 r.,

– uwzględniając program działań Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, w szczególności cele zrównoważonego rozwoju nr 4 i 17,

‒ uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2016 r. zatytułowany „W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych” (JOIN(2016)0029),

‒ uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 maja 2007 r. dotyczący Europejskiej agendy kultury w dobie globalizacji świata (COM(2007)0242),

– uwzględniając działanie przygotowawcze dotyczące kultury w stosunkach zewnętrznych UE i zawarte w nim zalecenia[1],

– uwzględniając dokument zatytułowany „Wspólna wizja, wspólne działanie: silniejsza Europa. Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej”, przedstawiony przez wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel w dniu 28 czerwca 2016 r.,

‒ uwzględniając rezolucję Rady z dnia 16 listopada 2007 r. dotyczącą europejskiego planu działań na rzecz kultury[2],

‒ uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie wdrożenia Europejskiej agendy kultury (COM(2010)0390),

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie unijnej komunikacji strategicznej w celu przeciwdziałania wrogiej propagandzie stron trzecich[3],

‒ uwzględniając Konwencję ramową Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa (konwencja z Faro) z 2005 r.[4],

‒ uwzględniając konkluzje Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie propagowania różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego w stosunkach zewnętrznych Unii i jej państw członkowskich[5],

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie kulturowego wymiaru działań zewnętrznych UE[6],

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie roli dialogu międzykulturowego, różnorodności kulturowej i edukacji w promowaniu podstawowych wartości UE[7],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie roli UE w ONZ – w jaki sposób lepiej osiągać cele polityki zagranicznej UE[8],

‒ uwzględniając konkluzje Rady z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie planu prac w dziedzinie kultury na lata 2015–2018[9],

‒ uwzględniając Konwencję UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego z 1972 r.,

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2015 r. w sprawie dążenia ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie[10],

– uwzględniając rezolucję CM/Res(2010)53 przyjętą przez Radę Europy, ustanawiającą rozszerzone porozumienie częściowe ws. szlaków kulturowych,

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie spójnej polityki UE dla sektora kultury i sektora kreatywnego[11],

‒ uwzględniając konkluzje Rady z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie kultury w stosunkach zewnętrznych UE ze szczególnym uwzględnieniem kultury we współpracy na rzecz rozwoju[12],

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 kwietnia 2015 r. w sprawie niszczenia zabytków kultury przez ISIS/Daisz, w szczególności jej ust. 3, który „wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel do wykorzystania dyplomacji kulturalnej i dialogu międzykulturowego jako narzędzia do pogodzenia różnych społeczności i odbudowy zniszczonych obiektów”[13],

‒ uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie Europejskiej agendy kultury w dobie globalizacji[14],

‒ uwzględniając wynik 3502. posiedzenia Rady ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu w dniach 21 i 22 listopada 2016 r.,

‒ uwzględniające swoje badanie zatytułowane „Research for CULT Committee – European Cultural Institutes Abroad” (Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – europejskie instytuty kultury za granicą)[15],

‒ uwzględniające swoje badanie zatytułowane „Research for CULT Committee – European capitals of culture: success strategies and long-term effects” (Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – Europejskie Stolice Kultury: strategie sukcesu i długoterminowe skutki)[16],

‒ uwzględniając badanie z 2015 r. zlecone przez Służbę ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej Komisji (FPI) zatytułowane „Analysis of the perception of the EU and EU’s policies abroad” (Analiza postrzegania UE i polityki UE za granicą)[17],

‒ uwzględniając opinię Komitetu Regionów zatytułowaną „W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych”,

‒ uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zatytułowaną „W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych”,

‒ uwzględniając wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w 2018 r. (COM(2016)0543),

‒ uwzględniając komunikat Komisji w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności (COM(2016)0942),

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 14 grudnia 2015 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa,

– uwzględniając postanowienie Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) z dnia 27 września 2016 r., na mocy którego uznał on Ahmada Al Faqi Al-Mahdi winnym zniszczenia kilku mauzoleów w Timbuktu i w którym po raz pierwszy – zgodnie z Rzymskim Statutem Międzynarodowego Trybunału Karnego – Trybunał ten orzekł, że zniszczenie dziedzictwa kulturowego może być postrzegane jako zbrodnia wojenna,

– uwzględniając art. 52 Regulaminu,

– uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Kultury i Edukacji zgodnie z art. 55 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Kultury i Edukacji(A8-0220/2017),

A. mając na uwadze, że UE staje się coraz bardziej znaczącym podmiotem w obszarze stosunków międzynarodowych i powinna przeznaczać dodatkowe zasoby i energię na promowanie swojej wspólnej kultury, dziedzictwa kulturowego, twórczości i innowacji artystycznej w ramach różnorodności regionalnej, na podstawie art. 167 TFUE;

B. mając na uwadze, że UE jest szczególnym podmiotem w obszarze polityki międzynarodowej odgrywającym coraz większą rolę w sprawach światowych, w tym dzięki promocji różnorodności kulturowej i językowej w stosunkach międzynarodowych;

C. mając na uwadze, że kultura ma rzeczywistą wartość, a doświadczenia UE pokazały, iż wymiana kulturowa może służyć do promowania zewnętrznych celów unijnych i stanowić mocny most łączący ludzi o różnym pochodzeniu etnicznym, religijnym i społecznym, co wzmacnia dialog międzykulturowy i międzyreligijny oraz wzajemne zrozumienie, stanowiąc część działań Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ); uważa w związku z tym, że kultura powinna stać się głównym elementem dialogu politycznego z państwami trzecimi i że należy regularnie uwzględniać kulturę w programach i projektach;

D. mając na uwadze, że aby wspierać zrozumienie międzykulturowe, UE będzie musiała rozszerzyć wspólne narzędzia komunikacyjne w postaci autentycznie europejskich mediów, takich jak Arte, Euronews czy Euranet;

E. mając na uwadze, że kultura oraz ochrona kultury są niepodzielnie związane z poszanowaniem praw człowieka i podstawowych wolności;

F. mając na uwadze, że współpraca w dziedzinie nauki stanowi istotny element polityki zagranicznej, gdyż buduje mosty między krajami, podnosi jakość badań międzynarodowych i zwiększa rolę dyplomacji na rzecz nauki;

G. mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie mają szereg wspólnych korzeni kulturowych, językowych, historycznych i religijnych, oraz że czerpiąc inspirację z dziedzictwa kulturowego, religijnego i humanistycznego Europy udało im się osiągnąć jedność w różnorodności; mając na uwadze, że europejska kultura i dziedzictwo kulturowe, zarówno materialne, jak i niematerialne, reprezentują różnorodność europejskich społeczeństw i regionów, ich społeczności większościowych, jak również kultur mniejszości;

H. mając na uwadze, że Oświadczenie w sprawie promowania, poprzez kształcenie, obywatelstwa i wspólnych wartości, jakimi są wolność, tolerancja i niedyskryminacja, przyjęte w Paryżu w marcu 2015 r., podkreśla konieczność wspierania aktywnego dialogu między kulturami, jak również globalnej solidarności i wzajemnego szacunku;

I. mając na uwadze, że w całej historii UE stosunki kulturalne stanowią podstawowe siły napędowe spójności społecznej oraz zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego, odgrywając jednocześnie kluczową rolę we wzmacnianiu zdolności społeczeństwa obywatelskiego i kontaktów międzyludzkich oraz w zapobieganiu radykalizacji z myślą o ochronie dziedzictwa kulturowego, wspieraniu procesów demokratycznych oraz zaangażowaniu na rzecz zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i odporności na nie;

J. mając na uwadze, że dyplomacja na rzecz kultury powinna promować różnorodność kulturową i językową, w tym zachowanie języków mniejszościowych przy uznaniu, że stanowi to wartość samą w sobie oraz część europejskiego dziedzictwa kulturowego;

K. mając na uwadze, że prawa człowieka także obejmują prawa kulturalne oraz mając na uwadze, że należy zatem zwracać taką samą uwagę na prawo osób do uczestnictwa w życiu kulturalnym i korzystania z własnej kultury przy pełnym poszanowaniu podstawowych praw człowieka wszystkich stron;

L. mając na uwadze, że w grudniu 2014 r. wprowadzono środki ograniczające w celu przeciwdziałania handlowi dobrami kultury pochodzącymi z Syrii; mając na uwadze, że istnieje wyraźna potrzeba ustanowienia mechanizmu działania w sytuacjach wyjątkowych w celu wykrywania niszczenia dziedzictwa kulturowego i zapobiegania mu oraz usuwania dóbr kultury, w tym na obszarach lub w krajach dotkniętych konfliktem, które to działania mogą być wykorzystywane w sytuacjach konfliktowych do zastraszania i szokowania, a w niektórych przypadkach przybierać rozmiary „czystek kulturowych”;

M. mając na uwadze, że kultura jest dobrem wspólnym, a projektowanie nowego konsensusu w sprawie rozwoju musi obejmować refleksję na temat odzyskiwania wspólnych dóbr publicznych, w tym przez kulturę;

N. mając na uwadze, że UE i poszczególne państwa członkowskie zapewniają ponad połowę pomocy rozwojowej na świecie, co zasługuje na większe uznanie;

O. mając na uwadze, że dziedzictwo kulturowe jest dziedzictwem powszechnym, a jego ochrona jest zatem warunkiem wstępnym budowania pokoju i odporności;

P. mając na uwadze, że wspólny komunikat zatytułowany „W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych” zapewnia ramy dla międzynarodowych stosunków kulturalnych UE; mając jednak na uwadze, że nie określa on priorytetów tematycznych i geograficznych, konkretnych celów i wyników, grup docelowych, wspólnych interesów i inicjatyw, przepisów w sprawie finansowania, należytego zarządzania finansami, perspektywy lokalnej i regionalnej oraz wyzwań i warunków wdrażania;

Q. mając na uwadze, że kontakty międzyludzkie, takie jak wymiana młodzieży, partnerstwo miast i partnerstwa w dziedzinie zawodowej są ważnymi narzędziami wspierania wzajemnego zrozumienia międzykulturowego i powinny być promowane przez UE w jej stosunkach z zagranicą;

R. mając na uwadze, że mobilność jest zasadniczą częścią międzynarodowych stosunków kulturalnych UE, co wymaga ustanowienia mechanizmów ułatwiających dostęp do wiz do państw trzecich i z państw trzecich osobom zawodowo zajmujących się kulturą, naukowcom, wykładowcom, nauczycielom, studentom i pracownikom oraz sieciom absolwentów skupiającym byłych uczestników programów UE[18];

S. mając na uwadze, że UE i państwa sąsiadujące historycznie miały na siebie wzajemny wpływ, jeśli chodzi o kulturę;

T. mając na uwadze, że współpraca, szkolenie, mobilność artystów i osób zawodowo związanych z kulturą oraz ich prac, w tym w ramach sieci europejskich i międzynarodowych, a także pobyty artystów-rezydentów stanowią kluczowe czynniki w zakresie rozpowszechniania i wymiany kultury i sztuki zarówno europejskiej, jak i pozaeuropejskiej, oraz należy je promować i wzmacniać;

U. mając na uwadze, że polityka wizowa w stosunku do artystów i osób zawodowo związanych z kulturą ma kluczowe znaczenie dla owocnej współpracy i swobodnego przepływu prac w ramach sieci europejskich i międzynarodowych, a także dla zapewnienia aktywnych programów pobytu artystów-rezydentów, które to programy obejmują społeczeństwo obywatelskie w różnych krajach i regionach świata;

V. mając na uwadze, że odpowiednim punktem początkowym może być odnotowanie wyników osiągniętych w ramach „Europejskiej agendy kultury” w celu dalszego rozwoju i poprawy strategii, ustanowienia jasnych i mierzalnych celów zgodnie ze specyfiką poszczególnych krajów, priorytetami i realistycznymi wynikami oraz wyciągania wniosków z najlepszych praktyk;

W. mając na uwadze, że jako najważniejszy partner Organizacji Narodów Zjednoczonych, UE powinna ściśle współpracować z UNESCO, aby chronić światowe dziedzictwo kulturowe;

X. mając na uwadze, że koordynacja w ramach programów i zasobów UE powinna wzmocnić kulturowy wymiar stosunków międzynarodowych UE w celu stworzenia wspólnej przestrzeni dialogu na rzecz międzykulturowego zrozumienia i zaufania;

Y. mając na uwadze, że inicjatywy i działania UE powinny być bardziej widoczne w państwach trzecich, w szczególności w państwach objętych europejską polityką sąsiedztwa, a ich rezultaty powinny być lepiej ujmowane, oceniane i rozpowszechniane[19];

Z. mając na uwadze, że liczba produktów i usług z sektorów audiowizualnego, kulturalnego i kreatywnego zwiększa się, podobnie jak ich wkład w PKB i obrót międzynarodowy;

AA. mając na uwadze, że wiele europejskich szlaków kultury certyfikowanych przez Radę Europy przebiega przez kraje wschodniego i południowego sąsiedztwa UE oraz przez kraje kandydujące, a także mając na uwadze, że przyczynia się to do wzmocnienia powiązań między UE a krajami sąsiadującymi;

AB. uwzględniając wysiłki Unii mające na celu podniesienie odporności społecznej przez pogłębianie pracy nad kulturą, edukacją i wspieraniem przez młodzież pluralizmu, współistnienia i szacunku,

Cele

1. z zadowoleniem przyjmuje wspólny komunikat, który zapewnia przegląd wszystkich instrumentów, działań, inicjatyw, programów i projektów wspieranych lub wdrażanych przez UE i jej państwa członkowskie, których wspólnym mianownikiem jest kultura; wzywa do opracowania skutecznej strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych;

2. podkreśla, że celem wspólnego komunikatu jest wspieranie współpracy kulturalnej w UE oraz z krajami partnerskimi oraz promowanie globalnego porządku w oparciu o utrzymywanie pokoju, zwalczanie ekstremizmu i radykalizacji przez dialog międzykulturowy i międzyreligijny, a także dzięki zapobieganiu konfliktom z poszanowaniem demokracji, praworządności, wolności słowa, wolności artystycznej, wzajemnego zrozumienia, praw człowieka, różnorodności kulturowej i językowej oraz podstawowych wartości; podkreśla ponadto ważną rolę dyplomacji na rzecz kultury, edukacji w dziedzinie kultury oraz wymiany kulturalnej w umacnianiu wspólnego zbioru wartości uniwersalnych;

3. docenia wysiłki podejmowane przez ESDZ wraz z Komisją w celu zwiększenia zewnętrznego wymiaru polityki w dziedzinie nauki i badań oraz wzywa Komisję do wspierania rozwoju ambitnej dyplomacji na rzecz nauki;

4. wzywa do promowania praw kulturalnych jako integralnego elementu podstawowych praw człowieka oraz uznania kultury o niezbywalnej wartości za czwarty niezależny poprzeczny filar zrównoważonego rozwoju wraz z wymiarem społecznym, gospodarczym i środowiskowym;

5. z zadowoleniem przyjmuje podejście przyjęte we wspólnym komunikacie określającym trzy kierunki działań: wspieranie kultury jako siły napędowej zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego; promowanie kultury i dialogu międzykulturowego na rzecz pokojowych stosunków między społecznościami oraz zacieśnianie współpracy w zakresie dziedzictwa kulturowego;

6. wzywa do promowania wolności wypowiedzi artystycznej jako wartości i dążenia Unii Europejskiej, wspierania wolnego dialogu i wymiany dobrych praktyk na szczeblu międzynarodowym;

7. podkreśla, że UE posiada wiele różnorodnych doświadczeń w sprawowaniu rządów sprzyjających włączeniu społecznemu, że jej siła wynika ze zjednoczenia w różnorodności oraz że w tym obszarze UE zapewnia wartość dodaną;

8. zauważa, że chociaż zasady pomocniczości i proporcjonalności muszą być szanowane w obszarze kultury – z uwzględnieniem również wspólnych korzeni i dziedzictwa UE i państw członkowskich oraz trwających od dawna oddziaływań artystycznych i kulturowych – tworzenie zwyczaju wspólnej pracy i tworzenia buduje podstawę szacunku i zrozumienia dla innych kultur;

9. podkreśla, że UE stanowi arenę, na której wszystkie państwa członkowskie łączą swe siły, aby odegrać większą rolę w obszarze międzynarodowych stosunków kulturalnych, przy jednoczesnym czerpaniu wzajemnych korzyści ze współpracy;

10. sugeruje, by każde państwo członkowskie mogło inicjować wspólne działania z UE w celu przedstawienia innego państwa członkowskiego UE każdego roku za pomocą np. wystaw i współprodukcji z przyznaniem szczególnej roli rotacyjnej prezydencji z myślą o dostarczeniu UE i państwom członkowskim dodatkowej niezbywalnej wartości oraz o podniesieniu widoczności ich działań i inicjatyw za granicą, w tym za pośrednictwem delegacji UE; w tym celu powinny zostać udostępnione specjalne zasoby ludzkie i finansowe;

11. państwa członkowskie, a zwłaszcza mniejsze państwa członkowskie oraz ich instytucje i podmioty kultury mogłyby dodawać wartość do swoich osiągnięć w dziedzinie kultury dzięki wykorzystaniu UE do promowania tych osiągnięć i dzielenia się nimi za granicą;

12. dyplomacja na rzecz kultury może pełnić rolę wysłannika UE i jej państw członkowskich;

13. przypomina – przy poszanowaniu materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego – o znaczeniu współpracy między państwami członkowskimi i instytucjami UE w zakresie dostępności badań, promocji, ochrony i zarządzania oraz zwalczania nielegalnego handlu, grabieży i niszczenia, w tym w ramach specjalnych funduszy i pomocy na szczeblu regionalnym oraz transgranicznej współpracy policyjnej, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz UE;

14. podkreśla rolę niezależnych mediów w promowaniu różnorodności kulturowej i kompetencji międzykulturowych oraz potrzebę wzmocnienia takich mediów jako źródła wiarygodnych informacji, szczególnie w sąsiedztwie UE;

15. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wspólny komunikat wprowadza sektor kultury i sektor kreatywny jako ważny element strategii UE w zakresie międzynarodowych stosunków kulturalnych; mając na uwadze, że sektory te przyczyniają się do tworzenia „miękkiej siły” Europy, gdyż pełnią rolę ambasadorów wartości europejskich, w szczególności w odniesieniu do regionalnych ośrodków kreatywności i sieci kultury, a także zaleca, by zostały one zidentyfikowane oraz by kierowano do nich zachęty oraz dawano im możliwość rozwoju umiejętności; wzywa Komisję do promowania sieci czynników i podmiotów z sektora kultury i sektora kreatywnego, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP, europejskich okręgów twórczych i kreatywnych platform jako elementów tworzących efekt naczyń połączonych i innowacje, w tym również w innych dziedzinach;

16. wzywa Komisję i wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do zidentyfikowania „podmiotów kulturalnych” jako odgrywających istotną rolę w realizacji wspólnego komunikatu, przy wyjaśnieniu, że powinny one obejmować między innymi artystów, specjalistów z sektora kultury i sektora kreatywnego, instytucje kultury, prywatne i publiczne fundacje, uniwersytetów i przedsiębiorstwa z branży twórczej i kultury;

Sprawowanie rządów i narzędzia

17. wzywa Komisję i wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do zaprezentowania rocznych i wieloletnich planów działania w tym obszarze, które powinny obejmować działania, strategiczne priorytety tematyczne i geograficzne oraz wspólne cele, a także do przeprowadzenia okresowego przeglądu wdrażania wspólnego komunikatu, którego wynik należy przekazać Parlamentowi;

18. podkreśla potrzebę większej spójności w obszarze polityki i działań UE angażujących państwa trzecie; podkreśla potrzebę wykorzystania istniejących wyników badań, najlepszych praktyk i innych inicjatyw i instrumentów finansowanych przez UE w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, które mogłyby przynieść korzyści współpracy z państwami trzecimi; wzywa do większych synergii między wszystkimi zaangażowanymi podmiotami i innymi inicjatywami finansowanymi przez UE, które mogłyby być korzystne dla osiągnięcia celów strategii, tak aby zapewnić efektywność wykorzystania zasobów, optymalizację wyników i zwiększony wpływ działań i inicjatyw UE; zaleca przeprowadzenie inwentaryzacji w celu zagwarantowania skutecznego podejścia;

19. wzywa Komisję, by przewidziała w następnych wieloletnich ramach finansowych linię budżetową przeznaczoną na wspieranie międzynarodowych stosunków kulturalnych w istniejących programach i przyszłych zaproszeniach, zwłaszcza w następnej generacji programów dotyczących kultury i edukacji, tak aby mogły one rozwijać swoje międzynarodowe działania we właściwy sposób;

20. proponuje opracowanie specjalnego programu UE i przeznaczenie zasobów na międzynarodową mobilność i wymiany takie jak programy rezydentury, w szczególności dla młodych osób zawodowo związanych z kulturą i pracą twórczą oraz artystów;

21. proponuje w tym kontekście, aby zachęcać absolwentów i byłych beneficjentów programu Erasmus oraz innych mobilnych programów edukacyjnych i wolontariackich do korzystania z umiejętności i kompetencji międzykulturowych z korzyścią dla innych, by stali się oni wpływowymi podmiotami w rozwijaniu partnerstw w dziedzinie zewnętrznych stosunków kulturalnych;

22. wzywa Komisję do rozwijania wymiaru turystyki kulturalnej, na przykład przez projektowanie i wymianę programów tematycznych i najlepszych praktyk, w celu ułatwienia międzynarodowej mobilności i wymiany z obywatelami z państw trzecich, a także dostępu do dóbr kultury;

23. wzywa Komisję i ESDZ do ujęcia międzynarodowych stosunków kulturalnych w międzynarodowych instrumentach i programach współpracy w sposób horyzontalny oraz w przeglądzie śródokresowym w celu zapewnienia spójności oraz przekształcenia międzynarodowych stosunków kulturalnych w wydajne narzędzie;

24. wzywa Komisję do wzmocnienia wpływu wymiaru kulturowego w stosunkach międzynarodowych przez systematyczne włączanie wymiaru kulturowego do negocjacji i układów o stowarzyszeniu; podkreśla potrzebę ustanowienia przez Unię Europejską zasad postępowania dla partnerów współpracujących w ramach projektów ponadnarodowych i stworzenia elastycznych ram ułatwiających ponadnarodową współpracę kulturalną dzięki usuwaniu barier;

25. wzywa Komisję do dalszego wspierania stosunków kulturalnych z państwami sąsiadującymi w ramach programów pomocy technicznej, budowania zdolności i szkoleń, rozwoju umiejętności, transferu wiedzy – również w sferze mediów – w celu udoskonalenia sprawowania rządów i wspierania nowych partnerstw na szczeblu krajowym, regionalnym, lokalnym i transgranicznym, zapewniając jednocześnie działania następcze względem programów w państwach objętych wschodnim i południowym sąsiedztwem, w tym na Bałkanach Zachodnich;

26. podkreśla, że ze względu na trwałość zewnętrzne działania UE w zakresie finansowania kultury muszą wynikać z silnego zaangażowania partnerów lokalnych, dostosowania programów do lokalnych realiów i należytego uwzględnienia okresu po zakończeniu finansowania projektów, w tym przejścia na finansowanie krajowe lub inne modele dochodów;

27. podkreśla znaczenie inicjatyw w zakresie kultury i praw człowieka, które powinny mieć na celu wspieranie osób zawodowo związanych z kulturą w krajach lub regionach, w których ich prawa są zagrożone; wzywa do wspólnego finansowania takich programów przez Europejską Fundację na rzecz Demokracji oraz Europejski Instrument Sąsiedztwa;

28. zaznacza, że aktywne społeczeństwo obywatelskie w krajach partnerskich może mieć duży wpływ na upowszechnianie wartości, których broni UE, oraz że ważne jest zatem, aby UE – w ramach stosunków dwustronnych – wzmacniała wsparcie dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających w sektorze kultury w krajach partnerskich;

29. wzywa Komisję do ujęcia kultury we wszystkich istniejących oraz przyszłych umowach dwustronnych i wielostronnych – z przyznaniem na ten cel odpowiednich środków budżetowych i przy należytym uwzględnieniu zobowiązań podjętych w ramach Konwencji UNESCO o różnorodności kulturowej – w celu położenia jeszcze większego nacisku na potencjał gospodarczy dziedzictwa kulturowego oraz na sektor kultury i sektor kreatywny w promowaniu zrównoważonego rozwoju, w tym w obszarze wzrostu i zatrudnienia, oraz na ich wpływ na dobrobyt społeczny; uważa, że mogłoby to zostać uczynione na przykład w ramach następnego mandatu negocjacyjnego dotyczącego nowego partnerstwa z państwami AKP po 2020 r.; wzywa do opracowania wskaźników UE w tej dziedzinie jako wkładu w debatę na temat polityki kulturalnej;

30. podkreśla znaczenie programów mobilności młodzieży i współpracy uniwersytetów jako szczególnie wartościowych środków nawiązywania długotrwałych kontaktów akademickich i kulturalnych;

31. wzywa Komisję do wzmocnienia międzynarodowego wymiaru programów Erasmus+, „Kreatywna Europa”, Europa dla Obywateli i „Horyzont 2020”; przypomina w tym kontekście kluczową rolę, jaką programy UE w dziedzinie kultury, kształcenia, młodzieży i sportu odgrywają jako podstawowe elementy ukierunkowane na zwalczanie nietolerancji i uprzedzeń, jak również we wspieraniu poczucia wspólnej przynależności i poszanowania dla różnorodności kulturowej; wzywa Komisję do promowania, w szczególności w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, udziału najbliższych Unii krajów partnerskich w tych programach;

32. zauważa wysiłki Komisji mające na celu promowanie roli nauki, badań, edukacji i współpracy kulturalnej jako narzędzi „miękkiej siły” w europejskich stosunkach zewnętrznych; podkreśla, że wymiana naukowa i kulturalna przyczynia się do budowania potencjału i rozwiązywania konfliktów, szczególnie w stosunkach z krajami sąsiadującymi;

33. wzywa Komisję do wzmocnienia i rozszerzenia programu COSME (Program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw) w celu uwzględnienia strategii dotyczącej międzynarodowych stosunków kulturalnych oraz do wzmocnienia, przez unijne programy tematyczne, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) prowadzących działalność w krajach poza UE w sektorze kultury;

34. podkreśla rolę Komitetu Regionów i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz roli władz regionalnych, lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego w formułowaniu strategii;

35. podkreśla, że Parlament powinien odgrywać aktywną rolę w promowaniu kultury w ramach działań zewnętrznych UE, w tym poprzez swoje biura informacyjne i łącznikowe;

36. wzywa Komisję i ESDZ do utworzenia „punktu kontaktowego” w każdej delegaturze UE, który współpracowałby z krajowymi instytutami kultury, przedstawicielami i lokalnymi społeczeństwami obywatelskimi, podmiotami i organami w państwach członkowskich w ramach procesu zorganizowanego dialogu w celu wspólnego określenia wspólnych priorytetowych obszarów, potrzeb i metod współpracy, a także do przeznaczenia odpowiedniego budżetu i opracowania odpowiednich szkoleń; zwraca się do Komisji i ESDZ o składanie co dwa lata Parlamentowi sprawozdania dotyczącego stanu wdrożenia i osiągniętych wyników;

37. wzywa do przeznaczenia odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych w ESDZ na międzynarodowe stosunki kulturalne, aby nadać ESDZ wspierającą rolę przywódczą w ramach różnych służb UE zajmujących się międzynarodowymi stosunkami kulturalnymi;

38. wspiera uczynienie z międzynarodowych stosunków kulturalnych przedmiotu kształcenia, szkolenia i badań naukowych w celu budowania zdolności podmiotów w tym obszarze oraz zwiększania udziału w życiu kulturalnym przez edukację, a także zapewniania pracownikom UE odpowiedniego szkolenia i kompetencji kulturowych;

39. wzywa do jasnego określenia roli instytutów kultury państw członkowskich – z myślą o wpływie kulturowym UE poza jej granicami oraz w kontekście sprzyjającej włączeniu i wspólnej narracji europejskiej – w ramach sieci krajowych instytutów kultury Unii Europejskiej (EUNIC) i innych for, a także wspiera równe, sprzyjające włączeniu podejście do wszystkich zainteresowanych stron, w tym społeczeństwa obywatelskiego; wyraża w związku z tym uznanie dla pracy wykonanej dotychczas przez instytucje kultury państw członkowskich; zachęca do dalszej współpracy zagranicznej w celu optymalizacji interesów państw członkowskich, zwracając szczególną uwagę na mniejsze państwa członkowskie i państwa członkowskie nieposiadające instytutów kultury za granicą oraz na ich potrzeby w zakresie reprezentacji kulturalnej;

40. wzywa do zacieśnienia partnerstwa strategicznego z UNESCO we wprowadzaniu w życie wspólnego komunikatu przy wykorzystaniu wiarygodności tej organizacji w Europie i jej globalnego zasięg, by zwielokrotnić efekty wspólnych działań ze wszystkimi zainteresowanymi stronami z UE i spoza niej, a także rozważyć włączenia jej do powstających w przyszłości grup roboczych lub komitetów doradczych w celu wsparcia wdrażania tego komunikatu;

41. podkreśla potrzebę ponownego zdefiniowania ważnej roli krajowych instytutów kultury w wymianie międzykulturowej, uwzględniając, że niektóre z nich mają długą tradycję i nawiązały wiele kontaktów w państwach trzecich, dzięki którym mogą stać się trwałym fundamentem współpracy i komunikacji między różnymi podmiotami europejskimi; zwraca ponadto uwagę na ich potencjał w zakresie promowania i ułatwiania stosunków dwustronnych między krajami oraz współudziału w opracowywaniu i wdrażaniu wdrożenia europejskiej strategii na rzecz dyplomacji kulturalnej;

42. wzywa Komisję i wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do dalszego wspierania rozwoju indywidualnie dostosowanego programu wizyt w instytucjach Unii Europejskiej (EUVP), który jest ważnym narzędziem wzmacniania dialogu i promowania demokracji oraz służy jako stała platforma dla młodych i przyszłych liderów oraz podmiotów opiniotwórczych z państw trzecich, a także kluczowych partnerów w instytucjach europejskich i organizacjach społeczeństwa obywatelskiego;

43. z zadowoleniem przyjmuje stworzenie platformy dyplomacji kulturalnej oraz wzywa do zapewnienia jej trwałości i dokonywania regularnej oceny jej celów, wyników i zarządzania nią; zauważa, że wiele różnych zainteresowanych stron o charakterze instytucjonalnym i nieinstytucjonalnym[20] jest aktywnych w obszarze międzynarodowych stosunków kulturalnych oraz wzywa Komisję do promowania zorganizowanego dialogu pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami, również za pomocą otwartej metody koordynacji;

44. wzywa do niezwłocznego stworzenia mechanizmu oceny i odbudowy zagrożonego dziedzictwa kulturowego oraz zapobiegania jego zagrożeniom, a także oceny strat i szybkiego reagowania w sytuacjach wyjątkowych w celu ochrony tego dziedzictwa w krajach dotkniętych konfliktami, w oparciu o doświadczenia zdobyte w ramach inicjatywy grupy zadaniowej ONZ „Blue Helmets for Culture”, w ścisłej i zorganizowanej współpracy z UNESCO oraz przy wsparciu technicznym ze strony programu Copernicus – unijnego programu obserwacji i monitorowania Ziemi; w związku z tym z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ rezolucji nr 2347, w której stwierdza się, że niszczenie dziedzictwa kulturowego może stanowić zbrodnię wojenną, i wzywa UE i ESDZ do współpracy ze wszystkimi partnerami na rzecz zapobiegania konfliktom, budowania pokoju i prowadzenia procesu pojednania i odbudowy na wszystkich obszarach dotkniętych konfliktem;

45. apeluje o koordynację na szczeblu UE działań mających na celu walkę z nielegalnym handlem dziełami kultury skradzionymi w trakcie konfliktów zbrojnych i wojen, a także ich odzyskanie, przy uznaniu faktu, że koordynacja taka odgrywa kluczową rolę w działaniach zmierzających do blokowania finansowania grup terrorystycznych;

46. podkreśla potrzebę wzmocnienia partnerstwa strategicznego UE–UNESCO przez stworzenie trwałej platformy na rzecz współpracy i komunikacji w sprawie wspólnych priorytetów, aby skutecznie stawiać czoła wspólnym wyzwaniom w dziedzinie kultury i edukacji;

47. proponuje, aby podczas Europejskiego Forum Kultury i Europejskich Dni Rozwoju położyć szczególny nacisk na zorganizowany dialog ze społeczeństwem obywatelskim i zainteresowanymi stronami na temat międzynarodowych stosunków kulturalnych UE;

48. wzywa Komisję do zorganizowania dla podmiotów kultury specjalnego seminarium/forum dotyczącego kultury i rozwoju zgodnie z deklaracją brukselską UE–AKP z kwietnia 2009 r., apeluje również o otwarcie tego forum dla podmiotów z sąsiedztwa UE i innych strategicznych państw partnerskich;

49. uważa, że decyzja o ogłoszeniu roku 2018 Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego jest okazją, aby w drodze zintegrowanego podejścia przyczynić się do promocji dziedzictwa kulturowego jako ważnego elementu międzynarodowego wymiaru UE, co należy realizować w oparciu o zainteresowanie krajów partnerskich dziedzictwem Europy i specjalistyczną wiedzą na jego temat;

50. domaga się skutecznego wdrożenia obowiązujących już instrumentów prawnych, aby lepiej chronić dziedzictwo kulturowe, prawo autorskie i własność intelektualną; zwraca się do Komisji o przedstawienie planowanego wniosku ustawodawczego w sprawie uregulowania przywozu dóbr kultury do UE, w szczególności z obszarów dotkniętych konfliktami – wniosek taki byłby środkiem zwalczania nielegalnego handlu;

51. wzywa UE i państwa członkowskie, które podpisały i ratyfikowały Konwencję UNESCO z 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, a tym samym zobowiązały się do jej wdrożenia, by wspierały wspólne działania na rzecz wprowadzenia w życie tej konwencji;

Podejście międzyludzkie

52. zgadza się z wnioskiem zawartym we wspólnym komunikacie dotyczącym przejścia od jawnego podejścia odgórnego do podejścia międzyludzkiego, zwracając uwagę na procesy współtworzenia i koprodukcji w sektorze kultury i sektorze kreatywnym; uważa, że kultura powinna docierać do wszystkich obywateli;

53. przyznaje, że ludzie młodzi są jedną z głównych grup docelowych w UE i krajach partnerskich oraz że kontakt z innymi kulturami i językami oferuje doświadczenia, które często owocują powstaniem związków na całe życie, przyznaje również, że sztuki widowiskowe, sztuki wizualne, sztuka uliczna, muzyka, teatr, film, literatura i ogólnie media społecznościowe oraz platformy cyfrowe są najlepszymi kanałami komunikacji z przedstawicielami tej grupy i angażowania ich;

54. domaga się dowartościowania wspólnych projektów UE i państw trzecich w dziedzinie badań naukowych i rozwoju digitalizacji dziedzictwa kulturowego, aby ułatwić dostęp do wiedzy, rozwój nowych usług i produktów oraz promowanie nowej turystyki kulturalnej;

55. wzywa do włączenia do polityki europejskiej wartości i roli treści kulturalnych, które w znacznej mierze powstają w Europie, również w środowisku cyfrowym, w celu stworzenia wirtualnych sieci obywateli na całym świecie, aby zwiększyć uczestnictwo w kulturze i nasilić wymianę kulturalną;

56. wzywa do ustanowienia inicjatywy UE na rzecz łączności, aby pomóc młodym ludziom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji z uwagi na miejsce zamieszkania, aby bardziej aktywnie uczestniczyli w kulturze;

57. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy Komisji mające na celu promowanie wzajemnego uczenia się wśród młodych przedsiębiorców kultury takie jak program Med Culture lub wspieranie przez nią inicjatyw takich jak szkolenia z zakresu stosunków międzykulturowych, np. More Europe;

58. opowiada się za środkami, które pozwolą w maksymalnym stopniu ułatwić państwom trzecim dalszy udział we wspólnych projektach transgranicznych, takich jak „Szlaki Kultury” Rady Europy, a także włączą je jako podmioty do przyszłej strategii zaproponowanej delegaturom UE w państwach trzecich, umożliwiając im pełne korzystanie w swej działalności w państwach trzecich z działań kulturalnych UE, takie jak Europejska Stolica Kultury i nagrody LUX; przypomina, że narzędzia cyfrowe, platformy technologiczne, takie jak Europeana, i sieci kulturalne mogą odgrywać kluczową rolę w docieraniu do szerszego grona odbiorców i rozpowszechnianiu wzorcowych praktyk;

59. wzywa do utworzenia programu wiz kulturalnych, na wzór działającego już programu wiz naukowych, dla obywateli państw trzecich, artystów i innych osób zawodowo zajmujących się kulturą w celu wspierania stosunków kulturalnych i usuwania barier dla mobilności w sektorze kultury;

60. wzywa Komisję do wzmocnienia form współpracy z Radą Europy, zwłaszcza w zakresie programów poświęconych promowaniu kultury jako narzędzia demokracji, dialogu międzykulturowego, dziedzictwa kulturowego i świata audiowizualnego;

61. uważa, że istnieje potrzeba zdobycia dogłębnej wiedzy na temat tego obszaru, podmiotów lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego w celu rozszerzenia dostępu tych podmiotów do programów i środków finansowych oraz zapewnienia, że efekt mnożnikowy ich uczestnictwa w programach i inicjatywach zostanie odpowiednio wykorzystany; zaleca konsultowanie się z podmiotami lokalnymi, w tym władzami lokalnymi, w celu wspólnego opracowywania programów; wzywa do opracowania innowacyjnych podejść opartych na współpracy oraz na istniejących już narzędziach i sieciach (dotacje, dotacje w systemie kaskadowym)[21] oraz do ich monitorowania, z uwzględnieniem równowagi płci;

62. przyznaje, że strategie i programy rozwoju koncentrują się w dużej mierze na deprywacji materialnej i społeczno-kulturowej; wzywa do skuteczniejszego docierania do społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji, w tym na obszarach wiejskich i oddalonych, w celu wspierania spójności społecznej;

63. domaga się poprawy widoczności i lepszego informowania o działaniach UE i państw członkowskich w obszarze kultury na szczeblu międzynarodowym, w tym przez określenie wspólnych wytycznych[22] i dotarcie do docelowych grup odbiorców w ich językach lokalnych;

64. nawołuje do fundamentalnej zmiany podejścia do doniesień medialnych poprzez zachęcanie do przekazywania europejskich informacji kulturalnych, a także do uruchomienia unijnego portalu kulturalnego, organizowania festiwali oraz rozwijania koncepcji europejskich domów kultury przy zorganizowanym zaangażowaniu ze strony mediów lokalnych oraz platform mediów społecznościowych, a także we współpracy m.in. z EBU, EURONEWS i EURANET;

65. zachęca UE do pełnego wykorzystania potencjału badań multimedialnych w celu zrozumienia obecnych wyzwań i możliwości w krajach rozwijających się, w tym dziedzinie kultury oraz w kwestii oceny roli kultury w rozwoju i współpracy międzynarodowej;

Globalna strategia UE

66. podkreśla ważną rolę kultury w polityce zewnętrznej UE jako narzędzia tzw. miękkiej siły, katalizatora dla utrzymywania pokoju, stabilności i pojednania oraz motoru rozwoju społeczno-gospodarczego i ludzkiego;

67. podkreśla kluczową rolę edukacji i kultury w promowaniu kompetencji obywatelskich i międzykulturowych, a także w tworzeniu lepszych perspektyw społecznych, ludzkich i gospodarczych;

68. z zadowoleniem dostrzega, że w globalnej strategii UE podkreśla się znaczenie dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego w poprawie wzajemnego zrozumienia; żałuje jednak, że nie wspomina się w niej o ogromnej wartości kultury i sztuki jako środka ograniczania radykalizmu i terroryzmu; domaga się w związku z tym wzmacniania instrumentów specjalnie ukierunkowanych na rozwój sektora kultury i współpracę z nim; 69. wzywa Komisję do nasilenia współpracy z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, UNESCO, Interpol, Rada Współpracy Celnej i Międzynarodowa Rada Muzeów, w celu skuteczniejszej walki z handlem dobrami kultury, który może służyć do finansowania działalności przestępczej, a także organizacji terrorystycznych;

70. wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do nadania szczególnej roli kwestiom związanym z kulturą podczas wdrażania planu działania w ramach globalnej strategii UE;

71. podkreśla, że UE, która opiera się na wartościach poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i poszanowania praw podstawowych, powinna wykorzystywać doświadczenie i wnioski płynące z jej polityki zewnętrznej, a te wnioski i doświadczenia powinny zostać odzwierciedlone w rozwoju stosunków z państwami trzecimi za pośrednictwem kultury i dziedzictwa kulturowego, zauważa, że stanowiłoby to dla UE okazję do prezentowania i eksportowania swoich wartości kulturowych;

72. domaga się ukierunkowanej polityki kulturalnej i edukacyjnej, która może sprzyjać osiągnięciu kluczowych celów unijnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przyczyniać się do umocnienia demokracji, praworządności oraz ochrony praw człowieka; przypomina, że na 2018 r. przypada 70. rocznica Powszechnej deklaracji praw człowieka;

73. uznaje, że wpływy kulturalne UE umożliwiają jej lepszą widoczność w sprawach międzynarodowych poprzez kanały jej zróżnicowanej tożsamości kulturowej;

74. przypomina, że edukacja i kultura stanowią podstawową siłę napędową ułatwiającą osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju w 2030 r. oraz że należy zwrócić szczególną uwagę na rewitalizację obszarów miejskich i miast w Europie i na świecie; domaga się w związku z tym wniosku w sprawie nowego konsensusu europejskiego w sprawie polityki rozwoju, aby podkreślić rolę kultury oraz ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego;

75. wzywa do wzmocnienia międzynarodowych stosunków kulturalnych podczas omawiania polityki dotyczącej migracji i uchodźców; wzywa UE, której siła wynika ze zjednoczenia w różnorodności, do przyjęcia zrównoważonego podejścia respektującego różnice kulturowe i nadającego kluczowe znaczenie diasporom; podkreśla, że kultura powinna stanowić pomost wzajemnego zrozumienia w dążeniu do wspólnego życia w większej harmonii;

76. przyznaje, że UE działa również w szczególnych środowiskach, w których kontekst polityczny i ramy prawne są wrogie dla tworzenia stosunków kulturalnych i represyjne; zauważa, że w państwach trzecich UE jest często przedmiotem niedokładnych, częściowych i subiektywnych informacji oraz jest celem jawnej propagandy; wzywa do podjęcia specjalnych środków i odpowiednich działań w tym zakresie;

77. wzywa UE i państwa członkowskie do wzmocnienia dostępnych zasobów jeżeli chodzi o dostęp do edukacji i kultury, w szczególności w przypadku nieletnich migrantów i uchodźców w UE oraz w państwach trzecich; apeluje o wsparcie na rzecz tzw. korytarzy edukacyjnych dla studentów na uniwersytetach w UE (również we współpracy z uniwersytetami prowadzącymi nauczanie na odległość) przy stałym poszanowaniu różnorodności kulturowej i językowej;

78. wzywa Komisję i ESDZ do wspierania stosunków kulturalnych z bezpośrednimi sąsiadami UE w celu promowania konkretnych działań ukierunkowanych na stymulowanie dialogu międzykulturowego[23] oraz rozwiązanie problemów migracji, bezpieczeństwa i radykalizacji, z jakimi boryka się UE;

79. zaleca, by UE współpracowała ze wszystkimi odnośnymi instytucjami zajmującymi się tą dziedziną, a także z partnerami lokalnymi w dążeniu do osiągnięcia celów w obszarze międzynarodowych stosunków kulturalnych zarówno w ramach współpracy wielostronnej na łonie organizacji międzynarodowych, jak i partnerstw z kluczowymi podmiotami na miejscu;

80. wzywa Komisję i ESDZ do zacieśnienia współpracy w ramach rozszerzonego porozumienia częściowego Rady Europy w sprawie szlaków kulturowych, które jest instytucjonalnym instrumentem wzmacniania oddolnych stosunków kulturalnych również z państwami trzecimi, z myślą o propagowaniu podstawowych wartości różnorodności kulturowej, dialogu międzykulturowego i zrównoważonego rozwoju terytorialnego mniej znanych ośrodków kultury, przy zachowaniu wspólnego dziedzictwa kulturowego;

81. zachęca UE do ścisłej współpracy ze wszystkimi państwami, którym przyświecają takie same cele i wartości oraz które gotowe są je aktywnie wspierać; podkreśla, że jest to szczególnie ważne w celu zaplanowania zasadnych i stabilnych działań, dzięki którym UE będzie uznawana za partnera o wymiarze globalnym;

° °

82. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

[1] http://ec.europa.eu/culture/library/publications/global-cultural-citizenship_en.pdf
[2] Dz.U. C 287 z 29.11.2007, s. 1
[3] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0441.
[4] http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/199
[5] Dz.U. C 320 z 16.12.2008, s. 10.
[6] Dz.U. C 377 E z 7.12.2012, s. 135.
[7] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0005.
[8] Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0403.
[9] Dz.U. C 463 z 23.12.2014, s. 4.
[10] Teksty przyjęte tego dnia, P8_TA(2015)0293.
[11] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0486.
[12] Dz.U. C 417 z 15.12.2015, s. 41.
[13] Dz.U. C 346 z 21.9.2016, s. 55.
[14] Dz.U. C 247 E z 15.10.2009, s. 32.
[15] http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/563418/IPOL_STU(2016)563418_EN.pdf
[16] http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2013/513985/IPOL-CULT_ET(2013)513985_EN.pdf
[17] http://ec.europa.eu/dgs/fpi/showcases/eu_perceptions_study_en.htm
[18] Na przykład Erasmus, „Horyzont 2020” i „Kreatywna Europa”.
[19] na przykład program wizyt w instytucjach Unii Europejskiej (EUVP) ustanowiony w 1974 r. przez Parlament i Komisję jest indywidualnym programem studiów dla obiecujących młodych liderów i opiniotwórców z państw spoza Unii Europejskiej, którego motto brzmi „Dzielenie się wartościami UE na całym świecie od 1974 r.”.
[20] Dyrekcje generalne Komisji (w szczególności ds. edukacji i kultury (EAC), współpracy międzynarodowej i rozwoju (DEVCO), polityki sąsiedztwa i negocjacji w sprawie rozszerzenia (NEAR), badań naukowych i innowacji (RTD) oraz sieci komunikacyjnych, treści i technologii (CONNECT)), ESDZ, Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej, delegatury UE, delegatury państw członkowskich, instytuty kultury państw członkowskich za granicą, Rada Europy, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, Europejskie Stowarzyszenie Narodowych Instytutów Kultury (EUNIC), Międzynarodowa Rada Muzeów (ICOM), Międzynarodowy Ośrodek Studiów nad Ochroną i Restauracją Dóbr Kultury (ICCROM), UNESCO, organizacje międzynarodowe, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, organizacje pozarządowe, lokalne podmioty działające w sektorze kultury, artyści uliczni oraz inne platformy i sieci.
[21] Przykładowo program Med Culture finansowany przez UE, którego celem jest opracowanie i udoskonalenie polityki kulturalnej i praktyk związanych z sektorem kultury. W podejściu partycypacyjnym angażuje się podmioty społeczeństwa obywatelskiego, ministerstwa oraz instytucje prywatne i publiczne działające w obszarze kultury, a także w innych powiązanych sektorach.
[22] Jedną z sugestii byłoby powołanie tzw. ambasadorów kultury zaangażowanych zarówno w integrację europejską, jak i w stosunki międzynarodowe oraz wspierających je (na wzór ambasadorów dobrej woli ONZ). Mogliby być nimi artyści, muzycy, pisarze itp.
[23] Takich jak projekt Young Arab Voice finansowany przez UE.

UZASADNIENIE

Wspólnie z krajami partnerskimi i państwami członkowskimi Unia Europejska promuje pokój, stabilność i dobrostan ich obywateli. W związku z brakiem stabilizacji i wieloma kryzysami na świecie konieczne jest znalezienie nowych podejść do dyplomacji.

W związku z tym Unia Europejska, której siła wynika ze zjednoczenia w różnorodności, musi znaleźć innowacyjne sposoby angażowania podmiotów poprzez budowanie przestrzeni dialogu i podnoszenie poziomu ich wiedzy. Kultura jest częścią praw podstawowych człowieka: pomaga ona w samorealizacji i zaspokajaniu zbiorowych potrzeb w społeczeństwach. Kultura od dawna stanowiła standardowy element stosunków międzynarodowych UE[1] oraz jest uznanym sektorem współpracy obejmującym podejście przekrojowe zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych[2]. Kluczowe znaczenie ma promowanie międzynarodowych stosunków kulturalnych jako narzędzia tzw. miękkiej siły w pozytywny sposób. Musi być to ściśle powiązane z zasadą wzajemności: międzynarodowe stosunki kulturalne mają na celu zarówno zapewnianie wkładu we wzmacnianie wartości europejskich w pozostałej części świata, jak i podnoszenie wiedzy na temat innych kultur wśród obywateli Unii oraz ich zdolności do uczenia się od tych kultur.

Komisja Europejska i wysoka przedstawiciel zaprezentowały w dniu 8 czerwca 2016 r. wspólny komunikat zatytułowany „W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych”[3]. Celem tego komunikatu jest zachęcanie do współpracy w dziedzinie kultury między UE a krajami partnerskimi oraz promowanie porządku na świecie, którego podstawę stanowią pokój, praworządność, wolność słowa, dialog międzykulturowy i międzyreligijny, wzajemne zrozumienie oraz poszanowanie podstawowych wartości.

W 2011 r., w rezolucji z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie kulturowego wymiaru działań zewnętrznych UE, (2010/2161(INI)) Parlament Europejski potwierdził znaczenie kultury w polityce zewnętrznej oraz wyraził zaniepokojenie fragmentaryzacją polityki zewnętrznej UE i jej projektów w dziedzinie kultury. W związku z tym zwrócił się o „rozwój widocznej wspólnej strategii UE w dziedzinie aspektów kulturowych działań zewnętrznych UE”. Wezwał do utworzenia centralnego portalu internetowego, który powinien zawierać informacje na temat odpowiednich programów finansowania i wydarzeń kulturalnych, a także do zapewnienia struktur poświęconych kulturze w Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ) oraz specjalnego personelu w delegaturach UE.

Ponadto w ramach przygotowywania budżetu na 2013 r. PE głosował za działaniami przygotowawczymi dotyczącymi kultury w stosunkach zewnętrznych UE. W ramach działań przygotowawczych przeprowadzono badanie oparte na kompleksowym procesie mapowania i konsultacji, w który zaangażowano wiele zainteresowanych stron z UE i spoza niej. Badanie to zostało zaprezentowane i omówione podczas konferencji w kwietniu 2014 r. oraz stało się elementem opracowania istniejącej strategii.

W konkluzjach Rady z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie planu prac w dziedzinie kultury na lata 2015–2018 Rada zaplanowała dalsze działania ukierunkowane na strategiczne podejście do kultury w stosunkach zewnętrznych UE, takie jak badanie na temat istniejących programów dostępnych w obszarze kultury dla państw objętych europejską polityką sąsiedztwa oraz wspólne nieformalne posiedzenia wysokich rangą urzędników z ministerstw kultury i ministerstw spraw zagranicznych państw członkowskich, a także działania następcze względem działań przygotowawczych.

W odpowiedzi na wspólny komunikat Parlament Europejski podjął decyzję o przygotowaniu, w ramach kompetencji Komisji CULT i AFET, niniejszego sprawozdania z własnej inicjatywy. W sekcji „Sprawowanie rządów i narzędzia” zaprezentowano cele oraz zaproponowano szereg konkretnych działań i zaleceń; UE powinna przyjąć te zalecenia w celu opracowania przyszłej strategii w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych.

Wspólne sprawozdanie jest podzielone na cztery sekcje:

• Cele

• Sprawowanie rządów i narzędzia

• Podejście międzyludzkie

• Globalna strategia UE

W sprawozdaniu wezwano do promowania praw kulturalnych jako nieodłącznego elementu podstawowych praw człowieka oraz do uznania kultury o niezbywalnej wartości za czwarty niezależny filar zrównoważonego rozwoju o charakterze przekrojowym wraz z wymiarem społecznym, gospodarczym i środowiskowym.

Po zwróceniu uwagi na potrzebę większej spójności w obszarze polityki i działań UE na rzecz państw trzecich w sprawozdaniu wezwano do wzmocnienia synergii między wszystkimi zaangażowanymi podmiotami, w tym państwami członkowskimi, organizacjami międzynarodowymi i władzami lokalnymi w celu zapewnienia wydajnego wykorzystywania zasobów. W sprawozdaniu zaapelowano o połączenie sił UE i państw członkowskich: rotacyjna prezydencja każdego państwa członkowskiego mogłaby inicjować wspólne działania z UE, takie jak wystawy i festiwale, w szczególności dla państw niereprezentowanych pod względem kulturalnym za granicą. Zaleca się także przeznaczenie odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych dla ESDZ i Komisji oraz wyznaczenie punktu kontaktowego w każdej delegaturze UE, który współpracowałby z właściwymi zainteresowanymi stronami, a także wsparcie uczynienia z międzynarodowych stosunków kulturalnych przedmiotu kształcenia, szkolenia i badań naukowych, aby efektywniej budować zdolności podmiotów w tym obszarze. W sprawozdaniu wezwano także do jasnego określenia roli instytutów kultury państw członkowskich w ramach EUNIC i innych sieci, a także wspierania równego i sprzyjającego włączeniu podejścia do wszystkich zainteresowanych stron.

W sprawozdaniu zwrócono się do Komisji i wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel o zaprezentowanie rocznych i wieloletnich planów działania obejmujących działania, strategiczne priorytety tematyczne i geograficzne oraz wspólne cele, a także o przeprowadzenie okresowego przeglądu wdrażania wspólnego komunikatu i przekazywanie sprawozdań PE.

Wezwano także do ujęcia kultury we wszystkich obecnych oraz przyszłych dwustronnych i wielostronnych umowach o współpracy i przeznaczenie na nią odpowiednich środków budżetowych, a także do wzmocnienia wymiaru międzynarodowego, w szczególności programów Erasmus, „Kreatywna Europa” i „Horyzont 2020”.

W sprawozdaniu zaproponowano opracowanie specjalnego programu UE i przeznaczenie zasobów na mobilność międzynarodową i wymiany między krajami, w szczególności dla młodych osób zawodowo związanych z kulturą i pracą twórczą oraz artystów, takie jak programy rezydentury.

Kolejnym ważnym obszarem ujętym w sprawozdaniu jest potrzeba zaangażowania obywateli, zainteresowanych stron, sieci, społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych w celu umożliwienia im szerszego dostępu do programów i puli środków finansowych, a w szczególności podkreślenie znaczenia przejścia z jawnego podejścia odgórnego do podejścia międzyludzkiego. Należy zwrócić baczniejszą uwagę na zdolność społeczeństwa obywatelskiego do prowadzenia wymiany międzykulturowej, dialogu międzyludzkiego, inicjatyw w zakresie budowania pokoju oraz wzmocnienia spójności społecznej. Sztuka jest skutecznym narzędziem umożliwiającym osiągnięcie tych celów. UE może odgrywać kluczową rolę w takich wymianach: jest w stanie opracowywać i wspierać wzorcowe praktyki oraz dzielić się nimi.

Należy zwrócić szczególną uwagę na działania osób młodych (np. lokalnych artystów, organizacji sportowych na poziomie najbliższym obywatelowi) oraz sposoby, w jakich ich działania mogą odzwierciedlać bardzo krytyczne i niezależne myślenie oraz mogą wpływać na ich codzienne życie i stosunki międzyludzkie.

W związku z tym w sprawozdaniu zaleca się konsultowanie się na wczesnym etapie z podmiotami lokalnymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz opieranie się na dostępnej wiedzy i istniejących już sieciach przez promowanie zorganizowanego dialogu. Oprócz przytoczonych zaleceń w sprawozdaniu przypomina się, że działania UE w obszarze kultury na szczeblu międzynarodowym powinny być bardziej widoczne i lepiej rozpowszechniane.

Ponadto w sprawozdaniu podstawowe znaczenie ma powiązanie z globalną strategią UE. Jest to nieodzowne w odniesieniu do dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego. Wzmocnienie dialogu między wspólnotami religijnymi ma zasadnicze znaczenie dla wspierania wzajemnego zrozumienia w dążeniu do zwalczania ekstremizmu, radykalizacji i marginalizacji oraz zapobiegania im. Kładzie się nacisk na akceptację, zrozumienie i tolerowanie innych kultur w oparciu o wiążącą etykę globalną opierającą się na uniwersalnych wartościach i wzajemnym poszanowaniu przekraczającym bariery kulturowe (UNESCO).

W sprawozdaniu wzywa się UE do ścisłej współpracy ze wszystkimi państwami, którym przyświecają te same cele i wartości oraz gotowymi do ich wspierania; jest to szczególnie ważne, aby podjąć uzasadnione i stabilne działania, dzięki którym UE byłaby uznawana za partnera o wymiarze globalnym.

[1] „Europejska agenda kultury w dobie globalizacji świata” (COM(2007)0242).
[2] Sprawozdanie Komisji w sprawie wdrożenia Europejskiej agendy kultury (COM(2010)0390).
[3] http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1465397367485&uri=JOIN:2016:29:FIN

INFORMACJE O PRZYJĘCIU SPRAWOZDANIAW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia	30.5.2017
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	62 13 4
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Michèle Alliot-Marie, Nikos Androulakis, Petras Auštrevičius, Andrea Bocskor, Mario Borghezio, Victor Boştinaru, Klaus Buchner, James Carver, Fabio Massimo Castaldo, Nikolaos Chountis, Silvia Costa, Javier Couso Permuy, Andi Cristea, Arnaud Danjean, Angel Dzhambazki, Georgios Epitideios, Knut Fleckenstein, Anna Elżbieta Fotyga, Eugen Freund, Michael Gahler, María Teresa Giménez Barbat, Giorgos Grammatikakis, Iveta Grigule, Sandra Kalniete, Petra Kammerevert, Manolis Kefalogiannis, Janusz Korwin-Mikke, Eduard Kukan, Ilhan Kyuchyuk, Ryszard Antoni Legutko, Sabine Lösing, Ulrike Lunacek, Svetoslav Hristov Malinov, Andrejs Mamikins, David McAllister, Tamás Meszerics, Francisco José Millán Mon, Luigi Morgano, Javier Nart, Momchil Nekov, Pier Antonio Panzeri, Demetris Papadakis, Alojz Peterle, Tonino Picula, Kati Piri, Julia Pitera, Cristian Dan Preda, Jozo Radoš, Jordi Solé, Jaromír Štětina, Dubravka Šuica, Charles Tannock, Helga Trüpel, Miguel Urbán Crespo, Ivo Vajgl, Geoffrey Van Orden, Sabine Verheyen, Anders Primdahl Vistisen, Boris Zala, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Krystyna Łybacka
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Laima Liucija Andrikienė, Neena Gill, Marek Jurek, Antonio López-Istúriz White, Morten Løkkegaard, David Martin, Norica Nicolai, Soraya Post, Marietje Schaake, Jean-Luc Schaffhauser, Igor Šoltes, Bodil Valero, Marie-Christine Vergiat
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Ramona Nicole Mănescu, Josep-Maria Terricabras, Vladimir Urutchev, Jarosław Wałęsa, Flavio Zanonato

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

62	+
ALDE	Petras Auštrevičius, María Teresa Giménez Barbat, Iveta Grigule, Ilhan Kyuchyuk, Morten Løkkegaard, Javier Nart, Norica Nicolai, Jozo Radoš, Marietje Schaake, Ivo Vajgl
EFDD	Fabio Massimo Castaldo
PPE	Michèle Alliot-Marie, Laima Liucija Andrikienė, Andrea Bocskor, Arnaud Danjean, Michael Gahler, Sandra Kalniete, Manolis Kefalogiannis, Eduard Kukan, Antonio López-Istúriz White, Svetoslav Hristov Malinov, Ramona Nicole Mănescu, David McAllister, Francisco José Millán Mon, Alojz Peterle, Julia Pitera, Cristian Dan Preda, Jaromír Štětina, Dubravka Šuica, Vladimir Urutchev, Sabine Verheyen, Jarosław Wałęsa, Bogdan Andrzej Zdrojewski
S&D	Nikos Androulakis, Victor Boştinaru, Silvia Costa, Andi Cristea, Knut Fleckenstein, Eugen Freund, Neena Gill, Giorgos Grammatikakis, Petra Kammerevert, Krystyna Łybacka, Andrejs Mamikins, David Martin, Luigi Morgano, Momchil Nekov, Pier Antonio Panzeri, Demetris Papadakis, Tonino Picula, Kati Piri, Soraya Post, Boris Zala, Flavio Zanonato
Verts/ALE	Klaus Buchner, Ulrike Lunacek, Tamás Meszerics, Igor Šoltes, Jordi Solé, Josep-Maria Terricabras, Helga Trüpel, Bodil Valero

13	-
ECR	Angel Dzhambazki, Anna Elżbieta Fotyga, Marek Jurek, Ryszard Antoni Legutko, Charles Tannock, Geoffrey Van Orden, Anders Primdahl Vistisen
EFDD	James Carver
ENF	Mario Borghezio, Jean-Luc Schaffhauser
GUE/NGL	Nikolaos Chountis
NI	Georgios Epitideios, Janusz Korwin-Mikke

4	0
GUE/NGL	Javier Couso Permuy, Sabine Lösing, Miguel Urbán Crespo, Marie-Christine Vergiat

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności