ΣΥΣΤΑΣΗ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου όσον αφορά την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

29.9.2017 - (09941/2017 – C8-0229/2017 – 2013/0255(APP)) - ***

Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων
Εισηγήτρια: Barbara Matera

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου όσον αφορά την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

(09941/2017 – C8-0229/2017 – 2013/0255(APP))

(Ειδική νομοθετική διαδικασία - έγκριση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου (09941/2017),

–  έχοντας υπόψη την αίτηση για έγκριση που υπέβαλε το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 86 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C8-0229/2017),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 99 παράγραφοι 1 και 4 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A8-0290/2017),

1.  εγκρίνει την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου·

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η προστασία και η δίωξη όσον αφορά τα αδικήματα κατά του προϋπολογισμού της ΕΕ και των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ εμπίπτουν επί του παρόντος στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η OLAF, η Eurojust και η Europol δεν έχουν εντολή να διεξαγάγουν ποινικές έρευνες και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα καλύψει το θεσμικό αυτό κενό.

Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα μεταβάλει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο προστατεύονται τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Θα συνδυάσει τις ευρωπαϊκές και τις εθνικές προσπάθειες επιβολής του νόμου σε μια ενοποιημένη, συνεκτική και αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της απάτης σε επίπεδο ΕΕ. Επί του παρόντος, μόνον οι εθνικές αρχές μπορούν να ερευνούν και να ασκούν ποινικές διώξεις για κρούσματα απάτης σε επίπεδο ΕΕ και οι αρμοδιότητές τους παύουν στα εθνικά τους σύνορα.

Στις 17 Ιουλίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας καθορίζοντας παράλληλα τις αρμοδιότητες και τις διαδικασίες της. Το άρθρο 86 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) παρέχει τη νομική βάση και τους κανόνες για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Βάσει του άρθρου 86, ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να εγκριθεί σύμφωνα με τη νομοθετική διαδικασία της έγκρισης: το Συμβούλιο πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στις 7 Φεβρουαρίου 2017, το Συμβούλιο κατέγραψε την έλλειψη ομοφωνίας υπέρ της πρότασης. Σύμφωνα με το άρθρο 86 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, κατόπιν τούτου διανοίγεται η δυνατότητα για μια ομάδα αποτελούμενη από εννέα τουλάχιστον κράτη μέλη να παραπέμψει το κείμενο προς συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για μια τελική προσπάθεια επίτευξης συναίνεσης. Η εισηγήτρια εκφράζει τη λύπη της επειδή μόνον 20 κράτη μέλη συμμετέχουν, έως σήμερα, στην ενισχυμένη συνεργασία και ενθαρρύνει τα μη συμμετέχοντα κράτη μέλη να συμπράξουν και αυτά στο μέλλον.

Στις 8 Ιουνίου, τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία ενέκριναν μια γενική προσέγγιση επί της πρότασης.

Το ΕΚ έχει εγκρίνει 3 ενδιάμεσες εκθέσεις (2014, 2015 και 2016) σχετικά με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις οποίες εκφράζει ορισμένες ανησυχίες όσον αφορά τις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, την οδηγία για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ (οδηγία ΠΟΣ) και την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, τη δομή, τις έρευνες, τα δικονομικά δικαιώματα, τον δικαστικό έλεγχο και τις σχέσεις με άλλους σχετικούς οργανισμούς της ΕΕ.

•  Η δομή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα είναι ένας οργανισμός της Ένωσης με αποκεντρωμένη δομή που θα αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου. Της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα προΐσταται ένας Ευρωπαίος Εισαγγελέας και κάθε συμμετέχον μέλος θα εκπροσωπείται από έναν εισαγγελέα. Σύμφωνα με τον κανονισμό οι έρευνες θα διεξάγονται από Εντεταλμένους Ευρωπαίους Εισαγγελείς (ΕΕΕ) εγκατεστημένους σε κάθε κράτος μέλος. Ο αριθμός των ΕΕΕ για τα κράτη μέλη θα καθοριστεί σε εθνικό επίπεδο όμως κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τουλάχιστον έναν ΕΕΕ. Οι ΕΕΕ θα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αλλά θα συνεχίζουν επίσης να ασκούν τα καθήκοντά τους ως εθνικοί εισαγγελείς. Όταν θα ενεργούν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, θα είναι πλήρως ανεξάρτητοι από τα εθνικά εισαγγελικά όργανα.

•  Αρμοδιότητες

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα είναι αρμόδια για την καταζήτηση, τη δίωξη και την παραπομπή ενώπιον της δικαιοσύνης των δραστών αδικημάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Τα εισαγγελικά καθήκοντα θα ασκούνται στο πλαίσιο των δικαστηρίων των κρατών μελών που είναι αρμόδια για τα αδικήματα αυτά.

Η δέσμη των αρμοδιοτήτων και των διαδικασιών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας περιλαμβάνει την προταθείσα οδηγία σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης («οδηγία ΠΟΣ»). Τον Δεκέμβριο του 2016, το ΕΚ και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία επί της πρότασης ΠΟΣ. Συμφώνησαν να συμπεριλάβουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σοβαρές υποθέσεις διασυνοριακής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, καθορίζοντας το κατώτατο όριο στα 10 εκατομμύρια EUR.

Η εισηγήτρια χαιρετίζει το γεγονός ότι το κριτήριο της «ζημίας» μετριάστηκε σημαντικά με εισαχθείσες εξαιρέσεις και δεν εφαρμόζεται πλέον στο άρθρο 3, στοιχεία α), β) και δ) της οδηγίας ΠΟΣ (δαπάνες που δεν σχετίζονται με δημόσιες συμβάσεις· δαπάνες που σχετίζονται με δημόσιες συμβάσεις και εισόδημα που προκύπτει από τους ιδίους πόρους ΦΠΑ). Θεσπίστηκε η δυνατότητα διαβίβασης υποθέσεων από τις εθνικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, υποθέσεις για τις οποίες διαφορετικά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν θα μπορούσε να ασκήσει αρμοδιότητα.

Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διευρύνει το πεδίο των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων από τις εθνικές αρχές και παρέχει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία περισσότερες δυνατότητες να ζητεί συμπληρωματικές πληροφορίες. Η διασυνοριακή διάσταση των σοβαρών αδικημάτων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα μπορούσε, στο μέλλον, να επεκταθεί.

•  Δικαστικός έλεγχος

Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διασφαλίζει ένα πλήρες σύστημα δικαστικού ελέγχου από τα εθνικά δικαστήρια και προβλέπει δυνατότητες άμεσου ελέγχου από το ΔΕΕ (απόφαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να τεθεί στο αρχείο υπόθεση επίδικη βάσει του ενωσιακού δικαίου, διαφορές που αφορούν αποζημίωση για ζημίες που προκλήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, διαφορές που αφορούν ρήτρες διαιτησίας, θέματα προσωπικού και αποφάσεις που επηρεάζουν τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων όπως το δικαίωμα πρόσβασης του κοινού σε έγγραφα).

•  Τα ερευνητικά μέτρα

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα διαθέτει επαρκή ερευνητικά μέτρα προκειμένου να διεξαγάγει τις έρευνές της. Το άρθρο 30 του κανονισμού προβλέπει κατάλογο μέτρων στις περιπτώσεις που το αδίκημα που υπόκειται στην έρευνα τιμωρείται με μέγιστη ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τεσσάρων ετών. Εν προκειμένω, οι συν-νομοθέτες συμφώνησαν για τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν αιτήσεις για ερευνητικά μέτρα βάσει της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης που προβλέπεται στην οδηγία 2014/41/ΕΕ σχετικά με την Ευρωπαϊκή Εντολή Έρευνας σε ποινικές υποθέσεις.

•  Δικονομικές εγγυήσεις

Η προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και των κατηγορουμένων διασφαλίζεται κατά τρόπο πλήρως συμβατό με τα δικαιώματα των υπόπτων και των κατηγορουμένων τα οποία κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Ο κανονισμός προβλέπει δικαιώματα υπεράσπισης για τα άτομα που θεωρούνται ύποπτα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ιδίως το δικαίωμα σε δικαστική συνδρομή, το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση, το δικαίωμα ενημέρωσης και πρόσβασης στη δικογραφία, καθώς και το δικαίωμα προσκόμισης αποδεικτικών στοιχείων και υποβολής αίτησης για τη συλλογή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αποδεικτικών στοιχείων για λογαριασμό του υπόπτου.

•  Eurojust, OLAF και Europol

Ως ένα απαραίτητο εργαλείο για την άσκηση των καθηκόντων της, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα πρέπει ίσως να συνάψει και να διατηρήσει σχέσεις συνεργασίας με υφιστάμενα όργανα και οργανισμούς της Ένωσης όπως η Eurojust, η OLAF και η Europol.

Ειδικότερα, θα πρέπει να καθοριστούν σαφώς οι αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Eurojust προκειμένου να εμπεδωθεί ασφάλεια δικαίου. Προκειμένου να αποφευχθεί επιζήμια επανάληψη και επικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο οργανισμών, πρέπει να οριοθετηθούν και να καθοριστούν σαφώς οι αρμοδιότητες. Ανάλογα με την περίπτωση, και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, οι δύο οργανισμοί μπορούν να συνεργάζονται στενά ανταλλάσσοντας πληροφορίες σχετικά με τις έρευνές τους.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα πρέπει επίσης να καθιερώσει μια στενή σχέση συνεργασίας με την OLAF ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών. Διατάξεις του κανονισμού προνοούν ώστε να αποφεύγονται παράλληλες έρευνες για τα ίδια πραγματικά γεγονότα. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να ζητήσει από την OLAF να παράσχει πληροφορίες, να διευκολύνει τον συντονισμό και να διεξαγάγει διοικητικές έρευνες.

Η σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Europol θα βασίζεται στη στενή συνεργασία και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όταν είναι απαραίτητο για τις έρευνές της, θα πρέπει να μπορεί να λαμβάνει κάθε χρήσιμη πληροφορία που διαθέτει η Europol.

•  Μη συμμετέχουσες χώρες

Η εισηγήτρια χαιρετίζει την απόφαση του Συμβουλίου να συμπεριλάβει στις διατάξεις του άρθρου 59α, σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και των κρατών μελών που δεν συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία, την υποβολή αίτησης προς αυτά προκειμένου να ειδοποιούν την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ως αρμόδια αρχή ώστε να εφαρμόζεται η δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις.

•  Συμπεράσματα

Αν και η εισηγήτρια θα επιθυμούσε έναν πιο φιλόδοξο κανονισμό, θεωρεί ότι οι ανησυχίες του ΕΚ έχουν σε μεγάλο βαθμό κατευναστεί στο κείμενο στη σημερινή του μορφή.

Η εισηγήτρια εκφράζει τη λύπη της επειδή δεν συμμετέχουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ στη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αλλά χαιρετίζει το γεγονός ότι 20 από αυτά συμφώνησαν σε μια γενική προσέγγιση που περιλαμβάνει ιδίως τα ποινικά αδικήματα ΠΟΣ και ειδικότερα τις σοβαρές απάτες περί τον ΦΠΑ. Η εισηγήτρια ενθαρρύνει τα μη συμμετέχοντα κράτη μέλη να ενταχθούν στην ενισχυμένη συνεργασία στο μέλλον.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΑΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Τίτλος	Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Έγγραφα αναφοράς	09941/2017 – C8-0229/2017 – COM(2013)0534 – 2013/0255(APP)
Ημερομηνία διαβούλευσης / αίτησης έγκρισης	17.7.2017
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	LIBE 11.9.2017
Γνωμοδοτικές επιτροπές Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	BUDG 11.9.2017	CONT 11.9.2017	JURI 11.9.2017	PETI 11.9.2017
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει Ημερομηνία της απόφασης	BUDG 27.9.2017	CONT 27.9.2017	JURI 27.9.2017	PETI 27.9.2017
Εισηγητές Ημερομηνία ορισμού	Barbara Matera 10.11.2015
Εισηγητές που αντικαταστάθηκαν	Monica Macovei
Εξέταση στην επιτροπή	29.11.2016	25.9.2017	28.9.2017
Ημερομηνία έγκρισης	28.9.2017
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	40 5 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jan Philipp Albrecht, Heinz K. Becker, Malin Björk, Michał Boni, Caterina Chinnici, Rachida Dati, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Frank Engel, Cornelia Ernst, Tanja Fajon, Laura Ferrara, Lorenzo Fontana, Ana Gomes, Nathalie Griesbeck, Sylvie Guillaume, Monika Hohlmeier, Brice Hortefeux, Sophia in ‘t Veld, Dietmar Köster, Barbara Kudrycka, Cécile Kashetu Kyenge, Marju Lauristin, Juan Fernando López Aguilar, Monica Macovei, Roberta Metsola, Louis Michel, Péter Niedermüller, Soraya Post, Judith Sargentini, Birgit Sippel, Helga Stevens, Traian Ungureanu, Marie-Christine Vergiat, Josef Weidenholzer, Cecilia Wikström
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Marina Albiol Guzmán, Anna Hedh, Lívia Járóka, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Jean Lambert, Gilles Lebreton, Angelika Mlinar, Emil Radev, Christine Revault d’Allonnes Bonnefoy, Jaromír Štětina
Αναπληρωτές (άρθρο 200, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Maurice Ponga, Cristian Dan Preda
Ημερομηνία κατάθεσης	29.9.2017

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

40	+
PPE	Heinz K. Becker, Michał Boni, Rachida Dati, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Frank Engel, Monika Hohlmeier, Brice Hortefeux, Lívia Járóka, Barbara Kudrycka, Roberta Metsola, Maurice Ponga, Cristian Dan Preda, Emil Radev, Traian Ungureanu, Jaromír Štětina
S&D	Caterina Chinnici, Tanja Fajon, Ana Gomes, Sylvie Guillaume, Anna Hedh, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Cécile Kashetu Kyenge, Dietmar Köster, Marju Lauristin, Juan Fernando López Aguilar, Péter Niedermüller, Soraya Post, Christine Revault d'Allonnes Bonnefoy, Birgit Sippel, Josef Weidenholzer
ECR	Monica Macovei
ALDE	Nathalie Griesbeck, Sophia in 't Veld, Louis Michel, Angelika Mlinar, Cecilia Wikström
Verts/ALE	Jan Philipp Albrecht, Jean Lambert, Judith Sargentini
EFDD	Laura Ferrara

5	-
ENF	Lorenzo Fontana, Gilles Lebreton
GUE/NGL	Marina Albiol Guzmán, Malin Björk, Cornelia Ernst

2	0
ECR	Helga Stevens
GUE/NGL	Marie-Christine Vergiat

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+  :  υπέρ

-  :  κατά

0  :  αποχή