VERSLAG over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot toekenning van verdere macrofinanciële bijstand aan Georgië

22.2.2018 - (COM(2017)0559 – C8-0335/2017 – 2017/0242(COD)) - ***I

Commissie internationale handel
Rapporteur: Hannu Takkula

Amendementen

• 001-002 (PDF - 143 KB)
• 001-002 (DOC - 36 KB)

ONTWERPWETGEVINGSRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot toekenning van verdere macrofinanciële bijstand aan Georgië

(COM(2017)0559 – C8-0335/2017 – 2017/0242(COD))

(Gewone wetgevingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–  gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2017)0559),

–  gezien artikel 294, lid 2, en artikel 212, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C8-0335/2017),

–  gezien artikel 294, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

–  gezien de gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement en de Raad die is aangenomen samen met Besluit nr. 778/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 12 augustus 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Georgië[1],

–  gezien artikel 59 van zijn Reglement,

–  gezien het verslag van de Commissie internationale handel en het advies van de Commissie buitenlandse zaken (A8-0028/2018),

1.  stelt onderstaand standpunt in eerste lezing vast;

2.  verzoekt de Commissie om hernieuwde voorlegging aan het Parlement indien zij haar voorstel vervangt, ingrijpend wijzigt of voornemens is het ingrijpend te wijzigen;

3.  verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie alsmede aan de nationale parlementen.

Amendement    1 Voorstel voor een besluit Overweging 13
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(13)  De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de Unie juridisch en materieel verenigbaar is met de voornaamste beginselen, doelstellingen en maatregelen in het kader van de verschillende onderdelen van het extern optreden en met het relevante beleid van de Unie op andere terreinen.	(13)  De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de Unie juridisch en materieel verenigbaar is met de voornaamste beginselen voor het externe optreden als vastgelegd in artikel 21 VEU, met de doelstellingen van de verschillende onderdelen van het externe optreden en andere relevante beleidsdomeinen van de Unie en met de maatregelen die in het kader hiervan zijn genomen.
Amendement    2 Voorstel voor een besluit Overweging 16
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(16)  Een noodzakelijke voorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen – waaronder een parlementair meerpartijenstelsel – en de rechtsstaat eerbiedigt, en eerbiediging van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën in Georgië bevorderen en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt.	(16)  Een noodzakelijke voorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen – waaronder een parlementair meerpartijenstelsel – en de rechtsstaat eerbiedigt, en eerbiediging van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën in Georgië bevorderen en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De macrofinanciële bijstand van de Unie aan Georgië dient tevens maatregelen ter ondersteuning van de tenuitvoerlegging van de associatieovereenkomst, met inbegrip van de diepe en brede vrijhandelsovereenkomst, te omvatten. Om te waarborgen dat deze specifieke doelstellingen op deugdelijke wijze kunnen worden getoetst, moeten ze op een verifieerbare en meetbare manier worden geformuleerd. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt. Indien niet aan de randvoorwaarde wordt voldaan, de doelstellingen niet worden verwezenlijkt of de doelstellingen en beginselen van de associatieovereenkomst in het algemeen worden veronachtzaamd, moet de uitbetaling van de macrofinanciële bijstand van de Unie door de Commissie tijdelijk worden geschorst of worden ingetrokken.

• [1]  PB L 218 van 14.8.2013, blz. 15.

TOELICHTING

Dit is de derde maal sinds 2008 dat de Commissie een macrofinanciële bijstand voorstelt op verzoek van de regering van de Republiek Georgië. De eerste twee operaties bedroegen 46 miljoen EUR elk, de eerste volledig in de vorm van giften en de tweede de helft in de vorm van giften en de helft in de vorm van leningen. Georgië heeft alle relevante in het memorandum van overeenstemming overeengekomen economische beleidsmaatregelen getroffen en in mei 2017 werd de laatste tranche uitgekeerd.

Ditmaal stelt de Commissie 45 miljoen EUR voor (waarvan 35 miljoen EUR in de vorm van leningen en 10 miljoen EUR in de vorm van giften) om het land te helpen een deel van zijn externe financieringsbehoeften voor de periode 2017-2020 te dekken. Georgië heeft nog steeds te kampen met een zwakke externe omgeving, het begrotingstekort is opgelopen, de afgelopen jaren is de lari sterk in waarde gedaald, waardoor de ratio overheidsschuld/bbp is toegenomen. Het financieel stelsel van Georgië blijft gezond en over het geheel goed gekapitaliseerd, in het bijzonder dankzij het zorgvuldige toezicht en de regulering door de centrale bank.

Georgië is in 2009 tot het Oostelijk Partnerschap van de EU toegetreden. Op 1 september 2014 is de diepe en brede vrijhandelsruimte (DCFTA) tussen de Unie en Georgië in werking getreden, waarna de associatieovereenkomst op 1 juli 2016 in werking is getreden. De EU is de belangrijkste handelspartner van Georgië en Georgië blijft zich aanpassen aan de voorschriften van de diepe en brede vrijhandelsruimte, hetgeen op een goede vooruitgang bij de vereiste hervormingen wijst.

Het voorstel van de Commissie sluit nauw aan bij de gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement en de Raad die is aangenomen samen met Besluit nr. 778/2013/EU tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Georgië, waarin de medewetgevers de voornaamste beginselen en overwegingen hebben vastgelegd waarmee rekening moet worden gehouden tijdens de toekenning van macrofinanciële bijstand.

Gezien bovenstaande overwegingen is de rapporteur van mening dat het Europees Parlement moet instemmen met het voorstel van de Commissie om Georgië macrofinanciële bijstand te verstrekken. De rapporteur benadrukt dat de uitkering van elke tranche aan duidelijke voorwaarden verbonden moet zijn en dat de Commissie de naleving van deze voorwaarden gedurende alle operaties van macrofinanciële bijstand moet monitoren.

ADVIES van de Commissie buitenlandse zaken (25.1.2018)

aan de Commissie internationale handel

inzake het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Georgië
(COM(2017)0559 – C8-0335/2017 – 2017/0242(COD))

Rapporteur voor advies: Andrejs Mamikins

BEKNOPTE MOTIVERING

Naar aanleiding van een verzoek van de regering van Georgië heeft de Europese Commissie een nieuw programma voorgesteld voor macrofinanciële bijstand (MFA) aan Georgië ten belope van 45 miljoen EUR, in twee tranches, bestaande uit zowel leningen voor de middellange termijn (35 mln EUR) als giften (10 mln EUR). Het voorgestelde programma vormt een aanvulling op de overeenkomst die in april 2017 tussen Georgië en het IMF is bereikt in het kader van de uitgebreide Fondsfaciliteit (Extended Fund Facility) en waarbij over een periode van drie jaar een bedrag van 285,3 miljoen USD wordt toegekend. De EU verstrekt tevens middelen aan Georgië via het Europees nabuurschapsinstrument (610-746 mln EUR in de periode 2014-2020).

Het voorgestelde programma voor macrofinanciële bijstand wordt het derde van dit type sinds 2008; het eerste programma voorzag in een bedrag van 46 mln EUR aan giften en het tweede in 23 mln EUR aan giften en 23 mln EUR aan leningen. Het tweede MFA-programma liep in mei 2017 af, met de succesvolle uitbetaling van de laatste tranche van de betalingen in het kader van dat programma. Drie andere van de zes landen van het oostelijk nabuurschap – Armenië, Moldavië en Oekraïne – profiteren reeds van MFA-programma's, naast vier niet tot het oostelijk nabuurschap behorende landen.

De macro-economische vooruitzichten voor Georgië blijven precair. Het land kent een matige bbp-groei (2,7 % in 2016, teruglopend van 4,6 % in 2014). Het begrotingstekort blijft aanzienlijk, de nationale munt (de Georgische lari) is sterk in waarde gedaald en de toestand van de betalingsbalans is precair. Georgië blijft zich ook aanpassen aan de vereisten van de diepe en brede vrijhandelsruimte (Deep and Comprehensive Free Trade Area, DCFTA) met de EU, die niet alleen kansen biedt maar ook aanpassingskosten met zich meebrengt.

De conditionaliteit die aan de macrofinanciële bijstand is gekoppeld vervult een nuttige hefboomfunctie bij het aanmoedigen van hervormingen, met name wat democratie en de rechtsstaat betreft. Tot deze hervormingen behoort het streven van de Georgische regering om bijkomende grondwetshervormingen in te voeren. De regering heeft zich ertoe verplicht de grondwet nog verder te wijzigen overeenkomstig de aanbevelingen van de Commissie van Venetië, maar monitoring door de Commissie en de EDEO, als onderdeel van deze bijstand, zou passend zijn.

Aansluitend bij het akkoord tussen de Commissies buitenlandse zaken en internationale handel over nauwe samenwerking in deze procedure en naar aanleiding van de recente ervaring met de gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie, gehecht aan het besluit van 4 juli 2017 betreffende de toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Republiek Moldavië, stelt de Commissie buitenlandse zaken voor:

1.  de randvoorwaarde voor de toekenning van macrofinanciële bijstand te bekrachtigen wat betreft democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten, daar dit de Commissie buitenlandse zaken nauw aan het hart ligt;

2.  te waarborgen dat de Europese Commissie en de EDEO toezicht houden op de naleving van deze randvoorwaarde tijdens de volledige duur van de macrofinanciële bijstand;

3.  het aantal amendementen evenwel te beperken tot twee, betreffende een overweging en een artikel van het besluit, zodat er een snelle overeenkomst tussen het Europees Parlement en de Raad tot stand komt.

AMENDEMENTEN

De Commissie buitenlandse zaken verzoekt de ten principale bevoegde Commissie internationale handel onderstaande amendementen in aanmerking te nemen:

Amendement    1 Ontwerpwetgevingsresolutie Paragraaf 1 bis (nieuw)
Ontwerpwetgevingsresolutie	Amendement
	1 bis.   hecht zijn goedkeuring aan de gemeenschappelijke verklaring van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie die als bijlage bij onderhavige resolutie is gevoegd;
Ter informatie wordt hieronder de tekst van de verklaring toegevoegd:
"Gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie
Het Europees Parlement, de Raad en de Commissie zijn ingenomen met de hervormingsinspanningen in Georgië en nemen kennis van het streven van de regering om de grondwet verder te wijzigen overeenkomstig de aanbevelingen van de Commissie van Venetië. Het Europees Parlement, de Raad en de Commissie benadrukken dat een noodzakelijke randvoorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie is dat het begunstigde land doeltreffende democratische mechanismen, waaronder een parlementair meerpartijenstelsel waar op doeltreffende wijze toezicht op de uitvoerende macht wordt gehouden, een strikte scheiding der machten en een duidelijk onderscheid tussen de politiek en economische belangen, alsmede vrije, onafhankelijke en pluralistische media met transparante media-eigendom, de onafhankelijkheid van het gerechtelijk apparaat en de rechtsstaat eerbiedigt, en dat het eerbiediging van de mensenrechten en de internationale sociale en milieunormen garandeert. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden controleren of tijdens de volledige duur van de macrofinanciële bijstand aan die randvoorwaarde is voldaan, voorzien in een openbare evaluatie van de naleving van de randvoorwaarde, waarbij duidelijk wordt aangegeven welke benchmarks worden gebruikt, en houden in dat verband nauwlettend in het oog of de autoriteiten van Georgië uitvoering geven aan de aanbevelingen van de relevante internationale partners (in het bijzonder de Commissie van Venetië en de OVSE/het ODIHR)."
Motivering
In de wetgevingsresolutie moet naar deze verklaring worden verwezen.
Amendement    2 Voorstel voor een besluit Overweging 16
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(16)  Een noodzakelijke voorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen – waaronder een parlementair meerpartijenstelsel – en de rechtsstaat eerbiedigt, en eerbiediging van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën in Georgië bevorderen en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt.	(16)  Een noodzakelijke randvoorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie is dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen, waaronder een parlementair meerpartijenstelsel waar op doeltreffende wijze toezicht op de uitvoerende macht wordt gehouden, een strikte scheiding der machten en een duidelijk onderscheid tussen de politiek en economische belangen, alsmede vrije, onafhankelijke en pluralistische media met transparante media-eigendom, en de rechtsstaat, die moet worden gesteund door een onafhankelijk gerechtelijk apparaat dat in staat is corruptie doeltreffend te bestrijden en die de eerbiediging van de mensenrechten, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, en de internationale sociale en milieunormen garandeert, volledig eerbiedigt. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën in Georgië bevorderen en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er tijdens de volledige duur van de macrofinanciële bijstand regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt. De Commissie moet een openbare beoordeling van de naleving van de noodzakelijke voorwaarden, waarin duidelijk wordt aangegeven welke benchmarks worden gebruikt.
Amendement    3 Voorstel voor een besluit Artikel 2 – lid 1
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
1.  Een noodzakelijke voorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie is dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen – waaronder een parlementair meerpartijenstelsel – en de rechtsstaat eerbiedigt, en eerbiediging van de mensenrechten garandeert.	1.  Een noodzakelijke randvoorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie is dat Georgië doeltreffende democratische mechanismen, waaronder een parlementair meerpartijenstelsel waar op doeltreffende wijze toezicht op de uitvoerende macht wordt gehouden, een strikte scheiding der machten en een duidelijk onderscheid tussen de politiek en economische belangen, alsmede vrije, onafhankelijke en pluralistische media met transparante media-eigendom, en de rechtsstaat, die wordt gesteund door een onafhankelijk gerechtelijk apparaat dat in staat is corruptie doeltreffend te bestrijden en die de eerbiediging van de mensenrechten, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, en de internationale sociale en milieunormen garandeert, eerbiedigt.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Titel	Verdere macrofinanciële bijstand aan Georgië
Document- en procedurenummers	COM(2017)0559 – C8-0335/2017 – 2017/0242(COD)
Commissie ten principale        Datum bekendmaking	INTA 5.10.2017
Advies uitgebracht door        Datum bekendmaking	AFET 30.11.2017
Rapporteur voor advies        Datum benoeming	Andrejs Mamikins 23.11.2017
Behandeling in de commissie	4.12.2017
Datum goedkeuring	23.1.2018
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	48 3 5
Bij de eindstemming aanwezige leden	Lars Adaktusson, Michèle Alliot-Marie, Francisco Assis, Petras Auštrevičius, Amjad Bashir, Bas Belder, Goffredo Maria Bettini, Victor Boştinaru, Elmar Brok, Klaus Buchner, James Carver, Lorenzo Cesa, Javier Couso Permuy, Arnaud Danjean, Georgios Epitideios, Eugen Freund, Michael Gahler, Iveta Grigule-Pēterse, Sandra Kalniete, Janusz Korwin-Mikke, Andrey Kovatchev, Eduard Kukan, Ilhan Kyuchyuk, Ryszard Antoni Legutko, Sabine Lösing, Andrejs Mamikins, Alex Mayer, David McAllister, Tamás Meszerics, Francisco José Millán Mon, Clare Moody, Javier Nart, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Alojz Peterle, Tonino Picula, Jozo Radoš, Sofia Sakorafa, Alyn Smith, Jaromír Štětina, Dubravka Šuica, László Tőkés, Miguel Urbán Crespo, Ivo Vajgl
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Brando Benifei, Rebecca Harms, Marek Jurek, Jo Leinen, Miroslav Poche, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Traian Ungureanu, Bodil Valero, Marie-Christine Vergiat
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Barbara Kudrycka, Tiemo Wölken

HOOFDELIJKE EINDSTEMMINGIN DE ADVISERENDE COMMISSIE

48	+
ALDE	Petras Auštrevičius, Iveta Grigule-Pēterse, Ilhan Kyuchyuk, Javier Nart, Jozo Radoš, Ivo Vajgl
ECR	Amjad Bashir, Bas Belder, Marek Jurek, Ryszard Antoni Legutko
PPE	Lars Adaktusson, Michèle Alliot-Marie, Elmar Brok, Lorenzo Cesa, Arnaud Danjean, Michael Gahler, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Sandra Kalniete, Andrey Kovatchev, Barbara Kudrycka, Eduard Kukan, David McAllister, Francisco José Millán Mon, Alojz Peterle, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, László Tőkés, Traian Ungureanu, Jaromír Štětina, Dubravka Šuica
S&D	Francisco Assis, Brando Benifei, Goffredo Maria Bettini, Victor Boştinaru, Eugen Freund, Jo Leinen, Andrejs Mamikins, Alex Mayer, Clare Moody, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Tonino Picula, Miroslav Poche, Tiemo Wölken
VERTS/ALE	Klaus Buchner, Rebecca Harms, Tamás Meszerics, Alyn Smith, Bodil Valero

3	-
EFDD	James Carver
NI	Georgios Epitideios, Janusz Korwin-Mikke

5	0
GUE/NGL	Javier Couso Permuy, Sabine Lösing, Sofia Sakorafa, Miguel Urbán Crespo, Marie-Christine Vergiat

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

PROCEDURE VAN DE BEVOEGDE COMMISSIE

Titel	Verdere macrofinanciële bijstand aan Georgië
Document- en procedurenummers	COM(2017)0559 – C8-0335/2017 – 2017/0242(COD)
Datum indiening bij EP	29.9.2017
Commissie ten principale        Datum bekendmaking	INTA 5.10.2017
Medeadviserende commissies        Datum bekendmaking	AFET 30.11.2017
Rapporteurs        Datum benoeming	Hannu Takkula 11.10.2017
Behandeling in de commissie	22.11.2017	19.2.2018
Datum goedkeuring	20.2.2018
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	30 3 2
Bij de eindstemming aanwezige leden	William (The Earl of) Dartmouth, Laima Liucija Andrikienė, David Campbell Bannerman, Daniel Caspary, Salvatore Cicu, Santiago Fisas Ayxelà, Christofer Fjellner, Karoline Graswander-Hainz, Heidi Hautala, Nadja Hirsch, Patricia Lalonde, Bernd Lange, David Martin, Anne-Marie Mineur, Sorin Moisă, Alessia Maria Mosca, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Viviane Reding, Marietje Schaake, Helmut Scholz, Joachim Schuster, Joachim Starbatty, Adam Szejnfeld, Hannu Takkula, Iuliu Winkler, Jan Zahradil
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Bendt Bendtsen, Klaus Buchner, Nicola Danti, Agnes Jongerius, Sajjad Karim, Paul Rübig, Jarosław Wałęsa
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Mario Borghezio, Jacques Colombier
Datum indiening	22.2.2018

HOOFDELIJKE EINDSTEMMINGIN DE BEVOEGDE COMMISSIE

30	+
ALDE	Nadja Hirsch, Patricia Lalonde, Marietje Schaake, Hannu Takkula
ECR	David Campbell Bannerman, Sajjad Karim, Joachim Starbatty, Jan Zahradil
PPE	Laima Liucija Andrikienė, Bendt Bendtsen, Daniel Caspary, Salvatore Cicu, Santiago Fisas Ayxelà, Christofer Fjellner, Sorin Moisă, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Viviane Reding, Paul Rübig, Adam Szejnfeld, Jarosław Wałęsa, Iuliu Winkler
S&D	Nicola Danti, Karoline Graswander-Hainz, Agnes Jongerius, Bernd Lange, David Martin, Alessia Maria Mosca, Joachim Schuster
Verts/ALE	Klaus Buchner, Heidi Hautala

3	-
EFDD	William (The Earl of) Dartmouth
ENF	Mario Borghezio, Jacques Colombier

2	0
GUE/NGL	Anne-Marie Mineur, Helmut Scholz

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding