AANBEVELING betreffende het ontwerp van besluit van de Raad tot wijziging van Beschikking 2003/76/EG tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal

23.2.2018 - (14532/2017 – C8-0444/2017 – 2017/0213(APP)) - ***

Begrotingscommissie
Rapporteur: Jean Arthuis

ONTWERPWETGEVINGSRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over het ontwerp van besluit van de Raad tot wijziging van Beschikking 2003/76/EG tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal

(14532/17 – C8-0444/2017 – 2017/0213(APP))

(Bijzondere wetgevingsprocedure – goedkeuring)

Het Europees Parlement,

–  gezien het ontwerp van besluit van de Raad (14532/2017),

–  gezien het verzoek om goedkeuring dat de Raad heeft ingediend overeenkomstig de eerste alinea van artikel 2 van Protocol nr. 37 betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (C8-0444/2017),

–  gezien artikel 99, leden 1 en 4, van zijn Reglement,

–  gezien de aanbeveling van de Commissie begrotingscontrole (A8-0034/2018),

1.  hecht zijn goedkeuring aan het ontwerp van besluit van de Raad;

2.  verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie alsmede aan de nationale parlementen.

TOELICHTING

Het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal (FOKS), dat is opgezet na het aflopen van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) is bedoeld voor de financiering van onderzoeksactiviteiten in deze sectoren, waarbij 72,8 % van de financiering bestemd is voor staal en 27,2 % voor kolen[1]. Deze activiteiten worden gefinancierd dankzij door de Commissie beheerde beleggingen met een laag risico. Gezien het door de Europese Centrale Bank gevoerde monetair beleid zijn deze beleggingen aanzienlijk in waarde gedaald. Het verwachte budget van het FOKS-onderzoeksprogramma voor 2018 bedraagt ongeveer 27 miljoen euro, dat wil zeggen 19 miljoen euro minder dan het budget voor 2017. Volgens de ramingen van de Commissie zal dit bedrag nog verder dalen zodat de begroting in 2019 tussen de 14 en 18 miljoen euro zal bedragen.

Het door de Commissie ingediende voorstel voor een besluit[2] beoogt het gebruik toe te staan van alle vastleggingen die sinds 2003 in het kader van het FOKS-onderzoeksprogramma zijn geannuleerd. De Commissie schat de mogelijke opbrengst van een dergelijk hergebruik op 40,3 miljoen euro. Indien het voorstel wordt goedgekeurd kan de Commissie het budget van het FOKS voor 2018 aanvullen tot 40 miljoen euro en de resterende kredieten gebruiken voor het budget van 2019.

De Raad[3] heeft zich aangesloten bij het Commissievoorstel, behalve wat betreft de datum waarop de vrijmakingen ter beschikking zouden worden gesteld. Het gaat hier om een punt van technische aard, aangezien de Raad van mening is dat de middelen kunnen worden teruggevorderd vanaf het moment van beëindiging van het EGKS-verdrag, dwz 24 juli 2002. De Commissie is daarentegen van mening dat de middelen beschikbaar zijn gesteld op de datum van bekendmaking van de verordening, i.e. 6 februari 2003.

Gevolgen voor de begroting

Het betreft een overgangsmaatregel Het voorstel is slechts bedoeld om de gederfde winsten voor de jaren 2018 tot 2020 aan te vullen en voldoende financiering voor deze sectoren te waarborgen. Deze maatregel zal bovendien geen enkel begrotingseffect hebben, aangezien het fonds buiten de begroting van de Europese Unie valt en de aanvankelijke kapitalisatie van het fonds ongewijzigd blijft.

Hoewel de financiering tot 2020 verzekerd lijkt, dient de Commissie wel de middelen vinden om ook na deze datum beschikbare kredieten voor deze sectoren te garanderen, zonder de budgettaire speelruimte van het huidige en toekomstige meerjarig financieel kader onder druk te zetten.

Verenigbaarheid met het Financieel Reglement

Sinds 2003 worden de bepalingen van artikel 4, lid 5, als lex specialis toegepast ten aanzien van het Financieel Reglement en wijken hier derhalve van af. Volgens de huidige praktijk vloeien vrijmakingen evenals terugbetalingen van bedragen die onverschuldigd werden betaald terug in de activa van de EGKS en worden deze niet beschikbaar gesteld noch automatisch overgedragen aan de algemene begroting van het FOKS-onderzoeksprogramma.

Als gevolg van het voorstel tot wijziging van artikel 4, lid 4, worden de regels van het Financieel Reglement betreffende de terugbetaling van bedragen die onverschuldigd werden betaald, van toepassing. Voorts is de wijziging van artikel 4, lid 5, in overeenstemming met het politieke akkoord dat recentelijk is bereikt over de herziening van het Financieel Reglement (artikel 14, lid 4, van het toekomstig Financieel Reglement), aangezien de vrijmakingen opnieuw beschikbaar worden voor diezelfde programma's. Na de herziening zal het Besluit 2003/76/EG van de Raad dus in overeenstemming zijn met het Financieel Reglement. Dit zal de positie van het FOKS binnen het "begrotingsuniversum" vereenvoudigen en verduidelijken.

Doelstellingen voor de vermindering van broeikasgasemissies

Het FOKS is bedoeld om het onderzoek in de kolen- en staalsectoren te stimuleren, om ervoor te zorgen dat zij innoveren en om het concurrentievermogen ervan te waarborgen. De projecten omvatten de productieprocessen, het gebruik en hergebruik van grondstoffen, de veiligheid op het werk, maar ook de bescherming van het milieu en de vermindering van de uitstoot van koolstofdioxide (CO₂) als gevolg van het gebruik van kolen en de productie van staal.

Wat dit laatste punt betreft heeft de Europese Unie zich ertoe verplicht haar broeikasgasemissies voor 2030 met 40 % terug te dringen (ten opzichte van 1990) en de Overeenkomst van Parijs van de CoP 21 te eerbiedigen. Nog recenter hebben meerdere banken en grote verzekeringsmaatschappijen op de One Planet Summit aangekondigd dat zij hun investeringen in fossiele brandstoffen en met name kolen willen verminderen en, uiteindelijk, beëindigen.

In dit verband is het belangrijk enkele projecten te noemen die illustreren dat de medefinancieringen van het FOKS een positieve bijdrage aan het milieu leveren:

  ULCOS (staal) : het betreft het grootste onderzoeksproject dat de mondiale staalindustrie ooit heeft opgezet. Het project brengt 48 universiteiten, onderzoeksinstituten en industriële partners samen die innovatief onderzoek verrichten om de CO₂-uitstoot van de staalindustrie drastisch te verminderen. Er zijn diverse concepten uit voortgekomen, bijvoorbeeld de recycling van hoogovengas. Deze technologie maakt het mogelijk CO₂ te elimineren en koolstofmonoxide (CO) rechtstreeks in de hoogoven te recyclen, waarmee de huidige uitstoot van hoogovens met meer dan helft zou kunnen worden verminderd. Momenteel is HISARNA het meest in het oog springende onderdeel van ULCOS;

  PROMS en EAF-PROMS (staal) : Deze twee projecten hebben onderzoekers in staat gesteld om een zeer sterke staalsoort te ontwikkelen die tegelijkertijd zeer buigzaam is. Deze legeringen zijn in het bijzonder interessant voor autofabrikanten aangezien zij hiermee het gewicht van auto's kunnen verminderen (door dunnere platen te gebruiken) en zij aldus het verbruik en de CO₂-uitstoot van auto's kunnen beperken, terwijl de legeringen sterk genoeg zijn om de veiligheid van passagiers te waarborgen.

  COALBYPRO (kolen) : kolenas bevat verontreinigende stoffen die, wanneer zij niet op een schone manier worden beheerd, het milieu kunnen vervuilen. Dit project is gericht op het hergebruik van kolenas als materiaal voor het opvangen en opslaan van CO₂ door middel van de minerale carbonatie van kolenas. De mogelijkheid om CO₂ op te vangen in zeolieten zal eveneens worden onderzocht. Het uiteindelijke doel is een milieuvriendelijk beheer van de mijnen na de sluiting ervan;

  MERCURYCAP (kolen) : dit project heeft het mogelijk gemaakt twee nieuwe oplossingen te vinden voor het opvangen van kwik-emissies van kolencentrales: de ontwikkeling van veelbelovende absorptiemiddelen en van materialen die als oxidatiekatalysatoren fungeren. De onderzoeken hebben aanzienlijke resultaten opgeleverd: meerdere absorptiemiddelen en materialen blijken een goed vermogen te bezitten om kwik op te vangen.

Grote toekomstige projecten voor een schone en concurrerende Europese staalsector

Met inachtneming van het verslag-Lamy (LAB-FAB-APP)[4] en het voorstel voor een "staalmissie" schaart het Parlement zich volledig achter de doelstelling om een schone en concurrerende Europese staalsector te bevorderen. Er is evenwel een kwaliteitssprong nodig om in 2025 een concreet project op te kunnen zetten om zonder CO₂-uitstoot staal te procureren. In dit verband is het noodzakelijk om alle actoren van de sector te mobiliseren en het Parlement zal erop toe zien dat voor dit initiatief een aanzienlijk bedrag wordt gereserveerd in het kader van het nieuwe het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (PC9). Met het oog hierop zou een groot pan-Europees publiek-privaat partnerschap het mogelijk maken om staalproductietechnieken te ontwikkelen waarbij CO₂-emissies worden voorkomen (vgl. elektriciteit en waterstof) of drastisch worden verminderd (integratie van processen, bio-industriële technieken, recycling, valorisatie, het afvangen en opslaan van CO₂).

Conclusie

De herziening van Besluit 2003/76/EG van de Raad, die geen gevolgen voor de begroting heeft, zou het niet alleen mogelijk maken om het FOKS in overeenstemming te brengen met het Financieel Reglement, maar ook om de middelen te vinden die nodig zijn voor de financiering van innovatieve projecten. Gemiddeld wijst het fonds 55 miljard euro per jaar toe aan onderzoeksprojecten. Zonder de terbeschikkingstelling van deze bedragen zou mogelijk slechts de helft van deze projecten kunnen worden gefinancierd.

Het FOKS heeft vele doelstellingen en waarborgt het concurrentievermogen van de desbetreffende sectoren door middel van innovatie, het handhaaft de werkgelegenheid in geografische gebieden die het vaak moeilijk hebben, en het draagt bij aan het terugdringen van de uitstoot van CO₂ en andere verontreinigende stoffen die door deze industrieën geproduceerd worden.

Gezien de gunstige resultaten die met door het FOKS medegefinancierde projecten worden bereikt, is het zeer wenselijk om dit fonds van doorlopende financiering te voorzien. Het Parlement is bereid om deel te nemen aan een strategische bespiegeling over de vraag hoe deze doorlopende financiering moet worden gewaarborgd en om, in voorkomend geval, bij te dragen tot een actiever beheer van het EGKS-fonds, waarbij een deel van deze middelen kunnen worden gebruikt om grote projecten op te zetten teneinde een schone en concurrerende Europese staalsector te verwezenlijken.

• [1]  Artikel 3, lid 2, van het besluit van de Raad van 1 februari 2003 tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS-Verdrag) en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal, inzonderheid (2003)76/CE)
• [2]  COM(2017) 452 final van 25/08/2017 Voorstel voor een besluit van de Raad tot wijziging van Beschikking 2003/76/EG van de Raad tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal.
• [3]  [Te verifiëren] Raad 13451/17 van 19/10/2017 Voorstel voor een besluit van de Raad tot wijziging van Beschikking 2003/76/EG van de Raad tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal.
• [4]  http://ec.europa.eu/research/evaluations/pdf/archive/other_reports_studies_and_documents/hlg_2017_report.pdf

PROCEDURE VAN DE BEVOEGDE COMMISSIE

Titel	Vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal
Document- en procedurenummers	14532/2017 – C8-0444/2017 – COM(2017)0452 – 2017/0213(APP)
Datum raadpleging / verzoek om goedkeuring	13.12.2017
Bevoegde commissie        Datum bekendmaking	BUDG 14.12.2017
Adviserende commissies        Datum bekendmaking	ITRE 14.12.2017
Geen advies        Datum besluit	ITRE 23.1.2018
Rapporteurs        Datum benoeming	Jean Arthuis 14.9.2017
Datum goedkeuring	22.2.2018
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	28 2 2
Bij de eindstemming aanwezige leden	Nedzhmi Ali, Lefteris Christoforou, Gérard Deprez, Manuel dos Santos, André Elissen, José Manuel Fernandes, Eider Gardiazabal Rubial, Jens Geier, Esteban González Pons, John Howarth, Zbigniew Kuźmiuk, Vladimír Maňka, Siegfried Mureşan, Jan Olbrycht, Urmas Paet, Paul Rübig, Petri Sarvamaa, Jordi Solé, Patricija Šulin, Eleftherios Synadinos, Indrek Tarand, Isabelle Thomas, Inese Vaidere, Daniele Viotti, Tiemo Wölken, Marco Zanni
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Xabier Benito Ziluaga, Jean-Paul Denanot, Ivana Maletić, Andrey Novakov, Pavel Poc, Tomáš Zdechovský
Datum indiening	23.2.2018

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE BEVOEGDE COMMISSIE

28	+
ALDE	Nedzhmi Ali, Gérard Deprez, Urmas Paet
ECR	Zbigniew Kuźmiuk
NI	Eleftherios Synadinos
PPE	Lefteris Christoforou, José Manuel Fernandes, Esteban González Pons, Ivana Maletić, Siegfried Mureşan, Andrey Novakov, Jan Olbrycht, Paul Rübig, Petri Sarvamaa, Inese Vaidere, Tomáš Zdechovský, Patricija Šulin
S&D	Jean-Paul Denanot, Eider Gardiazabal Rubial, Jens Geier, John Howarth, Vladimír Maňka, Pavel Poc, Isabelle Thomas, Daniele Viotti, Tiemo Wölken, Manuel dos Santos
Verts/ALE	Indrek Tarand

2	-
ENF	André Elissen
Verts/ALE	Jordi Solé

2	0
ENF	Marco Zanni
GUE/NGL	Xabier Benito Ziluaga

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding