VERSLAG over het voorstel voor een verordening van de Raad tot vaststelling van een programma voor onderzoek en opleiding van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (2019-2020) ter aanvulling van het "Horizon 2020"-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie

12.7.2018 - (COM(2017)0698 – C8-0009/2018 – 2017/0312(NLE)) - *

Commissie industrie, onderzoek en energie
Rapporteur: Rebecca Harms

ONTWERPWETGEVINGSRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over het voorstel voor een verordening van de Raad tot vaststelling van een programma voor onderzoek en opleiding van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (2019-2020) ter aanvulling van het "Horizon 2020"-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie

(COM(2017)0698 – C8-0009/2018 – 2017/0312(NLE))

(Raadpleging)

Het Europees Parlement,

–  gezien het voorstel van de Commissie aan de Raad (COM(2017)0698),

–  gezien artikel 7 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, op grond waarvan het Parlement door de Raad is geraadpleegd (C8-0009/2018),

–  gezien artikel 78 quater van zijn Reglement,

–  gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie (A8-0258/2018),

1.  hecht zijn goedkeuring aan het Commissievoorstel, als geamendeerd door het Parlement;

2.  verzoekt de Commissie haar voorstel krachtens artikel 293, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie dienovereenkomstig te wijzigen;

3.  verzoekt de Raad, wanneer deze voornemens is af te wijken van de door het Parlement goedgekeurde tekst, het Parlement hiervan op de hoogte te stellen;

4.  wenst opnieuw te worden geraadpleegd ingeval de Raad voornemens is ingrijpende wijzigingen aan te brengen in het voorstel van de Commissie;

5.  verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

Amendement    1 Voorstel voor een verordening Overweging 4
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(4)  Om de continuïteit van het nucleair onderzoek op gemeenschapsniveau te waarborgen, moet het programma voor onderzoek en opleiding van de Gemeenschap voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 31 december 2020 ("het Euratom-programma") worden vastgesteld. Het Euratom-programma moet dezelfde doelstellingen hebben als het programma 2014-2018, dezelfde activiteiten ondersteunen en gebruikmaken van dezelfde uitvoeringswijze, die efficiënt en passend is gebleken om de doelstellingen van het programma te verwezenlijken.	(4)  Om de continuïteit van het nucleair onderzoek op gemeenschapsniveau te waarborgen en de doelstellingen op dit gebied te verwezenlijken, moet het programma voor onderzoek en opleiding van de Gemeenschap voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 31 december 2020 ("het Euratom-programma") worden vastgesteld. Het Euratom-programma moet dezelfde doelstellingen hebben als het programma 2014-2018, dezelfde activiteiten ondersteunen en gebruikmaken van dezelfde uitvoeringswijze, die efficiënt en passend is gebleken om de doelstellingen van het programma te verwezenlijken.
Amendement    2 Voorstel voor een verordening Overweging 6
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(6)  Niettegenstaande de potentiële impact van kernenergie op de energievoorziening en de economische ontwikkeling, kunnen ernstige nucleaire incidenten een gevaar voor de menselijke gezondheid inhouden. Daarom moet in het Euratom-programma zoveel mogelijk aandacht worden besteed aan nucleaire veiligheid en, waar nodig, beveiligingsaspecten waar het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (Joint Research Centre, "JRC") zich mee bezighoudt.	(6)  Niettegenstaande de potentiële impact van kernenergie op de energievoorziening en de economische ontwikkeling, kunnen ernstige nucleaire incidenten op de middellange en lange termijn een gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu inhouden. Daarom moet in het Euratom-programma zoveel mogelijk aandacht worden besteed aan nucleaire veiligheid en, waar nodig, beveiligingsaspecten waar het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (Joint Research Centre, "JRC") zich mee bezighoudt.
Amendement    3 Voorstel voor een verordening Overweging 7
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(7)  Het Europees strategisch plan voor energietechnologie (het "SET-plan"), dat is vervat in de conclusies van de bijeenkomst van de Raad van 28 februari 2008 in Brussel, versnelt de ontwikkeling van een breed gamma aan koolstofarme technologieën. De Europese Raad is tijdens zijn bijeenkomst van 4 februari 2011 overeengekomen dat de Unie en haar lidstaten investeringen in hernieuwbare energiebronnen en veilige en duurzame koolstofarme technologieën zullen stimuleren, en zich zullen concentreren op het uitvoeren van de technologieprioriteiten volgens het SET-plan. Het staat iedere lidstaat vrij te kiezen welke soorten technologie hij zal steunen.	(7)  Het Europees strategisch plan voor energietechnologie (het "SET-plan"), dat is vervat in de conclusies van de bijeenkomst van de Raad van 28 februari 2008 in Brussel, versnelt het innovatieproces op het gebied van Europese geavanceerde koolstofarme technologieën. De Europese Raad is tijdens zijn bijeenkomst van 4 februari 2011 overeengekomen dat de Unie en haar lidstaten investeringen in hernieuwbare energiebronnen en veilige en duurzame koolstofarme technologieën, met inbegrip van nucleaire energie, zullen stimuleren, en zich zullen concentreren op het uitvoeren van de technologieprioriteiten volgens het SET-plan. Actie 10 (nucleair) van het SET-plan heeft tot doel het handhaven van een hoog veiligheidsniveau van kernreactoren en de daarmee verbonden splijtstofkringlopen gedurende de exploitatie en ontmanteling, terwijl de efficiëntie ervan wordt verbeterd. Het staat iedere lidstaat vrij te kiezen welke soorten technologie hij zal steunen.
Amendement    4 Voorstel voor een verordening Overweging 8
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(8)  Aangezien alle lidstaten over kerninstallaties beschikken of gebruikmaken van radioactief materiaal, met name voor medische doeleinden, erkent de Raad in de conclusies van zijn bijeenkomst in Brussel van 1 en 2 december 2008 dat er een permanente behoefte bestaat aan competenties op nucleair gebied en dat er derhalve onderzoeksgerelateerde onderwijs- en opleidingsactiviteiten nodig zijn die door de Gemeenschap worden gecoördineerd.	(8)  Aangezien alle lidstaten over kerninstallaties beschikken of gebruikmaken van radioactief materiaal, met name voor medische doeleinden, erkent de Raad in de conclusies van zijn bijeenkomst in Brussel van 1 en 2 december 2008 dat er een permanente behoefte bestaat aan competenties op nucleair gebied en dat er derhalve onderwijs- en opleidingsactiviteiten nodig zijn op alle niveaus alsook degelijke coördinatie met onderzoeksprojecten op Europees niveau.
Amendement    5 Voorstel voor een verordening Overweging 9
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(9)  Terwijl iedere lidstaat zelf moet bepalen of hij al dan niet gebruikmaakt van kernenergie, staat tevens vast dat kernenergie in de diverse lidstaten uiteenlopende rollen vervult.	(9)  Terwijl iedere lidstaat zelf moet bepalen of hij al dan niet gebruikmaakt van kernenergie, staat tevens vast dat nucleair onderzoek in alle lidstaten een belangrijke rol vervult, vooral op het gebied van de menselijke gezondheid.
Amendement    6 Voorstel voor een verordening Overweging 11
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(11)  Om te waarborgen dat fusie uitgroeit tot een geloofwaardige optie voor commerciële energieproductie is het in de eerste plaats noodzakelijk de bouw van ITER op succesvolle wijze en tijdig te voltooien en de reactor in werking te stellen. Daarna moet een ambitieuze maar realistische routekaart voor de elektriciteitsproductie in 2050 worden opgesteld. Om deze doelstellingen te kunnen verwezenlijken, moet het Europese fusieprogramma gericht zijn op een gezamenlijk programma van activiteiten voor de uitvoering van deze routekaart. Er moet worden gezorgd voor continuïteit van de steun van de Gemeenschap, zodat de verwezenlijkingen van lopende onderzoeksactiviteiten inzake fusie veilig zijn, en de inzet van en de samenwerking tussen de belanghebbenden bij de fusie op langere termijn behouden blijven. Er moet allereerst meer nadruk worden gelegd op de activiteiten die ITER ondersteunen, maar ook op de ontwikkelingen in de richting van de demonstratiereactor, met een grotere betrokkenheid van de particuliere sector, waar passend. De beoogde rationalisatie en heroriëntering mogen echter niet ten koste gaan van de toonaangevende rol die Europa thans speelt op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek naar fusie.	(11)  Om te waarborgen dat fusie uitgroeit tot een geloofwaardige optie voor commerciële energieproductie is het in de eerste plaats noodzakelijk de bouw van ITER op succesvolle wijze en tijdig te voltooien en de reactor in werking te stellen, en het Euratom-programma kan een aanzienlijke bijdrage leveren. Daarna moet een ambitieuze maar realistische routekaart voor de elektriciteitsproductie in 2050 worden opgesteld. Om deze doelstellingen te kunnen verwezenlijken, moet het Europese fusieprogramma gericht zijn op een gezamenlijk programma van activiteiten voor de uitvoering van deze routekaart. Er moet worden gezorgd voor continuïteit van de steun op lange termijn van de Gemeenschap, zodat de verwezenlijkingen van lopende onderzoeksactiviteiten inzake fusie veilig zijn, en de inzet van en de samenwerking tussen de belanghebbenden bij de fusie op langere termijn behouden blijven. Er moet allereerst meer nadruk worden gelegd op de activiteiten die ITER ondersteunen, maar ook op de ontwikkelingen in de richting van de demonstratiereactor, met een grotere betrokkenheid van de particuliere sector, waar passend. De beoogde rationalisatie en heroriëntering mogen echter niet ten koste gaan van de toonaangevende rol die Europa thans speelt op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek naar fusie.
Amendement    7 Voorstel voor een verordening Overweging 12
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(12)  Het JRC moet verder onafhankelijke klantgestuurde wetenschappelijke en technologische ondersteuning verlenen voor de formulering, ontwikkeling, uitvoering en monitoring van het beleid van de Gemeenschap, met name op het gebied van nucleaire veiligheid en onderzoek en opleiding inzake beveiliging. Teneinde de personele middelen optimaal te benutten en doublures op het gebied van onderzoek in de Unie te voorkomen, moet elke nieuwe activiteit die door het JRC wordt uitgevoerd, worden geanalyseerd om de consistentie ervan met de reeds bestaande activiteiten in de lidstaten te toetsen. De beveiligingsaspecten van het Horizon 2020-kaderprogramma moeten beperkt blijven tot de eigen acties van het JRC.	(12)  Het JRC moet verder onafhankelijke klantgestuurde wetenschappelijke en technologische ondersteuning verlenen voor de formulering, ontwikkeling, uitvoering en monitoring van het beleid van de Gemeenschap, met name op het gebied van onderzoek en opleiding inzake nucleaire veiligheid, beveiliging, veiligheidscontroles en non-proliferatie. Teneinde de personele middelen optimaal te benutten en doublures op het gebied van onderzoek in de Unie te voorkomen, moet elke nieuwe activiteit die door het JRC wordt uitgevoerd, worden geanalyseerd om de consistentie ervan met de reeds bestaande activiteiten in de lidstaten te toetsen. De beveiligingsaspecten van het Horizon 2020-kaderprogramma moeten beperkt blijven tot de eigen acties van het JRC.
Amendement    8 Voorstel voor een verordening Overweging 14
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(14)  In het belang van alle lidstaten moet de Unie een kader ontwikkelen ter ondersteuning van gemeenschappelijk baanbrekend onderzoek, het creëren en behouden van kennis over kernsplijtingstechnologieën, met bijzondere aandacht voor veiligheid, beveiliging, stralingsbescherming en non-proliferatie. Daartoe moet men kunnen beschikken over onafhankelijke wetenschappelijke gegevens, waartoe het JRC een belangrijke bijdrage kan leveren. Dit is erkend in de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 6 oktober 2010, getiteld "Europa 2020 - kerninitiatief Innovatie-Unie", waarin de Commissie uiting gaf aan haar voornemen om meer belang te hechten aan wetenschappelijke onderbouwing van de beleidsvorming door het JRC. Het JRC stelt voor deze uitdaging te beantwoorden door zijn onderzoek op het gebied van nucleaire veiligheid en beveiliging toe te spitsen op de beleidsprioriteiten van de Unie.	(14)  In het belang van alle lidstaten moet de Unie een kader ontwikkelen ter ondersteuning van gemeenschappelijk baanbrekend onderzoek, het creëren en behouden van kennis over kernsplijtingstechnologieën, met bijzondere aandacht voor veiligheid, beveiliging, de verwerking van kernafval, stralingsbescherming en non-proliferatie. Daartoe moet men kunnen beschikken over onafhankelijke wetenschappelijke gegevens, waartoe het JRC een belangrijke bijdrage kan leveren. Dit is erkend in de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 6 oktober 2010, getiteld "Europa 2020 - kerninitiatief Innovatie-Unie", waarin de Commissie uiting gaf aan haar voornemen om meer belang te hechten aan wetenschappelijke onderbouwing van de beleidsvorming door het JRC. Het JRC stelt voor deze uitdaging te beantwoorden door zijn onderzoek op het gebied van nucleaire veiligheid en beveiliging toe te spitsen op de beleidsprioriteiten van de Unie.
Amendement    9 Voorstel voor een verordening Overweging 15
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(15)  Teneinde de relatie tussen de wetenschap en de samenleving te verdiepen en het vertrouwen van het publiek in de wetenschap te versterken, moet het Euratom-programma er mede voor zorgen dat de burgers en het maatschappelijk middenveld over de nodige informatie beschikken en belangstelling tonen voor onderzoeks- en innovatievraagstukken door het wetenschappelijk onderwijs te bevorderen, de toegang tot wetenschappelijke kennis te vergemakkelijken, te voorzien in verantwoorde agenda's voor onderzoek en innovatie die rekening houden met de zorgpunten en de verwachtingen van de burgers en het maatschappelijk middenveld, en de deelname van de burgers en het maatschappelijk middenveld aan de activiteiten uit hoofde van het Euratom-programma te vergemakkelijken.	(15)  Teneinde de relatie tussen de wetenschap en de samenleving te verdiepen en het vertrouwen van het publiek in de wetenschap te versterken, moet het Euratom-programma zorgen voor een betere informatieverstrekking opdat de burgers en het maatschappelijk middenveld over de nodige informatie beschikken en belangstelling tonen voor onderzoeks- en innovatievraagstukken door het wetenschappelijk onderwijs te bevorderen, de toegang tot wetenschappelijke kennis te vergemakkelijken, te voorzien in verantwoorde agenda's voor onderzoek en innovatie die rekening houden met de zorgpunten en de verwachtingen van de burgers en het maatschappelijk middenveld, en de deelname van de burgers en het maatschappelijk middenveld aan de activiteiten uit hoofde van het Euratom-programma te vergemakkelijken.
Amendement    10 Voorstel voor een verordening Overweging 17
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(17)  In de resultaten van de debatten tijdens het symposium over de voordelen en beperkingen van onderzoek naar kernsplijting voor een koolstofarme economie, dat werd voorbereid door middel van een interdisciplinaire studie waarbij onder meer deskundigen op het gebied van energie, economie en sociale wetenschappen waren betrokken, en dat gezamenlijk door de Commissie en het Europees Economisch en Sociaal Comité werd georganiseerd in Brussel op 26 en 27 februari 2013, werd erkend dat het onderzoek inzake kernenergie op Europees niveau moet worden voortgezet.	(17)  In de resultaten van de debatten tijdens het symposium over de voordelen en beperkingen van onderzoek naar kernsplijting voor een koolstofarme economie, dat werd voorbereid door middel van een interdisciplinaire studie waarbij onder meer deskundigen op het gebied van energie, economie en sociale wetenschappen waren betrokken, en dat gezamenlijk door de Commissie en het Europees Economisch en Sociaal Comité werd georganiseerd in Brussel op 26 en 27 februari 2013, werd erkend dat het onderzoek inzake kernenergie, met inbegrip van kernsplijtingsonderzoek, op Europees niveau moet worden voortgezet.
Amendement    11 Voorstel voor een verordening Overweging 18
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(18)  Het Euratom-programma moet er mede voor zorgen dat een onderzoekloopbaan in de Unie aantrekkelijker wordt. Er moet voldoende rekening worden gehouden met het Europees Handvest voor Onderzoekers en de Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers17, alsook met andere relevante referentiekaders zoals vastgesteld in het kader van de Europese onderzoeksruimte, met inachtneming van het vrijwillige karakter ervan.	(18)  Het Euratom-programma moet er mede voor zorgen dat een onderzoekloopbaan in de Unie aantrekkelijker wordt en dat jongeren worden aangemoedigd om deel te nemen aan onderzoek op dit gebied. Er moet voldoende rekening worden gehouden met het Europees Handvest voor Onderzoekers en de Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers17, alsook met andere relevante referentiekaders zoals vastgesteld in het kader van de Europese onderzoeksruimte, met inachtneming van het vrijwillige karakter ervan.
_________________	_________________
17Aanbeveling van de Commissie van 11 maart 2005 betreffende het Europese Handvest voor Onderzoekers en betreffende een Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers (PB L 75 van 22.3.2005, blz. 67).	17Aanbeveling van de Commissie van 11 maart 2005 betreffende het Europese Handvest voor Onderzoekers en betreffende een Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers (PB L 75 van 22.3.2005, blz. 67).
Amendement    12 Voorstel voor een verordening Overweging 19
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(19)  De activiteiten in het kader van het Euratom-programma moeten de gelijkheid van vrouwen en mannen op onderzoeks- en innovatiegebied bevorderen door met name de onderliggende oorzaken van het gebrek aan evenwicht tussen vrouwen en mannen aan te pakken, het volledige potentieel van zowel vrouwelijke als mannelijke onderzoekers te benutten en de genderdimensie in de inhoud van de projecten te integreren teneinde de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren en innovatie te stimuleren. De activiteiten moeten tevens gericht zijn op de uitvoering van de beginselen inzake de gelijkheid van mannen en vrouwen als bedoeld in de artikelen 2 en 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).	(19)  De activiteiten in het kader van het Euratom-programma moeten voldoen aan de beginselen inzake gelijkheid van vrouwen en mannen op onderzoeks- en innovatiegebied door met name de onderliggende oorzaken van het gebrek aan evenwicht tussen vrouwen en mannen aan te pakken, het volledige potentieel van zowel vrouwelijke als mannelijke onderzoekers te benutten en hun toegang tot onderzoeksprogramma's te verbeteren teneinde de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren en innovatie te stimuleren. De activiteiten moeten tevens gericht zijn op de uitvoering van de beginselen inzake de gelijkheid van mannen en vrouwen als bedoeld in de artikelen 2 en 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).
Amendement    13 Voorstel voor een verordening Overweging 20
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(20)  Onderzoeks- en innovatieactiviteiten die uit het Euratom-programma worden gefinancierd, moeten voldoen aan fundamentele ethische beginselen. Daarbij moet waar passend rekening worden gehouden met de adviezen inzake energievraagstukken van de Europese Groep ethiek van de exacte wetenschappen en de nieuwe technologieën. Onderzoeksactiviteiten moeten tevens in overeenstemming zijn met artikel 13 van het VWEU, waarbij het gebruik van dieren bij onderzoek en experimenten moet worden verminderd en uiteindelijk door andere middelen moet worden vervangen. Bij alle activiteiten moet een hoog beschermingsniveau van de menselijke gezondheid gewaarborgd zijn.	(20)  Onderzoeks- en innovatieactiviteiten die uit het Euratom-programma worden gefinancierd, moeten voldoen aan fundamentele ethische beginselen. Daarbij moet waar passend rekening worden gehouden met de adviezen inzake energievraagstukken van de Europese Groep ethiek van de exacte wetenschappen en de nieuwe technologieën. Onderzoeksactiviteiten moeten tevens in overeenstemming zijn met artikel 13 van het VWEU, waarbij het gebruik van dieren bij onderzoek en experimenten door andere middelen moet worden vervangen en uiteindelijk moet worden verboden. Bij alle activiteiten moet het hoogste beschermingsniveau van de menselijke gezondheid gewaarborgd zijn.
Amendement    14 Voorstel voor een verordening Overweging 21
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(21)  Een grotere impact moet ook worden verkregen door het Euratom-programma te combineren met particuliere middelen in publiek-private partnerschappen op essentiële gebieden waar onderzoek en innovatie kunnen bijdragen tot de bredere concurrentiedoelstellingen van de Unie. Bijzondere aandacht moet worden geschonken aan de betrokkenheid van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's).	(21)  Een grotere impact moet ook worden verkregen door het Euratom-programma te combineren met particuliere middelen in publiek-private partnerschappen op essentiële gebieden waar onderzoek en innovatie kunnen bijdragen tot de bredere concurrentiedoelstellingen van de Unie. Bijzondere aandacht moet worden geschonken aan de betrokkenheid van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's), met inbegrip van opkomende nieuwe innovatieve actoren binnen het desbetreffende onderzoeksgebied.
Amendement    15 Voorstel voor een verordening Overweging 25
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(25)  De financiële belangen van de Unie moeten gedurende de gehele uitgavencyclus worden beschermd met evenredige maatregelen, waaronder de preventie, de opsporing van en het onderzoek van onregelmatigheden, de terugvordering van verloren gegane, ten onrechte betaalde of slecht bestede middelen en, in indien nodig, met sancties. Een herziene controlestrategie waarin het accent is verlegd van het minimaliseren van foutpercentages naar controles op risicobasis en opsporing van fraude, moet de controlelast voor deelnemers verminderen.	(25)  De financiële belangen van de Unie moeten gedurende de gehele uitgavencyclus worden beschermd met evenredige maatregelen, waaronder de preventie, de opsporing van en het onderzoek van onregelmatigheden via gezamenlijke controleprocedures, de terugvordering van verloren gegane, ten onrechte betaalde of slecht bestede middelen en, in indien nodig, met sancties. Een herziene controlestrategie waarin het accent is verlegd van het minimaliseren van foutpercentages naar controles op risicobasis en opsporing van fraude op grond van gemeenschappelijke beginselen en criteria op EU-niveau, moet de controlelast voor deelnemers verminderen.
Amendement    16 Voorstel voor een verordening Overweging 26
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(26)  Het financieel beheer en de uitvoering van het Euratom-programma moeten zo doeltreffend en gebruikersvriendelijk mogelijk zijn, waarbij de rechtszekerheid en de toegankelijkheid ervan voor alle deelnemers moeten worden verzekerd. Het programma moet in overeenstemming zijn met de relevante bepalingen van Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad (het "Financieel Reglement")19 en met de eisen van vereenvoudiging en betere regelgeving.	(26)  Het financieel beheer en de uitvoering van het Euratom-programma moeten zo doeltreffend en gebruikersvriendelijk mogelijk zijn, waarbij de rechtszekerheid wordt verzekerd evenals het feit dat potentiële begunstigden degelijk worden geïnformeerd teneinde het programma voor alle deelnemers toegankelijker te maken. Het programma moet in overeenstemming zijn met de relevante bepalingen van Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad (het "Financieel Reglement")19 en met de eisen van vereenvoudiging en betere regelgeving.
_________________	_________________
19Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 van de Raad (PB L 298 van 26.10.2012, blz. 1).	19Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 van de Raad (PB L 298 van 26.10.2012, blz. 1).
Amendement    17 Voorstel voor een verordening Overweging 33
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(33)  Om de doelstellingen van het Euratom-programma op sleutelgebieden te kunnen verwezenlijken, moet ondersteuning worden geboden voor horizontale activiteiten, zowel binnen het Euratom-programma als in het kader van het Horizon 2020-kaderprogramma.	(33)  Om de doelstellingen van het Euratom-programma op sleutelgebieden te kunnen verwezenlijken, moet ondersteuning worden geboden voor horizontale activiteiten, zowel binnen het Euratom-programma als in het kader van het Horizon 2020-kaderprogramma, bijvoorbeeld in het geval van de Marie Skłodowska Curie-acties ter bevordering van de mobiliteit van onderzoekers.
Amendement    18 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 1
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
1.  De algemene doelstelling van het Euratom-programma is het verrichten van onderzoeks- en opleidingsactiviteiten op het gebied van kernenergie, met de nadruk op voortdurende verbetering van nucleaire veiligheid en beveiliging en stralingsbescherming, om met name op langere termijn te kunnen bijdragen tot het op efficiënte, veilige en betrouwbare wijze koolstofvrij maken van het energiesysteem. De algemene doelstelling wordt uitgevoerd door middel van de activiteiten die in bijlage I worden genoemd in de vorm van eigen acties en acties onder contract waarmee de specifieke doelstellingen in de leden 2 en 3 van dit artikel worden nagestreefd.	1.  De algemene doelstelling van het Euratom-programma is het verrichten van onderzoeks- en opleidingsactiviteiten op het gebied van kernenergie, met de nadruk op voortdurende verbetering van nucleaire veiligheid en beveiliging en stralingsbescherming, om met name op langere termijn bij te dragen tot het op efficiënte, veilige en betrouwbare wijze koolstofvrij maken van het energiesysteem. De algemene doelstelling wordt uitgevoerd door middel van de activiteiten die in bijlage I worden genoemd in de vorm van eigen acties en acties onder contract waarmee de specifieke doelstellingen in de leden 2 en 3 van dit artikel worden nagestreefd.
Amendement    19 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 2 – letter a
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
a)  ondersteuning van de veiligheid van nucleaire systemen;	a)  ondersteuning van de veiligheid van nucleaire systemen inter alia door structurele grensoverschrijdende inspecties in het geval van nucleaire installaties die zich in de nabijheid van een landsgrens of van landsgrenzen met andere lidstaten bevinden;
Amendement    20 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 2 – letter b
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
b)  bijdragen tot de ontwikkeling van veilige langeretermijnoplossingen voor het beheer van finaal kernafval, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie;	b)  bijdragen tot samenwerking op EU-niveau en met derde landen op het gebied van identificatie en ontwikkeling van veilige langetermijnoplossingen voor het beheer van finaal kernafval, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie;
Amendement    21 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 3 – alinea 1 – letter a
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
a)  verbetering van de nucleaire veiligheid, met inbegrip van: kernreactor- en brandstofveiligheid en afvalbeheer, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie; ontmanteling, en paraatheid bij noodsituaties;	a)  verbetering van de nucleaire veiligheid, met inbegrip van: kernreactor- en brandstofveiligheid en afvalbeheer ter voorkoming van ongewenste gevolgen voor de mens of het milieu, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie; ontmanteling, en paraatheid bij noodsituaties;
Amendement    22 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 3 – alinea 1 – letter b
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
b)  verbetering van de nucleaire beveiliging, met inbegrip van: nucleaire waarborgen, non-proliferatie, bestrijding van illegale handel en nucleair forensisch onderzoek;	b)  verbetering van de nucleaire beveiliging, met inbegrip van: nucleaire waarborgen, non-proliferatie, bestrijding van illegale handel en nucleair forensisch onderzoek, de verwerking van grondstoffen en radioactief afval, de bestrijding van cyberaanvallen en beperking van aan terrorisme tegen kerncentrales gelieerde risico's, evenals structurele grensoverschrijdende inspecties in het geval van nucleaire installaties die zich in de nabijheid van een landsgrens of van landsgrenzen met andere EU-lidstaten bevinden;
Amendement    23 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 3 – alinea 1 – letter d
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
d)  bevordering van kennisbeheer, onderwijs en opleiding;	d)  bevordering van kennisbeheer, onderwijs en opleiding, met inbegrip van beroepsopleiding op lange termijn om rekening te houden met permanente ontwikkelingen die mogelijk worden gemaakt door nieuwe technologieën;
Amendement    24 Voorstel voor een verordening Artikel 3 – lid 4
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
4.  Bij de uitvoering van het Euratom-programma wordt gewaarborgd dat de ondersteunde prioriteiten en activiteiten inspelen op de veranderende behoeften en rekening houden met de ontwikkelingen op het gebied van de wetenschap, de technologie, innovatie, beleidsvorming, de markt en de samenleving, met als doel de personele en financiële middelen te optimaliseren en doublures op het gebied van nucleair onderzoek en nucleaire ontwikkeling in de Unie te vermijden.	4.  Bij de uitvoering van het Euratom-programma wordt gewaarborgd dat de ondersteunde prioriteiten en activiteiten inspelen op de veranderende behoeften en rekening houden met de ontwikkelingen op het gebied van de wetenschap, de technologie, innovatie, beleidsvorming, met name op het gebied van energie- en milieu, de markt en de samenleving, met als doel de personele en financiële middelen te optimaliseren, grotere synergieën tussen de bestaande programma's en projecten te creëren en doublures op het gebied van nucleair onderzoek en nucleaire ontwikkeling in de Unie te vermijden.
Amendement    25 Voorstel voor een verordening Artikel 4 – lid 2
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
2.  De financiële middelen voor het Euratom-programma kunnen de kosten dekken van voorbereidings-, bewakings-, toezicht-, audit- en evaluatie-activiteiten die noodzakelijk zijn voor het beheer van dat programma en voor de verwezenlijking van de doelstellingen ervan, met name studies en vergaderingen van deskundigen, in zoverre zij verband houden met de algemene doelstellingen van deze verordening, en kosten van informaticanetwerken voor de verwerking en uitwisseling van informatie, en alle andere kosten van technische en administratieve bijstand die aan de Commissie wordt verleend voor het beheer van het Euratom-programma. De uitgaven voor doorlopende en zich herhalende acties zoals controle, audit en IT-netwerken worden gedekt binnen de grenzen van de administratieve uitgaven van de Commissie als bedoeld in lid 1.	2.  De financiële middelen voor het Euratom-programma kunnen de kosten dekken van voorbereidings-, bewakings-, toezicht-, audit- en evaluatie-activiteiten die noodzakelijk zijn voor het beheer van dat programma en voor de verwezenlijking van de doelstellingen ervan, met name studies en vergaderingen van deskundigen, in zoverre zij verband houden met de algemene doelstellingen van deze verordening, en kosten van informaticanetwerken, inclusief hun beveiliging, voor de verwerking en uitwisseling van informatie, en alle andere kosten van technische en administratieve bijstand die aan de Commissie wordt verleend voor het beheer van het Euratom-programma. De uitgaven voor doorlopende en zich herhalende acties zoals controle, audit en IT-netwerken worden gedekt binnen de grenzen van de administratieve uitgaven van de Commissie als bedoeld in lid 1.
Amendement    26 Voorstel voor een verordening Artikel 5 – lid 1 – letter c
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
c)  met het zevende Euratom-kaderprogramma of het Euratom-programma voor onderzoek en opleiding 2014-2018 geassocieerde landen of gebieden.	c)  met het zevende Euratom-kaderprogramma of het Euratom-programma voor onderzoek en opleiding 2014-2018 geassocieerde of als lidstaat hieraan deelnemende landen of gebieden.
Amendement    27 Voorstel voor een verordening Artikel 11 – lid 3
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
3.  De in de leden 1 en 2 bedoelde werkprogramma's houden rekening met de huidige stand van de wetenschap, de technologie en de innovatie op nationaal, EU- en internationaal niveau en met relevante beleids-, markt- en maatschappelijke ontwikkelingen. Zij worden waar en wanneer nodig bijgewerkt.	3.  De in de leden 1 en 2 bedoelde werkprogramma's houden rekening met de huidige stand van de wetenschap, de technologie en de innovatie op nationaal, EU- en internationaal niveau en met relevante beleids-, markt- en maatschappelijke ontwikkelingen. Zij worden waar en wanneer nodig bijgewerkt, waarbij rekening wordt gehouden met de desbetreffende aanbevelingen van de onafhankelijke deskundigengroepen van de Commissie die zijn opgericht om het Euratom-programma te evalueren.
Amendement    28 Voorstel voor een verordening Artikel 15 – alinea 1
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
Er moet voor worden gezorgd dat kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's), en de particuliere sector in het algemeen, op passende wijze deelnemen aan het Euratom-programma en het effect van innovatie ook daadwerkelijk ondervinden. De regelingen voor evaluatie en monitoring moeten kwantitatieve en kwalitatieve beoordelingen van de deelname van kmo's omvatten.	Er moet voor worden gezorgd dat kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's), met inbegrip van opkomende nieuwe innovatieve actoren in het desbetreffende onderzoeksgebied, en de particuliere sector in het algemeen, op passende wijze deelnemen aan het Euratom-programma en het effect van innovatie ook daadwerkelijk ondervinden. De regelingen voor evaluatie en monitoring moeten kwantitatieve en kwalitatieve beoordelingen van de deelname van kmo's omvatten.
Amendement    29 Voorstel voor een verordening Artikel 21 – lid 2
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
2.  Zij brengt verslag uit van de resultaten van de in lid 1 bedoelde controle en zorgt ervoor dat deze openbaar worden gemaakt.	2.  Zij brengt verslag uit van de resultaten van de in lid 1 bedoelde controle, deelt deze mee aan het Europees Parlement en zorgt ervoor dat deze openbaar worden gemaakt.
Amendement    30 Voorstel voor een verordening Bijlage I – alinea 2
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
Kernenergie speelt een rol in het debat over de bestrijding van klimaatverandering en het minder afhankelijk maken van Europa van ingevoerde energie. In de ruimere context van het zoeken naar een duurzame energiemix voor de toekomst, zal het Euratom-programma tevens via zijn onderzoeksactiviteiten bijdragen tot het debat over de voordelen en beperkingen van kernsplijtingsenergie voor een koolstofarme economie. Als ervoor wordt gezorgd dat de nucleaire veiligheid steeds beter wordt, zouden meer geavanceerde nucleaire technologieën tevens het vooruitzicht kunnen bieden van aanzienlijke verbeteringen van de efficiëntie en van het gebruik van grondstoffen, en van minder afvalstoffen ten opzichte van de huidige technologieën. Aan aspecten van nucleaire veiligheid zal de grootst mogelijke aandacht worden besteed.	Kernenergie levert een belangrijke bijdrage aan de bestrijding van klimaatverandering en het minder afhankelijk maken van Europa van ingevoerde energie. In de ruimere context van het zoeken naar een duurzame energiemix voor de toekomst, zal het Euratom-programma tevens via zijn onderzoeksactiviteiten bijdragen tot het behouden van de technologische voordelen van kernsplijtingsenergie voor een koolstofarme economie. Als ervoor wordt gezorgd dat de nucleaire veiligheid steeds beter wordt, zouden meer geavanceerde nucleaire technologieën tevens het vooruitzicht kunnen bieden van aanzienlijke verbeteringen van de efficiëntie en van het gebruik van grondstoffen, en van minder afvalstoffen ten opzichte van de huidige technologieën. Aan aspecten van nucleaire veiligheid zal de grootst mogelijke aandacht worden besteed.
Amendement    31 Voorstel voor een verordening Bijlage I – alinea 6 – letter a – alinea 2
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
In overeenstemming met de overkoepelende doelstelling gaat het bij deze actie om de ondersteuning van gezamenlijke onderzoeksactiviteiten in verband met de veilige exploitatie en ontmanteling van reactorsystemen die in de Unie worden gebruikt (met inbegrip van splijtstofkringloopfaciliteiten) of – voor zover dat noodzakelijk is om een bredere expertise op het gebied van de nucleaire veiligheid in de Unie in stand te houden – om onderzoek naar reactortypes die in de toekomst gebruikt kunnen worden, waarbij de nadruk uitsluitend op veiligheidsaspecten ligt, met inbegrip van alle aspecten van de splijtstofcyclus, zoals partitionering en transmutatie.	In overeenstemming met de overkoepelende doelstelling gaat het bij deze actie om de ondersteuning van gezamenlijke onderzoeksactiviteiten in verband met de veilige exploitatie en ontmanteling van reactorsystemen die in de Unie worden gebruikt (met inbegrip van splijtstofkringloopfaciliteiten) of – voor zover dat noodzakelijk is om een bredere expertise op het gebied van de nucleaire veiligheid in de Unie in stand te houden – kunnen die reactortypes in de toekomst gebruikt worden voor alle aspecten van de splijtstofcyclus, zoals partitionering en transmutatie.
Amendement    32 Voorstel voor een verordening Bijlage I – alinea 9 – letter a – alinea 2 – punt 3
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(3)  uitwisseling met relevante belanghebbenden voor de versterking van de reactiecapaciteit van de Unie bij nucleaire ongevallen en incidenten door onderzoek naar waarschuwingssystemen en -modellen voor radiologische verspreiding in de lucht, en door het mobiliseren van middelen en expertise voor de analyse en modellering van nucleaire ongevallen.	(3)  uitwisseling met relevante belanghebbenden voor de versterking van de reactiecapaciteit van de Unie bij nucleaire ongevallen en incidenten door onderzoek naar waarschuwingssystemen en -modellen voor radiologische verspreiding in het milieu (lucht, water en bodem), en door het mobiliseren van middelen en expertise voor de analyse en modellering van nucleaire ongevallen.
Amendement    33 Voorstel voor een verordening Bijlage I – alinea 11
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
Met het oog op het verwezenlijken van de doelstellingen van het Euratom-programma zullen de benodigde koppelingen en dwarsverbanden, zoals gezamenlijke uitnodigingen tot het indienen van voorstellen, tot stand worden gebracht met het specifieke programma van het kaderprogramma "Horizon 2020".	Met het oog op het verwezenlijken van de doelstellingen van het Euratom-programma en het realiseren van synergie tussen nucleaire en niet-nucleaire activiteiten en kennisoverdracht op de desbetreffende gebieden zullen de benodigde koppelingen en dwarsverbanden, zoals gezamenlijke uitnodigingen tot het indienen van voorstellen, tot stand worden gebracht met het specifieke programma van het kaderprogramma "Horizon 2020".
Amendement    34 Voorstel voor een verordening Bijlage II – deel 1 – letter b – inleidende formule
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
b)  Bijdragen tot de ontwikkeling van veilige langeretermijnoplossingen voor het beheer van finaal kernafval, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie	b)  Bijdragen tot de ontwikkeling van veilige langetermijnoplossingen voor het beheer van finaal kernafval, met inbegrip van definitieve opslag in geologische formaties, partitionering en transmutatie
Amendement    35 Voorstel voor een verordening Bijlage II – deel 1 – letter f
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
f)  De fundamenten leggen voor toekomstige kernfusie-installaties door de ontwikkeling van materialen, technologieën en conceptueel ontwerp	Schrappen
-  Het percentage van de gerealiseerde mijlpalen in het kader van het Euratom-programma als voorzien in de kernfusieroutekaart voor de periode 2014-2020.
Amendement    36 Voorstel voor een verordening Bijlage II – deel 1 – letter g – inleidende formule
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
g)  Bevordering van innovatie en van het concurrentievermogen van de industrie	g)  Bevordering van innovatie

TOELICHTING

De rapporteur is van mening dat het Euratom-programma voor onderzoek en opleiding kan bijdragen aan de verbetering van de nucleaire veiligheid en beveiliging en de stralingsbescherming. Aangezien de kernreactoren in de Unie verouderen, spreekt het voor zich dat moet worden gezorgd voor deskundigheid inzake ontmantelingsactiviteiten en meer veiligheid bij de ontmanteling.

Tegelijkertijd pleit de rapporteur voor onderzoek en opleiding op het gebied van het beheer en de opslag van kernafval. Ondanks het feit dat kernenergie reeds vijf decennia voor commerciële doeleinden in de Unie wordt gebruikt, beschikt geen enkele lidstaat over een locatie voor de opslag van hoogradioactief afval en gebruikte splijtstof en worden op dit gebied maar langzaam vorderingen gemaakt. De komende decennia zal deskundigheid inzake het beheer en de opslag van radioactief afval onontbeerlijk zijn, en daarom zijn onderzoek en opleiding op dit gebied van vitaal belang. Gezien de risico's voor de volksgezondheid en de veiligheid is het gepast hiervoor overheidsmiddelen aan te wenden, niettegenstaande het beginsel dat de vervuiler betaalt.

Aangezien er geen opslaglocatie voorhanden is, moet het merendeel van het hoogradioactief afval en van de gebruikte splijtstoffen decennialang worden opgeslagen in tijdelijke opslagfaciliteiten. In veel gevallen zijn de veiligheidsvereisten ondermaats. Ook in dat opzicht worden verder onderzoek en opleiding aangemoedigd.

Volgens de rapporteur zijn partitionering en transmutatie geen veelbelovende oplossingen voor het kernafvalprobleem. Mochten deze technologieën in de toekomst ooit levensvatbaar zijn, zullen zij hoe dan ook aanzienlijke investeringen in twijfelachtige toekomstige reactortechnologieën vergen en uiteindelijk de hoeveelheid kernafval wel kunnen verminderen maar toch niet volledig kunnen elimineren. Daarom blijft het noodzakelijk een locatie voor de opslag van finaal kernafval te vinden.

Aangezien de meeste lidstaten hetzij nooit kernreactoren hebben geëxploiteerd hetzij besloten hebben het gebruik van kernenergie af te bouwen, moet grondig worden nagedacht over de prioriteiten van het onderzoeksprogramma.

Aangezien verder met name de elektriciteitssector snel koolstofvrij moet worden om aan de eisen van de overeenkomst van Parijs te voldoen, acht de rapporteur het noodzakelijk het gebruik van overheidsmiddelen ter ondersteuning van onderzoek naar toekomstige reactortechnologieën in vraag te stellen. De elektriciteitssector moet immers veel eerder koolstofvrij zijn dan wanneer commerciële exploitatie van fusie-energie eventueel mogelijk wordt. Daarom pleit de rapporteur ervoor de overheidsmiddelen voortaan aan te wenden voor technologieën die een belangrijke rol kunnen spelen bij de energietransitie, los van het feit dat ITER niet wordt gefinancierd uit dit programma en bijgevolg buiten het toepassingsgebied van deze verordening valt.

PROCEDURE VAN DE BEVOEGDE COMMISSIE

Titel	Programma voor onderzoek en opleiding van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (2019-2020) ter aanvulling van het “Horizon 2020”-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie
Document- en procedurenummers	COM(2017)0698 – C8-0009/2018 – 2017/0312(NLE)
Datum raadpleging / verzoek om goedkeuring	12.1.2018
Bevoegde commissie        Datum bekendmaking	ITRE 18.1.2018
Medeadviserende commissies        Datum bekendmaking	BUDG 18.1.2018	JURI 18.1.2018
Geen advies        Datum besluit	BUDG 24.1.2018	JURI 24.1.2018
Rapporteurs        Datum benoeming	Rebecca Harms 9.2.2018
Behandeling in de commissie	21.3.2018	24.4.2018
Datum goedkeuring	10.7.2018
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	42 13 3
Bij de eindstemming aanwezige leden	Zigmantas Balčytis, Bendt Bendtsen, Xabier Benito Ziluaga, José Blanco López, Cristian-Silviu Buşoi, Jerzy Buzek, Angelo Ciocca, Edward Czesak, Jakop Dalunde, Pilar del Castillo Vera, Christian Ehler, Fredrick Federley, Adam Gierek, Theresa Griffin, Rebecca Harms, Barbara Kappel, Krišjānis Kariņš, Seán Kelly, Jeppe Kofod, Jaromír Kohlíček, Peter Kouroumbashev, Zdzisław Krasnodębski, Christelle Lechevalier, Janusz Lewandowski, Edouard Martin, Tilly Metz, Csaba Molnár, Nadine Morano, Dan Nica, Angelika Niebler, Morten Helveg Petersen, Miroslav Poche, Paul Rübig, Massimiliano Salini, Algirdas Saudargas, Sven Schulze, Neoklis Sylikiotis, Dario Tamburrano, Patrizia Toia, Evžen Tošenovský, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Henna Virkkunen, Lieve Wierinck, Hermann Winkler, Anna Záborská, Flavio Zanonato, Carlos Zorrinho
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Michał Boni, Benedek Jávor, Werner Langen, Olle Ludvigsson, Marisa Matias, Rupert Matthews, Gesine Meissner, Dominique Riquet
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Romeo Franz, Ulrike Rodust
Datum indiening	12.7.2018

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE BEVOEGDE COMMISSIE

42	+
ALDE	Fredrick Federley, Gesine Meissner, Morten Helveg Petersen, Dominique Riquet, Lieve Wierinck
ENF	Christelle Lechevalier
GUE/NGL	Jaromír Kohlíček
PPE	Bendt Bendtsen, Michał Boni, Cristian-Silviu Buşoi, Jerzy Buzek, Christian Ehler, Krišjānis Kariņš, Seán Kelly, Werner Langen, Janusz Lewandowski, Nadine Morano, Angelika Niebler, Massimiliano Salini, Algirdas Saudargas, Sven Schulze, Vladimir Urutchev, Henna Virkkunen, Hermann Winkler, Anna Záborská, Pilar del Castillo Vera
S&D	Zigmantas Balčytis, José Blanco López, Adam Gierek, Theresa Griffin, Jeppe Kofod, Peter Kouroumbashev, Olle Ludvigsson, Edouard Martin, Csaba Molnár, Dan Nica, Miroslav Poche, Ulrike Rodust, Patrizia Toia, Kathleen Van Brempt, Flavio Zanonato, Carlos Zorrinho

13	-
ECR	Edward Czesak, Zdzisław Krasnodębski, Rupert Matthews, Evžen Tošenovský
EFDD	Dario Tamburrano
GUE/NGL	Xabier Benito Ziluaga, Marisa Matias, Neoklis Sylikiotis
VERTS/ALE	Jakop Dalunde, Romeo Franz, Rebecca Harms, Benedek Jávor, Tilly Metz

3	0
ENF	Angelo Ciocca, Barbara Kappel
PPE	Paul Rübig

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding