ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία

16.7.2018 - (2018/2035(INI))

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Εισηγητής: Mark Demesmaeker

Τροπολογίες

Διαδικασία : 2018/2035(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A8-0262/2018

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A8-0262/2018

Συζήτηση :

PV 12/09/2018 - 14
CRE 12/09/2018 - 14

Ψηφοφορία :

PV 13/09/2018 - 10.10
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P8_TA(2018)0352

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Αλιείας
ΠΛHΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία

(2018/2035(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Ιανουαρίου 2018, με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία» (COM(2018)0028),

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 16ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης οξοδιασπώμενων πλαστικών υλικών, συμπεριλαμβανομένων των οξοδιασπώμενων πλαστικών σακουλών μεταφοράς, στο περιβάλλον (COM(2018)0035),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής και το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 16ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία: επιλογές σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα (COM(2018)0032),

– έχοντας υπόψη το πρόγραμμα εργασίας της περιόδου 2016-2019 για τον οικολογικό σχεδιασμό (COM(2016)0773), ιδίως τον στόχο δημιουργίας απαιτήσεων που να αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα και να είναι πιο οριζόντιες σε τομείς όπως η ανθεκτικότητα, η δυνατότητα επισκευής, η επεκτασιμότητα, ο σχεδιασμός για την αποσυναρμολόγηση και η ευκολία επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης,

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Δεκεμβρίου 2015, με τίτλο «Το κλείσιμο του κύκλου – Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία» (COM(2015)0614),

– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση των οδηγιών 2000/53/EK για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, 2006/66/ΕΚ σχετικά με τις ηλεκτρικές στήλες και τους συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, και 2012/19/ΕΚ σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού[1],

– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/850 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων[2],

– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/851 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα[3],

– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας[4],

– έχοντας υπόψη την οδηγία (EE) 2015/720 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2015, σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς[5],

– έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα[6] (εφεξής «η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό»), καθώς και τους εκτελεστικούς κανονισμούς και τις εθελοντικές συμφωνίες που έχουν θεσπιστεί δυνάμει της εν λόγω οδηγίας,

– έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, σχετικά με γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2020[7],

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2017 για την οικολογική καινοτομία: προώθηση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία,

– έχοντας υπόψη το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο αριθ. 468, του Οκτωβρίου του 2017, με θέμα τη στάση των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με το περιβάλλον,

– έχοντας υπόψη τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και την 21η διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών (COP21) της UNFCCC,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Να αλλάξουμε τον κόσμο μας: η Ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη», το οποίο εγκρίθηκε στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη που πραγματοποιήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2015,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 9ης Ιουλίου 2015, σχετικά με την αποδοτικότητα των πόρων: προς μια κυκλική οικονομία[8],

- έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 4ης Ιουλίου 2017, σχετικά με την επιμήκυνση της ζωής των προϊόντων: οφέλη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις[9],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 16ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών: ένα θεματολόγιο για το μέλλον των ωκεανών μας στο πλαίσιο των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) για το 2030[10],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καθώς και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Αλιείας (A8-0262/2018),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πλαστικά αποτελούν πολύτιμο υλικό, με ευρεία χρήση σε όλες τις αλυσίδες αξίας, το οποίο κατέχει σημαντική θέση στην κοινωνία και την οικονομία μας, εφόσον αποτελεί αντικείμενο υπεύθυνης χρήσης και διαχείρισης·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τρόπος με τον οποίο σήμερα παράγονται, χρησιμοποιούνται και απορρίπτονται τα πλαστικά έχει καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, το κλίμα και την οικονομία καθώς και δυνητικά αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, η βασική πρόκληση είναι να παράγονται και να χρησιμοποιούνται τα πλαστικά κατά τρόπο υπεύθυνο και βιώσιμο προκειμένου να μειωθεί η παραγωγή πλαστικών αποβλήτων καθώς και η χρήση επικίνδυνων ουσιών στα πλαστικά, όπου είναι δυνατόν· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έρευνα και η καινοτομία σε νέες τεχνολογίες και εναλλακτικές λύσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μειονεκτήματα αυτά προκαλούν μεγάλη ανησυχία στο ευρύ κοινό, δεδομένου ότι το 74 % των πολιτών της ΕΕ εκφράζει την ανησυχία του για τις επιπτώσεις των πλαστικών στην υγεία, ενώ το 87 % ανησυχεί για τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα πολιτική δυναμική θα πρέπει να αξιοποιηθεί προκειμένου να υπάρξει μετάβαση σε μια βιώσιμη κυκλική οικονομία για τα πλαστικά, η οποία να δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη της παραγωγής πλαστικών αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεραρχία των αποβλήτων·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορα κράτη μέλη έχουν ήδη εφαρμόσει εθνικά νομοθετικά μέτρα για την απαγόρευση των μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα σε καλλυντικά·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν ιστορικό εξαγωγής πλαστικών αποβλήτων, μεταξύ άλλων σε χώρες όπου τα ανεπαρκή συστήματα διαχείρισης και ανακύκλωσης αποβλήτων προκαλούν περιβαλλοντική ζημία και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των τοπικών κοινοτήτων, ιδίως των ατόμων που χειρίζονται τα απόβλητα·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πλαστικά απόβλητα αποτελούν παγκόσμιο ζήτημα και απαιτείται διεθνής συνεργασία για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτύχει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, αρκετοί από τους οποίους αφορούν τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή πλαστικών με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεών τους στη θάλασσα και την ξηρά·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσμια ετήσια παραγωγή πλαστικών έφτασε τα 322 εκατομμύρια τόνους το 2015 και αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα 20 έτη·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕ παράγονται ετησίως 25,8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕ συλλέγεται για ανακύκλωση μόλις το 30 % των πλαστικών αποβλήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι μόλις το 6 % των πλαστικών που διατίθενται στην αγορά προέρχεται από ανακυκλωμένο πλαστικό·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι παραμένουν υψηλά τα ποσοστά υγειονομικής ταφής (31 %) και αποτέφρωσης (39 %) των πλαστικών αποβλήτων·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, επί του παρόντος, το 95 % της αξίας των πλαστικών υλικών συσκευασίας χάνεται για την οικονομία, με αποτέλεσμα μια ετήσια απώλεια μεταξύ 70 και 105 δισεκατομμυρίων ευρώ·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο, για το 2030, την ανακύκλωση πλαστικών συσκευασιών σε ποσοστό 55 %·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανακύκλωση πλαστικών συνεπάγεται σημαντικά οφέλη για το κλίμα από την άποψη της μείωσης των εκπομπών CO₂·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε χρόνο καταλήγουν στους ωκεανούς 5 έως 13 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών παγκοσμίως, και εκτιμάται ότι μέχρι σήμερα έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 150 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών στους ωκεανούς·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 150 000 έως 500 000 τόνοι πλαστικών αποβλήτων καταλήγουν κάθε χρόνο στις θάλασσες και τους ωκεανούς της ΕΕ, ·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με μελέτες στις οποίες παραπέμπουν τα Ηνωμένα Έθνη, εάν δεν ληφθούν μέτρα, έως το 2050 στους ωκεανούς θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά απ’ ότι ψάρια·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πλαστικά αντιπροσωπεύουν το 85 % των απορριμμάτων στις παραλίες και πάνω από το 80 % των θαλάσσιων απορριμμάτων·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρακτικά μπορούν να βρεθούν στον ωκεανό πλαστικά υλικά κάθε είδους, από την τεράστια μάζα σκουπιδιών στον Ειρηνικό Ωκεανό, η οποία περιέχει τουλάχιστον 79 000 τόνους πλαστικών που επιπλέουν σε μια έκταση 1,6 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, έως τις πλέον απομακρυσμένες περιοχές της Γης, όπως στον πυθμένα των ωκεανών και την Αρκτική·

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα θαλάσσια απορρίμματα επηρεάζουν επίσης δυσμενώς τις οικονομικές δραστηριότητες και την ανθρώπινη τροφική αλυσίδα·

ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 90 % όλων των θαλάσσιων πτηνών καταπίνουν πλαστικά σωματίδια·

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι ακόμη κατανοητός ο πλήρης αντίκτυπος των πλαστικών αποβλήτων στη χλωρίδα, την πανίδα και την υγεία του ανθρώπου· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν αποδειχθεί οι καταστροφικές συνέπειες στη θαλάσσια ζωή, καθώς πάνω από 100 εκατομμύρια θαλάσσια ζώα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω των πλαστικών απορριμμάτων στον ωκεανό·

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος των θαλάσσιων πλαστικών δεν μπορούν να εξεταστούν εκτός του πλαισίου μιας συνολικής στρατηγικής για τα πλαστικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 48 του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας[11], το οποίο προβλέπει μέτρα που έχουν ως στόχο να προωθήσουν την ανάσυρση απολεσθέντων αλιευτικών εργαλείων, αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι όμως πολύ περιορισμένης εμβέλειας, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν τη συντριπτική πλειοψηφία των αλιευτικών σκαφών από την υποχρέωση αυτή, ενώ η εφαρμογή των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής·

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι εξετάζεται η χρηματοδότηση, μέσω της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας (ΕΕΣ), έργων στην Αδριατική Θάλασσα τα οποία αφορούν, μεταξύ άλλων, νέα εργαλεία διακυβέρνησης και ορθές πρακτικές για τον μετριασμό και, ει δυνατόν, την εξάλειψη του φαινομένου της εγκατάλειψης του αλιευτικού εξοπλισμού, στο πλαίσιο των οποίων οι αλιευτικοί στόλοι αναλαμβάνουν επίσης τον νέο ρόλο των «θαλάσσιων φρουρών»·

ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν υπογράψει τη Διεθνή Σύμβαση για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία (MARPOL) και θα πρέπει συνεπώς να μεριμνούν ώστε να εφαρμόζονται πλήρως οι διατάξεις της·

ΚΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η άδηλη αλιεία συντελείται όταν μη βιοαποδομήσιμα αλιευτικά δίχτυα, παγίδες και παραγάδια που έχουν χαθεί ή εγκαταλειφθεί, συλλαμβάνουν, παγιδεύουν, τραυματίζουν, προκαλούν λιμοκτονία και θάνατο σε είδη θαλάσσιας ζωής· λαμβάνοντας υπόψη ότι το φαινόμενο της «άδηλης αλιείας» οφείλεται σε απώλεια και εγκατάλειψη αλιευτικών εργαλείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό για τον έλεγχο της αλιείας, απαιτείται υποχρεωτικά σήμανση των αλιευτικών εργαλείων και κοινοποίηση και ανάκτηση απολεσθέντος εξοπλισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, ορισμένοι αλιείς επαναφέρουν στους λιμένες, με δική τους πρωτοβουλία, απολεσθέντα δίχτυα που έχουν ανασύρει από τη θάλασσα·

ΚΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί επακριβώς η συγκεκριμένη συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στη ρύπανση των θαλασσών, εκτιμάται ότι το 80 % των απορριμμάτων στη θάλασσα αποτελείται από πλαστικά και μικροπλαστικά και ότι ποσοστό ανάμεσα στο 20 % και 40 % περίπου των θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων συναρτάται εν μέρει με ανθρωπογενείς δραστηριότητες στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών σκαφών και κρουαζιερόπλοιων, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από δραστηριότητες στην ξηρά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO)[12], το 10 % περίπου οφείλεται στην απώλεια και απόρριψη αλιευτικών εργαλείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα απολεσθέντα και απορριφθέντα αλιευτικά εργαλεία αποτελούν ένα τμήμα του όγκου των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα, ενώ εκτιμάται ότι το 94 % των πλαστικών που εισέρχονται στους ωκεανούς καταλήγουν στον πυθμένα των θαλασσών, και ως εκ τούτου επιβάλλεται να αξιοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) προκειμένου οι αλιείς να συμμετάσχουν απευθείας σε προγράμματα συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων έναντι αμοιβής ή άλλων οικονομικών και υλικών κινήτρων·

ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 75 000 έως 300 000 τόνοι μικροπλαστικών απελευθερώνονται κάθε χρόνο στο περιβάλλον στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα σε πλαστικά προϊόντα, μικροπλαστικών που απελευθερώνονται κατά τη χρήση των προϊόντων και μικροπλαστικών που παράγονται κατά την αποδόμηση πλαστικών προϊόντων·

ΚΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μικροπλαστικά και τα νανοσωματίδια δημιουργούν συγκεκριμένες προκλήσεις δημόσιας πολιτικής·

Λ. λαμβάνοντας υπόψη ότι εντοπίζονται μικροπλαστικά στο 90 % των εμφιαλωμένων νερών·

ΛΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ευπρόσδεκτο το αίτημα της Επιτροπής προς τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) να εξετάσει την επιστημονική βάση για τον περιορισμό της χρήσης μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα σε καταναλωτικά ή επαγγελματικής χρήσης προϊόντα·

ΛΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ευπρόσδεκτο το αίτημα της Επιτροπής προς τον ECHA να καταρτίσει πρόταση για πιθανό περιορισμό των οξοδιασπώμενων πλαστικών·

ΛΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 311 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η θέσπιση νέων ιδίων πόρων υπόκειται σε ειδική νομοθετική διαδικασία για την οποία απαιτείται ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών και διαβούλευση με το Κοινοβούλιο·

Γενικές παρατηρήσεις

1. επιδοκιμάζει την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες στην κυκλική οικονομία» (COM(2018)0028), η οποία αποτελεί βήμα προόδου για τη μετάβαση της ΕΕ από μια γραμμική σε μια κυκλική οικονομία· αναγνωρίζει ότι το πλαστικό διαδραματίζει χρήσιμο ρόλο στην οικονομία μας και στην καθημερινή μας ζωή, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζει σημαντικά μειονεκτήματα· θεωρεί, επομένως, ότι η βασική πρόκληση είναι η βιώσιμη διαχείριση των πλαστικών σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και, ως εκ τούτου, η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο παράγουμε και χρησιμοποιούμε τα πλαστικά, έτσι ώστε η αξία να διατηρείται στην οικονομία μας, χωρίς να βλάπτονται το περιβάλλον, το κλίμα και η δημόσια υγεία·

2. τονίζει ότι, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων, πρώτη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η πρόληψη, όπως ορίζεται στην οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, των πλαστικών αποβλήτων εκ των προτέρων· θεωρεί, επιπλέον, ότι η σημαντική βελτίωση των επιδόσεων όσον αφορά την ανακύκλωση των πλαστικών αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα για την υποστήριξη της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης καθώς και για την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας· καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εξετάσουν την πρόσφατη απαγόρευση που επέβαλε η Κίνα στην εισαγωγή πλαστικών αποβλήτων ως μια ευκαιρία για την πραγματοποίηση επενδύσεων στην πρόληψη των πλαστικών αποβλήτων, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης της επαναχρησιμοποίησης και του κυκλικού σχεδιασμού των προϊόντων, καθώς και για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε τεχνολογίες αιχμής στον τομέα της συλλογής, της διαλογής και της ανακύκλωσης στην ΕΕ· πιστεύει ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντική, ιδίως για τις ΜΜΕ·

3. εκφράζει την πεποίθηση του ότι η στρατηγική για τις πλαστικές ύλες θα πρέπει να χρησιμεύσει και ως μοχλός για την προώθηση νέων, ευφυών, βιώσιμων και κυκλικών μοντέλων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, παραγωγής και κατανάλωσης που θα καλύπτουν το σύνολο της αλυσίδας αξίας, σύμφωνα με τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 12 του ΟΗΕ σχετικά με τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, μεταξύ άλλων με την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τη σαφή διασύνδεση των πολιτικών της Ένωσης για τα απόβλητα, τις χημικές ουσίες και τα προϊόντα προς τον σκοπό αυτό, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη κύκλων μη τοξικών υλικών, όπως ορίζεται στο 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον·

4. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μια πολιτική για την περίοδο μετά το 2020 όσον αφορά την κυκλική οικονομία και τη βιοοικονομία, η οποία να βασίζεται σε έναν ισχυρό πυλώνα έρευνας και καινοτομίας, και να μεριμνήσει ώστε να προβλέπονται οι απαραίτητες δεσμεύσεις στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ)· τονίζει ιδίως τη σημασία της έρευνας για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων και για την κατανόηση των επιπτώσεων των μακροπλαστικών, των μικροπλαστικών και των νανοπλαστικών στα οικοσυστήματα και την υγεία του ανθρώπου·

5. τονίζει ότι υπάρχουν διάφορα είδη πλαστικών με διαφορετικές εφαρμογές, με αποτέλεσμα να απαιτείται μια ειδικά διαμορφωμένη προσέγγιση, συχνά ανάλογα με το εκάστοτε προϊόν, για τις διάφορες αλυσίδες αξίας, με ένα μείγμα ποικίλων λύσεων που θα λαμβάνει υπόψη τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, τις υφιστάμενες εναλλακτικές λύσεις, και τις τοπικές και περιφερειακές απαιτήσεις, και θα εξασφαλίζει την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών·

6. τονίζει ότι απαιτούνται κοινές και συντονισμένες δράσεις από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, προκειμένου οι προσπάθειες να στεφθούν από επιτυχία και να υπάρξει ένα αποτέλεσμα προς όφελος της οικονομίας, του περιβάλλοντος, του κλίματος και της υγείας·

7. τονίζει ότι η μείωση της παραγωγής αποβλήτων αποτελεί κοινή ευθύνη και ότι εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση ο τρόπος με τον οποίο η γενικότερη ανησυχία για τα πλαστικά απόβλητα θα μετατραπεί σε ένα δημόσιο αίσθημα ευθύνης· τονίζει το γεγονός ότι, στο πλαίσιο αυτό, καθοριστική σημασία έχει η ανάπτυξη νέων καταναλωτικών προτύπων μέσω της προώθησης της αλλαγής συμπεριφοράς των καταναλωτών· ζητεί να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τον αντίκτυπο της ρύπανσης από πλαστικά απόβλητα, τη σημασία της πρόληψης και της ορθής διαχείρισης των αποβλήτων και τις υφιστάμενες εναλλακτικές λύσεις·

Από τον σχεδιασμό για ανακύκλωση στον σχεδιασμό για κυκλικότητα

8. καλεί τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να διασφαλίσουν την πλήρη και ταχεία εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου για τα προϊόντα και τα απόβλητα στο σύνολό του· επισημαίνει ότι στην ΕΕ συλλέγεται για ανακύκλωση μόλις το 30 % των πλαστικών αποβλήτων, με αποτέλεσμα να υπάρχει τεράστια σπατάλη πόρων· τονίζει ότι έως το 2030 θα σταματήσουν να γίνονται πλέον δεκτά τα πλαστικά σε χώρους υγειονομικής ταφής, και ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διαχειρίζονται τα πλαστικά τους απόβλητα σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 2008/98/ΕΚ· επαναλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν οικονομικά και άλλα μέσα ώστε να προσφέρουν κίνητρα για την εφαρμογή της ιεραρχίας των αποβλήτων· τονίζει ότι οι εγκαταστάσεις χωριστής συλλογής και διαλογής είναι σημαντικές προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανακύκλωση υψηλής ποιότητας και να ενισχυθεί η χρήση ποιοτικών δευτερογενών πρώτων υλών·

9. καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου να αρχίσουν τώρα να λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το αργότερο έως το 2030 όλες οι πλαστικές συσκευασίες θα μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται ή να ανακυκλώνονται με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, να συνδέσουν την εμπορική τους επωνυμία με βιώσιμα και κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα και να χρησιμοποιήσουν την εμπορική τους ισχύ για να προωθήσουν και να ενθαρρύνουν βιώσιμους και κυκλικούς τρόπους κατανάλωσης· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί και να αξιολογεί τις εξελίξεις, να προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές και να επαληθεύει τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, ώστε να αποφεύγεται η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας·

10. πιστεύει ότι η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να είναι δεόντως ενεργοποιημένη και ενημερωμένη ώστε να είναι σε θέση να καθιστά υπόλογες τις επιχειρήσεις όσον αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων και των υποχρεώσεών τους·

11. παροτρύνει την Επιτροπή να εκπληρώσει την υποχρέωσή της να αναθεωρήσει και να ενισχύσει τις βασικές απαιτήσεις της οδηγίας σχετικά με τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών έως τα τέλη του 2020, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές ιδιότητες των διαφόρων υλικών συσκευασίας με βάση αξιολογήσεις του κύκλου ζωής τους, εστιάζοντας ιδίως στην πρόληψη και τον σχεδιασμό για κυκλικότητα· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σαφείς, εφαρμόσιμες και αποτελεσματικές απαιτήσεις, μεταξύ άλλων σχετικά με τις πλαστικές συσκευασίες που θα μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται ή να ανακυκλώνονται με οικονομικά αποδοτικά τρόπο, και σχετικά με την υπερβολική χρήση υλικών συσκευασίας·

12. καλεί την Επιτροπή να καταστήσει την αποδοτική χρήση των πόρων και την κυκλικότητα γενικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του σημαντικού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα κυκλικά υλικά, προϊόντα και συστήματα, μεταξύ άλλων για πλαστικά που δεν αποτελούν συσκευασίες· θεωρεί ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού, με την ανάπτυξη προτύπων προϊόντος, με τη διενέργεια αξιολογήσεων του κύκλου ζωής, με τη διεύρυνση του νομοθετικού πλαισίου για τον οικολογικό σχεδιασμό ώστε να καλύπτονται όλες οι κύριες ομάδες πλαστικών προϊόντων, με την υιοθέτηση διατάξεων οικολογικής σήμανσης και με την εφαρμογή της μεθόδου του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος·

Δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς για τα ανακυκλωμένα πλαστικά

13. σημειώνει ότι υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τη χαμηλή χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών στην ΕΕ, η οποία οφείλεται, μεταξύ άλλων, στις χαμηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων εν μέρει λόγω των επιδοτήσεων, στην έλλειψη εμπιστοσύνης και στην έλλειψη προμηθειών υψηλής ποιότητας· τονίζει ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει μια σταθερή, εσωτερική αγορά δευτερογενών πρώτων υλών για να εξασφαλιστεί η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η αγορά αυτή και να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού·

Πρότυπα ποιότητας και επαλήθευση

14. καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει χωρίς καθυστέρηση πρότυπα ποιότητας, προκειμένου να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη και να δοθούν κίνητρα για τη δημιουργία αγοράς δευτερογενών πλαστικών υλών· καλεί μετ’ επιτάσεως την Επιτροπή, κατά την κατάρτιση των εν λόγω προτύπων ποιότητας, να λάβει υπόψη διάφορες κατηγορίες ανακύκλωσης, συμβατές με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά των διαφόρων προϊόντων, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα τη δημόσια υγεία, τη διατροφική ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την ασφαλή χρήση των ανακυκλωμένων υλικών σε υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα και να προωθήσει την καινοτομία·

15. ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την πιστοποίηση από ανεξάρτητους τρίτους φορείς και να ενθαρρύνει την πιστοποίηση των ανακυκλωμένων υλικών, δεδομένου ότι η επαλήθευση είναι μείζονος σημασίας προκειμένου να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη τόσο του κλάδου όσο και των καταναλωτών στα ανακυκλωμένα υλικά·

Περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα υλικά

16. καλεί όλους τους παράγοντες του κλάδου να μετατρέψουν τις δημόσιες διακηρύξεις τους όσον αφορά την αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένων πλαστικών σε επίσημες δεσμεύσεις και να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα·

17. πιστεύει ότι ενδέχεται να απαιτούνται υποχρεωτικοί κανόνες σχετικά με την περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα υλικά προκειμένου να δοθεί ώθηση στη χρήση δευτερογενών πρώτων υλών, στον βαθμό που οι αγορές ανακυκλωμένων υλικών δεν είναι ακόμη λειτουργικές· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο καθιέρωσης απαιτήσεων για την ελάχιστη περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα υλικά για συγκεκριμένα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ, εξασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση των απαιτήσεων διατροφικής ασφάλειας·

18. καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν την επιβολή ενός μειωμένου φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για προϊόντα που περιέχουν υλικά από ανακύκλωση·

Κυκλικές προμήθειες

19. τονίζει ότι οι προμήθειες αποτελούν απαραίτητο μέσο για τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία, καθώς έχουν τη δυνατότητα να τονώσουν την καινοτομία στα επιχειρηματικά μοντέλα και να προωθήσουν αποδοτικά ως προς τη χρήση των πόρων προϊόντα και υπηρεσίες· τονίζει τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο αυτό· καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει ένα δίκτυο μάθησης, σε επίπεδο ΕΕ, σχετικά με τις κυκλικές δημόσιες προμήθειες, με στόχο την άντληση διδαγμάτων από τα δοκιμαστικά σχέδια· πιστεύει ότι οι εν λόγω εθελοντικές δράσεις αναμένεται να λειάνουν το έδαφος, βάσει μιας αξιόπιστης εκτίμησης επιπτώσεων, για τη θέσπιση δεσμευτικών ενωσιακών κανόνων και κριτηρίων σχετικά με τις κυκλικές δημόσιες προμήθειες·

20. καλεί τα κράτη μέλη να εξαλείψουν σταδιακά όλα τα στρεβλά κίνητρα που αντιβαίνουν στην επίτευξη των υψηλότερων δυνατών επιπέδων ανακύκλωσης πλαστικών·

Διεπαφή αποβλήτων/χημικών ουσιών

21. καλεί τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να βελτιστοποιήσουν τους ελέγχους στα εισαγόμενα υλικά και προϊόντα, με στόχο τη διασφάλιση και την επιβολή της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ για τις χημικές ουσίες και τα προϊόντα·

22. επισημαίνει το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία: επιλογές σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα·

Πρόληψη της παραγωγής πλαστικών αποβλήτων

Πλαστικά μίας χρήσης

23. επισημαίνει ότι καμία λύση δεν είναι πανάκεια για την αντιμετώπιση των επιβλαβών συνεπειών των πλαστικών μίας χρήσης στο περιβάλλον, και πιστεύει ότι για την επίλυση αυτού του σύνθετου προβλήματος απαιτείται, κατά συνέπεια, ένας συνδυασμός εθελοντικών και κανονιστικών μέτρων, καθώς και μια αλλαγή όσον αφορά την ευαισθητοποίηση, τη συμπεριφορά και τη συμμετοχή των καταναλωτών·

24. λαμβάνει υπό σημείωση τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί σε ορισμένα κράτη μέλη και εκφράζει, ως εκ τούτου, την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο για τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως πλαστικών μίας χρήσης· θεωρεί ότι η εν λόγω πρόταση αναμένεται να συμβάλει στη σημαντική μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων, πάνω από το 80 % των οποίων είναι πλαστικά, συντελώντας με τον τρόπο αυτό στην επίτευξη του στόχου της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη όσον αφορά την πρόληψη και τη σημαντική μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης κάθε είδους·

25. θεωρεί σημαντικό να προσφέρει το εν λόγω πλαίσιο στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων συμβατή με την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, ώστε να υπάρχει απτός και θετικός περιβαλλοντικός και κοινωνικοοικονομικός αντίκτυπος και να εξυπηρετούνται οι λειτουργικές ανάγκες των καταναλωτών·

26. αναγνωρίζει ότι η μείωση και ο περιορισμός και ο περιορισμός των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες για βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα·

27. αναφέρεται στις εν εξελίξει εργασίες, στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, για την εν λόγω πρόταση·

28. υπογραμμίζει ότι υπάρχουν διάφορα μέσα προκειμένου να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης, καθώς και η μείωση των πλαστικών αποβλήτων, όπως καθεστώτα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού με διαφοροποιημένα τέλη, συστήματα καταβολής εγγύησης-επιστροφής και η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού· αναγνωρίζει τα πλεονεκτήματα των καθιερωμένων καθεστώτων σε διάφορα κράτη μέλη και τις δυνατότητες ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών· υπογραμμίζει ότι η επιλογή ενός συγκεκριμένου καθεστώτος εξακολουθεί να εμπίπτει στις αρμοδιότητες της αρμόδιας αρχής του εκάστοτε κράτους μέλους·

29. επικροτεί το γεγονός ότι η οδηγία 94/62/ΕΚ ορίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν υποχρεωτικά καθεστώτα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για όλες τις συσκευασίες έως τα τέλη του 2024 και καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα επέκτασης αυτής της υποχρέωσης σε άλλα πλαστικά προϊόντα σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 8α της οδηγίας 2008/98/EΚ·

30. επισημαίνει την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με το σύστημα ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COM(2018)0325) για συνεισφορά με βάση τα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών· τονίζει ότι η καθοδηγητική επίδραση της τυχόν συνεισφοράς πρέπει να συνάδει με την ιεραρχία των αποβλήτων· υπογραμμίζει, κατά συνέπεια, ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων·

31. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσχωρήσουν στον διεθνή συνασπισμό για τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικές σακούλες, που δρομολογήθηκε στη διάσκεψη COP 22 στο Μαρακές τον Νοέμβριο του 2016, και να τον υποστηρίξουν·

32. πιστεύει ότι ο ρόλος των σουπερμάρκετ στη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης στην ΕΕ είναι εξαιρετικά σημαντικός· επικροτεί πρωτοβουλίες όπως διαδρόμους χωρίς πλαστικές ύλες στα σουπερμάρκετ, οι οποίοι δίνουν την ευκαιρία στα σουπερμάρκετ να δοκιμάσουν λιπασματοποιήσιμα βιοϋλικά ως εναλλακτική στις πλαστικές συσκευασίες·

33. επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για μια οδηγία σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής (COM(2018)0033), η οποία αποσκοπεί στη σημαντική μείωση του φόρτου και των εξόδων που συνεπάγεται για τους αλιείς η μεταφορά των αλιευτικών εργαλείων και των πλαστικών αποβλήτων στο λιμάνι· υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι αλιείς, ιδίως με τη συλλογή πλαστικών αποβλήτων από τη θάλασσα στη διάρκεια της αλιευτικής τους δραστηριότητας και τη μεταφορά τους στο λιμάνι προκειμένου να υποβληθούν σε κατάλληλη διαχείριση αποβλήτων· τονίζει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα για τη δραστηριότητα αυτή, έτσι ώστε τα απόβλητα που συλλέγονται κατά τις δραστηριότητες καθαρισμού να μην καλύπτονται από κανένα σύστημα ανάκτησης του κόστους, και να μην επιβάλλεται τέλος στους αλιείς για την επεξεργασία των εν λόγω αποβλήτων·

34. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η εφαρμογή του άρθρου 48 παράγραφος 3 του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας σχετικά με την ανάκτηση και τις υποχρεώσεις αναφοράς σε συνάρτηση με απολεσθέντα αλιευτικά εργαλεία δεν περιλαμβάνεται στην έκθεση αξιολόγησης και εφαρμογής της Επιτροπής του 2017· τονίζει την ανάγκη για μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση της εφαρμογής των απαιτήσεων του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας σε συνάρτηση με τα αλιευτικά εργαλεία·

35. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να υποστηρίξουν σχέδια για τη συλλογή απορριμμάτων στη θάλασσα, με τη συμμετοχή, όπου είναι δυνατόν, αλιευτικών σκαφών, και να δημιουργήσουν λιμενικές εγκαταστάσεις για την παραλαβή και τη διάθεση θαλάσσιων απορριμμάτων, καθώς και ένα σύστημα ανακύκλωσης στο τέλος του κύκλου ζωής των αλιευτικών διχτυών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν, σε στενή συνεργασία με τον κλάδο της αλιείας, τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στις προαιρετικές κατευθυντήριες γραμμές του FAO σχετικά με τη σήμανση του αλιευτικού εξοπλισμού, με στόχο την καταπολέμηση της άδηλης αλιείας·

36. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να ενισχύσουν τη συλλογή δεδομένων που αφορούν την ύπαρξη πλαστικών στη θάλασσα, θεσπίζοντας και εφαρμόζοντας ένα υποχρεωτικό σε ολόκληρη την ΕΕ ψηφιακό σύστημα κοινοποίησης σχετικά με την απώλεια εξοπλισμού από μεμονωμένα αλιευτικά σκάφη, το οποίο θα καθιστά δυνατή την ανάκτησή του, χρησιμοποιώντας στοιχεία από περιφερειακές βάσεις δεδομένων, προκειμένου να ανταλλάσσονται πληροφορίες στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων, την οποία θα διαχειρίζεται η Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας, ή να μεριμνήσουν ώστε να εξελιχθεί το SafeSeaNet σε ένα εύχρηστο σύστημα για ολόκληρη την ΕΕ που θα παρέχει στους αλιείς τη δυνατότητα να δηλώνουν την απώλεια αλιευτικού εξοπλισμού·

37. υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για την ανάπτυξη στρατηγικών και σχεδίων με στόχο τον περιορισμό της εγκατάλειψης αλιευτικού εξοπλισμού στη θάλασσα, μεταξύ άλλων μέσω επιδοτήσεων από το ΕΤΘΑ, καθώς και με τη στήριξη των διαρθρωτικών ταμείων και της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας και με την ενεργή συμμετοχή των περιφερειών στον απαιτούμενο βαθμό·

Βιολογικής προέλευσης πλαστικά, βιοαποδομησιμότητα και δυνατότητα λιπασματοποίησης

38. υποστηρίζει σθεναρά την Επιτροπή όσον αφορά την υποβολή σαφών πρόσθετων προτύπων, εναρμονισμένων κανόνων και ορισμών σχετικά με τα υλικά βιολογικής προέλευσης, τη βιοαποδομησιμότητα (ιδιότητα ανεξαρτήτως πρώτης ύλης) και τη δυνατότητα λιπασματοποίησης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι υφιστάμενες εσφαλμένες αντιλήψεις και παρανοήσεις και να παρέχονται σαφείς πληροφορίες στους καταναλωτές·

39. τονίζει το γεγονός ότι η ενθάρρυνση μιας βιώσιμης βιοοικονομίας μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από εισαγόμενες πρώτες ύλες· υπογραμμίζει τον ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τα βιολογικής προέλευσης πλαστικά και τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά, όπου αυτό αποδεικνύεται ωφέλιμο από την άποψη του κύκλου ζωής· θεωρεί ότι η βιοαποδομησιμότητα πρέπει να αξιολογείται υπό τις σχετικές πραγματικές συνθήκες·

40. τονίζει ότι τα βιοαποδομήσιμα και λιπασματοποιήσιμα πλαστικά μπορούν να συμβάλουν στην υποστήριξη της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία, αλλά δεν μπορούν να θεωρηθούν λύση για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, ούτε να νομιμοποιούν περιττές εφαρμογές μίας χρήσης· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να καταρτίσει σαφή κριτήρια για χρήσιμα προϊόντα και εφαρμογές που αποτελούνται από βιοαποδομήσιμα πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων συσκευασιών και εφαρμογών στη γεωργία· ζητεί να πραγματοποιηθούν περαιτέρω επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα αυτόν· τονίζει ότι τα βιοαποδομήσιμα και τα μη βιοαποδομήσιμα πλαστικά πρέπει να τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης όσον αφορά την ορθή διαχείριση των αποβλήτων·

41. υπογραμμίζει ότι τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης προσφέρουν δυνατότητες μερικής διαφοροποίησης των πρώτων υλών, και ζητεί να πραγματοποιηθούν περαιτέρω επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα αυτόν· αναγνωρίζει την ύπαρξη καινοτόμων βιολογικής προέλευσης υλικών που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά· τονίζει την ανάγκη για ουδέτερη και ίση μεταχείριση των υποκατάστατων υλικών·

42. ζητεί να απαγορευτούν πλήρως στην ΕΕ τα οξοδιασπώμενα πλαστικά έως το 2020, δεδομένου ότι το εν λόγω είδος πλαστικών δεν αποδομείται κατά τρόπο κατάλληλο, δεν είναι λιπασματοποιήσιμο, επηρεάζει αρνητικά την ανακύκλωση των συμβατικών πλαστικών και δεν παρέχει αποδεδειγμένα όφελος για το περιβάλλον·

Μικροπλαστικά

43. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει απαγόρευση των μικροπλαστικών στα καλλυντικά, τα είδη ατομικής φροντίδας, τα απορρυπαντικά και τα προϊόντα καθαρισμού, έως το 2020· καλεί επίσης τον ECHA να αξιολογήσει και να προετοιμάσει, κατά περίπτωση, την απαγόρευση των μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα σε άλλα προϊόντα, λαμβάνοντας υπόψη αν υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις·

44. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ελάχιστες απαιτήσεις στις νομοθετικές διατάξεις για τα προϊόντα, προκειμένου να μειωθεί σημαντικά στην πηγή η απελευθέρωση μικροπλαστικών, ιδίως για τα υφάσματα, τα ελαστικά, τα χρώματα και τα φίλτρα των τσιγάρων·

45. σημειώνει τις ορθές πρακτικές της επιχείρησης «Clean Sweep» και τις διάφορες πρωτοβουλίες «zero pellet loss» («μηδενική απώλεια σφαιριδίων»)· πιστεύει ότι οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν να αναπαραχθούν σε ενωσιακό και διεθνές επίπεδο·

46. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τις πηγές, τη διανομή, την πορεία και τις συνέπειες τόσο των μακροπλαστικών όσο και των μικροπλαστικών στο πλαίσιο της επεξεργασίας λυμάτων και της διαχείρισης των ομβρίων υδάτων, στο πλαίσιο του διαρκούς ελέγχου καταλληλότητας της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα και της οδηγίας για τις πλημμύρες· καλεί, επιπλέον, τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και την Επιτροπή να εξασφαλίσουν την πλήρη εφαρμογή και επιβολή της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων και της οδηγίας πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική· ζητεί, επιπλέον, από την Επιτροπή να υποστηρίξει την έρευνα στον τομέα των τεχνολογιών επεξεργασίας ιλύος καθαρισμού λυμάτων και καθαρισμού των υδάτων·

Έρευνα και καινοτομία

47. επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία θα επενδυθεί ένα πρόσθετο ποσό ύψους 100 εκατομμυρίων EUR στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», με στόχο να κατευθυνθούν οι επενδύσεις σε αποδοτικές ως προς τη χρήση των πόρων και κυκλικές λύσεις, μεταξύ των οποίων οι επιλογές πρόληψης και σχεδιασμού, η διαφοροποίηση των πρώτων υλών και οι καινοτόμες τεχνολογίες ανακύκλωσης, όπως η μοριακή και η χημική ανακύκλωση, καθώς και η βελτίωση της μηχανικής ανακύκλωσης· τονίζει το καινοτόμο δυναμικό των νεοφυών επιχειρήσεων στο πλαίσιο αυτό· υποστηρίζει την κατάρτιση ενός στρατηγικού θεματολογίου έρευνας και καινοτομίας για την κυκλικότητα των υλικών, με ιδιαίτερη έμφαση στο πλαστικό και στα υλικά που περιέχουν πλαστικό, πέρα από τα υλικά συσκευασίας, το οποίο θα χρησιμεύσει ως γνώμονας για τις μελλοντικές αποφάσεις χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»· σημειώνει ότι θα χρειαστεί επαρκής χρηματοδότηση για τη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων· τονίζει ότι οι συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα μπορούν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία·

48. επισημαίνει τις σημαντικές δυνατότητες σύνδεσης του ψηφιακού θεματολογίου με το θεματολόγιο για την κυκλική οικονομία· υπογραμμίζει την ανάγκη αντιμετώπισης των κανονιστικών φραγμών στην καινοτομία, και καλεί την Επιτροπή να εξετάζει τις τυχόν συμφωνίες καινοτομίας σε επίπεδο ΕΕ σε συνάρτηση με την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στη στρατηγική για τα πλαστικά και το ευρύτερο θεματολόγιο για την κυκλική οικονομία·

49. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να υποστηρίξουν τη χρήση καινοτόμου αλιευτικού εξοπλισμού, προτρέποντας τους αλιείς να αντικαταστήσουν τα παλαιά δίχτυα και να εξοπλίσουν τα υφιστάμενα δίχτυα με διατάξεις παρακολούθησης και αισθητήρες συνδεδεμένους με εφαρμογές σε έξυπνα τηλέφωνα, τσιπ ραδιοσυχνικής αναγνώρισης και άλλες συσκευές εντοπισμού πλοίων, ούτως ώστε οι κυβερνήτες των αλιευτικών σκαφών να μπορούν να παρακολουθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα δίχτυα τους και να τα ανασύρουν, όταν είναι απαραίτητο· αναγνωρίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η τεχνολογία για την αποτροπή της εισροής πλαστικών αποβλήτων στη θάλασσα·

50. ζητεί να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» μια αποστολή για ωκεανούς χωρίς πλαστικά, ώστε να χρησιμοποιηθεί η καινοτομία για τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών που εισέρχονται στο θαλάσσιο περιβάλλον και για τη συλλογή των πλαστικών που υπάρχουν στους ωκεανούς· επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις του για την καταπολέμηση των θαλάσσιων απορριμμάτων (μεταξύ άλλων με την πρόληψη, την αύξηση των γνώσεων σχετικά με τους ωκεανούς, την ευαισθητοποίηση σχετικά με την περιβαλλοντική πρόκληση της ρύπανσης από πλαστικά και των άλλων μορφών θαλάσσιων απορριμμάτων, και με εκστρατείες καθαρισμού όπως η αλίευση απορριμμάτων και ο καθαρισμός των παραλιών), όπως αναφέρονται στην κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και της Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, της 10ης Νοεμβρίου 2016, με τίτλο «Διεθνής διακυβέρνηση των ωκεανών: ένα θεματολόγιο για το μέλλον των ωκεανών μας» (JOIN(2016)0049)· ζητεί να διεξαχθεί, σε επίπεδο της ΕΕ, διάλογος πολιτικής σχετικά με τα θαλάσσια απορρίμματα, μεταξύ υπευθύνων χάραξης πολιτικής, ενδιαφερομένων μερών και εμπειρογνωμόνων·

Λήψη μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο

51. καλεί την ΕΕ να διαδραματίσει προορατικό ρόλο στην εκπόνηση ενός παγκοσμίου πρωτοκόλλου για τα πλαστικά και να μεριμνήσει ώστε οι διάφορες δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, να μπορούν να παρακολουθούνται με ολοκληρωμένο και διαφανή τρόπο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν ενεργό και ηγετικό ρόλο στην ομάδα εργασίας που συνέστησε η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον τον Δεκέμβριο του 2017 με σκοπό την εκπόνηση διεθνών μέτρων για την καταπολέμηση των πλαστικών θαλάσσιων απορριμμάτων και των μικροπλαστικών· τονίζει ότι τα ζητήματα της ρύπανσης από πλαστικά και των ικανοτήτων διαχείρισης αποβλήτων πρέπει να αποτελούν μέρος του πλαισίου εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των πλαστικών αποβλήτων στους ωκεανούς προέρχεται από χώρες της Ασίας και της Αφρικής·

52. καλεί όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, από κοινού με το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου της ΕΕ, να εστιάσουν την προσοχή τους στην πρόληψη, να εξετάσουν τους εσωτερικούς κανόνες για τις προμήθειες και τις εσωτερικές πρακτικές διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων, και να μειώσουν σημαντικά την παραγωγή πλαστικών αποβλήτων, ιδίως με την αντικατάσταση, τη μείωση και τον περιορισμό των πλαστικών μίας χρήσης·

° °

53. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

[1] ΕΕ L 150 της 14.6.2018, σ. 93.
[2] ΕΕ L 150 της 14.6.2018, σ. 100.
[3] ΕΕ L 150 της 14.6.2018, σ. 109.
[4] ΕΕ L 150 της 14.6.2018, σ. 141.
[5] ΕΕ L 115 της 6.5.2015, σ. 11.
[6] ΕΕ L 285 της 31.10.2009, σ. 10.
[7] ΕΕ L 354 της 28.12.2013, σ. 171.
[8] ΕΕ C 265 της 11.8.2017, σ. 65.
[9] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0287.
[10] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2018)0004.
[11] ΕΕ L 343 της 22.12.2009, σ. 1.
[12] Abandoned, lost or otherwise discarded fishing gear (Εγκαταλειφθέντα, απολεσθέντα ή απορριφθέντα με άλλο τρόπο αλιευτικά εργαλεία)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Μετατροπή των εκτάσεων που αποτελούν χωματερές πλαστικών σε χρυσωρυχεία

Κυκλικές δυνατότητες για το περιβάλλον, το κλίμα και την οικονομία μας

1. Τι διακυβεύεται;

Οι πλαστικές ύλες αποτελούν σημαντικό και πολύτιμο υλικό το οποίο κατέχει σημαντική θέση στην κοινωνία και την οικονομία μας. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο παράγονται και χρησιμοποιούνται σήμερα τα πλαστικά είναι υπερβολικά δαπανηρός και μη βιώσιμος. Το πλαστικό κατασκευάζεται για να διαρκεί αιωνίως αλλά συχνά σχεδιάζεται για να απορρίπτεται μετά τη χρήση του. Επιπλέον, η συλλογή των πλαστικών για ανακύκλωση είναι πολύ περιορισμένη. Από τα 25,8 εκατομμύρια τόνους περίπου πλαστικών αποβλήτων που παράγονται στην ΕΕ ετησίως, λιγότερο από το 30 % συγκεντρώνεται για ανακύκλωση. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις:

1) Απώλεια για το περιβάλλον: Τα πλαστικά απόβλητα έχουν έναν ιδιαιτέρως καταστροφικό αντίκτυπο στα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπου τα πλαστικά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 80 % των θαλάσσιων απορριμμάτων. Στην ΕΕ, 150.000 έως 500.000 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων διοχετεύονται κάθε χρόνο στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Εξάλλου, κατά μέσο όρο, 75.000 έως 300.000 τόνοι μικροπλαστικών εναποτίθενται κάθε χρόνο στο φυσικό περιβάλλον της ΕΕ·

2) Απώλεια για το κλίμα: Από μελέτες προκύπτει ότι η ανακύκλωση 1 εκατομμυρίου τόνων πλαστικών, ισοδυναμεί με την απόσυρση 1 εκατομμυρίου οχημάτων από το οδικό δίκτυο[1]·

3) Απώλεια για την οικονομία: Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 95 % της αξίας των πλαστικών υλικών συσκευασίας χάνεται για την οικονομία, με αποτέλεσμα ετήσιο ποσοστό απώλειας μεταξύ 70 και 105 δισεκατομμυρίων ευρώ·

4) Δυνητικός αντίκτυπος στην υγεία: Τα μικροπλαστικά και τα υποπροϊόντα τους μπορούν επίσης να εισέλθουν στη διατροφική αλυσίδα, οι δε συνέπειές τους για την ανθρώπινη υγεία δεν έχουν ακόμη εκτιμηθεί.

Υπάρχει σήμερα μια πραγματική πολιτική δυναμική για την προώθηση ενός μετασχηματισμού και μιας μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία όσον αφορά τα πλαστικά. Μάλιστα, η πρόσφατη απόφαση της Κίνας να απαγορεύσει την εισαγωγή πλαστικών αποβλήτων, υποχρεώνει την ΕΕ να λάβει μέτρα. Ο εισηγητής πιστεύει ακράδαντα ότι η ΕΕ οφείλει να θεωρήσει την απαγόρευση αυτή ως ευκαιρία για να επενδύσει και να καινοτομήσει στο εσωτερικό της και να σταματήσει να «εξάγει» το πρόβλημά μας όσον αφορά τα πλαστικά απόβλητα.

Η πολιτική αυτή δυναμική τυγχάνει επίσης της υποστήριξης των ευρωπαίων πολιτών. Από πρόσφατη μελέτη του Ευρωβαρομέτρου καθίσταται σαφές ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (87 %) ανησυχεί για τον αντίκτυπο των πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον[2].

Η δημοσίευση της ανακοίνωσης της Επιτροπής με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία» είναι συνεπώς ιδιαιτέρως επίκαιρη και ο εισηγητής την επιδοκιμάζει. Ο εισηγητής επισημαίνει τις ακόλουθες πέντε γενικές προκλήσεις:

• Επιβάλλεται να διαχειριστούμε τα πλαστικά κατά τρόπο βιώσιμο σε όλο το μήκος της αλυσίδας αξίας·

• Η στρατηγική θα πρέπει να βαίνει πέρα από την παραγωγή βιώσιμων υλικών συσκευασίας και να λειτουργεί ως μοχλός για την προώθηση νέων, ευφυών και κυκλικών προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης που να καλύπτουν το σύνολο της αλυσίδας αξίας·

• Η Επιτροπή θα πρέπει να χαράξει μια πολιτική για την περίοδο μετά το 2020 όσον αφορά την κυκλική οικονομία που να βασίζεται σε αξιόπιστες έρευνες και καινοτομίες·

• Το πλαστικό έχει πολυάριθμες εφαρμογές και, αντί να αποτελεί μια λύση για όλες τις περιστάσεις, απαιτείται μια ειδικά διαμορφωμένη προσέγγιση, συχνά ανάλογα με το εκάστοτε προϊόν·

• Απαιτούνται κοινές δεσμεύσεις και δράσεις από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και μια διατομεακή συνεργασία, σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, οφείλουμε δε να μετασχηματίσουμε τις ανησυχίες του κοινού για τα πλαστικά απόβλητα σε κοινωνική ευθύνη.

2. Ποια μέτρα απαιτούνται;

2.1 Από τον σχεδιασμό για ανακύκλωση στον σχεδιασμό για κυκλικότητα

Τα πάντα έχουν ως αφετηρία την ορθή διαχείριση των αποβλήτων και των υλικών. Ένα σημαντικό πρώτο βήμα είναι η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή, εκ μέρους των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, του «κεκτημένου» για τα απόβλητα στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών βελτιώσεων που έχουν επέλθει με την πρόσφατη αναθεώρηση των νομοθετικών διατάξεων της ΕΕ για τα απόβλητα.

Εξάλλου, ο εισηγητής υποστηρίζει τον φιλόδοξο στόχο της Επιτροπής να καταστήσει όλα τα πλαστικά υλικά συσκευασίας που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά επαναχρησιμοποιήσιμα ή ανακυκλώσιμα έως το 2030. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου οφείλουν να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να υλοποιήσουν στην πράξη τον φιλόδοξο αυτόν στόχο, όχι μόνο όσον αφορά τις συσκευασίες που προορίζονται για τους καταναλωτές αλλά και σε διεπιχειρησιακό επίπεδο, και θα πρέπει να συνδέσουν την εμπορική τους ταυτότητα με βιώσιμα και κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα.

Επιπλέον, ο εισηγητής φρονεί ότι η κοινωνία πολιτών έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει προκειμένου να καταστήσει τις επιχειρήσεις υπόλογες όσον αφορά τις δεσμεύσεις τους, και θεωρεί την επικείμενη «νέα συμφωνία για τους καταναλωτές» ως το ιδανικό πλαίσιο για την επίτευξη του στόχου αυτού. Πιστεύει ότι το παράδειγμα των Κάτω Χωρών με τη δημιουργία ενός «σημείου επαφής για τις συσκευασίες» (“Meldpunt Verpakkingen”) αποτελεί ένα ενδιαφέρον και σημαντικό μοντέλο, το οποίο θα μπορούσε να υιοθετηθεί και από άλλα κράτη μέλη, καθόσον προϋποθέτει συμμετοχή των καταναλωτών και δημιουργεί κίνητρο για τις επιχειρήσεις να καταστήσουν τις συσκευασίες τους πιο βιώσιμες[3].

Ο εισηγητής υποστηρίζει με θέρμη την πρόθεση της Επιτροπής να παρουσιάσει μια επικαιροποίηση των βασικών απαιτήσεων της οδηγίας για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας. Καλεί μετ’ επιτάσεως την Επιτροπή να καταστήσει την «προτεραιότητα στην κυκλικότητα» γενική αρχή που θα ισχύει και για πλαστικά που δεν αποτελούν συσκευασίες, με την εκπόνηση προτύπων για προϊόντα και την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τον οικολογικό σχεδιασμό.

2.2 Δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς για τα ανακυκλωμένα πλαστικά

Η χρησιμοποίηση ανακυκλώσιμων πλαστικών σε νέα προϊόντα εξακολουθεί να είναι περιορισμένη: αφορά μόνο το 6 % περίπου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής. Ο εισηγητής θεωρεί ότι η δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς δευτερογενών πλαστικών υλών περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στοιχεία.

1) Πρότυπα ποιότητας και επαλήθευση

Σήμερα υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ ποιότητας των ανακυκλωμένων πλαστικών και της ποιότητας που απαιτείται για τη λειτουργικότητα ορισμένων προϊόντων. Αυτό οφείλεται σε έλλειψη εμπιστοσύνης, ελέγχου και διαφάνειας. Η ανάπτυξη κατηγοριών ανακύκλωσης που αντιστοιχούν στις λειτουργικές ιδιότητες των διαφόρων προϊόντων και ο έλεγχός τους έχουν εν προκειμένω καθοριστική σημασία. Ένα ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου, το EuCertPlast[4], είναι ήδη διαθέσιμο. Ωστόσο, ο εισηγητής φρονεί ότι ένα πιστοποιητικό από έναν ανεξάρτητο τρίτο φορέα θα μπορούσε εξίσου να αποτελέσει σημαντικό βήμα προόδου. Το σύστημα πιστοποίησης QA-CER που έχει αναπτυχθεί από τη Βελγική Ένωση Ποιότητας θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο για την Ευρώπη[5].

2) Προώθηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου

Ο εισηγητής επικροτεί τις διάφορες θετικές δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει δημοσίως κορυφαίοι παράγοντες της βιομηχανίας όσον αφορά το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, θεωρεί ωστόσο βασικό να μετουσιωθούν οι δημόσιες αυτές υποσχέσεις σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Η εκούσια αυτή προσέγγιση από μόνη της ενδέχεται εντούτοις να μην επαρκεί: ο εισηγητής πιστεύει συνεπώς ότι ενδέχεται να απαιτηθούν υποχρεωτικοί κανόνες για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο συγκεκριμένων προϊόντων. Η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και η αναπροσαρμογή του ΦΠΑ θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την προσέγγιση αυτή.

3) Σχεδιασμός για κυκλικότητα στις προμήθειες

Οι δημόσιες και οι ιδιωτικές προμήθειες έχουν τη δυνατότητα να τονώσουν την καινοτομία στα επιχειρηματικά μοντέλα. Ωστόσο, οι κυκλικές προμήθειες εξακολουθούν να αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Προκειμένου να δημιουργηθούν κίνητρα προς αυτή την κατεύθυνση, μπορούν να ληφθούν πολλά μέτρα και σε επίπεδο ΕΕ: ειδικότερα, να τονωθεί και να υποστηριχθεί η καινοτομία, η έρευνα και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η ΕΕ θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα δίκτυο μάθησης της ΕΕ για τις κυκλικές προμήθειες ούτως ώστε τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από διάφορες Πράσινες Συμφωνίες (για παράδειγμα στη Φλάνδρα[6] και στις Κάτω Χώρες[7]) να συγκεντρωθούν και να προσφέρουν στήριξη για τη σύναψη μελλοντικών συμφωνιών. Εξάλλου, τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από εθελοντικές δράσεις από τη βάση προς την κορυφή θα μπορούσαν να προλειάνουν το έδαφος για τη θέσπιση δεσμευτικών κανόνων στον τομέα των κυκλικών προμηθειών.

4) Διεπαφή αποβλήτων/χημικών ουσιών

Τέλος, ο εισηγητής πιστεύει ότι, για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς για τα ανακυκλωμένα πλαστικά, απαιτείται μια σύνδεση με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα. Ειδικότερα, ο εισηγητής θεωρεί ότι η εντατικοποίηση των ελέγχων στα εισαγόμενα υλικά αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα και ταυτόχρονα υπογραμμίζει ότι η ύπαρξη μιας ουσίας που προκαλεί ανησυχία δεν θα πρέπει να αποτελεί δικαιολογία που παρεμποδίζει την ανακύκλωση αποβλήτων για συγκεκριμένες, σαφώς προσδιορισμένες και ασφαλείς εφαρμογές.

2.3 Πρόληψη της παραγωγής πλαστικών αποβλήτων

1) Πλαστικά μίας χρήσης

Πάνω από το 80 % των θαλάσσιων απορριμμάτων προέρχεται από πλαστικά, εκ των οποίων το 50 % αποτελούν πλαστικά μίας χρήσης. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η λήψη μέτρων για τα εν λόγω προϊόντα μίας χρήσης είναι δικαιολογημένη. Συνεπώς ο εισηγητής υποστηρίζει τη θέσπιση ειδικών νομοθετικών διατάξεων για τα πλαστικά μίας χρήσης προκειμένου να μειωθούν τα θαλάσσια απορρίμματα. Πρέπει να θεσπιστεί ένα πλαίσιο, το οποίο να ορίζει μια δέσμη δυνητικών μέτρων για τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, να είναι συμβατό με την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, να επιφέρει με απτό τρόπο θετικές συνέπειες για το περιβάλλον και να είναι προσαρμοσμένο στις λειτουργικές ανάγκες των καταναλωτών.

Ο εισηγητής τονίζει ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επιτευχθούν υψηλά επίπεδα συλλογής και ανακύκλωσης και μια μείωση των απορριμμάτων, όπως συστήματα καταβολής εγγύησης-επιστροφής ή καθεστώτα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Υπογραμμίζει ότι η επιλογή ενός συγκεκριμένου συστήματος εξακολουθεί να εμπίπτει στην αρμοδιότητα της αρμόδιας αρχής ενός κράτους μέλους, λαμβανομένων υπόψη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και μεριμνώντας ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο τα υφιστάμενα αποτελεσματικά και οικονομικά αποδοτικά συστήματα. Υπογραμμίζει επίσης ότι η φορολογική πολιτική εξακολουθεί να υπάγεται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και συνεπώς είναι αντίθετος στην επιβολή ενός φόρου επί των πλαστικών σε επίπεδο Ένωσης ως δυνητική πηγή ίδιων πόρων για την ΕΕ.

2) Βιοπλαστικά

Υπάρχουν πολλές εσφαλμένες αντιλήψεις και παρερμηνείες όσον αφορά τα βιοπλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των βιοαποδομήσιμων, των λιπασματοποιήσιμων και των βιολογικής προέλευσης πλαστικών. Ο εισηγητής υποστηρίζει συνεπώς την Επιτροπή στην προσπάθειά της να προτείνει σαφείς εναρμονισμένους κανόνες για το περιεχόμενο βιολογικής προέλευσης και τη βιοαποδομησιμότητα.

Τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά μπορούν να συμβάλουν στη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία, δεν πρέπει ωστόσο να θεωρούνται πανάκεια κατά της ρύπανσης των θαλασσών. Ως εκ τούτου, ο εισηγητής καλεί την Επιτροπή να καταρτίσει έναν κατάλογο χρήσιμων προϊόντων και εφαρμογών που αποτελούνται από βιοαποδομήσιμα πλαστικά, με βάση σαφή κριτήρια.

Επιπλέον, τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης μπορεί να αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης λύσης, δεδομένου ότι παρέχουν τη δυνατότητα για μερική διαφοροποίηση των πρώτων υλών και μπορούν επίσης να μειώσουν την εξάρτηση της ΕΕ από πόρους προερχόμενους από τρίτες χώρες. Ο εισηγητής πιστεύει ότι απαιτούνται περαιτέρω επενδύσεις σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα αυτό προκειμένου να ενισχυθεί η καινοτομία.

Ο εισηγητής ζητεί επίσης μια πλήρη απαγόρευση των οξοδιασπώμενων πλαστικών, δεδομένου ότι τα πλαστικά αυτού του είδους δεν βιοδιασπώνται κατά τρόπο ασφαλή και ως εκ τούτου, δεν προσφέρουν αποδεδειγμένα όφελος για το περιβάλλον.

3) Μικροπλαστικά

Ο εισηγητής πιστεύει ότι η αντιμετώπιση της χρήσης των μικροπλαστικών στην πηγή αποτελεί την οικονομικά πιο αποδοτική επιλογή. Ζητεί, συνεπώς, την απαγόρευση των μικροπλαστικών τα οποία προστίθενται σκοπίμως σε προϊόντα, όπως τα καλλυντικά και τα προϊόντα καθαρισμού, και για τα οποία υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές δυνατότητες. Η πρόσφατη θέσπιση νομοθετικών διατάξεων με τις οποίες απαγορεύεται σε ορισμένα κράτη μέλη, όπως για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, η χρήση πλαστικών μικροσφαιριδίων σε καλλυντικά προϊόντα που ξεπλένονται, αποδεικνύει ότι το μέτρο αυτό είναι δυνατό.

Ο εισηγητής καλεί εξάλλου την Επιτροπή να θεσπίσει στη νομοθεσία για τα προϊόντα ελάχιστες απαιτήσεις για την αντιμετώπιση των μικροπλαστικών στην πηγή, ιδίως όσον αφορά τα υφάσματα, τα ελαστικά, τα χρώματα και τα φίλτρα των τσιγάρων. Εκτιμά ότι τα αποτελέσματα του σχεδίου MERMAIDS Life+[8], το οποίο εστιάζει στην άμβλυνση των επιπτώσεων που προκαλούνται από τα μικροπλαστικά κατά τη διαδικασία πλύσης των υφασμάτων, προσφέρουν ενδιαφέρουσες προοπτικές στο ζήτημα αυτό.

2.4 Καινοτομία

Η καινοτομία, η έρευνα και η ανάπτυξη καθώς και οι επενδύσεις σε υποδομές είναι κομβικής σημασίας προκειμένου η ΕΕ να αναπτύξει επιτυχώς μια νέα οικονομία πλαστικών. Η ανακοίνωση της Επιτροπής όσον αφορά την επένδυση πρόσθετου ποσού 100 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου οι επενδύσεις να κατευθυνθούν σε κυκλικές λύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» είναι ενθαρρυντική. Ο εισηγητής υποστηρίζει την εκπόνηση ενός στρατηγικού θεματολογίου έρευνας και καινοτομίας για τις πλαστικές ύλες, το οποίο θα πρέπει να εκτείνεται και πέρα από το 2020.

Ο εισηγητής είναι επίσης πεπεισμένος ότι τομείς όπως η χημική ανακύκλωση και οι εφαρμογές της δέσμευσης και χρήσης άνθρακα (CCU), η οποία χρησιμοποιεί το διοξείδιο του άνθρακα ως πρώτη ύλη, θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος του θεματολογίου για την καινοτομία. Ζητεί επίσης από την Επιτροπή να αξιοποιήσει περαιτέρω την εμπειρία υφιστάμενων πόλων καινοτομίας, όπως το φλαμανδικό Catalisti[9].

2.5 Λήψη μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο

Σε διεθνές επίπεδο αναπτύσσονται ταχύτατα καινοτόμες και οικονομικά αποδοτικές προσπάθειες για τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων. Εάν η ΕΕ επιθυμεί να διαμορφώσει την παγκόσμια ατζέντα της κυκλικής οικονομίας κατά τρόπο καθοριστικό πρέπει να βρεθεί στην πρωτοπορία και να αναλάβει ενεργό ρόλο για την ανάπτυξη ενός παγκοσμίου πρωτοκόλλου για τα πλαστικά. Ο εισηγητής καλεί συνεπώς την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα μέσο που θα καταστήσει δυνατή την παρακολούθηση των διαφόρων δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί κατά τρόπο ολοκληρωμένο και διαφανή.

3. Συμπέρασμα

Η επιβολή, εκ μέρους της Κίνας, απαγόρευσης στις εισαγωγές πλαστικών αποβλήτων προσφέρει στην ΕΕ μια τεράστια ευκαιρία για να προωθήσει μια εκ βάθρων αλλαγή και μια μετάβαση στην κυκλική οικονομία στον τομέα των πλαστικών υλών. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυναμική αυτή για επενδύσεις και καινοτομίες. Εάν κατορθώσουμε να αναπτύξουμε μια ολιστική προσέγγιση που να καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας μέσω μοντέλων κυκλικής επιχειρηματικότητας και κατανάλωσης, μπορούμε να διαμορφώσουμε συνθήκες αμοιβαίου οφέλους για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Μπορούμε να μετατρέψουμε τις χωματερές πλαστικών σε χρυσωρυχεία.

[1] Βλ. http://presse.ademe.fr/wp-content/uploads/2017/05/FEDEREC_ACV-du-Recyclage-en-France-VF.pdf
[2] Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 468, Η στάση των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με το περιβάλλον, Οκτώβριος 2017.
[3] https://meldpuntverpakkingen.nl/
[4] https://www.eucertplast.eu/
[5] http://www.bqa.be/files/uploads/Audits/2016_BQA_folder_QA-CER.pdf
[6] http://vlaanderen-circulair.be/nl/onze-projecten/detail/green-deal-circulair-aankopen
[7] https://mvonederland.nl/green-deal-circulair-inkopen
[8] http://life-mermaids.eu/en/
[9] http://catalisti.be/

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Αλιείας (2.7.2018)

προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία
(2018/2035(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: John Flack

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Αλιείας καλεί την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι τεράστιες ποσότητες πλαστικών και μικροπλαστικών καταλήγουν στη θάλασσα, όπου διασπώνται στο νερό και στη συνέχεια εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα, με αποτέλεσμα να προσλαμβάνονται από πολυάριθμα είδη θαλάσσιας ζωής προκαλώντας δηλητηρίαση και θανάτωση έμβιων θαλάσσιων πόρων, καθώς και άμεσες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πλαστικά απορρίμματα στη θάλασσα μπορεί επίσης να έχουν επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα των αλιευτικών εργαλείων, τα οποία, στην περίπτωση της αλιείας μικρής κλίμακας, είναι πολύ σοβαρότερες και προκαλούν οικονομικά προβλήματα·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόβλημα των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα αποτελεί παγκόσμια πρόκληση που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο στο πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον στο ψήφισμά της αριθ. 11 κατά τη συνεδρίαση της 23ης - 27ης Μαΐου 2016 αναγνώρισε ότι «η ύπαρξη πλαστικών απορριμμάτων και μικροπλαστικών στο θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί ένα ταχέως επιτεινόμενο και σοβαρό πρόβλημα που προκαλεί ανησυχία διεθνώς, για το οποίο απαιτείται επειγόντως αντίδραση σε παγκόσμιο επίπεδο που θα λαμβάνει υπόψη μια προσέγγιση με βάση τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος»·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμα αυτό προέτρεπε τους κατασκευαστές προϊόντων και άλλους να εξαλείψουν ή να μειώσουν τη χρήση πρωτογενών μικροπλαστικών σωματιδίων σε προϊόντα· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά έχουν επιβληθεί απαγορεύσεις στη χρήση μικροπλαστικών σε συγκεκριμένα προϊόντα προσωπικής φροντίδας· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά κράτη μέλη έχουν κοινοποιήσει στην Επιτροπή σχέδια νόμων για την απαγόρευση των μικροπλαστικών σε ορισμένα καλλυντικά προϊόντα και, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει ζητήσει από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων να περιορίσει τη σκόπιμη προσθήκη μικροπλαστικών· λαμβάνοντας υπόψη ότι επιπλέον το Συμβούλιο έχει καλέσει την Επιτροπή να λάβει μέτρα κατά των μικροπλαστικών, ιδίως σε καλλυντικά προϊόντα και απορρυπαντικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι επικρατεί μεγάλη σύγχυση μεταξύ των καταναλωτών σε συνάρτηση με έννοιες που αφορούν πλαστικές ύλες, όπως «βιοπλαστικά», «βιοδιασπώμενα» και «βιολογικής προέλευσης πλαστικά» και ότι καθοριστική σημασία για την υλοποίηση της στρατηγικής για τα πλαστικά αποτελεί η παροχή σαφούς ενημέρωσης από τους παραγωγούς πλαστικών·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, έχει δεσμευτεί να θεσπίσει, ενδεχομένως, στο πλαίσιο της οδηγίας περί οικολογικού σχεδιασμού[1], απαιτήσεις για τα προϊόντα που θα λαμβάνουν υπόψη τα μικροπλαστικά και έχει επίσης αναπτύξει κριτήρια για τη βελτίωση της ανακυκλωσιμότητας των πλαστικών στο πλαίσιο του οικολογικού σήματος και των πράσινων δημόσιων συμβάσεων·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαισιο μιας συνολικής στρατηγικής για τα πλαστικά δεν μπορούν να υπάρξουν μεμονωμένες λύσεις για την καταπολέμηση της ρύπανσης των θαλασσών από πλαστικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 48 του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας[2], το οποίο προβλέπει μέτρα που αποσκοπούν να προωθήσουν την ανάσυρση απολεσθέντων αλιευτικών εργαλείων, αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι όμως πολύ περιορισμένης εμβέλειας, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν τη συντριπτική πλειοψηφία των αλιευτικών σκαφών από την υποχρέωση αυτή, η δε ανταπόκριση στην απαίτηση παροχής σχετικών στοιχείων εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν υπογράψει τη Διεθνή Σύμβαση για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία (MARPOL) και θα πρέπει συνεπώς να μεριμνούν ώστε να εφαρμόζονται πλήρως οι διατάξεις της·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η άδηλη αλιεία συντελείται όταν μη βιοδιασπώμενα αλιευτικά δίχτυα, παγίδες και παραγάδια που έχον χαθεί ή εγκαταλειφθεί, συλλαμβάνουν, παγιδεύουν, τραυματίζουν, προκαλούν λιμοκτονία και θάνατο σε είδη θαλάσσιας ζωής· λαμβάνοντας υπόψη ότι το φαινόμενο της «άδηλη αλιεία» οφείλεται σε απώλεια και εγκατάλειψη αλιευτικών εργαλείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό για τον έλεγχο της αλιείας, απαιτείται υποχρεωτικά σήμανση των αλιευτικών εργαλείων και κοινοποίηση και ανάκτηση απολεσθέντος εξοπλισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, ορισμένοι αλιείς επαναφέρουν στους λιμένες, με δική τους πρωτοβουλία, απολεσθέντα δίχτυα που έχουν ανασύρει από τη θάλασσα·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί επακριβώς η συγκεκριμένη συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στη ρύπανση των θαλασσών, εκτιμάται ότι το 80 % των απορριμμάτων στη θάλασσα αποτελείται από πλαστικά και μικροπλαστικά και ότι ποσοστό ανάμεσα στο 20 % και 40 % περίπου των θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων συναρτάται εν μέρει με ανθρωπογενείς δραστηριότητες στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών σκαφών και κρουαζιερόπλοιων, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από δραστηριότητες στην ξηρά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας (FAO)[3], το 10 % περίπου οφείλεται στην απώλεια και απόρριψη αλιευτικών εργαλείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα απολεσθέντα και απορριφθέντα αλιευτικά εργαλεία αποτελούν ένα τμήμα του όγκου των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα, ενώ εκτιμάται ότι το 94 % των πλαστικών που εισέρχονται στους ωκεανούς καταλήγουν στον πυθμένα των θαλασσών, και ως εκ τούτου επιβάλλεται να αξιοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) προκειμένου οι αλιείς να συμμετάσχουν απευθείας σε προγράμματα συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων έναντι αμοιβής ή άλλων οικονομικών και υλικών κινήτρων·

1. επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες στην κυκλική οικονομία» (COM (2018) 0028), η οποία υποστηρίζει την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική[4], η οποία αποσκοπεί στη βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης των ευρωπαϊκών θαλασσών· εκφράζει ωστόσο τη λύπη του για το γεγονός ότι η εφαρμογή του άρθρο 48 παράγραφος 3 του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας σχετικά με την ανάκτηση και τις υποχρεώσεις αναφοράς σε συνάρτηση με απολεσθέντα αλιευτικά εργαλεία δεν περιλαμβάνεται στην έκθεση αξιολόγησης και εφαρμογής της Επιτροπής του 2017· τονίζει την ανάγκη για μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση της εφαρμογής των απαιτήσεων του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας σε συνάρτηση με τα αλιευτικά εργαλεία·

2. τονίζει ότι για την κατανόηση και την αντιμετώπιση της ρύπανση των θαλασσών απαιτείται μια σειρά αλληλένδετων και φιλόδοξων δράσεων σε πολλά επίπεδα και καλεί, ως εκ τούτου, την ΕΕ και τα κράτη μέλη να συντονίσουν καλύτερα τις διεθνείς προσπάθειες για τη μείωση των μορφών θαλάσσιας ρύπανσης και να εντείνουν διεθνώς τα μέτρα κατά των πλαστικών, σε συμφωνία με το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη (στόχος βιώσιμης ανάπτυξης 14)· επισημαίνει ότι οι προσπάθειες μπορεί να περιλαμβάνουν εκστρατείες και προγράμματα ευαισθητοποίησης σχετικά με τον αντίκτυπο της ρύπανσης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, έρευνες σχετικά με τη σκοπιμότητα της καθιέρωσης βιοαποικοδομήσιμων/λιπασματοποιήσιμων αλιευτικών διχτυών, εκπαιδευτικά προγράμματα για αλιείς και ειδικά κρατικά προγράμματα για την απομάκρυνση των πλαστικών και άλλων αντικειμένων από τον θαλάσσιο βυθό, καθώς και εξέταση της βιωσιμότητας μιας διευρυμένης ευθύνης των κατασκευαστών αλιευτικών εργαλείων·

3. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να υποστηρίξουν σχέδια για τη συλλογή απορριμμάτων στη θάλασσα, με τη συμμετοχή, όπου είναι δυνατόν, αλιευτικών σκαφών, και να δημιουργήσουν λιμενικές εγκαταστάσεις για τη συλλογή και διάθεση θαλάσσιων απορριμμάτων, καθώς και ένα σύστημα ανακύκλωσης στο τέλος του κύκλου ζωής των αλιευτικών διχτυών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν, σε στενή συνεργασία με τον κλάδο της αλιείας, τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στις οικειοθελείς κατευθυντήριες γραμμές του FAO σχετικά με τη σήμανση του αλιευτικού εξοπλισμού, με στόχο την καταπολέμηση της άδηλης αλιείας·

4. τονίζει ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να διαμορφώσουν στρατηγικές και σχέδια ώστε να περιοριστεί η απώλεια αλιευτικών εργαλείων στη θάλασσα και ότι οι επιχορηγήσεις του ΕΤΘΑ θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη συλλογή και απομάκρυνση των θαλάσσιων απορριμμάτων και αποβλήτων καθώς και για τη δημιουργία συστημάτων ανακύκλωσης αλιευτικού εξοπλισμού και των αναγκαίων υποδομών· προτρέπει τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να υποβάλουν, σε συνάρτηση με το ΕΤΘΑ, προτάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»· τονίζει ότι τα κράτη μέλη ενδέχεται επίσης να επιθυμούν να εφαρμόσουν ένα εθελοντικό καθεστώς πριμοδοτήσεων για αλιείς που επιστρέψουν πλαστικά απόβλητα και απολεσθέντα ή πεπαλαιωμένα δίχτυα· καλεί μετ’ επιτάσεως την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παράσχουν μεγαλύτερη υποστήριξη σε υφιστάμενες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας αυτής πρόκλησης, όπως για παράδειμα «Fishing for litter», «Oceana», «Surfrider Foundation», «Plastic Oceans Foundation», η πρωτοβουλία «Mission Blue» και «One world, one ocean»·

5. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να προωθήσουν τη χρήση καινοτόμου αλιευτικού εξοπλισμού, προτρέποντας τους αλιείς να αντικαταστήσουν τα παλαιά δίχτυα και να εξοπλίσουν τα υφιστάμενα δίχτυα με διατάξεις παρακολούθησης και αισθητήρες συνδεδεμένους με εφαρμογές σε έξυπνα τηλέφωνα, chips αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων και άλλες συσκευές εντοπισμού πλοίων, ούτως ώστε οι κυβερνήτες των αλιευτικών σκαφών να μπορούν να παρακολουθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα δίχτυα τους και να τα ανασύρουν, εφόσον αυτό απαιτείται· αναγνωρίζει το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η τεχνολογία για την αποτροπή της εισροής πλαστικών αποβλήτων στη θάλασσα·

6. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να ενισχύσουν τη συλλογή δεδομένων που αφορούν την ύπαρξη πλαστικών στη θάλασσα, θεσπίζοντας και εφαρμόζοντας ένα υποχρεωτικό σε ολόκληρη την ΕΕ ψηφιακό σύστημα κοινοποίησης σχετικά με την απώλεια εξοπλισμού από μεμονωμένα αλιευτικά σκάφη, το οποίο θα καθιστά δυνατή την ανάκτησή του, χρησιμοποιώντας στοιχεία από περιφερειακές βάσεις δεδομένων, προκειμένου να ανταλλάσσονται πληροφορίες στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων, την οποία θα διαχειρίζεται ο Οργανισμός Ελέγχου της Αλιείας ή να εξελιχθεί το SafeSeaNet σε ένα εύχρηστο σε ολόκληρη την ΕΕ σύστημα που θα παρέχει στους αλιείς τη δυνατότητα να δηλώνουν την απώλεια αλιευτικού εξοπλισμού·

7. τονίζει ότι μικροπλαστικά είναι επιβλαβή τόσο για τα αλιευτικά αποθέματα και τη βιοποικιλότητα όσο και για την ανθρώπινη υγεία· καλεί συνεπώς την Επιτροπή να αναπτύξει και να υποστηρίξει δυνατότητες εντοπισμού και παρακολούθησης των επιπέδων μόλυνσης από μικροπλαστικά σε ιχθείς που αλιεύονται για εμπορικούς σκοπούς σε θαλασσινά, στο θαλάσσιο περιβάλλον και τους βιολογικούς πόρους του· καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει πλαίσια ανάλυσης κινδύνου όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων με στόχο την αξιολόγηση κινδύνων και απειλών για τους καταναλωτές· καλεί την Επιτροπή, σε συμφωνία με την αρχή της υποκατάστασης και τις διαδικασίες του REACH για τον περιορισμό ουσιών που συνιστούν απειλή για τη στρατηγική για τις πλαστικές ύλες, να ολοκληρώσει, το ταχύτερο δυνατόν, τη διαδικασία που έχει ζητηθεί από το Συμβούλιο για τον περιορισμό της χρήσης σκοπίμως προστιθέμενων μικροπλαστικών, ζητώντας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Ουσιών να επανεξετάσει την επιστημονική βάση για την λήψη κανονιστικών μέτρων σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να επέλθει μια σταδιακή μείωση της χρήσης μικροπλαστικών σε προϊόντα όπως τα καλλυντικά, τα είδη ατομικής φροντίδας, τα απορρυπαντικά και τα χρώματα που θα οδηγήσει τελικά στην πλήρη απαγόρευσή τους· τονίζει τη σπουδαιότητα της συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών, εθνικών και περιφερειακών αρχών, του κλάδου και ενδιαφερομένων μερών που ανησυχούν από τις συνέπειες της μόλυνσης και της ρύπανσης από μικροπλαστικά και νανοπλαστικά για την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και τις αλυσίδες εφοδιασμού με θαλασσινά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	20.6.2018
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	20 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Marco Affronte, Clara Eugenia Aguilera García, Renata Briano, David Coburn, Richard Corbett, Linnéa Engström, João Ferreira, Sylvie Goddyn, Mike Hookem, Carlos Iturgaiz, Werner Kuhn, António Marinho e Pinto, Gabriel Mato, Norica Nicolai, Liadh Ní Riada, Ulrike Rodust, Remo Sernagiotto, Ricardo Serrão Santos, Isabelle Thomas
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Izaskun Bilbao Barandica, Giuseppe Ferrandino, John Flack, Seán Kelly, Verónica Lope Fontagné, Ana Miranda

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

20	+
ALDE	Izaskun Bilbao Barandica, Norica Nicolai
ECR	John Flack, Remo Sernagiotto
EFDD	David Coburn, Mike Hookem
GUE/NGL	Liadh Ní Riada
PPE	Carlos Iturgaiz, Seán Kelly, Werner Kuhn, Gabriel Mato
S&D	Clara Eugenia Aguilera García, Renata Briano, Richard Corbett, Ulrike Rodust, Ricardo Serrão Santos, Isabelle Thomas
VERTS/ALE	Marco Affronte, Linnéa Engström, Ana Miranda

0	-

1	0
ENF	Sylvie Goddyn

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+ : υπέρ

- : κατά

0 : αποχή

[1] ΕΕ L 285 της 31.10.2009, σ. 10.
[2] ΕΕ L 343 της 22.12.2009, σ. 1.
[3] Abandoned, lost or otherwise discarded fishing gear (Εγκαταλειφθέντα, απολεσθέντα ή απορριφθέντα με άλλο τρόπο αλιευτικά εργαλεία)
[4] ΕΕ L 164 της 25.6.2008, σ. 19.

ΠΛHΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	10.7.2018
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	57 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Catherine Bearder, Ivo Belet, Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Miriam Dalli, Seb Dance, Mark Demesmaeker, Stefan Eck, Bas Eickhout, Karl-Heinz Florenz, Francesc Gambús, Arne Gericke, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Jytte Guteland, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Karin Kadenbach, Urszula Krupa, Giovanni La Via, Jo Leinen, Peter Liese, Valentinas Mazuronis, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Rory Palmer, Massimo Paolucci, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, John Procter, Julia Reid, Frédérique Ries, Daciana Octavia Sârbu, Annie Schreijer-Pierik, Davor Škrlec, Renate Sommer, Adina-Ioana Vălean, Damiano Zoffoli
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Guillaume Balas, Anja Hazekamp, Jan Huitema, Merja Kyllönen, Alojz Peterle, Christel Schaldemose, Keith Taylor
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Zoltán Balczó, Marc Joulaud, Stanisław Ożóg

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

57	+
ALDE	Catherine Bearder, Jan Huitema, Anneli Jäätteenmäki, Valentinas Mazuronis, Frédérique Ries
ECR	Mark Demesmaeker, Arne Gericke, Urszula Krupa, Stanisław Ożóg, Bolesław G. Piecha, John Procter
EFDD	Piernicola Pedicini
ENF	Sylvie Goddyn
GUE/NGL	Stefan Eck, Anja Hazekamp, Merja Kyllönen
NI	Zoltán Balczó
PPE	Pilar Ayuso, Ivo Belet, Birgit Collin‑Langen, Karl‑Heinz Florenz, Francesc Gambús, Jens Gieseke, Julie Girling, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, György Hölvényi, Marc Joulaud, Giovanni La Via, Peter Liese, Miroslav Mikolášik, Alojz Peterle, Annie Schreijer‑Pierik, Renate Sommer, Adina‑Ioana Vălean
S&D	Guillaume Balas, Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Miriam Dalli, Seb Dance, Jytte Guteland, Karin Kadenbach, Jo Leinen, Susanne Melior, Rory Palmer, Massimo Paolucci, Pavel Poc, Christel Schaldemose, Daciana Octavia Sârbu, Damiano Zoffoli
VERTS/ALE	Marco Affronte, Margrete Auken, Bas Eickhout, Davor Škrlec, Keith Taylor

1	-
EFDD	Julia Reid

0	0

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+ : υπέρ

- : κατά

0 : αποχή

Τελευταία ενημέρωση: 29 Αυγούστου 2018

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου