over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 17 december 2013 houdende gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij en algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1083/2006 van de Raad wat betreft steun voor structurele hervormingen in de lidstaten

(COM(2017)0826 – C8‑0432/2017 – 2017/0336(COD))

(Gewone wetgevingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–  gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2017)0826),

–  gezien artikel 294, lid 2, artikel 175, derde alinea, en artikel 177 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C8‑0432/2017),

–  gezien artikel 294, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

–  gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 14 maart 2018(1),

–  na raadpleging van het Comité van de Regio's,

–  gezien artikel 59 van zijn Reglement,

–  gezien het verslag van de Commissie regionale ontwikkeling evenals de adviezen van de Begrotingscommissie, de Commissie begrotingscontrole, de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, de Commissie industrie, onderzoek en energie, de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A8‑0316/2018),

1.  verwerpt het voorstel van de Commissie;

2.  verzoekt de Commissie haar voorstel in te trekken;

3.  verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie alsmede aan de nationale parlementen.

(1) Nog niet in het Publicatieblad verschenen.

Dit voorstel, dat de Commissie op 6 december 2017 heeft vastgesteld, beoogt wijziging van de verordening gemeenschappelijke bepalingen (GB-verordening) om mogelijk te maken dat de prestatiereserve (6 % van de middelen die worden toegewezen aan het EFRO, het ESF en het Cohesiefonds in het kader van de doelstelling "investeren in groei en werkgelegenheid", aan het Elfpo en aan het EFMZV) wordt toegewezen aan de ondersteuning van structurele hervormingen in plaats van de in de partnerschapsovereenkomsten vastgestelde "specifieke prioriteiten". Het voorstel beoogt met name de opneming van artikel 22, leden 1 bis en 8, en artikel 23 bis in de GB-verordening, waarin de beginselen en procedures zijn vastgesteld voor het gebruik van geld van het cohesiebeleid voor structurele hervormingen. Bovendien vloeien daaruit dienovereenkomstige wijzigingen voort van bepalingen inzake doelstelling, definities en rapportageverplichtingen van de GB-verordening.

De corapporteurs hebben het voorstel hun volle aandacht geschonken en hebben geconcludeerd dat het voorstel moet worden verworpen.

Hoewel het Europees Parlement oorspronkelijk niet achter het idee van een prestatiereserve stond toen het huidige cohesiepakket werd vastgesteld, zijn de corapporteurs van mening dat het belangrijk is de middelen uit de prestatiereserve aan cohesieprojecten te besteden, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, en deze niet naar structurele hervormingen te laten gaan. Dit betekent geenszins dat structurele hervormingen niet belangrijk zouden zijn: buiten dit kader heeft de Commissie regionale ontwikkeling een verhoging van de begroting voor structurele hervormingen gesteund. Plaatselijke autoriteiten en belanghebbenden rekenen echter in de meeste gevallen op de 6 % die als prestatiereserve opzij is gezet, om reeds tot het einde van deze programmeringsperiode geplande projecten te financieren.

De Commissie regionale ontwikkeling heeft over dit voorstel een aantal raadplegingen gehouden, waaronder gedachtewisselingen binnen de commissie met vicevoorzitter Dombrovskis van de Europese Commissie, diensten van de Commissie (zowel de Ondersteuningsdienst voor structurele hervormingen als DG REGIO), het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio's, het voorzitterschap van de Raad en de Europese Rekenkamer. De corapporteurs hebben globaal de indruk dat het voorstel over de hele linie erg weinig steun geniet en dat maar zeer weinig belanghebbenden achter het voorgestelde facultatieve gebruik van de prestatiereserve voor de financiering van structurele hervormingen staan.

(*)  Procedure met medeverantwoordelijke commissies – artikel 54 van het Reglement

BEKNOPTE MOTIVERING

De rapporteur neemt kennis van het voorstel van de Commissie om de lidstaten de mogelijkheid te bieden om de in de verordening vastgestelde prestatiereserve volledig of deels toe te wijzen aan de ondersteuning van door de lidstaten gedane structurele hervormingstoezeggingen. Het zou volledig aan de lidstaten zijn om te besluiten om de prestatiereserve te gebruiken voor structurele hervormingen. De lidstaten zouden worden verzocht om voor deze nieuwe toewijzing een officieel voorstel in te dienen, met inbegrip van maatregelen voor de uitvoering van de hervorming, mijlpalen, streefdoelen en een tijdschema. De Commissie zou het voorstel beoordelen en een besluit vaststellen in de vorm van een uitvoeringshandeling.

De mogelijkheid om de prestatiereserve aan te wenden voor structurele hervormingen ondermijnt duidelijk het oorspronkelijke doel van de prestatiereserve en het doel van het cohesiebeleid, daar de prestatiereserve is ingesteld om middelen toe te wijzen aan ESIF‑programma's die hun mijlpalen hebben bereikt. Aangezien de Commissie deze programma's in 2019 zal evalueren, hebben de programma's zich gericht op het halen van hun mijlpalen en zijn hun berekeningen doorgevoerd op basis van de middelen uit de prestatiereserve. Indien de lidstaten van nu af aan de mogelijkheid krijgen om te besluiten de reserve voor een ander doeleinde aan te wenden, zouden de cohesieprogramma's te maken kunnen krijgen met financiële onzekerheid en vertragingen bij de tenuitvoerlegging. De stimulans om de ESIF‑programma's te laten slagen zou wegvallen.

Bovendien maakt de wijzigingsverordening het cohesiebeleid ondergeschikt aan het Europees Semester, hoewel dat zijn eigen doelstellingen heeft die zijn vastgelegd in het Verdrag.

Het besluit om de ondersteuning van structurele hervormingen onder direct beheer te doen vallen met geld dat bedoeld was voor het cohesiebeleid zou ook in strijd zijn met het medefinancieringsbeginsel van het cohesiebeleid.

Voorts wordt in het voorstel het begrip structurele hervormingen niet duidelijk afgebakend door de Commissie, wat de herschikking van middelen uit de prestatiereserve nog onduidelijker maakt.

Ten slotte wordt het voorstel door de Commissie gerechtvaardigd door te stellen dat het als proefproject zal fungeren voor het volgende MFK. De resultaten van deze proeffase zullen echter niet kunnen worden verwerkt in het ontwerp van het volgende MFK.

Dit alles in ogenschouw genomen, stelt de rapporteur voor om het voorstel van de Commissie te verwerpen, aangezien dat de beste manier is om een efficiënt, autonoom en succesvol cohesiebeleid te waarborgen.

******

De Begrotingscommissie verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling voor te stellen het voorstel van de Commissie te verwerpen.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

BEKNOPTE MOTIVERING

De rapporteur neemt kennis van het voorstel van de Commissie om de lidstaten de mogelijkheid te bieden om de in de verordening houdende gemeenschappelijke bepalingen vastgestelde prestatiereserve volledig of deels toe te wijzen aan de ondersteuning van door de lidstaten gedane structurele hervormingstoezeggingen. Het zou volledig aan de lidstaten zijn om te besluiten om de prestatiereserve te gebruiken voor structurele hervormingen. De lidstaten moeten voor deze nieuwe toewijzing een officieel voorstel indienen, met inbegrip van maatregelen voor de uitvoering van de hervorming, mijlpalen, streefdoelen en een tijdschema. De Commissie zou het voorstel beoordelen en een besluit vaststellen in de vorm van een uitvoeringshandeling.

Het Europees Semester heeft tot doel de lidstaten in staat te stellen hun economisch beleid te coördineren door:

• te zorgen voor gezonde overheidsfinanciën (en te hoge staatsschulden te voorkomen);

• buitensporige macro-economische onevenwichtigheden in de Unie te voorkomen;

• structurele hervormingen te ondersteunen om meer banen en groei te creëren; en

• investeringen te bevorderen. 

De autoriteiten van de lidstaten hebben hun plannen voor de aanwending van de financiering uit de Europese structuur- en investeringsfondsen tussen 2014 en 2020 vastgesteld in de partnerschapsovereenkomsten, die vervolgens door de Europese Commissie zijn goedgekeurd.

Het is de verantwoordelijkheid van de lidstaten om concrete programma's en projecten voor te stellen waaraan de Europese structuur- en investeringsfondsen zullen worden besteed.

De prestatiereserve heeft tot doel de focus op prestaties en het realiseren van de doelstellingen van de strategie van de Unie voor slimme, duurzame en inclusieve groei te faciliteren. Deze reserve is voor elke lidstaat gecreëerd en bestaat uit 6 % van de totale toewijzing voor de doelstelling "investeren in groei en werkgelegenheid", alsmede voor het Elfpo en voor de maatregelen die worden gefinancierd in gedeeld beheer voor de EFMZV-verordening.

De mogelijkheid om de prestatiereserve aan te wenden voor structurele hervormingen ondermijnt duidelijk het oorspronkelijke doel van de prestatiereserve en het doel van het cohesiebeleid, daar de prestatiereserve is ingesteld om middelen toe te wijzen aan ESIF‑programma's die hun mijlpalen hebben bereikt. Aangezien de Commissie deze programma's in 2019 zal evalueren, hebben de programma's zich gericht op het halen van hun mijlpalen en zijn hun berekeningen doorgevoerd op basis van de middelen uit de prestatiereserve. Indien de lidstaten van nu af aan de mogelijkheid krijgen om te besluiten de reserve voor een ander doeleinde aan te wenden, zouden de cohesieprogramma's te maken kunnen krijgen met financiële onzekerheid en vertragingen bij de tenuitvoerlegging. De stimulans om de ESIF‑programma's te laten slagen zou wegvallen.

******

De Commissie begrotingscontrole verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling voor te stellen het voorstel van de Commissie te verwerpen.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

AMENDEMENTEN

De Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling onderstaande amendementen in aanmerking te nemen:

Amendement    1 Voorstel voor een verordening Overweging 3 Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement (3)  Elke eventuele nieuwe toewijzing van de prestatiereserve moet afhankelijk worden gesteld van de naleving van de toezeggingen met betrekking tot de uitvoering van hervormingen die in het kader van het Europees semester zijn geïdentificeerd. Er moet voorrang worden gegeven aan de tenuitvoerlegging van structurele hervormingen waarvan wordt verwacht dat ze het meest bijdragen aan de weerbaarheid van de binnenlandse economieën en positieve overloopeffecten op andere lidstaten hebben. Het gaat onder meer om hervormingen van de product- en arbeidsmarkten, fiscale hervormingen, de ontwikkeling van kapitaalmarkten, hervormingen om het ondernemingsklimaat en investeringen in menselijk kapitaal aan te zwengelen, en hervormingen van het openbaar bestuur. (3)  Elke eventuele nieuwe toewijzing van de prestatiereserve moet afhankelijk worden gesteld van de naleving van de toezeggingen met betrekking tot de uitvoering van hervormingen die in het kader van het Europees semester zijn geïdentificeerd. Er moet voorrang worden gegeven aan de tenuitvoerlegging van structurele hervormingen waarvan wordt verwacht dat ze het meest bijdragen aan de weerbaarheid van de binnenlandse economieën en positieve overloopeffecten op andere lidstaten hebben. Het gaat onder meer om hervormingen van de product- en arbeidsmarkten, fiscale hervormingen, de ontwikkeling van kapitaalmarkten, hervormingen om het ondernemingsklimaat en investeringen in menselijk kapitaal aan te zwengelen, en hervormingen van het openbaar bestuur, op voorwaarde dat deze hervormingen niet resulteren in minder strenge normen en voorwaarden op de arbeidsmarkten, in de productie of met betrekking tot de producten zelf.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

BEKNOPTE MOTIVERING

Om de kritiek te weerleggen dat de strategische motivering van en de verantwoording met betrekking tot de bestedingen van het Cohesiefonds van de EU ontoereikend zijn, is in de programmeringsperiode 2014-2020 meer nadruk gelegd op prestaties. Voor elk operationeel programma is een prestatiekader vastgesteld, met daarin een uiteenzetting van de verwachte resultaten van de investeringen en de wijze waarop de vooruitgang met betrekking tot deze doelen wordt gemeten.

Uiterlijk in 2019 zal een evaluatie van de prestaties plaatsvinden. De programma's en prioriteiten waarvoor de vastgestelde mijlpalen en doelen zijn behaald krijgen vervolgens toegang tot de bijbehorende prestatiereserve (6 % van de middelen die zijn toegewezen via het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds), terwijl de programma's en prioriteiten waarvoor dit duidelijk niet is gelukt sancties riskeren.

De rapporteur is onaangenaam verrast door het voorstel van de Commissie, waarin de lidstaten kortgezegd worden opgeroepen om vrijwillig toe te staan dat de prestatiereservefondsen volledig of deels worden gebruikt voor de tenuitvoerlegging van horizontale structurele hervormingen met betrekking tot het Europees Semester waar de Commissie zo op gebrand is.

Allereerst is de rapporteur van mening dat het cohesiebeleid en het Europees Semester niet dezelfde doelen delen of dienen. Macro-economische en ex-antevoorwaarden vormen een groot risico voor de verwezenlijking van duurzame, eerlijke en evenwichtige groei. Het Europees Parlement heeft herhaaldelijk benadrukt dat "de wisselwerking tussen [het] [cohesie]beleid en het Europees Semester de verwezenlijking van de eigen doelstellingen zoals bedoeld in de Verdragen [...] niet mag belemmeren"(1). Het toewijzen van nog eens 21 miljard euro voor het behalen van doelstellingen die nauw verband houden met het Europese proces van economische governance wijkt duidelijk af van het hoofddoel van het cohesiebeleid, te weten "de verschillen tussen de ontwikkelingsniveaus van de [...] regio's [...] te verkleinen"(2).

Het herbestemmen van een dergelijk bedrag verstoort de uitvoering van het beleid en heeft negatieve gevolgen voor de potentiele impact ervan. De belangrijkste en aanvullende beginselen van het cohesiebeleid, zoals concrete solidariteit, een eerlijke en rechtvaardige verdeling van rijkdom en eenzelfde prestatie-beloningprikkel, worden er ernstig door ondermijnd.

Vanuit procedureel oogpunt heeft de rapporteur ernstige bedenkingen. Het voorstel komt te laat en is zeer onduidelijk. De betreffende veranderingen hebben een terugwerkende kracht, kunnen leiden tot verstoringen van de begroting met betrekking tot de overeengekomen nationale jaartranches en vormen mogelijkerwijs een belemmering voor reeds geplande uitgaven voor specifieke projecten.

De rapporteur veroordeelt het gebruik van andere financieringsinstrumenten van de EU ter ondersteuning van structurele hervormingen die gericht zijn op het Europees Semester in de huidige programmeringsperiode. Hoewel de middelen van het cohesiebeleid reeds zijn herverdeeld ten gunste van bijvoorbeeld het steunprogramma voor structurele hervormingen (SRSP), stelt de Commissie nu voor de financiële middelen voor dit programma aanzienlijk te verhogen. Bovendien bestaat het risico dat de balans in de toekomstige programmeringsperiode 2021-2027 verslechtert. Terwijl de Commissie een nieuw steunprogramma voor hervormingen met een budget van 25 miljard EUR voorstelt, gefinancierd uit het flexibiliteitsinstrument en los van de structuur- en investeringsfondsen van de EU, is zij tegelijkertijd van plan 7 % te bezuinigen op de algemene portefeuille van het cohesiebeleid(3).

Hoewel gedeeld beheer de suggestie van mede-eigendom wekt, betekent het besluit van een lidstaat om de prestatiereserve volledig of deels te gebruiken voor de ondersteuning van structurele hervormingen een verschuiving naar direct beheer. Als gevolg hiervan wordt elk voorstel tot hervormingstoezeggingen uitsluitend door de Commissie beoordeeld, goedgekeurd en beheerd.

Ten slotte betreurt de rapporteur dat het voorstel volledig in strijd is met de recente verklaringen van de Commissie in de plenaire vergadering van het Parlement (maart 2018)(4). Aangezien de Commissie destijds aangaf niet van plan te zijn de data van de prestatiebeoordeling en de toewijzing van de prestatiereserve te wijzigen, zou een verandering van de focus en het beheer van de prestatiereserve in deze fase duidelijk blijkgeven van een dubbele standaard.

Op basis van het voorgaande is de rapporteur van mening dat de Commissie industrie, onderzoek en energie de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling, alsook de Commissie economische en monetaire zaken en de Commissie begroting moet verzoeken het voorstel van de Commissie te verwerpen.

******

De Commissie industrie, onderzoek en energie verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling voor te stellen het voorstel van de Commissie te verwerpen.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

(1) Advies van de Commissie regionale ontwikkeling (20.2.2018) aan de Commissie economische en monetaire zaken inzake het Europees Semester voor coördinatie van het economisch beleid: jaarlijkse groeianalyse 2018 (2017/2226(INI)), punt 4. (2) Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (geconsolideerde versie) - derde deel: Het beleid en intern optreden van de Unie - Titel XVIII: Economische, sociale en territoriale samenhang - artikel 174 (oud artikel 158 VEG), Publicatieblad 115 van 9.5.2008, blz. 127-127. (3) Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's "Een moderne begroting voor een Unie die ons beschermt, sterker maakt, en verdedigt – Het meerjarig financieel kader 2021-2027", COM(2018) 321 final, 2.5.2018, blz. 10. (4) Plenaire vergadering van het EP, Straatsburg, donderdag 15 maart 2018, uitgebreide interpellatie, vraag met verzoek om mondeling antwoord namens de Commissie regionale ontwikkeling betreffende de prestatiereserve van de ESIF.

BEKNOPTE MOTIVERING

De rapporteur neemt kennis van het voorstel van de Commissie om de lidstaten de mogelijkheid te bieden om de in de verordening vastgestelde prestatiereserve volledig of deels toe te wijzen aan de ondersteuning van door de lidstaten gedane structurele hervormingstoezeggingen. Het zou volledig aan de lidstaten zijn om te besluiten om de prestatiereserve te gebruiken voor structurele hervormingen. De lidstaten zou worden verzocht om voor deze nieuwe toewijzing een officieel voorstel in te dienen met vermelding van de maatregelen voor de uitvoering van de hervorming, samen met de mijlpalen, de streefdoelen en een tijdschema. De Commissie zou het voorstel dan beoordelen en een besluit vaststellen in de vorm van een uitvoeringshandeling.

In het voorstel van de Commissie wordt geprobeerd het bedrag dat is toegewezen aan de prestatiereserve over te hevelen naar structurele hervormingen. In het kader van de huidige verordening gemeenschappelijke bepalingen (VGB) wordt in de partnerschapsovereenkomsten vastgesteld dat deze toewijzingen worden gebruikt voor specifieke prioriteiten.

De rapporteur van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling is van mening dat de aan de prestatiereserve toegewezen middelen moeten worden gebruikt zoals aanvankelijk is bedoeld, aangezien deze middelen gericht zijn op projecten die worden gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling.

Indien middelen die zijn toegewezen aan de prestatiereserve worden gebruikt voor structurele hervormingen, zou dit tot gevolg kunnen hebben dat er middelen worden onttrokken aan investeringen in landbouw en plattelandsontwikkeling. De rapporteur stelt dan ook voor het Commissievoorstel tot wijziging van de VGB te verwerpen.

******

De Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling voor te stellen het voorstel van de Commissie te verwerpen.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

******

De Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid verzoekt de bevoegde Commissie regionale ontwikkeling voor te stellen het voorstel van de Commissie te verwerpen.

PROCEDURE VAN DE ADVISERENDE COMMISSIE

HOOFDELIJKE EINDSTEMMING IN DE ADVISERENDE COMMISSIE

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding

Verklaring van de gebruikte tekens:

+  :  voor

-  :  tegen

0  :  onthouding