SPRAWOZDANIE w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii: zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych
9.11.2018 - (2018/2092(INI))
Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawca: Sergei Stanishev
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii: zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych
Parlament Europejski,
– uwzględniając Protokół w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej (11997D/PRO/02),
– uwzględniając art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2005 r.,
– uwzględniając projekty decyzji Rady w sprawie stosowania wszystkich przepisów dorobku Schengen w Republice Bułgarii i w Rumunii z dnia 29 września 2010 r. (14142/2010) i z dnia 8 lipca 2011 r. (14142/1/2010),
– uwzględniając projekt decyzji Rady w sprawie stosowania wszystkich przepisów dorobku Schengen w Republice Bułgarii i w Rumunii z dnia 7 grudnia 2011 r. (14302/3/11),
– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie stosowania wszystkich przepisów dorobku Schengen w Republice Bułgarii i w Rumunii[1],
– uwzględniając konkluzje Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z dni 9 i 10 czerwca 2011 r., 22 i 23 września 2011 r., 25 i 26 października 2012 r., 7 i 9 marca 2013 r. oraz 5 i 6 grudnia 2013 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 października 2011 r. w sprawie przystąpienia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen[2],
– uwzględniając ósme sprawozdanie półroczne Komisji z funkcjonowania strefy Schengen z dnia 15 grudnia 2015 r. (COM(2015)0675),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie sprawozdania rocznego z funkcjonowania strefy Schengen[3],
– uwzględniając decyzję Rady (UE) 2017/1908 z dnia 12 października 2017 r. w sprawie wprowadzenia w życie w Republice Bułgarii i w Rumunii niektórych przepisów dorobku Schengen dotyczących wizowego systemu informacyjnego[4],
– uwzględniając projekt decyzji Rady z dnia 18 kwietnia 2018 r. w sprawie wprowadzenia w życie w Republice Bułgarii i w Rumunii pozostałych przepisów dorobku Schengen dotyczących Systemu Informacyjnego Schengen (15820/1/2017),
– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 13 czerwca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie wprowadzenia w życie w Republice Bułgarii i w Rumunii pozostałych przepisów dorobku Schengen dotyczących Systemu Informacyjnego Schengen[5],
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0365/2018),
A. mając na uwadze, że Bułgaria i Rumunia przyjęły dorobek Schengen wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej w 2007 r.; mając na uwadze, że w 2008 r. Bułgaria wydała deklarację gotowości do rozpoczęcia ocen prowadzonych przez Grupę Roboczą ds. Oceny Schengen (SCH-EVAL), w skład której wchodzą eksperci z państw członkowskich strefy Schengen; mając na uwadze, że w 2007 i 2008 r. Rumunia wydała deklarację gotowości do rozpoczęcia ocen prowadzonych przez SCH-EVAL;
B. mając na uwadze, że eksperci SCH-EVAL oraz Rada w swych konkluzjach z dni 9 i 10 czerwca 2011 r. potwierdzili ukończenie procesu oceny Schengen względem Bułgarii i Rumunii oraz stan przygotowania obu państw do wdrożenia wszystkich przepisów dorobku Schengen; mając na uwadze, że w projekcie decyzji z dnia 8 lipca 2011 r. Rada zweryfikowała spełnienie koniecznych warunków stosowania dorobku Schengen we wszystkich obszarach, a mianowicie ochrony danych, granic powietrznych, granic lądowych, współpracy policyjnej, Systemu Informacyjnego Schengen, granic morskich oraz wiz; mając na uwadze, że oprócz wyzwania związanego z zarządzaniem granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej zakończenie procesu oceny Schengen pociągnęło za sobą gruntowną restrukturyzację systemów nadzoru granicznego obu krajów oraz inwestowanie w zwiększenie zdolności egzekwowania prawa; mając na uwadze, że zgodnie z Aktem przystąpienia z 2005 r. pomyślne zakończenie procedury oceny Schengen stanowi jedyny warunek wstępny pełnego stosowania dorobku Schengen, w tym zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych; mając na uwadze, że stan przygotowania Bułgarii i Rumunii do stosowania wszystkich przepisów dorobku Schengen został uznany przez szefów państw i rządów w Radzie przy wielu okazjach, a niedawno Komisja i Parlament potwierdziły tę gotowość w komunikacie Komisji z dnia 27 września 2017 r. oraz w rezolucji Parlamentu z dnia 30 maja 2018 r.;
C. mając na uwadze, że w projekcie decyzji z dnia 29 września 2010 r. Rada zaproponowała stosowanie wszystkich przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii oraz zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych; mając na uwadze, że w swojej rezolucji ustawodawczej z dnia 8 czerwca 2011 r. Parlament zatwierdził tę decyzję oraz zwrócił się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do projektu decyzji;
D. mając na uwadze, że we wrześniu 2011 r. prezydencja Rady przedstawiła wniosek dotyczący częściowego wdrożenia przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii, a mianowicie zniesienia kontroli tylko na wewnętrznych granicach morskich i powietrznych, przewidując na dalszym etapie odrębną decyzję w sprawie granic lądowych;
E. mając na uwadze, że w swoich konkluzjach Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych potwierdziła wielokrotnie, że zobowiązuje się, aby wszelkie przyszłe decyzje w sprawie zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych względem Bułgarii i Rumunii były oparte na podejściu dwuetapowym; mając na uwadze, że przyjęcie tej decyzji przez Radę ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych było wielokrotnie odraczane;
F. mając na uwadze, że na mocy decyzji Rady z dnia 12 października 2017 r. Bułgaria i Rumunia uzyskały bierny dostęp do wizowego systemu informacyjnego; mając na uwadze, że w swoim projekcie decyzji z dnia 18 kwietnia 2018 r. Rada zaproponowała stosowanie wszystkich pozostałych przepisów dorobku Schengen związanych z Systemem Informacyjnym Schengen w obydwu państwach członkowskich;
G. mając na uwadze, że ani Akt przystąpienia z 2005 r., ani mechanizm oceny Schengen nie przewidują ustanowienia różnych ram czasowych dla zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych; mając na uwadze, że dotychczas każdorazowe rozszerzenie strefy Schengen opierało się na pojedynczym akcie prawnym;
H. mając na uwadze, że strefa Schengen jest unikalnym rozwiązaniem i jednym z największych osiągnięć Unii Europejskiej umożliwiającym swobodne przemieszczanie się osób w obrębie granic wewnętrznych strefy Schengen; mając na uwadze, że stało się to możliwe dzięki różnorodnym środkom kompensacyjnym, takim jak stworzenie Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) w celu poprawy wymiany informacji, a także wprowadzenie mechanizmu oceny w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen przez państwa członkowskie i zwiększenie wzajemnego zaufania do funkcjonowania strefy Schengen;
I. mając na uwadze, że utrzymanie kontroli na granicach wewnętrznych w Unii lub przywrócenie takich kontroli w strefie Schengen wywarłoby poważny wpływ na życie obywateli europejskich i wszystkich osób korzystających z zasady swobodnego przemieszczania się w obrębie UE, a także poważnie osłabiłoby ich zaufanie do instytucji europejskich i integracji europejskiej; mając na uwadze, że niesie ze sobą bezpośrednie koszty operacyjne i inwestycyjne dla pracowników transgranicznych, turystów, przewoźników w transporcie drogowym towarów, a także dla organów administracji publicznej, a skutki byłyby paraliżujące dla gospodarki państw członkowskich i funkcjonowania rynku wewnętrznego UE; mając na uwadze, że utrzymanie kontroli na granicach wewnętrznych w przypadku Bułgarii i Rumunii ma negatywny wpływ na wywóz i przywóz w obu kierunkach, a także na operacje transportowe z niektórych największych południowych portów cywilnych i towarowych w Europie, co oznacza utratę korzyści i zwiększenie wydatków; mając na uwadze, że szacunkowe koszty związane z przywróceniem kontroli na granicach kształtują się między 0,05 a 20 mld EUR kosztów jednorazowych i 2 mld EUR rocznych kosztów operacyjnych[6];
J. mając na uwadze, że utrzymanie kontroli na granicach wewnętrznych Unii lub ich przywrócenie w strefie Schengen najwyraźniej ma raczej związek z postrzeganym zagrożeniem dla porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego, a nie z przekonującymi dowodami na istnienie faktycznego poważnego zagrożenia; mając na uwadze, że zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych w wyniku pełnego zastosowania dorobku Schengen w państwach członkowskich, które już przystąpiły do UE, nie doprowadziło do podwyższenia poziomów przestępczości; mając na uwadze, że rozszerzeniu strefy Schengen w 2007 r. towarzyszyło obniżenie wskaźników przestępstw przeciwko mieniu zarówno w nowych państwach członkowskich przystępujących do strefy Schengen, jak i w dotychczasowych państwach Schengen, a wśród obywateli UE nie wzrosło poczucie zagrożenia[7];
1. przypomina, że wszystkie warunki konieczne do pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen zostały spełnione przez Bułgarię i Rumunię w 2011 r.;
2. ubolewa nad faktem, że w ciągu siedmiu lat od tego czasu Rada nie podjęła decyzji w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii pomimo powtarzających się apeli w tej sprawie ze strony zarówno Komisji, jak i Parlamentu;
3. uważa, że wniosek dotyczący podziału zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych między dwa akty prawne w celu ustanowienia różnych ram czasowych dla zniesienia kontroli na granicach lądowych, morskich i powietrznych znacznie odbiega od tekstu projektu decyzji Rady z dnia 29 września 2010 r., który został zatwierdzony przez Parlament;
4. przypomina, że Rada może jedynie podjąć decyzję w sprawie stosowania dorobku Schengen w Bułgarii i Rumunii po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego – zobowiązanie wynikające z art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2005 r.; powtarza swój apel do Rady o powiadamianie Parlamentu o zamiarze zmiany tekstu zatwierdzonego przez Parlament, który to apel Parlament zawarł w swojej rezolucji ustawodawczej z dnia 8 czerwca 2011 r.;
5. wyraża obawę, że wprowadzenie dwuetapowego podejścia może negatywnie wpłynąć na przyszłe rozszerzenie strefy Schengen; podkreśla, że brak osiągnięcia porozumienia w Radzie podważa zasadę jednolitego stosowania przepisów Traktatów UE i obniża wiarygodność UE, co prowadzi do spadku poparcia opinii publicznej dla wspólnych strategii politycznych UE, ponieważ jest przejawem nierównego traktowania państw członkowskich i wprowadzania sztucznych linii podziału wewnątrz Unii; wyraża zaniepokojenie, że takie praktyki przyczyniają się do wzrostu populizmu i nacjonalizmu na całym kontynencie, co stanowi jedno z podstawowych wyzwań dla funkcjonowania UE;
6. podkreśla fakt, iż swobodne przemieszczanie się osób przez granice wewnętrzne, które stało się możliwe dzięki włączeniu dorobku Schengen do ram prawnych UE, jest jednym z najważniejszych osiągnięć UE; podkreśla, że na funkcjonowanie i rozszerzenie strefy Schengen nie powinny negatywnie wpływać uchybienia w polityce UE w innych dziedzinach, takich jak wspólny europejski system azylowy;
7. przyjmuje z zadowoleniem przyjęcie decyzji Rady z dnia 12 października 2017 r. przyznającej Bułgarii i Rumunii bierny dostęp do wizowego systemu informacyjnego oraz wniosek Rady dotyczący pełnego stosowania pozostałych przepisów dorobku Schengen związanych z Systemem Informacyjnym Schengen w obydwu państwach członkowskich; ubolewa, że przyjęcie tych decyzji nie nastąpiło bezpośrednio po weryfikacji pomyślnego ukończenia procesu oceny Schengen w 2011 r., ale zostało zainicjowane jako środek doraźny w celu zapewnienia zgodności z warunkami wstępnymi dla wdrażania systemu wjazdu/wyjazdu, który ma zostać uruchomiony do 2020 r.; uważa, że te akty prawne stanowią krok w kierunku wyeliminowania braków w informacjach między państwami członkowskimi w pełni stosującymi przepisy dorobku Schengen a państwami, które stosują je częściowo; zdecydowanie domaga się, by przyjęcie tych aktów nie wiązało się z dalszym opóźnieniem zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych; odnotowuje, że po przyjęciu tych decyzji Bułgaria i Rumunia będą w pełni ponosić odpowiedzialność i wypełniać obowiązki w związku z pełnym członkostwem w strefie Schengen, ale nie będą czerpać wszystkich związanych z tym korzyści;
8. podkreśla, że dorobek Schengen nie został opracowany w sposób dostosowany do państw członkowskich o różnych statusach prawnych; zwraca uwagę na fakt, że przedłużający się brak działań ze strony Rady skutkuje potrzebą wprowadzenia w prawodawstwie UE, które odnosi się do systemów informacyjnych i systemów zarządzania granicami, wyraźnego rozróżnienia między państwami członkowskimi w pełni stosującymi przepisy dorobku Schengen a państwami stosującymi je częściowo; wyraża zaniepokojenie, że w ten sposób następuje kodyfikacja w prawie sytuacji, w której de facto równolegle istnieje strefa Schengen umożliwiająca swobodne przemieszczanie się i strefa Schengen bez możliwości swobodnego przemieszczania się, co grozi powstaniem luk w wymianie informacji, powoduje utrudnienia prawne i prowadzi do braku łączności między systemami wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;
9. podkreśla, że w odniesieniu do pełnego zastosowania dorobku Schengen nie należy wprowadzać dodatkowych kryteriów innych niż szczególne warunki wstępne określone w Akcie o przystąpieniu z 2005 r. ani powiązań z innymi unijnymi mechanizmami i obszarami polityki, w tym nie naruszając mechanizmem współpracy i weryfikacji; wzywa państwa członkowskie do podejmowania decyzji w sprawie rozszerzenia strefy Schengen jedynie na podstawie spełnienia odpowiednich warunków dotyczących stosowania dorobku Schengen po ukończeniu procesu oceny Schengen;
10. wzywa Radę do jak najszybszego przedstawienia nowego projektu decyzji w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i w Rumunii na podstawie projektu decyzji z dnia 29 września 2010 r. (14142/2010) oraz do podjęcia natychmiastowej decyzji, na podstawie pojedynczego aktu prawnego, w sprawie zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych;
11. wzywa Radę do zastosowania tego samego podejścia w odniesieniu do Chorwacji oraz do potwierdzenia pełnego przystąpienia tego państwa do strefy Schengen z chwilą pozytywnego przejścia przez Chorwację procesu oceny i spełnienia odnośnych kryteriów;
12. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz parlamentom narodowym.
- [1] Dz.U. C 380 E z 11.12.2012, s. 160.
- [2] Dz.U. C 94 E z 3.4.2013, s. 13.
- [3] Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0228.
- [4] Dz.U. L 269 z 19.10.2017, s. 39.
- [5] Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0253.
- [6] van Ballegooij, W., „The Cost of Non-Schengen: Civil Liberties, Justice and Home Affairs aspects”, Cost of Non-Europe Report” [Koszt likwidacji strefy Schengen: aspekty dotyczące wolności obywatelskich, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych – sprawozdanie w sprawie kosztów braku działań na poziomie europejskim], Dział ds. Europejskiej Wartości Dodanej, 2016 r., s. 32.
- [7] Ibid, str. 28 i 31.
UZASADNIENIE
I. KONTEKST
W 2007 r., zgodnie z art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia do Unii Europejskiej z 2005 r., Bułgaria i Rumunia przyjęły dorobek Schengen. Niektóre przepisy, w tym w sprawie zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych, miały mieć zastosowanie do Bułgarii i Rumunii jedynie zgodnie z odpowiednią decyzją Rady po zweryfikowaniu spełnienia koniecznych warunków. W dniu 9 czerwca 2011 r. Rada stwierdziła, zgodnie z mającymi zastosowanie procedurami oceny Schengen, że Bułgaria i Rumunia spełniły warunki we wszystkich obszarach dorobku Schengen dotyczących granic powietrznych, granic lądowych, współpracy policyjnej, ochrony danych, Systemu Informacyjnego Schengen, granic morskich i wiz. Wejście w życie przepisów związanych ze zniesieniem kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych nadal oczekuje na ostateczną decyzję Rady, w której decyzję pozytywną muszą podjąć jednogłośnie wszystkie obecne państwa członkowskie Schengen.
W czasie opracowywania niniejszego sprawozdania Bułgaria i Rumunia stosują dorobek Schengen jedynie częściowo, w związku z czym na granicach z tymi dwoma państwami członkowskimi nadal prowadzone są kontrole. Od 2011 r. Rada wielokrotnie potwierdzała swoje zobowiązanie do podejmowania wszelkich przyszłych decyzji w oparciu o „dwuetapowe” podejście – przewidujące zniesienie kontroli jedynie na wewnętrznych granicach morskich i powietrznych, a następnie zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach lądowych w nieokreślonym terminie na mocy odrębnego aktu prawnego.
Celem niniejszego sprawozdania jest potwierdzenie stanowiska Parlamentu, zgodnie z którym Rada musi niezwłocznie podjąć decyzję w sprawie przystąpienia Bułgarii i Rumunii jako pełnoprawnych członków strefy Schengen. Sprawozdawca uważa, że organ ten powinien zdecydowanie bronić zasady, zgodnie z którą po pomyślnym ukończeniu procesu oceny Schengen we wszystkich obszarach przez państwo przystępujące Rada, po skonsultowaniu się z Parlamentem, powinna niezwłocznie podjąć decyzję w sprawie zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych na mocy pojedynczego aktu prawnego.
II. RAMY CZASOWE
Po wydaniu deklaracji gotowości w latach 2007 i 2008 Bułgaria i Rumunia przeszły szczegółową i dogłębną ocenę Schengen w celu określenia ich przygotowania do stosowania wszystkich części dorobku Schengen (ochrona danych, SIS, granice powietrzne, granice lądowe, granice morskie, współpraca policyjna i wizy). W dniu 29 września 2010 r. Rada opublikowała projekt decyzji w sprawie stosowania wszystkich przepisów dorobku Schengen, w tym zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych, pod warunkiem ostatecznego spełnienia koniecznych warunków. W następstwie opinii i zatwierdzenia ze strony Parlamentu Europejskiego w dniu 8 czerwca 2011 r. (w ramach procedury konsultacji) Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych potwierdziła w swoich konkluzjach z dni 9 i 10 czerwca 2011 r., że proces oceny Schengen względem Bułgarii i Rumunii został ukończony pomyślnie we wszystkich obszarach dorobku Schengen. Rada nie podjęła jednak decyzji na podstawie tekstu prawnego będącego przedmiotem konsultacji z Parlamentem i odroczyła sprawę do września 2011 r.
W rezultacie braku jednomyślności w Radzie we wrześniu 2011 r. ówczesna polska prezydencja przedstawiła kompromisowy wniosek dotyczący „dwuetapowego” podejścia. Wniosek ten został przedłożony jako projekt decyzji Rady Komitetowi Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Coreper). Chociaż zaprezentowany projekt decyzji Rady znacznie odbiegał od tekstu zatwierdzonego przez Parlament, Rada nie skonsultowała się ponownie z Parlamentem, mimo że zwrócono się o to do niej w rezolucji ustawodawczej z dnia 8 czerwca 2011 r.
Wniosek dotyczący „dwuetapowego” podejścia do zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych względem Bułgarii i Rumunii był od tego czasu wielokrotnie omawiany przez Radę ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, a także nawiązywano do niego w wystąpieniach publicznych szefów państw członkowskich UE (ze strefy Schengen).
III. KONSEKWENCJE CZĘŚCIOWEGO STOSOWANIA DOROBKU SCHENGEN PRZEZ DWA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE
Sprawozdawca uważa, że z ciągłego odraczania pełnego przystąpienia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen wynikają bezpośrednie negatywne konsekwencje dla tych dwóch państw członkowskich, ale także dla całej Unii.
Swoboda przemieszczania się jest podstawową zasadą UE, a możliwość poruszania się po terytorium UE bez kontroli na granicach wewnętrznych to jedno z jej największych i wymiernych osiągnięć. Wzmocniła ona poczucie przynależności obywateli do wspólnego podmiotu, w którym powszechnie panuje wolność, pokój i dobrobyt. Z drugiej strony fakt, że to osiągnięcie nie jest dostępne dla wszystkich obywateli Unii, wzmacnia sceptycyzm wobec UE, podsyca poczucie niesprawiedliwości i osłabia popularność UE, ostatecznie podważając poparcie opinii publicznej dla wspólnych europejskich działań.
Swoboda przemieszczania się w strefie Schengen skutkuje także znacznymi korzyściami gospodarczymi dla uczestniczących państw członkowskich dzięki ułatwianiu integracji handlu transgranicznego. Badanie pt. „The Cost of Non-Schengen: Civil Liberties, Justice and Home Affairs aspects” [Koszt zniesienia strefy Schengen: kwestie dotyczące wolności obywatelskich, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych] zlecone przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE) w Parlamencie Europejskim zawiera podstawowe wnioski na temat negatywnych skutków gospodarczych kontroli na granicach między państwami członkowskimi. Koszty powiązane z ponownym wprowadzeniem kontroli granicznych w strefie Schengen szacuje się na kwotę wynoszącą między 50 mln EUR a 20 mld EUR kosztów jednorazowych oraz od 2 mld EUR do 4 mld EUR rocznych kosztów operacyjnych. Podczas gdy istnieją liczne przeszkody utrudniające ilościowe określenie dokładnych skutków gospodarczych dla Bułgarii i Rumunii, sprawozdawca uważa, że przekazane dane wskazują na istotne straty gospodarcze i społeczne ponoszone przez te dwa kraje w wyniku utrzymującego się impasu w Radzie.
W debacie publicznej rozszerzenie strefy Schengen jest często powiązane z innymi strategiami politycznymi Unii, takimi jak reforma wspólnego europejskiego systemu azylowego lub ciągłe wysiłki na rzecz skutecznej unii bezpieczeństwa. Sprawozdawca zdecydowanie uważa, że na swobodę przemieszczania się obywateli nie powinny wpływać uchybienia w innych strategiach politycznych Unii ani nie powinna ona podlegać takim strategiom. Zapewnianie bezpieczeństwa Unii wymaga wspólnych działań, a nie fragmentacji, z zachowaniem odpowiedniej równowagi między swobodami a bezpieczeństwem. W tym celu należy podjąć wysiłki w kierunku opracowania skoordynowanych, solidnych i pluralistycznych ram prawnych, w których wszystkie państwa członkowskie mają równe prawa.
Ciągłe odraczanie przystąpienia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen stanowi jednak krok w przeciwnym kierunku. Rodzi to potrzebę rozróżniania między państwami członkowskimi w pełni stosującymi przepisy dorobku Schengen a państwami stosującymi je częściowo w prawodawstwie UE, a także konieczność szczególnych środków w celu unikania luk i zapobiegania możliwym uchybieniom. Wniosek dotyczący częściowego przystąpienia Bułgarii i Rumunii jest kolejnym krokiem w kierunku kodyfikacji w prawie sytuacji, w której de facto współistnieje strefa Schengen umożliwiająca swobodne przemieszczanie się i strefa Schengen, w której swobodne przemieszczanie się nie jest możliwe (lub jest możliwe częściowo).
Na etapie, który można uznać za końcowy przed zniesieniem kontroli na granicach wewnętrznych względem Bułgarii i Rumunii, w 2017 r. obydwu krajom przyznano bierny dostęp do wizowego systemu informacyjnego (VIS). W czasie opracowywania niniejszego sprawozdania prowadzona jest procedura w celu umożliwienia pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen związanych z Systemem Informacyjnym Schengen (SIS). Kryteria na potrzeby wdrażania tych aktów prawnych zostały spełnione już w 2011 r. Te wnioski Rady nie zostały jednak przedłożone w wyniku zobowiązań podjętych w imieniu UE, ale raczej w ramach ciągłych przygotowań do wdrożenia w całej UE systemu wjazdu/wyjazdu, który ma zostać uruchomiony do 2020 r. Sprawozdawca uważa, że w następstwie tych decyzji Bułgaria i Rumunia będą w pełnym zakresie ponosić odpowiedzialność i wypełniać obowiązki w związku z pełnym członkostwem w strefie Schengen, zapewniając wkład w bezpieczeństwo wszystkich państw członkowskich strefy Schengen, jednak obywatele Unii nadal nie będą mogli korzystać ze swobodnego przemieszczania się do i z tych krajów.
IV. WNIOSKI SPRAWOZDAWCY
Sprawozdawca uważa, że wniosek dotyczący „dwuetapowego” podejścia do przystąpienia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen nie tylko nie jest w żaden sposób uzasadniony prawnie, ale również wiąże się z szeregiem zagrożeń, takich jak wprowadzanie nowych warunków w celu dalszego opóźniania zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach lądowych, przedłużanie okresu, w którym na dwóch państwach członkowskich spoczywa znaczny ciężar ekonomiczny wynikający z utrzymywania kontroli na granicach lądowych, a także stworzenie podstaw dla występowania w przyszłości ewentualnych braków w informacjach i niedoskonałości prawnych między państwami członkowskimi należącymi do strefy Schengen a tymi, które nie należą do strefy Schengen.
Podział decyzji Rady między dwa akty prawne (jeden w sprawie zniesienia kontroli na granicach powietrznych i morskich oraz drugi w sprawie granic lądowych) będzie również oznaczał skodyfikowanie w prawie podwójnych norm obowiązujących obecnie w strefie Schengen, w której Bułgaria i Rumunia w pełni ponoszą odpowiedzialność i wypełniają obowiązki w związku z pełnym członkostwem w strefie Schengen, ale nie korzystają ze swobody przemieszczania się.
W związku z tym sprawozdawca jest zdania, że Parlament Europejski powinien zdecydowanie bronić modelu ustanowionego w ramach wcześniejszych przypadków rozszerzenia strefy Schengen, kiedy to pełne wdrożenie przepisów dorobku Schengen, w tym zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach powietrznych, morskich i lądowych, przeprowadzono na mocy pojedynczego aktu prawnego po spełnieniu koniecznych kryteriów. Wszelkie inne decyzje stanowiłyby precedens prowadzący do negatywnych konsekwencji politycznych, gospodarczych i społecznych nie tylko dla Bułgarii i Rumunii, ale także dla Unii jako całości, który ponadto miałby negatywny wpływ na każdorazowe rozszerzenie strefy Schengen w przyszłości.
INFORMACJE O PRZYJĘCIUPRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ
Data przyjęcia |
5.11.2018 |
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
36 4 1 |
|||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Heinz K. Becker, Monika Beňová, Michał Boni, Daniel Dalton, Frank Engel, Cornelia Ernst, Laura Ferrara, Kinga Gál, Ana Gomes, Sophia in ‘t Veld, Eva Joly, Dietmar Köster, Barbara Kudrycka, Cécile Kashetu Kyenge, Juan Fernando López Aguilar, Roberta Metsola, Claude Moraes, Ivari Padar, Judith Sargentini, Giancarlo Scottà, Birgit Sippel, Csaba Sógor, Sergei Stanishev, Helga Stevens, Traian Ungureanu, Marie-Christine Vergiat, Josef Weidenholzer, Kristina Winberg, Auke Zijlstra |
||||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Carlos Coelho, Pál Csáky, Maria Grapini, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Jeroen Lenaers, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Morten Helveg Petersen, Barbara Spinelli |
||||
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Petras Auštrevičius, Enrique Calvet Chambon, Rupert Matthews, Martina Michels |
||||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
36 |
+ |
|
ALDE |
Petras Auštrevičius, Enrique Calvet Chambon, Sophia in 't Veld, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Morten Helveg Petersen |
|
ECR |
Rupert Matthews, Helga Stevens |
|
EFDD |
Laura Ferrara |
|
GUE/NGL |
Cornelia Ernst, Martina Michels, Barbara Spinelli, Marie-Christine Vergiat |
|
PPE |
Heinz K. Becker, Michał Boni, Carlos Coelho, Pál Csáky, Frank Engel, Kinga Gál, Barbara Kudrycka, Roberta Metsola, Csaba Sógor, Traian Ungureanu |
|
S&D |
Monika Beňová, Ana Gomes, Maria Grapini, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Dietmar Köster, Cécile Kashetu Kyenge, Juan Fernando López Aguilar, Claude Moraes, Ivari Padar, Birgit Sippel, Sergei Stanishev, Josef Weidenholzer |
|
VERTS/ALE |
Eva Joly, Judith Sargentini |
|
4 |
- |
|
ECR |
Kristina Winberg |
|
ENF |
Giancarlo Scottà, Auke Zijlstra |
|
PPE |
Jeroen Lenaers |
|
1 |
0 |
|
ECR |
Daniel Dalton |
|
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się