ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την επίτευξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής παρακαταθήκης για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς
4.11.2020 - (2019/2194(INI))
Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας
Εισηγήτρια: Dace Melbārde
PR_INI
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Σελίδα
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την επίτευξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής παρακαταθήκης για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), σύμφωνα με το οποίο τα υπογράφοντα μέρη εμπνέονται «από την πολιτιστική, τη θρησκευτική και την ανθρωπιστική κληρονομιά της Ευρώπης» και επιθυμούν «βαθύτερες σχέσεις αλληλεγγύης μεταξύ των λαών τους και ταυτόχρονα σεβόμενοι την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους», καθώς και το άρθρο 3 παράγραφος 3 της ΣΕΕ[1],
– έχοντας υπόψη το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)[2],
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 22[3],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων που ενέκρινε η 33η Γενική Διάσκεψη της UNESCO στις 20 Οκτωβρίου 2005[4],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, που εγκρίθηκε από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO κατά την 17η σύνοδό της στις 16 Νοεμβρίου 1972 (Σύμβαση για την Παγκόσμια Κληρονομιά)[5],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που εγκρίθηκε από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO κατά την 32η σύνοδό της στις 17 Οκτωβρίου 2003[6],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την προστασία της υποβρύχιας πολιτιστικής κληρονομιάς η οποία εγκρίθηκε κατά την 31η Γενική Διάσκεψη της UNESCO, στις 2 Νοεμβρίου 2001, στο Παρίσι[7],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση της Χάγης του 1954 για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης[8],
– έχοντας υπόψη τη σύμβαση σχετικά με «τα ληφθησόμενα μέτρα διά την απαγόρευσιν και παρεμπόδισιν της παρανόμου εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβιβάσεως κυριότητος των πολιτιστικών αγαθών» που ενέκρινε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 14 Νοεμβρίου 1970[9],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με το πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα 2019-2022[10],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 22ας Μαΐου 2018, με τίτλο Νέα ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό (COM(2018)0267)[11],
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2019 προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εφαρμογή, τα αποτελέσματα και τη συνολική αξιολόγηση του ευρωπαϊκού έτους πολιτιστικής κληρονομιάς 2018 (COM(2019)0548)[12],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2019)0640)[13],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/60/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012[14],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Σεπτεμβρίου 2015 προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά για την Ευρώπη[15],
– έχοντας υπόψη την έκθεσή του της 23ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τον πολιτισμό,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 19ης Σεπτεμβρίου 2019, σχετικά με τη σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης[16],
– έχοντας υπόψη συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2014 σχετικά με τη συμμετοχική διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς[17],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2000 σχετικά με τη διατήρηση και την αξιοποίηση της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς[18],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2014 σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά ως στρατηγικό πόρο για μια βιώσιμη Ευρώπη[19],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2018 σχετικά με την ανάγκη πρόταξης της πολιτιστικής κληρονομιάς στο σύνολο των πολιτικών της ΕΕ[20],
– έχοντας υπόψη τη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 13ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία (Σύμβαση του Φάρο)[21],
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 5ης Δεκεμβρίου 2018 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δράσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά (SWD(2018)0491)[22],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 22ας Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την πολιτιστική διάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης (13956/19)[23],
– έχοντας υπόψη την Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για την πολιτιστική κληρονομιά (Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 466)[24],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 26ης Νοεμβρίου 2014 με τίτλο «Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης» (COM(2014)0477)[25],
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών του Νοεμβρίου 2014 επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής με θέμα «Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης» (2015/C 195/04)[26],
– έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2017/864 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς (2018)[27],
– έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής της 27ης Οκτωβρίου 2011 για την ψηφιοποίηση και την επιγραμμική προσβασιμότητα πολιτιστικού υλικού και για την ψηφιακή διαφύλαξη (2011/711/ΕΕ)[28],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση συνεργασίας για την προώθηση της ψηφιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της 9ης Απριλίου 2019[29],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με το Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2020 - Μια Ένωση που επιδιώκει περισσότερα (COM(2020)0037)[30],
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα τη συμβολή των ευρωπαϊκών αγροτικών περιοχών στο Ευρωπαϊκό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς 2018 – η διασφάλιση της βιωσιμότητας και της αστικής/αγροτικής συνοχής (NAT/738-EESC-2018-01641)[31],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Νταβός του 2018: Προς ένα δομημένο περιβάλλον υψηλής ποιότητας (Baukultur) στην Ευρώπη[32],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Leeuwarden, της 23ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την προσαρμοσμένη επαναχρησιμοποίηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς[33],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση που εγκρίθηκε κατά την άτυπη σύνοδο των υπουργών των κρατών μελών με αρμοδιότητα για τα πολιτιστικά και τα ευρωπαϊκά θέματα, της 3ης Μαΐου 2019, μετά από την πυρκαγιά στον καθεδρικό ναό της Notre-Dame στο Παρίσι[34],
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή μορφωτική σύμβαση της 19ης Δεκεμβρίου 1954[35],
– έχοντας υπόψη την έκκληση του Βερολίνου για την ανάληψη δράσης, στο πλαίσιο του «Europa Nostra», (με τίτλο «Πολιτιστική κληρονομιά για το μέλλον της Ευρώπης»), της 22ας Ιουνίου 2018[36], και το Μανιφέστο του Παρισιού («Relançons l’Europe par la culture et le patrimoine culturel!»), της 30ης Οκτωβρίου 2019[37],
– έχοντας υπόψη τη μελέτη του 2015 με τίτλο «Η πολιτιστική κληρονομιά μετρά για την Ευρώπη»[38],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της Βαρκελώνης («Οι καλύτεροι τόποι για να ζεις είναι οι καλύτεροι τόποι να επισκεφτείς») της 11ης Οκτωβρίου 2018[39],
– έχοντας υπόψη τη μελέτη του 2018 με τίτλο «Διασφάλιση της πολιτιστικής κληρονομιάς από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές»[40],
– έχοντας υπόψη το έγγραφο του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) του 2019 με τίτλο: «European quality principles for EU-funded interventions with potential impact upon cultural heritage» (ευρωπαϊκές αρχές ποιότητας όσον αφορά παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ με πιθανό αντίκτυπο στην πολιτιστική κληρονομιά)[41],
– έχοντας υπόψη τον διεθνή χάρτη για την Αποκατάσταση και τη Συντήρηση Μνημείων και Μνημειακών Συνόλων (χάρτης της Βενετίας του 1964)[42],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση της Γρανάδας για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης, του 1985[43],
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Βαλέτας για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς, του 1992[44],
– έχοντας υπόψη το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά/βραβείο Europa Nostra,
– έχοντας υπόψη τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, και ιδίως τους στόχους υπ’ αριθ. 4, 11 και 13·
– έχοντας υπόψη την ομάδα «Πολιτισμός, δημιουργικότητα και κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς» του πυλώνα 2 του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»[45],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1295/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (2014 έως 2020) και την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1718/2006/ΕΚ, αριθ. 1855/2006/ΕΚ και αριθ. 1041/2009/ΕΚ[46],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου[47],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006[48],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με τη γλωσσική ισότητα στην ψηφιακή εποχή[49],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τα ελάχιστα πρότυπα για τις μειονότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση[50],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 11ης Σεπτεμβρίου 2013, σχετικά με τις ευρωπαϊκές γλώσσες που απειλούνται με εξαφάνιση και τη γλωσσική πολυμορφία στην Ευρωπαϊκή Ένωση[51],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2013 για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014-2020) και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1982/2006/ΕΚ[52],
– έχοντας υπόψη τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η ορισθείσα Επίτροπος για την καινοτομία, την έρευνα, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τη νεολαία στο πλαίσιο της ακρόασής της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 30 Σεπτεμβρίου 2019,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A9-0210/2020),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υλική, άυλη, φυσική και ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, αποτελεί πηγή πλούτου που έχουμε κληρονομήσει από το παρελθόν και στέκεται μάρτυρας της ευρωπαϊκής ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεων σε όλη την πολυμορφία τους, ενώ εμπλουτίζεται διαρκώς με την πάροδο του χρόνου και πρέπει να διατηρείται ώστε να μεταδοθεί στις μελλοντικές γενιές·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί παρακαταθήκη αναμνήσεων, κοινή μνήμη και γνώση που ενισχύει το κοινό μας αίσθημα του ανήκειν·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πολιτισμός και η πολιτιστική κληρονομιά βοηθούν στην ενίσχυση της ταυτότητάς μας, προωθούν την κοινωνική συνοχή, τη σταθερότητα και την κατανόηση στην κοινωνία·
D. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί αυτοτελή αξία, παρουσιάζει ποικιλομορφία και διαθέτει πολλά επίπεδα (τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο) και πολλές μορφές (υλικές, άυλες, φυσικές, ψηφιακές και ψηφιοποιημένες) που διασυνδέονται·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτιστική κληρονομιά συμβάλλει σημαντικά στον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα στην Ευρώπη και πέραν αυτής·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι περισσότεροι από 300 000 άνθρωποι στην Ευρώπη απασχολούνται στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ 7,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη συνδέονται έμμεσα με τον τομέα·
G. λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΕΠΚ) το 2018, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 23 000 εκδηλώσεις, αγγίζοντας πληθυσμό άνω των 12,8 εκατομμυρίων ατόμων (2,5 % του πληθυσμού της ΕΕ των 28)[53] στα κράτη μέλη[54]·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι το στρατηγικό όραμα του ΕΕΠΚ, το οποίο εκφράζεται με το μότο «Η κληρονομιά μας: το παρελθόν συναντά το μέλλον», εξακολουθεί να ισχύει ως κατευθυντήρια αρχή για την παρακαταθήκη του, η οποία αποσκοπεί στην οικοδόμηση δεσμών μεταξύ της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και της τρέχουσας πολιτιστικής παραγωγής, καθώς και στην προώθηση της συμμετοχής των ευρωπαίων πολιτών·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δραστηριότητες του ΕΕΠΚ επικεντρώθηκαν στη νέα γενιά και σε διαδραστικά και δημιουργικά έργα·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΕΠΚ 2018 πραγματοποιήθηκε σε ένα έτος με σημαντικές ιστορικές επετείους· λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διάρκεια του έτους αυτού πραγματοποιήθηκαν πολλές εθνικές και διεθνείς εορταστικές εκδηλώσεις και εκδηλώσεις μνήμης, αφήνοντας ένα σημαντικό αποτύπωμα επί του ευρωπαϊκού πολιτιστικού χάρτη·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα από τα επιτεύγματα του ΕΕΠΚ ήταν η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου ενδιαφερομένων με διαρκείς δεσμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι το δίκτυο αυτό θα πρέπει να είναι βιώσιμο και να διαρκεί στον χρόνο·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τοπικές και πανευρωπαϊκές μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών συνέβαλαν σε τεράστιο βαθμό στην επιτυχία του ΕΕΠΚ·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για την πολιτιστική κληρονομιά, το 84 % των ερωτηθέντων στα κράτη μέλη είναι της άποψης ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι σημαντική για τους ίδιους προσωπικά και για την τοπική τους κοινότητα, ενώ οκτώ στους δέκα (80 %) θεωρούν ότι είναι σημαντική για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν το ένα τρίτο των χώρων του καταλόγου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO βρίσκονται στην ΕΕ των 27, συμπεριλαμβανομένων 326 τόπων πολιτιστικής σημασίας, 26 φυσικών περιοχών και πέντε μεικτών τόπων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρώπη στο σύνολό της αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ του καταλόγου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντιπροσωπευτικός κατάλογος της UNESCO για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας περιλαμβάνει τουλάχιστον 131 εγγραφές που αποδίδονται στις χώρες της ΕΕ-27·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική αναλογούν το 52 τοις εκατό των εγγραφών στο διεθνές μητρώο μνήμης του κόσμου της UNESCO·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 48 ευρωπαϊκοί τόποι έχουν μέχρι στιγμής λάβει το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν εννέα στους δέκα (88 %) Ευρωπαίους που ρωτήθηκαν πιστεύουν ότι η πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης θα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία[55]·
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΕΠΚ 2018 κατέδειξε ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αποτελέσει τη βάση για διεθνή σχέδια στα οποία συμμετέχουν πολίτες όλων των ηλικιακών κατηγοριών και να τους επιτρέψει να έρθουν σε επαφή με εμπειρογνώμονες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έργα αυτά αποδείχθηκαν ένα καλό εργαλείο για την αύξηση της επίγνωσης σχετικά με την κοινή ευρωπαϊκή πολιτιστική ιστορία·
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η άνοδος της ψηφιοποίησης δημιουργεί νέες δυνατότητες και προκλήσεις για τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας στην Ευρώπη·
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα εργασιών για τον πολιτισμό 2019-2022, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 21 Δεκεμβρίου 2018, περιλαμβάνει τη βιωσιμότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς ως την πρώτη από τις πέντε προτεραιότητες της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της χάραξης πολιτικής στον πολιτιστικό τομέα·
ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έξαρση της νόσου COVID-19 διατάραξε την πλειονότητα των πολιτιστικών εκδηλώσεων και έχει μειώσει σοβαρά τη δυνατότητα των ανθρώπων να επισκέπτονται, να απολαμβάνουν και να μελετούν μεγάλο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης, με τα ψηφιακά μέσα να είναι συχνά ο μόνος δυνατός τρόπος πρόσβασης σε αυτήν· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιορισμοί ή η απαγόρευση των δημόσιων συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων, το κλείσιμο των μουσείων και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί έχουν πολύ αρνητικές συνέπειες για τους καλλιτέχνες και τους πολιτιστικούς φορείς·
ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για το ΠΔΠ 2021-2027, είναι ανοικτό ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη δημιουργία νέων και ευνοϊκών όρων για επένδυση στην πολιτιστική κληρονομιά από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία·
Αναγνώριση της αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς
1. θεωρεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί έναν ανεκτίμητο πόρο, μας επιτρέπει να προβληματιστούμε σχετικά με την ιστορία και να συμμετέχουμε κριτικά σε αυτή, καθώς μας βοηθά να εντοπίσουμε όχι μόνο τις διαφορετικές μνήμες, αλλά και τα κοινά στοιχεία που μας ενώνουν και έτσι προωθεί την ποικιλομορφία, τον διάλογο, τη συνοχή, την αλληλεγγύη και την αλληλοκατανόηση, καθώς και τη δυνατότητα εμβάθυνσης στη γνώση για τα υλικά, άυλα, φυσικά και ψηφιακά αγαθά·
2. αναγνωρίζει τον ρόλο της πολιτιστικής κληρονομιάς στην προώθηση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της βιωσιμότητας, καθώς και στην ανάπτυξη των πνευματικών δυνατοτήτων· θεωρεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και απόλαυσης και να συμβάλει σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες·
3. τονίζει ότι οι γλώσσες ενεργοποιούν και προωθούν τον πλούτο και την πολυμορφία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς οι μητρικές γλώσσες αποτελούν το όχημα αξιών και γνώσεων που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν μεγαλύτερη δράση για την προστασία, την ανάπτυξη και την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας στην ψηφιακή εποχή, μεταξύ άλλων με τη διάθεση επαρκούς προϋπολογισμού για τις πολιτικές που αφορούν τις γλώσσες που χαρακτηρίζονται ως απειλούμενες και με την αύξηση της επίγνωσης των πολιτών της ΕΕ σχετικά με τον γλωσσικό και πολιτιστικό πλούτο που αντιπροσωπεύουν οι ενδιαφερόμενες κοινότητες·
4. υπενθυμίζει στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη ότι πρέπει να συμπεριλάβουν πλήρως την πολιτιστική κληρονομιά των μειονοτήτων στην Ευρώπη σε κάθε προβληματισμό σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να αναγνωρίσουν και να προωθήσουν τη συμβολή τους στον πλούτο και την πολιτιστική, γλωσσική και καλλιτεχνική πολυμορφία της Ένωσης, καθώς και να καταβάλλουν προσπάθειες για τον καθορισμό και την εφαρμογή συντονισμένων και οργανωμένων μέτρων για τη βιώσιμη διαχείριση και προώθηση των εν λόγω πολιτισμών·
5. υπογραμμίζει τον ρόλο των ευρωπαϊκών και πανευρωπαϊκών πολιτιστικών εκδηλώσεων και των παραδοσιακών πολιτιστικών φεστιβάλ για την αύξηση της επίγνωσης σχετικά με τον πολιτιστικό πλούτο και την πολυμορφία της Ευρώπης· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προωθούν και να υποστηρίζουν τέτοιες δραστηριότητες και να προστατεύουν τις παραδόσεις τους· προτρέπει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης τέτοιων πρωτοβουλιών·
Εκπαίδευση και δεξιότητες
6. τονίζει τη σημασία όλων των ειδών εκπαίδευσης – τυπικής, μη τυπικής και άτυπης– που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά και τις ανθρωπιστικές επιστήμες, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας και της φιλοσοφίας, σε όλες τις ηλικίες· πιστεύει ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους μαθητές και τους σπουδαστές με αναπηρίες, καθώς και σε εκείνους που προέρχονται από μειονεκτικό υπόβαθρο· επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να συμπεριληφθούν διάφορες καλλιτεχνικές μορφές όπως η μουσική, ο κινηματογράφος, το θέατρο, η λογοτεχνία, το σχέδιο και η αρχιτεκτονική στα σχολικά προγράμματα ή στις δραστηριότητες υποστήριξης προγραμμάτων σπουδών· πιστεύει ότι το ποικίλο, υπάρχον υλικό που παράγεται χάρη στο ΕΕΠΚ, όπως το σχετικό υλικό eTwinning, θα πρέπει να προωθούνται πιο ενεργά· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει πληρέστερα την πολιτιστική κληρονομιά στη στρατηγική της για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, προκειμένου να βοηθήσει τους σπουδαστές να αναπτύξουν μια ισχυρή αίσθηση της ιδιότητας του ευρωπαίου πολίτη·
7. θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι το Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας πρέπει να διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση, ώστε να μπορεί να καταστεί κόμβος γνώσης και συνεργασίας για νέους ερευνητές, εκπαιδευτικούς και σπουδαστές από ολόκληρη την ΕΕ και να μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως μέσο για την προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς· θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν πρόσθετοι τρόποι για την προώθηση της πρόσβασης στο Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας μέσω, μεταξύ άλλων, ψηφιακών επισκέψεων, ώστε να μπορεί να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο του ως πύλη για κάθε είδος κοινού, προκειμένου το κοινό να πληροφορηθεί για τις κοινές ευρωπαϊκές εμπειρίες και τις διαφορετικές ερμηνείες τους· ενθαρρύνει, στο πλαίσιο αυτό, τη σταδιακή δημιουργία, με την επιφύλαξη των οικονομικών δυνατοτήτων, ενός πανευρωπαϊκού δικτύου κέντρων συνεργασίας στο πλαίσιο του Σπιτιού της Ευρωπαϊκής Ιστορίας·
8. υπογραμμίζει τον αύξοντα ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ψηφιακή εκπαίδευση στη διευκόλυνση της μάθησης για και από την πολιτιστική κληρονομιά· επισημαίνει την ανάγκη να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες ηλεκτρονικής μάθησης υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων ανοικτών μαζικών διαδικτυακών μαθημάτων (MOOC), προκειμένου να είναι ευκολότερη η πρόσβαση στην απόκτηση γνώσεων για την πολιτιστική κληρονομιά και να ενισχυθούν οι δεξιότητες στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη· θεωρεί, σε αυτό το πλαίσιο, ότι το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει σημαντικά στον στόχο αυτόν, και ζητεί η προτεινόμενη επικαιροποίηση του σχεδίου να περιλαμβάνει τη στήριξη της εκπαίδευσης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς·
9. εκφράζει την ανησυχία του για την αυξανόμενη έλλειψη ειδικευμένων χειροτεχνών, επαγγελματιών στον τομέα της αποκατάστασης και εμπειρογνωμόνων στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και για τις δυσκολίες προσέλκυσης νέων ώστε να μάθουν τέτοιου είδους δεξιότητες· τονίζει την έλλειψη συστημικής προσέγγισης και αποτελεσματικών μηχανισμών, όπως τα μαθήματα κατάρτισης σε πατροπαράδοτες τεχνικές, για τη μετάδοση των σχετικών δεξιοτήτων και γνώσεων, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή κληρονομιά· πιστεύει ότι, στο μέλλον, η διατήρηση της ποιότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς θα είναι δυνατή μόνο εάν οι σχετικές δεξιότητες και γνώσεις διατηρούνται πλήρως, μεταξύ άλλων μέσω ψηφιακών μέσων, και μεταβιβάζονται· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι μελλοντικές πρωτοβουλίες για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς περιλαμβάνουν τη διατήρηση των αναγκαίων πρακτικών και γνώσεων· υπενθυμίζει την αξία των ανταλλαγών και τονίζει εν προκειμένω τη σημασία του προγράμματος Erasmus+, το οποίο επιτρέπει επίσης την κινητικότητα των μαθητευομένων·
10. επαναλαμβάνει την ανάγκη να βελτιωθούν οι κοινωνικοοικονομικές και εργασιακές συνθήκες και η ισορροπία των φύλων και να προωθηθούν οι ευκαιρίες κινητικότητας για διαφορετικούς φορείς και επαγγελματίες που απασχολούνται στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων·
11. υπογραμμίζει την ανάγκη να συνεχιστούν και να ενισχυθούν οι προσπάθειες να αυξηθεί η επίγνωση σχετικά με την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την Ευρώπη, καθώς και να συνεχιστεί η προσέγγιση των πολιτών και των ενδιαφερομένων σε τοπικό επίπεδο· τονίζει τη σημασία μιας καλύτερης γνώσης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και επισημαίνει ότι η πρόσβαση σε αυτές τις γνώσεις θα ευνοήσει ιδιαίτερα την κοινωνική και πολιτιστική ένταξη των πολιτών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, καθώς και των οικογενειών τους·
12. χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για τη δημιουργία μιας νέας κοινότητας γνώσης και καινοτομίας (ΚΓΚ) για τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ), η όποια αντανακλά την κοινωνική πολυμορφία και στο πλαίσιο της οποίας η πολιτισμική κληρονομιά θα πρέπει να γίνει επίσης αντιληπτή ως πηγή έμπνευσης για τις σύγχρονες δημιουργίες και λύσεις·
Ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά
13. αναγνωρίζει τη σημασία της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, για αυξανόμενο μέρος του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων όσων προέρχονται από μειονεκτικά περιβάλλοντα και των ατόμων με αναπηρίες, προκειμένου να αποκτούν μοναδικές ευκαιρίες και ισότιμη πρόσβαση στη χρήση πολιτιστικού υλικού· αναγνωρίζει την αυξανόμενη σημασία της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως κατά τη διάρκεια πανδημιών και των περιορισμών κυκλοφορίας που τις συνοδεύουν, όπου οι εικονικές περιηγήσεις και οι εικονικές εκθέσεις μουσείων, οι ψηφιακές βιβλιοθήκες, οι διαδικτυακές εγκυκλοπαίδειες και ανάλογες ψηφιακές λύσεις και εργαλεία εικονικής επικοινωνίας προσφέρουν παραμυθία και αποτελούν το μοναδικό μέσο για πρόσβαση και ευρύτερη συμμετοχή στην πολιτιστική κληρονομιά και τον πολιτισμό· τονίζει τη σημασία της ψηφιοποίησης του πολιτιστικού υλικού, όχι μόνο για τη διατήρησή του για τις μελλοντικές γενιές (λειτουργία αποθήκευσης), αλλά και για να αποκτήσει ευκολότερη πρόσβαση σε αυτό το κοινό, με το να γίνει η πολιτιστική κληρονομιά επιγραμμική·
14. επισημαίνει ότι οι σχετικές τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η ψηφιακή δημοσκόπηση, η μοντελοποίηση και εκτύπωση 3D, η επαυξημένη πραγματικότητα (AR), η εικονική πραγματικότητα (VR), καθώς και ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και των μαζικών δεδομένων, ανοίγουν νέες δυνατότητες όχι μόνο για τη συγκέντρωση, τη συντήρηση και την απεικόνιση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και την επεξεργασία, την ανάλυση, την ανακατασκευή της και την ανάπτυξη εφαρμογών γι’ αυτήν·
15. τονίζει τη σημασία του σχεδίου Europeana, το οποίο είναι μια ψηφιακή βιβλιοθήκη, αρχείο και μουσείο, όπως και εκπαιδευτική πλατφόρμα για την Ευρώπη· ζητεί να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη της πλατφόρμας, μεταξύ άλλων με τη διάθεση επαρκούς χρηματοδότησης και με την περαιτέρω προώθησή της στο ευρύ κοινό και τους εκπαιδευτικούς·
16. είναι της άποψης ότι το προς ψηφιοποίηση υλικό πρέπει να επιλέγεται με αμερόληπτο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα ψηφιακά αρχεία και συλλογές διαθέτουν αξιοπιστία·
17. υπογραμμίζει την ανάγκη να προωθηθεί επίσης η ύπαρξη και η αξία των ψηφιοποιημένων αρχείων, καθώς και να βελτιωθούν οι ψηφιακές δεξιότητες του κοινού έτσι ώστε να αυξηθεί η υιοθέτηση του ψηφιακού περιεχομένου·
18. θεωρεί ότι οι επιγραμμικές εγκυκλοπαίδειες αποτελούν ανεκτίμητη πηγή επαληθευμένων και αξιόπιστων πληροφοριών που επιτρέπουν την πρόσβαση και διαδραματίζουν ρόλο στη διατήρηση και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και αποτελούν επίσης ζωτικό εργαλείο για την ταξινόμηση και την παροχή σταθερής πρόσβασης στην εκ γενετής ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά· θεωρεί ότι θα πρέπει να διατεθούν περισσότεροι πόροι για την προώθηση, την ανάπτυξη και την εξέλιξη των επιγραμμικών εγκυκλοπαιδειών·
19. τονίζει ότι η διαλειτουργικότητα έχει καίρια σημασία για να εξασφαλιστεί ότι το ψηφιακό περιεχόμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί μακροπρόθεσμα· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, τον ρόλο των προτύπων και των πλαισίων·
20. ζητεί αυξημένη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και των σχετικών τομέων, προκειμένου να προωθηθεί συνολικά η ψηφιοποιημένη πολιτιστική κληρονομιά· χαιρετίζει τη δήλωση συνεργασίας για την προώθηση της ψηφιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία έχει πλέον υπογραφεί από όλα σχεδόν τα κράτη μέλη·
21. υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο της ΕΕ με επαρκή χρηματοδότηση για την προστασία και την προώθηση της ψηφιοποιημένης εκ των υστέρων και της εκ γενετής ψηφιακής κληρονομιάς· σημειώνει την ανάγκη για εθνικές πολιτικές συντήρησης με αποφάσεις επιλογής που βασίζονται σε σαφώς καθορισμένες αρχές και εκτελούνται κατά τρόπο υπεύθυνο· επισημαίνει την ανεκτίμητη συμβολή που μπορούν να προσφέρουν οι ψηφιακοί επιμελητές στη διασφάλιση της προστασίας της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και της διαθεσιμότητάς της σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κοινό σε διάφορες γλώσσες· σημειώνει με ενδιαφέρον τα πολυάριθμα έργα ψηφιοποίησης που έχουν ήδη υλοποιηθεί μέσω του ΕΤΠΑ, και ζητεί η επόμενη περίοδος προγραμματισμού να επιτρέψει τη συνέχιση αυτού του είδους χρηματοδότησης·
22. ζητεί την πλήρη επικαιροποίηση της σύστασης της Επιτροπής, της 27ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με την ψηφιοποίηση και την επιγραμμική προσβασιμότητα του πολιτιστικού υλικού και την ψηφιακή διαφύλαξη, για να αντικατοπτρίζονται η τεχνολογική πρόοδος, οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες της τελευταίας δεκαετίας· θεωρεί, ωστόσο, ότι η προσήλωση στην ψηφιακή κληρονομιά δεν θα πρέπει να αποβεί εις βάρος της προστασίας της υφιστάμενης υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και των σχετικών θέσεων εργασίας·
Οικονομικό δυναμικό και βιωσιμότητα
23. τονίζει ότι ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη δημιουργώντας αξιοσημείωτες δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλους οικονομικούς τομείς· επαναλαμβάνει τον ισχυρό συσχετισμό μεταξύ της πολιτιστικής κληρονομιάς και της βιώσιμης ανάπτυξης·
24. αναγνωρίζει ότι ο βιώσιμος πολιτιστικός τουρισμός έχει σημαντικό δυναμικό για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας στην ΕΕ, δεδομένου ότι ήδη τέσσερις στους δέκα τουρίστες επιλέγουν τον προορισμό τους με βάση την προσφορά του σε πολιτιστικό πλούτο· τονίζει, ωστόσο, ότι η προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού πρέπει να γίνει χωρίς αποκλεισμούς όσον αφορά τις τοπικές κοινότητες και οικονομίες, καθώς και τον τρόπο ζωής και τις παραδόσεις, και πρέπει να επιτύχει ισορροπία μεταξύ των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων· σημειώνει, ωστόσο, ότι οι προσφορές σε πολιτιστική κληρονομιά καλύπτουν ελάχιστο μερίδιο μόνο της οικονομικής αξίας που παράγουν και χρειάζονται νέες, εναλλακτικές και σταθερές πηγές χρηματοδότησης για να συνεχίσουν να λειτουργούν ως καταλύτες για τον βιώσιμο τουρισμό·
25. επισημαίνει ότι η ύπαρξη τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ταξιδεύουν και να μαθαίνουν για τις διάφορες κοινωνίες και πολιτισμούς· υπενθυμίζει ότι το 72 % ομάδας ερευνών, με άτομα ηλικίας μεταξύ 15 και 24 ετών, συμφωνεί ότι η παρουσία πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να επηρεάσει την επιλογή του προορισμού των διακοπών τους· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η πρωτοβουλία DiscoverEU· σημειώνει, ωστόσο, ότι η πρωτοβουλία δεν ωφέλησε εξίσου τη νεολαία· καλεί την Επιτροπή να βρει τρόπους για μεγαλύτερη συμμετοχή νέων που προέρχονται από κοινωνικά μειονεκτικό υπόβαθρο, από αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές των κρατών μελών, καθώς και από κράτη μέλη τα οποία δεν διαθέτουν καλές σιδηροδρομικές συνδέσεις με άλλες χώρες της ΕΕ·
26. προτρέπει τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή ισχυρούς μηχανισμούς, ώστε να προλάβουν την υπερεκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς, μεταξύ άλλων μέσω των τουριστικών ροών· προειδοποιεί για την επίδραση των βραχυπρόθεσμων εμπορικών συμφερόντων που ενδέχεται να υπονομεύουν τη γνησιότητα και να υποβαθμίζουν την ποιότητα των τόπων και των πρακτικών με πολιτιστική σημασία· εκφράζει την ικανοποίησή του, στο πλαίσιο αυτό, για τη δρομολόγηση του προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, που επιδιώκει να συμβάλλει, μέσω ομαδικής μάθησης, στην ενίσχυση των πολιτικών πολιτιστικής κληρονομιάς σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· τονίζει την ετοιμότητά του να παρακολουθήσει και να στηρίξει το πρόγραμμα εάν αποδειχθεί επιτυχές·
27. αναγνωρίζει την σημασία που διαθέτουν οι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης στην προώθηση των πόλεων και των περιφερειών, με την οικοδόμηση ενός οικονομικού πλαισίου γύρω από τα πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και κοινωνικά έργα τους, την ενσωμάτωση των εννοιών του βιώσιμου τουρισμού και την αξιοποίηση της υλικής και άυλης κληρονομιάς, των παραδόσεων και της καινοτομίας, που ωφελεί και εκτιμάται από όλους τους ευρωπαίους πολίτες και από πολίτες εκτός ευρωπαϊκών συνόρων·
28. συνιστά να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να ενθαρρύνονται τα ταξίδια σε λιγότερο γνωστούς και δημοφιλείς προορισμούς και αγροτικές περιοχές, καθώς και τα ταξίδια σε περιόδους χαμηλής τουριστικής δραστηριότητας, προκειμένου να προωθηθεί η βιωσιμότητα και η προσβασιμότητα στον τομέα του τουρισμού, ιδίως για τα άτομα με αναπηρία και τους ηλικιωμένους· τονίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το ΕΓΤΑΑ στη στήριξη τοπικών τουριστικών πρωτοβουλιών, ιδίως μέσω του προγράμματος LEADER· ζητεί την επαρκή χρηματοδότηση του εν λόγω προγράμματος στην περίοδο προγραμματισμού 2021-2027·
29. εκφράζει ανησυχία για τον αντίκτυπο που έχουν στην πολιτιστική κληρονομιά η ρύπανση, οι βανδαλισμοί, οι κλοπές, η ανεπαρκής διαχείριση του τουρισμού και της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης, καθώς και η υπερθέρμανση του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή, ιδίως λόγω των αυξανόμενων περιπτώσεων ακραίων καιρικών φαινομένων, μεταξύ άλλων λόγω σφοδρών βροχοπτώσεων, κυμάτων καύσωνα, πλημμυρών, πυρκαγιών και κινδύνων λόγω ανέμου· τονίζει την ανάγκη ανάληψης δράσης, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ των κρατών μελών, και καλεί την Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένες ενέργειες για τη διατήρηση και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ενόψει αυτών των φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων·
30. υπογραμμίζει τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών, τη σημασία και την αξία του εθελοντισμού για την προστασία, αλλά και την ανακάλυψη της πολιτιστικής κληρονομιάς, και επισημαίνει τη σπουδαιότητα του εθελοντισμού, καθώς και τις γνώσεις, την εμπειρογνωμοσύνη και την ενέργεια που προσφέρουν στο αντικείμενο οι εθελοντές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να υποστηρίζουν δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση· σημειώνει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης στη συμμετοχή των νέων στη διατήρηση και την ανακαίνιση της ευρωπαϊκής κληρονομιάς και στην αύξηση της επίγνωσης σχετικά· εκφράζει την ικανοποίησή του για την ειδική έκκληση για πολιτιστική κληρονομιά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής·
31. εκφράζει περαιτέρω την ανησυχία του για τις απειλές κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς που οφείλονται στην τρομοκρατία τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης· καταδικάζει την καταστροφή τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς· πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στην προώθηση της αποκατάστασης, της διατήρησης και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ολόκληρο τον κόσμο·
32. είναι της άποψης ότι η ΕΕ θα πρέπει να συμπεριλάβει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ως όρο για τις υποψήφιες για ένταξη χώρες·
33. επαναλαμβάνει ότι η παράνομη διακίνηση και εμπορία πολιτιστικών τεχνουργημάτων, μεταξύ άλλων με χρήση ψηφιακών οδών, συνιστά ένα σοβαρό ζήτημα με παγκόσμια διάσταση που απαιτεί συντονισμένη δράση, όχι μόνο μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και σε διεθνές επίπεδο· επισημαίνει ότι κάθε προβληματισμός για την κληρονομιά της Ευρώπης θα πρέπει επίσης να επανεξετάζει το ζήτημα των πολιτιστικών αγαθών που λεηλατήθηκαν, κλάπηκαν ή αποκτήθηκαν παράνομα κατά τη διάρκεια πολέμων· επαναλαμβάνει την υποστήριξή του στην ενεργό προώθηση της έρευνας για την προέλευση στο πλαίσιο του ΕEΠΚ·
Προς μια στρατηγική προσέγγιση για την πολιτιστική κληρονομιά
34. καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πολιτιστική κληρονομιά, αντιμετωπίζοντας ισότιμα ως διασυνδεδεμένη και αδιαχώριστη την υλική, άυλη, φυσική και ψηφιακή κληρονομιά·
35. αναγνωρίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης για την πολιτιστική κληρονομιά· τονίζει ότι οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πλαίσιο πρέπει να ολοκληρώνονται και να συνδυάζονται με επαρκείς πόρους·
36. είναι της άποψης ότι τα πορίσματα και οι συστάσεις των σχετικών μελετών που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της Επιτροπής θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στις δράσεις της για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς·
37. επαναλαμβάνει το αίτημά του προς την Επιτροπή σχετικά με τη δημιουργία μιας ενιαίας διαδικτυακής πύλης της ΕΕ, με όνομα «Know Europe», όπου θα συγκεντρώνονται πληροφορίες από όλα τα ενωσιακά προγράμματα που χρηματοδοτούν την πολιτιστική κληρονομιά, σε συνδυασμό με τη θέσπιση μιας κοινής προσέγγισης στην Επιτροπή, μέσω της βελτιωμένης συνεργασίας στους διάφορους τομείς πολιτικής που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά·
38. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το επικοινωνιακό έργο σχετικά με το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένο και ζητεί να υποστηριχθεί η δημιουργία δικτύου των εν λόγω χώρων· πιστεύει ότι οι τοποθεσίες στις οποίες έχει ήδη απονεμηθεί το σήμα αυτό πρέπει να προωθούνται και να λάβουν υλικοτεχνική υποστήριξη·
39. ζητεί τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισμών, ιδίως της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης, προκειμένου να συντονιστούν καλύτερα οι προσπάθειες και τα κοινά πρότυπα όσον αφορά τη διατήρηση και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·
40. σημειώνει ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων που ερωτήθηκαν θεωρούν ότι οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διαθέσουν περισσότερους πόρους στην πολιτιστική κληρονομιά· υπογραμμίζει την ανάγκη να αυξηθεί η χρηματοδότηση της ΕΕ σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά·
41. τονίζει την ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης για την πολιτιστική κληρονομιά και τον πολιτισμό γενικότερα στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) μετά το 2020· επαναλαμβάνει την έκκλησή του για διπλασιασμό του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» και τριπλασιασμό του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα Erasmus+ στο επόμενο ΠΔΠ· επισημαίνει τις δυνατότητες του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» για την οικοδόμηση δεσμών μεταξύ της ζώσας τέχνης και της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς· ζητεί την ενίσχυση των κονδυλίων του προϋπολογισμού για την έρευνα στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο του «Ορίζων Ευρώπη»· επισημαίνει την ανάγκη για συνέργειες μεταξύ άλλων τομεακών πολιτικών, καθώς και μεταξύ των διαρθρωτικών ταμείων, των διαφόρων προγραμμάτων της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων «Ορίζων Ευρώπη», «Δημιουργική Ευρώπη» και LIFE, και των μηχανισμών χρηματοδότησης, προκειμένου να προβληθεί πραγματικά η πολιτιστική κληρονομιά· σημειώνει τη σημασία της αύξησης του δυναμικού των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων όσον αφορά τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς· επαναλαμβάνει τη θέση του ότι οι επενδύσεις σε πολιτιστικές και βιώσιμες τουριστικές υποδομές θα πρέπει να θεωρούνται μικρής κλίμακας και επιλέξιμες για στήριξη όταν η συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ δεν υπερβαίνει τα 10 εκατομμύρια EUR, και ότι, όταν πρόκειται για υποδομές που θεωρούνται παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, το ανώτατο όριο θα πρέπει να αυξηθεί σε 20 εκατομμύρια EUR·
42. είναι της άποψης ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει δράσεις για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά και να αναγνωρίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων για τη βιωσιμότητα του κλίματος, μέσω της εκπαίδευσης, της έρευνας και της αναπροσαρμογής των βιώσιμων ευρωπαϊκών παραδοσιακών πρακτικών·
43. εκφράζει την ικανοποίησή του για την ταχεία ανταπόκριση και την έκφραση αλληλεγγύης από τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας, κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19, οι οποίοι κατέστησαν την πολιτιστική κληρονομιά ευρέως και δωρεάν διαθέσιμη στο κοινό στο διαδίκτυο· εκφράζει την ανησυχία του για τον τεράστιο αντίκτυπο που θα έχουν οι επιπτώσεις της νόσου COVID-19 στην πολιτιστική κληρονομιά και τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας· καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει ολοκληρωμένη ανάλυση των επιπτώσεων της πανδημίας στους σχετικούς τομείς και ειδικότερα στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς· προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσφέρουν επαρκή και στοχευμένη οικονομική στήριξη για την ανακούφιση της κρίσης σε αυτούς τους τομείς και για την ενίσχυση των ατόμων που απασχολούνται σε αυτούς, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε κοινωνικές παροχές για όσους εργάζονται σε άτυπες μορφές απασχόλησης·
44. ζητεί να ενταθούν οι προσπάθειες για την αξιοποίηση της δυναμικής του ΕΕΠΚ, ώστε να εξελιχθεί σε μια βιώσιμη παρακαταθήκη πολιτικής σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, δεδομένου ότι αυτό με τη σειρά του θα συμβάλλει θετικά σε οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό επίπεδο, θα βοηθήσει να αναπτυχθεί η αίσθηση του ανήκειν στον ευρωπαϊκό πολιτιστικό χώρο, για όλους τους Ευρωπαίους, και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της κοινής ευθύνης για τη διατήρηση, τον εμπλουτισμό και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο διοργάνωσης ενός ακόμη Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο μέλλον·
45. ζητεί να συμπεριληφθεί η πολιτιστική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, στα στρατηγικά θέματα που θα συζητηθούν στην επικείμενη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης·
46. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί κοινή πηγή πλούτου που προέρχεται από το παρελθόν, είναι πολύτιμη, την χρησιμοποιούμε σήμερα και πρόκειται να την μεταβιβάσουμε στις μελλοντικές γενιές. Η πολιτιστική κληρονομιά μας βοηθά να καθορίσουμε ποιοι είμαστε και από που έχουμε προέρθει. Παράλληλα με την επισήμανση των διαφορών στις παραδόσεις, τις γλώσσες και τους τρόπους ζωής μας, η πολιτιστική κληρονομιά μας βοηθά να εντοπίσουμε ένα κοινό νήμα που μας ενώνει όλους μαζί. Ο ρόλος της για την προαγωγή και την προώθηση της πολυμορφίας, της συνοχής, της αλληλεγγύης και της αλληλοκατανόησης είναι ανεκτίμητος.
Οι Ευρωπαίοι συμφωνούν ως προς τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 84 % των ερωτηθέντων στα κράτη μέλη είναι της άποψης ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι σημαντική για τους ίδιους, προσωπικά, και για την τοπική τους κοινότητα, με το 87 % να τη θεωρεί σημαντική για την περιοχή τους και το 91 % να θεωρεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι σημαντική για τη χώρα τους. Επιπλέον, οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες (80 %) θεωρούν ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι σημαντική για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της. Οι αριθμοί αυτοί δεν διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών.
Πως θα επιτευχθεί μια αποτελεσματική πολιτική παρακαταθήκη για το ΕΕΠΚ
Για να εορταστεί η πολυμορφία και τα κοινά μας χαρακτηριστικά, το 2018 επιλέχθηκε ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΕΠΚ) στην ΕΕ, κατά τη διάρκεια του οποίου πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 23 χιλιάδες εκδηλώσεις (το σήμα ΕΕΠΚ απονεμήθηκε σε πάνω από 13 χιλιάδες εκδηλώσεις), με 12,8 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλα τα κράτη μέλη. Κατά συνέπεια, εκδηλώσεις που σχετίζονται με το ΕΕΠΚ άγγιξαν το 2,5 % περίπου του πληθυσμού της ΕΕ των 28[56].
Το ΕΕΠΚ ήταν μια πρωτοβουλία από τη βάση προς την κορυφή, καθώς οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών τάχθηκαν υπέρ της σύστασής του και διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην προετοιμασία και την υλοποίησή του. Μεταξύ των πιο σημαντικών επιτευγμάτων του, ήταν ότι το ΕΕΠΚ κατόρθωσε να δημιουργήσει την αναγκαία ώθηση και να συγκεντρώσει ενδιαφερόμενους φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, ιδίως μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) που προωθούν την πολιτιστική κληρονομιά σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, δημιουργώντας ένα πραγματικά πανευρωπαϊκό κίνημα. Είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστεί να αναπτύσσεται η δυναμική αυτή, προκειμένου να δημιουργηθεί μια αποτελεσματική πολιτική παρακαταθήκη για το ΕΕΠΚ. Ομοίως, είναι σημαντικό να συνεχιστεί η πολυμερής συνεργασία που καθιερώθηκε κατά τη διάρκεια του ΕΕΠΚ. Η έκθεση τονίζει την ανάγκη να δημιουργηθεί μια μόνιμη πλατφόρμα, με πυρήνα την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, για τη συνεργασία και τον συντονισμό των πολιτικών για την πολιτιστική κληρονομιά σε επίπεδο ΕΕ.
Χρειάζεται να γίνουν πολλά πράγματα ακόμη. Ενώ η σημασία της προώθησης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς αναγνωρίζεται τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η εισηγήτρια εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ούτε η πολιτιστική κληρονομιά, ούτε ευρύτερα ο πολιτισμός αναφέρονται στο κυρίως κείμενο του προγράμματος εργασίας της για το 2020[57]. Και ενώ η Επιτροπή παράγει σημαντικό έργο για την πολιτιστική κληρονομιά, τα καθήκοντα και οι δραστηριότητες είναι διάσπαρτα μεταξύ διάφορων γενικών διευθύνσεων (ΓΔ). Η παρούσα έκθεση επαναλαμβάνει την έκκληση του Κοινοβουλίου για μια κοινή προσέγγιση εντός της Επιτροπής, μέσω της βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής που ασχολούνται με την πολιτιστική κληρονομιά.
Η εισηγήτρια καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πολιτιστική κληρονομιά, αντιμετωπίζοντας ως διασυνδεδεμένη και αδιαχώριστη την υλική, άυλη, φυσική και ψηφιακή κληρονομιά. Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιοποιήσει το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δράσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά, μέσω της βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής που ασχολούνται με την πολιτιστική κληρονομιά.
Η χρηματοδότηση της ΕΕ για την πολιτιστική κληρονομιά είναι διάσπαρτη και διατίθεται μέσα από ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, διάφορα προγράμματα, μεταξύ των οποίων το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το πρόγραμμα Erasmus+ και το προσεχές πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη». Η έκθεση επαναλαμβάνει τα αιτήματα του Κοινοβουλίου προς την Επιτροπή για τη δημιουργία μιας ενιαίας διαδικτυακής πύλης της ΕΕ, στην οποία θα συγκεντρώνονται πληροφορίες από όλα τα προγράμματα της ΕΕ που χρηματοδοτούν την πολιτιστική κληρονομιά. Επιπλέον, η εισηγήτρια ζητεί τη δημιουργία συνεργειών μεταξύ των άλλων τομεακών πολιτικών, καθώς και των διαφόρων προγραμμάτων και μηχανισμών χρηματοδότησης της ΕΕ, ώστε να προβάλλεται πραγματικά η πολιτιστική κληρονομιά.
Στο πλαίσιο αυτό, η εισηγήτρια πιστεύει ότι είναι υψίστης σημασίας να εξασφαλιστεί επαρκής προϋπολογισμός για τα προγράμματα Erasmus+ και «Δημιουργική Ευρώπη» ο οποίος κινδυνεύει να μειωθεί σημαντικά. Γενικότερα, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) πρέπει να χρηματοδοτείται επαρκώς, ιδίως με το δεδομένο των νέων πρωτοβουλιών με πιο σημαντική την Πράσινη Ευρωπαϊκή Συμφωνία. Η συγκέντρωση στο 1,00 % του ορίου του ΑΕΕ της ΕΕ κατά τη διαπραγμάτευση του ΠΔΠ δεν βοηθά, εάν θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά στις αυξημένες φιλοδοξίες της ΕΕ.
Εκπαίδευση και δεξιότητες
Η εισηγήτρια τονίζει τη σημασία της εκπαίδευσης για την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά και επισημαίνει ότι πρέπει να ενισχυθεί ο δεσμός μεταξύ πολιτιστικής κληρονομιάς και εκπαίδευσης. Η ψηφιακή εκπαίδευση και ιδίως τα ειδικά προσαρμοσμένα ανοικτά μαζικά διαδικτυακά μαθήματα (MOOC) και άλλες πρωτοβουλίες ηλεκτρονικής μάθησης σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, καθώς μπορούν να προσεγγίσουν ένα πολύ ευρύτερο κοινό, ιδίως σε πιο απομακρυσμένες περιοχές.
Παράλληλα, η εισηγήτρια επισημαίνει την αυξανόμενη έλλειψη επαγγελματιών στον τομέα της αποκατάστασης, οι δεξιότητες των οποίων είναι ανεκτίμητες για τη συντήρηση, την προστασία και τη διατήρηση μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς. Εν τω μεταξύ, η έλλειψη ειδικών σε θέματα κληρονομιάς και χειροτεχνών — πρόβλημα που αναμένεται να επιδεινωθεί τις επερχόμενες δεκαετίες λόγω της γήρανσης του πληθυσμού — μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της δραστηριότητας που σχετίζεται με την πολιτιστική κληρονομιά, μεταξύ άλλων σε σχέση με την αποκατάσταση, την έρευνα και την ανεπαρκή προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί αυξημένη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, με έμφαση στην προσέλκυση νέων επαγγελματιών στον τομέα.
Ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά
Η εισηγήτρια ήθελε, ειδικότερα, να αναδείξει την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά, δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της. Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο ενωσιακό πλαίσιο, με επαρκή χρηματοδότηση, για την προώθηση και την προστασία της ψηφιακής κληρονομιάς, καθώς οι τρέχουσες προσπάθειες είναι αποσπασματικές και ανεπαρκείς. Επιπλέον, η σύσταση της Επιτροπής για την ψηφιοποίηση και την επιγραμμική προσβασιμότητα πολιτιστικού υλικού και για την ψηφιακή διαφύλαξη, της 27ης Οκτωβρίου 2011, είναι παρωχημένη και πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις νέες ευκαιρίες, καθώς και τις προκλήσεις που έχει επιφέρει η τεχνολογική πρόοδος.
Η έκθεση προσπαθεί να διαφοροποιήσει μεταξύ της ψηφιοποιημένης εκ των υστέρων και της εκ γενετής ψηφιακής κληρονομιάς, καθώς οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές για την κάθε μία από αυτές. Για την πρώτη περίπτωση, η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της επιγραμμικής ανάρτησης του ψηφιοποιημένου περιεχομένου, προκειμένου να υπάρχει ευρύτερη πρόσβαση σε αυτό. Μεταξύ άλλων, η εισηγήτρια τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι το υλικό προς ψηφιοποίηση επιλέγεται με αμερόληπτο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα ψηφιακά αρχεία και συλλογές είναι αξιόπιστα. Επιπλέον, η εισηγήτρια ζητεί την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και των σχετικών τομέων, με σκοπό την ολοκληρωμένη προώθηση της ψηφιοποιημένης πολιτιστικής κληρονομιάς, την εξασφάλιση, μεταξύ άλλων, της διαλειτουργικότητας των αρχείων αυτών και τη διατήρησή τους στο δημόσιο τομέα. Εν προκειμένω, αξίζει να σημειωθεί ότι η δήλωση συνεργασίας για την προώθηση της ψηφιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει μέχρι και σήμερα υπογραφεί από τα περισσότερα, αλλά όχι από όλα τα κράτη μέλη.
Όσον αφορά την εκ γενετής ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά, η πλήρης προστασία της είναι ζωτικής σημασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει ανάγκη για διεξοδικές εθνικές πολιτικές συντήρησης με αποφάσεις επιλογής που βασίζονται σε σαφώς καθορισμένες αρχές και εκτελούνται κατά τρόπο υπεύθυνο. Επιπλέον, η βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων του κοινού αποτελεί προϋπόθεση για να εξασφαλιστεί η αύξηση της χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου. Η εισηγήτρια τονίζει τη σημασία του σχεδίου Europeana, το οποίο είναι μια ψηφιακή βιβλιοθήκη, αρχείο, μουσείο και εκπαιδευτική πλατφόρμα για την Ευρώπη.
Οικονομικό δυναμικό και βιωσιμότητα
Ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη και την απασχόληση, καθώς περίπου 300 χιλιάδες άνθρωποι στην Ευρώπη απασχολούνται σε αυτόν, ενώ 7,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη συνδέονται έμμεσα με τον τομέα[58]. Ο εκτιμώμενος πολλαπλασιαστής απασχόλησης του τομέα είναι ιδιαίτερα υψηλός, φθάνοντας το 26,7 και επομένως υπερβαίνει τον πολλαπλασιαστή άλλων βιομηχανιών.[59] Ειδικότερα, ο πολιτιστικός τουρισμός αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη ανάπτυξης στην ΕΕ, καθώς τέσσερις στους δέκα τουρίστες επιλέγουν τον προορισμό τους με βάση την προσφορά του σε πολιτιστικό πλούτο.
Ωστόσο, η εισηγήτρια τονίζει ότι το οικονομικό δυναμικό του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν πρέπει να εξάγεται σε βάρος της βιωσιμότητάς της και προειδοποιεί για την επίδραση των βραχυπρόθεσμων εμπορικών συμφερόντων που επηρεάζουν αρνητικά την αυθεντικότητα των τόπων πολιτιστικής σημασίας και υποβαθμίζουν την ποιότητά τους. Η έκθεση προειδοποιεί για τις επιπτώσεις της ρύπανσης, των πράξεων βανδαλισμού, της κλοπής, της ανεπαρκούς διαχείρισης του μαζικού τουρισμού καθώς και της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά. Καλεί την Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένες δράσεις για τη διατήρηση και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ενόψει αυτών των φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων.
Για την προώθηση της βιωσιμότητας συνιστάται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να ενθαρρυνθούν τα ταξίδια σε λιγότερο γνωστούς και δημοφιλείς προορισμούς και αγροτικές περιοχές, καθώς και τα ταξίδια σε περιόδους χαμηλής τουριστικής δραστηριότητας. Η εισηγήτρια σημειώνει με ικανοποίηση τον ρόλο που διαδραμάτισαν η Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διαδρομή, οι Ευρωπαϊκοί Προορισμοί Αριστείας και η πρωτοβουλία για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα του έξυπνου τουρισμού[60] ως θετικά παραδείγματα για την προώθηση της βιωσιμότητας και της προσβασιμότητας στον τουρισμό. Η εισηγήτρια καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τη δήλωση της Βαρκελώνης «Οι καλύτεροι τόποι για να ζεις είναι οι καλύτεροι τόποι να επισκεφτείς» ως πηγή έμπνευσης για τη δράση και τις πολιτικές στον τομέα του πολιτιστικού τουρισμού.
Η έκθεση επαναλαμβάνει ότι η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών τεχνουργημάτων είναι ένα σοβαρό ζήτημα με παγκόσμια διάσταση που απαιτεί συντονισμένη δράση όχι μόνο μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η εισηγήτρια εκφράζει την ανησυχία της για τις απειλές κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς που οφείλονται στην τρομοκρατία τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης. Είναι ζωτικής σημασίας να διαδραματίσει η ΕΕ πιο ενεργό ρόλο στην προώθηση της αποκατάστασης, της συντήρησης και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς όχι μόνο εντός της Ένωσης, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Συμπέρασμα
Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί αυτοδύναμη αξία και αυτή είναι μία από τις θεματικές τις οποίες η παρούσα έκθεση προσπάθησε να υπογραμμίσει. Επομένως, οι συζητήσεις σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά δεν θα πρέπει να επικεντρώνονται μόνο στη συμβολή της σε άλλους τομείς — οι οποίοι είναι αναμφίβολα αξιοσημείωτοι — αλλά και στο τι μπορούμε να κάνουμε, ως κοινωνίες και η ΕΕ ως σύνολο, για την προώθηση και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η προφανής απάντηση είναι η αύξηση της χρηματοδότησης. Πράγματι, σχεδόν τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων που ερωτήθηκαν θεωρούν ότι οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διαθέτουν περισσότερους πόρους στην πολιτιστική κληρονομιά. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο, να υπάρχει μια ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για την πολιτιστική κληρονομιά ώστε να υπάρχει εγγύηση ότι λαμβάνει την απαραίτητη αναγνώριση η οποία υστερεί μέχρι σήμερα.
Μια αποτελεσματική πολιτική παρακαταθήκη για το ΕΕΠΚ θα ήταν η παγίωση των υφιστάμενων προσπαθειών, ο στενότερος συντονισμός των δραστηριοτήτων — όχι μόνο σε επίπεδο κρατών μελών και θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αλλά και στο επίπεδο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών — καθώς και η δημιουργία των απαραίτητων συνεργειών μεταξύ των διάφορων ενδιαφερόμενων μερών, πολιτικών, έργων και χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Με τον τρόπο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση για να μπορέσει να προστατεύσει επιτυχημένα και να προωθήσει την πολιτιστική κληρονομιά σε ολόκληρη την Ευρώπη, και πέραν αυτής, όπως και για να αξιοποιήσει πλήρως τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη της πολιτιστικής κληρονομιάς ως εργαλεία για την επίτευξη των βασικών προτεραιοτήτων και στόχων πολιτικής της.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ημερομηνία έγκρισης |
27.10.2020 |
|
|
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
26 0 3 |
||
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Isabella Adinolfi, Christine Anderson, Andrea Bocskor, Vlad-Marius Botoş, Ilana Cicurel, Gilbert Collard, Gianantonio Da Re, Laurence Farreng, Tomasz Frankowski, Romeo Franz, Hannes Heide, Irena Joveva, Petra Kammerevert, Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, Predrag Fred Matić, Dace Melbārde, Victor Negrescu, Niklas Nienaß, Peter Pollák, Marcos Ros Sempere, Domènec Ruiz Devesa, Andrey Slabakov, Massimiliano Smeriglio, Michaela Šojdrová, Sabine Verheyen, Salima Yenbou, Θεόδωρος Ζαγοράκης, Milan Zver |
|||
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Pernando Barrena Arza |
|||
ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
26 |
+ |
PPE |
Andrea Bocskor, Tomasz Frankowski, Peter Pollák, Michaela Šojdrová, Sabine Verheyen, Θεόδωρος Ζαγοράκης, Milan Zver |
S&D |
Hannes Heide, Petra Kammerevert, Predrag Fred Matić, Victor Negrescu, Marcos Ros Sempere, Domènec Ruiz Devesa, Massimiliano Smeriglio |
RENEW |
Vlad-Marius Botoş, Ilana Cicurel, Laurence Farreng, Irena Joveva |
VERTS/ALE |
Romeo Franz, Niklas Nienaß, Salima Yenbou |
ECR |
Dace Melbārde, Andrey Slabakov |
GUE/NGL |
Pernando Barrena Arza, Niyazi Kizilyürek |
NI |
Isabella Adinolfi |
0 |
- |
|
|
3 |
0 |
ID |
Christine Anderson, Gilbert Collard, Gianantonio Da Re |
Υπόμνημα χρησιμοποιούμενων συμβόλων:
+ : υπέρ
- : κατά
0 : αποχή
- [1] https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2bf140bf-a3f8-4ab2-b506-fd71826e6da6.0010.02/DOC_1&format=PDF
- [2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A12008E167.
- [3] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:12012P/TXT&from=EL.
- [4] https://en.unesco.org/creativity/convention.
- [5] http://whc.unesco.org/archive/convention-en.pdf.
- [6] https://ich.unesco.org/doc/src/2003_Convention_Basic_Texts-_2018_version-EN.pdf.
- [7] https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000126065.locale=en.
- [8] https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000082464.locale=en.
- [9] https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000133378.locale=en.
- [10] http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13948-2018-INIT/el/pdf#http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13948-2018-INIT/en/pdf.
- [11] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0267&from=EL
- [12] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52019DC0548&from=EN
- [13] https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:b828d165-1c22-11ea-8c1f-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_1&format=PDF
- [14] ΕΕ L 159 της 28.05.2014, σ. 1.
- [15] ΕΕ C 316 της 22.9.2017, σ. 88.
- [16] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0021.
- [17] ΕΕ C 463 της 23.12.2014, σ. 1.
- [18] ΕΕ C 193 της 11.7.2000, σ. 1.
- [19] ΕΕ C 183 της 14.6.2014, σ. 36.
- [20] ΕΕ C 196 της 8.6.2018, σ. 20.
- [21] https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/rms/0900001680083746.
- [22] https://ec.europa.eu/culture/sites/culture/files/library/documents/staff-working-document-european-agenda-culture-2018.pdf.
- [23] https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13956-2019-INIT/el/pdf.
- [24] https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/80882.
- [25] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014DC0477&from=EL.
- [26] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014IR5515&from=EL
- [27] ΕΕ L 131 της 20.5.2017, σ. 1.
- [28] ΕΕ L 283 της 29.10.2011, σ. 39.
- [29] https://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=58564.
- [30] ΕΕ C 196 της 8.6.2018, σ. 20.
- [31] https://webapi2016.eesc.europa.eu/v1/documents/EESC-2018-01641-00-01-AC-TRA-EN.docx/content.
- [32] https://davosdeclaration2018.ch/media/Brochure_Declaration-de-Davos-2018_WEB_2.pdf.
- [33] https://www.ace-cae.eu/uploads/tx_jidocumentsview/LEEUWARDEN_STATEMENT_FINAL_EN-NEW.pdf
- [34] https://www.diplomatie.gouv.fr/en/french-foreign-policy/europe/news/article/declaration-adopted-during-the-informal-meeting-of-european-union-member-state.
- [35] https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/rms/090000168006457e.
- [36] https://www.europanostra.org/wp-content/uploads/2018/09/Berlin-Call-Action-Eng.pdf
- [37] https://www.europanostra.org/wp-content/uploads/2019/11/Paris-Manifesto_English.pdf
- [38] http://blogs.encatc.org/culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2015/06/CHCfE_FULL-REPORT_v2.pdf.
- [39] https://onedrive.live.com/?authkey=%21ALGmRQscySOLV5Q&cid=19E1928B8C6B7F5A&id=19E1928B8C6B7F5A%21157090&parId=19E1928B8C6B7F5A%21105860&o=OneUp.
- [40] https://op.europa.eu/portal2012-portlet/html/downloadHandler.jsp?identifier=8fe9ea60-4cea-11e8-be1d-01aa75ed71a1&format=pdf&language=en&productionSystem=cellar&part=.
- [41] http://openarchive.icomos.org/2083/1/European_Qualit/y_Principles_2019_EN.PDF.
- [42] https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf.
- [43] https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168007a087.
- [44] https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/rms/090000168007bd25.
- [45] https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/research_and_innovation/strategy_on_research_and_innovation/presentations/horizon_europe_en_investing_to_shape_our_future.pdf.
- [46] ΕΕ L 347, της 20.12.2013, σ. 221.
- [47] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320.
- [48] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 289.
- [49] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2018)0332.
- [50] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2018)0447.
- [51] ΕΕ C 93 της 9.3.2016, σ. 52.
- [52] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 104.
- [53] Οι υπολογισμοί βασίζονται σε: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Population_and_population_change_statistics.
- [54] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52019DC0548&from=EN., σ. 4.
- [55] https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/80882 , p. 68.
- [56] Υπολογισμοί με βάση τον δικτυακό τόπο https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Population_and_population_change_statistics
- [57] https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar%3A7ae642ea-4340-11ea-b81b-01aa75ed71a1.0002.02/DOC_1&format=PDF
- [58] http://blogs.encatc.org/culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2015/06/CHCfE_FULL-REPORT_v2.pdf
- [59] http://blogs.encatc.org/culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2015/06/CHCfE_FULL-REPORT_v2.pdf
- [60] https://smarttourismcapital.eu