Sprawozdanie - A9-0210/2020Sprawozdanie
A9-0210/2020
Parlament Europejski

SPRAWOZDANIE w sprawie zapewnienia długotrwałych efektów politycznych Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego

4.11.2020 - (2019/2194(INI))

Komisja Kultury i Edukacji
Sprawozdawczyni: Dace Melbārde


Procedura : 2019/2194(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A9-0210/2020
Teksty złożone :
A9-0210/2020
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :


PR_INI

SPIS TREŚCI

Strona

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

UZASADNIENIE

INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ


PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie zapewnienia długotrwałych efektów politycznych Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego

(2019/2194(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając preambułę Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), która stanowi, że sygnatariusze są „inspirowani kulturowym, religijnym i humanistycznym dziedzictwem Europy” i pragną „pogłębić solidarność między swymi narodami w poszanowaniu ich historii, kultury i tradycji”, a także art. 3 ust. 3 TUE[1],

– uwzględniając art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)[2],

– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 22[3],

– uwzględniając Konwencję w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, przyjętą przez Konferencję Generalną UNESCO na 33. sesji w dniu 20 października 2005 r.[4],

– uwzględniając Konwencję w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętą przez Konferencję Generalną UNESCO na 17. sesji w dniu 16 listopada 1972 r. (konwencja paryska)[5],

– uwzględniając Konwencję UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, przyjętą przez Konferencję Generalną UNESCO na 32. sesji w dniu 17 października 2003 r.[6],

– uwzględniając Konwencję o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego, przyjętą przez Konferencję Generalną UNESCO na 31. sesji w dniu 2 listopada 2001 r.[7],

– uwzględniając Konwencję haską z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego[8],

– uwzględniając Konwencję dotyczącą środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, przyjętą przez Konferencję Generalną UNESCO na 16. sesji w dniu 14 listopada 1970 r.[9],

– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie planu prac w dziedzinie kultury na lata 2019–2022[10],

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 maja 2018 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Nowego europejskiego programu na rzecz kultury (COM(2018)0267)[11],

– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 28 października 2019 r. dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z realizacji, wyników i ogólnej oceny Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 (COM(2019)0548)[12],

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640)[13],

– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/60/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego, zmieniającą rozporządzenie (UE) nr 1024/2012[14],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2015 r. w sprawie dążenia ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie[15],

– uwzględniając swoje sprawozdanie z dnia 23 listopada 2018 r. w sprawie Nowego europejskiego programu na rzecz kultury,

– uwzględniając swą rezolucję z dnia 19 września 2019 r. w sprawie znaczenia europejskiej pamięci historycznej dla przyszłości Europy[16],

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 25 listopada 2014 r. na temat zarządzania partycypacyjnego dziedzictwem kulturowym[17],

– uwzględniając rezolucję Rady z dnia 26 czerwca 2000 r. w sprawie zachowania i podniesienia wartości dziedzictwa kina europejskiego[18],

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu zrównoważonej Europy[19],

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 8 czerwca 2018 r. w sprawie potrzeby wyeksponowania dziedzictwa kulturowego we wszystkich politykach UE[20],

– uwzględniając Konwencję ramową Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa (konwencja z Faro) z dnia 13 października 2005 r.[21],

– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 5 grudnia 2018 r. w sprawie europejskich ram działania w zakresie dziedzictwa kulturowego (SWD(2018)0491)[22],

– uwzględniając rezolucję Rady Unii Europejskiej i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 22 listopada 2019 r. w sprawie kulturowego wymiaru zrównoważonego rozwoju (13956/19)[23],

– uwzględniając badanie Eurobarometr dotyczące dziedzictwa kulturowego (specjalny Eurobarometr 466)[24],

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 lipca 2014 r. pt. „Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie” (COM(2014)0477)[25],

– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z listopada 2014 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. „Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie”(2015/C 195/04)[26],

– uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/864 z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego (2018)[27],

– uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 27 października 2011 r. w sprawie digitalizacji i udostępniania w internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych (2011/711/UE)[28],

– uwzględniając deklarację współpracy w sprawie postępów w zakresie digitalizacji dziedzictwa kulturowego z dnia 9 kwietnia 2019 r.[29],

– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie programu prac Komisji na 2020 r. – Unia, która mierzy wyżej (COM(2020)0037)[30],

– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wkładu obszarów wiejskich Europy w Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018 z myślą o zapewnieniu zrównoważonego rozwoju i spójności między obszarami wiejskimi a miejskimi (NAT/738-EESC-2018-01641)[31],

– uwzględniając deklarację z Davos z 2018 r. dotyczącą promowania wysokiej jakości Baukultur w Europie[32],

– uwzględniając deklarację z Leeuwarden z dnia 23 listopada 2018 r. w sprawie adaptacji obiektów dziedzictwa kulturowego celem ich ponownego wykorzystania[33],

– uwzględniając deklarację przyjętą 3 maja 2019 r. na nieformalnym posiedzeniu ministrów państw członkowskich odpowiedzialnych za sprawy kulturalne i europejskie po pożarze w katedrze Notre-Dame w Paryżu[34],

– uwzględniając Europejską konwencję kulturalną przyjętą przez Radę Europy w dniu 19 grudnia 1954 r.[35],

– uwzględniając berlińskie wezwanie do działania przez organizację Europa Nostra („Dziedzictwo kulturowe dla przyszłości Europy”) z dnia 22 czerwca 2018 r.[36], i jej manifest paryski („Relançons l’Europe par la culture et le patrimoine culturel!”) z dnia 30 października 2019 r.[37],

– uwzględniając badanie z 2015 r. pt. „Cultural Heritage Counts for Europe” [„W Europie dziedzictwo kulturowe się liczy”][38],

– uwzględniając deklarację barcelońską w sprawie turystyki i dziedzictwa kulturowego pt. „Better Places to Live, Better Places to Visit” [„Lepsze miejsca do życia, lepsze miejsca do odwiedzenia”] z dnia 11 października 2018 r.[39],

– uwzględniając badanie z 2018 r. pt. „Safeguarding cultural heritage from natural and man-made disasters” [Ochrona dziedzictwa kulturowego przed klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka][40],

– uwzględniając dokument Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS) z 2019 r. pt. „European quality principles for EU-funded interventions with potential impact upon cultural heritage” [„Europejskie zasady jakości dotyczące finansowanych przez UE interwencji o potencjalnym wpływie na dziedzictwo kulturowe”][41],

– uwzględniając Międzynarodową kartę na rzecz konserwacji i restauracji zabytków i miejsc zabytkowych (karta wenecka z 1964 r.)[42],

– uwzględniając Konwencję z Grenady o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy z 1985 r.[43],

– uwzględniając Europejską konwencję o ochronie dziedzictwa archeologicznego sporządzoną w Valletcie w 1992 r.[44],

– uwzględniając nagrody Unii Europejskiej i Europa Nostra w dziedzinie dziedzictwa kulturowego,

– uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ, w szczególności cele nr 4, 11 i 13,

– uwzględniając klaster „Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne” w filarze 2 programu „Horyzont Europa”[45],

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1295/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program „Kreatywna Europa” (2014–2020) i uchylające decyzje nr 1718/2006/WE, nr 1855/2006/WE i nr 1041/2009/WE[46],

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006[47],

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i przepisów szczególnych dotyczących celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia” oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006[48],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2018 r. w sprawie równości językowej w erze cyfrowej[49],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 listopada 2018 r. w sprawie norm minimalnych dla mniejszości w UE[50],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2013 r. w sprawie języków europejskich zagrożonych wymarciem oraz różnorodności językowej w Unii Europejskiej[51],

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE[52],

– uwzględniając zobowiązania podjęte przez kandydatkę na komisarza do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży podczas jej wysłuchania przed Parlamentem w dniu 30 września 2019 r.,

– uwzględniając art. 54 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A9-0210/2020),

A. mając na uwadze, że materialne, niematerialne, naturalne i cyfrowe dziedzictwo kulturowe jest źródłem bogactwa odziedziczonego z przeszłości, stanowi świadectwo europejskiej historii, kultury i tradycji w całej ich różnorodności, stale się wzbogaca z upływem czasu i musi zostać zachowane, aby można je było przekazać przyszłym pokoleniom;

B. mając na uwadze, że europejskie dziedzictwo kulturowe jest źródłem wspomnień, pamięci zbiorowej i wiedzy i wzmacnia nasze wspólne poczucie przynależności;

C. mając na uwadze, że kultura i dziedzictwo kulturowe przyczyniają się do wzmocnienia tożsamości oraz sprzyjają spójności społecznej, stabilności i zrozumieniu w społeczeństwie;

D. mając na uwadze, że dziedzictwo kulturowe jest wartością samą w sobie, jest różnorodne oraz ma wiele wymiarów (lokalny, regionalny, krajowy, europejski i globalny) i form (materialną, niematerialną, naturalną, cyfrową i zdigitalizowaną), które są ze sobą powiązane;

E. mając na uwadze, że dziedzictwo kulturowe wnosi ważny wkład w sektor kultury i sektor kreatywny w Europie i poza nią;

F. mając na uwadze, że w sektorze dziedzictwa kulturowego zatrudnionych jest ponad 300 tys. osób w Europie, a 7,8 miliona miejsc pracy w Europie jest pośrednio powiązanych z tym sektorem;

G. mając na uwadze, że podczas Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w 2018 r. odbyło się ponad 23 tys. wydarzeń, w których wzięło udział ponad 12,8 mln osób (2,5 % ludności UE-28)[53] w państwach członkowskich[54];

H. mając na uwadze, że wizja strategiczna Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego, streszczona w haśle „Nasze dziedzictwo: gdzie przeszłość spotyka się z przyszłością”, pozostaje aktualna jako zasada przewodnia kontynuacji działań mających na celu tworzenie powiązań między europejskim dziedzictwem kulturowym a obecną produkcją kulturalną, a także wspieranie uczestnictwa obywateli europejskich;

I. mając na uwadze, że działania w Europejskim Roku Dziedzictwa Kulturowego koncentrowały się na młodym pokoleniu oraz na projektach interaktywnych i kreatywnych;

J. mając na uwadze, że Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018 przypadł w roku ważnych rocznic historycznych; mając na uwadze, że w ciągu tego roku odbyło się wiele krajowych i międzynarodowych obchodów i uroczystości rocznicowych, które zostawiły ważny ślad na europejskiej mapie kulturalnej;

K. mając na uwadze, że jednym z osiągnięć Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego było ustanowienie europejskiej sieci trwale łączącej zainteresowane strony; mając na uwadze, że sieć ta powinna być zrównoważona i trwała;

L.  mając na uwadze, że do sukcesu Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego ogromnie przyczyniły się lokalne i ogólnoeuropejskie organizacje pozarządowe oraz zorganizowane społeczeństwo obywatelskie;

M. mając na uwadze, że według badania Eurobarometr na temat dziedzictwa kulturowego 84 % respondentów w państwach członkowskich jest zdania, że dziedzictwo kulturowe jest ważne dla nich osobiście i dla ich społeczności lokalnej, zaś osiem na dziesięć osób (80 %) uważa, że jest ono ważne dla Unii Europejskiej jako całości;

N mając na uwadze, że w UE-27 znajduje się blisko jedna trzecia obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO, w tym 326 obiektów kulturalnych, 26 obiektów przyrodniczych i pięć obiektów mieszanych; mając na uwadze, że w całej Europie znajduje się prawie połowa obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO;

O. mając na uwadze, że na liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO znajduje się co najmniej 131 wpisów związanych z państwami UE-27;

P. mając na uwadze, że 52 % wpisów w międzynarodowym rejestrze „Pamięć Świata” UNESCO dotyczy Europy i Ameryki Północnej;

Q. mając na uwadze, że dotychczas 48 europejskim obiektom przyznano znak dziedzictwa europejskiego;

R. mając na uwadze, że prawie dziewięciu na dziesięciu (88 %) ankietowanych Europejczyków uważa, że w szkołach należy nauczać o europejskim dziedzictwie kulturowym[55];

S. mając na uwadze, że Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018 pokazał, że dziedzictwo kulturowe może stanowić podstawę międzynarodowych projektów prowadzonych z udziałem obywateli ze wszystkich grup wiekowych i w kontakcie z ekspertami; mając na uwadze, że projekty te okazały się dobrym narzędziem szerzenia wiedzy na temat wspólnej europejskiej historii kultury;

T. mając na uwadze, że rozwój cyfryzacji stwarza nowe możliwości i wyzwania dla europejskiego sektora kultury i sektora kreatywnego;

U. mając na uwadze, że plan prac w dziedzinie kultury na lata 2019–2022 przyjęty przez Radę 21 grudnia 2018 r. obejmuje zrównoważony charakter dziedzictwa kulturowego jako pierwszy z pięciu priorytetów europejskiej współpracy w zakresie kształtowania polityki kulturalnej;

V. mając na uwadze, że epidemia COVID-19 zakłóciła większość wydarzeń kulturalnych i poważnie ograniczyła możliwość zwiedzania licznych obiektów europejskiego dziedzictwa kulturowego, korzystania z nich i ich badania, a środki cyfrowe są często jedynym możliwym sposobem dostępu do nich; mając na uwadze, że ograniczenia lub zakaz zgromadzeń i imprez publicznych, zamknięcie muzeów i ograniczenia w podróżowaniu przyniosły bardzo szkodliwe skutki dla artystów i podmiotów działających w sektorze kultury;

W. mając na uwadze, że toczące się negocjacje w sprawie WRF na lata 2021–2027 otwierają możliwość wprowadzenia nowych korzystnych warunków inwestowania w dziedzictwo kulturowe ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych;

Uznanie wartości dziedzictwa kulturowego

1. uważa, że dziedzictwo kulturowe jest bezcennym źródłem, które umożliwia nam refleksję nad historią oraz krytyczne podejście do niej, pozwala znaleźć nie tylko różne wspomnienia, ale także wspólne wątki łączące nas wszystkich, promując w ten sposób różnorodność, dialog, spójność, solidarność i wzajemne zrozumienie, a także wzbogacając wiedzę o naszych zasobach materialnych, niematerialnych, naturalnych i cyfrowych;

2. uznaje rolę dziedzictwa kulturowego w promowaniu kreatywności, innowacji i zrównoważoności oraz rozwoju potencjału intelektualnego; uważa, że dziedzictwo kulturowe może być również źródłem inspiracji i rozrywki oraz może przyczyniać się do działalności rekreacyjnej;

3. podkreśla, że języki umożliwiają i promują bogactwo i różnorodność europejskiego dziedzictwa kulturowego, ponieważ języki ojczyste są nośnikami wartości i wiedzy i często są używane do przekazywania niematerialnego dziedzictwa kulturowego; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby podjęły intensywniejsze działania w celu ochrony, rozwoju i promowania różnorodności językowej w epoce cyfrowej, również przez przeznaczenie wystarczających środków budżetowych na strategie polityczne dotyczące języków uznanych za zagrożone wymarciem oraz podnoszenie wśród obywateli UE wiedzy o bogactwie językowym i kulturowym społeczności, których to dotyczy;

4. przypomina Komisji i państwom członkowskim, że we wszystkich refleksjach na temat europejskiego dziedzictwa kulturowego muszą w pełni uwzględniać dziedzictwo kulturowe mniejszości mieszkających w Europie, zobowiązując się do uznania i propagowania ich wkładu w bogactwo i różnorodność kulturową, językową i artystyczną Unii, a także starając się określić i wdrożyć uzgodnione i skoordynowane działania służące zrównoważonemu zarządzaniu i promowaniu tych kultur;

5. podkreśla rolę europejskich i ogólnoeuropejskich imprez kulturalnych oraz tradycyjnych festiwali kultury w podnoszeniu świadomości na temat bogactwa i różnorodności kulturowej Europy; zachęca państwa członkowskie, aby promowały i wspierały takie działania oraz chroniły własne tradycje; wzywa Komisję, aby rozważyła możliwości finansowania takich inicjatyw;

Kształcenie i umiejętności

6. podkreśla, że ważne są – w każdym wieku – wszystkie rodzaje kształcenia: formalne, pozaformalne i nieformalne, związane z dziedzictwem kulturowym i naukami humanistycznymi, w tym historią i filozofią; uważa, że szczególną uwagę należy zwrócić na uczniów i studentów z niepełnosprawnościami oraz pochodzących ze środowisk defaworyzowanych; ponownie podkreśla, jak ważne jest włączenie różnych form sztuki, takich jak muzyka, film, teatr, literatura, projektowanie i architektura, do szkolnych programów nauczania lub do programów zajęć dodatkowych; uważa, że należy aktywniej promować różne istniejące materiały, które powstały przy okazji Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego, takie jak odpowiedni zestaw eTwinning; apeluje do Komisji o bardziej kompleksowe włączenie dziedzictwa kulturowego do strategii na rzecz europejskiego obszaru edukacji, aby pomóc uczniom w rozwijaniu silnego poczucia obywatelstwa europejskiego;

7. uważa w związku z tym, że Dom Historii Europejskiej musi otrzymać odpowiednie środki finansowe, aby stać się ośrodkiem wiedzy i współpracy dla młodych naukowców, nauczycieli i studentów z całej UE, a także by mógł służyć jako instrument promowania europejskiego dziedzictwa kulturowego; uważa, że konieczne jest opracowanie dodatkowych metod promowania dostępu do Domu Historii Europejskiej, m.in. w formie wycieczek wirtualnych, tak aby mógł on w pełni służyć wszystkim grupom społeczeństwa jako portal, na którym można dowiedzieć się o wspólnych doświadczeniach europejskich i ich różnych interpretacjach; zachęca w związku z tym do stopniowego, w zależności od możliwości finansowych, tworzenia ogólnoeuropejskiej sieci współpracy ośrodków w ramach Domu Historii Europejskiej;

8. podkreśla rosnącą rolę, jaką edukacja cyfrowa może odegrać w umożliwianiu uczenia się poprzez dziedzictwo kulturowe i jego poznawania; zauważa, że należy opracować wysokiej jakości inicjatywy e-uczenia się, w tym masowe otwarte kursy internetowe, aby zwiększyć dostępność nauki o dziedzictwie kulturowym i poszerzyć umiejętności związane z dziedzictwem w całej Europie; uważa w związku z tym, że Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej może znacznie przyczynić się do powodzenia tych działań, i postuluje, aby w proponowanej aktualizacji tego planu uwzględnić wsparcie na rzecz edukacji w zakresie dziedzictwa kulturowego;

9. wyraża zaniepokojenie coraz większym brakiem wykwalifikowanych rzemieślników, specjalistów ds. restauracji i ekspertów ds. dziedzictwa oraz trudnościami w zachęcaniu młodych ludzi do zdobycia tego rodzaju umiejętności; podkreśla, że z powodu braku systemowego podejścia i skutecznych mechanizmów, takich jak szkolenia w zakresie dawnych technik, pozwalających przekazywać odpowiednie umiejętności i wiedzę, dziedzictwo europejskie jest zagrożone; uważa, że w przyszłości dobra jakościowo ochrona dziedzictwa kulturowego będzie możliwa tylko wtedy, gdy zostaną kompleksowo zachowane i przekazane odpowiednie umiejętności i wiedza, w tym za pomocą metod cyfrowych; w związku z tym wzywa Komisję do zadbania o to, by przyszłe inicjatywy mające na celu ochronę dziedzictwa kulturowego obejmowały też zachowanie niezbędnych praktyk i wiedzy; przypomina o wartości wymian i podkreśla w związku z tym znaczenie programu Erasmus+, który umożliwia również mobilność praktykantów;

10. ponownie podkreśla, że należy poprawić warunki społeczno-ekonomiczne i warunki pracy oraz równowagę płci, a także promować możliwości mobilności podmiotów działających w sektorze dziedzictwa kulturowego i zatrudnionych w nim pracowników, w tym osób z niepełnosprawnościami; w związku z tym zwraca uwagę na znaczenie, jakie ma uznawanie kwalifikacji zawodowych;

11. podkreśla, że należy nadal wzmacniać wysiłki służące podnoszeniu poziomu wiedzy o wartości dziedzictwa kulturowego dla Europy oraz docierać do obywateli i zainteresowanych stron na szczeblu lokalnym; podkreśla, że większy zasób wiedzy o europejskim dziedzictwie kulturowym jest istotny dla wspierania spójności społecznej, i zauważa, że dostęp do tej wiedzy sprzyjałby w szczególności włączeniu społecznemu i kulturowemu obywateli ze środowisk migracyjnych i ich rodzin;

12. z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą utworzenia w Europejskim Instytucie Innowacji i Technologii (EIT) nowej wspólnoty wiedzy i innowacji (WWiI) w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, która odzwierciedlałaby różnorodność społeczną i w której dziedzictwo kulturowe powinno być postrzegane również jako źródło inspiracji dla współczesnych dzieł i rozwiązań;

Cyfrowe dziedzictwo kulturowe

13. dostrzega znaczenie cyfrowego dziedzictwa kulturowego, które daje coraz większej liczbie osób, w tym osobom ze środowisk defaworyzowanych i osobom z niepełnosprawnościami, niespotykane możliwości i równy dostęp do obiektów kultury; uznaje rosnące znaczenie – zwłaszcza podczas pandemii i związanych z nimi blokad – cyfrowego dziedzictwa kulturowego, dzięki któremu wirtualne zwiedzanie muzeów i wystaw, biblioteki cyfrowe, encyklopedie online i inne podobne rozwiązania cyfrowe i narzędzia komunikacji wirtualnej zapewniają ludziom ukojenie oraz jedyną możliwość szerszego dostępu do obiektów dziedzictwa kulturowego i kultury i korzystania z nich; podkreśla, że digitalizacja obiektów kultury jest ważna nie tylko dlatego, że pozwala zachować je dla przyszłych pokoleń (funkcja przechowywania), ale również dlatego, że dzięki umieszczeniu dziedzictwa kulturowego w internecie ułatwia dostęp do niego większej liczbie odbiorców;

14. podkreśla, że istotne osiągnięcia technologiczne, takie jak badania cyfrowe, modelowanie i drukowanie 3D, rzeczywistość rozszerzona (AR) i rzeczywistość wirtualna (VR), a także rola sztucznej inteligencji (AI) i technologii dużych zbiorów danych otwierają nowe możliwości nie tylko w zakresie rejestrowania, zachowania i wizualizacji dziedzictwa kulturowego, ale także jego przetwarzania, analizy, rekonstrukcji i tworzenia dla niego aplikacji;

15. podkreśla znaczenie projektu Europeana, który służy jako europejska biblioteka cyfrowa, archiwum, muzeum i platforma edukacyjna; apeluje o dołożenie większych starań, aby dalej rozwijać tę platformę, w tym przez przeznaczanie na nią odpowiednich środków finansowych oraz przez jej szersze promowanie wśród ogółu społeczeństwa i nauczycieli;

16. jest zdania, że materiały przewidziane do digitalizacji należy wybierać w sposób bezstronny, aby zapewnić wiarygodność cyfrowych archiwów i zbiorów;

17. podkreśla, że należy również promować istnienie i wartość archiwów cyfrowych, a także podnieść umiejętności cyfrowe społeczeństwa, tak aby zwiększyć stopień wykorzystania zasobów cyfrowych;

18. uważa, że encyklopedie online, które umożliwiają dostęp do dziedzictwa kulturowego i odgrywają rolę w jego ochronie i promowaniu, są nieocenionym źródłem zweryfikowanych i wiarygodnych informacji, a także stanowią istotne narzędzie klasyfikowania i zapewniania trwałego dostępu do pierwotnie cyfrowego dziedzictwa kulturowego; jest zdania, że należy przeznaczyć więcej środków na promocję, rozwój i doskonalenie encyklopedii online;

19. podkreśla, że interoperacyjność jest kluczem do zapewnienia, aby treści cyfrowe były możliwe do wykorzystania oraz ponownego wykorzystania w perspektywie długofalowej; podkreśla w związku z tym rolę norm i ram;

20. wzywa do ściślejszej współpracy między państwami członkowskimi oraz odpowiednimi sektorami w celu kompleksowego promowania cyfrowego dziedzictwa kulturowego; z zadowoleniem przyjmuje deklarację współpracy w sprawie postępów w zakresie cyfryzacji dziedzictwa kulturowego, która została już podpisana przez prawie wszystkie państwa członkowskie;

21. podkreśla, że należy opracować kompleksowe ramy UE i przewidzieć odpowiednie fundusze na ochronę i promocję zdigitalizowanego i pierwotnie cyfrowego dziedzictwa kulturowego; zauważa, że potrzebne są kompleksowe krajowe polityki ochrony, obejmujące decyzje dotyczące wyboru, oparte na jasno określonych zasadach i realizowane w odpowiedzialny sposób; zwraca uwagę na nieoceniony wkład, jaki mogą wnieść opiekunowie treści cyfrowych, jeśli chodzi o zapewnienie ochrony cyfrowego dziedzictwa kulturowego oraz jego dostępności dla odbiorców europejskich i światowych w różnych językach; odnotowuje z zainteresowaniem wiele projektów digitalizacji, które zostały już zrealizowane za pośrednictwem EFRR, i apeluje o to, by w następnym okresie programowania zapewnić ciągłość tego rodzaju finansowania;

22. apeluje o kompleksową aktualizację zalecenia Komisji z dnia 27 października 2011 r. w sprawie digitalizacji i udostępnienia w internecie obiektów kultury oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych, aby odzwierciedlić postęp technologiczny oraz wyzwania i możliwości, jakie pojawiły się w ostatniej dekadzie; uważa jednak, że skupienie się na dziedzictwie cyfrowym nie powinno odbywać się kosztem ochrony istniejącego dziedzictwa materialnego i niematerialnego oraz związanych z nim miejsc pracy;

Potencjał gospodarczy i zrównoważony rozwój

23. podkreśla, że sektor dziedzictwa kulturowego wnosi wkład w rozwój gospodarczy, wywierając godny uwagi wpływ na inne sektory gospodarki; ponownie zwraca uwagę na silną korelację między dziedzictwem kulturowym a zrównoważonym rozwojem;

24. dostrzega, że zrównoważona turystyka kulturalna ma znaczny potencjał generowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w UE, ponieważ już czterech na dziesięciu turystów wybiera cel podróży na podstawie jego oferty kulturalnej; podkreśla jednak, że promocja turystyki kulturalnej musi odbywać się w sposób włączający, jeśli chodzi o lokalne społeczności i gospodarki, a także styl życia i tradycje, oraz że należy zachować równowagę między wymogami gospodarczymi, społecznymi, kulturalnymi i środowiskowymi; zauważa, że oferty związane z dziedzictwem kulturowym pozwalają uzyskać jedynie minimalną część generowanej przez nie wartości ekonomicznej, wymagają więc nowych, alternatywnych i stabilnych źródeł finansowania, aby nadal pełnić rolę katalizatora zrównoważonej turystyki;

25. podkreśla, że istnienie obiektów dziedzictwa kulturowego zachęca ludzi do podróżowania i poznawania innych społeczeństw i kultur; przypomina, że 72 % ankietowanych osób w wieku od 15 do 24 lat przyznaje, że na ich wybór miejsca wakacji może mieć wpływ fakt, że znajduje się tam obiekt dziedzictwa kulturowego; podkreśla w związku z tym rolę, jaką może odegrać inicjatywa DiscoverEU; zauważa jednak, że inicjatywa ta nie przyniosła młodzieży jednakowych korzyści; wzywa Komisję, aby znalazła sposoby na lepsze zaangażowanie młodych ludzi ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej, z wiejskich i oddalonych obszarów państw członkowskich oraz z państw członkowskich, które nie posiadają dobrych połączeń kolejowych z innymi państwami UE;

26. apeluje do państw członkowskich o wprowadzenie silnych mechanizmów zapobiegających nadmiernej eksploatacji dziedzictwa kulturowego, m.in. z powodu złego zarządzania ruchem turystycznym; ostrzega przed wpływem krótkoterminowych interesów handlowych, które mogą narazić na szwank autentyczność miejsc i praktyk kulturalnych oraz obniżyć ich jakość; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym uruchomienie programu „Dziedzictwo kulturowe w działaniu”, który poprzez wzajemne uczenie się dąży do wzmocnienia polityki w zakresie dziedzictwa kulturowego na szczeblu lokalnym i regionalnym; podkreśla swoją gotowość do monitorowania i wspierania programu, jeżeli okaże się on skuteczny;

27. dostrzega ważną rolę Europejskich Stolic Kultury w promowaniu miast i regionów, gdyż tworząc ramy gospodarcze wokół swoich projektów kulturalnych, artystycznych i społecznych, scalają one koncepcję zrównoważonej turystyki i uwypuklają swoje materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe, tradycje i innowacje, z czego czerpią korzyści i co doceniają wszyscy obywatele europejscy oraz obywatele spoza granic Europy;

28. zaleca dalsze działania zachęcające do podróży do mniej znanych i popularnych miejsc i obszarów wiejskich, a także do podróży poza sezonem w celu promowania zrównoważonego rozwoju i dostępności w turystyce, zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnościami i osób starszych; podkreśla rolę, jaką może odegrać EFRROW we wspieraniu lokalnych inicjatyw turystycznych, zwłaszcza za pośrednictwem programu LEADER; postuluje odpowiednie finansowanie tego programu w okresie programowania 2021–2027;

29. jest zaniepokojony wpływem, jaki na dziedzictwo kulturowe wywierają zanieczyszczenia, wandalizm, kradzieże, źle zarządzana turystyka i niekontrolowany rozwój, a także globalne ocieplenie i zmiana klimatu, w szczególności ze względu na częstsze występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych, w tym ulewnych deszczy, fal upałów, powodzi, pożarów i wichur; podkreśla potrzebę działania, między innymi w formie dzielenia się wiedzą przez państwa członkowskie, i wzywa Komisję, aby zaproponowała konkretne działania w celu zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego w świetle tych zagrożeń naturalnych i spowodowanych działalnością człowieka;

30. podkreśla rolę społeczeństwa obywatelskiego oraz znaczenie i wartość wolontariatu dla ochrony, a nawet odkrywania dziedzictwa kulturowego i uwypuklania jego wartości, a także zwraca uwagę na wiedzę, specjalistyczne umiejętności i energię, które wolontariusze wnoszą w tej dziedzinie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby nadal wspierały działania w tym zakresie; dostrzega rolę, jaką może odegrać Europejski Korpus Solidarności, umożliwiając młodym ludziom angażowanie się w ochronę i renowację europejskiego dziedzictwa oraz podnoszenie świadomości; z zadowoleniem przyjmuje zaproszenie do składania wniosków dotyczących konkretnie dziedzictwa kulturowego w ramach tej inicjatywy;

31. jest ponadto zaniepokojony zagrożeniami dla dziedzictwa kulturowego wynikającymi z terroryzmu, zarówno w Europie, jak i poza nią; potępia niszczenie obiektów dziedzictwa kulturowego; uważa, że UE powinna odgrywać aktywniejszą rolę w promowaniu renowacji, konserwacji i ochrony dziedzictwa kulturowego na całym świecie;

32. uważa, że UE powinna uznać ochronę dziedzictwa kulturowego za jeden z warunków przystąpienia krajów kandydujących;

33. przypomina, że nielegalny obrót i handel artefaktami kultury, w tym za pośrednictwem kanałów cyfrowych, stanowi poważny problem o wymiarze globalnym i wymaga skoordynowanych działań nie tylko między państwami członkowskimi, ale także na szczeblu międzynarodowym; zwraca uwagę, że we wszelkich rozważaniach o dziedzictwie europejskim należy też na nowo spojrzeć na dzieła i dobra kultury, które zostały zagrabione, skradzione lub nielegalnie pozyskane podczas wojen; ponownie wyraża poparcie dla aktywnego promowania badań pochodzenia w kontekście Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego;

Ku strategicznemu podejściu do dziedzictwa kulturowego

34. wzywa Komisję, aby przyjęła bardziej zintegrowane podejście do dziedzictwa kulturowego, traktując w równy sposób dziedzictwo materialne, niematerialne, naturalne i cyfrowe oraz postrzegając te wymiary jako wzajemnie powiązane i nierozłączne;

35. uznaje europejskie ramy działania w zakresie dziedzictwa kulturowego; podkreśla, że działania objęte tymi ramami muszą być realizowane odpowiednimi środkami i muszą być do nich dostosowane;

36. jest zdania, że ustalenia i zalecenia wynikające z odpowiednich badań zleconych przez Komisję powinny znaleźć odzwierciedlenie w jej działaniach na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego;

37. ponownie zwraca się do Komisji o utworzenie jednego portalu UE o nazwie „Poznać Europę”, gromadzącego informacje ze wszystkich programów UE finansujących dziedzictwo kulturowe, a także o wypracowanie wspólnego podejścia w Komisji w drodze usprawnionej współpracy w różnych obszarach polityki dotyczących dziedzictwa kulturowego;

38. ubolewa, że działania komunikacyjne dotyczące znaku dziedzictwa europejskiego nie są wystarczająco rozwinięte, i apeluje o wsparcie tworzenia sieci odnośnych obiektów; uważa, że miejsca, którym już przyznano ten znak, powinny być promowane i że należy zaoferować im wsparcie logistyczne;

39. apeluje o strategiczną współpracę między Unią Europejską a innymi organizacjami międzynarodowymi, w szczególności UNESCO i Radą Europy, w celu lepszej koordynacji działań i wspólnych standardów w zakresie ochrony i promowania dziedzictwa kulturowego, a także wymiany najlepszych praktyk;

40. zauważa, że prawie trzy czwarte ankietowanych Europejczyków uważa, że organy publiczne powinny przeznaczać więcej zasobów na dziedzictwo kulturowe; podkreśla potrzebę zwiększenia unijnego finansowania działań związanych z dziedzictwem kulturowym;

41. podkreśla potrzebę zwiększenia finansowania dziedzictwa kulturowego i kultury w szerszym ujęciu w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na okres po 2020 r.; ponawia apel o podwojenie budżetu programu „Kreatywna Europa” i trzykrotne zwiększenie budżetu programu Erasmus+ w następnych WRF; podkreśla potencjał programu „Kreatywna Europa”, jeśli chodzi o tworzenie powiązań między żywą sztuką a materialnym i niematerialnym dziedzictwem kulturowym; apeluje o zwiększenie w programie „Horyzont Europa” przydziału środków budżetowych na badania nad dziedzictwem; zwraca uwagę na potrzebę synergii między innymi strategiami sektorowymi, a także funduszami strukturalnymi, różnymi programami unijnymi, w tym programami „Horyzont Europa”, „Kreatywna Europa” i LIFE, oraz systemami finansowania w celu rzeczywistego wyeksponowania dziedzictwa kulturowego; zauważa, że ważne jest zwiększenie potencjału europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego; ponownie przypomina swoje stanowisko, że inwestycje w infrastrukturę kulturalną i zrównoważoną turystykę należy uznać za inwestycje na małą skalę kwalifikujące się do wsparcia, jeżeli współfinansowanie z EFRR nie przekracza 10 mln EUR, oraz że w przypadku infrastruktury uznawanej za światowe dziedzictwo kulturowe pułap powinien zostać podniesiony do 20 mln EUR;

42. uważa, że Europejski Zielony Ład powinien obejmować działania łagodzące wpływ zmiany klimatu na dziedzictwo kulturowe, i uznaje, że dziedzictwo kulturowe może odgrywać ważną rolę w realizacji celów dotyczących zrównoważenia klimatycznego poprzez edukację, badania i readaptację zrównoważonych tradycyjnych praktyk europejskich;

43. z zadowoleniem przyjmuje szybką reakcję i solidarność okazaną podczas kryzysu związanego z COVID-19 przez sektor kultury i sektor kreatywny, które szeroko i bezpłatnie udostępniły dziedzictwo kulturowe w internecie; jest zaniepokojony ogromnym wpływem pandemii COVID-19 na dziedzictwo kulturowe oraz sektor kultury i sektor kreatywny; wzywa Komisję, aby przeprowadziła kompleksową analizę wpływu pandemii na odnośne sektory, a w szczególności na sektor dziedzictwa kulturowego; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zaoferowały odpowiednie i ukierunkowane wsparcie finansowe w celu złagodzenia kryzysu w tych sektorach i udzielenia pomocy zatrudnionym w nich osobom, np. w formie dostępu do świadczeń socjalnych dla osób objętych niestandardowymi formami zatrudnienia;

44. apeluje o wzmożenie wysiłków w celu wykorzystania impetu Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego, aby osiągnąć trwałe efekty polityczne na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, gdyż wywarłoby to z kolei pozytywny wpływ ekonomiczny, kulturalny i społeczny i pomogło rozwinąć poczucie przynależności do europejskiej przestrzeni kulturowej dla wszystkich Europejczyków, a także poczucie wspólnej odpowiedzialności za zachowanie, wzbogacanie i promowanie dziedzictwa kulturowego; zachęca Komisję, aby rozważyła zorganizowanie w przyszłości kolejnego Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego;

45. postuluje włączenie kulturowego wymiaru integracji europejskiej, w tym dziedzictwa, do strategicznych tematów dyskusji na nadchodzącej konferencji w sprawie przyszłości Europy;

46. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

UZASADNIENIE

Dziedzictwo kulturowe jest naszym wspólnym źródłem bogactwa, które zostało odziedziczone z przeszłości, jest pielęgnowane i wykorzystywane w teraźniejszości i zostanie przekazane przyszłym pokoleniom. Dziedzictwo kulturowe pomaga nam określić, kim jesteśmy i skąd pochodzimy. Ukazując różnice w naszych tradycjach, językach i stylach życia, dziedzictwo kulturowe pomaga nam znaleźć wspólny wątek, który łączy nas wszystkich. Jego rola w docenianiu i promowaniu różnorodności, spójności, solidarności i zrozumienia jest nieoceniona.

Europejczycy są zgodni co do znaczenia dziedzictwa kulturowego. Według badania Eurobarometr 84 % respondentów w państwach członkowskich jest zdania, że dziedzictwo kulturowe jest ważne dla nich osobiście i dla ich lokalnej społeczności, 87 % uważa, że jest ważne dla ich regionu, a 91 % jest zdania, że dziedzictwo kulturowe jest ważne dla ich kraju. Ponadto ośmiu na dziesięciu respondentów (80 %) uważa, że dziedzictwo kulturowe jest ważne dla Unii Europejskiej jako całości. Liczby te nie różnią się znacznie między państwami członkowskimi.

Zapewnienie długotrwałych efektów politycznych Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego

Aby uczcić różnorodność i wszystko, co nas łączy, rok 2018 został ustanowiony Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego w UE. W tym czasie odbyło się ponad 23 tysiące wydarzeń (logo Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego przyznano ponad 13 tysiącom wydarzeń), w których wzięło udział 12,8 miliona osób we wszystkich państwach członkowskich. W wydarzeniach związanych z Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego uczestniczyło zatem około 2,5 % ludności UE-28[56].

Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego był inicjatywą oddolną, jako że za jego ustanowieniem opowiedziały się organizacje społeczeństwa obywatelskiego i one odgrywały kluczową rolę w jego przygotowaniu i realizacji. Wśród większych osiągnięć należy wymienić to, że dzięki Europejskiemu Rokowi Dziedzictwa Kulturowego udało się wywołać niezbędny impet i zbliżyć zainteresowane strony z sektora publicznego i prywatnego, w szczególności organizacje pozarządowe (NGO) promujące dziedzictwo kulturowe na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym, oraz stworzyć prawdziwie ogólnoeuropejski ruch. Ważne jest dalsze wykorzystywanie tej dynamiki, aby zapewnić długotrwałe efekty polityczne Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego. Podobnie istotne jest kontynuowanie współpracy opartej na porozumieniu zainteresowanych stron, nawiązanej podczas Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego. W sprawozdaniu wskazano na potrzebę ustanowienia stałej platformy, której podstawą będzie zorganizowane społeczeństwo obywatelskie, do współpracy i koordynacji polityk dotyczących dziedzictwa kulturowego na szczeblu UE.

Wiele pozostaje do zrobienia. Chociaż znaczenie promowania i ochrony dziedzictwa kulturowego jest uznawane zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE, można znacznie poprawić współpracę i koordynację między państwami członkowskimi na wszystkich szczeblach zarządzania. W instytucjach europejskich sytuacja jest podobna. Jeśli chodzi o Komisję Europejską, sprawozdawczyni ubolewa, że ani dziedzictwa kulturowego, ani szerzej rozumianej kultury nie wymieniono w głównym tekście programu prac na 2020 r.[57] I chociaż Komisja wykonuje ważną pracę w obszarze dziedzictwa kulturowego, zadania i działania są rozproszone w różnych dyrekcjach generalnych (DG). W sprawozdaniu ponawia się apel Parlamentu o przyjęcie wspólnego podejścia w Komisji poprzez lepszą współpracę między różnymi obszarami polityki dotyczącymi dziedzictwa kulturowego.

Sprawozdawczyni wzywa Komisję do przyjęcia bardziej zintegrowanego podejścia do dziedzictwa kulturowego, traktującego dziedzictwo materialne, niematerialne, naturalne i cyfrowe jako wzajemnie powiązane i nierozłączne. Komisja powinna opierać się na europejskich ramach działania w zakresie dziedzictwa kulturowego, dążąc do poprawy współpracy między różnymi obszarami polityki dotyczącymi dziedzictwa kulturowego.

Unijne fundusze na dziedzictwo kulturowe również są rozproszone, dostępne za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, różnych programów, w tym „Kreatywna Europa”, „Horyzont Europa”, Erasmus+ i przyszłego programu „Cyfrowa Europa”. W sprawozdaniu ponowiono wnioski Parlamentu do Komisji o utworzenie jednego portalu UE, gromadzącego informacje ze wszystkich programów UE finansujących dziedzictwo kulturowe. Ponadto sprawozdawczyni apeluje o synergie między innymi politykami sektorowymi, a także różnymi programami UE i systemami finansowania, aby rzeczywiście wyeksponować dziedzictwo kulturowe.

W tym kontekście sprawozdawczyni uważa, że sprawą najwyższej wagi jest zapewnienie odpowiedniego budżetu na programy Erasmus+ i „Kreatywna Europa”, którym grozi znaczne zmniejszenie funduszy. Mówiąc szerzej, wieloletnie ramy finansowe (WRF) muszą być wystarczająco finansowane, zwłaszcza w świetle nowych inicjatyw, w szczególności Europejskiego Zielonego Ładu. Skoncentrowanie się na progu wynoszącym 1,00 % DNB UE podczas negocjacji WRF jest bezskuteczne, jeśli chcemy realizować większe ambicje UE.

Kształcenie i umiejętności

Sprawozdawczyni podkreśla znaczenie edukacji historycznej i edukacji o dziedzictwie kulturowym i zwraca uwagę, że należy wzmocnić powiązanie między dziedzictwem kulturowym a sektorami kształcenia. Edukacja cyfrowa, a zwłaszcza specjalnie opracowane masowe, otwarte kursy internetowe (MOOC) i inne inicjatywy e-uczenia się dotyczące dziedzictwa kulturowego mogą odegrać znaczącą rolę, ponieważ umożliwiają dotarcie do znacznie szerszego grona odbiorców, zwłaszcza w bardziej oddalonych regionach.

Jednocześnie sprawozdawczyni podkreśla rosnący niedobór konserwatorów, których umiejętności są nieocenione w zakresie konserwacji, ochrony i zachowania miejsc dziedzictwa kulturowego. Tymczasem brak ekspertów w dziedzinie dziedzictwa kulturowego i wykwalifikowanych rzemieślników – problem, który prawdopodobnie pogłębi się w nadchodzących dziesięcioleciach ze względu na starzenie się społeczeństwa – może prowadzić do zmniejszenia aktywności związanej z dziedzictwem kulturowym, w tym w odniesieniu do konserwacji, badań i niewystarczającej promocji dziedzictwa kulturowego. Ważne jest, aby zapewnić większe finansowanie na edukację związaną z dziedzictwem kulturowym, kładąc nacisk na przyciąganie nowych specjalistów w tej dziedzinie.

Cyfrowe dziedzictwo kulturowe

Sprawozdawczyni chciała szczególnie podkreślić cyfrowe dziedzictwo kulturowe, biorąc pod uwagę jego rosnące znaczenie. W sprawozdaniu zwrócono uwagę na konieczność opracowania kompleksowych ram UE z odpowiednimi środkami na promocję i ochronę dziedzictwa cyfrowego, ponieważ obecne wysiłki są rozdrobnione i niewystarczające. Ponadto zalecenie Komisji z dnia 27 października 2011 r. w sprawie digitalizacji i udostępniania w internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych jest nieaktualne i należy je zmienić, aby lepiej odzwierciedlało nowe możliwości, a także wyzwania związane z postępem technologicznym.

W sprawozdaniu starano się dokonać rozróżnienia między zdigitalizowanym a pierwotnie cyfrowym dziedzictwem kulturowym, ponieważ do każdego z nich mają zastosowanie różne priorytety. W odniesieniu do tego pierwszego w sprawozdaniu odnotowano znaczenie wprowadzenia zdigitalizowanych treści do internetu, aby były one szerzej dostępne. Sprawozdawczyni podkreśla również między innymi potrzebę zagwarantowania, aby materiały przewidziane do digitalizacji były wybierane w sposób bezstronny, aby zapewnić wiarygodność cyfrowych archiwów i zbiorów. Ponadto sprawozdawczyni wzywa do ściślejszej współpracy między państwami członkowskimi, a także odpowiednimi sektorami w celu kompleksowego promowania zdigitalizowanego dziedzictwa kulturowego, aby zapewnić między innymi interoperacyjność takich archiwów i ich pozostanie w domenie publicznej. W związku z tym warto zauważyć, że deklaracja współpracy w sprawie postępów w zakresie digitalizacji dziedzictwa kulturowego została dotychczas podpisana przez większość państw członkowskich, ale nie przez wszystkie.

Jeśli chodzi o dziedzictwo kulturowe powstałe w formacie cyfrowym, niezwykle ważne jest, aby zacząć je kompleksowo chronić. W tym kontekście potrzebne są kompleksowe krajowe polityki ochrony obejmujące decyzje dotyczące wyboru oparte na jasno określonych zasadach i realizowane w sposób odpowiedzialny. Ponadto poprawa umiejętności cyfrowych społeczeństwa jest warunkiem koniecznym do zapewnienia większego wykorzystania treści cyfrowych. Sprawozdawczyni podkreśla znaczenie projektu Europeana, który służy jako europejska biblioteka cyfrowa, archiwum, muzeum i platforma edukacyjna.

Potencjał gospodarczy i zrównoważony rozwój

Sektor dziedzictwa kulturowego jest ważnym motorem wzrostu i zatrudnienia, ponieważ zatrudnionych jest w nim około 300 tysięcy osób w Europie, a 7,8 miliona miejsc pracy w Europie jest z nim pośrednio powiązanych[58]. Szacowany mnożnik zatrudnienia w tym sektorze jest szczególnie wysoki i sięga 26,7, a tym samym przewyższa wiele innych branż[59]. Zwłaszcza turystyka kulturalna jest znaczącym czynnikiem wzrostu w UE, ponieważ czterech na dziesięciu turystów wybiera cel podróży na podstawie jego oferty kulturalnej.

Niemniej jednak sprawozdawczyni podkreśla, że potencjał gospodarczy sektora dziedzictwa kulturowego nie może być wykorzystywany kosztem jego zrównoważonego charakteru, i ostrzega przed wpływem krótkoterminowych interesów handlowych, które mogą narazić na szwank autentyczność miejsc kultury i pogorszyć ich jakość. W sprawozdaniu ostrzega się przed wpływem zanieczyszczenia, wandalizmu, kradzieży, źle zarządzanej turystyki masowej, a także globalnego ocieplenia i zmiany klimatu na dziedzictwo kulturowe. Wzywa się Komisję do opracowania i przedstawienia konkretnych działań na rzecz zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego w świetle tych zagrożeń naturalnych i spowodowanych działalnością człowieka.

Aby promować zrównoważony rozwój, zaleca się podejmowanie dalszych wysiłków w celu zachęcania do podróży do mniej znanych i popularnych miejsc, obszarów wiejskich i podróży poza sezonem. Sprawozdawczyni z uznaniem odnotowuje rolę Europejskich Szlaków Kulturowych, Modelowych Ośrodków Turystycznych Europy (EDEN) i inicjatywy Europejskiej Stolicy Inteligentnej Turystyki[60] jako dobrych przykładów promujących zrównoważony rozwój i dostępność w turystyce. Sprawozdawczyni wzywa Komisję do wykorzystania deklaracji barcelońskiej „Better Places to Live, Better Places to Visit” [„Lepsze miejsca do życia, lepsze miejsca do odwiedzenia”] jako inspiracji działań i polityk dotyczących zrównoważonej turystyki kulturalnej.

W sprawozdaniu przypomina się, że nielegalny handel artefaktami kultury stanowi poważny problem o wymiarze globalnym i wymaga skoordynowanych działań nie tylko między państwami członkowskimi, ale także na szczeblu międzynarodowym. Sprawozdawczyni jest zaniepokojona zagrożeniami dla dziedzictwa kulturowego spowodowanymi terroryzmem zarówno w Europie, jak i poza nią. Bardzo ważne jest, aby UE odgrywała aktywniejszą rolę w promowaniu renowacji, konserwacji i ochrony dziedzictwa kulturowego nie tylko w Unii, ale także na całym świecie.

Wniosek

Dziedzictwo kulturowe jest wartością samą w sobie, co jest jednym z tematów, które starano się podkreślić w niniejszym sprawozdaniu. Dlatego też dyskusje na temat dziedzictwa kulturowego powinny koncentrować się nie tylko na jego wkładzie w inne sektory – który bez wątpienia są bardzo godny uwagi – ale także na tym, co my – jako społeczeństwa i UE jako całość – możemy zrobić, aby promować i chronić dziedzictwo kulturowe. Większe finansowanie to oczywista odpowiedź. W istocie prawie trzy czwarte ankietowanych Europejczyków uważa, że organy publiczne powinny przeznaczać więcej zasobów na dziedzictwo kulturowe. Niemniej jednak równie ważna, jeśli nie ważniejsza, jest zintegrowana strategia UE na rzecz dziedzictwa kulturowego, aby zapewnić mu niezbędne uznanie, którego dotychczas brakowało.

Długotrwałym efektem politycznym Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego byłaby konsolidacja istniejących wysiłków, ściślejsza koordynacja działań – nie tylko na szczeblu państw członkowskich i instytucji UE, ale także na poziomie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego – a także ustanowienie niezbędnych synergii między różnymi zainteresowanymi stronami, politykami, projektami i programami finansowania. W ten sposób Unia Europejska będzie znacznie lepiej przygotowana do skutecznej ochrony i promowania dziedzictwa kulturowego w Europie i poza nią, a także do pełnego wykorzystania płynących z niego korzyści społecznych, gospodarczych i środowiskowych jako narzędzia do osiągnięcia kluczowych priorytetów i celów politycznych.

 


INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ

Data przyjęcia

27.10.2020

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

26

0

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Isabella Adinolfi, Christine Anderson, Andrea Bocskor, Vlad-Marius Botoş, Ilana Cicurel, Gilbert Collard, Gianantonio Da Re, Laurence Farreng, Tomasz Frankowski, Romeo Franz, Hannes Heide, Irena Joveva, Petra Kammerevert, Niyazi Kizilyürek, Predrag Fred Matić, Dace Melbārde, Victor Negrescu, Niklas Nienaß, Peter Pollák, Marcos Ros Sempere, Domènec Ruiz Devesa, Andrey Slabakov, Massimiliano Smeriglio, Michaela Šojdrová, Sabine Verheyen, Salima Yenbou, Theodoros Zagorakis, Milan Zver

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Pernando Barrena Arza

 


GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

 

 

26

+

PPE

Andrea Bocskor, Tomasz Frankowski, Peter Pollák, Michaela Šojdrová, Sabine Verheyen, Theodoros Zagorakis, Milan Zver

S&D

Hannes Heide, Petra Kammerevert, Predrag Fred Matić, Victor Negrescu, Marcos Ros Sempere, Domènec Ruiz Devesa, Massimiliano Smeriglio

RENEW

Vlad-Marius Botoş, Ilana Cicurel, Laurence Farreng, Irena Joveva

VERTS/ALE

Romeo Franz, Niklas Nienaß, Salima Yenbou

ECR

Dace Melbārde, Andrey Slabakov

GUE/NGL

Pernando Barrena Arza, Niyazi Kizilyürek

NI

Isabella Adinolfi

 

0

-

 

 

 

3

0

ID

Christine Anderson, Gilbert Collard, Gianantonio Da Re

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 

Ostatnia aktualizacja: 6 stycznia 2021
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności