SPRAWOZDANIE w sprawie zalecenia Rady dotyczącego mianowania na stanowisko członka Zarządu Europejskiego Banku Centralnego

13.11.2020 - (N9-0055/2020 – C9-0331/2020 – 2020/0805(NLE))

Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawczyni: Irene Tinagli

PROJEKT DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie zalecenia Rady dotyczącego mianowania na stanowisko członka Zarządu Europejskiego Banku Centralnego

(N9-0055/2020 – C9-0331/2020 – 2020/0805(NLE))

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

– uwzględniając zalecenie Rady z 9 października 2020 r. (N9-0055/2020)[1],

– uwzględniając art. 283 ust. 2 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym Rada Europejska skonsultowała się z Parlamentem (C9-0331/2020),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2019 r. w sprawie równowagi płci przy obsadzaniu stanowisk w obszarze polityki gospodarczej i monetarnej UE[2],

– uwzględniając swoją decyzję z 17 września 2019 r. w sprawie zalecenia Rady dotyczącego powołania na stanowisko prezesa Europejskiego Banku Centralnego[3],

– uwzględniając swoje decyzje z 17 grudnia 2019 r. w sprawie zaleceń Rady dotyczących powołania na stanowisko dwóch członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego[4],

– uwzględniając art. 130 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0218/2020),

A. mając na uwadze, że pismem z 14 października 2020 r. Rada Europejska skonsultowała się z Parlamentem w sprawie mianowania Franka Eldersona na stanowisko członka Zarządu Europejskiego Banku Centralnego na okres ośmiu lat od 15 grudnia 2020 r.;

B. mając na uwadze, że Komisja Gospodarcza i Monetarna Parlamentu Europejskiego oceniła kwalifikacje kandydata, zwłaszcza pod kątem wymogów określonych w art. 283 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w świetle potrzeby zapewnienia pełnej niezależności Europejskiego Banku Centralnego zgodnie z art. 130 tego traktatu; mając na uwadze, że w ramach procesu oceny komisja otrzymała życiorys kandydata, jak również odpowiedzi na przedstawione mu w kwestionariuszu pytania;

C. mając na uwadze, że 9 listopada 2020 r. komisja przeprowadziła przesłuchanie kandydata, podczas którego wygłosił on oświadczenie wstępne, a następnie udzielił odpowiedzi na pytania członków komisji;

D. mając na uwadze, że Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego składa się z członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego i 19 prezesów krajowych banków centralnych państw członkowskich, których walutą jest euro; mając na uwadze, że obecnie wszyscy prezesi krajowych banków centralnych to mężczyźni;

E. mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wyrażał niezadowolenie z procedury mianowania członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego i wzywał do usprawnienia procedur w tym zakresie; mając na uwadze, że Parlament Europejski domagał się, aby przedstawiano mu w odpowiednim czasie krótką listę kandydatów, zrównoważoną pod względem płci i zawierającą co najmniej dwa nazwiska;

F. mając na uwadze, że 17 września 2019 r. Parlament wydał pozytywną opinię w sprawie zalecenia Rady dotyczącego mianowania Christine Lagarde jako pierwszej kobiety na stanowisku prezesa Europejskiego Banku Centralnego;

G. mając na uwadze, że 17 grudnia 2019 r. Parlament wydał pozytywne opinie w sprawie zaleceń Rady dotyczących mianowania Fabia Panetty i Isabel Schnabel na stanowisko członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego;

H. mając na uwadze, że kobiety nadal są niedostatecznie reprezentowane w Radzie Prezesów Europejskiego Banku Centralnego; mając na uwadze, że Parlament ubolewa nad faktem, iż państwa członkowskie nie potraktowały jego postulatu poważnie, mając to na uwadze, wzywa instytucje krajowe i unijne do aktywnego działania na rzecz osiągnięcia równowagi płci podczas kolejnych nominacji;

I. mając na uwadze, że wszystkie instytucje i organy unijne i krajowe powinny wdrożyć konkretne środki w celu zapewnienia równowagi płci;

1. wydaje pozytywną opinię w sprawie zalecenia Rady dotyczącego mianowania Franka Eldersona na członka Zarządu Europejskiego Banku Centralnego;

2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej decyzji Radzie Europejskiej, Radzie oraz rządom państw członkowskich.

 ZAŁĄCZNIK 1: ŻYCIORYS FRANKA ELDERSONA

Dane osobowe

Imię i nazwisko: Frank Elderson

Data urodzenia: 18 maja 1970 r.

Stan cywilny: żonaty, żona: María Pilar Nosti Escanilla (2 dzieci)

 

Wykształcenie

■ Columbia Law School, LL.M. (Nowy Jork, USA) (1994-1995)

■ Universidad de Zaragoza (Saragossa, Hiszpania) (1993-1994)

■ Uniwersytet w Amsterdamie, prawo niderlandzkie (Amsterdam, Niderlandy) (1990-1994)

■ Waltrip Senior Highschool (Houston, USA) (1988-1989)

■ Christelijk Gymnasium (Utrecht, Niderlandy) (1982-1988)

Doświadczenie zawodowe

■ De Nederlandsche Bank NV

– członek zarządu (od lipca 2011 r.), a od lipca 2018 r. dyrektor wykonawczy odpowiedzialny za nadzór nad bankami, funkcje horyzontalne i nadzór nad uczciwością oraz za sprawy prawne

– radca generalny (2008-2011)

– Departament Prawny, dyrektor wydziału (2007-2011)

– nadzór bankowy, kierownik departamentu ABN AMRO (2006-2007)

– Departament Prawny, kierownik departamentu (2004-2006)

– Departament Prawny, zastępca dyrektora departamentu (2001-2004)

■ Europejski Bank Centralny

– Dział Prawa Instytucjonalnego, starszy specjalista ds. prawnych (2003)

■ De Nederlandsche Bank NV

– służby prawne, specjalista ds. prawnych (1999-2000) i starszy specjalista ds. prawnych (2000-2001)

■ Houthoff Advocaten & Notarissen, Amsterdam

– prawnik (1995-1999)

Publikacje

Seria artykułów i autor tekstów do kilku książek

Powiązane stanowiska

■ współprzewodniczący grupy zadaniowej ds. zagrożeń związanych z klimatem (TFCR) BCBS (2020)

■ członek Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego (BCBS) (2018)

■ członek Rady ds. Nadzoru Europejskiego Banku Centralnego (EBC), Frankfurt (2018)

■ przewodniczący Sieci Banków Centralnych i Organów Nadzoru na rzecz Ekologizacji Systemu Finansowego (NGFS) (2018)

■ przewodniczący holenderskiej Platformy na rzecz Zrównoważonego Finansowania (2016)

■ przewodniczący Rady FEC (2016, wiceprzewodniczący 2014-2016)

Stanowiska drugorzędne

■ członek Rady ds. Zrównoważonych Rynków (2019)

■ członek Rady Refleksji Niderlandzkiej Prokuratury (2019)

■ członek unijnej grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. transformacji w zakresie finansowania zrównoważonego rozwoju (2019)

■ członek rady konsultacyjnej platformy Erasmus na rzecz tworzenia zrównoważonej wartości, Rotterdam School of Management, Erasmus University Rotterdam (2017)

■ członek rady doradczej ds. specjalistycznych programów LL.M. w dziedzinie prawa i finansów (Hazelhoff Centre for Financial Law, Leiden University) (2016)

■ członek Rady Nadzorczej Vereniging Hendrick de Keyser (2015)

■ przewodniczący zarządu Stichting Nederlands Vioolconcours (2016, członek zarządu od 2013)

Dawne stanowiska powiązane i drugorzędne

■ obserwator unijnej grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. zrównoważonego finansowania (2017-2019)

■ dyrektor wykonawczy krajowego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (2015-2018)

■ członek Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) (2015-2018)

■ członek Komitetu ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji ( ResCo) Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB) (2015-2018)

■ przewodniczący Krajowego Forum Systemu Płatniczego (NFPS) (2011-2014)

■ członek Komisji Prawnej Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC) (2000-2011, z wyjątkiem 2006-2007)

■ członek rady zarządzających przewodnictwa Reading Behaviour, Vrije Universiteit Amsterdam (2015-2020)

■ przewodniczący rady nadzorczej niderlandzkiej Fundacji na rzecz Czytelnictwa (2017-2020)

■ przewodniczący rady niderlandzkiej Fundacji na rzecz Czytelnictwa (2015-2017)

■ członek Netherlands Investment Institution (Platform NLII) (2015-2018)

■ członek Naukowego Towarzystwa Polityki Gospodarczej (SEP) (2016-2018)

■ członek rady konsultacyjnej LL.M. w dziedzinie prawa i ekonomii, Utrecht University School of Law (2011-2015)

■ członek rady nadzorczej przewodniczącego wydziału Infrastruktury Finansowej i Ryzyka Systemowego, Tilburg University (2012-2014)

członek rady nadzorczej, Stichting Geld- en Bankmuseum (2012-2014)

 

 

ZAŁĄCZNIK 2: ODPOWIEDZI FRANKA ELDERSONA NA PYTANIA ZAWARTE W KWESTIONARIUSZU

A. Życie osobiste i doświadczenie zawodowe

 

1. Proszę wymienić główne elementy Pana kwalifikacji zawodowych w obszarze spraw walutowych, finansowych i gospodarczych oraz główne aspekty Pana doświadczenia w skali europejskiej i międzynarodowej.

 

Z wykształcenia jestem prawnikiem (Uniwersytet Amsterdamski, Uniwersytet w Saragossie i Uniwersytet Kolumbia). Po czterech latach pracy jako radca prawny specjalizujący się w europejskim prawie konkurencji, w 1999 r. rozpocząłem pracę w holenderskim banku centralnym (De Nederlandsche Bank, DNB). Przed mianowaniem na członka zarządu DNB w 2011 r. zajmowałem różne stanowiska kierownicze w zakresie nadzoru bankowego i spraw prawnych (w tym jako radca generalny DNB). Przez prawie dziesięć lat pełniłem funkcję członka Komisji Prawnej EBC. Jako członek zarządu DNB zajmowałem się między innymi restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją banków, systemami płatniczymi i banknotami, nadzorem nad funduszami emerytalnymi, ICT i zasobami ludzkimi. Obecnie jestem odpowiedzialny za nadzór ostrożnościowy nad bankami, nadzór nad przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz za sprawy prawne. Pełnię również funkcję niderlandzkiego członka Rady ds. Nadzoru EBC.

 

Jako członek (i) zarządu DNB od ponad dziewięciu lat, (ii) Rady Nadzorczej EBC, (iii) Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego oraz, wcześniej, (iv) Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji zdobyłem doświadczenie i wiedzę w wielu obszarach istotnych dla EBC. Pełniąc te funkcje, byłem świadkiem i współautorem strategii politycznych służących rozwiązaniu kilku kryzysów, takich jak wielki kryzys finansowy, europejski kryzys zadłużenia, a teraz, oczywiście, kryzys związany z COVID-19.

 

Jako współzałożyciel i przewodniczący Sieci Banków Centralnych i Organów Nadzoru na rzecz Ekologizacji Systemu Finansowego (NGFS) pomogłem NGFS przekształcić się w prawdziwie globalną inicjatywę, w której skład wchodzi 75 banków centralnych i organów nadzoru ostrożnościowego, w tym EBC, oraz 13 obserwatorów, w tym MFW, Bank Światowy i BIS. Najnowsze osiągnięcia NGFS to publikacje na temat analizy scenariuszy klimatycznych dla banków centralnych i organów nadzoru oraz przewodnik dla organów nadzoru na temat sposobów włączenia zagrożeń związanych z klimatem i środowiskiem w ramy nadzoru ostrożnościowego. Współprzewodniczę również grupie zadaniowej ds. ryzyka finansowego związanego z klimatem (TFCR) Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego.

2. Czy posiada Pan jakiekolwiek udziały w przedsiębiorstwach, aktywa finansowe lub jest związany innymi zobowiązaniami, które mogą prowadzić do konfliktu interesów w związku z wykonywaniem przez Pana przyszłych obowiązków, oraz czy istnieją jakiekolwiek inne istotne czynniki osobiste lub inne, które Parlament powinien uwzględnić przy ocenianiu Pana kandydatury?

 

Nie, jak podkreśliłem w moim oświadczeniu o braku konfliktu interesów, które zgodnie z wymogami jednolitego kodeksu postępowania EBC jest publikowane na stronie internetowej EBC poświęconej nadzorowi bankowemu.

3. Jakie przewodnie cele będzie Pan realizować, piastując stanowisko w Europejskim Banku Centralnym?

 

Ważne jest, aby wszystkie instytucje europejskie, w tym EBC – zgodnie z ich własnym mandatem – dążyły do zapewnienia stabilności i dobrobytu w całej Europie. Realizując tę misję, EBC odgrywa kluczową rolę we wspieraniu sukcesu unii gospodarczej i walutowej w Europie. Moim pierwszym celem byłoby zadbanie o to, by EBC wywiązywał się ze swoich zadań określonych w unijnych Traktatach. W perspektywie krótkoterminowej moim celem byłoby zadbanie o to, by EBC podejmował wszelkie możliwe działania, tak długo, jak będzie to konieczne, w ramach swojego mandatu polegającego na utrzymywaniu stabilności cen w celu przezwyciężenia obecnego kryzysu związanego z COVID-19. Moim drugim celem byłoby zapewnienie odpowiedniego i terminowego sprostania długoterminowym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu, cyfryzacja i innowacje. Moim trzecim celem byłoby aktywne promowanie korzyści płynących z euro i opowiadanie się za pełniejszą unią gospodarczą i walutową. Obejmuje to w szczególności dokończenie budowy unii bankowej z europejskim systemem gwarantowania depozytów oraz wspieranie rzeczywistej unii rynków kapitałowych. Moim ostatnim celem byłoby przyczynienie się do jasnego informowania o decyzjach politycznych EBC oraz do jak najbardziej otwartego dialogu z zainteresowanymi stronami EBC.

B. Polityka pieniężna EBC

4. W jaki sposób Pana zdaniem EBC powinien prowadzić politykę pieniężną w aktualnych warunkach makroekonomicznych? Jak postrzega Pan działania EBC, jeżeli chodzi o osiągnięcie podstawowego celu, jakim jest utrzymanie stabilności cen?

W Traktacie stabilność cen została wyraźnie określona jako główne zadanie EBC. Traktat nie definiuje jednak precyzyjnie, co należy rozumieć przez stabilność cen. W 1998 r. Rada Prezesów EBC określiła stabilność cen jako roczny wzrost zharmonizowanego indeksu cen konsumpcyjnych (HICP) dla strefy euro na poziomie poniżej 2 %. Po przeglądzie swojej strategii w 2003 r. Rada Prezesów wyjaśniła, że jej celem jest utrzymanie stopy inflacji poniżej, ale blisko 2 % w perspektywie średniookresowej.

EBC udało się osiągnąć cel utrzymania stabilności cen, a średnia inflacja HICP od 1999 r. zasadniczo odpowiada celowi inflacyjnemu Rady Prezesów. Jednocześnie w ciągu ostatniej dekady inflacja spadła, a następnie utrzymywała się na stałym poziomie poniżej celu Rady Prezesów. W tym kontekście zaangażowanie Rady Prezesów na rzecz symetrii celu inflacyjnego było istotne dla wyjaśnienia, że zbyt niska inflacja może być równie niepokojąca dla decydentów polityki pieniężnej jak zbyt wysoka inflacja. Wybuch kryzysu związanego z COVID-19 stanowi dodatkowe wyzwanie, a EBC odegrał decydującą rolę w szybkim przyjęciu środków polityki pieniężnej mających na celu złagodzenie gospodarczych skutków kryzysu i związanych z nim zagrożeń dla stabilności cen.

W mojej ocenie obowiązujące obecnie środki polityki pieniężnej, w szczególności pakiet środków przyjętych od marca w odpowiedzi na pandemię COVID-19, skutecznie przyczyniają się do utrzymania korzystnych warunków finansowania dla wszystkich sektorów i jurysdykcji w całej strefie euro, zapewniając kluczowe wsparcie dla ożywienia gospodarczego i ochrony średnioterminowej stabilności cen. Środki wprowadzone od marca przyczyniły się do skutecznej stabilizacji rynków finansowych i złagodzenia kursu polityki pieniężnej, pomagając przeciwdziałać znacznemu obniżeniu prognoz inflacyjnych spowodowanemu pandemią. Zapewnia on wszystkim sektorom, w tym przedsiębiorstwom, gospodarstwom domowym i rządom, możliwość dalszego korzystania z akomodacyjnych warunków finansowych w tych trudnych warunkach.

Na koniec chciałbym zauważyć, że trwa przegląd strategii EBC, który obejmie m.in. ocenę definicji stabilności cen i celu inflacyjnego Rady Prezesów oraz instrumentów, które mogą ją wspierać z biegiem czasu. Aby upewnić się, że EBC jak najlepiej wywiąże się ze swojego mandatu, kluczowe znaczenie ma dogłębna analiza i dyskusja na temat różnych instrumentów, które do tej pory wdrożył EBC. W szczególności wiąże się to z oceną ich skutków, zarówno zamierzonych, jak i niezamierzonych.

5. Bardziej ogólnie, jak ocenia Pani dotychczasowy sposób podejmowania decyzji dotyczących polityki pieniężnej i czy uważa Pani, że należy go zmienić, a jeśli tak, to w jaki sposób? Z jakimi Pani zdaniem najważniejszymi zagrożeniami i wyzwaniami musi się zmierzyć EBC?

Decyzje Rady Prezesów dotyczące polityki pieniężnej opierają się na danych makroekonomicznych, monetarnych i finansowych oraz na szczegółowych analizach przeprowadzonych przez pracowników EBC i Eurosystemu. Kluczowym elementem procesu decyzyjnego są projekcje kwartalne przygotowywane przez personel EBC i Eurosystemu. Stanowią one solidną ocenę perspektyw wzrostu i inflacji oraz zagrożeń związanych z tymi perspektywami.

Połączenie analizy ilościowej i wykorzystania modeli ekonomicznych ma kluczowe znaczenie dla oceny różnych wariantów strategicznych. Proces oparty na danych umożliwia również Radzie Prezesów podejmowanie decyzji, które są również dobrze zrozumiałe dla uczestników rynku. Rada Prezesów powinna kontynuować tę praktykę, dbając jednocześnie o to, by jej zestaw narzędzi analitycznych pozostawał odpowiedni do założonych celów w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym i sytuacji finansowej. Jednocześnie należy uznać, że przyszłe wyzwania będą prawdopodobnie różnić się od wyzwań, przed którymi stoimy obecnie. W związku z tym popieram fakt, że trwający przegląd strategii obejmie, oprócz innych tematów będących przedmiotem zainteresowania, ocenę luk w wiedzy w głównych modelach stosowanych w procesie podejmowania decyzji w zakresie polityki pieniężnej w celu lepszego zrozumienia funkcjonowania gospodarki w celu wsparcia mandatu EBC. Mając to na uwadze, biorąc pod uwagę złożoność naszych nowoczesnych gospodarek, perspektywy wzrostu i inflacji zawsze będą obarczone znaczną niepewnością i nie mogą być dokładnie sterowane przez decydentów gospodarczych, w tym banki centralne.

W tym kontekście jest co najmniej równie ważne, aby Rada Prezesów podejmowała decyzje, które są dobrze zrozumiałe dla szerszego kręgu odbiorców europejskich obywateli. Powinna ona nadal dokładnie określać, w jaki sposób różne czynniki wpływają na decyzje w zakresie polityki pieniężnej oraz w ocenie proporcjonalności w odniesieniu do stosowania konkretnego zestawu narzędzi polityki pieniężnej. Kluczowe jest, aby EBC stale oceniał, w jaki sposób środki polityki pieniężnej osiągają zamierzony cel, są współmierne do ryzyka dla celu stabilności cen i proporcjonalne do ich realizacji. Wreszcie, aby wzbogacić swoje obrady dotyczące polityki pieniężnej, Rada Prezesów powinna nadal uwzględniać w swojej ocenie względy ekonomiczne i obawy zgłaszane przez obywateli, na przykład wydarzenia, które mają miejsce w trakcie wysłuchania, takie jak te, które obecnie odbywają się w kontekście przeglądu strategicznego.

Obecna pandemia COVID-19 i jej skutki makroekonomiczne stanowią stałe wyzwanie dla EBC i całej Unii Europejskiej. EBC powinien nadal wykorzystywać wszystkie instrumenty, aby zapewnić, że warunki finansowania pozostaną korzystne, aby wspierać ożywienie gospodarcze i przeciwdziałać negatywnemu wpływowi pandemii na prognozowaną ścieżkę inflacji.

Jednocześnie EBC stoi przed wyzwaniami średnio- i długoterminowymi, począwszy od kształtu polityki pieniężnej i waluty cyfrowej banku centralnego, a skończywszy na zmianie klimatu. Są to niektóre z tematów bieżącego przeglądu strategii i z niecierpliwością oczekuję na wzięcie udziału w tych dyskusjach.

6. Jak ocenia Pan skutki niskich stóp procentowych?

Niskie stopy procentowe należy ocenić w kontekście trwałych zmian demograficznych, nadmiernych oszczędności na świecie oraz spowolnienia wzrostu wydajności. Zmiany te przyczyniły się do spadku stopy procentowej w ostatnich dziesięcioleciach w gospodarkach rozwiniętych. Polityka pieniężna odzwierciedla tę zmianę w równowadze stóp procentowych i w ostatnich latach zapewniła znaczne wsparcie polityczne dla gospodarki, aby zagwarantować, by inflacja wpisywała się zasadniczo w cel EBC.

Utrzymujące się niskie stopy procentowe w połączeniu z wprowadzaniem niestandardowych narzędzi polityki pieniężnej również wzbudziły obawy co do negatywnych skutków ubocznych polityki pieniężnej. Wspomniane skutki uboczne są związane z potencjalnym przepływem funduszy z pominięciem pośrednictwa bankowego, nadmierną zależnością od finansowania przez bank centralny, kompresją marż odsetkowych, które mogą mieć wpływ na rentowność banków, podejmowanie nadmiernego ryzyka, niewłaściwy przydział zasobów i efekty dystrybucyjne. Wiele z tych działań niepożądanych wiąże się również z długotrwałym stosowaniem akomodacyjnej polityki standardowej stopy procentowej. Niemniej jednak, ze względu na bezpośrednią interwencję na rynkach finansowych i wpływ ekspansji bilansów banków centralnych, skutki uboczne niestandardowych narzędzi polityki pieniężnej mogłyby być w praktyce ważniejsze niż skutki związane z konwencjonalną polityką pieniężną.

Ogólnie rzecz biorąc, istnieją wyraźne dowody na to, że obywatele strefy euro nadal korzystają z niskich stóp procentowych. Środki polityki pieniężnej EBC od 2014 r. miały istotny wpływ na działalność gospodarczą. Doprowadziło to do zwiększenia liczby miejsc pracy i wyższych wynagrodzeń, zwiększając dochody gospodarstw domowych. Niższe stopy procentowe mogą jednak prowadzić do niższych dochodów z tytułu odsetek i majątku emerytalnego. Jednocześnie gospodarstwa domowe nie tylko oszczędzają, ale są również kredytobiorcami i inwestorami, i w tym zakresie skorzystają na spadku wydatków z tytułu odsetek (kredyty konsumpcyjne i kredyty hipoteczne) oraz na zwiększeniu majątku gospodarstw domowych ze względu na wyższe ceny aktywów, w tym ceny nieruchomości mieszkaniowych. Istnieją istotne dowody na to, że korzyści ze środowiska o niskich stopach procentowych będą nadal przeważać nad negatywnymi skutkami ubocznymi. Niemniej jednak, nawet jeżeli zagregowane saldo korzyści i kosztów polityki pieniężnej okaże się dodatnie, nie zwalnia to EBC z obowiązku dalszego ścisłego monitorowania wpływu środków polityki pieniężnej za pośrednictwem konkretnych kanałów i sektorów przesyłowych. Zasada proporcjonalności wymaga, aby wykonując swoją misję, EBC wybierał zestaw instrumentów, które pozwolą mu wywiązać się ze swoich obowiązków, powodując przy tym jak najmniej skutków ubocznych. Ponieważ skuteczność i skutki uboczne środków mogą się zmieniać wraz z upływem czasu, należy je oceniać na bieżąco.

Decyzje z września 2019 r. pokazały, że Rada Prezesów jest świadoma potencjalnych skutków ubocznych i gotowa do reagowania w razie potrzeby. W celu złagodzenia skutków ubocznych polityki EBC dotyczącej ujemnych stóp procentowych przy wysokich poziomach nadmiernej płynności Rada Prezesów przyjęła dwupoziomowy system wsparcia transmisji polityki pieniężnej banku.

7. Co sądzi Pan o polityce pieniężnej EBC w reakcji na kryzys związany z COVID-19? Czy Pana zdaniem nadzwyczajny program zakupów w czasie pandemii(PEPP) powinien być trwalszym rozwiązaniem?

Podczas gdy głównym narzędziem łagodzenia skutków gospodarczych kryzysu związanego z COVID-19 jest polityka fiskalna, środki polityki pieniężnej wprowadzane przez EBC od marca odegrały kluczową rolę w stabilizowaniu rynków, ochronie kredytów i wspieraniu ożywienia gospodarczego. To z kolei zabezpiecza stabilność cen w średnim okresie, zgodnie z zadaniami EBC.

Wpływ środków EBC na warunki finansowania w gospodarce stabilizuje rozwój sytuacji makroekonomicznej: oznacza to mniejszy spadek inwestycji i utrzymanie miejsc pracy. Bez tych środków przyjętych w uzupełnieniu do środków przyjętych przez rządy krajowe i inne instytucje europejskie strefa euro musiałaby zmierzyć się z znacznie gorszymi perspektywami wzrostu i inflacji, w połączeniu z większym ryzykiem zdarzeń skrajnych.

Gdy pandemia uderzyła w gospodarkę strefy euro na początku roku, EBC uruchomił PEPP w celu ustabilizowania rynków i wsparcia gospodarki strefy euro w tych trudnych czasach. PEPP jest instrumentem tymczasowym, ukierunkowanym na cel stabilizacji rynków i wspierania gospodarki strefy euro w dobie obecnego kryzysu, proporcjonalnym do tego celu. Aby osiągnąć przypisywane mu jako instrumentowi nadzwyczajnemu cele, PEPP został zaprojektowany z większą elastycznością w czasie, na różnych rynkach i w różnych jurysdykcjach w porównaniu z istniejącym programem zakupu aktywów EBC. Elastyczność PEPP ma kluczowe znaczenie dla ustabilizowania rynków finansowych w kontekście pandemii.

Tymczasowy charakter tego programu znajduje odzwierciedlenie w horyzoncie zakupów aktywów netto w ramach PEPP, który – jak stwierdziła Rada Prezesów – będzie trwał dopóki Rada nie uzna, że faza kryzysu związanego z koronawirusem się zakończyła. PEPP opracowano też w sposób ukierunkowany, tak aby zaradzić konkretnemu wstrząsowi i związanym z nim zagrożeniami, z którymi musi się zmierzyć strefa euro w czasie pandemii. W związku z tym kalibracja PEPP jest bezpośrednio związana z rozwojem sytuacji w zakresie pandemii i z jej konsekwencjami dla transmisji polityki pieniężnej i perspektyw gospodarczych, jak stwierdziła Rada Prezesów.

8. Jak ocenia Pan ewolucję polityki pieniężnej przy zerowej granicy nominalnych stóp procentowych?

Prowadzenie polityki pieniężnej w sytuacji, gdy kluczowe stopy procentowe są bliskie efektywnej dolnej granicy, jest z pewnością trudniejsze. Jednak po tym, jak po kryzysie finansowym stopy procentowe osiągnęły poziom bliski zeru, EBC był w stanie zapewnić większy bodziec dzięki polityce bilansowej, forward guidance i polityce ujemnych stóp procentowych. Instrumenty te uznano za niekonwencjonalne, ponieważ banki centralne nie miały doświadczenia w ich wdrażaniu, ale okazały się skuteczne w zapewnianiu dalszego dostosowania polityki gospodarczej.

Chociaż EBC zdobył znaczne doświadczenie w zakresie narzędzi służących zapewnieniu usprawnień politycznych w pobliżu efektywnej granicy nominalnych stóp procentowych, narzędzia te pozostają w dalszym ciągu bardziej niepewne niż konwencjonalna polityka stóp procentowych. Odnosi się to na przykład do stwierdzenia, że wpływ tych narzędzi zależy od przeważających warunków makroekonomicznych i finansowych, a zatem może się zmieniać w czasie, zarówno pod względem ich skuteczności, jak i potencjalnych skutków ubocznych. Wymaga to starannego monitorowania i ciągłej aktualizacji zakresu, w jakim interwencje w ramach polityki pieniężnej pozostają proporcjonalne. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuję fakt, że doświadczenia i wnioski wyciągnięte z niestandardowych narzędzi polityki pieniężnej stanowią ważny element przeglądu strategii.

9. Jak ocenia Pan wpływ i skutki uboczne zakupu aktywów? Jakie są Pana zdaniem zagrożenia i korzyści związane z programem zakupów w sektorze przedsiębiorstw (CSPP)? W jaki sposób zapewni Pan przejrzystość realizacji programu zakupu aktywów (APP)?

Programy zakupu aktywów EBC, w tym APP i PEPP, okazały się bardzo skuteczne w łagodzeniu warunków finansowych. Dzięki ich wpływowi na warunki finansowe zakup aktywów wywarł znaczący pozytywny wpływ na gospodarkę i rynek pracy. Ponadto z analiz EBC wynika, że inflacja jest wyższa niż w przypadku braku zakupu aktywów, mimo że pozostaje ona niższa od celu inflacyjnego Rady Prezesów.

Środki polityki pieniężnej mogą również mieć skutki uboczne, w szczególności w odniesieniu do cen aktywów finansowych, banków, innych instytucji finansowych, zależności od finansowania przez bank centralny, alokacji zasobów, rynków nieruchomości mieszkaniowych i sytuacji finansowej gospodarstw domowych. Takie skutki uboczne mogą stać się bardziej widoczne im dłużej i bardziej intensywnie wspomniane środki polityki pieniężnej są stosowane. Ważne jest zatem dalsze monitorowanie rozwoju takich możliwych skutków ubocznych oraz dopilnowanie, by nie przeważały one nad ekspansywnym wpływem środków EBC na gospodarkę.

Akomodacyjna polityka pieniężna zasadniczo zachęca inwestorów finansowych i pośredników do przechodzenia na bardziej ryzykowne aktywa, w tym do udzielania większych kredytów gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom. Jest to zamierzony efekt polityki pieniężnej (często nazywany kanałem równoważenia portfela), ponieważ oznacza to, że bodźce pieniężne są przenoszone na sektory, które nie posiadają ani nie emitują kwalifikowanych papierów wartościowych i w związku z tym nie korzystają bezpośrednio z programów zakupu. Jeżeli jednak podejmowanie ryzyka stanie się nadmierne, może przyczynić się do zwiększenia zagrożeń dla stabilności finansowej. Polityka pieniężna, a w szczególności zakup aktywów, może również wpływać na funkcjonowanie rynku, zakłócając kształtowanie się cen obligacji w oparciu o podstawowe elementy bazowe i wpływając na warunki płynności w niektórych segmentach rynku. Dotychczasowe analizy wskazują, że kształtowanie się cen na rynkach obligacji skarbowych w strefie euro w dużej mierze pozostało nienaruszone i że zakupy w rzeczywistości wsparły funkcjonowanie rynku w czasach poważnych napięć.

Jeśli chodzi o CSPP, wyraźną korzyścią jest wsparcie, jakie zakupy te zapewniły w zakresie kosztów finansowania przedsiębiorstw, a tym samym inwestycji przedsiębiorstw i realnej gospodarki. Program ten miał również pozytywny wpływ na warunki finansowania wszystkich przedsiębiorstw strefy euro, w tym tych, które nie polegają na finansowaniu rynków kapitałowych, takich jak małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP).

Jednocześnie ważne jest bardzo ścisłe i ciągłe monitorowanie ryzyka związanego z programami zakupu aktywów. Ryzyko powinno być zarządzane w taki sposób, aby utrzymać je na poziomie, który nie zagraża bilansowi EBC, chroniąc w ten sposób jego zdolność do realizowania misji banku.

Ponadto przejrzystość odegrała kluczową rolę w zakresie APP i PEPP, umożliwiając uczestnikom rynku lepsze zrozumienie sposobu wdrażania programów. W związku z tym zasadnicze znaczenie ma regularne ujawnianie informacji na temat zakupów i udziałów w APP i PEPP na stronie internetowej EBC.

10. Czego oczekuje Pan najbardziej od przeglądu ram polityki pieniężnej EBC? Jakie są główne wyzwania związane z przeglądem? Czy EBC powinien ponownie określić swoją definicję ilościową celu stabilności cen i w jaki sposób? Co sądzi Pan o decyzji Fed z sierpnia 2020 r. w tym względzie?

Przegląd strategii pieniężnej EBC, który został niespodziewanie opóźniony z powodu COVID-19, został wznowiony i będzie ważnym zagadnieniem w nadchodzącym roku. Spodziewam się szeroko zakrojonej i otwartej dyskusji, dotyczącej również sposobu, w jaki względy takie jak stabilność finansowa i zmiana klimatu mogą wpłynąć na stabilność cen w perspektywie średnioterminowej.

Proces przeglądu jest podzielony na szereg debat w Radzie Prezesów, uzupełnianych seminariami przygotowanymi przez personel Eurosystemu, z uwzględnieniem opinii zebranych od innych zainteresowanych stron. W związku z tym uważam, że wkład Parlamentu Europejskiego jest szczególnie istotny, i z zadowoleniem przyjmuję fakt, że prezes EBC zgodziła się na ściślejszą współpracę w kontekście przeglądu strategii EBC i zadbanie o to, by regularne dialogi między EBC a Parlamentem Europejskim odgrywały kluczową rolę.

Seminaria Rady Prezesów będą oparte na dogłębnych pracach przygotowawczych realizowanych w ramach dziesięciu specjalnych obszarów prac Eurosystemu. Obszary prac obejmują szeroki zakres tematów: pomiar inflacji, cel EBC dotyczący stabilności cen, modelowanie Eurosystemu, globalizacja, cyfryzacja, zmiana klimatu, stabilność finansowa i polityka makroostrożnościowa, pozabankowe pośrednictwo finansowe, komunikacja i interakcje między polityką pieniężną a polityką fiskalną.

Celem przeglądu strategii EBC jest zapewnienie, by strategia polityki pieniężnej EBC była solidna i dostosowana do zakładanych celów, zarówno dziś, jak i w przyszłości.

Dokładna definicja naszego głównego celu będzie bardzo istotnym elementem przeglądu strategii. W dążeniu do zapewnienia stabilności cen niezbędne jest jasne określenie celów, które chce osiągnąć Rada Prezesów. Ułatwia to również przejrzystość i odpowiedzialność za decyzje podejmowane w zakresie polityki pieniężnej.

W świetle trwającego przeglądu strategii przedwczesne byłoby wyciąganie wniosków na ten temat, a także na temat wszelkich jego aspektów.

Ponadto w niedawno zmienionym oświadczeniu Fed w sprawie celów i strategii polityki pieniężnej w dłuższej perspektywie przedstawiono nowe ramy strategiczne, które obejmują istotne zmiany dotyczące obu elementów podwójnego mandatu Fed – maksymalnego zatrudnienia i stabilności cen. Z dużym zainteresowaniem zapoznałem się z przeglądem Fed i z niecierpliwością oczekuję na zaangażowanie się w przegląd strategii EBC. Pragnę zauważyć, że w ramach swojego mandatu EBC przeprowadza własny, niezależny przegląd, a przeglądów strategicznych innych banków centralnych (w tym Fed) nie należy postrzegać jako mających bezpośredni wpływ na strategię EBC.

11. W jaki sposób ocenia Pan obecne rozumienie dynamiki inflacji i główne czynniki wpływające na zmiany inflacji w ostatnich latach? Czy uważa Pan, że inflacja w strefie euro jest niedoszacowana ze względu na nieadekwatny udział kosztów mieszkania w koszyku HICP? Czy domagałby się Pan ponownego dostosowania koszyka?

Zrozumienie dynamiki inflacji i głównych czynników wpływających na inflację, a także sposobu, w jaki zmieniają się one w czasie, ma kluczowe znaczenie dla EBC. Dla decydentów polityki pieniężnej pełne zrozumienie dynamiki inflacji okazało się większym wyzwaniem niż wcześniej, ponieważ na inflację wpływa jednocześnie wiele różnych czynników oprócz polityki pieniężnej. W tym względzie EBC musi być otwarty na różne wyjaśnienia dotyczące niskiej inflacji, które mogą mieć duże znaczenie jednocześnie, ale mogą wymagać innej reakcji politycznej.

 

Pozwolę sobie odwoływać się do przykładu sprawozdania na temat niskiej inflacji opublikowanego w 2016 r. Zwrócono w nim uwagę na dwa rodzaje sił, które kształtują dynamikę inflacji. Po pierwsze – czynniki strukturalne, które zmieniają sposób funkcjonowania naszej gospodarki, mogą tłumaczyć długoterminowe tendencje inflacyjne. Obejmują one w szczególności globalizację, zmniejszającą się siłę przetargową pracy, postęp technologiczny i tendencje demograficzne. Po drugie – wstrząsy, zarówno po stronie podaży, jak i popytu, mogą wpływać na dynamikę inflacji za pośrednictwem różnych kanałów.

Obecnie wyzwaniem związanym ze zrozumieniem inflacji jest ocena krótko- i długoterminowego wpływu pandemii na inflację, a w szczególności na inflację bazową.

Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) opracowany przez Eurostat zapewnia stosowanie tej samej metodologii przez wszystkie państwa w Unii Europejskiej. Inflacja HICP stanowi wysokiej jakości indeks cen i osiągnęła dobre wyniki w wielu wymiarach, ale nie jest doskonała. Dlatego z zadowoleniem przyjmuję fakt, że na przestrzeni lat wprowadzono kilka udoskonaleń w metodologii HICP oraz że przegląd strategii EBC obejmie również kwestię pomiaru inflacji. Uwzględnienie nieruchomości mieszkalnych zamieszkiwanych przez właściciela w obliczeniach HICP w celu uwzględnienia wszystkich wydatków konsumpcyjnych związanych z mieszkalnictwem mogłoby potencjalnie stanowić istotne usprawnienie, które również lepiej odzwierciedla to, jak obywatele europejscy doświadczają inflacji w codziennym życiu.

 

Jednak uwzględnienie nieruchomości mieszkalnych zamieszkiwanych przez właściciela wiąże się z pewnymi wyzwaniami technicznymi i nie ma najlepszego rozwiązania. Z chęcią zaangażuję się w przegląd strategii w celu wymiany poglądów na temat sposobów rozwiązania tych problemów.

 

W praktyce, jak sugerują wstępne obliczenia oparte na eksperymentalnym wskaźniku nieruchomości mieszkalnych zamieszkiwanych przez właściciela, włączenie go do HICP miałoby jedynie ograniczony wpływ na średnią inflację.

 

12. Co myśli Pan o różnorodności warunków pieniężnych i dostępu do kredytów w strefie euro oraz jej wpływu na jednolitą politykę pieniężną EBC, w szczególności w związku z tendencjami do rozbieżności gospodarczych wywołanymi przez COVID-19?

Chociaż między państwami członkowskimi strefy euro zawsze będą istnieć różnice w warunkach finansowania, odzwierciedlające różnice strukturalne i różnice w prognozach gospodarczych, po tym jak kryzys związany z COVID-19 uderzył w gospodarkę strefy euro, istniało wyraźne ryzyko rozdrobnienia, które zwiększyłoby rozbieżności do tego stopnia, że nie byłyby już spójne z płynną realizacją akomodacyjnej polityki pieniężnej EBC we wszystkich sektorach i jurysdykcjach.

Środki wprowadzone od marca, a w szczególności OIPE i TLTRO III, opracowano, aby wesprzeć realizowanie polityki we wszystkich sektorach i jurysdykcjach gospodarki strefy euro. Z szacunków wynika, że OIPE i dodatkowa pula środków finansowych APP w wysokości 120 mld EUR, zapowiedziana w marcu, wywarły znaczący wpływ na obniżenie premii terminowej w 10-letniej średniej rentowności obligacji skarbowych w strefie euro, co stanowi istotny element ogólnych długoterminowych stóp procentowych. Skutki te różniły się w zależności od kraju, a w krajach, które najbardziej ucierpiały w wyniku pandemii, odnotowano wyraźnie większy spadek.

Wykorzystanie operacji TLTRO III w czerwcu i wrześniu (łącznie blisko 1,5 bln EUR) było niespodziewanie wysokie i powszechne. Jak wynika z przeprowadzonego w październiku 2020 r. badania dotyczącego kredytów bankowych w strefie euro (BLS), banki wskazały, że płynność TLTRO III zdecydowanie pomaga im w udzielaniu kredytów, w szczególności przedsiębiorstwom. Banki wskazały również, że TLTRO mają pozytywny wpływ na ich sytuację w zakresie płynności i warunki finansowania rynkowego, a także umożliwiają oferowanie kredytobiorcom korzystniejszych warunków. TLTRO przyczyniły się zatem do bardziej jednolitego realizowania polityki pieniężnej EBC.

Bardziej jednolite wyjście z kryzysu wzmocniłoby skuteczność polityki pieniężnej w strefie euro. Rada Prezesów dostosowuje swoje decyzje dotyczące polityki pieniężnej do zmian zachodzących w całej gospodarce strefy euro, ale musi również zadbać o to, by jej polityka pieniężna docierała do wszystkich części gospodarki i wszystkich jurysdykcji w ramach realizacji jej mandatu dotyczącego stabilności cen.

W dążeniu do bardziej jednolitej odbudowy niezbędna jest polityka fiskalna. Na przykład opracowany przez Komisję Europejską plan odbudowy Next Generation EU będzie odgrywał ważną rolę w dążeniu do przywrócenia równych warunków działania i do wspierania tych, którzy najbardziej ucierpieli w wyniku pandemii.

W związku z tym z ogromnym zadowoleniem przyjmuję ten plan, który wzmocni jednolity rynek i przyczyni się do trwałej i pomyślnej odbudowy gospodarczej, a jednocześnie wesprze priorytety UE dotyczące ekologii i kwestii cyfrowych.

13. Jak Pana zdaniem EBC może przyczynić się do wzrostu gospodarczego, transformacji ekologicznej oraz pełnego zatrudnienia, jednocześnie w pełni realizując swój główny cel polegający na utrzymaniu stabilności cen? Czy Pana zdaniem możliwe są dodatkowe środki polityki pieniężnej, które zwiększyłyby pozytywny wpływ na gospodarkę realną?

Zgodnie z Traktatem głównym celem ESBC jest utrzymanie stabilności cen. Jednakże „bez uszczerbku dla celu stabilności cen, ESBC wspiera ogólne polityki gospodarcze we Wspólnocie, mając na względzie przyczynianie się do osiągnięcia celów Wspólnoty ustanowionych w artykule 2.” Zatem polityka pieniężna może bez wątpienia odgrywać kluczową rolę we wspieraniu gospodarki realnej. W obecnej sytuacji, kiedy popyt jest słaby, a inflacja utrzymuje się poniżej poziomu zgodnego z celem inflacyjnym Rady Prezesów, polityka pieniężna ma kluczowe znaczenie dla wspierania zarówno wzrostu gospodarczego, jak i inflacji.

Wspieranie konsumpcji gospodarstw domowych i inwestycji przedsiębiorstw jest kluczowym mechanizmem realizacji polityki pieniężnej umożliwiającym osiągnięcie celu stabilności cen. Istnieje wiele dowodów na to, że środki polityki pieniężnej podjęte od połowy 2014 r. miały istotny wpływ na zatrudnienie, dochody i wzrost gospodarczy.

Ponadto środki podjęte od marca 2020 r. w odniesieniu do zakupu aktywów i parametrów TLTRO zapewnią istotne wsparcie dla odbudowy gospodarczej i złagodziły wyniki w najgorszych wypadkach.

Trwający przegląd strategii EBC będzie okazją do lepszego zrozumienia, w jaki sposób długoterminowe tendencje mogą wpłynąć na zmienne, które regularnie monitorujemy i staramy się, do pewnego stopnia, kontrolować. Wśród tych tendencji z pewnością najistotniejsze są przemiany demograficzne, przełomowe zmiany technologiczne i globalne ocieplenie.

14. W jakim stopniu uważa Pan przeciwdziałanie zmianie klimatu i inne kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem za część mandatu EBC? Co myśli Pan o wpływie polityki EBC na zmianę klimatu? Czy sądzi Pan, że EBC powinien dostosować zakupy aktywów do oenzetowskich celów zrównoważonego rozwoju i porozumienia klimatycznego z Paryża? Czy programy zakupu aktywów EBC powinny być zgodne z unijnymi ramami systematyki? Jaką rolę mógłby odgrywać EBC w sieci na rzecz ekologizacji systemu finansowego (NGFS)? W jaki sposób EBC może wprowadzić w życie kluczowe zalecenia zawarte w kompleksowym sprawozdaniu NGFS pt. „A call for action change as a source of financial risk” [Wezwanie do działania w zakresie zmiany klimatu jako źródła ryzyka finansowego], skierowane do banków centralnych? W jakim stopniu, Pana zdaniem, obligacje ekologiczne przyczyniają się do dekarbonizacji i jak ocenia Pan ostatnie badania przeprowadzone w tym zakresie przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) (https://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt2009c.pdf)?

Aby przyspieszyć przejście na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla, rządy, banki centralne, organy nadzoru i instytucje finansowe muszą podjąć stanowcze i zdecydowane działania. Wszystkie te podmioty mają do odegrania konkretną rolę. Ponieważ gospodarka nadal w dużej mierze zależy od paliw kopalnych, konieczna jest zasadnicza reorientacja. Dzięki swojej polityce przeciwdziałania zmianie klimatu rządy są siłą napędową tej reorientacji. Europa już teraz przoduje pod względem działań w dziedzinie klimatu. Podpisując porozumienie paryskie, rządy europejskie zobowiązały się do intensyfikacji polityki i inwestycji niezbędnych do zapewnienia zrównoważonej niskoemisyjnej przyszłości. UE opracowała Zielony Ład i wykonała doskonałą pracę, wprowadzając systematykę zrównoważonych działań wspierających transformację. Ponadto UE zainicjowała istotne zmiany strukturalne w celu przywrócenia sprawnego funkcjonowania rynku poprzez wprowadzenie systemu handlu emisjami oraz przyjęcie dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej.

Choć wyrażam uznanie dla dotychczasowej pracy UE, pragnę podkreślić, że wiele pozostaje jeszcze do zrobienia. Aby osiągnąć cele paryskie, konieczne jest przechodzenie na zrównoważoną gospodarkę światową w znacznie szybszym tempie, niż ma to miejsce obecnie. Dwa kluczowe czynniki, które obecnie spowalniają transformację, to po pierwsze fakt, że przedsiębiorstwa nadal nie mają wystarczających zachęt finansowych do ograniczenia emisji, a po drugie fakt, że pośrednicy finansowi, którzy chcą w optymalny sposób uwzględniać zmiany klimatu przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, stoją w obliczu wyzwań związanych z danymi.

Chociaż tworzenie warunków umożliwiających przejście na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla jest przede wszystkim zadaniem demokratycznie wybranych rządów, a ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych pozostaje podstawowym narzędziem tego procesu, wszystkie zainteresowane strony, również EBC, mają do odegrania szczególną rolę w transformacji energetycznej. Punktem wyjścia dla zadań nadzorczych EBC jest perspektywa ryzyka. Organy nadzoru uznały już powszechnie, że zarówno transformacja, jak i zmiana klimatu są źródłem zagrożeń finansowych, które należy uwzględnić i którymi należy zarządzać. Dotyczy to nie tylko zagrożeń związanych z transformacją i klimatem, ale również szerszych zagrożeń środowiskowych i społecznych.

Punktem wyjścia dla zadań pieniężnych EBC jest jego cel polegający na zapewnieniu stabilności cen. „Bez uszczerbku dla podstawowego celu, jakim jest utrzymanie stabilności cen” EBC wspiera ogólne polityki gospodarcze w Unii. Polityki te obejmują wysoki poziom ochrony i poprawę jakości środowiska oraz priorytety polityczne podkreślone przez UE, w tym Zielony Ład. Biorąc pod uwagę ambicje i zobowiązania UE, EBC ma obowiązek wspierać te polityki, pod warunkiem że może to uczynić bez uszczerbku dla swojego celu stabilności cen. Oczywiście również w tym kontekście EBC musi działać zgodnie z zasadami proporcjonalności i równowagi instytucjonalnej. W związku z tym uważam, że zmiana klimatu ma znaczenie dla polityki pieniężnej przynajmniej w trzech aspektach.

Po pierwsze, zmiana klimatu i jej łagodzenie będą miały coraz większy wpływ na kluczowe zmienne makroekonomiczne służące prowadzeniu polityki pieniężnej. Ponadto zmiana klimatu może mieć wpływ na kanały realizacji polityki pieniężnej. Może to wymagać od banków centralnych, w tym EBC, aktualizacji ich zestawu narzędzi analitycznych poprzez uwzględnienie zagrożeń dla klimatu w modelach makroekonomicznych, narzędziach prognozowania i operacjach.

Po drugie, biorąc pod uwagę zwiększoną obecność EBC na rynkach finansowych, EBC powinien starannie ocenić wpływ swoich niestandardowych środków na ambicje UE dotyczące przejścia na gospodarkę niskoemisyjną. Koncepcja TLTRO i programy zakupu aktywów mają istotny wpływ na alokację kapitału w gospodarce i ważne jest, aby polityki te nie ulegały dezaktualizacji i nie uniemożliwiały osiągania głównego celu polityki pieniężnej.

Ważnym krokiem byłoby uznanie, że działanie zgodnie z zasadą otwartej gospodarki rynkowej niekoniecznie oznacza, że EBC powinien w każdych okolicznościach ściśle przestrzegać zasady neutralności rynku, w szczególności w przypadku niedoskonałości rynku, na co ostatnio zwróciła uwagę członkini Zarządu EBC Isabel Schnabel. Ponadto EBC mógłby zbadać, w jaki sposób w ramach swojego mandatu może opracować instrumenty, aby przyczynić się do odblokowania inwestycji wspierających przejście na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla. Za punkt wyjścia w tym względzie można przyjąć istniejące polityki UE, takie jak dyrektywa w sprawie sprawozdawczości niefinansowej i systematyka zrównoważonej działalności.

Po trzecie, EBC powinien również odpowiednio uwzględnić ryzyko związane z klimatem w swoich ramach ograniczania ryzyka i powinien być przejrzysty w odniesieniu do swoich ekspozycji, zgodnie z zaleceniem NGFS. W przypadku portfeli pieniężnych EBC w dużej mierze opiera się na opiniach agencji ratingowych na temat sposobu oceny ryzyka kredytowego. W związku z tym EBC musi współpracować z nimi, aby sprawdzić, czy ryzyko związane ze zmianą klimatu znajduje odpowiednie odzwierciedlenie w ich ocenie. Jeżeli EBC i krajowe banki centralne dokonują własnej oceny kredytowej, muszą to robić samodzielnie. Biorąc pod uwagę szeroko zakrojoną działalność EBC, zdaję sobie sprawę, że dostępność danych ma zasadnicze znaczenie, ale stanowi wyzwanie. Podkreśla to również znaczenie dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej. W przypadku braku odpowiednich danych EBC może zbadać, czy może odegrać rolę we wspieraniu publikacji danych dotyczących klimatu przez swoich kontrahentów, na przykład poprzez uczynienie takiej publikacji przez swoich kontrahentów wymogiem angażowania się w operacje polityki pieniężnej. W tym względzie pragnę ponownie podkreślić kwestię poruszoną zarówno przez NGFS, jak i Eurosystem: zielona systematyka, tj. systematyka zrównoważonej działalności w odniesieniu do zmiany klimatu, różnorodności biologicznej i innych celów środowiskowych, jak systematyka niedawno przyjęta i rozwijana w UE, ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania pseudoekologicznemu marketingowi i zapewnienia, by produkty takie jak obligacje ekologiczne skutecznie przyczyniały się do realizacji celów środowiskowych. W tym kontekście zasadnicze znaczenie mają również trwające prace Komisji nad opracowaniem normy dotyczącej obligacji ekologicznych w odniesieniu do systematyki UE. Aby jednak właściwie ocenić narażenie na ryzyko związane z klimatem, systematyka tej działalności, której w największym stopniu dotyczy przejście na gospodarkę niskoemisyjną, może mieć jeszcze większe znaczenie dla banków centralnych i organów nadzoru. W związku z tym pragnę wyrazić uznanie dla niedawnych badań Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) wprowadzających ramy ratingów ekologicznych.

Podsumowując, jestem bardzo zadowolony z faktu, że temat ten jest integralną częścią trwającego przeglądu strategii EBC, do którego mam nadzieję wnieść wkład.

15. Jaką Pana zdaniem rolę powinien odegrać EBC w odniesieniu do walut wirtualnych? Jakie szanse i zagrożenia stwarzają aktywa wirtualne? Jakie jest Pana zdanie na temat walut cyfrowych banków centralnych oraz związanych z nimi zagrożeń i korzyści? Jakie ramy regulacyjne byłyby właściwe dla walut wirtualnych (i tzw. stabilnych kryptowalut)? Czy EBC powinien Pana zdaniem wprowadzić cyfrowe euro? Jeśli tak, to jak to powinno wyglądać i w jaki sposób poradziłby sobie Pan z zagrożeniami, jakie mogłyby się wiązać z taką walutą, w tym z możliwymi zagrożeniami związanymi z paniką bankową i kwestiami związanymi z prywatnością?

Kryptoaktywa[5], które nie stanowią wierzytelności względem żadnej jednostki, są z natury zmienne i nie posiadają cech pieniędzy. Chociaż kryptoaktywa te stwarzają ryzyko dla inwestorów i mogą być wykorzystywane do nielegalnej działalności, nie stanowią obecnie istotnego zagrożenia dla systemu finansowego ani stabilności walutowej UE. EBC powinien nadal monitorować kryptoaktywa, aby ta ocena ryzyka była aktualizowana w świetle rozwoju sytuacji na rynku.

Kryptoaktywa, które mają utrzymywać stabilną wartość poprzez odniesienie do (i) jednej waluty fiat lub (ii) kilku walut fiat lub co najmniej jednego towaru czy co najmniej jednego rodzaju kryptoaktywów lub kombinacji takich aktywów, zwane, odpowiednio, tokenami będącymi pieniądzem elektronicznym i tokenami powiązanymi z aktywami, zgodnie z wnioskiem Komisji Europejskiej dotyczącym rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA), mogłyby teoretycznie być wykorzystywane jako środki płatnicze, a nawet jako środki przechowywania wartości. Ponadto niektóre takie inicjatywy dotyczące tokenów mogłyby szybko wywierać globalny wpływ poprzez wykorzystanie istniejących baz użytkowników.

Tokeny będące pieniądzem elektronicznym lub tokeny powiązane z aktywami, które stają się znaczące w Unii lub na szczeblu globalnym, stwarzają zarówno możliwości, jak i wyzwania. Mogłyby one pomóc w przezwyciężeniu niedociągnięć w zakresie szybkości i kosztów globalnych płatności transgranicznych. Jednocześnie mogą one zagrażać stabilności i suwerenności monetarnej i finansowej, wpływać na bezpieczeństwo i wydajność systemów płatniczych, a także stwarzać szereg innych problemów związanych m.in. z praniem pieniędzy/finansowaniem terroryzmu, konkurencją, ochroną danych i ochroną konsumentów.

Ze swojej strony EBC powinien odgrywać pewną rolę, dopilnowując, by systemowe tokeny powiązane z aktywami i tokeny będące pieniądzem elektronicznym nie zagrażały strategicznej autonomii i odporności systemu płatności w strefie euro. Jako nadzorca systemu płatności EBC powinien, wraz z bankami centralnymi strefy euro, stosować odpowiednie ramy nadzoru Eurosystemu w odniesieniu do systemów płatności, schematów płatności i uzgodnień w celu ograniczenia ryzyka związanego z tokenami będącymi pieniądzem elektronicznym lub tokenami powiązanymi z aktywami. Ponadto EBC powinien współpracować z EUNB i właściwymi organami oraz uczestniczyć w kolegiach zajmujących się znaczącymi tokenami będącymi pieniądzem lub tokenami powiązanymi z aktywami.

Odpowiednie ramy regulacyjne dotyczące tokenów będących pieniądzem elektronicznym i tokenów powiązanych z aktywami powinny opierać się na zasadzie „taka sama działalność, takie samo ryzyko, takie same przepisy”. Powinny one zapewniać równe warunki działania poprzez zastosowanie równoważnych wymogów do tokenów będących pieniądzem elektronicznym i tokenów powiązanych z aktywami, które mogą być wykorzystywane jako instrumenty płatnicze powszechnego zastosowania. Ramy powinny ponadto łagodzić wszelkie zagrożenia między innymi dla stabilności finansowej, polityki pieniężnej i suwerenności oraz ochrony konsumentów, które takie tokeny stwarzają. MiCA jest dobrym pierwszym krokiem w kierunku uregulowania kryptoaktywów, w tym stabilnych kryptowalut, które nie są jeszcze objęte obowiązującym prawodawstwem UE, ponieważ nie kwalifikują się one na przykład jako instrument finansowy na mocy MiFID II lub jako pieniądz elektroniczny na mocy dyrektywy w sprawie pieniądza elektronicznego. Pomoże to również uniknąć arbitrażu między jurysdykcjami UE. EBC opublikował właśnie również swoje nowe ramy nadzoru nad instrumentami, systemami i uzgodnieniami dotyczącym płatności elektronicznych, tzw. ramy PISA, przeznaczone do konsultacji publicznych. Nowe ramy mają również na celu zapewnienie stosowania zasady „taka sama działalność, takie samo ryzyko, takie same przepisy” w sposób proporcjonalny, a także uwzględniają tokeny będące pieniądzem elektronicznym i tokeny powiązane z aktywami.

Jak omówiono również w niedawnym sprawozdaniu w sprawie cyfrowej waluty euro przygotowanym przez grupę zadaniową wysokiego szczebla Eurosystemu ds. walut cyfrowych Banku Centralnego, ta ostatnia jest potężnym narzędziem umożliwiającym bankom centralnym stawienie czoła niektórym wyzwaniom i potrzebom pojawiającym się w kontekście cyfryzacji naszych społeczeństw i gospodarek. W szczególności: i) w miarę pojawiania się nowych potrzeb w zakresie płatności cyfrowe euro zapewniałoby nieobciążone ryzykiem aktywa cyfrowe w celu zaspokojenia tych potrzeb; ii) w przypadku znacznego spadku wykorzystania środków pieniężnych jako środka płatniczego cyfrowe euro stanowiłoby cyfrowy odpowiednik banknotów euro jako legalnego środka płatniczego, uzupełniając rolę środków pieniężnych; iii) z uwagi na możliwy wzrost prywatnych lub zagranicznych publicznych walut cyfrowych cyfrowe euro pomogłoby zachować stabilność pieniężną i finansową oraz suwerenność. Należy podkreślić, że cyfrowe euro wprowadzono by obok środków pieniężnych, a nie zamiast nich. Ponadto wymagałoby to solidnej podstawy prawnej.

Jeśli chodzi o ryzyko związane z ewentualną emisją cyfrowego euro, uważam, że jest ono w dużym stopniu zależne od jego rzeczywistego kształtu. Cyfrowe euro powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby uniknąć nadmiernego przenoszenia depozytów banków komercyjnych do portfeli cyfrowych w euro, zarówno jako zjawiska strukturalnego, jak i podczas kryzysów finansowych. Cyfrowe euro nie powinno również wypierać prywatnych inicjatyw, które mogą być korzystne dla innowacji i integracji europejskiego sektora płatności detalicznych. Należy również wziąć pod uwagę skutki walutowe związane z cyfrowym euro, w tym w obrębie Unii.

Jeśli chodzi o prywatność, istnieje wyraźny kompromis między prawem obywateli do ochrony ich danych osobowych a publicznym obowiązkiem zwalczania nielegalnych działań (takich jak pranie pieniędzy). Właściwa równowaga między tymi dwoma podstawowymi wartościami będzie musiała zostać osiągnięta we współpracy ze współprawodawcami.

Na tym etapie nie jestem w stanie ocenić, czy EBC powinien wyemitować cyfrowe euro. Uważam, że złożoność tego tematu wymaga starannej analizy i zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron. W związku z tym cieszę się, że EBC podchodzi do analizy cyfrowego euro z należytą uwagą, m.in. angażując opinię publiczną w drodze otwartych konsultacji i rozpoczynając praktyczne eksperymenty dotyczące możliwych projektów wraz z kilkoma krajowymi bankami centralnymi Eurosystemu, a zwłaszcza kontaktując się z Parlamentem i jego odpowiednimi komisjami.

16. Jaką rolę Pana zdaniem będą odgrywać w przyszłości transakcje gotówkowe w porównaniu z transakcjami bezgotówkowymi?

Środki pieniężne nadal stanowią większość transakcji w strefie euro, jednak ich udział w transakcjach w punktach sprzedaży i transakcjach między osobami zmniejsza się. Pod względem całkowitej liczby transakcji spadł on z 79 % w 2016 r. do 73 % w 2019 r. Równoległa ekspansja transakcji bezgotówkowych była w dużej mierze napędzana płatnościami kartą, które wzrosły z 19 % do 24 % w ujęciu realnym. Tendencję do płatności bezgotówkowych przyspieszyła pandemia COVID-19, podczas której odnotowano gwałtowny wzrost płatności online dokonywanych przez gospodarstwa domowe oraz przejście na bezkontaktowe płatności w sklepach. Jednocześnie środki pieniężne służą zaspokajaniu podstawowych potrzeb obywateli. Na przykład gotówka jest nadal jedyną formą pieniądza banku centralnego dostępną dla ogółu społeczeństwa (mimo ewentualnej przyszłej roli waluty cyfrowej banku centralnego), może funkcjonować jako opcja rezerwowa w przypadku poważnych zakłóceń płatności elektronicznych i umożliwia wielu osobom znajdującym się w trudnej sytuacji (takim jak niektórzy starsi obywatele, osoby niepełnosprawne i analfabeci) dostęp do usług finansowych i niezależne zarządzanie swoimi sprawami finansowymi. Eurosystem musi zapewnić konsumentom, wraz ze wzrostem liczby transakcji cyfrowych, dostęp do zintegrowanych ogólnoeuropejskich rozwiązań w zakresie płatności cyfrowych, które zaspokajają ich potrzeby. Obecnie nie ma to miejsca, a Europa doświadcza dominacji niewielkiej liczby podmiotów spoza Europy. Koncentracja ta może zostać spotęgowana przez zdolność globalnych przedsiębiorstw technologicznych – tzw. gigantów technologicznych – do oferowania również usług płatniczych, co robią na coraz większą skalę.

Eurosystem zareagował na te wyzwania, odnawiając swoją strategię w zakresie płatności detalicznych w celu wspierania i ułatwiania rozwoju europejskich rozwiązań w zakresie płatności cyfrowych. Komisja opublikowała również niedawno swoją strategię dotyczącą płatności detalicznych w celu dalszego rozwoju ogólnoeuropejskiego sektora płatności. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuję Europejską Inicjatywę Płatniczą, która została ustanowiona przez szereg europejskich banków w celu opracowania ogólnoeuropejskich produktów płatniczych, oraz inne inicjatywy prywatne, które mają na celu zaproponowanie ogólnoeuropejskich rozwiązań w zakresie płatności.

Podsumowując, środki pieniężne nadal stanowią większość transakcji w strefie euro i powinniśmy nadal zapewniać wszystkim obywatelom UE stały dostęp do nich. Transakcje cyfrowe są uzupełnieniem, a nie substytutem środków pieniężnych. Razem wspierają włączenie społeczne pod względem finansowym i oferują konsumentom możliwość wyboru. Jest to zgodne z polityką Eurosystemu w zakresie poszanowania preferencji konsumentów w odniesieniu do środków płatniczych.

17. Kilka państw członkowskich UE przygotowuje się do przystąpienia do strefy euro, a dwa państwa członkowskie przystąpiły do ERM II w lipcu 2020 r. W jaki sposób można uniknąć dalszych rozbieżności między państwami członkowskimi strefy euro w nadchodzącym dziesięcioleciu, biorąc pod uwagę warunki gospodarcze w krajach kandydujących? Jaki jest preferowany scenariusz gospodarczy dla rozszerzenia strefy euro?

Na początku chciałbym powiedzieć, że postrzegam euro jako najbardziej namacalny znak integracji europejskiej. Obecnie jest to oficjalna waluta 19 państw członkowskich UE. Jak ustanowiono w Traktacie, wszystkie państwa członkowskie UE, które nie skorzystały z klauzuli wyłączającej lub z klauzuli opt-out – zwłaszcza siedem krajów spoza strefy euro, z wyjątkiem Danii – mają, prędzej czy później, przyjąć euro.

Uważam, że obraz pogłębiających się różnic gospodarczych w UGW w ostatnim dziesięcioleciu jest bardziej zniuansowany, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Na przykład kraje o niskich dochodach z Europy Środkowo-Wschodniej, które przyjęły euro, zwłaszcza kraje bałtyckie i Słowacja, w rzeczywistości nadrabiają zaległości w stosunku do gospodarek o wyższych dochodach. Co ważniejsze, w kilku badaniach stwierdzono, że aby rzeczywiście zrozumieć rosnące dysproporcje w Europie, należy skupić się raczej na czynnikach innych niż UGW – na przykład na zmianach technologicznych i globalnych wstrząsach, skutkach światowego kryzysu finansowego, a także na słabościach strukturalnych poszczególnych krajów. Na przykład jeśli spojrzeć na cykliczne rozproszenie gospodarek strefy euro, to w rzeczywistości zmalało ono. Umożliwiło to osiągnięcie wysokiego stopnia symetrii w cyklach koniunkturalnych i finansowych członków strefy euro, co jest kluczowym elementem udanej jednolitej polityki pieniężnej. Należy jednak jeszcze ocenić wpływ trwającej pandemii COVID-19 na warunki gospodarcze gospodarek w strefie euro i poza nią.

Moim zdaniem preferowany scenariusz gospodarczy rozszerzenia strefy euro należy dostosować do każdego państwa członkowskiego. Każdy kraj, który chce przyjąć euro, powinien podjąć odpowiednie działania i reformy we własnym tempie, na własnych zasadach i według własnego harmonogramu. Harmonogram determinują w ostateczności trzy główne czynniki: wola polityczna odzwierciedlona w krajowej strategii przyjęcia euro; publiczna kontrola nad projektem i gotowość gospodarcza.

EBC i Komisja Europejska regularnie oceniają postępy każdego państwa członkowskiego spoza strefy euro na drodze do spełnienia kryteriów traktatowych wymaganych do przyjęcia euro, opisując je w sprawozdaniach z konwergencji. Według opracowanych przez EBC i Komisję Europejską sprawozdań z konwergencji z 2020 r., które opublikowano 10 czerwca, żadne z badanych państw nie spełniło wszystkich kryteriów z Maastricht. W szczególności żadne z siedmiu państw nie spełniło kryterium kursu walutowego, które wymaga udziału państwa członkowskiego przez co najmniej dwa lata w mechanizmie kursowym, ERM II, bez dewaluacji w stosunku do euro.

W następstwie decyzji podjętej za wspólnym porozumieniem ministrów finansów państw strefy euro, prezes EBC oraz ministrów finansów i prezesów banków centralnych Danii, Bułgarii i Chorwacji lew bułgarski i kuna chorwacka zostały 10 lipca 2020 r. objęte ERM II. Uczestnictwo w ERM II należy postrzegać jako ważny etap przygotowań do przyjęcia euro. W związku z tym sprawozdania EBC i Komisji Europejskiej z konwergencji będą w 2022 r. zawierać ocenę gotowości obu państw członkowskich do przyjęcia euro.

18. Jaką rolę Pana zdaniem będzie odgrywał Fundusz Odbudowy? W jaki sposób może on najlepiej wspierać odporność strefy euro? Czy uważa Pan, że strefa euro potrzebuje europejskiego bezpiecznego składnika aktywów, który nie tylko pomagałby w stabilizacji rynków finansowych i pozwalał bankom zmniejszyć ekspozycję na dług krajowy, lecz również stanowiłby sposób na ułatwienie prawidłowej realizacji polityki pieniężnej?

Ponowne pojawienie się wirusa zwiększyło niepewność i wymaga dalszego wsparcia fiskalnego, aby uniknąć zjawiska nagłych spadków i pomóc w powrocie naszych gospodarek na właściwe tory. Niezwykle ważne jest zatem niezwłoczne uruchomienie pakietu Next Generation EU (NGEU) o wartości 750 mld EUR. Ten pakiet odbudowy może znacząco wesprzeć kraje najbardziej dotknięte pandemią, wzmocnić jednolity rynek i doprowadzić do trwałej i pomyślnej odbudowy.

Oddziaływanie NGUE – i jego centralnego programu, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – będzie zależeć od szybkości wypłaty środków oraz od efektywności skierowania ich na produktywne zastosowania. Ważne jest zatem, aby do końca roku wszyscy decydenci osiągnęli porozumienie w sprawie nieuzgodnionych szczegółów pakietu oraz aby państwa członkowskie podjęły odpowiednie działania, żeby umożliwić należyte i skuteczne wydatkowanie funduszy przeznaczonych na odbudowę. Jak podkreśliła Rada Prezesów po ostatnim posiedzeniu poświęconym polityce pieniężnej, o ile fundusze zostaną wykorzystane na produktywne wydatki publiczne i towarzyszyć im będą reformy zwiększające wydajność, NGUE przyczyni się do szybszego, silniejszego i bardziej jednolitego ożywienia gospodarczego w strefie euro, wspierając jednocześnie ambicje UE w zakresie ekologii i cyfryzacji.

Mimo że jest to trudny okres, EBC udaje się od wybuchu kryzysu wywołanego przez COVID skutecznie realizować politykę pieniężną. Emisja długu w ramach NGUE przybierze formę obligacji na poziomie UE o różnych terminach zapadalności w latach 2028–2058 i z pewnością może pomóc w wyznaczeniu europejskiej struktury czasowej. Taka struktura czasowa mogłaby służyć za punkt odniesienia dla unijnych rynków kapitałowych i tym samym ułatwić dalszą integrację rynku kapitałowego, a co za tym idzie – podział ryzyka. Obligacje NGUE mogłyby również przyczynić się do dywersyfikacji zaangażowania banków w dług państwowy, osłabiając w ten sposób więzi bank–państwo.

19. Co Pan sądzi na temat coraz silniejszych powiązań między polityką fiskalną a polityką pieniężną w następstwie kryzysu związanego z COVID-19? Jakie jest ryzyko dominacji fiskalnej w strefie euro? W jaki sposób chronić niezależność EBC w sytuacji zacierania się granic między polityką fiskalną a polityką pieniężną?

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wyraźnie stwierdza, że głównym celem EBC jest dążenie do stabilności cen. Przewidziano w nim również silne zabezpieczenia w celu ochrony i zapewnienia niezależności operacyjnej, finansowej, instytucjonalnej i politycznej EBC.

Niezależnie od tych silnych zabezpieczeń instytucjonalnych ekonomiści coraz bardziej doceniają znaczenie interakcji między polityką pieniężną a fiskalną. W obecnej sytuacji makroekonomicznej oba obszary polityki uzupełniają się wzajemnie pod względem zapewniania niezbędnego wsparcia politycznego dla gospodarki strefy euro w odpowiedzi na kryzys. W następstwie pandemii mogą pojawić się inne problemy, np. jak kształtować politykę pieniężną w świecie, w którym poziom długu publicznego może być stale podwyższony.

Od czasu wznowienia przeglądu strategii Rada Prezesów ustaliła nowy obszar prac dotyczących interakcji pieniężno-fiskalnych, w którym podsumowuje stan polityki fiskalnej w strefie euro i ocenia skutki dla polityki pieniężnej.

20. Co sądzi Pan na temat krytyki, że system zabezpieczeń EBC nie jest wystarczająco stopniowy i w zbyt dużej mierze opiera się na zewnętrznych agencjach ratingowych? Jakie jest Pana zdanie na temat tymczasowego złagodzenia zasad kwalifikacji zabezpieczeń, przyjętego przez EBC w kontekście kryzysu związanego z COVID-19? W jaki sposób EBC powinien w przyszłości korzystać z uprawnień uznaniowych na mocy art. 18 Statutu w odniesieniu do określania kwalifikowalności zabezpieczeń?

Zgodnie ze statutem Eurosystem udziela kredytów wyłącznie wtedy, gdy są odpowiednio zabezpieczone. Jako zabezpieczenie przyjmuje szeroki zakres różnych aktywów, stosując odpowiednio stopniowane redukcje wartości w wycenie według różnic między terminami zapadalności, kategoriami płynności i jakością kredytową. W ocenie jakości kredytowej aktywów kwalifikowanych Eurosystem opiera się na wielu źródłach: należą do nich agencje ratingowe, ale również wewnętrzne systemy oceny kredytowej (ICAS) krajowych banków centralnych oraz systemy ratingów wewnętrznych kontrahentów (IRB). Wszystkie źródła podlegają regularnemu monitorowaniu skuteczności działania, aby mieć pewność, że każde z nich spełnia wysokie wymogi regulacyjne, operacyjne i informacyjne. Niedawne złagodzenie zasad kwalifikacji zabezpieczeń pokazuje, że Eurosystem nie polega automatycznie na zewnętrznych agencjach ratingowych, ale jest w stanie dostosować swoje ramy w celu ograniczenia procykliczności i uniknięcia zjawiska nagłych spadków.

Zasady kwalifikacji zabezpieczeń należy postrzegać w powiązaniu z innymi środkami politycznymi w odpowiedzi na sytuację nadzwyczajną związaną z koronawirusem, takimi jak nadzwyczajny program zakupów w czasie pandemii (PEPP), nadzwyczajne długoterminowe operacje refinansujące w czasie pandemii (PELTRO) oraz złagodzenie warunków ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III). Złagodzenie zasad kwalifikacji zabezpieczeń stanowi kluczowy element, ponieważ zapewnia ono dostępność uznanego zabezpieczenia, dzięki czemu wszyscy kwalifikowani kontrahenci Eurosystemu mogą uczestniczyć w tych operacjach zapewniania płynności. W ten sposób zasady kwalifikacji zabezpieczeń ostatecznie wspierają udzielanie kredytów bankowych gospodarce realnej.

Eurosystem powinien nadal definiować swój system zabezpieczeń w sposób zapewniający skuteczny dostęp do płynności Eurosystemu, gdy istnieje odpowiednie zabezpieczenie. Niektóre z ostatnio złagodzonych zasad kwalifikacji zabezpieczeń zapewniają – tymczasowo – poszczególnym krajowym bankom centralnym elastyczność, jeśli chodzi o przyjmowanie dodatkowych rodzajów zabezpieczeń w celu uwzględnienia warunków rynkowych specyficznych dla danego kraju, przy czym nadal obowiązuje kompleksowy zestaw kryteriów kwalifikowalności i środków kontroli ryzyka. Również w przyszłości akceptacja zabezpieczeń powinna w każdym przypadku opierać się na surowym zbiorze przejrzystych zasad, zgodnych z zasadami Eurosystemu w zakresie tolerancji ryzyka.

21. Jak ocenia Pan kształtowanie się w ostatnim czasie kursu walutowego EUR/USD? W jakim stopniu względy handlowe powinny odgrywać rolę w prowadzeniu polityki pieniężnej i w forward guidance?

Rozprzestrzenianie się pandemii koronawirusa wywołało silne ruchy na światowych rynkach finansowych, w tym na rynkach walutowych, przy czym euro osłabiło się na wczesnym etapie, a następnie w lecie gwałtownie się umocniło.

Chociaż kurs walutowy euro nie jest celem polityki EBC – a zatem nie będę komentował jego poziomu – jasne jest, że zewnętrzna wartość euro jest ważnym czynnikiem determinującym ustalanie cen w strefie euro.

Każda istotna zmiana kursu wymiany euro prawdopodobnie będzie miała istotny wpływ na prognozy inflacji w strefie euro.

W związku z tym ważne jest, aby oceniać zmiany kursu walutowego z perspektywy ich wpływu na średniookresowe prognozy inflacji, a tym samym realizację mandatu EBC.

Podobnie handel światowy jest ważnym czynnikiem kształtującym popyt zagraniczny na towary i usługi strefy euro, a zatem odgrywa kluczową rolę we wzroście gospodarczym i kształtowaniu się inflacji w strefie euro. Handel światowy stanowi niewątpliwie integralną część analizy ekonomicznej EBC, która kształtuje przeprowadzaną przez Radę Prezesów ocenę perspektyw gospodarczych i bilansu ryzyka. W związku z tym w zakresie, w jakim zmiany w handlu światowym wpływają na średniookresową prognozę inflacji, są one również brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących polityki pieniężnej.

22. Czy EBC powinien podjąć konkretne kroki w celu promowania euro jako waluty międzynarodowej? Jeśli tak, jakie działania podjąłby Pan w tym kierunku? Jak ocenia Pan wzajemne oddziaływanie zakupów aktywów sektora publicznego przez EBC i dostępność bezpiecznych aktywów strefy euro dla zagranicznych inwestorów z sektora prywatnego i publicznego?

Większa międzynarodowa rola euro byłaby ostatecznie wynikiem procesu opartego na popycie i odzwierciedlałaby zwiększone zaufanie do Unii, potencjalnie umożliwiając większą autonomię finansową i gospodarczą. Unia może zatem ją wspierać na różne sposoby, które w efekcie zwiększą odporność europejskiej infrastruktury finansowej oraz atrakcyjność euro, również poza granicami UE. EBC może dodatkowo wspierać ten proces w zakresie, w jakim jest on zgodny z jego mandatem i szerszymi celami UE.

Przede wszystkim międzynarodowej roli euro będzie sprzyjać pogłębiona i pełniejsza unia gospodarcza i walutowa, obejmująca ukończoną unię rynków kapitałowych. Podobnie pomyślne wdrożenie programu Next Generation EU również może być pomocne we wzbudzaniu zaufania inwestorów do euro. Prowadzenie rozsądnej polityki gospodarczej w strefie euro jest pożądane samo w sobie, ale również kluczowe dla atrakcyjności euro na świecie.

W związku z tym atrakcyjność euro można by wzmocnić przez dalszy rozwój obszarów finansowych, w których UE ma przewagę, takich jak zrównoważone finansowanie. Euro jest już wybraną walutą na światowych rynkach obligacji ekologicznych: w 2019 r. euro było głównym oznaczeniem waluty emisji zielonych obligacji na całym świecie.

Ponadto, w sposób bardziej bezpośrednio powiązany z EBC, międzynarodową rolę euro dodatkowo wspierają sprawne i skuteczne systemy płatności, a także można ją wzmocnić za pomocą cyfrowego euro. Dzięki ułatwieniu skutecznego stosowania jakiejś formy euro w transakcjach transgranicznych cyfrowe euro mogłoby zwiększyć rolę naszej wspólnej waluty w międzynarodowym systemie walutowym.

23. Jakie są Pana zdaniem główne wyzwania i możliwości banku centralnego w zakresie komunikacji społecznej w nadchodzącym okresie? Jak ważne jest Pana zdaniem, by członkowie Rady Prezesów mówili jednym głosem w związku z decyzjami dotyczącymi polityki pieniężnej?

Otwarta debata ma zasadnicze znaczenie, a różnice poglądów są normalne i zdrowe w każdej organizacji. Szeroki zakres poglądów członków Rady Prezesów znajduje odzwierciedlenie w sprawozdaniach z posiedzeń poświęconych polityce pieniężnej, które EBC publikuje od 2015 r. EBC stara się podejmować decyzje w drodze konsensusu, a kolegialność ma duże znaczenie. Jeżeli chodzi o przekazywanie informacji o wynikach obrad politycznych, wyjaśnienie argumentów jednym głosem, a jednocześnie uznanie szerokiego zakresu wszystkich rozważań i obaw, wzmacnia przesłanie.

Ponadto ważne jest, aby EBC nadal dążył do poprawy komunikacji i zdolności docierania do wszystkich obywateli strefy euro. W związku z tym z zadowoleniem przyjąłbym skoncentrowanie się na jasnym i prostym przekazie na temat szerszych perspektyw i prognoz gospodarczych i skupienie się na innych zagadnieniach niż tylko na przykład decyzje polityczne i oczekiwania inflacyjne. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuję również niedawną inicjatywę „EBC słucha”. To wirtualne wydarzenie, które zgromadziło szereg organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim, dało EBC okazję, by zapoznać się z poglądami obywateli na temat oddziaływania polityki pieniężnej i komunikacji oraz na temat przyszłych globalnych wyzwań.

Poza tym naprawdę sądzę, że Parlament Europejski może odgrywać kluczową rolę w komunikacji z bankami centralnymi. PE może przyczynić się do lepszego powiązania EBC z obywatelami strefy euro, dopilnowując, aby EBC dowiadywał się, co jest najważniejsze dla obywateli, a jednocześnie upewniając się, że polityka EBC jest przez nich lepiej rozumiana. To z kolei zwiększy zaufanie obywateli do EBC i skuteczność jego polityki.

24. Jak oceniłby Pan skutki uboczne polityki pieniężnej, w szczególności ze strony Stanów Zjednoczonych, dla prowadzenia polityki pieniężnej w strefie euro?

Każdy bank centralny prowadzi politykę pieniężną zgodnie z własnym mandatem i z korzyścią dla własnej jurysdykcji.

Środki polityki pieniężnej podejmowane przez Rezerwę Federalną wpływają na dynamikę inflacji w strefie euro wieloma kanałami, na przykład silna gospodarka USA pobudza globalny popyt, który jest ostatecznie korzystny dla gospodarki strefy euro. Ponadto polityka pieniężna USA wpływa również na globalne warunki finansowe, które są ważnym czynnikiem decydującym o kształtowaniu cen w strefie euro.

W związku z tym ważne jest monitorowanie rozwoju sytuacji na świecie pod kątem jego ewentualnego wpływu na prognozy inflacji w strefie euro.

C. Stabilność finansowa i nadzór finansowy

25. Jak zapatruje się Pan na potrzebę ścisłego rozgraniczenia polityki pieniężnej i nadzoru bankowego oraz jakie reformy Pana zdaniem zwiększyłyby i ułatwiły taki rozdział? Gdzie dostrzega Pan możliwości zwiększenia wydajności i skuteczności nadzoru za pośrednictwem Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego?

W pełni popieram zasadę rozdziału polityki pieniężnej od zadań w zakresie nadzoru bankowego w EBC. Jeśli chodzi o działanie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, w praktyce funkcjonuje to dobrze. Jednocześnie oczywiste są istotne korzyści dla organów nadzoru i urzędników banków centralnych wynikające z przynależności do tej samej organizacji. Z jednej strony doświadczenie makroekonomiczne pracowników bankowości centralnej EBC pomaga organom nadzoru w ocenie ryzyka kredytowego; z drugiej strony analiza zagregowanych danych bankowych pomaga urzędnikom odpowiedzialnym za politykę pieniężną lepiej zrozumieć kanał transmisji finansowej.

Uważam, że niedawne zmiany organizacyjne w nadzorze bankowym EBC są cenne, ponieważ mają trzy cele: (i) wzmocnić współpracę między zespołami ds. bankowości i tematycznymi zespołami ds. nadzoru, (ii) zapewnić spójność wyników nadzoru dzięki wzmocnieniu strategii nadzorczej i funkcji ryzyka oraz (iii) sprzyjać przejrzystości i przewidywalności działań nadzorczych. Dzięki realizacji tych celów Jednolity Mechanizm Nadzorczy jeszcze bardziej poprawiłby swoje wyniki i zwiększył skuteczność.

26. Jakie jest Pana zdanie na temat aktualnej konfiguracji instytucjonalnej Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) pod auspicjami EBC, jeżeli chodzi o konkretne osiągnięcia w prowadzeniu nadzoru makroostrożnościowego?

Zasadniczo popieram utrzymanie obecnego poziomu bliskości między ERRS a EBC i nie dostrzegam istotnego konfliktu interesów między oceną stabilności finansowej przez ERRS a rolą EBC w zakresie polityki pieniężnej. Te dwie funkcje są raczej komplementarne. Polityka makroostrożnościowa ogranicza ryzyko dla stabilności finansowej na poziomie krajowym i na poziomie całej strefy, co pozwala na pełną swobodę polityki pieniężnej w dążeniu do osiągnięcia jej odrębnego celu, jakim jest utrzymanie stabilności cen. Ponadto, z uwagi na wiedzę fachową personelu EBC, współpraca i współdziałanie między sekretariatem ERRS a EBC przynoszą korzyści pod względem kosztów i skuteczności. Jednocześnie na mocy prawa UE procedury decyzyjne oraz organy ERRS (Rada Generalna) i EBC (Rada Prezesów) są wyraźnie oddzielone.

Niemniej jednak przyznaję, że ERRS znalazła się pod auspicjami EBC, zanim EBC powierzono również odpowiedzialność za mikroostrożnościowy nadzór bankowy. Chociaż do tej pory odpowiedzialność za nadzór mikroostrożnościowy i nadzór makroostrożnościowy nie kolidowały ze sobą, jestem świadomy, że istnieją opracowania argumentujące za ich rozdzieleniem.

27. Jak postrzega Pan ewolucję jakości aktywów banków w kontekście pandemii COVID-19? W jaki sposób można rozwiązać problem kredytów zagrożonych? Jak ocenia Pan problem kredytów zagrożonych w bilansach średnich i małych instytucji kredytowych? Jak ocenia Pan rolę EBC/Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego w radzeniu sobie z tymi zagrożeniami? Jak ocenia Pan przedkryzysowe poziomy wskaźników adekwatności kapitałowej i wskaźników dźwigni europejskich banków?

Banki weszły w obecny kryzys z o wiele bardziej solidnymi bilansami, kapitałem, płynnością i wskaźnikami dźwigni niż w 2008 r. dzięki reformom przeprowadzonym po kryzysie oraz wzmocnieniu ram regulacyjnych i nadzorczych. Z myślą o przyszłości banki powinny przygotować się na prawdopodobne pogorszenie jakości aktywów banków w wyniku wstrząsu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19.

Od rozpoczęcia działania Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego wolumen kredytów zagrożonych zmniejszył się z ponad 1 bln EUR w 2014 r. do nieco ponad 500 mld EUR w 2020 r. Stało się tak dzięki ogromnym wysiłkom podejmowanym przez Jednolity Mechanizm Nadzorczy, który nadał problemowi kredytów zagrożonych priorytetowe znaczenie. W ostatnich latach organy regulacyjne i organy nadzoru opracowały obszerny zestaw narzędzi i teraz nadszedł czas, by je wykorzystać – da to pewność, że banki będą rozpoznawać złe kredyty i podejmować działania raczej wcześniej niż za późno. Jest to dla mnie jeden z najważniejszych wniosków z przeszłości.

Jeszcze ważniejsze jest, aby banki aktywnie przygotowywały się do prawdopodobnego pogorszenia jakości aktywów teraz, gdy nadal obowiązują takie środki jak moratoria na spłaty i gwarancje państwowe. Banki powinny udoskonalić politykę identyfikowania i pomiaru ryzyka kredytowego, zbudować wystarczające zdolności operacyjne, aby poradzić sobie z gwałtownym wzrostem wolumenu kredytów zagrożonych, a także w razie potrzeby zwiększyć poziom rezerw. Jeżeli podejmą działania teraz, mogą uniknąć możliwych nagłych spadków w późniejszym okresie po wygaśnięciu środków wsparcia publicznego. Zadaniem EBC jako organu nadzoru będzie ścisłe monitorowanie praktyk stosowanych przez banki w tym zakresie, aby zapewnić odpowiednie przygotowanie banków na wysoce prawdopodobną falę kredytów zagrożonych.  

Jeśli chodzi o wpływ na konkretne modele biznesowe, charakter obecnego kryzysu wskazuje, że banki obsługujące zagrożone sektory, takie jak turystyka, transport lub rozrywka, odczują skutki bardziej dotkliwie niż inne banki. Jak wynika z przeprowadzonej przez EBC analizy podatności na zagrożenia, skutki strat z tytułu kredytów będą prawdopodobnie największe dla zdywersyfikowanych kredytodawców. Podczas gdy globalne banki o znaczeniu systemowym i banki uniwersalne mogą częściowo skompensować straty z tytułu kredytów za pomocą wyższych dochodów z działalności operacyjnej, mali kredytodawcy krajowi i detaliczni zazwyczaj mają niższe niż przeciętne przychody netto z tytułu odsetek i prowizji/opłat, a zatem nie są w stanie zrekompensować tych strat.

28. Jaka jest Pana opinia na temat roli EBC/Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego w łagodzeniu skutków gospodarczych pandemii COVID-19? Czy obecne ramy nadzoru zapewniają Jednolitemu Mechanizmowi Nadzorczemu wystarczające instrumenty, by poradzić sobie z takim kryzysem?

Nadzór bankowy EBC opublikował pierwszy zestaw środków łagodzących 12 marca, tego samego dnia, w którym na przykład Niderlandy ogłosiły obostrzenia dotyczące zgromadzeń i wydarzeń publicznych. Zważywszy, że te środki nadzorcze mają zastosowanie do 19 różnych państw członkowskich, uważam, że jest to niezwykłe osiągnięcie, pokazujące, jak daleko udało nam się zajść w ciągu zaledwie sześciu lat od ustanowienia unii bankowej. Wcześniej taka silna i zjednoczona europejska reakcja w zakresie nadzoru byłaby niewyobrażalna.

Cel środków nadzorczych był dwojaki: pomoc w utrzymaniu przepływu kredytów do gospodarki realnej i ochrona kapitału w systemie. Szczególnie we wczesnej fazie kryzysu należało uniknąć nagłej zapaści kredytowej i skutków procyklicznych. Z tego powodu banki otrzymały wsparcie w postaci szeregu środków pomocowych. Gdyby banki nagle zaprzestały udzielania kredytów rentownym przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym, przyniosłoby to gospodarce europejskiej ogromne szkody. Pierwszym celem było zatem umożliwienie bankom dalszego wypełniania ich podstawowej funkcji polegającej na finansowaniu gospodarki. Po drugie, w celu ochrony kapitału w systemie EBC zwrócił się do banków i ich akcjonariuszy, aby nie wypłacali dywidend ani nie odkupowali akcji w czasie pandemii oraz by wykazali się jak najwyższym umiarem, jeśli chodzi o wypłacanie premii. Ponadto należy zauważyć, że EBC stale zachęca banki do utrzymywania odpowiednich praktyk w zakresie identyfikacji i pomiaru ryzyka oraz zarządzania nim, aby w miarę możliwości zapobiec narastaniu kredytów zagrożonych w późniejszym okresie.

Uważam, że jest zbyt wcześnie, by wyciągać jakiekolwiek ostateczne wnioski dotyczące szerszych ram nadzorczych i regulacyjnych. Moje wstępne opinie są jednak raczej pozytywne. Przygotowany przez Komisję „Quick Fix” wprowadził pewne pożądane zmiany do rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych mające zwiększyć zdolność systemu bankowego do wspierania odbudowy, a jednocześnie zachować kluczowe elementy ram ostrożnościowych. W przyszłości jakiekolwiek dalsze dostosowania nie powinny zasadniczo zmieniać ram ostrożnościowych, lecz nadal powinny respektować ustalone standardy bazylejskie i zapobiegać fragmentacji jednolitego zbioru przepisów europejskich.

29. Jak ocenia Pan wysoki poziom aktywów poziomu 2 i 3 w wielu bilansach banków? Czy aktywa te są odpowiednio uwzględnione w obecnych ramach nadzoru?

Aktywa poziomu 2 lub 3 to aktywa wyceniane według wartości godziwej (tj. ceny, którą teoretycznie zapłaciłby zainteresowany nabywca) w bilansie banku, ale w przypadku gdy brak jest ceny notowanej bezpośrednio na aktywnym rynku. Są one wyceniane przy użyciu obserwowalnych danych innych niż ceny notowane bezpośrednio, takich jak opublikowane krzywe stóp procentowych stosowane do wyceny swapów (poziom 2), lub z wykorzystaniem modeli, w przypadku których istotne dane wejściowe nie są oparte na obserwowalnych danych (poziom 3).  W szczególności w przypadku aktywów poziomu 3 brak punktów danych rynkowych powoduje większą niepewność wyceny, a tym samym stwarza ryzyko zawyżenia wartości aktywów lub niedoszacowania pasywów w bilansie banku.

Według ERRS w grudniu 2018 r. europejskie banki posiadały aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej w wysokości około 7 279 mld EUR (stanowiące około 25 % aktywów ogółem), z czego 2 379 mld EUR w aktywach poziomu 1, 4 600 mld EUR w aktywach poziomu 2 i 300 mld EUR w aktywach poziomu 3. Banki mogą mieć różne powody, by utrzymywać takie aktywa, na przykład do celów zabezpieczenia, co wyjaśnia, dlaczego wiele banków prowadzących działalność handlową posiada takie aktywa. Należy jednak zauważyć, że w przypadku banków strefy euro wolumen aktywów i pasywów wycenianych według wartości godziwej znacznie się zmniejszył w ostatnich latach.

Chociaż standardy rachunkowości określają zasady klasyfikacji księgowej tych aktywów do kategorii poziomu 2/poziomu 3, pozostawiają one również pewną swobodę interpretacji, co może prowadzić do różnych wyników w poszczególnych bankach. Dlatego też nieodłącznie występuje ryzyko, że wartość takich aktywów została zawyżona i są one warte mniej niż oczekiwano, w szczególności w skrajnych warunkach rynkowych. Ryzyko handlowe i wycena aktywów stanowiły jeden z priorytetów nadzorczych Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego w latach 2019 i 2020. Oznacza to, że konkretne misje na miejscu były i nadal będą prowadzone w bankach, które są narażone na złożone instrumenty wyceniane według wartości godziwej. Celem tych misji jest ocena prawidłowości i skuteczności bankowego systemu wyceny oraz zarządzania nim i związanych z nim kontroli, a ponadto sprawdzenie prawidłowości klasyfikacji pozycji – na przykład na poziomie 2 lub 3 – oraz zbadanie tej klasyfikacji w odniesieniu do konkretnych transakcji. Uzupełnieniem misji na miejscu są pogłębione i ukierunkowane analizy.

30. Jak postrzega Pan wyzwania nadzorcze stojące przed EBC/Jednolitym Mechanizmem Nadzorczym wynikające z innowacji technologicznych w sektorze finansowym ? Jakie jest Pana zdanie na temat ostrożnościowego traktowania kryptoaktywów? Czy w obecnych ramach nadzoru odpowiednio uwzględnia się ryzyko wynikające z kryptoaktywów?

Innowacje technologiczne niosą ze sobą zarówno możliwości, jak i ryzyko dla istniejących i nowych instytucji, a także dla całego sektora finansowego. Na przykład innowacje mogą zwiększyć wydajność i różnorodność dzięki pobudzeniu konkurencji w sektorze finansowym. Z drugiej strony nowe technologie mogą stawiać niespodziewane wyzwania, jeśli chodzi o stabilność systemów informatycznych instytucji finansowych, a zwiększona konkurencja wywierać presję na wyniki finansowe. Zwłaszcza gdy innowacje idą w parze z automatycznym podejmowaniem decyzji, etyka i sprawiedliwe traktowanie klientów stają się ważnymi elementami oceny przez organy nadzoru. Te kluczowe elementy wchodzą w zakres mandatów odrębnych organów nadzorczych, dlatego dobra współpraca między tymi organami ma zasadnicze znaczenie dla właściwego nadzoru. Ponadto wraz z postępującą cyfryzacją instytucji finansowych zwiększa się potencjalne ryzyko operacyjne wynikające z systemów informatycznych i zależności od dostawców usług cyfrowych będących stroną trzecią. Konsekwencje problemów operacyjnych, zwłaszcza gdy pojawiają się w instytucjach systemowych, mogą być ogromne. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuję wniosek ustawodawczy Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej w sektorze finansowym. Oznacza to również, że EBC/Jednolity Mechanizm Nadzorczy powinien dysponować wystarczającymi zdolnościami, aby radzić sobie z ryzykiem informatycznym w sektorze finansowym.

Niezależnie od charakteru oddziaływania innowacje technologiczne stanowią jedne z najbardziej istotnych zmian, które będą wpływać na sektor finansowy w najbliższej przyszłości.

Oznacza to, że organy nadzorcze, w tym EBC/Jednolity Mechanizm Nadzorczy, muszą zintensyfikować działania i w razie potrzeby dostosować swoje podejście nadzorcze. Odbywa się to na przykład w drodze dyskusji w grupach ekspertów EBC/Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego oraz w ramach międzynarodowej współpracy z organami w innych jurysdykcjach. Oznacza to również, że organy nadzoru muszą rozpoczynać dialog z nadzorowanymi instytucjami na wczesnym etapie, ponieważ postęp technologiczny może być znacznie szybszy niż zmiana regulacji wysokiego szczebla. W związku z tym w 2019 r. EBC zorganizował pierwszy dialog z branżą FinTech. Organy nadzoru należące do Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego muszą lepiej rozumieć technologie i częściej z nich korzystać. EBC/Jednolity Mechanizm Nadzorczy aktywnie bada wykorzystanie technologii, aby unowocześnić praktyki nadzorcze, tzw. SupTech. Ponieważ technologia jest neutralna dla sektora, również w tym przypadku istnieje coraz większa potrzeba współpracy z innymi urzędami nadzoru, np. z nadzorem nad ubezpieczeniami, aby wykorzystać inne doświadczenia i zachować skuteczność i wydajność.

Należy również uwzględnić rolę niefinansowych firm technologicznych, zwłaszcza tych, które mają ugruntowaną dużą bazę klientów (tj. Big Techs). W ostatnich latach Big Techs coraz bardziej zacieśniały związki z istniejącymi instytucjami finansowymi, począwszy od świadczenia pewnych krytycznych usług informatycznych po faktyczne oferowanie usług finansowych, takich jak płatności, w oparciu przede wszystkim o infrastrukturę danej instytucji finansowej. Podobnie jak miało to miejsce w innych sektorach, te wielkie firmy technologiczne mogą w krótkim czasie rozwinąć się i gwałtownie rozszerzyć działalność również w sektorze usług finansowych. Dla sektora finansowego mogłoby to oznaczać, że Big Techs mogą stać się systemowo kluczowe dla stabilności finansowej, jak również dla bezpieczeństwa i dobrej kondycji poszczególnych instytucji finansowych. EBC/Jednolity Mechanizm Nadzorczy powinien zachować czujność, jeśli chodzi o zagrożenia, jakie mogą wyniknąć z takiego rozwoju sytuacji, oraz współdziałać z innymi organami nadzoru i ustawodawcami, gdy konieczne okażą się dalsze działania w celu ograniczenia tego ryzyka.

Podzielam pogląd, że ogólnie kryptoaktywa nie stwarzają obecnie istotnego ryzyka dla stabilności finansowej systemu finansowego UE. EBC powinien jednak nadal monitorować ryzyko związane z kryptoaktywami. Prowadzone są też prace na szczeblu międzynarodowym, aby ustalić rygorystyczne ostrożnościowe podejście do ekspozycji banków na kryptoaktywa. O ile nie zostaną wprowadzone odpowiednie zabezpieczenia, na osłabienie stabilności finansowej mogą w bardziej nieuchronny sposób wpłynąć tak zwane (globalne) stabilne kryptowaluty. W związku z tym niedawny wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA) jest ważnym krokiem, ponieważ ma zobowiązać dostawców nowych produktów do zachowania takich samych norm jak normy stosowane do istniejących produktów równoważnych pod względem funkcjonalnym. Ponadto zharmonizowane ramy na szczeblu UE mają kluczowe znaczenie dla zapobieżenia fragmentacji jednolitego rynku.

Ponieważ zmiany te mogą dotyczyć wielu aspektów pracy EBC, konieczne jest ścisłe monitorowanie rozwoju sytuacji i analiza skutków dla stabilności finansowej i polityki pieniężnej. Nowa technologia odgrywa tu ważną rolę, gdyż umożliwia monitorowanie i analizę tych zmian w czasie rzeczywistym. Pozwoli nam to reagować na czas na wszelkie niekorzystne wydarzenia.

31. Jakie są Pana poglądy na temat tego, czy – a jeśli tak, to w jaki sposób – EBC / Jednolity Mechanizm Nadzorczy powinien włączyć ryzyko związane z klimatem i ryzyko środowiskowe do nadzoru bankowego? Czy te rodzaje ryzyka są odpowiednio uwzględnione w obecnych ramach nadzoru?

Ryzyko związane z klimatem i ryzyko środowiskowe są źródłem ryzyka finansowego, w związku z czym zapewnienie odporności systemu finansowego na te rodzaje ryzyka zdecydowanie wchodzi w zakres uprawnień EBC.

Chociaż metody szacowania skali ryzyka związanego z klimatem i ryzyka środowiskowego dla banków są nadal na wczesnym etapie, z dostępnych szacunków wynika, że wpływ tych rodzajów ryzyka może być znaczący. Przeprowadzony w Niderlandach w 2018 r. test warunków skrajnych ryzyka związanego z transformacją pokazał, że współczynnik kapitału podstawowego Tier I (CET1) sektora bankowego może spaść o ponad 4 punkty procentowe w przypadku poważnego, ale prawdopodobnego scenariusza transformacji. Podobne wnioski wyciągnięto również we wstępnych badaniach EBC zawartych w sprawozdaniu z przeglądu stabilności finansowej z maja 2020 r. na temat wrażliwości banków strefy euro na obniżenie emisyjności przedsiębiorstw – szacuje się, że w przypadku poważnego scenariusza straty w systemie bankowym wzrosną nawet o 60 %, co może doprowadzić do niestabilności finansowej. Liczba katastrof spowodowanych zagrożeniami naturalnymi wykazuje tendencję wzrostową już od lat osiemdziesiątych XX wieku, podobnie jak wynikające z nich straty gospodarcze.

Identyfikacja i ocena ryzyka, na jakie narażone są nadzorowane banki, ma zatem kluczowe znaczenie zarówno dla nadzoru bankowego, jak i monitorowania stabilności finansowej. Jak stwierdzono w publikacjach NGFS, ryzyko związane z klimatem i ryzyko środowiskowe należy uwzględniać w codziennym nadzorze mikroostrożnościowym, a także oceniać w odniesieniu do całego systemu finansowego za pomocą ilościowej analizy ryzyka i testów warunków skrajnych.

W tym względzie EBC i krajowe banki centralne uczestniczące w Jednolitym Mechanizmie Nadzorczym odgrywają kluczową rolę w wysiłkach na rzecz uwzględnienia ryzyka związanego z klimatem i ryzyka środowiskowego w swoich praktykach. Organ Nadzoru Bankowego EBC opublikował niedawno do celów konsultacji „Guide on climate-related and environmental risks” [Przewodnik na temat ryzyka związanego z klimatem i ryzyka środowiskowego], w którym szczegółowo wyjaśniono, jak według EBC instytucje powinny uwzględnić ryzyko związane z klimatem i ryzyko środowiskowe w swoich strategiach biznesowych i ramach zarządzania, w tym zarządzania ryzykiem. Wyjaśniono w nim również oczekiwania EBC względem tego, w jaki sposób instytucje mogą stać się bardziej przejrzyste dzięki zwiększeniu ujawniania informacji dotyczących klimatu i środowiska. Wszystkie te oczekiwania wpisują się już w obecne ramy nadzoru, dyrektywę w sprawie wymogów kapitałowych (CRD), rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych (CRR) i wytyczne EUNB. Rozumiem, że przewodnik będzie stosowany w dialogu w sprawie nadzoru już od 2021 r., co zobowiąże banki do przestrzegania lub wyjaśniania wszelkich ewentualnych rozbieżności w praktykach stosowanych przez instytucje. Ponadto zarówno EBC, jak i ja sam zdecydowanie popieramy mandaty udzielone EUNB w CRD V – CRR II, które umożliwiają dalsze badania i analizy dotyczące sposobu włączenia ryzyka środowiskowego, społecznego i związanego z zarządzaniem do ram ostrożnościowych w zakresie ryzyka.

Przewodnik EBC jest ważnym krokiem, ale należy go rozumieć raczej jako początek podróży, a nie jej zakończenie. Pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, aby lepiej zrozumieć ryzyko związane z klimatem i ryzyko środowiskowe oraz ich potencjalny wpływ na stabilność finansową, a przede wszystkim aby zapewnić, by instytucje finansowe podjęły właściwe kroki, które umożliwią im przygotowanie się do nieuniknionego przejścia na zrównoważoną gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla.

32. Jaka jest Pana opinia na temat rozporządzenia w sprawie podmiotów równoległego systemu bankowego? Czy widzi Pan luki regulacyjne i nadzorcze, którymi powinni zająć się prawodawcy w perspektywie krótkoterminowej?

Jeszcze przed wybuchem pandemii COVID-19 pojawiły się obawy co do rosnącego ryzyka w parabankowym sektorze finansowym (dawniej nazywanym równoległym sektorem bankowym) oraz niewystarczających narzędzi politycznych do przeciwdziałania temu ryzyku.

Niedopasowania poziomu płynności, stosowanie dźwigni finansowej i wzajemne powiązania w obrębie parabankowego sektora finansowego, a także wzajemne powiązania z sektorem bankowym, a w szczególności z sektorem zarządzania aktywami, to kluczowe słabości, które należy wyeliminować. W ostatnich latach opracowano narzędzia zarządzania płynnością, które zarządzający funduszami wykorzystali w marcu do radzenia sobie z napięciami związanymi z płynnością. Nadal istnieje jednak ryzyko.

W ostatnim okresie napięć związanych z pandemią COVID-19 niektóre z tych zagrożeń urzeczywistniły się, na przykład niektóre fundusze rynku pieniężnego (FRP) i inne fundusze inwestycyjne ucierpiały z powodu wysokiego poziomu wypłat gotówki, które towarzyszyły wahaniom rynku na początku pandemii. Ponieważ FRP mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia płynności krótkoterminowej, była to niepokojąca sytuacja, która uwypukliła znaczenie wzmocnienia odporności parabankowego sektora finansowego. Ponadto podczas niedawnych spotkań dotyczących parabankowego pośrednictwa finansowego zwrócono szczególną uwagę na rolę wezwań do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego kontrahentów centralnych i uczestników rozliczających; skoncentrowano się na sposobach podjęcia kwestii procykliczności globalnych wymogów dotyczących depozytu zabezpieczającego.

Aby zająć się w sposób zapobiegawczy ryzykiem w tym sektorze, a także ze względu na dużą niepewność co do dalszego rozwoju sytuacji związanej z COVID-19, należy wzmocnić ramy regulacyjne parabankowego sektora finansowego. Wymaga to opracowania kompleksowego podejścia makroostrożnościowego w odniesieniu do instytucji niebędących bankami, które sprawiłoby, że parabankowy sektor finansowy będzie w przyszłości w stanie lepiej amortyzować wstrząsy zamiast polegać na interwencjach banku centralnego w celu stabilizacji systemu.

Likwidacja luk regulacyjnych byłaby możliwa dzięki zapewnieniu większej spójności ram regulacyjnych, na przykład dotyczących wymogów w zakresie funduszy własnych w odniesieniu do działalności związanej z MiFID spółek zarządzających funduszami.

Uważam, że jest to szczególnie ważne ze względu na rosnący udział instytucji niebędących bankami w finansowaniu gospodarki realnej i ich wzajemne powiązania z pozostałymi elementami systemu finansowego.

33. Oceny kompetencji i reputacji są ważnym narzędziem w zestawie narzędzi nadzorczych. W jaki sposób EBC mógłby dalej rozwijać i stosować ten instrument?

Oceny kompetencji i reputacji są podstawą dobrego zarządzania w bankach. Dalsza harmonizacja byłaby jednak korzystna dla europejskich ram nadzoru. Chciałbym poruszyć kilka kluczowych punktów.

Po pierwsze, obecnie wymogi wynikające z CRD umożliwiają przeprowadzanie ocen kompetencji i reputacji ex post. W przypadku ocen ex post osoba wyznaczona najpierw zajmuje stanowisko, a dopiero później podlega ocenie kompetencji i reputacji. Jeżeli wynik oceny jest negatywny, osoba wyznaczona musi zostać usunięta ze stanowiska. Inaczej jest w przypadku państw, w których obowiązuje system ex ante, a zatwierdzenie jest wymagane przed rozpoczęciem pełnienia funkcji. Moje doświadczenie z ocenami ex ante jest w dużej mierze pozytywne, ale przede wszystkim wierzę, że ramy regulacyjne wymagają większej harmonizacji, aby zagwarantować prawdziwie równe warunki działania.

Po drugie, poprawa komunikacji w odniesieniu do oczekiwań w zakresie nadzoru umożliwi nam dalszy rozwój ocen kompetencji i reputacji. Większa przejrzystość pomaga zagwarantować, że wyniki ocen odpowiedniości są bardziej przewidywalne dla banków.

Wreszcie uważam, że organ nadzoru powinien wykorzystywać oceny kompetencji i reputacji jako narzędzie nadzorcze, aby zagwarantować skuteczne i należyte zarządzanie oraz zrównoważone podejmowanie decyzji przez członków zarządu. W szczególności EBC mógłby przeprowadzać bardziej wnikliwą obserwację członków zarządu, którzy zajmowali stanowiska wtedy, gdy w banku doszło do istotnego zdarzenia, na przykład jeśli bank naruszył wymogi regulacyjne. W tym celu, aby zapobiec podejmowaniu nieodpowiednich decyzji i w odpowiednim czasie zaradzić poważnym niedociągnięciom, ważna i niezbędna jest odpowiedzialność zarówno indywidualna, jak i zbiorowa.

34. Jak ocenia Pan wdrożenie mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków w UE? Jakie konkretne kroki podjąłby Pan, aby usunąć istniejące luki prawne? Jakie są Pana poglądy na instytucje, banki oszczędnościowe i spółdzielcze „zbyt duże lub zbyt powiązane, by upaść”, a także na ogólną kwestię rentowności sektora bankowego w UE, i jakie jest Pana zdanie na temat dalszych działań w zakresie jego struktury w celu zaspokojenia potrzeb gospodarki realnej i długoterminowego finansowania? Jeśli pandemia doprowadziłaby do kryzysu w europejskim sektorze bankowym, skąd Pana zdaniem mógłby pochodzić kapitał na dokapitalizowanie lub restrukturyzację banków? Czy byłoby możliwe utworzenie unijnego podmiotu zarządzającego aktywami, wykorzystanie Europejskiego Mechanizmu Stabilności (EMS), czy też zastrzyki kapitału byłyby wykonywane na szczeblu krajowym?

Po światowym kryzysie finansowym w 2008 r. w Europie ustanowiono nowe ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. Od samego początku miałem zaszczyt być członkiem Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji. Wspomniane ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia uporządkowanego zarządzania kryzysami w sektorze bankowym i uniknięcia kosztów ponoszonych przez podatników. Powierzenie EMS zadania polegającego na zapewnieniu wspólnego mechanizmu ochronnego w ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dodatkowo zwiększy skuteczność ram restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zaufanie do nich.

Nowy system okazał się znacznie lepszy. Można jednak rozważyć dalsze ulepszanie ram restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Ponadto organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji powinien dysponować odpowiednim zestawem narzędzi, aby rozwiązać kwestię upadłości mniejszych i średnich instytucji kredytowych finansowanych głównie z depozytów, ponieważ banki te stoją w obliczu wyzwań związanych z podniesieniem odpowiednich poziomów minimalnych wymogów w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych. Nowym narzędziem mogłoby być finansowanie ograniczonych działań w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z wykorzystaniem zasobów krajowych systemów gwarancji depozytów umożliwiających transfer depozytów. Można to osiągnąć przez dalsze doprecyzowanie istniejących ram dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków i dyrektywy w sprawie systemów gwarancji depozytów, co Komisja Europejska zaproponowała w swoim programie prac na 2021 r. Ponadto uważam, że aby zapewnić skuteczną likwidację upadających banków nieobjętych restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją, niezbędna byłaby poprawa systemów likwidacji.

Oprócz wyzwań cyklicznych wynikających z pandemii COVID-19 banki stoją również w obliczu istotnych wyzwań strukturalnych, które mają negatywny wpływ na rentowność. Chociaż zmiany strukturalne są konieczną reakcją na te wyzwania strukturalne, nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie, które umożliwiłoby bankom zaspokoić potrzeby realnej gospodarki w sposób optymalny. Wiele banków będzie musiało przemyśleć swoje modele biznesowe, aby zagwarantować rentowność. Ponadto banki będą musiały wypracować sposoby obniżania kosztów, na przykład przez usprawnienie sieci dystrybucji, ograniczenie wydatków i modernizację systemów informatycznych, a także środków mających na celu zwiększenie dochodów z opłat. Dalsza konsolidacja mogłaby zniwelować utrudnienia strukturalne dla rentowności niektórych części sektora bankowego strefy euro, ponieważ zaradziłaby nadwyżce zdolności i fragmentacji wzdłuż granic krajowych. Zwiększenie transgranicznego świadczenia usług z połączeniami i przejęciami w strefie euro, wraz z towarzyszącą mu redukcją zatrudnienia i dalszym wzmacnianiem unii bankowej, to ważne warunki konsolidacji w sektorze bankowym. Wnioski w sprawie konsolidacji należy jednak oceniać na podstawie ich indywidualnych walorów, biorąc również pod uwagę potencjalne aspekty negatywne, takie jak przecenione synergie, mniejsza możliwość przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz ryzyko dla stabilności finansowej. Do ewentualnych połączeń i przejęć w sektorze bankowym należy zatem podchodzić w sposób indywidualny. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuję opublikowany niedawno przez EBC przewodnik o konsolidacji mający na celu wyjaśnienie jego podejścia.

Aby zapewnić skuteczną reakcję na skutki pandemii COVID-19, organy nadzoru powinny przeanalizować różne warianty strategiczne. Przede wszystkim podjęcie odpowiednich działań należy do samych banków, a organy nadzoru mogą odegrać ważną rolę w zachęcaniu ich do stosowania najlepszych praktyk w tym zakresie. Na przykład duże banki wstrzymały się od wypłacania dywidend zgodnie z zaleceniami EBC. Ponadto organy nadzoru dysponują zestawem środków umożliwiających bankom wspieranie finansowania gospodarki realnej, na przykład przez tymczasowe środki pomocy w ramach systemu kapitałowego. Gdyby jednak okazało się, że banki nie są w stanie poradzić sobie w tych niepewnych warunkach, możemy liczyć na ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Co więcej, restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja banków wymaga wykroczenia poza strategię dokapitalizowania przez umorzenie lub konwersję długu. Jednym z rozwiązań mogłyby być na przykład spółki zarządzania aktywami. Podobnie na szczeblu krajowym w niektórych państwach w przeszłości powołano spółki zarządzania aktywami, o których wiadomo, że znacząco przyczyniły się do oczyszczenia sektorów bankowych. Oczywiście nie stanowią one kompleksowego rozwiązania wszystkich problemów związanych z jakością aktywów, a ponadto byłyby odpowiednim wyjściem tylko gdyby utworzono je zgodnie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi.

35. Jaka jest Pana opinia na temat wdrożenia awaryjnego wsparcia płynnościowego? Co można ulepszyć w procesie podejmowania decyzji o przyznaniu awaryjnego wsparcia płynnościowego, w szczególności zakładając, że EBC odegrałby bardziej znaczącą rolę?

Odpowiedzialność za zapewnienie środków na awaryjne wsparcie płynnościowe, w tym związane z nim koszty i ryzyko, spoczywa obecnie na krajowych bankach centralnych, które działają na podstawie odpowiednich przepisów krajowych. Art. 14 ust. 4 statutu ESBC przyznaje EBC ewentualne prawo weta, aby zagwarantować, że zapewnienie środków na awaryjne wsparcie płynnościowe nie będzie kolidować z zadaniami i celami ESBC (w szczególności z realizacją polityki pieniężnej w strefie euro).

W dalszej perspektywie uważam, że zarządzanie awaryjnym wsparciem płynnościowym powinno przebiegać zgodnie z postępami na drodze do zakończenie tworzenia unii bankowej, w miarę możliwości dążąc do bardziej jednolitego podejścia do podejmowania decyzji w sprawie awaryjnego wsparcia płynnościowego.

36. Jakie są Pana poglądy na temat kroków w kierunku utworzenia unii bankowej wraz z europejskim systemem gwarancji depozytów i fiskalnym mechanizmem ochronnym, włącznie z koniecznym wdrożeniem istniejącego prawodawstwa dotyczącego unii bankowej? Jakie dodatkowe środki podjąłby Pan w celu zmniejszenia fragmentacji rynku, ograniczenia możliwości arbitrażu regulacyjnego i nadzorczego, utrzymania równych warunków działania i rozwiązania problemu wyodrębnienia, zwłaszcza w sektorze bankowym?

Ustanowienie unii bankowej było kluczowym krokiem dla naszej unii gospodarczej i walutowej oraz integralności jednej waluty.

Znaczenie projektu ponownie uwypukliła szybka, zdecydowana i skoordynowana reakcja w zakresie nadzoru na pogłębiający się kryzys związany z COVID-19.

Jednocześnie budowa unii bankowej nie została jeszcze zakończona i potrzebne są postępy, aby odblokować korzyści płynące z pełnej unii bankowej.

Zobowiązanie do ustanowienia wspólnego mechanizmu ochronnego w ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji najpóźniej w 2024 r. jest krokiem we właściwym kierunku. Prace nad wspólnym europejskim systemem gwarantowania depozytów powinny pozostać jednym z naszych głównych priorytetów. Zaproponowanie tzw. modelu hybrydowego EDIS stanowiłoby już znaczną poprawę, ale musimy pamiętać o ostatecznym celu. Jednolita ochrona deponentów w unii bankowej zwiększyłaby zaufanie do systemu bankowego. Jeżeli zostanie ona odpowiednio opracowana, pozwoli zachować stabilność finansową i bardziej naruszyć więź bank–państwo.

Wyodrębnienie kapitału i płynności w jednostkach zależnych grup bankowych w ramach unii bankowej ogranicza korzyści, jakie możemy czerpać z unii bankowej pod względem integracji finansowej. Z zadowoleniem przyjmuję propozycję przewodniczącego Rady ds. Nadzoru dotyczącą przeanalizowania obecnych ram prawnych pod kątem opcji, które pozwoliłyby nam poczynić postępy w tej kwestii. Jednak aby poczynić bardziej znaczące postępy, kluczowe znaczenie dla zmniejszenia fragmentacji miałyby środki ustawodawcze, przy jednoczesnym zapewnieniu państwom członkowskim niezbędnych zabezpieczeń w celu ułatwienia kompromisu.

37. Jakie widzi Pan ryzyko związane z produktami sekurytyzacji i kredytami lewarowanymi w odniesieniu do stabilności finansowej i w jaki sposób EBC / Jednolity Mechanizm Nadzorczy powinien zająć się tą kwestią?

Podobnie jak w przypadku wielu innych klas aktywów, na globalnych rynkach kredytów lewarowanych zaobserwowano znaczny niepokój podczas zawirowań na rynkach związanych z pandemią COVID-19 w marcu 2020 r. Ryzyko systemowe wynikające z rynków kredytów lewarowanych jest potencjalnie wysokie ze względu na następujące kwestie: pozostające kwoty należne, co wynika ze znacznego wzrostu rynku w ostatnich latach, zwłaszcza w Europie; stosunkowo wysoki poziom dźwigni finansowej i niską jakość kredytową firm będących emitentami, co sprawia, że firmy te są narażone na niekorzystne wstrząsy; tendencję spadkową ochrony inwestorów z powodu popularności pożyczek typu covenant lite; spadek jakości kredytowej oraz wysoki stopień wzajemnych powiązań między inwestorami.

Należy zatem uważnie obserwować rozwój sytuacji na rynkach kredytów lewarowanych oraz ocenić potencjalne ryzyko wynikające z bezpośredniej i pośredniej ekspozycji w różnych scenariuszach. W 2017 r. EBC opublikował wytyczne dotyczące transakcji lewarowanych, które zawierają istotne oczekiwania wobec banków w zakresie nadzoru. Analiza porównawcza, a także nadzór poza siedzibą i na miejscu, ujawniły niedociągnięcia bankowych ram zarządzania ryzykiem. Niedociągnięcia te uwzględniono w procesie przeglądu i oceny nadzorczej (SREP) w 2019 r. Należy zwrócić szczególną uwagę na transakcje najwyżej lewarowane, aby ocenić ich zgodność z wytycznymi.

Ogólnie rzecz biorąc, aby zapewnić bankom odpowiednie ramy zarządzania ryzykiem, potrzebna jest ciągła i aktywna ocena sytuacji. Jednocześnie należy przyczynić się do działań prowadzonych na forach międzynarodowych z myślą o wypracowaniu kompleksowej wizji tendencji i zagrożeń związanych z globalnymi rynkami kredytów lewarowanych. Ze względu na wzajemne powiązania tego rynku, a tym samym potencjalne ryzyko pośrednie dla banków, lepsze zrozumienie ekspozycji instytucji niebędących bankami na kredyty lewarowane również przyczyniłoby się do kompleksowej oceny ryzyka.

Ekspozycja banków na sekurytyzacje kredytów lewarowanych, tzw. instrumenty typu CLO, jest stosunkowo niewielka i uważa się, że ogranicza się ona do transz o wyższej jakości kredytowej. Niemniej pogorszenie jakości kredytowej bazowych transz pożyczek wymaga starannej oceny ryzyka. Ponadto ze względu na większą ekspozycję instytucji niebędących bankami na instrumenty typu CLO banki są wystawione na ryzyko kontrahenta i ryzyko pośrednie.

Biorąc pod uwagę wszystkie rodzaje sekurytyzacji, nie tylko instrumenty typu CLO, nowe rozporządzenie UE w sprawie sekurytyzacji (sfinalizowane w 2017 r.) odnosi się do słabości i nadwyżek, które przyczyniły się do kryzysu finansowego w 2008 r., ale nie zdołało w pełni ożywić rynków UE. Zaproponowane niedawno przez Komisję ukierunkowane zmiany unijnych ram sekurytyzacji mogą wesprzeć ożywienie gospodarcze przez ułatwienie kredytowania gospodarki realnej. Do stycznia 2022 r. należy jednak przeprowadzić kompleksowy przegląd, który pozwolić zbadać, w jaki sposób można ulepszyć obowiązujące przepisy, tak aby rzeczywiście ożywić rynki UE. Jednocześnie, jak wspomniano w opinii EBC opublikowanej we wrześniu, należy zauważyć, że EBC jest odpowiedzialny za dopilnowanie, by ważne banki dostosowały swoje wymogi kapitałowe w sposób proporcjonalny do ryzyka kredytowego faktycznie przenoszonego na inwestorów zewnętrznych.

38. Jaką rolę przypisuje Pan dyscyplinie rynku finansowego w wycenie długu państwowego? Jakie widzi Pan wyzwania dla EBC, gdyby Europejski Mechanizm Stabilności (EMS) miał zostać przekształcony w Europejski Fundusz Walutowy?

Rynki finansowe zachowywały się procyklicznie w czasie unii gospodarczej i walutowej (UGW), przy czym w okresie przed 2008 r. spready utrzymywały się na bardzo niskim poziomie, a po wielkim kryzysie finansowym nastąpił ich gwałtowny i niespokojny wzrost.

Na uzasadnienie braku skutku dyscyplinującego rynków finansowych przedstawiono kilka wzajemnie niewykluczających się wyjaśnień: (i) brak wiarygodności zasady „no bail-out” i niejednoznaczność, a także szereg następujących po sobie zaskoczeń wywołanych zapowiedziami politycznymi dotyczącymi zbliżenia strefy euro do restrukturyzacji długu państwowego, (ii) niejednoznaczność co do roli i zakresu polityki pieniężnej jako pożyczkodawcy ostatniej instancji oraz (iii) nieodłączna tendencyjność zachowań uczestników rynku finansowego, takich jak zachowania stadne.

Wzmocnienie ram instytucjonalnych UGW może przynieść EBC znaczne korzyści. Dyskusje na temat reformy EMS przeniosły się z ewentualnego utworzenia „Europejskiego Funduszu Walutowego” zaproponowanego przez Komisję Europejską w 2017 r. na reformę Porozumienia ustanawiającego EMS skoncentrowaną na ukierunkowanych zmianach uzgodnionych zasadniczo w 2019 r.

Patrząc wstecz na wniosek w sprawie Europejskiego Funduszu Walutowego, opowiedziałbym się za włączeniem EMS do ram Unii. Z zadowoleniem przyjmuję jednak zasadniczo uzgodnioną w ubiegłym roku reformę Porozumienia ustanawiającego EMS i mam nadzieję, że wkrótce będzie można przystąpić do ostatecznego zatwierdzenia politycznego i procesu ratyfikacji.

Chciałbym podkreślić, że oprócz kilku innych istotnych ulepszeń ram EMS ukierunkowane zmiany uzgodnione zasadniczo w 2019 r. obejmują przepis, który znalazł się również we wniosku w sprawie Europejskiego Funduszu Walutowego w 2017 r.: powierzenie EMS roli wspólnego mechanizmu ochronnego w ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Jest to kluczowy element na drodze do zakończenia budowy unii bankowej, w szczególności z myślą o zwiększeniu wiarygodności i zaufania do ram restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

39. W jaki sposób można skuteczniej zająć się kwestią prania pieniędzy, unikania opodatkowania i finansowania terroryzmu w całej unii bankowej? Jak postrzega Pan rolę EBC / Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego w zwalczaniu prania pieniędzy? W jaki sposób należy brać pod uwagę ryzyko związane z praniem pieniędzy, gdy EBC ocenia stabilność finansową banków? Jaka powinna być rola scentralizowanej agencji UE ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy (AML)?

Po pierwsze chciałbym przypomnieć, że do zadań nadzorczych EBC nie należy nadzór nad bankami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT) oraz że EBC nie ma kompetencji w zakresie unikania opodatkowania. Niemniej z zadowoleniem przyjmuję fakt, że w ramach swojego mandatu nadzorczego EBC bardzo poważnie traktuje skutki ostrożnościowe związane z ryzykiem prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Oznacza to, że EBC, jako organ nadzoru ostrożnościowego, może uwzględnić wpływ ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu na profil ostrożnościowy banków. Aby EBC mógł to zrobić, niezbędna jest odpowiednia wymiana informacji z organami sprawującymi nadzór w zakresie AML/CFT. Umowa między EBC a krajowymi organami sprawującymi nadzór w zakresie AML/CFT w sprawie wymiany informacji związanych z AML/CFT przewiduje taką wymianę informacji. Ocena informacji otrzymanych od organów ds. AML/CFT może w razie konieczności skłonić EBC do wprowadzenia środków ostrożnościowych, na przykład przez wykorzystanie jego uprawnień wynikających z filaru 2 w corocznym procesie przeglądu i oceny nadzorczej (SREP). EBC przyczynia się do bieżącego opracowywania ważnych wytycznych EUNB, które służą dalszemu zacieśnianiu współpracy z organami sprawującymi nadzór w zakresie AML/CFT oraz zapewnieniu spójnego uwzględniania aspektów AML/CFT w SREP w całej unii bankowej. Ponadto przewiduje się, że EBC będzie uczestniczyć w charakterze obserwatora w kolegiach ds. nadzoru ostrożnościowego w zakresie AML/CFT powoływanych obecnie przez krajowe organy sprawujące nadzór w zakresie AML/CFT w odniesieniu do wszystkich banków prowadzących działalność transgraniczną w UE.

Dopóki jednak organizacja przepisów i nadzoru w zakresie AML/CFT pozostanie w przeważającej mierze na szczeblu krajowym, czego efektem będą różnice we wdrażaniu i egzekwowaniu norm w zakresie AML/CFT w całej UE, wyniki, których możemy oczekiwać jedynie dzięki lepszej współpracy, będą poważnie ograniczone. Pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu mają często charakter transgraniczny, a kwestie transgraniczne wymagają transgranicznych narzędzi. Dlatego też jestem głęboko przekonany, że konieczne jest bardziej zdecydowane, europejskie podejście do przeciwdziałania zagrożeniom, jakie te przestępstwa stwarzają w odniesieniu do zrównoważoności i stabilności unijnego sektora bankowego. Należy rozważyć dalszą harmonizację ram regulacyjnych w zakresie AML/CFT, a także ograniczyć fragmentację nadzorczą przez powierzenie zadań nadzorczych w zakresie AML/CFT istniejącemu lub nowemu organowi UE. Przeprowadzenie niezbędnych ocen i opracowanie wniosków w tym zakresie należy oczywiście przede wszystkim do kompetencji Komisji Europejskiej. Komisja opublikowała niedawno plan działania w sprawie kompleksowej unijnej polityki przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu i zamierza przedstawić odpowiednie wnioski ustawodawcze na początku przyszłego roku.

Szczególnie ważne jest, aby przyszły organ nadzoru w zakresie AML/CFT na szczeblu UE mógł ukierunkować swoje zasoby przede wszystkim na nadzór w zakresie AML/CFT nad tymi bankami, które wystawiają sektor finansowy UE na najwyższe ryzyko nadużyć ze strony przestępców oraz nadszarpnięcie reputacji i w przypadku których europejskie podejście nadzorcze ma największą wartość dodaną (np. banki prowadzące działalność transgraniczną w UE, realizujące transakcje na rzecz klientów, które stwarzają zwiększone ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, oraz prowadzące działalność w państwach trzecich o niskim standardzie AML/CFT). Jeśli i kiedy dojdzie do ustanowienia unijnego nadzoru nad bankami w zakresie AML/CFT, będzie można stworzyć silną synergię z działalnością EBC. Jednocześnie współpraca między EBC a krajowymi organami sprawującymi nadzór w zakresie AML/CFT pozostanie kluczowa w takiej zmienionej strukturze nadzorczej, ponieważ nie wszystkie banki w unii bankowej będą podlegać kompetencji unijnego organu ds. AML/CFT. Świadczy to o niezmiennym znaczeniu bieżących inicjatyw na rzecz poprawy tej współpracy, o których wspomniałem wcześniej. Ponadto należy pamiętać, że istnieje wiele różnych rodzajów przedsiębiorstw i usług, które mogą być wykorzystywane do celów prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Dlatego też w dłuższej perspektywie scentralizowany organ UE ds. AML/CFT potencjalnie obejmowałby szerszy zestaw sektorów finansowych i niefinansowych niż tylko sektor bankowy. Byłyby to sektory, w odniesieniu do których EBC nie ma uprawnień ani nie odgrywa żadnej roli. Wreszcie ze względu na wchodzące w grę rodzaje zagrożeń ważne jest, aby scentralizowana agencja UE ds. AML miała odpowiednie narzędzia, które umożliwią jej współpracę nie tylko z organami nadzoru ostrożnościowego, ale także, co bardzo istotne, z jednostkami wywiadu finansowego i organami ścigania.

40. Czy uważa Pan, że EBC powinien stosować w wymiarze wewnętrznym standardy zawarte w dyrektywie w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii?

W ostatnim czasie EBC znacznie wzmocnił wewnętrzną politykę informowania o nieprawidłowościach; wydaje się, że ta nowa polityka jest w pełni zgodna z podstawowymi zasadami odnośnej dyrektywy UE. Uzupełnia ona istniejący i dobrze sprawdzony mechanizm zgłaszania naruszeń dotyczących kwestii nadzorczych i umożliwia każdemu zgłaszanie naruszeń anonimowo. W polityce ustanowiono również solidny zbiór zasad i powiązanych procedur w celu skutecznej ochrony pracowników zgłaszających naruszenia przed działaniami odwetowymi. Wiem o tych zmianach, ponieważ Rada Prezesów postanowiła wyraźnie rozszerzyć zakres nowej polityki i objąć nim wszystkich członków Rady Prezesów i Rady ds. Nadzoru.

Uważam, że nowa polityka jest znacznie lepsza niż dotychczasowa i wyraźnie wskazuje, że kierownictwo EBC jest zdecydowane przestrzegać najlepszych standardów etyki i zarządzania. Jednak dobrze funkcjonująca polityka informowania o nieprawidłowościach nie zależy jedynie od właściwych przepisów; uzupełnieniem polityki i narzędzi wspierających oraz zachętą do ich stosowania musi być odpowiednia kultura etyczna i kultura wartości – a tego nie można nakazać; aby mogły nabrać trwałego charakteru trzeba je stosować w praktyce i budować w czasie.

Są to tematy, z którymi mogę łatwo się identyfikować, ponieważ uważam, że mają one zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia i utrzymania zaufania naszych partnerów. Jestem zdecydowanym orędownikiem spraw dotyczących dobrego postępowania i dobrego zarządzania, a jeśli moja kandydatura na stanowisko członka Zarządu zostanie zatwierdzona, postarałbym się w razie potrzeby i w miarę potrzeb dalej ulepszać politykę EBC.

41. Jakie zagrożenia dla stabilności finansowej stwarza brexit? Jak postrzega Pan rolę EBC w radzeniu sobie z tymi zagrożeniami?

Skutki brexitu są nadal bardzo niepewne. Nagłe przejście na zasady handlowe Światowej Organizacji Handlu w handlu między UE a Zjednoczonym Królestwem po zakończeniu okresu przejściowego z końcem tego roku stwarzałoby dodatkowe ryzyko dla gospodarki strefy euro. Wpływ, choć prawdopodobnie ograniczony, nie byłby nieistotny. Ponadto obecne zagrożenia makrofinansowe mogłyby się nasilić, gdyby brak porozumienia w sprawie brexitu oddziaływał razem z trwającym globalnym wstrząsem gospodarczym związanym z pandemią. Skutki byłyby jednak bardziej odczuwalne dla Zjednoczonego Królestwa niż dla strefy euro. Brak porozumienia prawdopodobnie spowodowałby również znaczne wahania na rynkach finansowych i wzrost premii z tytułu ryzyka. Mogłoby to stać się źródłem niepokoju przed końcem roku, ponieważ rynki finansowe zaczynają oszacowywać najbardziej prawdopodobny wynik negocjacji między Zjednoczonym Królestwem a UE.

Inne zagrożenia dla stabilności finansowej związane z ewentualnym brexitem bez porozumienia z końcem roku są w większości ograniczone, a organy unijne i krajowe przygotowały się na taki scenariusz. Ryzyko nagłych spadków w obszarze instrumentów pochodnych rozliczanych za pośrednictwem partnera centralnego zostało uwzględnione w drodze ograniczonej w czasie decyzji o równoważności przyjętej przez Komisję Europejską w odniesieniu do kontrahentów centralnych ze Zjednoczonego Królestwa. Ponadto sektor prywatny dysponuje środkami umożliwiającymi ograniczenie ryzyka związanego z zakończeniem okresu przejściowego w szeregu innych obszarów, takich jak ciągłość nierozliczonych umów na instrumenty pochodne.

Rolą EBC powinno być zadbanie o to, by banki były przygotowane na wszystkie możliwe skutki, które pojawią się z końcem okresu przejściowego, a także ścisłe monitorowanie ryzyka makroekonomicznego i ryzyka dla sektora finansowego w miarę zbliżania się terminu wyznaczonego na koniec roku. W związku z tym Jednolity Mechanizm Nadzorczy zintensyfikował niedawno dialog nadzorczy dotyczący przygotowań do brexitu prowadzony z bankami (zarówno instytucjami wychodzącymi, jak i przystępującymi). Organy nadzoru dokładają też znacznych starań, by zapewnić osiągnięcie przez nadzorowane banki ostatecznych docelowych modeli operacyjnych (TOM) w ustalonych wcześniej terminach.

42. Czy uważa Pan, że zanim państwa członkowskie spoza strefy euro staną się członkami strefy euro i tym samym członkami unii bankowej, powinny spełnić dodatkowe warunki, np. skutecznie kontrolować ryzyko prania pieniędzy, wykazać istnienie stosunkowo stabilnego rynku nieruchomości i skutecznie kontrolować korupcję?

Każde państwo, które zamierza przyjąć euro, musi spełniać cztery traktatowe kryteria konwergencji gospodarczej (obejmującej np. udział w mechanizmie kursowym II przez dwa lata bez żadnych trudności) i dostosować swoje ustawodawstwo krajowe do ram prawnych UE. Nie widzę potrzeby formalnego dodawania kolejnego kryterium konwergencji do czterech wyżej wspomnianych kryteriów, które regularnie ocenia EBC i Komisja Europejska. Ponadto w ostatnim sprawozdaniu dotyczącym konwergencji przygotowanym przez te instytucje szereg warunków strukturalnych wymaganych do sprawnego uczestnictwa w unii bankowej jest monitorowany w ramach „innych istotnych czynników”. EBC i Komisja Europejska analizują niezależnie zarówno ukierunkowanie na jakość instytucjonalną i zarządzanie, jak i wyniki procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, która to procedura ma na celu zapobieganie zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i makrofinansowej.

Jednocześnie uważam, że tak samo jak nowe państwa członkowskie muszą przygotować się do przyjęcia euro, tak samo muszą przygotować się do przystąpienia do unii bankowej, a tym samym do uczestnictwa w Jednolitym Mechanizmie Nadzorczym i jednolitym mechanizmie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuję udział Bułgarii i Chorwacji w ścisłej współpracy nadzorczej z EBC. W ramach procesu zmierzającego do ścisłej współpracy, Nadzór Bankowy EBC przeprowadził wymaganą kompleksową ocenę banków tych krajów. W następstwie pozytywnej decyzji Rady Prezesów na początku tego roku Bułgaria i Chorwacja przystąpiły jednocześnie do unii bankowej i do ERM II.

Ponadto przed przystąpieniem do ERM II Bułgaria i Chorwacja podjęły szereg skierowanych do nich zobowiązań, które obejmowały również strategie makroostrożnościowe i strukturalne, dotyczące np. zagrożeń związanych z praniem pieniędzy. Poza tym oba kraje zobowiązały się do późniejszego wdrożenia kilku zobowiązań dotyczących polityki strukturalnej, które mają zapewnić trwałą konwergencję gospodarczą do czasu przyjęcia przez nie euro. EBC i Komisja Europejska będą uważnie monitorować realizację tych zobowiązań.

43. Czy głębsza integracja finansowa jest zawsze zgodna z celem stabilności finansowej? Czy uważa Pan, że potencjalne transgraniczne fuzje banków nasilają problem podmiotów „zbyt dużych, by upaść”? Jaka powinna być strategia Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego w odniesieniu do przyszłości europejskiego sektora bankowego pod względem fuzji i przejęć, konsolidacji i „liderów krajowych”? Jakie powinny być cele unii rynków kapitałowych?

Zgodnie z „potrójnym dylematem finansowym” nie da się pogodzić stabilności finansowej, integracji finansowej i krajowych polityk finansowych. Można wybrać tylko dwa z tych trzech celów, natomiast trzeci trzeba odrzucić.

Oznacza to, że głębsza integracja finansowa i stabilność finansowa idą w parze, kiedy istnieją wspólne ramy regulacyjne i nadzorcze oraz bank centralny będący w stanie działać na rzecz stabilności finansowej w sytuacjach kryzysowych.

W związku z tym potrzebny jest nowy impuls w kierunku długoterminowego dążenia do stworzenia prawdziwie jednolitego europejskiego rynku kapitałowego, który będzie głęboko zintegrowany i wysoce rozwinięty. Uruchomi on zasoby niezbędne do ożywienia gospodarki strefy euro, pomoże stawić czoła wyzwaniom takim jak brexit, aby przyczynić się do odporności UGW na wstrząsy oraz przyspieszyć przejście na gospodarkę cyfrową i niskoemisyjną.

Jeśli chodzi o transgraniczne fuzje banków, należy pamiętać, że podmioty „zbyt duże, by upaść” na szczeblu europejskim to nie to samo co „zbyt duże, by upaść” na szczeblu państw członkowskich. Integracja europejskiego rynku bankowego jest sposobem na złagodzenie tego problemu, przy czym nie wolno tracić z oczu potencjalnych problemów związanych ze stabilnością finansową.

Moim zdaniem organy nadzoru powinny oceniać projekty konsolidacyjne wyłącznie w oparciu o względy ostrożnościowe. Ich rolą nie jest ani dążenie do konkretnej konsolidacji, ani stanie jej na drodze, ani też faworyzowanie konkretnego modelu biznesowego w stosunku do innego. To rynek musi promować i inicjować ten proces.

W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuję opublikowanie przez EBC przewodnika o konsolidacji w celu wyjaśnienia jego podejścia. Większa przejrzystość sprawia, że działania nadzorcze są bardziej przewidywalne, i pozwala uniknąć błędnego postrzegania oczekiwań nadzorczych.

44. Szereg ważnych obligacji sektora prywatnego i publicznego w Europie charakteryzuje się ujemnymi zyskami. Czy ma to wpływ na stabilność finansową, a jeśli tak, to w jaki sposób należy się zająć tym problemem?

Biorąc pod uwagę duże portfele obligacji korporacyjnych i skarbowych, dochody z inwestycji instytucji finansowych ogólnie oraz w szczególności  funduszy inwestycyjnych, instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych mogłyby ulec dalszemu pogorszeniu w przypadku rosnącej liczby dłużnych papierów wartościowych o ujemnej stopie zwrotu.

W związku z tym  instytucje finansowe niebędące bankami mogą „szukać zysków” i stale zwiększać w swoich bilansach ryzyko związane z kredytami, duracją i płynnością.

Oczywistym przykładem takiego stanu rzeczy jest narastanie w ostatnich latach ekspozycji na lewarowane produkty finansowe, takie jak pożyczki lewarowane, instrumenty typu CLO i obligacje o wysokiej rentowności. Te rosnące zagrożenia wymagają wprowadzenia wzmocnionych ram makroostrożnościowych również dla sektora instytucji finansowych niebędących bankami, a dyskusje o tych ramach toczą się obecnie na forum instytucji światowych (FSB) i unijnych (ERRS, EBC).

45. Jakie są Pana poglądy na obecną politykę EBC w zakresie zapobiegania konfliktom interesów w EBC? Czy konieczne są jakieś zmiany?

Ramy etyki EBC obejmują skuteczne i proporcjonalne postępowanie w przypadku faktycznych, potencjalnych i domniemanych konfliktów interesów. Ponadto przewidują one nie tylko ograniczenia w okresie zatrudnienia w EBC, ale również w fazie poprzedzającej zatrudnienie i po jego zakończeniu. Ograniczenia te są surowe, ale też sprawiedliwe. Uważam, że zapobieganie nawet domniemanym konfliktom interesów jest bardzo ważne ze względu na rozliczalność pracowników i urzędników wysokiego szczebla EBC wobec obywateli UE. Na przykład konkretne okresy karencji dla pracowników odchodzących z EBC, by podjąć nowe – powiązane lub przeciwne – zadania zawodowe, pomagają uniknąć nawet podejrzenia wystąpienia konfliktu interesów. EBC ściśle monitoruje wdrażanie tych zasad i dysponuje odpowiednimi procedurami i mechanizmami łagodzącymi, aby zapewnić odpowiednie działania następcze. Dlatego uważam, że nie ma potrzeby wprowadzania większych ulepszeń w tych ramach, ponieważ są one skuteczne i proporcjonalne.

Jednolity kodeks postępowania urzędników wysokiego szczebla EBC (2019 r.) ma zastosowanie do członków Rady Prezesów, Zarządu i Rady ds. Nadzoru. Wszyscy członkowie są związani tym samym kodeksem, co jest znaczącym osiągnięciem. Kierownictwo pełni w tym zakresie wzorcową funkcję. Przepisy dotyczące urzędników wysokiego szczebla są bardziej rygorystyczne w niektórych dziedzinach niż na przykład w odniesieniu do pracowników. Przyczynia się to również do budowania kultury etycznej. Uważam, że obecne wytyczne dotyczące zgodności i przepisy w tej dziedzinie są surowe, ale proporcjonalne.

Kodeks reguluje konflikty interesów poprzez wprowadzenie szczegółowych zasad dotyczących działalności po okresie zatrudnienia, prywatnych transakcji finansowych i relacji z grupami interesów. Przewidziano w nim również publikowanie deklaracji interesów i miesięcznych harmonogramów, a także przewidziano środki służące ściganiu przypadków niezgodności.

Zgodnie z zaleceniami Parlamentu Europejskiego roczne deklaracje interesów urzędników wysokiego szczebla EBC są publikowane na stronie internetowej EBC. Uważam, że przejrzystość ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia potencjalnych lub domniemanych konfliktów interesów.

Artykuł 11 kodeksu stanowi, że urzędnicy wysokiego szczebla muszą wykonywać swoje obowiązki tak, aby nie dochodziło do konfliktów interesów. Jak wspomniano w kodeksie, obejmuje to nie tylko najbliższą rodzinę, ale i szerszy krąg osób. Potencjalne konflikty interesów należy zgłaszać na piśmie zarówno prezesowi i przewodniczącemu Rady ds. Nadzoru, jak i niezależnej komisji etycznej, która doradza w tych kwestiach.

Uważam, że oprócz przejrzystości i kodeksu postępowania ważne jest, aby pracownicy mieli możliwość zwracania się do kadry kierowniczej EBC. Pobudza to powstawanie i rozwój kultury etycznej z udziałem pracowników, którzy nie obawiają się zabierać głosu, a tym samym wzmacniają nie tylko zarządzanie instytucją, ale i jej odporność i trwałość.

D. Funkcjonowanie EBC a demokratyczna rozliczalność i przejrzystość

46. Jak - według Pana - można wzmocnić rozliczalność EBC wobec Parlamentu Europejskiego, w szczególności biorąc pod uwagę zwiększony zakres i rosnącą złożoność polityki pieniężnej w następstwie niedawnych kryzysów?

Zwiększona rola banków centralnych ogólnie, a w szczególności EBC, w ostatnim kryzysie przyczyniła się do wzrostu zainteresowania opinii publicznej sektorem bankowości centralnej. Doprowadziło to do intensywnej debaty publicznej o roli i działaniach EBC, przy czym skupiono się w szczególności na rosnącej złożoności jego środków i na podejmowaniu przez EBC dodatkowych zadań od czasu światowego kryzysu finansowego.

Jest to zatem bardzo zdrowa sytuacja, że przez lata nastąpił znaczący rozwój zasad dotyczących rozliczalności EBC wobec Parlamentu Europejskiego. Co ważne, wzrosła częstotliwość interakcji (więcej wysłuchań, więcej pisemnych zapytań i odpowiedzi) oraz wprowadzono innowacje dotyczące formatu (publikacja pisemnych informacji zwrotnych EBC w odniesieniu do rocznego sprawozdania EBC). Ponadto, również w odpowiedzi na żądania Parlamentu Europejskiego, w 2015 r. EBC rozpoczął publikowanie sprawozdań z posiedzeń Rady Prezesów dotyczących polityki pieniężnej.

Praktyki w zakresie rozliczalności wykraczają poza wymogi określone w Traktacie i są porównywalne z praktykami innych głównych banków centralnych, np. w USA czy Zjednoczonym Królestwie.

W przyszłości ważne byłoby zachowanie dostatecznej elastyczności w relacjach dotyczących rozliczalności, tak aby móc jak najlepiej reagować na żądania o kontrolę.

Niedawne wymiany poglądów ad hoc między prezesem EBC a członkami Zarządu EBC na aktualne tematy, w tym na temat zmieniającej się sytuacji gospodarczej i początkowej reakcji EBC na sytuacje kryzysowe, a także międzynarodowej roli euro i prac EBC nad walutą cyfrową banku centralnego, są dobrym przykładem skutecznej rozliczalności i należy je nadal prowadzić.

Ścisłe interakcje z Parlamentem Europejskim będą ważne również w odniesieniu do przeglądu strategii. Jako przedstawiciele obywateli strefy euro posłowie do Parlamentu Europejskiego mogą wnieść cenny wkład w dyskusje. Z zadowoleniem przyjmuję fakt, że prezes EBC ogłosił, że Parlament Europejski będzie odgrywał centralną rolę. Z dużym zainteresowaniem przeczytałem dotychczasowy wkład Parlamentu Europejskiego w przegląd, który był tematem wysłuchań w komisji ECON. Parament zlecił też ekspertom sporządzenie dokumentów na tematy poruszone w przeglądzie.

Wreszcie uważam, że EBC powinien nadal podążać drogą wzmacniania swojej komunikacji. Jaśniejsza i bardziej przejrzysta komunikacja ma kluczowe znaczenie dla skutecznej rozliczalności i zwiększenia zaufania obywateli strefy euro do EBC i jego polityki.

47. Jak ocenia Pan rozwój interakcji między EBC a parlamentami narodowymi?

Traktat określa, że EBC odpowiada przede wszystkim przed Parlamentem Europejskim jako przedstawicielem obywateli UE.

Jeżeli chodzi o kontakty z parlamentami narodowymi, należy rozróżnić zadania EBC w zakresie nadzoru i niezwiązane z nadzorem.

W odniesieniu do tych ostatnich EBC od lat prowadzi wymianę poglądów z komisjami i członkami parlamentów narodowych. Jak stale informował EBC, odbywa się to na zasadzie dobrowolności i w formie „wymiany poglądów”, a tym samym przy pełnym poszanowaniu niezależności EBC i wyłącznej roli Parlamentu Europejskiego.

Te publiczne wystąpienia w parlamentach narodowych pozwoliły włączyć argumenty EBC do debaty krajowej oraz zapoznać EBC ze zdaniem niderlandzkich polityków i niderlandzkiej opinii publicznej. Z pewnością było tak, kiedy M. Draghi odwiedził Komisję Finansów parlamentu niderlandzkiego w celu wymiany poglądów na temat polityki pieniężnej EBC. Wywołało to ożywioną, choć trudną, debatę w Niderlandach na temat działań EBC.

Ponadto członkowie Zarządu regularnie uczestniczą w Europejskim Tygodniu Parlamentarnym. Ma on szczególne znaczenie, ponieważ zapewnia ponadnarodowe forum wymiany informacji na temat polityki pieniężnej EBC i sprzyja wspólnemu zrozumieniu poszczególnych perspektyw krajowych.

Jeżeli chodzi o działania nadzorcze EBC, rozporządzenie w sprawie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego zawiera szczegółowy przepis dotyczący stosunków między tym mechanizmem a parlamentami narodowymi. Chociaż oczywiste jest, że Nadzór Bankowy EBC powinien przede wszystkim odpowiadać przed Parlamentem Europejskim za wykonywanie swoich zadań nadzorczych w odniesieniu do istotnych banków, mógłby również podlegać doraźnej sprawozdawczości względem parlamentów narodowych, oprócz przedkładania im sprawozdania rocznego.

Podejście stosowane dotychczas przez Nadzór Bankowy EBC zapewnia odpowiednią równowagę pod względem potencjalnego wpływu, jaki europejskie środki nadzoru mogą mieć na finanse publiczne, instytucje kredytowe, ich klientów i pracowników oraz rynki w uczestniczących państwach członkowskich.

48. Co sądzi Pan o wyroku Trybunału Konstytucyjnego Niemiec z 5 maja 2020 r. w sprawie programu skupu aktywów sektora publicznego (PSPP) oraz o późniejszej decyzji EBC o ujawnieniu Bundestagowi za pośrednictwem Bundesbanku niepublicznych dokumentów związanych z PSPP?

EBC podlega wyłącznie jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Trybunału Sprawiedliwości), a nie sądów krajowych państw członkowskich. Ponadto w dziedzinie polityki pieniężnej EBC odpowiada przed Parlamentem Europejskim w granicach określonych w Traktatach, a nie przed parlamentami narodowymi państw członkowskich.

W grudniu 2018 r. Trybunał Sprawiedliwości wypowiedział się jednoznacznie i ostatecznie w kwestii legalności programu skupu aktywów sektora publicznego (PSPP). Uznał, że PSPP wchodzi w zakres mandatu polityki pieniężnej EBC i jest zgodny zarówno z zasadą proporcjonalności, jak i z zakazem finansowania rządu ze środków banku centralnego. W szczególności Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że EBC przedstawił wystarczające względy proporcjonalności.

Jak wynika nie tylko z brzmienia aktów prawnych, ale i z różnych dokumentów publikowanych przez EBC, w szczególności z opublikowanych sprawozdań z posiedzeń Rady Prezesów poświęconych polityce pieniężnej, EBC stale ocenia potencjalne skutki uboczne swoich instrumentów polityki pieniężnej, w tym PSPP. Działanie to jest istotne i skuteczne.

Opierając się na swoich prerogatywach w zakresie rozliczalności, Parlament Europejski często zwracał się również do EBC o ocenę proporcjonalności podczas regularnych kwartalnych wysłuchań, w pytaniach pisemnych skierowanych do EBC oraz w rezolucjach w sprawie rocznych sprawozdań EBC. Jest to zdrowa praktyka, ponieważ daje EBC możliwość lepszego wyjaśnienia, w jaki sposób przeprowadza ocenę proporcjonalności.

W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuję fakt, że działania podjęte w następstwie wyroku niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego były prowadzone w sposób zgodny z niezależnością EBC i Deutsche Bundesbank, fakt, że Deutsche Bundesbank stanowi integralną część Eurosystemu, a także nadrzędność prawa UE i wiążący charakter wyroków Trybunału Sprawiedliwości.

Za szczególnie ważne uważam to, że EBC jest bardzo przejrzysty wobec Parlamentu Europejskiego, przed którym ponosi wyłączną odpowiedzialność, oraz wobec opinii publicznej w związku ze swoją decyzją o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku Deutsche Bundesbank o zezwolenie na ujawnienie niepublicznych dokumentów ukazujących, w jaki sposób EBC przeprowadził ocenę proporcjonalności. Proces ten jest zgodny z zasadą lojalnej współpracy ustanowioną w Traktatach.

49. Co sądzi Pan o tym, że w przeszłości Rada zignorowała w jednym przypadku opinię Parlamentu Europejskiego w sprawie powołania członka Zarządu EBC? Czy zgodzi się Pan na nominację na członka Zarządu, jeżeli Parlament Europejski zagłosowałby przeciwko tej decyzji?

Odpowiednie role i kompetencje Rady i Parlamentu w procesie mianowania zostały określone w traktatach UE i nie do mnie należy omawianie tych kwestii. Mam jednak szczerą nadzieję, że obie instytucje osiągną porozumienie w jak najlepszym interesie Unii Europejskiej i jej obywateli. 

Relacje w zakresie rozliczalności między Parlamentem Europejskim a EBC mają zasadnicze znaczenie dla legitymacji EBC i jego niezależności. Bardzo cenię rolę Parlamentu Europejskiego, a w szczególności komisji ECON, w tym procesie i postrzegam ten kwestionariusz i moje przyszłe wysłuchanie jako kluczowe elementy oceny przez Parlament Europejski tego, czy spełniam zawarty w Traktacie wymóg bycia osobą o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w sprawach monetarnych lub bankowych. Mam szczerą nadzieję, że rozpatrzą Państwo moją kandydaturę na podstawie moich kwalifikacji.

50. Co konkretnie zrobi EBC, aby w przyszłości mieć zrównoważone pod względem płci listy kandydatów na najwyższe stanowiska i zwiększyć ogólną różnorodność płci w EBC, biorąc pod uwagę fakt, że obecnie wśród 25 członków Rady Prezesów EBC są tylko dwie kobiety? Jak osobiście zamierza Pan poprawić równowagę płci w EBC? Kiedy spodziewa się Pan pierwszych rezultatów swoich działań w tym zakresie?

W pełni podzielam Państwa obawy dotyczące braku równowagi płci w Radzie Prezesów EBC.

Sam EBC odgrywa bardzo niewielką rolę w mianowaniu członków Zarządu. Rola ta ogranicza się do zasięgania opinii Rady Prezesów w sprawie kwalifikacji zawodowych proponowanego kandydata.

Pozostałych członków Rady Prezesów powołują rządy krajowe, a zatem EBC i Rada Prezesów nie mają wpływu na te nominacje.

EBC niedawno udoskonalił swoją strategię w zakresie równości płci i w tym kontekście rozszerzył swoje cele w zakresie równości płci na pracowników innych niż kadra kierownicza. Celem jest obsadzanie kobietami co najmniej połowy nowych i otwartych stanowisk na wszystkich szczeblach oraz zwiększenie odsetka kobiet na poszczególnych szczeblach do poziomu 40 %–51 % do 2026 r. Celem jest i musi być równość płci.

Osobiście z determinacją promuję zróżnicowanie pod względem płci w DNB, na przykład jako członek Zarządu odpowiedzialny za sieć DNB ds. różnorodności DiverseDNB. Najistotniejsze dane procentowe przedstawiają się obecnie następująco: Rada Nadzorcza DNB: 57 % kobiet, Zarząd: 40 % kobiet, DNB ogółem: 40,4 % kobiet, stanowiska kierownicze ogółem: 36,1 % kobiet, program zarządzania talentami: 50 %, staże: 50 % oraz program „Data and Technology Talent”: 50 %. Celem DNB jest parytet płci. Jeżeli moja kandydatura na członka Zarządu zostanie zatwierdzona, zamierzam nadal aktywnie wspierać promowanie utalentowanych kobiet i ambitnych celów w zakresie równouprawnienia płci w EBC. Instytucje publiczne mają do odegrania nie tylko wiodącą rolę, ale spoczywa na nich też obowiązek promowania równości płci, i opowiadam się za tym, by EBC – i Eurosystem – dążyły do zapewnienia równowagi płci we wszystkich przedziałach płacowych.

51. W sprawozdaniu EUNB (z 2020 r.) w sprawie analizy porównawczej praktyk w zakresie różnorodności na szczeblu UE stwierdzono zgodnie z art. 91 ust. 11 dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (EBA/REP/2020/05) między innymi, że dwie trzecie (66,95 %) instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, od których EUNB zebrał informacje, ma dyrektorów wykonawczych tylko jednej płci. Czy widzi Pan, w jaki sposób EBC mógłby przyczynić się przez działania w zakresie nadzoru do większego zróżnicowania (pod względem płci) w organach zarządzających banków podlegających jego nadzorowi?

Różnorodność jest jednym z kluczowych wymiarów skutecznego zarządzania. W ramach tych działań od pewnego czasu organy nadzoru przyglądają się zwiększaniu równowagi płci w zarządach banków.

Istniejące ramy prawne, również dzięki wysiłkom Parlamentu Europejskiego, wymagają od banków prowadzenia polityki różnorodności zarówno w odniesieniu do organów zarządzających, jak i ogółu pracowników.

Dokładniej rzecz ujmując, na podstawie art. 91 ust. 10 dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych oraz wytycznych EUNB/ESMA w sprawie oceny odpowiedniości członków organów zarządzających od instytucji nadzorowanych przez EBC wymaga się stosowania polityki propagującej różnorodność, w tym w odniesieniu do płci.

Ta podstawa prawna jest obecnie w dalszym ciągu wzmacniana, na przykład dzięki uwzględnieniu przez EUNB zróżnicowania pod względem płci w szeregu swoich wytycznych. W pełni popieram również zasadę polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń neutralnych pod względem płci, które wprowadzono w dyrektywie w sprawie wymogów kapitałowych V.

 

Chociaż EBC już teraz uwzględnia w nadzorze płeć jako jeden z aspektów różnorodności, jestem przekonany, że można i należy podjąć dalsze kroki. EBC może przyczynić się do większego zróżnicowania pod względem płci w organach zarządzających banków podlegających jego nadzorowi poprzez odpowiednie oceny kompetencji i reputacji członków zarządu i osób pełniących kluczowe funkcje. Obecnie decyzje dotyczące odpowiedniości zawierają w stosownych przypadkach odniesienie do wszelkich ustaleń dotyczących braku zróżnicowania pod względem płci w ocenach zarządzania bankami. W każdym przypadku, gdy zezwala na to krajowe wdrażanie przepisów dotyczących zróżnicowania pod względem płci, EBC wydaje zalecenie lub kieruje do nadzorowanych podmiotów obowiązek przestrzegania parytetów płci określonych dla członków organów zarządzających przy obecnych lub przyszłych nominacjach. Ponadto w porozumieniu ze wspólnymi zespołami nadzorczymi zwraca się uwagę nadzorowanych podmiotów na znaczenie zróżnicowania pod względem płci w ramach bieżącego nadzoru.

Jak jednak wynika ze sprawozdania porównawczego EUNB, o którym mowa w pytaniu, od września 2018 r. wiele instytucji, tj. 41,61 % z 834, nadal nie przyjęło polityki w zakresie różnorodności. Reprezentacja kobiet w organach kierowniczych jest na ogół nadal bardzo niewielka, a zarządy dwóch trzecich instytucji nie są zróżnicowane pod względem płci.

Jestem zatem przekonany, że można i należy zrobić więcej, również w ramach naszego nadzoru. EBC mógłby przyczynić się przez działania w zakresie nadzoru do większego zróżnicowania (pod względem płci) w organach zarządzających banków podlegających jego nadzorowi. W związku z tym w przypadku powołania, będę dążył do zastosowania następujących środków:

Opowiadałbym się za przeprowadzeniem przeglądu tematycznego w celu oceny jakości polityk dotyczących zróżnicowania pod względem płci i ich skutecznej realizacji. Można to zrobić poprzez analizę stosowania tej polityki w praktyce, w szczególności w odniesieniu do rekrutacji i planowania rozwoju kadr. Wyniki tego przeglądu tematycznego można by omówić z instytucją w kontekście bieżącego nadzoru nad zarządzaniem. Mogą one również zostać uwzględnione w ocenach kompetencji i reputacji, w przypadku których jednym z rozważanych aspektów jest zbiorowa odpowiedniość. Wyniki tego przeglądu można by opublikować w ramach promowania dialogu społecznego na temat zróżnicowania ze względu na płeć.

Częściowo opierając się na wynikach przeglądu tematycznego, pracowałbym na rzecz opublikowania oczekiwań w zakresie nadzoru dotyczących zróżnicowania pod względem płci. Dzięki temu określono by oczekiwania co do wdrożenia przez instytucje wymogów, które należy uwzględnić, takich jak aspekt zróżnicowania pod względem płci składu organów zarządzających, w celu ustanowienia polityki oraz ustalenia i osiągnięcia celów w odniesieniu do niedostatecznie reprezentowanej płci. Oprócz wykazania rzeczywistego zaangażowania ze strony EBC takie oczekiwania nadzorcze stanowiłyby również konkretny punkt odniesienia w naszym nadzorze nad bankami.

W ostatnich latach podjęto pierwsze kroki w celu włączenia zróżnicowania pod względem płci do procesu przeglądu i oceny nadzorczej (SREP). Postaram się oprzeć na tej podstawie. W szczególności w sekcji 105 wytycznych EUNB/ESMA w sprawie oceny odpowiedniości członków kierownictwa określono wymóg, aby instytucje stosowały politykę różnorodności obejmującą cel ilościowy dotyczący reprezentacji niedostatecznie reprezentowanej płci w organie zarządzającym. Zobowiązuje ona też instytucje do określenia odpowiednich ram czasowych, w których cel ten powinien zostać osiągnięty, oraz sposobu, w jaki zostanie on osiągnięty. Powinniśmy bardziej aktywnie stosować tę podstawę prawną w naszym nadzorze. Ponadto w ocenie SREP należy skupić się nie tylko na różnorodności w organach zarządzających, lecz również wśród pracowników.

Powinniśmy też skupić się na równym wynagrodzeniu w tym sektorze. Dane Eurostatu pokazują, że sektor usług finansowych osiąga najgorsze wyniki pod względem równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn. Ramy prawne stanowią podstawę do tego, aby i to włączyć do naszych praktyk nadzorczych (art. 74 ust. 1 dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych V).

Jednocześnie EBC powinien ustawić sobie poprzeczkę tak wysoko, jak ustawia ją innym instytucjom podlegającym jego nadzorowi. W pełni zgadzam się z celami, jakie EBC wyznaczył sobie, aby zwiększyć odsetek kobiet. Jeśli zostanę powołany, będę aktywnie działać na rzecz osiągnięcia tych celów.

Ponadto, uznając, że w krajowych bankach i urzędach centralnych decyzje o nominacjach zapadają na krajowym szczeblu politycznym, zbadałbym wraz z pozostałymi członkami Zarządu, Rady Prezesów i Rady ds. Nadzoru sposoby wspólnego promowania publikowania, wdrażania i monitorowania polityki różnorodności w EBC, krajowych bankach centralnych i właściwych organach krajowych.

Na koniec chciałbym podkreślić, że choć jest to bardzo ważne, moja koncentracja na różnorodności nie ogranicza się do zróżnicowania ze względu na płeć. W pełni popieram różne organy zarządzające i różne inne organizacje w najszerszym możliwym znaczeniu tego słowa.

52. Jak ocenia Pan możliwe usprawnienia w zakresie rozliczalności EBC wobec Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) pod względem skuteczności operacyjnej? Gdzie Pana zdaniem przebiega granica mandatu ETO?

Wydajność operacyjna zarządzania EBC ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia skutecznego wywiązywania się przez EBC ze swojego mandatu. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuję rolę przypisaną Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu na mocy Traktatów UE w zakresie niezależnej oceny i udzielania porad w tym zakresie.

Rozumiem, że EBC poczynił istotne uzgodnienia z ETO, zobowiązując się do zapewnienia dostępu do wszystkich informacji niezbędnych mu do wykonywania zadań określonych w Traktacie. EBC powinien kontynuować te działania i podejmować w razie potrzeby działania następcze w związku z przeprowadzaniem audytów obejmujących operacyjną wydajność zarządzania EBC.

Jednocześnie należy również respektować niezależność EBC zapisaną w Traktatach. Oznacza to, że ETO może ocenić to, czy wyznaczony cel został osiągnięty przy użyciu jak najmniejszych zasobów, ale nie to, czy wyznaczony cel był odpowiedni lub zgodny z prawem.

Jeśli chodzi o Nadzór Bankowy EBC, z zadowoleniem przyjmuję podpisanie w 2019 r. protokołu ustaleń z ETO. Protokół ten jest ważnym znakiem dobrej woli obu stron. Umożliwi on również obu stronom sprawną współpracę w kontekście prowadzonych przez ETO audytów Nadzoru Bankowego EBC dzięki stworzonym kanałom wymiany informacji. Ten nowy system wymiany informacji respektuje zarówno potrzebę uzyskania przez ETO dostępu do istotnych informacji niezbędnych mu do wykonywania zadań, jak i potrzebę ochrony szczególnie chronionych informacji bankowych.

Na koniec pozwolę sobie przypomnieć też, że również Parlament Europejski, jako instytucja, przed którą odpowiada EBC, ma do odegrania ważną rolę. Ustalenia zawarte w sprawozdaniach ETO mogą stanowić podstawę dyskusji między EBC a PE i doprowadzić tym samym do usprawnienia operacji EBC.

53. Jaki jest Pana stosunek do dialogu społecznego w EBC?

Dialog społeczny jest ważnym elementem zapewniającym sprawne funkcjonowanie każdej instytucji, zwłaszcza takiej, która w tak zasadniczym stopniu zależy od swoich pracowników jak bank centralny. Uważam również, że dogłębna współpraca i dyskusja z przedstawicielami pracowników w celu zapewnienia pełnego wysłuchania i zrozumienia opinii pracowników to ważny element budowania zrównoważonego i satysfakcjonującego środowiska pracy.

Rozumiem, że w ostatnich latach EBC poczynił znaczne postępy w kwestiach takich jak obciążenie pracą, czas pracy i elastyczność, w szczególności dzięki wprowadzeniu elastycznego systemu czasu pracy w 2018 r. Opierając się również na doświadczeniach z DNB, w którym też mamy elastyczne ustalenia dotyczące czasu pracy, uważam, że te kluczowe kroki pozwolą przyciągnąć i zatrzymać talenty, zapewnić równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz trwale wspierać dobrostan pracowników.

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym jest również ważna w kontekście obecnej sytuacji związanej z pandemią koronawirusa. Ponadto pod uwagę należy wziąć szereg nowych wyzwań w zakresie relacji z personelem, które powoduje pandemia, np. jak najlepiej wspierać personel w czasach, które mogą być trudne pod względem psychologicznym, oraz zapewnić dalsze wsłuchiwanie się w opinie pracowników w wirtualnym środowisku pracy. Dlatego doceniam jasną i otwartą komunikację z pracownikami. Uważam, że regularne ankiety na temat warunków pracy zdalnej, które, jak rozumiem, były przeprowadzane w EBC przez ostatnie pół roku, mają zasadnicze znaczenie dla lepszego zrozumienia sytuacji pracowników i śledzenia na bieżąco ich obaw.

PROCEDURA W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Tytuł	Mianowanie członka zarządu Europejskiego Banku Centralnego
Odsyłacze	N9-0055/2020 – C9-0331/2020 – 2020/0805(NLE)
Data skonsultowania się / zwrócenia się o wyrażenie zgody	14.10.2020
Komisja przedmiotowo właściwa  Data ogłoszenia na posiedzeniu	ECON 19.10.2020
Sprawozdawcy  Data powołania	Irene Tinagli 14.10.2020
Rozpatrzenie w komisji	9.11.2020
Data przyjęcia	10.11.2020
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	33 21 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Gunnar Beck, Marek Belka, Isabel Benjumea Benjumea, Stefan Berger, Gilles Boyer, Francesca Donato, Derk Jan Eppink, Engin Eroglu, Markus Ferber, Jonás Fernández, Raffaele Fitto, Frances Fitzgerald, José Manuel García-Margallo y Marfil, Sven Giegold, Valentino Grant, Claude Gruffat, José Gusmão, Enikő Győri, Eero Heinäluoma, Danuta Maria Hübner, Stasys Jakeliūnas, Othmar Karas, Billy Kelleher, Ondřej Kovařík, Georgios Kyrtsos, Aurore Lalucq, Philippe Lamberts, Aušra Maldeikienė, Pedro Marques, Costas Mavrides, Jörg Meuthen, Csaba Molnár, Siegfried Mureşan, Caroline Nagtegaal, Luděk Niedermayer, Lefteris Nikolaou-Alavanos, Piernicola Pedicini, Lídia Pereira, Kira Marie Peter-Hansen, Sirpa Pietikäinen, Dragoș Pîslaru, Evelyn Regner, Antonio Maria Rinaldi, Alfred Sant, Ralf Seekatz, Pedro Silva Pereira, Paul Tang, Cristian Terheş, Irene Tinagli, Ernest Urtasun, Inese Vaidere, Johan Van Overtveldt, Stéphanie Yon-Courtin, Marco Zanni, Roberts Zīle
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Gerolf Annemans, Mick Wallace
Data złożenia	13.11.2020

 

 

• [1] Dz.U. C ... Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.
• [2] Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0211.
• [3] Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0008.
• [4] Teksty przyjęte P9_TA(2019)0093 i P9_TA(2019)0094.
• [5] Cyfrowe wyznaczniki wartości lub praw, które mogą być przekazywane i przechowywane elektronicznie, przy użyciu rozproszonego rejestru lub podobnej technologii.