SPRAWOZDANIE w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności
25.3.2021 - (2020/2039(INI))
Komisja Rozwoju Regionalnego
Sprawozdawca: Daniel Buda
PR_INI
SPIS TREŚCI
Strona
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA KOMISJI ZATRUDNIENIA I SPRAW SOCJALNYCH
OPINIA KOMISJI ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności
Parlament Europejski,
– uwzględniając swobodę przepływu pracowników, zagwarantowaną w art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając art. 174 TFUE dotyczący wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii,
– uwzględniając art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, który zezwala na wykorzystanie pomocy przeznaczonej na ułatwianie rozwoju niektórych regionów gospodarczych, pod warunkiem że pomoc ta nie wpływa znacząco na konkurencję (regiony „kategorii C”),
– uwzględniając art. 349 TFUE w sprawie regionów najbardziej oddalonych,
– uwzględniając art. 9, 46, 47, 48 i 147 TFUE dotyczące niektórych aspektów pracy i zatrudnienia w UE,
– uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, a w szczególności jego zasady 2, 3 i 20,
– uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu i Migracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu na rzecz Zarządzania Granicami i Wiz, (COM(2018)0375), w szczególności jego rozdział II dotyczący rozwoju terytorialnego,
– uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (COM(2020)0408),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2018 r. w sprawie wzmacniania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii Europejskiej: 7. sprawozdanie Komisji Europejskiej[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2017 r. w sprawie wykorzystania instrumentów polityki spójności przez regiony w reakcji na zmiany demograficzne[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie zmian demograficznych oraz ich konsekwencji dla przyszłej polityki spójności UE[3],
– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 27 marca 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności[4],
– uwzględniając art. 20 TFUE, rozporządzenie (UE) nr 492/2011[5] oraz dyrektywę 2004/38/WE[6] w sprawie swobodnego przepływu pracowników i ich rodzin na terytorium Unii,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 17 czerwca 2020 r. w sprawie skutków zmian demograficznych,
– uwzględniając plan działania Komisji z dnia 27 lipca 2020 r. pt. „Rozwój obszarów wiejskich – Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich”[7],
– uwzględniając konkluzje Rady pt. „Wyzwania demograficzne – dalsze działania”, przyjęte w dniu 8 czerwca 2020 r.,
– uwzględniając zieloną księgę w sprawie starzenia się: promowanie solidarności i odpowiedzialności międzypokoleniowej, przedstawioną przez Komisję 27 stycznia 2021 r.,
– uwzględniając plan działania Komisji z dnia 16 listopada 2020 r. pt. „Zmiany demograficzne w Europie – Zielona księga w sprawie starzenia się”[8],
– uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Sieci Obserwacyjnej Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej (ESPON) z grudnia 2017 r. w sprawie geografii nowej dynamiki zatrudnienia w Europie,
– uwzględniając wytyczne polityczne ESPON z czerwca 2019 r. pt. „Addressing labour migration challenges in Europe: An enhanced functional approach” [„Sprostanie wyzwaniom związanym z migracją pracowników w Europie: wzmocnione podejście funkcjonalne”],
– uwzględniając prognozy dotyczące liczby ludności na świecie sporządzone przez Departament Spraw Gospodarczych i Społecznych Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2019 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie skutków zmian demograficznych w Europie z 17 czerwca 2020 r.[9],
– uwzględniając europejski indeks konkurencyjności regionalnej z 2019 r.,
– uwzględniając dokument OECD w sprawie dostosowania do zmian demograficznych, przygotowany na pierwsze posiedzenie grupy roboczej ds. zatrudnienia państw G-20 w ramach japońskiej prezydencji G-20, które odbyło się w Tokio 25–27 lutego 2019 r.,
– uwzględniając cele barcelońskie z 2002 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Komitetu Regionów z 2016 r. w sprawie skutków zmian demograficznych dla europejskich regionów,
– uwzględniając sprawozdanie Komitetu Regionów z 2018 r. pt. „Addressing brain drain: The local and regional dimension” [„Przeciwdziałanie drenażowi mózgów: wymiar lokalny i regionalny”],
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów pt. „Zmiany demograficzne: propozycje dotyczące oceny negatywnych skutków w regionach UE oraz poszukiwanie rozwiązań” z 12–14 października 2020 r.,
– uwzględniając opracowywaną obecnie przez Komisję długofalową wizję obszarów wiejskich,
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów pt. „Strategia UE na rzecz odnowy obszarów wiejskich” z 8–10 grudnia 2020 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Komitetu Regionów z oceny oddziaływania terytorialnego w sprawie zmian demograficznych z 30 stycznia 2020 r.,
– uwzględniając art. 54 Regulaminu,
– uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A9-0061/2021),
A. mając na uwadze, że państwa członkowskie i ich regiony znacznie się od siebie różnią pod względem rozmieszczenia ludności na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym, a także stabilności lub zmienności w tym zakresie; w związku z tym ma to zróżnicowany wpływ na wyludnianie, a także na spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną Unii; mając na uwadze, że według wskaźnika europejskiej konkurencyjności regionalnej z 2019 r. istnieje luka między regionami stołecznymi lub metropolitalnymi a obszarami peryferyjnymi – 78 % ludności Europy mieszka na obszarach miejskich lub funkcjonalnych obszarach miejskich i korzysta z wysokiej jakości usług w zakresie energii, transportu i łączności cyfrowej, podczas gdy wiele regionów peryferyjnych nadal napotyka trudności w tym zakresie; mając na uwadze, że polityka spójności, jako główne źródło inwestycji publicznych w UE, stanowi 8,5 % publicznych inwestycji kapitałowych i może odgrywać ważną rolę w stawianiu czoła wspomnianym wyzwaniom demograficznym; może ona również przyczyniać się do utrzymania naturalnej równowagi demograficznej UE w perspektywie długoterminowej;
B. mając na uwadze, że do celów niniejszego sprawozdania „regiony wysyłające” oznaczają regiony, które tracą wysokie umiejętności lub kompetencje (w co najmniej jednym sektorze lub dziedzinie) z korzyścią dla innych regionów w wyniku stałej emigracji w określonym czasie, a „regiony przyjmujące” oznaczają regiony, które zdobywają wysokie umiejętności lub kompetencje (w co najmniej jednym sektorze lub dziedzinie) w wyniku stałej imigracji w określonym czasie;
C. mając na uwadze, że tendencje demograficzne zależą również od zmiany klimatu; wpływają na nie w szczególności powodzie i fale upałów związane z tym zjawiskiem; mając na uwadze, że skoordynowane podejście łączące zasady zrównoważonego rozwoju, zazieleniania i cyfryzacji w poszczególnych strategiach politycznych UE mogłoby również przyczynić się do odwrócenia negatywnych tendencji demograficznych;
D. mając na uwadze, że występuje duży związek między świadczeniem usług społecznych, łącznością fizyczną i teleinformatyczną, edukacją oraz możliwościami zatrudnienia, z jednej strony, a zdolnością do zatrzymywania ludności na niektórych obszarach i przyciągania jej do nich, z drugiej strony; mając na uwadze, że wiele regionów UE, w tym obszary wiejskie stanowiące 44 % powierzchni Unii, regiony oddalone, peryferyjne, wyspiarskie i górskie, które zmagają się z trudnościami pod względem geograficznym, społecznym i gospodarczym, nadal uskarża się na poważną lukę w dostępie do tych usług; mając na uwadze, że regiony te są szczególnie dotknięte niską gęstością zaludnienia, masowym opuszczaniem wsi i wyludnianiem się; ma to negatywny wpływ na starzenie się społeczeństwa, wymianę pokoleń i rozwój rolnictwa; mając na uwadze, że należy rozwijać większą synergię z polityką transportową UE, aby zaspokoić szczególne potrzeby regionów o niskiej gęstości zaludnienia i obszarów, które się wyludniają; mając na uwadze, że obecna tendencja starzenia się społeczeństwa w UE wiąże się z ważnymi skutkami gospodarczymi i społecznymi; zwiększa się współczynnik obciążenia demograficznego, presja na stabilność budżetową i stabilność zabezpieczenia społecznego oraz następuje wzmożona presja na usługi opieki zdrowotnej i usługi społeczne;
E. mając na uwadze, że swobodny przepływ pracowników jest jedną z czterech swobód Unii Europejskiej i jej jednolitego rynku;
F. mając na uwadze, że ludność UE znacząco wzrosła w poprzednich dziesięcioleciach, ale obecnie tempo wzrostu spada i oczekuje się, że w dłuższej perspektywie liczba ludności znacznie się zmniejszy; mając na uwadze, że w 2015 r. UE doświadczyła pierwszego naturalnego spadku liczby ludności w związku z liczbą zgonów przekraczającą liczbę urodzeń; mając na uwadze, że w 2019 r. Europa stanowiła zaledwie 6,9 % ludności świata, a do 2070 r. będzie stanowić mniej niż 4 %; gwałtowny spadek liczby ludności spodziewany jest zwłaszcza w Europie Wschodniej i Południowej; wynika to z połączenia niskich współczynników płodności i migracji netto wewnątrz UE z tych obszarów; mając na uwadze, że długofalowe tendencje demograficzne w regionach europejskich wskazują na niższy współczynnik urodzeń i starzejące się społeczeństwa; wyjątkiem od tej zasady są niektóre regiony najbardziej oddalone, w szczególności Majotta gdzie prognozuje się wzrost liczby ludności o 38 % w 2050 r. w porównaniu z poziomem z 2010 r., a w Gujanie Francuskiej – o 26 %[10];
G. mając na uwadze, że poszczególne strategie polityczne powinny uwzględniać aspekty demograficzne, w tym dzięki ich ujęciu wśród priorytetów długoterminowych; mając na uwadze, że ważne jest gromadzenie i monitorowanie wiarygodnych danych statystycznych oraz wspieranie badań i wymiany dobrych praktyk na każdym szczeblu; zapewni to lepsze zrozumienie wyzwań demograficznych, umożliwi przewidzenie ich wpływu na rynki pracy, a także opracowanie innowacyjnych i skutecznych rozwiązań w celu zapewnienia środowiska przyjaznego osobom starszym;
H. mając na uwadze, że kryzys zdrowotny i gospodarczy wywołany przez pandemię COVID-19 wyraźnie pokazał, że solidarność międzypokoleniowa, wraz z odpowiednim finansowaniem na opiekę zdrowotną i społeczną oraz zrównoważoną gospodarką, jest jedną z sił napędowych procesu odbudowy oraz budowania bardziej zintegrowanego i odpornego społeczeństwa; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 ujawniła niestabilność naszych systemów opieki zdrowotnej, w szczególności w związku ze starzeniem się społeczeństwa; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 po raz kolejny uwypukliła znaczenie ochrony i propagowania godności osób starszych i ich praw podstawowych w UE;
I. mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 prawdopodobnie będzie miał znaczący wpływ na liczbę urodzeń, współczynniki umieralności i przepływy migracyjne w Europie, ale pełne skutki gospodarcze, społeczne i gospodarcze pandemii są nadal nieznane; mając na uwadze, że trzeba będzie dokładnie przeanalizować (z uwzględnieniem płci) krótko- i długoterminowy wpływ na tendencje demograficzne nadzwyczajnych środków podjętych w odpowiedzi na kryzys; mając na uwadze, że ze wstępnych badań wynika, iż pandemia pogłębiła istniejące nierówności między mężczyznami i kobietami; zwiększyła między innymi wymiar nieodpłatnej pracy opiekuńczej i spowodowała utratę miejsc pracy; mając na uwadze, że kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego ma nieproporcjonalny większy wpływ na kobiety i dziewczęta, a w szczególności na najsłabsze grupy społeczne; polityka spójności powinna uwzględniać to zjawisko m.in. poprzez ukierunkowanie inwestycji w usługi opiekuńcze i poprawę warunków pracy w tym sektorze, a także poprzez wspieranie przechodzenia na gospodarkę opiekuńczą;
J. mając na uwadze, że od początku kryzysu gospodarczego w 2008 r. obserwuje się w Europie przepływ młodych, wykształconych specjalistów z Europy południowej i wschodniej do Europy północno-zachodniej; mając na uwadze, że istnieje silna zależność między warunkami społeczno-gospodarczymi danego regionu a jego dynamiką drenażu/pozyskiwania mózgów; mając na uwadze, że regiony wysyłające i regiony przyjmujące będą musiały współpracować, aby sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom; będą także musiały stosować zintegrowane podejścia do opracowywania długoterminowych strategii politycznych, aby jak najbardziej poprawić jakość życia ludności;
K. mając na uwadze, że innowacje i inwestycje w kapitał ludzki są głównymi czynnikami wzrostu społeczno-gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w państwach członkowskich i ich regionach w perspektywie średnio- i długoterminowej;
Obecna specyfika i wyzwania związane ze zmianami demograficznymi w UE
Uwagi ogólne
1. podkreśla, że cztery swobody stanowią fundament konkurencyjności i wartości UE; zauważa jednak, że należy zwrócić większą uwagę na ich wpływ na tendencje demograficzne oraz skutki dla regionów UE oraz ich spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; podkreśla, że UE stoi przed poważnym wyzwaniem demograficznym; mimo że będzie ono miało różne skutki w poszczególnych regionach, trzeba je sobie uzmysłowić i rozwiązać w sposób całościowy, aby zaradzić ujemnemu przyrostowi naturalnemu w ostatnich latach; mając na uwadze, priorytetem Unii Europejskiej powinno być odwrócenie obecnych negatywnych tendencji demograficznych w Europie poprzez środki ukierunkowane na ich przyczyny, a nie tylko skutki; innym priorytetem UE powinno być przyspieszenie dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej;
2. zauważa w tym kontekście istotne różnice demograficzne związane z różnymi możliwościami gospodarczymi, świadczeniem usług, dostępnością, transportem i łącznością cyfrową, zarówno na szczeblu Unii, jak i państw członkowskich, między regionami centralnymi, metropolitalnymi i peryferyjnymi; przypomina w tym kontekście, że transeuropejska sieć transportowa (TEN-T) może być skuteczna jedynie pod warunkiem że także lokalna infrastruktura transportowa będzie sprawa; podkreśla, że różnice te są szczególnie widoczne na obszarach wiejskich lub na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub szczególnymi, takimi jak regiony słabo zaludnione i górskie, a także między kontynentem a wyspami i regionami najbardziej oddalonymi; przypomina, że dostęp do większości wysp i regionów najbardziej oddalonych jest ograniczony z powodu rzadkich i często drogich połączeń;
3. zwraca uwagę, że PKB na mieszkańca, poziom dochodów, wskaźnik zatrudnienia, współczynnik dzietności, czynniki społeczno-gospodarcze, przepaść między obszarami wiejskimi a miejskimi i starzenie się społeczeństwa to najważniejsze czynniki, które mają bezpośredni wpływ na sytuację demograficzną; zaznacza, że w szczególności obecna dynamika zatrudnienia generuje przepływy demograficzne w regionach europejskich; prowadzą one do dysproporcji społeczno-przestrzennych i wyzwań, którym będzie musiała stawić czoła polityka spójności po 2020 r.; podkreśla, że wzorce migracji wewnętrznej z regionów wschodnich, południowych i centralnych do regionów północnych i północno-zachodnich obejmują głównie młodych, wykształconych i wykwalifikowanych pracowników; zauważa, że migracja obywateli państw trzecich pozwoliła UE uniknąć utraty ludności w ostatnich latach;
4. podkreśla, że Europa wyraźnie doświadcza starzenia się społeczeństwa i spadku współczynnika urodzeń, co rzutuje na poziom współczynnika obciążenia demograficznego i ma negatywny wpływ na wzrost siły roboczej, który jest znacznie niższy niż w ciągu ostatnich dziesięciu latach; ostrzega przed wyraźnym spadkiem siły roboczej w regionach Europy Wschodniej, Południowej i Środkowej; podkreśla, że starzenie się społeczeństwa wywiera również wpływ na planowanie w mieszkalnictwie i transporcie, zapotrzebowanie na infrastrukturę i usługi, a także na stabilność budżetową i stabilność zabezpieczenia społecznego; zauważa, że w tym względzie potrzebna jest polityka aktywnego starzenia się, aby ograniczyć negatywny wymiar zmian demograficznych zwłaszcza na obszarach wiejskich i oddalonych; trzeba także zapewnić odpowiednią jakość życia wszystkich mieszkańców;
5. wskazuje na trwający kryzys zdrowotny związany z COVID-19 oraz jego potencjalny wpływ społeczno-gospodarczy na dynamikę rynku pracy w średniej i długiej perspektywie; ubolewa ponadto, że pandemia COVID-19 negatywnie wpływa na średnią długość życia w Europie; podkreśla, że środki samoizolacji i utrzymywania dystansu fizycznego, pomimo pozytywnego wpływu na zmniejszenie wskaźnika zakażeń, miały wyraźny wpływ na produkcję, popyt i handel; ograniczyły także działalność gospodarczą i doprowadziły do wzrostu bezrobocia, gwałtownego spadku dochodów przedsiębiorstw oraz wyższych deficytów publicznych; zauważa, że w rezultacie można przewidzieć nową falę migracji młodych ludzi zarówno w obrębie państw członkowskich, jak i między nimi;
6. podkreśla, że trwający kryzys związany z COVID-19 ujawnił znaczne dysproporcje w jakości usług opieki zdrowotnej i dostępie do nich; przypomina w związku z tym o potrzebie umocnienia usług publicznych – takich jak placówki opieki zdrowotnej – na obszarach wiejskich, aby rozwiązać problem ogromnych nierówności i różnic w średniej długości życia w zależności od miejsca zamieszkania, statusu społecznego i poziomu wykształcenia; przypomina, że pandemia wyraźniej pokazała również przepaść cyfrową, która dotyka w szczególności osoby starsze i mieszkańców regionów słabiej rozwiniętych, oddalonych obszarów wiejskich lub górskich, a także regionów najbardziej oddalonych;
7. podkreśla kolejne wyzwanie uwidocznione przez pandemię, czyli konieczność zapewnienia godziwych warunków pracy i życia pracownikom sezonowym; odgrywają oni ważną rolę w uzupełnianiu niedoborów w niektórych sektorach gospodarki, zwłaszcza w rolnictwie;
8. uważa, że określenie skali wyludniania stanowi wyzwanie samo w sobie, ponieważ dane statystyczne nie dostarczają dokładnych informacji; wynika to z faktu, że dane dotyczące osób opuszczających niektóre obszary są dostępne dopiero po wielu latach opóźnień; zauważa ponadto, że z prognoz Eurostatu dotyczących liczby ludności w następnym dziesięcioleciu wynika, iż zarówno regiony wiejskie, jak i miejskie, mogą stanąć w obliczu utraty liczby ludności; zwraca uwagę w tym kontekście, jak ważna jest prawidłowa ocena skali wyzwań demograficznych i odpowiednie działanie; ma to także na celu przeciwdziałanie radykalizacji i ruchom sprzeciwiającym się procesowi integracji europejskiej oraz zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; zaleca zbadanie możliwości wykorzystania dodatkowych wskaźników oprócz PKB i gęstości zaludnienia do sklasyfikowania obszarów o poważnych i trwałych utrudnieniach; podkreśla ponadto znaczenie zaktualizowanych danych statystycznych dotyczących demografii – zdezagregowanych przynajmniej na poziomie NUTS 3 – dla lepszego monitorowania wpływu tendencji demograficznych na te obszary oraz umożliwienia skuteczniejszych i bardziej ukierunkowanych działań w celu zaradzenia tym tendencjom; zwraca się do państw członkowskich, by zainwestowały w unowocześnienie gromadzenia danych na potrzeby oceny zmian demograficznych na różnych poziomach NUTS;
Wymiar lokalny i regionalny
Regiony wysyłające
9. uważa ogólnie, że obszary wiejskie, poprzemysłowe i miasta – słabo rozwinięte w porównaniu z głównymi obszarami metropolitalnymi, a także terytoria oddalone, w tym wyspy i większość regionów najbardziej oddalonych, znajdują się pod wieloma względami w szczególnej sytuacji; obejmują one: znaczny spadek liczby ludności, wynikający między innymi z niskiej dzietności, poziom dochodów niższy od średniej krajowej lub unijnej oraz trudności w integracji terytorialnej z innymi regionami; czynniki te sprawiają, że obszary te są bardziej narażone na ryzyko wyludnienia; podkreśla, że sytuacja ta prowadzi również do trudności w dostępie do usług publicznych, takich jak mieszkalnictwo, edukacja czy opieka zdrowotna, w tym dostęp do kluczowych leków; podkreśla, że regiony wiejskie zamieszkuje obecnie 28 % ludności Europy, ale przewiduje się, że w przyszłości odsetek ten znacznie spadnie; podkreśla, że unijne inicjatywy ukierunkowane na obszary wiejskie, takie jak polityka spójności i rolna, należy dodatkowo wzmacniać dzięki promowaniu lepszej koordynacji inicjatyw politycznych; inicjatywy te wspierają zatrudnienie ludzi młodych, przedsiębiorczość, cyfryzację, a także zapewniają pomoc młodym i nowym rolnikom; z zadowoleniem przyjmuje w tym zakresie planowane przez Komisję szybsze wprowadzanie infrastruktury szerokopasmowej o bardzo dużej przepływności na terytoriach słabo zaludnionych i wiejskich; uważa także, że stanowi to szansę na poprawę jakości życia, wsparcie możliwości kształcenia i tworzenia miejsc pracy, innowacje, lepszy dostęp do usług publicznych, a także na dostosowanie się do zmian technologicznych i rozwój obiektów kulturalnych i możliwości spędzania wolnego czasu; podkreśla, że kobiety na obszarach wiejskich odgrywają zasadniczą rolę w rozwoju tych społeczności oraz że większe uznanie dla pracy kobiet i ich praw na rynku pracy na obszarach wiejskich znacznie zmniejszyłoby ryzyko wyludniania się; zachęca Komisję i państwa członkowskie do opracowania konkretnych strategii umacniania pozycji kobiet na obszarach wiejskich; zachęca do gromadzenia danych segregowanych według kryterium płci w celu określenia i wyeliminowania wszelkich obecnych nierówności w traktowaniu kobiet i mężczyzn;
10. zwraca uwagę na niektóre czynniki, które powodują zmiany demograficzne i zmuszają mieszkańców wspomnianych obszarów do ich opuszczenia; czynniki te zniechęcają też inne osoby do zamieszkania na tych terenach; są to: słaba infrastruktura, w tym brak szybkiego szerokopasmowego internetu, nieistniejące sieci transportowe, duża stopa bezrobocia młodzieży, mniejsze możliwości zatrudnienia, zwłaszcza na stanowiskach wymagających wyższego wykształcenia, a także ogólnie brak miejsc pracy dla kobiet, brak usług publicznych i prywatnych, trudny dostęp do usług zdrowotnych, mniejsze możliwości kształcenia, ograniczona infrastruktura publiczna i usługi społeczne, co utrudnia dostosowanie się do zmian technologicznych i wiąże się z brakiem obiektów kulturalnych i możliwości spędzania wolnego czasu; przypomina ponadto o wpływie zmiany klimatu i związanych z nią zagrożeń naturalnych na wyludnianie się; przykładem takich zjawisk są intensywne fale upałów prowadzące do pustynnienia niektórych obszarów południowych;
11. podkreśla, że ten brak zróżnicowania w regionalnej strukturze gospodarczej niektórych regionów grozi powstaniem negatywnej „etykiety”, również wśród ich mieszkańców; mogą oni wyrażać niezadowolenie z jakości życia oraz obiektów i usług, którymi dysponują; wyraża w tym zakresie zaniepokojenie „geografią niezadowolenia” narastającą w wielu regionach UE, w których ludzie czują się lekceważeni; zjawisko to jest ściśle powiązane ze zmianami demograficznymi; wskazuje w tym kontekście na efekt drenażu mózgów, który prowadzi do migracji wysoko wykształconych i wykwalifikowanych osób z danego regionu lub kraju do innego; zwraca w szczególności uwagę, że „exodus” personelu medycznego – lekarzy i pielęgniarek oraz pracowników dydaktycznych – pogłębił się z powodu znacznych cięć w finansowaniu publicznym opieki zdrowotnej i społecznej w poprzednich latach; doprowadził on do obniżenia jakości opieki medycznej i kształcenia, a także utrudnił dostęp do wysokiej jakości tych usług, zwłaszcza na obszarach wiejskich;
12. uważa, że obszary miejskie są również narażone na wyludnienie; od 1990 r. jedno na pięć miast w Europie boryka się z problemem zmniejszającej się liczby ludności; stwierdza jednak, że zjawisko kurczenia się populacji obszarów miejskich nie zawsze jest ciągłym procesem liniowym i może zachodzić okresowo lub przejściowo, w zależności od uwarunkowań terytorialnych;
13. zwraca uwagę na wzorzec „wewnętrznej peryferyzacji” w tym znaczeniu, że regiony Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej odnotowują zdecydowanie ujemne saldo migracji ludności, podczas gdy regiony Europy Północnej i Zachodniej odnotowują saldo zdecydowanie dodatnie, ponieważ przyjmują dużą liczbę migrantów ekonomicznych; uważa, że dysproporcje te pogłębiają się również na obszarach wiejskich, gdzie polityka spójności i środki WPR muszą bardziej zdecydowanie koncentrować się na innowacjach, aby zachęcić młodych ludzi do rozpoczynania działalności rolniczej, a także na cyfryzacji, mobilności na obszarach wiejskich i rozwoju inteligentnych miast; ważne jest także wspieranie rodzinnych gospodarstw rolnych w czerpaniu korzyści z innowacji i nowych technologii;
Regiony przyjmujące
14. przyznaje, że obszary metropolitalne wokół dużych miast odnotowują dodatnie saldo migracji, z charakterystycznymi przepływami ludności z obszarów wiejskich do miast; wynika to z coraz bardziej zurbanizowanej koncentracji we wzorcach wzrostu zatrudnienia;
15. zauważa również, że regiony o znacznym odsetku osób o wyższym wykształceniu, oferujące takim osobom większe możliwości zatrudnienia, są mniej narażone na proces wyludniania;
16. podkreśla, że sektory gospodarki opartej na wiedzy przyczyniają się do rozwoju regionalnego, oferując wysoki poziom kapitału społecznego, sieci i technologii; przyznaje, że innowacyjna działalność gospodarcza jest zazwyczaj zlokalizowana w regionach bardziej rozwiniętych technologicznie, o większym dostępie do wystarczającej liczby aglomeracji inteligentnych przedsiębiorstw;
17. zaznacza jednak, że nadmierna koncentracja ludności na niektórych obszarach miejskich doprowadziła już do wystąpienia negatywnych skutków ubocznych, takich jak zagęszczenie ruchu, rosnące koszty mieszkania i transportu, zanieczyszczenie, niewystarczająca dostępność wody, problemy z unieszkodliwianiem odpadów, wysokie zużycie energii, pogorszenie jakości życia i niekontrolowane rozrastanie się miast; innym skutkiem ubocznym jest znaczne zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz niepewność jutra niektórych grup ludności; podkreśla, że w wyniku tych czynników władze lokalne nie są w stanie świadczyć usług wszystkim mieszkańcom obszarów miejskich; ostrzega przed niektórymi negatywnymi skutkami dużej koncentracji ludności na obszarach miejskich dla zdrowia publicznego; pandemia COVID-19 sprawiła, że skutki te skały się szczególnie widoczne;
18. zauważa, że migracja ma bezpośredni wpływ na integrację społeczną w miastach, co wymaga dostosowanych do potrzeb reakcji politycznych i środków wsparcia z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych obszarów; przypomina w tym zakresie, że migranci ekonomiczni wnoszą większy wkład w postaci podatków i składek na ubezpieczenia społeczne niż otrzymują w ramach świadczeń indywidualnych; podkreśla potrzebę umocnienia polityki włączenia społecznego oraz wspierania władz lokalnych i regionalnych w tym zakresie;
Rozwiązania dostosowane do potrzeb: przeciwdziałanie niżowi demograficznemu
19. podkreśla znaczenie dotychczasowych inicjatyw, takich jak Europejskie partnerstwo na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu, nowoczesne technologie w służbie osobom starszym oraz wspólnoty wiedzy i innowacji EIT w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz zdrowia; wzywa Komisję do wzięcia pod uwagę rozwiązań już opracowanych w ramach tych inicjatyw, aby uwzględnić zmiany demograficzne i stawić czoła wyzwaniom demograficznym, jakich doświadczają europejskie regiony; zwraca uwagę na znaczenie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie dla wspierania kształcenia i szkolenia na obszarach zagrożonych wyludnieniem;
20. uważa, że władze lokalne, regionalne i krajowe, stowarzyszenia zawodowe i organizacje pozarządowe są niezbędne, by określić i dokonać oceny szczególnych potrzeb inwestycyjnych na obszarach wiejskich i miejskich w zakresie mobilności, dostępności terytorialnej i podstawowych usług; podmioty te odgrywają tym samym zasadniczą rolę dla uwolnienia potencjału danych obszarów z uwzględnieniem tendencji gospodarczych, społecznych i demograficznych; uważa w związku z tym, że powinny one odgrywać decydującą rolę, jako aktywni uczestnicy, w opracowywaniu strategii terytorialnych zgodnie z potrzebami społeczności lokalnych; podkreśla znaczenie włączania, o ile to możliwe, do wszystkich odpowiednich programów UE szczególnej reakcji budżetowej w celu odwrócenia tendencji demograficznych, a także potrzebę przeprowadzenia oceny oddziaływania strategii polityki publicznej na demografię; wskazuje, że terytorialne podejście do instrumentów UE, takich jak zrównoważony rozwój obszarów miejskich, strategie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność lub zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) mogłoby być użytecznym narzędziem do utrzymywania i tworzenia miejsc pracy, a także zwiększania atrakcyjności regionu i dostępności usług na szczeblu lokalnym; uznaje ogromny potencjał gospodarki o obiegu zamkniętym i biogospodarki w rewitalizacji tych obszarów; domaga się także dostosowanej do potrzeb pomocy technicznej w celu wspierania władz lokalnych i regionalnych w opracowywaniu i wdrażaniu tych strategii, w tym dzięki metodom partycypacyjnym, które angażują lokalne zainteresowane strony i społeczeństwo obywatelskie;
21. wskazuje na potrzebę opracowania europejskiego programu rozwoju obszarów wiejskich, który przyczyniłby się do poprawy dostępności, atrakcyjności i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich; będzie to miało pozytywny wpływ na sprawne funkcjonowanie łańcucha dostaw i rynku wewnętrznego; zauważa, że dostępność i atrakcyjność tych obszarów można zwiększyć poprzez dostęp przedsiębiorców i MŚP do kapitału oraz inwestycje w ekosystemy innowacji w celu wsparcia tworzenia wiedzy i rozprzestrzeniania się technologii; innym sposobem osiągnięcia tego celu jest także świadczenie wysokiej jakości usług publicznych i podstawowych, cyfryzacja, w tym dla małych przedsiębiorstw, innowacje cyfrowe i łączność cyfrowa oraz wysokiej jakości usługi transportowe; uważa, że władze lokalne i regionalne powinny określić odpowiednie usługi, które będą świadczone jak najskuteczniej, oraz że koncepcja „weryfikowania polityki pod względem jej wpływu na obszary wiejskie” powinna służyć do zaspokojenia szczególnych potrzeb obszarów wiejskich i oddalonych, ze szczególnym naciskiem na wdrażanie polityki i dostarczanie odpowiednich rozwiązań.
22. uważa, że sieci transportowe mogą odgrywać decydującą rolę w przeciwdziałaniu zmianom demograficznym i powstrzymaniu wyludniania się; przysłużą się one do poprawy łączności między obszarami wiejskimi i miejskimi, w tym poprzez inwestycje w transport publiczny i inne usługi w zakresie mobilności na obszarach wiejskich; podkreśla w związku z tym znaczenie poprawy infrastruktury transportowej, w tym poprzez utrzymanie i ożywienie istniejących połączeń transportowych oraz zapewnienie połączeń z TEN-T, które mają szczególne znaczenie na obszarach wiejskich, peryferyjnych, wyspiarskich i w regionach najbardziej oddalonych; trzeba też wspierać przejście na zrównoważone i inteligentne sieci transportowe oraz zwiększyć interoperacyjność systemów transportowych w ramach strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności;
23. uważa, że zrównoważona turystyka wiejska mogłaby odgrywać bardzo ważną rolę w przeciwdziałaniu wyludnianiu się obszarów wiejskich oraz w zwiększaniu ich zróżnicowania gospodarczego i demograficznego;
24. uznaje, że trzeba uwzględnić potrzeby i wyzwania regionów wiejskich, w tym w zakresie zmiany klimatu, w procesie przechodzenia na neutralność klimatyczną oraz zrównoważoną i inteligentną mobilność zgodnie z celami Zielonego Ładu; uważa ponadto, że inwestycje te umożliwią sprawiedliwe i równe przejście na gospodarkę cyfrową i powszechnie dostępny cyfrowy system edukacji online, w tym dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji; sądzi w związku z tym, że polityka spójności odgrywa zasadniczą rolę poprzez inwestycje w wysokiej jakości usługi publiczne i podstawowe;
25. uważa, że agenda miejska dla UE, która określa główne priorytety i działania na rzecz poprawy jakości życia na obszarach miejskich, mogłaby pomóc w kształtowaniu odpowiednich instrumentów wspierających wzrost, integrację, współpracę i innowacje oraz umożliwiających sprostanie wyzwaniom społecznym; podkreśla również potrzebę opracowania strategii mających na celu umocnienie gospodarki opartej na wiedzy i inteligentnej specjalizacji w regionach europejskich, między innymi poprzez rozwój sieci wiedzy i zapewnienie wsparcia dla inwestycji w kapitał ludzki; podkreśla rolę miast i regionów zarówno na obszarach wyludnionych, jak i nadmiernie zaludnionych. ponownie podkreśla potrzebę bezpośredniego udostępnienia miastom i regionom dalszych możliwości finansowania, tak aby mogły one realizować lokalne programy; wzywa także do maksymalnego wykorzystania europejskiej inicjatywy miejskiej;
26. podkreśla, że polityka spójności powinna przyczyniać się do lepszego włączania kobiet w planowanie polityki na rzecz rozwoju regionalnego i miejskiego, tak aby miasta i społeczności uwzględniały problematykę płci i służyły wszystkim obywatelom; uważa ponadto, że inwestycje w ramach EFS+ powinny sprzyjać zatrudnianiu kobiet i samotnych rodziców, którym trudno jest znaleźć pracę; powinny one również zapewniać finansowanie przystępnych cenowo placówek opieki nad dziećmi i wspierać młode rodziny; przypomina, że potrzeby dzieci sprawujących opiekę nad członkami rodziny lub żyjącymi samotnie w czasie, gdy rodzice pracują za granicą, trzeba również zaspokajać za pomocą usług doradczych, dostępu do mieszkań, opieki zdrowotnej i edukacji; podkreśla również znaczenie przepisów przyjaznych rodzinie, które ułatwiają osiągnięcie zadowalającej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym;
27. podkreśla, że trzeba tak ukierunkować inwestycje, aby wspierały także osoby młode, starsze, z niepełnosprawnościami i inne słabsze grupy społeczne, które wchodzą na rynek pracy lub pozostają na nim; należy także pomóc tym osobom w znalezieniu wysokiej jakości zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej wyludnionych obszarów wiejskich i oddalonych; uważa, że należy również zbadać możliwość szkolenia dostosowanego do potrzeb w celu promowania koncepcji „gospodarki dobrobytu” oraz podejścia opartego na zdrowym i aktywnym starzeniu się;
28. przypomina również konieczność uwzględnienia potrzeb mniejszości etnicznych w kontekście wyzwań demograficznych;
29. przypomina o potrzebie wdrożenia strategii mających na celu odwrócenie tendencji migracji pracowników na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym; wzywa władze lokalne, regionalne, krajowe i unijne do opracowania strategii politycznych, które przyczynią się do zwiększenia atrakcyjność ich regionów pod względem miejsc pracy, oraz do rozwiązania problemu drenażu mózgów w regionach wysyłających poprzez zapobieganie temu zjawisku, łagodzenie skutków i odpowiednie reagowanie, w tym za pomocą środków polityki spójności; podkreśla w tym kontekście, że w różnych państwach członkowskich istnieje już szereg inicjatyw, takich jak zachęty dla wysoko wykwalifikowanych pracowników, mających na celu przekształcenie drenażu mózgów w pozyskiwanie mózgów dla poszczególnych regionów;
30. zaznacza, że kryzys zdrowotny związany z COVID-19 w różnym stopniu dotknął wszystkie państwa członkowskie i regiony; doprowadzi on także prawdopodobnie do powstania nowych tendencji w przepływach demograficznych; przypomina w związku z tym, że dodatkowe zasoby na EFRR i EFS, które zostały przekazane za pośrednictwem REACT-EU, mimo tymczasowego charakteru tego instrumentu, aby zapewnić solidne i zdecydowane ożywienie gospodarki UE po kryzysie, mogłyby znacząco pomóc w utrzymaniu zatrudnienia i przyczynić się do tworzenia miejsc pracy na obszarach zagrożonych wyludnieniem się, między innymi poprzez wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw; z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie elastycznej organizacji pracy, w tym pracę zdalną lub w skróconym wymiarze czasu; podkreśla, że trzeba udzielać tego wsparcia w sposób wolny od dyskryminacji;
31. w związku z tym przypomina, że pandemia uwypukliła znaczenie cyfryzacji całej gospodarki dla łagodzenia skutków ograniczenia kontaktów osobistych i ograniczeń swobody przemieszczania się; cyfryzacja ułatwia także monitorowanie zdrowia, telekonsultacje oraz świadczenie usług opieki zdrowotnej na słabo zaludnionych obszarach lub na obszarach stojących przed wyzwaniami naturalnymi lub demograficznymi; uważa, że powstałe dzięki temu możliwości należy wykorzystać do tworzenia miejsc pracy na obszarach zamieszkiwanych przez starzejące się społeczeństwo;
32. zwraca uwagę na upowszechnienie się telepracy w czasie kryzysu związanego z COVID-19; uważa, że może ona okazać się narzędziem użytecznym do odwrócenia tendencji wyludniania się obszarów wiejskich, umożliwiając młodym wykształconym osobom pozostanie na obszarach, z których w innej sytuacji by wyjechały; zachęca Komisję i państwa członkowskie do rozważenia, w jaki sposób telepraca może wpłynąć na przyszłą wewnątrzunijną mobilność i postrzeganie atrakcyjności różnych regionów;
Zalecenia polityczne
33. wzywa Komisję do zaproponowania strategii dotyczącej zmian demograficznych opartej głównie na następujących filarach: godne warunki zatrudnienia, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, terytorialny aspekt polityki promującej działalność gospodarczą i zatrudnienie, odpowiednie zapewnianie usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym na wszystkich terytoriach, wydajny lokalny transport publiczny, odpowiednia opieka nad osobami niesamodzielnymi i opieka długoterminowa, ze szczególnym uwzględnieniem nowych form pracy i ich skutków społecznych;
34. zachęca państwa członkowskie i władze regionalne do wdrożenia zintegrowanego podejścia do rozwiązywania problemów demograficznych za pomocą instrumentów polityki spójności; zachęca również do promowania inteligentnych wsi i innych systemów zachęt, które mają na celu zatrzymanie ludności na obszarach wiejskich i podmiejskich oraz przyciągnięcie na te tereny ludzi młodych;
35. przypomina, że Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności zapewni wsparcie finansowe na dużą skalę, aby gospodarki państw członkowskich stały się odporniejsze i lepiej przygotowane na przyszłość; apeluje do państw członkowskich, aby w krajowych planach naprawy i zwiększania odporności zaproponowały – w zależności od swojej szczególnej sytuacji – środki przeciwdziałania zmianom demograficznym, w szczególności na obszarach najbardziej narażonych; uważa, że w opracowywaniu tych planów muszą aktywnie uczestniczyć władze lokalne i regionalne, ponieważ jest to obszar mający szczególne znaczenie dla oceny planów i późniejszego zarządzania nimi przez państwa członkowskie; uważa, że należy rozwijać synergię między polityką spójności a unijnymi programami Next Generation EU, aby zapewnić bardziej całościowe podejście do wyzwań demograficznych;
36. podkreśla znaczenie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) i mechanizmu jego wdrażania, które mają na celu wspieranie społeczności dotkniętych transformacją energetyczną; przyczyniają się one także do tworzenia nowych możliwości dla obszarów wiejskich i poprzemysłowych oraz do zmniejszenia ryzyka wyludnienia; uważa, że należy wspierać w tym kontekście lokalne i regionalne inicjatywy współpracy;
37. podkreśla, że zmiany demograficzne są podstawowym wyzwaniem dla UE; dlatego Unia powinna traktować je priorytetowo przy opracowywaniu i wdrażaniu programów; przypomina w związku z tym, że jednym z głównych celów określonych w rozporządzeniu w sprawie EFRR i Funduszu Spójności w kolejnych wieloletnich ramach finansowych (2021-2027) jest wspieranie obszarów miejskich i wiejskich o niekorzystnych warunkach geograficznych lub demograficznych; zaznacza, że państwa członkowskie muszą przeznaczać unijne wsparcie finansowe w takich regionach na projekty promujące rozwój gospodarczy zrównoważony pod względem środowiskowym oraz sprzyjający włączeniu społecznemu; przypomina w tym względzie, że szczególnego wsparcia należy udzielić obszarom na poziomie NUTS 3 lub jednostkom samorządu lokalnego o gęstości zaludnienia poniżej 12,5 osób/km2 bądź o średnim rocznym spadku liczby ludności przekraczającym 1 % w okresie między rokiem 2007 a 2017; powinny one podlegać specjalnej polityce regionalnej i krajowej, aby zapewnić lepszą łączność fizyczną i teleinformatyczną, poprawić dostęp do usług społecznych i ich jakość oraz promować przedsiębiorczość i tworzenie wysokiej jakości możliwości zatrudnienia za pomocą instrumentów spójności; z zadowoleniem przyjmuje nowy artykuł rozporządzenia w sprawie EFRR i Funduszu Spójności, w którym wzywa się, by zapewnić, że plany krajowe wspierają obszary regionalne i lokalne zmagające się z ciągłym niżem demograficznym;
38. wzywa państwa członkowskie do większej mobilizacji zasobów EFS i FST oraz do połączenia ich z inwestycjami krajowymi i lokalnymi, aby przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu, ubóstwu energetycznemu i deprywacji materialnej, skutecznie eliminować przepaść cyfrową i wykluczenie cyfrowe, zwłaszcza na obszarach wiejskich i wśród osób młodych, starszych i osób z niepełnosprawnościami, a także zapewnić dostęp do narzędzi i programów cyfrowych oraz do przystępnej cenowo infrastruktury komunikacyjnej; apeluje zatem o dostępne i przystępne cenowo możliwości zdobywania umiejętności cyfrowych w sposób dostosowany do potrzeb osób starszych; zauważa, że inicjatywy te mają większe szanse powodzenia, jeśli są powiązane z możliwościami wymiany międzypokoleniowej; uważa w związku z tym, że można by dalej badać i promować potencjał cyfryzacji, robotyzacji i sztucznej inteligencji; należałoby przy tym zapewnić wysokie standardy etyczne i jednocześnie zadbać o włączenie społeczne, aby poprawić autonomię oraz warunki życia i zdrowia osób starszych;
39. ponownie wskazuje na potrzebę dalszych, ukierunkowanych na konkretne obszary i zintegrowanych podejść w ramach polityki spójności, krajowych planów strategicznych wspólnej polityki rolnej i krajowych strategicznych planów odbudowy, aby umożliwić łatwiejsze, a jednocześnie prawidłowe zarządzanie zasobami finansowymi oraz maksymalizację synergii między różnymi funduszami i zintegrowanymi narzędziami UE; podkreśla potrzebę zwiększenia zdolności administracyjnych w celu ograniczenia biurokracji i zapewnienia spójnego prawodawstwa w całym procesie realizacji projektów oraz ukierunkowanej pomocy technicznej na wszystkich etapach;
40. wzywa państwa członkowskie do przeprowadzenia procesu programowania i wdrażania polityki spójności na lata 2021–2027 z pełnym poszanowaniem zasady partnerstwa; wzywa także do uwzględnienia szczególnych potrzeb regionów o niekorzystnych warunkach demograficznych w umowach partnerstwa; podkreśla nadrzędne znaczenie potrzeb regionalnych i subregionalnych, w tym aspektów demograficznych i migracyjnych oraz wyzwań terytorialnych (związanych z obszarami miejskimi i wiejskimi); uważa, że strategiom tym powinny towarzyszyć oceny oddziaływania terytorialnego i demograficznego, prowadzone równolegle z ocenami gospodarczymi, środowiskowymi i społecznymi; wzywa Komisję do monitorowania i, w stosownych przypadkach, zapewnienia pełnego wdrożenia kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa; może się to przyczynić do zwiększenia wskaźnika absorpcji polityki spójności równolegle z poprawą jakości projektów;
41. wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia różnych wyzwań demograficznych przy opracowywaniu krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, krajowych polityk rozwoju, długoterminowych strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju i dostosowanych do potrzeb programów polityki spójności, powiązanych z celami europejskiego semestru; służy to zapewnieniu odpowiedniego finansowania mającego na celu przeciwdziałanie wyludnianiu i odwróceniu negatywnych tendencji oraz zwiększenie atrakcyjności terytorialnej;
42. wzywa władze lokalne, regionalne i krajowe w regionach zagrożonych wyludnieniem do skoncentrowania inwestycji na zachętach dla młodych rodzin, by osiedlały się w tych regionach, a także na powszechnym dostępie do wysokiej jakości usług i infrastruktury, przy udziale MŚP i przedsiębiorstw zarządzających usługami; zachęca je także, by skoncentrowały się na tworzeniu miejsc pracy, w szczególności dla ludzi młodych, przekwalifikowaniu pracowników, tworzeniu warunków przedsiębiorczości i wspieraniu MŚP; wzywa państwa członkowskie do większego wsparcia tych celów; uważa, że najważniejsze są inwestycje we wszystkie poziomy edukacji, w tym we wczesną edukację, przystępne cenowo, dostępne i sprawiedliwe usługi w zakresie mobilności, placówki opieki nad dziećmi w celu zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy i w uczeniu się przez całe życie, zwłaszcza na obszarach wiejskich i w regionach najbardziej oddalonych; jest zdania, że szczególne ważne jest stworzenie dobrych warunków, które zachęcą młodych ludzi do pozostania w tych regionach, a także rozwiązanie problemu wczesnego kończenia nauki, poprzez oferowanie młodzieży atrakcyjnych opcji kształcenia, szkolenia, podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania na szczeblu lokalnym i regionalnym, w tym w dziedzinie umiejętności cyfrowych, w ramach zajęć stacjonarnych lub nauki zdalnej, tak aby zachęcić ich do podejmowania dalszej nauki w tych regionach; rozumie, że regiony będą wymagały skoncentrowanego wsparcia ze strony Unii i państw członkowskich, aby zrealizować to przedsięwzięcie;
43. zachęca do wspierania w większym stopniu regionów o dużym wzroście demograficznym, takich jak Majotta czy Gujana Francuska, przez kierowanie odpowiednich środków finansowych na zapewnienie ciągłości świadczenia podstawowych usług w dostatecznej ilości, lecz także o wysokiej jakości, zwłaszcza w sektorach edukacji, opieki zdrowotnej i transportu;
44. uważa za odpowiednie zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w oparte na współdziałaniu długoterminowe zarządzanie i planowanie inicjatyw na różnych szczeblach; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o rozpowszechnianie dobrych praktyk w zakresie wykorzystywania i czerpania korzyści z tego rodzaju zarządzania oraz narzędzi planowania w celu wspierania rozwoju policentrycznego; zachęca je także do korzystania z oceny oddziaływania terytorialnego w celu dalszego kształtowania polityki unijnej i krajowej, tak aby sprostać zmianom demograficznym; przypomina w związku z tym o dużym znaczeniu aktywnego i rzeczywistego zaangażowania regionów w planowanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz zarządzanie tym instrumentem w celu zwiększenia jego skuteczności;
45. jest zdania, że innowacje i badania mogą mieć pozytywny efekt mnożnikowy na szczeblu regionalnym; zachęca osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków polityki na szczeblu regionalnym i krajowym do wykorzystania nowego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności do inwestowania w rozbudowę sieci szerokopasmowej w celu promowania gospodarki cyfrowej i gospodarki opartej na wiedzy, a także w świadczenie wysokiej jakości usług publicznych i stosowanie zachęt, tak aby zatrzymać wysoko wykwalifikowanych pracowników i rozwijać ośrodki badawcze w różnych regionach, zwiększając tym samym atrakcyjność wyludnionych obszarów, zwłaszcza dla młodych talentów i przedsiębiorców; apeluje o dalsze rozwijanie synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi a programem „Horyzont Europa”, a także innymi inicjatywami, takimi jak te promowane przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii; uważa ponadto, że atrakcyjna polityka fiskalna dla inwestycji przedsiębiorstw, oferująca niższe stawki podatkowe dla rodzin oraz zachęty podatkowe dla pracodawców i osób samozatrudnionych, ułatwiłaby tworzenie miejsc pracy i możliwości inwestowania; uważa ponadto, że można by rozważyć środki zachęcające młode rodziny do zakupu pierwszego domu, a także większą elastyczność w zakresie przepisów ustawowych w poszczególnych krajach, aby sprostać wyzwaniom związanym z wyludnieniem;
46. zachęca regiony do wykorzystywania ich przewagi konkurencyjnej zgodnie ze strategiami inteligentnej specjalizacji; zaleca opracowanie tzw. strategii oazowych, skupiających się na najbardziej obiecujących, dynamicznych i rozwijających się sektorach, poprzez wykorzystanie lokalnego potencjału rozwoju regionu; wzywa władze lokalne i regionalne, aby inwestowały w inicjatywę gwarancji dla młodzieży w celu przyciągnięcia młodych wyszkolonych pracowników i zatrzymania osób już zatrudnionych; wzywa je także, by zachęcały do rozwijania przedsiębiorczości i skupiały się na zachętach lokalnych, krajowych i unijnych; podkreśla ponadto znaczenie promowania środków w celu wspierania solidarności międzypokoleniowej, aktywnego starzenia się i możliwości oferowanych przez „srebrną gospodarkę” jako poważną zmianę polityczną dla obszarów wiejskich; pozwala to na przekształcenie problemu starzenia się społeczeństwa w szansę na rozwój tych obszarów;
47. podkreśla potrzebę przyjęcia szerszej perspektywy terytorialnej zgodnie z dokumentem pt. „New Leipzig Charter: The Transformative Power of Cities for the Common Good” [„Nowa karta lipska: transformacyjna siła miast na rzecz wspólnego dobra”] i Agendą Terytorialną UE 2030, aby wzmocnić sieci miejskie miast o drugorzędnym znaczeniu i mniejszych miejscowości w celu wykorzystania ich znacznego potencjału do wzmacniania spójności terytorialnej, gospodarczej i społecznej poza ich bezpośrednimi granicami, poprzez większe powiązania miejsko-wiejskie, obszary funkcjonalne i współpracę regionalną;
48. zwraca się do Komisji, aby poświęciła szczególną uwagę koordynacji polityki na szczeblu UE w kwestiach związanych z obszarami współpracy funkcjonalnej na różnych szczeblach, takich jak współpraca transgraniczna, makroregionalna i wiejsko-miejska, w celu sprostania wyzwaniom demograficznym;
49. nalega, by inwestycje koncentrowały się na technologiach informacyjno-komunikacyjnych i kapitale ludzkim, ponieważ mogą one zmniejszyć dystans między użytkownikami i przyciągnąć wysoko wykwalifikowanych pracowników, tak aby uniknąć przepaści cyfrowej i zapewnić spójność cyfrową; podkreśla znaczenie finansowania infrastruktury ICT, rozwoju i wdrażania tych technologii przez MŚP i szkoły w obszarach wiejskich, wyspiarskich, górskich i w regionach odizolowanych, a także w regionach przechodzących transformację przemysłową, również z wykorzystaniem finansowania z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności i bardziej ogólnie z funduszy polityki spójności; podkreśla znaczenie dążenia do równomiernego i równoległego wdrożenia tych technologii w regionach i państwach członkowskich, aby zmniejszyć przepaść pod względem atrakcyjności i przepaść cyfrową;
50. przyznaje, że „magnetyczne miasta” przyczyniają się przede wszystkim do budowy regionalnych „ośrodków wzrostu”; podkreśla jednak, że miasta o drugorzędnym znaczeniu odgrywają kluczową rolę w rozwoju regionalnym; wzywa w tym względzie Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia w życie strategii na rzecz zharmonizowanego rozwoju tych miast;
51. wyraża przekonanie, że gminy powinny promować inicjatywy „otwartych innowacji”, wykorzystując wiedzę do przyspieszenia procesu innowacji i rozwijania podejścia opartego na współpracy z odpowiednimi partnerami i zainteresowanymi stronami w celu stworzenia regionalnych ekosystemów innowacji;
52. zwraca uwagę na potencjał niebieskiej gospodarki w zakresie odwracania negatywnych tendencji demograficznych w małych regionach wyspiarskich i peryferyjnych regionach nadmorskich UE; podkreśla, że odpowiednie wdrażanie działań w ramach niebieskiej gospodarki, jeśli są one ściśle monitorowane pod kątem łagodzenia negatywnych środowiskowych efektów zewnętrznych oraz zwiększania korzyści społeczno-gospodarczych w całym łańcuchu wartości, w tym dla małych przedsiębiorstw, obszarów przyległych i lokalnych obywateli, mogłoby pomóc w zwalczaniu wyludniania się w Europie Południowej oraz przyczyniać się do przenoszenia dochodów z miast nadbrzeżnych do obszarów wiejskich, zwiększania spójności społecznej i osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu;
53. zaleca, w stosownych przypadkach, przyjęcie nowego podejścia do systemów kształcenia i szkolenia w państwach członkowskich, między innymi poprzez przygotowanie ścieżek edukacyjnych do zawodów, które mogą być wykonywane w systemie pracy zdalnej, w połączeniu ze strategiami zapobiegania trwałemu drenażowi mózgów z regionów „wysyłających”; nalega na wykorzystanie lokalnych i regionalnych atutów, a także na rozwój lokalnej infrastruktury gospodarczej i społecznej oraz rozwiązań dostosowanych do lokalnej specyfiki, nie tylko w celu zapobiegania drenażowi mózgów, lecz także odwrócenia tego zjawiska; jest zdania, że kształcenie i szkolenie zawodowe, w tym mobilność pracowników, może stanowić skuteczny sposób na dzielenie się umiejętnościami i doświadczeniem zawodowym, zwiększenie zestawu umiejętności pracowników oraz wzmocnienie ich odporności na dynamikę rynku pracy, przyczyniając się do zapobiegania drenażowi mózgów; zachęca władze regionalne i lokalne do ułatwienia dostępu do kształcenia dualnego w celu usprawnienia przejścia z kształcenia do zatrudnienia; rozważa ponadto promowanie ogólnoeuropejskich „strategii diaspor”, aby zachęcić do powrotu osoby, które opuściły swoje okolice, by zamieszkać w bardziej atrakcyjnym regionie, ze szczególnym uwzględnieniem studentów z sektora rolnictwa i gospodarki wiejskiej, których należy zachęcić do powrotu do swojego regionu po ukończeniu studiów, tak aby przyczyniali się do rentowności własnych regionów wysyłających;
54. wzywa Komisję do zapewnienia, aby inicjatywa dotycząca długofalowej wizji obszarów wiejskich zawierała praktyczne rozwiązania i środki wsparcia w zakresie obszarów peryferyjnych i zmian demograficznych; uważa, że ta długofalowa wizja obszarów wiejskich powinna przekształcić się w prawdziwą europejską „agendę wiejską” obejmującą namacalne i konkretne cele oraz angażującą wszystkie odpowiednie podmioty regionalne i lokalne, zarówno w jej projekt, jak i wdrażanie; uważa ponadto, że powinna ona obejmować strategię uwzględniania aspektu płci wraz z narzędziami oceny skutków; zwraca się do Komisji, aby w porozumieniu z państwami członkowskimi oraz władzami lokalnymi i regionalnymi zaproponowała nowy ład w sprawie demografii w UE jako wieloaspektowe podejście polityczne, które przyczyniłoby się do powstania europejskiej strategii w sprawie tendencji demograficznych; uważa, że kwestie demograficzne, w tym wyludnianie się i starzenie się społeczeństwa, powinny znaleźć się wśród zagadnień poruszanych podczas konferencji w sprawie przyszłości Europy;
°
° °
55. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu, Europejskiemu Komitetowi Regionów oraz parlamentom narodowym i regionalnym państw członkowskich.
UZASADNIENIE
Tendencje demograficzne polegające na migracji z obszarów wiejskich do miejskich, ze słabiej rozwiniętych do lepiej rozwiniętych regionów kraju, ze Wschodu na Zachód i z Europy Południowej na Północ mają widoczny wpływ na społeczeństwo UE, oddziałując bezpośrednio na życie obywateli UE i społeczności lokalne i wywołując znaczące skutki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.
Zjawisko niżu demograficznego zwiększa istniejące nierówności, wywierając widoczny wpływ na jakość życia. Wpływa ono również bezpośrednio na spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną UE, sprawiając, że inwestycje UE stają się nietrwałe, a także pogłębiając przepaść między regionami bardziej rozwiniętymi a uboższymi.
Trwający kryzys zdrowotny związany z COVID-19 wywoła średnio- i długoterminowe zmiany w dynamice rynku pracy; środki w zakresie samoizolacji i utrzymywania dystansu fizycznego wywarły widoczny wpływ na produkcję, popyt i handel, ograniczając działalność gospodarczą i prowadząc do wyższego poziomu bezrobocia, a także wyższych deficytów publicznych. Niemniej jednak sprawozdawca jest zdania, że obecna rzeczywistość po pandemii wywołanej przez COVID-19 stanowi punkt zwrotny dla polityki związanej z demografią i może stworzyć nowe możliwości rozwoju obszarów wiejskich i wyludniających się ze względu na wzrost zainteresowania mieszkańców miast przeniesieniem się na obszary wiejskie. Zmieniają się priorytety ludzi, którzy chcą mieć więcej przestrzeni na wolnym powietrzu, a obecnie mają możliwość i swobodę pracy z domu.
Tendencje demograficzne wywierają zróżnicowany wpływ na regiony UE, w związku z tym nie istnieje jeden uniwersalny opis tych tendencji; obserwuje się pozytywne i negatywne skutki przepływów ludności, zarówno dla regionów wysyłających, jak i przyjmujących. Regiony przeznaczenia mogą borykać się z problemami związanymi z integracją migrantów, lecz także z korzyściami płynącymi z przyjmowania młodych i wykwalifikowanych pracowników. Regiony pochodzenia są natomiast dotknięte rosnącą liczbą rozdzielonych rodzin, ale korzystają one z pieniędzy, które do nich wracają.
Władze lokalne i regionalne mają do odegrania istotną rolę w identyfikowaniu tendencji demograficznych i reagowaniu na nie, proponując rozwiązania dostosowane do potrzeb, w szczególności w celu rozwiązania problemów obszarów w niekorzystnym położeniu, które doświadczają poważnych i trwałych utrudnień naturalnych lub demograficznych. Najbardziej dotknięte tym problemem są społeczności obszarów wiejskich i słabo zaludnionych, a także obszarów postindustrialnych oraz regionów przechodzące transformację energetyczną i technologiczną.
Sprawozdawca proponuje sprawozdanie z własnej inicjatywy złożone z trzech głównych rozdziałów, które mają na celu przedstawienie aktualnych wyzwań na szczeblu lokalnym, regionalnym i unijnym, praktycznych rozwiązań stosowanych obecnie przez zainteresowane władze i zainteresowane strony, a także zaleceń politycznych opartych na tych ustaleniach. W sprawozdaniu przewidziano różne rozwiązania, takie jak zwiększenie i podniesienie atrakcyjności inwestycji w takich regionach pod względem infrastruktury oraz współpraca podmiotów publicznych i prywatnych w celu skuteczniejszego świadczenia usług wysokiej jakości na obszarach słabo zaludnionych i obszarach o wyjątkowo niskiej gęstości zaludnienia.
Instrumenty proponowane przez Unię w celu odwrócenia negatywnych tendencji muszą być proste, elastyczne i atrakcyjne.
Oprócz istniejących narzędzi Komisja Europejska zaproponowała nowe środki w ramach REACT-EU w celu skutecznego reagowania na skutki pandemii COVID-19 oraz inicjatywę na rzecz długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich.
Sprawozdawca zwraca w szczególności uwagę na fakt, że swobodny przepływ pracowników stanowi fundament konkurencyjności Unii Europejskiej. Wpływa on jednak na demografię, pociągając za sobą poważne konsekwencje dla regionów UE oraz ich spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. W tym kontekście widoczne są różnice demograficzne zarówno na szczeblu Unii, jak i państw członkowskich. Sprawozdawca zauważa, że PKB na mieszkańca, poziom dochodów, wskaźnik zatrudnienia i współczynnik dzietności, a także starzenie się społeczeństwa są czynnikami o bezpośrednim wpływie na demografię.
W sprawozdaniu tym skupiono się w szczególności na wymiarze lokalnym i regionalnym spadku liczby ludności na niektórych obszarach. Obszary wiejskie, postindustrialne i oddalone stoją zasadniczo w obliczu szeregu wyjątkowych sytuacji: doświadczają znacznego spadku liczby ludności, odnotowują poziom dochodów niższy od średniej krajowej lub unijnej, borykają się z trudnościami w integracji terytorialnej z innymi regionami, co sprawia, że są one bardziej narażone na ryzyko wyludnienia; podkreśla, że regiony wiejskie zamieszkuje obecnie 28 % ludności Europy, ale przewiduje się, że w przyszłości odsetek ten znacznie spadnie.
Wśród innych czynników zmian demograficznych, zmuszających mieszkańców wspomnianych obszarów do ich opuszczenia lub zniechęcających inne osoby do osiedlania się na nich, należy wymienić brak infrastruktury, w tym szybkiego szerokopasmowego internetu i nieistniejące sieci transportowe, mniejsze możliwości zatrudnienia, trudny dostęp do usług zdrowotnych, mniejsze możliwości kształcenia, które utrudniają dostosowanie się do wyzwań związanych ze zmianami technologicznymi.
Obszary miejskie są również narażone na wyludnienie, bowiem od 1990 r. jedno na pięć miast w Europie boryka się z problemem zmniejszania się liczby ludności; stwierdza jednak, że zjawisko kurczenia się obszarów miejskich nie zawsze ma charakter ciągłego procesu linearnego i może również zachodzić okresowo lub przejściowo, w zależności od uwarunkowań terytorialnych.
Z drugiej strony nadmierna koncentracja ludności na niektórych obszarach miejskich doprowadziła już do wystąpienia skutków ubocznych, takich jak zagęszczenie ruchu, rosnące koszty mieszkania i transportu, zanieczyszczenie, pogorszenie jakości życia i niekontrolowane rozrastanie się miast, a także do znacznego zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym niektórych grup ludności, w związku z czym władze lokalne nie są w stanie świadczyć usług dla wszystkich mieszkańców obszarów miejskich.
Sprawozdawca wyraża przekonanie, że władze lokalne i regionalne powinny odgrywać decydującą rolę w tworzeniu strategii terytorialnych, biorąc pod uwagę potrzeby rozwojowe i potencjał danych obszarów, w tym tendencje gospodarcze, społeczne i demograficzne; przypomina, że strategie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność stanowią użyteczne narzędzie, które może zostać wykorzystane do zwiększania dostępności usług i tworzenia miejsc pracy. Agenda miejska dla UE jest odpowiednim instrumentem umożliwiającym określenie głównych priorytetowych tematów i działań na rzecz poprawy jakości życia na obszarach miejskich.
Sprawozdawca podkreśla potrzebę dalszego uproszczenia instrumentów polityki spójności, aby umożliwić łatwiejsze, a jednocześnie prawidłowe zarządzanie zasobami finansowymi oraz maksymalizację synergii między różnymi funduszami UE.
W tym kontekście ważne jest, aby Komisja i państwa członkowskie rozpowszechniały dobre praktyki w zakresie wykorzystywania i czerpania korzyści z tego rodzaju zarządzania oraz narzędzi planowania w celu wspierania rozwoju policentrycznego.
Ponadto inwestycje w technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) mogą przyczynić się do zmniejszenia dystansu między użytkownikami i przyciągnąć wysoko wykwalifikowanych pracowników.
OPINIA KOMISJI ZATRUDNIENIA I SPRAW SOCJALNYCH (3.12.2020)
dla Komisji Rozwoju Regionalnego
w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Elżbieta Rafalska
WSKAZÓWKI
Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że mediana wieku w UE-27 wzrosła z 38,3 lat w 2001 r. do 43,1 lat w roku 2018; mając na uwadze, że od 2010 r. liczba ludności aktywnej zawodowo zmniejsza się, a prognozy wskazują na jej stały spadek[11]; mając na uwadze, że w ciągu najbliższych 50 lat liczba ludności aktywnej zawodowo prawdopodobnie zmniejszy się o 18 %[12];
B. mając na uwadze, że Europejczycy mogą cieszyć się dłuższym i zdrowszym życiem oraz że oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wzrosła w ciągu ostatnich pięciu dekad o około dziesięć lat zarówno w przypadku mężczyzn, jak i kobiet; mając na uwadze, że według prognoz średnie trwanie życia osiągnie w 2070 r. 86,1 lat w przypadku mężczyzn i 90,3 lat w przypadku kobiet[13]; mając na uwadze, że wraz ze starzeniem się społeczeństwa oczekuje się wzrostu liczby osób niesamodzielnych i osób z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że według prognoz współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi wzrośnie do 2030 r. do 62 %[14]; mając na uwadze, że w 2014 r. prawie połowa osób starszych zgłaszała trudności w wykonywaniu co najmniej jednej czynności związanej z higieną osobistą lub prowadzeniem gospodarstwa domowego[15];
C. mając na uwadze, że w związku z utrzymującymi się tendencjami demograficznymi ubóstwo wśród osób starszych będzie prawdopodobnie stanowić coraz większy problem; mając na uwadze, że w 2018 r. w UE-27 15,5 % osób w wieku 65 lat lub starszych było zagrożonych ubóstwem[16]; mając na uwadze, że kobiety są bardziej narażone na ubóstwo i wykluczenie społeczne w starszym wieku; mając na uwadze, że oczekiwana długość życia kobiet w chwili urodzenia jest o 5,5 roku wyższa niż mężczyzn[17]; mając na uwadze, że kobiety ponoszą nieproporcjonalne obciążenia związane z formalną i nieformalną opieką nad dziećmi, osobami starszymi i osobami z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że jedna trzecia kobiet w wieku od 20 do 64 lat nie podejmuje płatnej pracy z powodu obowiązków rodzinnych lub opiekuńczych, podczas gdy odsetek mężczyzn nieaktywnych zawodowo wynosi zaledwie 5 %[18]; mając na uwadze, że w 2019 r. odsetek kobiet żyjących w jednoosobowym gospodarstwie domowym wynosił aż 40 % i był ponad dwukrotnie wyższy niż odsetek żyjących samotnie mężczyzn[19];
D. mając na uwadze, że zmiany demograficzne mają poważny wpływ na spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną w UE, zwłaszcza na obszarach wiejskich i w regionach, które już pozostają w tyle; mając na uwadze, że spadek liczby ludności w niektórych regionach pogłębia istniejące nierówności i obniża jakość życia ludzi; mając na uwadze, że nierówności w UE mogą zmuszać pracowników do poszukiwania pracy w innym regionie lub państwie członkowskim; mając na uwadze, że instrumenty polityki spójności muszą uwzględniać wiele czynników wpływających na migrację do miast, innych regionów lub państw członkowskich; mając na uwadze, że wśród osób opuszczających obszary wiejskie i regiony znajdujące się w niekorzystnym położeniu znajdują się przede wszystkim osoby młode i kobiety;
E. mając na uwadze, że zarówno swobodny przepływ pracowników, jak i migracja wewnętrzna i zewnętrzna nadal będą miały wpływ na liczbę ludności na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym; mając na uwadze, że migracja i drenaż mózgów są często spowodowane dysproporcjami społecznymi i gospodarczymi między państwami, zarówno wewnątrz Unii, jak i między państwami UE a państwami trzecimi;
F. mając na uwadze, że starzenie się społeczeństwa powoduje zmniejszanie się liczby ludności w wieku produkcyjnym i może doprowadzić do upadku gmin i wsi w całej UE; mając na uwadze, że decyzje o połączeniu gmin i wsi lub ich włączeniu do innych gmin lub miast mogą również spowodować całkowite zniknięcie gmin i wsi; mając na uwadze, że ambitne inwestycje i dobrej jakości miejsca pracy oraz poprawa dostępności i jakości usług i infrastruktury mają szczególne znaczenie w regionach zagrożonych wyludnieniem dla pobudzenia w nich ożywienia gospodarczego i długoterminowej konkurencyjności na jednolitym rynku, a tym samym odwrócenia negatywnych tendencji demograficznych;
G. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 prawdopodobnie wpłynie na tendencje demograficzne w UE oraz ponownie obnażyła brak reakcji politycznych na skutki zmian demograficznych w UE, takie jak brak odpowiednich i przystępnych cenowo zasobów mieszkaniowych, wysokiej jakości ośrodków opieki oraz wystarczających usług w zakresie opieki i wsparcia, o czym świadczy zjawisko drastycznych braków w opiece medycznej; mając na uwadze, że negatywne tendencje demograficzne oznaczają, że potrzebna jest większa solidarność między pokoleniami, co ma kluczowe znaczenie dla pomyślnego wyjścia z kryzysu związanego z COVID-19 i przyszłych kryzysów, a także dla stworzenia bardziej sprawiedliwych, integracyjnych i odpornych społeczeństw; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 po raz kolejny uwypukliła znaczenie ochrony i propagowania godności osób starszych i ich praw podstawowych w UE;
H. mając na uwadze, że natężenie i tempo zmian demograficznych wywierają znaczną presję gospodarczą, społeczną i środowiskową na rządy państw członkowskich oraz władze lokalne i regionalne, jeśli chodzi o zapewnienie i utrzymanie usług publicznych, w tym edukacji, opieki zdrowotnej, opieki społecznej, zasobów mieszkaniowych, usług socjalnych, rent i emerytur, usług komunalnych i przyjaznej dla starszych osób infrastruktury; mając na uwadze, że bez odpowiedniej reakcji politycznej te rodzaje presji będą się nasilać wskutek zmniejszania się liczby ludności aktywnej zawodowo i wyższego współczynnika obciążenia demograficznego oraz coraz większej częstości występowania chorób przewlekłych;
I. mając na uwadze, że aby poradzić sobie z wyzwaniami demograficznymi, konieczne są skoordynowane działania i kompleksowy zestaw strategii politycznych, w tym ukierunkowane środki w dziedzinie zatrudnienia, ochrony socjalnej, bezpieczeństwa i higieny pracy, edukacji i umiejętności, a opracowanie ich i uzyskanie efektów wymaga czasu; mając na uwadze, że niektóre negatywne skutki zmian demograficznych w najbardziej dotkniętych nimi regionach wymagają natychmiastowej reakcji z wykorzystaniem wsparcia instrumentów unijnych;
J. mając na uwadze, że odpowiednia infrastruktura, przystępne cenowo wysokiej jakości usługi, zwłaszcza opieka zdrowotna, opieka nad osobami starszymi, opieka nad dziećmi i opieka długoterminowa oraz ośrodki opieki dziennej będą odgrywać kluczową rolę; mając na uwadze, że rolę telepracy, edukacji cyfrowej, teleopieki i telemedycyny należy najpierw właściwie ocenić, a następnie ewentualnie dalej rozwijać i odpowiednio wdrażać, aby rozszerzyć zakres ich wykorzystania oraz zapewnić obywatelom jakość życia i bezpieczeństwo; mając na uwadze, że istotne jest, aby dostrzec znaczenie programu na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych (EaSI) dla finansowania projektów związanych z opieką długoterminową; mając na uwadze, że niezwykle ważne jest, aby zapewnić rodzinom, osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym powszechną dostępność produktów i usług zgodnie z koncepcją uniwersalnego projektowania;
K. mając na uwadze, że ważne jest, aby UE uwzględniała kwestie demograficzne we wszystkich politykach, w tym przez włączenie ich do długoterminowych priorytetów i linii budżetowych, zwłaszcza w polityce przemysłowej i polityce zrównoważonego rozwoju, oraz do europejskiego semestru, a także aby gromadziła i monitorowała wiarygodne wielkoskalowe dane statystyczne oraz wspierała badania naukowe i wymianę dobrych praktyk na wszystkich szczeblach, co będzie sprzyjać lepszemu zrozumieniu wyzwań demograficznych, pozwoli przewidywać ich wpływ na lokalne rynki pracy oraz opracowywać innowacyjne, skuteczne i ekologiczne rozwiązania polityczne zapewniające środowisko przyjazne dla osób starszych; mając na uwadze, że wyzwaniom demograficznym nie można sprostać bez wprowadzenia unijnej strategii przemysłowej, która zapewni inwestycje publiczne, wysokiej jakości miejsca pracy, publiczne badania naukowe i innowacje, edukację publiczną pobudzającą równy rozwój i zrównoważoność; mając na uwadze, że w rezolucjach z 15 listopada 2011 r. w sprawie zmian demograficznych oraz ich konsekwencji dla przyszłej polityki spójności[20] i z 14 listopada 2017 r. w sprawie wykorzystania instrumentów polityki spójności przez regiony w reakcji na zmiany demograficzne[21] Parlament wezwał do wykorzystania wszystkich dostępnych instrumentów unijnych, w tym środków finansowych polityki spójności, w celu sprostania wyzwaniom w obliczu zmian demograficznych;
L. mając na uwadze, że instrumenty polityki spójności to główne źródło inwestycji publicznych w UE, które stanowi 8,5 % rządowych inwestycji kapitałowych w UE, 41 % na poziomie UE-13 i ponad 50 % w szeregu innych państw członkowskich[22];
M. mając na uwadze, że osoby młode musiały już ponieść nieproporcjonalnie duży ciężar podczas kryzysu gospodarczo-finansowego z 2008 r.; mając na uwadze, że walka z bezrobociem, zwłaszcza bezrobociem młodzieży i bezrobociem długotrwałym, nierównością i wykluczeniem wśród osób młodych i starszych pozostaje jednym z głównych wyzwań stojących przed regionami UE; mając na uwadze, że dostępność miejsc pracy i możliwości, w tym na etapie ożywienia i odbudowy, oraz wysokiej jakości usług poprawia jakość życia i wzmacnia obszary wiejskie, umożliwiając przeciwdziałanie wyludnianiu się i nierównościom między regionami; mając na uwadze, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne powinny być wykorzystywane bardziej proaktywnie, aby wspierać osoby młode i starsze, osoby z niepełnosprawnościami i inne słabsze grupy społeczne w momencie, gdy wchodzą na rynek pracy lub pozostają na nim, a także aby zapewniać wysokiej jakości zatrudnienie, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej wyludnionych obszarów wiejskich i oddalonych;
N. mając na uwadze, że znaczenie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym nie jest odpowiednio uznawane; mając na uwadze, że rodzicom, dzieciom i rodzinom trzeba zagwarantować wsparcie, w tym dostępną infrastrukturę opieki nad dziećmi, elastyczną organizację pracy, pomoc rodzinom samotnie wychowującym dzieci i rodzicom z dziećmi z niepełnosprawnościami, a także odpowiednie wsparcie finansowe podczas urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego; mając na uwadze, że takie wsparcie może pomóc w odwróceniu negatywnych tendencji demograficznych;
O. mając na uwadze, że każda polityka dotycząca możliwości i wyzwań demograficznych musi być oparta na dowodach, ukierunkowana na człowieka i oparta na prawach, w szczególności nie może podważać indywidualnych praw reprodukcyjnych; mając na uwadze, że ważnymi elementami radzenia sobie z wyzwaniami demograficznymi są inwestycje w dziedzinie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, równouprawnienia płci, opieki zdrowotnej i usług opiekuńczych oraz związanej z nimi infrastruktury;
P. mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć, przekonania religijne, wiek, niepełnosprawność lub orientację seksualną jest zakazana i stanowi naruszenie podstawowych wartości Unii;
Q. mając na uwadze, że skoordynowane podejście do zmian demograficznych – w ramach traktatów – miałoby ogromne znaczenie dla odwrócenia obecnych negatywnych tendencji demograficznych oraz sprzyjałoby spójności terytorialnej, gospodarczej i społecznej i zmniejszało bezrobocie w UE; mając na uwadze, że zgodnie z art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) regionom, które cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków demograficznych, należy poświęcić szczególną uwagę w tym względzie; mając na uwadze, że obszary wiejskie i sektor rolno-spożywczy stanowią ważny element dla całego społeczeństwa oraz dla wspierania silnej i odpornej Europy; mając na uwadze, że pracownicy rolni na słabo zaludnionych obszarach wiejskich i na obszarach zagrożonych wyludnieniem mogą być bardziej narażeni na ubóstwo i wykluczenie społeczne[23];
R. mając na uwadze, że zmiany demograficzne należy postrzegać jako zmiany strukturalne, które muszą być zrównoważone społecznie i muszą uznawać, doceniać i wykorzystywać potencjał osób w każdym wieku, i które będą wymagały zatem zaangażowania decydentów na wszystkich właściwych szczeblach oraz udziału społeczeństwa obywatelskiego; mając na uwadze, że w tym kontekście starzenie się społeczeństwa oznacza szansę na zbudowanie srebrnej gospodarki; mając na uwadze, że zmiany demograficzne mogą stwarzać możliwości i uwypuklać potrzebę wspierania nowych perspektyw rozwoju, zwłaszcza na obszarach wiejskich, między innymi poprzez popyt na wysokiej jakości żywność, rozwój zrównoważonej turystyki oraz wzmocnienie srebrnej gospodarki, innowacji społecznych i infrastruktury;
1. wzywa państwa członkowskie, aby wykorzystały Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz środki z Funduszu Spójności do podniesienia atrakcyjności obszarów doświadczających poważnych i trwałych niekorzystnych warunków demograficznych, w szczególności wykorzystały Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i przyszły EFS+ do przeciwdziałania zmianom demograficznym w sposób oparty na prawach i sprawiedliwy społecznie, ze szczególnym uwzględnieniem grup szczególnie wrażliwych i defaworyzowanych, a także do poprawy jakości i dostępności przestrzeni publicznej dla wszystkich; wzywa ponadto państwa członkowskie, aby poprawiły dostęp do usług socjalnych dla wszystkich, w szczególności dla osób z niepełnosprawnościami, dzieci i osób starszych, a także aby promowały dostępne, przystępne cenowo i odporne systemy opieki zdrowotnej w UE; podkreśla, że skuteczna zdolność absorpcyjna funduszy spójności na szczeblu regionalnym jest również w dużym stopniu uzależniona od uwarunkowań terytorialnych, społecznych, politycznych i gospodarczych; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zadbały o to, żeby produkty i usługi finansowane ze środków funduszy spójności były dostępne dla słabszych grup, zgodnie z koncepcją uniwersalnego projektowania; przypomina o odpowiedzialności państw członkowskich za własne usługi publiczne;
2. podkreśla, że należy wspierać włączenie społeczne poprzez współpracę między partnerami społecznymi, społeczeństwem obywatelskim, władzami regionalnymi i lokalnymi oraz społecznością lokalną w opracowywaniu i wdrażaniu polityk i konkretnych środków, a także na wszystkich etapach programowania w celu poprawy planowania i absorpcji europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (funduszy ESI); podkreśla, jak ważne jest zapewnienie pełnego udziału obywateli w procesach demokratycznych;
3. wzywa państwa członkowskie, aby wykorzystały zasoby RRF i EFRR na wspieranie samodzielnego życia i mobilności, rozwiązanie problemu izolacji transportowej oraz poprawę infrastruktury cyfrowej i telekomunikacyjnej, w szczególności mobilnej i szerokopasmowej łączności internetowej na obszarach wyludniających się, wiejskich, peryferyjnych, oddalonych i najbardziej oddalonych, które są słabiej rozwinięte, charakteryzują się wysoką stopą starzenia się i wysoką stopą bezrobocia młodzieży oraz są zagrożone drenażem mózgów, z myślą o umożliwieniu dostępu do usług publicznych i zwiększeniu liczby miejsc pracy; podkreśla, że aby umożliwić osobom młodym i starszym pracę, naukę i aktywny udział we współczesnym społeczeństwie, trzeba dać im możliwość zdobycia niezbędnych umiejętności cyfrowych; zachęca zatem do wspierania inicjatyw rozwojowych, usług socjalnych oraz rozwoju placówek edukacyjnych i szkoleniowych w małych społecznościach na tych obszarach;
4. wzywa państwa członkowskie do większej mobilizacji zasobów EFS i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz do połączenia ich z inwestycjami krajowymi i lokalnymi, aby przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu, ubóstwu energetycznemu i deprywacji materialnej, skutecznie eliminować przepaść cyfrową i wykluczenie cyfrowe, zwłaszcza na obszarach wiejskich i wśród osób młodych, starszych i osób z niepełnosprawnościami, a także zapewnić dostęp do narzędzi i programów cyfrowych oraz do przystępnej cenowo infrastruktury komunikacyjnej; apeluje zatem o dostępne i przystępne cenowo możliwości zdobywania umiejętności cyfrowych w sposób dostosowany do potrzeb osób starszych; zauważa, że inicjatywy te mają większe szanse powodzenia, jeśli są powiązane z możliwościami wymiany międzypokoleniowej; uważa w związku z tym, że można by dalej badać i promować potencjał cyfryzacji, robotyzacji i sztucznej inteligencji, przy czym należy zapewnić wysokie standardy etyczne i jednocześnie zadbać o włączenie społeczne, aby poprawić autonomię oraz warunki życia i zdrowia osób starszych;
5. podkreśla, że należy poprzeć sprawiedliwą transformację, oraz uważa, że dobrze zaprojektowany mechanizm sprawiedliwej transformacji, obejmujący ambitny FST, będzie ważnym narzędziem ułatwiającym taką transformację i osiągnięcie ambitnych celów klimatycznych, z jednoczesnym uwzględnieniem skutków społecznych i terytorialnych;
6. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący ustanowienia instrumentu REACT-EU, który ma na celu zwiększenie kwoty finansowania przeznaczonego na EFRR, EFS i Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym; wyraża jednak głębokie zaniepokojenie, że to tymczasowe finansowanie jest niewystarczające, by stawić czoła społecznemu wymiarowi kryzysu związanego z COVID-19, w tym najbardziej palącym wyzwaniom demograficznym; wyraża ubolewanie, że w porozumieniu w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 nie zwiększono środków na EFS+; podkreśla, że aby podjąć wyzwania demograficzne, regiony powinny proaktywniej wykorzystywać EFS na zwalczanie bezrobocia młodzieży oraz umożliwianie osobom młodym rozpoczęcia kariery zawodowej; zachęca państwa członkowskie do wspierania programów szkoleniowych dla młodzieży oraz rozwijania ducha przedsiębiorczości;
7. podkreśla, że regiony i gminy powinny aktywniej wykorzystywać fundusze ESI w celu przeciwdziałania zmianom demograficznym, w szczególności poprzez wspieranie edukacji, uczenia się przez całe życie, podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania, a także rozwijanie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia, aby pomóc ludziom w znalezieniu dobrej jakości zatrudnienia i dostosować je do potrzeb rynku pracy poprzez wspieranie MŚP, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, w tym na obszarach słabo zaludnionych i zagrożonych wyludnieniem, a także wzmacnianie kapitału ludzkiego, badań naukowych i zdolności innowacyjnych oraz wspieranie projektów ponadregionalnych, wymiany informacji i srebrnej gospodarki; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym zaktualizowany europejski program na rzecz umiejętności, który może pomóc w rozwiązaniu problemu niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej w regionach słabiej rozwiniętych;
8. podkreśla, że starzenie się społeczeństwa zwiększa presję na usługi zdrowotne i usługi opieki długoterminowej, które zaprojektowano w innym kontekście demograficznym i które obecnie muszą reagować na potrzeby zdrowotne i opiekuńcze starszego społeczeństwa; wzywa państwa członkowskie do inwestowania w oparte na prawach, ukierunkowane na człowieka i oparte na dowodach strategie polityczne, kampanie profilaktyczne i promocyjne w dziedzinie zdrowia, w infrastrukturę, wczesną diagnostykę i ochronę socjalną podczas opieki długoterminowej, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu i zapewnić każdemu prawo dostępu na czas do dobrej jakości, przystępnej cenowo, profilaktycznej i leczniczej opieki zdrowotnej, zgodnie z postanowieniami Europejskiego filaru praw socjalnych; podkreśla, że przy określaniu i wdrażaniu wszystkich polityk i działań Unii należy zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego; wzywa państwa członkowskie do zajęcia się niedoborami pracowników służby zdrowia przez inwestowanie w umiejętności oraz docenianie i wspieranie personelu medycznego, a także zwiększenie atrakcyjności i dostępności zawodów medycznych, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich i oddalonych;
9. podkreśla, że wdrożenie zmienionej Europejskiej karty społecznej oraz zasad dotyczących prawa do równych szans, zdrowia, opieki długoterminowej i dostępu do podstawowych usług, emerytur, mieszkań i pomocy dla osób bezdomnych, zawartych w Europejskim filarze praw socjalnych, ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania skutków zmian demograficznych; apeluje ponadto o wykorzystanie funduszy Unii do zapewnienia wszystkim dostępu do opieki zdrowotnej przez wspieranie osiedlania się lekarzy i utrzymywania szpitali na obszarach wiejskich;
10. uważa, że fundusze spójności powinny być wykorzystywane do wspierania aktywnego starzenia się, w szczególności poprzez inicjatywy w zakresie innowacji społecznych mające m.in. ułatwić zatrudnianie osób starszych, aktualizować ich umiejętności, zapewnić im autonomię i zachęcać do wymiany międzypokoleniowej; wzywa Komisję do wzmocnienia zaangażowania, na przykład programu „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym”, ważnej inicjatywy, która wspiera srebrną gospodarkę w UE, aby umożliwić osobom starszym i niesamodzielnym dłuższe życie we własnym domu w znanym im środowisku, m.in. dzięki wykorzystaniu technologii inteligentnego domu, ukierunkowanych na człowieka technologii informacyjno-komunikacyjnych i sztucznej inteligencji oraz przez stałą wymianę najlepszych praktyk w całej UE;
11. apeluje o europejskie ramy strategii opieki, które zagwarantują wysokiej jakości usługi opieki i opieki długoterminowej i umożliwią szersze wykorzystanie wysokiej jakości teleopieki i telemedycyny w oparciu o wspólne normy etyczne, zapewniając pracownikom służby zdrowia zabezpieczenia prawne i ustanawiając niezbędne wymogi w zakresie szkoleń, aby zagwarantować opiekę i podstawową opiekę zdrowotną wszystkim, niezależnie od wieku i na dowolnym obszarze geograficznym; wzywa państwa członkowskie do uznania wartości opieki nieformalnej oraz do poprawy ochrony socjalnej i wsparcia dla opiekunów nieformalnych; wzywa Komisję, aby opracowała i przyjęła europejską kartę praw osób starszych w oparciu o art. 25 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;
12. apeluje o dyrektywę ramową w sprawie opieki długoterminowej, która ustaliłaby podstawowe zasady i określiła oparte na dowodach kryteria dotyczące dostępnej i wysokiej jakości długoterminowej opieki i usług wsparcia w całej UE, a także ułatwiłaby wdrażanie alternatywnych podejść, promując przejście na usługi ukierunkowane na człowieka i oparte na społecznościach;
13. podkreśla, że wszystkim należy zagwarantować sprawiedliwą i zdrową równowagę między życiem zawodowym a prywatnym; postuluje, aby walka z ubóstwem pracujących stała się jednym z głównych priorytetów UE.
14. podkreśla konieczność obniżenia współczynnika obciążenia demograficznego przez zmniejszenie bezrobocia długotrwałego i ubóstwa pracujących oraz bezrobocia młodzieży i osób starszych; przypomina, że powszechny dostęp do przystępnej cenowo opieki nad dziećmi oraz innych usług opieki i wsparcia jest dla wielu osób, w szczególności kobiet i osób samotnie wychowujących dzieci, warunkiem podjęcia lub utrzymania aktywności zawodowej oraz zapewnienia zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym;
15. wyraża zaniepokojenie przepływami migracyjnymi osób młodych w UE z obszarów wiejskich na obszary miejskie i do państw trzecich; podkreśla, że aby rozwiązać kwestię tych wzorców migracji i zapobiec spadkowi liczby ludności w wieku produkcyjnym, trzeba zapewnić osobom młodym możliwości w ich krajach zamieszkania; zauważa, że jeśli problem ten nie zostanie właściwie rozwiązany, ewentualny wzrost współczynnika urodzeń doprowadzi jedynie do wzrostu migracji;
16. zwraca się do państw członkowskich o wymianę najlepszych praktyk, aby wspierać osoby młode w prowadzeniu niezależnego życia i zapewnić im świadczenia takie jak dodatki mieszkaniowe i pożyczki preferencyjne; zachęca państwa członkowskie, aby uznały znaczenie obszarów wiejskich i oddalonych w całej ich różnorodności oraz rozwijały ich potencjał, poprawiając ich konektywność i pobudzając inwestycje w lokalną gospodarkę, wspierając przedsiębiorczość i jeszcze bardziej wzmacniając pozycję kobiet mieszkających na tych obszarach – zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym, a także zapewniając równowagę między życiem zawodowym i prywatnym oraz wspierając politykę prorodzinną; dostrzega istotną rolę, jaką polityka spójności i wspólna polityka rolna mogłyby odegrać w promowaniu i zwiększaniu szans na zatrudnienie i włączeniu społecznym kobiet na tych obszarach; wzywa państwa członkowskie, aby rozwijały obszary wiejskie i oddalone, w szczególności poprzez inwestowanie w odpowiednie drogi dojazdowe, szybki internet szerokopasmowy oraz niezbędne i odpowiednie zasoby i materiały dla szkół, w tym nowoczesne wyposażenie technologiczne w szkołach, szpitalach i wszystkich innych odpowiednich usługach, m.in. poprzez rozwój skutecznego e-rządzenia, a także w promowanie działań społecznych, kulturalnych i sportowych, które zachęcają do zdrowszego stylu życia i lepszej jakości życia w bardziej przystępnej cenie;
17. podkreśla, że koniecznie należy eliminować skutki zmian demograficznych w sposób oparty na prawach i sprawiedliwy społecznie, zgodnie z zasadami i celami Europejskiego filaru praw socjalnych, zwłaszcza dotyczącymi prawa do równych szans, zdrowia, integracji osób z niepełnosprawnościami, opieki długoterminowej i dostępu do podstawowych usług, dochodów z tytułu podeszłego wieku i emerytur, mieszkań i pomocy dla bezdomnych, które to zasady mają podstawowe znaczenie dla wspierania jakości życia osób w każdym wieku na szczeblu lokalnym; wzywa ponadto Komisję, aby opracowała europejską strategię dotyczącą zmian demograficznych, przewidującą kompleksowe i zintegrowane podejście do wyzwań i ograniczeń demograficznych, o których mowa w art. 174 TFUE, a tym samym zabezpieczającą gospodarkę oraz zapewniającą włączenie społeczne słabszych grup społecznych i tworzenie miejsc pracy w regionach UE; podkreśla w związku z tym znaczenie odpowiednich, wiarygodnych i porównywalnych danych dla lepszego uwzględnienia sytuacji życiowej i zawodowej osób starszych, w tym osób mieszkających w placówkach opiekuńczych oraz osób w wieku powyżej 65 lat; uważa, że wzmocniona współpraca mogłaby być odpowiednim mechanizmem do ustanowienia i wdrożenia tej strategii, i dlatego wzywa Komisję do współpracy w tym celu z państwami członkowskimi;
18. ponawia apel do państw członkowskich o bezzwłoczne przyjęcie projektu dyrektywy Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (COM(2008)0426 final).
19. wzywa Komisję do zwiększenia wsparcia dla polityki migracyjnej i integracyjnej władz krajowych i lokalnych, zwłaszcza przez koordynację polityki, wymianę wiedzy i wsparcie finansowe; wzywa Komisję i państwa członkowskie do poprawy dostępu migrantów, zwłaszcza kobiet, do edukacji i rynku pracy;
20. podkreśla, że w politykę zatrudnienia i inne odpowiednie strategie polityczne należy angażować przedstawicieli pracowników i związki zawodowe w celu zapewnienia, by podstawę tych strategii stanowiły interesy pracowników; podkreśla konieczność wspierania rokowań zbiorowych i zwiększenia zakresu ich stosowania, aby zapewnić wszystkim godne warunki pracy; podkreśla znaczenie bezpieczeństwa i higieny pracy, środowiska pracy przyjaznego dla osób starszych i ciągłego przekwalifikowywania i podnoszenia kwalifikacji pracowników dla zapewnienia ludziom możliwości pracy do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego; ponownie podkreśla, że należy zlikwidować lukę w zatrudnieniu, lukę płacową i lukę emerytalną między kobietami a mężczyznami; zachęca państwa członkowskie, aby wykorzystywały fundusze spójności do poprawy poziomu zatrudnienia i włączenia społecznego kobiet, zwłaszcza na obszarach wiejskich i słabiej rozwiniętych, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb kobiet powracających na rynek pracy w starszym wieku;
21. podkreśla, że potrzebne są usługi wsparcia i doradztwa, które zapewniają ludziom perspektywę cyklu życia i przeciwdziałają dyskryminacji strukturalnej ze względu na wiek, zwłaszcza w zatrudnieniu; apeluje o udzielanie wsparcia krajowym publicznym służbom zatrudnienia i europejskiej sieci publicznych służb zatrudnienia, zwłaszcza w ich działaniach wspierających osoby długotrwale nieaktywne zawodowo i osoby starsze poszukujące pracy; podkreśla potrzebę zapewnienia integracji gospodarczej i społecznej pracowników z niepełnosprawnościami oraz zwalczania wszelkich form dyskryminacji w celu stworzenia bardziej integracyjnego rynku pracy; podkreśla ogromne znaczenie, jakie ma wspieranie przez przedsiębiorstwa w całej UE szerszego stosowania systemów telepracy, które mogą służyć jako narzędzie utrzymania przedsiębiorstw, wzmocnienia społeczności lokalnych i przeciwdziałania wyludnianiu się obszarów wiejskich, a tym samym pozytywnie zmienić tendencje demograficzne i ograniczyć drenaż mózgów; wzywa Komisję, by zaproponowała ramy prawne w celu uregulowania warunków telepracy w całej UE oraz zapewniła godne warunki pracy i zatrudnienia w gospodarce cyfrowej.
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ
Data przyjęcia |
1.12.2020 |
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
44 2 9 |
||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Atidzhe Alieva-Veli, Abir Al-Sahlani, Marc Angel, Dominique Bilde, Gabriele Bischoff, Vilija Blinkevičiūtė, Andrea Bocskor, Milan Brglez, Sylvie Brunet, David Casa, Leila Chaibi, Margarita de la Pisa Carrión, Klára Dobrev, Jarosław Duda, Estrella Durá Ferrandis, Lucia Ďuriš Nicholsonová, Rosa Estaràs Ferragut, Nicolaus Fest, Loucas Fourlas, Cindy Franssen, Helmut Geuking, Elisabetta Gualmini, Alicia Homs Ginel, France Jamet, Agnes Jongerius, Radan Kanev, Ádám Kósa, Stelios Kympouropoulos, Katrin Langensiepen, Miriam Lexmann, Elena Lizzi, Radka Maxová, Kira Marie Peter-Hansen, Dragoș Pîslaru, Manuel Pizarro, Dennis Radtke, Elżbieta Rafalska, Guido Reil, Daniela Rondinelli, Mounir Satouri, Monica Semedo, Beata Szydło, Eugen Tomac, Romana Tomc, Yana Toom, Marie-Pierre Vedrenne, Marianne Vind, Maria Walsh, Stefania Zambelli, Tatjana Ždanoka, Tomáš Zdechovský |
|||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Alex Agius Saliba, Marc Botenga, José Gusmão, Eugenia Rodríguez Palop |
|||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO
W KOMISJI OPINIODAWCZEJ
44 |
+ |
ECR |
Helmut Geuking, Lucia Ďuriš Nicholsonová |
GUE/NGL |
Marc Botenga, Leila Chaibi, José Gusmão, Eugenia Rodríguez Palop |
NI |
Daniela Rondinelli |
PPE |
Andrea Bocskor, David Casa, Jarosław Duda, Rosa Estaràs Ferragut, Loucas Fourlas, Cindy Franssen, Radan Kanev, Stelios Kympouropoulos, Ádám Kósa, Miriam Lexmann, Dennis Radtke, Eugen Tomac, Romana Tomc, Maria Walsh, Tomáš Zdechovský |
Renew |
Abir Al-Sahlani, Atidzhe Alieva-Veli, Radka Maxová, Dragoș Pîslaru, Monica Semedo, Yana Toom |
S&D |
Alex Agius Saliba, Marc Angel, Gabriele Bischoff, Vilija Blinkevičiūtė, Milan Brglez, Klára Dobrev, Estrella Durá Ferrandis, Elisabetta Gualmini, Alicia Homs Ginel, Agnes Jongerius, Manuel Pizarro, Marianne Vind |
Verts/ALE |
Katrin Langensiepen, Kira Marie Peter-Hansen, Mounir Satouri, Tatjana Ždanoka |
2 |
- |
ID |
Nicolaus Fest, Guido Reil |
9 |
0 |
ECR |
Elżbieta Rafalska, Beata Szydło, Margarita de la Pisa Carrión |
ID |
Dominique Bilde, France Jamet, Elena Lizzi, Stefania Zambelli |
Renew |
Sylvie Brunet, Marie-Pierre Vedrenne |
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się
OPINIA KOMISJI ROLNICTWA I ROZWOJU WSI (7.12.2020)
dla Komisji Rozwoju Regionalnego
w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Mazaly Aguilar
WSKAZÓWKI
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Rozwoju Regionalnego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
– uwzględniając przyjęte przez Komisję Europejską dnia 17 czerwca 2020 r. sprawozdanie w sprawie skutków zmian demograficznych w Europie,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2017 r. w sprawie wykorzystania instrumentów polityki spójności przez regiony w reakcji na zmiany demograficzne[24],
A. mając na uwadze, że regiony Europy doświadczają obecnie głębokich zmian demograficznych, takich jak niski przyrost naturalny, wysoki wskaźnik umieralności, starzenie się społeczeństwa i ciągłe wyludnianie się obszarów wiejskich;
B. mając na uwadze, że obszary wiejskie i regiony w niekorzystnym położeniu często nie są w stanie osiągnąć takich samych wskaźników gospodarczych za dany okres co inne regiony i w niektórych przypadkach wydaje się to stwarzać problemy przy ubieganiu się o wsparcie;
C. mając na uwadze, że pracownicy rolni na obszarach wiejskich, zwłaszcza ci, którzy mieszkają na obszarach oddalonych, zmagają się z niekorzystną sytuacją demograficzną i są o wiele bardziej narażeni na ubóstwo i wykluczenie społeczne;
D. mając na uwadze, że wyludniające się obszary wiejskie mogą stać przed problemem porzucania gruntów i być bardziej narażone na występowanie pożarów lasów oraz napotykać trudności w odbudowie gospodarczej[25];
E. mając na uwadze, że oprócz już wcześniej stwierdzonych zjawisk i tendencji, w obliczu pandemii konieczne jest dokonanie przeglądu strategii politycznych i instrumentów mających na celu sprostanie wyzwaniom demograficznym i koncentrujących się przede wszystkim na niskim przyroście naturalnym i masowym opuszczaniu wsi, szczególnie na rzadziej zaludnionych i szczególnie narażonych obszarach Unii; mając na uwadze, że należy wspierać w Europie politykę zachęcającą do większej liczby urodzeń;
F. mając na uwadze, że problemy wynikające ze zmian demograficznych i wyludniania poważnie obciążają obszary wiejskie, peryferyjne, słabo zaludnione i wyspiarskie, a także negatywnie wpływają na starzenie się populacji, wymianę pokoleń i rozwój rolnictwa;
G. mając na uwadze, że polityka spójności wnosi kluczowy wkład w osiąganie celów jednolitego rynku cyfrowego w terenie, w szczególności za pośrednictwem znacznych środków finansowych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR);
H. mając na uwadze, że obszary wiejskie zajmują 44 % terytorium Unii;
I. mając na uwadze, że jednym z głównych zjawisk mających wpływ na gospodarkę wiejską jest zmniejszający się udział rolnictwa; mając na uwadze, że zgodnie z danymi jedynie 10,7 % rolników w UE ma równo lub mniej niż 40 lat oraz że populacja rolników starzeje się, co będzie miało wpływ na sektor rolny;
J. mając na uwadze, że w obliczu zmian demograficznych trzeba zająć się potrzebami środowiska wiejskiego w skuteczniejszy i bardziej skoordynowany sposób;
1. dostrzega powagę problematyki demograficznej i jej związek z realiami społeczno-gospodarczymi; uważa, że konieczne jest stworzenie nowych możliwości i dokonanie perspektywicznych inwestycji na obszarach wiejskich, na przykład poprzez rozwój krótkich łańcuchów dostaw i regionalnych rynków żywności;
2. podkreśla, że nierówności w dostępie do gruntów oraz płatności bezpośrednich i wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR), zarówno między państwami członkowskimi, jak i w obrębie tych państw, należą do kwestii, które należy rozwiązać, aby powstrzymać regres regionów, umożliwić starszym rolnikom przejście na emeryturę i zachęcić młodych ludzi do zajęcia się rolnictwem;
3. oczekuje wdrożenia nowych programów społecznych na rzecz spójności, takich jak pilotażowe projekty dotyczące dochodu podstawowego na obszarach wiejskich;
4. zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia dostępności usług w regionach, ponieważ ich uwiąd skłania osoby starsze do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę i do przenoszenia się do miast, gdzie te usługi są dostępniejsze;
5. podkreśla, że trwający proces wyludniania się obszarów wiejskich, który prowadzi do trudności w dostępie do usług publicznych i w świadczeniu odpowiedniej opieki zdrowotnej, ma nie tylko poważne konsekwencje gospodarcze i społeczne, gdyż stanowi on także ogromną przeszkodę w osiągnięciu ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ładu i innych polityk Unii, takich jak WPR i polityka spójności; nalega, by inwestycje w ramach Europejskiego Zielonego Ładu uwzględniały czynniki demograficzne;
6. wzywa Komisję, by przy opracowywaniu wytycznych politycznych do strategii „od pola do stołu” i na rzecz bioróżnorodności zaproponowała – w koordynacji z państwami członkowskimi oraz z władzami regionalnymi i lokalnymi – praktyczne działania na rzecz utrzymania obecnej liczebności ludności wiejskiej, przyczyniające się do utrzymania istniejących miejsc pracy i tworzenia nowych, a także do zwiększenia ich atrakcyjności dla wykwalifikowanych pracowników, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych pod względem strukturalnym, w szczególności poprzez dowartościowanie działalności rolniczej w naszych regionach;
7. wzywa Komisję do wykorzystania obu tych strategii do poprawy wizerunku sektora rolnego i obszarów wiejskich, mając na uwadze, że brak wiedzy o rolnictwie jest źródłem wielu błędnych wyobrażeń dotyczących pracy rolników i ich wkładu w środowisko;
8. wzywa Komisję do rozwoju lokalnych gospodarek, który stworzyłyby możliwości zatrudnienia;
9. apeluje o zredukowanie formalności administracyjnych obciążających przedsiębiorstwa i organy administracji, o mniejszą liczbę wytycznych i większą pewność prawa, co poprawi warunki ramowe dla skutecznego finansowania w terenie oraz zmniejszy bariery inwestycyjne;
10. uznaje ogromny potencjał gospodarki o obiegu zamkniętym i biogospodarki, jeśli chodzi o zwiększenie wydajności sektora rolno-spożywczego; apeluje o przepisy regulacyjne uwzględniające szczególne potrzeby rolnictwa, aby stworzyć nowe możliwości na obszarach wiejskich poprzez wspieranie młodych ludzi, ograniczanie biurokracji oraz sprzyjanie cyfryzacji i przedsiębiorczości;
11. podkreśla zasadniczą rolę WPR w utrzymywaniu i tworzeniu miejsc pracy na obszarach wiejskich i w rolnictwie, lecz dostrzega jej ograniczenia; wzywa zatem do skuteczniejszego wykorzystania unijnej polityki spójności i nowego Funduszu Odbudowy w celu zaspokojenia potrzeb środowiska wiejskiego poprzez połączenie wysiłków w tym względzie i poszukiwanie nowych form synergii;
12. wzywa Komisję, by zapewniła nadanie priorytetowego znaczenia tworzeniu możliwości na rynku pracy, wspieraniu transformacji energetycznej oraz rozwojowi infrastruktury transportowej i szerokopasmowej w celu sprostania wyzwaniom strukturalnym, które są głównymi przyczynami migracji z obszarów wiejskich;
13. wzywa Komisję do zadbania o to, by przyszła publikacja nakreślająca jej długoterminową wizję dotyczącą obszarów wiejskich obejmowała szczegółową analizę roli rolnictwa, hodowli i leśnictwa jako sił napędowych gospodarki wiejskiej;
14. wzywa Komisję i państwa członkowskie do skuteczniejszego informowania o pozytywnych skutkach i pomyślnych wynikach polityki spójności w UE i do ich nagłaśniania;
15. podkreśla potencjał zrównoważonego rolnictwa pod względem tworzenia godnych i długotrwałych miejsc pracy na obszarach wiejskich;
16. podkreśla potrzebę wspierania i realizacji projektów sprzyjających powrotowi młodych ludzi na obszary wiejskie poprzez wspieranie zatrudnienia młodzieży, łączności cyfrowej i przedsiębiorczości z wykorzystaniem najlepszych praktyk państw członkowskich;
17. uznaje, że najskuteczniejszymi strategiami politycznymi służącymi sprostaniu wyzwaniom demograficznym są strategie zmierzające do osiągnięcia celów długoterminowych i będące wynikiem konsultacji z podmiotami lokalnymi i zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim;
18. zwraca uwagę, że pomimo wielokrotnych deklaracji Komisji nadal nie dysponujemy długoterminową strategią, która pozwoliłaby obszarom wiejskim stawić czoła wyzwaniom demograficznym, zagrożeniu ubóstwem i ograniczonemu dostępowi do usług;
19. wzywa Komisję do uwzględniania problematyki demograficznej jako integralnej części wszystkich instrumentów polityki spójności; podkreśla znaczenie koordynacji wszelkich inicjatyw unijnych ze strategiami państw członkowskich w odniesieniu do wyzwań demograficznych;
20. uważa, że strategie w ramach nowej WPR powinny być elastyczne i obejmować specjalnie zaprojektowane w tym celu narzędzia wspierania cyfryzacji, mobilności na obszarach wiejskich i rozwoju inteligentnych małych miast;
21. zwraca uwagę, że polityka spójności musi w większym stopniu stawiać na innowacje na obszarach wiejskich; podkreśla, że zasoby przydzielane w ramach WPR powinny stanowić jedne z elementów skoordynowanych działań służących wspieraniu gospodarstw rodzinnych w korzystaniu z innowacji i nowych technologii;
22. podkreśla, że działania na rzecz opłacalności rolnictwa są niezbędne dla sukcesu strategii demograficznych mających na celu ożywienie obszarów wiejskich i zwiększenie ich atrakcyjności dla młodych ludzi;
23. apeluje o ambitniejsze działania polityczne wspierające wymianę pokoleniową w rolnictwie poprzez znaczące zmiany warunków dostępu do ziemi i kredytów; oczekuje ze strony Unii kompleksowego wsparcia dla młodych rolników polegającego na przyjęciu strategii idących o wiele dalej niż WPR, która ma osiągnąć większą liczbę celów przy mniejszych środkach;
24. uważa, że aby zachęcić do skuteczniejszego przejmowania działalności rolniczej przez młodych i nowych rolników, konieczne jest ułatwienie przekazywania gospodarstw dzięki ograniczeniu formalności oraz zapewnienie godnych warunków rolnikom przechodzącym na emeryturę;
25. uznaje kluczową rolę kobiet w rolnictwie; wzywa do podjęcia na obszarach wiejskich takich działań, by ułatwić kobietom ze wszystkich pokoleń pozostanie w swoim najbliższym otoczeniu i by przyczynić się w ten sposób do ożywienia i dalszego rozwoju tych obszarów;
26. popiera inicjatywy na rzecz poprawy jakości zatrudnienia na obszarach wiejskich dzięki dywersyfikacji i innowacjom; stwierdza, że cel ten powinien stać się priorytetem wielu strategii w ramach Europejskiego Zielonego Ładu oraz planów działania i że należy do niego dążyć w koordynacji z państwami członkowskimi;
27. popiera innowacje i cyfryzację jako sprzyjające tętniącemu życiem, dynamicznemu i ekonomicznie żywotnemu środowisku wiejskiemu; wzywa Komisję do opracowania na wzór inicjatyw na rzecz inteligentnych miast i małych miast nowego narzędzia wspierania rozwoju firm i przedsiębiorstw typu start-up na kontynentalnych lub najbardziej oddalonych obszarach wiejskich, a tym samym rozwoju ich tkanki gospodarczo-produkcyjnej, aby przygotować odpowiednie warunki dla gospodarki cyfrowej na obszarach wiejskich;
28. wzywa Komisję do wsparcia finansowania zasobów odnawialnych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i unijnego planu działań w zakresie biogospodarki, co może doprowadzić od powstania miejsc pracy i pomóc w odnowie gospodarczej wielu obszarów wiejskich; wzywa państwa członkowskie, by rozważyły wprowadzenie modułów szkoleniowych w zakresie obsługi komputera w regionach, w których umiejętności te nie są na zadowalającym poziomie; podkreśla, że lokalne grupy działania w znacznym stopniu przyczyniają się do wzmocnienia interakcji między sektorami gospodarki na obszarach wiejskich i mają istotny udział we wdrażaniu polityki rozwoju obszarów wiejskich;
29. przypomina, że regiony najbardziej oddalone również muszą zostać objęte szeroko zakrojonym planem na rzecz zdrowia publicznego, aby zapewnić dostęp do wody pitnej każdemu mieszkańcowi tych regionów, zwłaszcza na obszarach wiejskich;
30. podkreśla kluczową rolę inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność w utrzymaniu i przywracaniu ożywionej i dobrze prosperującej lokalnej gospodarki wiejskiej oraz potrzebę utrzymania dostatecznego poziomu finansowania inicjatywy LEADER (Liaison Entre Actions de Développement de l'Économie Rurale); wzywa państwa członkowskie do wykorzystywania w pełni potencjału inicjatywy LEADER;
31. wzywa właściwe władze na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, by rozważyły wprowadzenie do programu obowiązkowego kształcenia modułów lekcyjnych mających na celu wzbudzenie lub wzmocnienie zainteresowania uczniów z obszarów miejskich zajęciami i stylem życia na obszarach niezurbanizowanych, tak aby poszerzyć wiedzę przyszłych pokoleń o obszarach wiejskich i wzmocnić więź między nimi;
32. podkreśla, że inwestycje w tej dziedzinie powinny stać się priorytetem EFRROW;
33. podkreśla, że promowanie mobilności i tworzenia sieci kontaktów oraz wspieranie innowacyjnych działań małych i średnich przedsiębiorstw i rzemiosła uważa się za istotne czynniki sukcesu obszarów wiejskich;
34. stwierdza, że efektywny system transportu jest jednym z warunków wstępnych regionalnego rozwoju gospodarczego, spójności terytorialnej i rozwoju potencjału regionów; podkreśla, że konieczne jest zatem zapewnienie niezbędnych środków finansowych na rozwój i utrzymanie połączeń transportowych, które mogłyby zachęcić starsze pokolenia do dłuższego pozostawania na obszarach wiejskich i przyciągnąć do pracy na wsi młodych ludzi z ośrodków miejskich;
35. ubolewa, że porozumieniu w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) po raz kolejny brakuje ambicji, by sprostać wyzwaniom związanym z negatywnymi trendami demograficznymi; wyraża ubolewanie z powodu cięć dokonanych w dwóch głównych instrumentach unijnych służących wspieraniu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich zarówno na kontynencie, jak i w regionach najbardziej oddalonych (tj. w polityce spójności i WPR); ubolewa, że porozumieniu w sprawie WRF brakuje ambicji, by sprostać wyzwaniom związanym z ze zmianami demograficznymi;
36. wyraża ubolewanie, że regiony najbardziej oddalone jako pierwsze odczują skutki cięć w finansowaniu programów, takich jak program szczególnych opcji na rzecz regionów oddalonych i wyspiarskich;
37. wyraża ubolewanie, że regiony najbardziej oddalone doświadczają trudności związanych z ich wyspiarskim charakterem, oddaleniem geograficznym i brakiem perspektyw dla młodzieży, choć art. 349 TFUE powinien umożliwić im rozwiązanie tego problemu;
38. wzywa do opracowania szeroko zakrojonego planu z zamiarem ułatwienia przenoszenia własności wszystkich form przedsiębiorstw, tak aby dać młodym ludziom dostęp do zatrudnienia, umożliwić wznawianie działalności gospodarczej i zapewnić osobom odchodzącym na emeryturę odpowiednio wysokie świadczenia; zauważa, że dzięki takim działaniom gospodarka wiejska, z rolnictwem na czele, stałaby się atrakcyjniejsza i że skorzystałyby na tym regiony najbardziej oddalone i obszary wiejskie w Europie.
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ
Data przyjęcia |
1.12.2020 |
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
38 7 0 |
||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Mazaly Aguilar, Clara Aguilera, Atidzhe Alieva-Veli, Álvaro Amaro, Attila Ara-Kovács, Carmen Avram, Adrian-Dragoş Benea, Benoît Biteau, Mara Bizzotto, Daniel Buda, Isabel Carvalhais, Asger Christensen, Angelo Ciocca, Ivan David, Paolo De Castro, Jérémy Decerle, Salvatore De Meo, Herbert Dorfmann, Luke Ming Flanagan, Cristian Ghinea, Dino Giarrusso, Francisco Guerreiro, Martin Häusling, Martin Hlaváček, Krzysztof Jurgiel, Jarosław Kalinowski, Elsi Katainen, Gilles Lebreton, Norbert Lins, Chris MacManus, Marlene Mortler, Ulrike Müller, Juozas Olekas, Pina Picierno, Maxette Pirbakas, Bronis Ropė, Anne Sander, Petri Sarvamaa, Simone Schmiedtbauer, Annie Schreijer-Pierik, Veronika Vrecionová, Sarah Wiener, Juan Ignacio Zoido Álvarez |
|||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Petros Kokkalis, Ruža Tomašić |
|||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO
W KOMISJI OPINIODAWCZEJ
38 |
+ |
PPE |
Álvaro Amaro, Daniel Buda, Salvatore De Meo, Herbert Dorfmann, Jarosław Kalinowski, Norbert Lins, Marlene Mortler, Anne Sander, Petri Sarvamaa, Simone Schmiedtbauer, Annie Schreijer-Pierik, Juan Ignacio Zoido Álvarez |
S&D |
Clara Aguilera, Attila Ara-Kovács, Carmen Avram, Adrian-Dragoş Benea, Isabel Carvalhais, Paolo De Castro, Juozas Olekas, Pina Picierno |
RENEW |
Atidzhe Alieva-Veli, Asger Christensen, Jérémy Decerle, Cristian Ghinea, Martin Hlaváček, Elsi Katainen, Ulrike Müller |
ID |
Mara Bizzotto, Angelo Ciocca, Ivan David, Gilles Lebreton, Maxette Pirbakas |
ECR |
Mazaly Aguilar, Krzysztof Jurgiel, Ruža Tomašić, Veronika Vrecionová |
EUL/NGL |
Chris MacManus |
NI |
Dino Giarrusso |
7 |
- |
Verts/ALE |
Benoît Biteau, Francisco Guerreiro, Martin Häusling, Bronis Ropė, Sarah Wiener |
EUL/NGL |
Luke Ming Flanagan, Petros Kokkalis |
0 |
0 |
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ
Data przyjęcia |
16.3.2021 |
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
39 0 0 |
||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
François Alfonsi, Mathilde Androuët, Pascal Arimont, Adrian-Dragoş Benea, Tom Berendsen, Erik Bergkvist, Stéphane Bijoux, Franc Bogovič, Vlad-Marius Botoş, Rosanna Conte, Andrea Cozzolino, Corina Crețu, Rosa D’Amato, Christian Doleschal, Francesca Donato, Raffaele Fitto, Chiara Gemma, Mircea-Gheorghe Hava, Krzysztof Hetman, Manolis Kefalogiannis, Ondřej Knotek, Constanze Krehl, Cristina Maestre Martín De Almagro, Nora Mebarek, Martina Michels, Andżelika Anna Możdżanowska, Niklas Nienaß, Andrey Novakov, Younous Omarjee, Alessandro Panza, Tsvetelina Penkova, Caroline Roose, André Rougé, Susana Solís Pérez, Irène Tolleret, Yana Toom, Monika Vana |
|||
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Daniel Buda, Isabel Carvalhais |
|||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
39 |
+ |
ECR |
Raffaele Fitto, Andżelika Anna Możdżanowska |
ID |
Mathilde Androuët, Rosanna Conte, Francesca Donato, Alessandro Panza, André Rougé |
NI |
Chiara Gemma |
PPE |
Pascal Arimont, Tom Berendsen, Franc Bogovič, Daniel Buda, Christian Doleschal, Mircea-Gheorghe Hava, Krzysztof Hetman, Manolis Kefalogiannis, Andrey Novakov |
Renew |
Stéphane Bijoux, Vlad-Marius Botoş, Ondřej Knotek, Susana Solís Pérez, Irène Tolleret, Yana Toom |
S&D |
Adrian-Dragoş Benea, Erik Bergkvist, Isabel Carvalhais, Andrea Cozzolino, Corina Crețu, Constanze Krehl, Cristina Maestre Martín De Almagro, Nora Mebarek, Tsvetelina Penkova |
The Left |
Martina Michels, Younous Omarjee |
Verts/ALE |
François Alfonsi, Rosa D'Amato, Niklas Nienaß, Caroline Roose, Monika Vana |
0 |
- |
|
|
0 |
0 |
|
|
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się
- [1] Dz.U. C 390 z 18.11.2019, s. 53.
- [2] Dz.U. C 356 z 4.10.2018, s. 10.
- [3] Dz.U. C 153E z 31.5.2013, s. 9.
- [4] Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0303.
- [5] Dz.U. L 141 z 27.5.2011, s. 1.
- [6] Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.
- [7] Ares(2020)3866098.
- [8] Ares(2020)6799640.
- [9] https://ec.europa.eu/info/files/report-impact-demographic-change-reader-friendly-version-0_en
- [10] Źródła: INSEE (francuski Narodowy Instytut Statystyk i Studiów Gospodarczych), ONZ.
- [11] Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, Prognoza demograficzna dla Unii Europejskiej, marzec 2020 r., s. 3.
- [12] Komisja Europejska, Sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych, czerwiec 2020 r., s. 15.
- [13] Komisja Europejska, Sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych, czerwiec 2020 r., s. 4.
- [14] Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, Prognoza demograficzna dla Unii Europejskiej, marzec 2020 r., s. 5–6.
- [15] Eurostat, Statystyki dotyczące ograniczeń funkcjonalnych i ograniczeń aktywności, listopad 2019 r.
- [16] Komisja Europejska, Sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych, czerwiec 2020 r., s. 22.
- [17] Komisja Europejska, Sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych, czerwiec 2020 r., s. 7.
- [18] EIGE, Wskaźnik równouprawnienia płci 2019. Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, 2020 r., s. 79.
- [19] Komisja Europejska, Sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych, czerwiec 2020 r., s. 11.
- [20] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0485.
- [21] Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0427.
- [22] Komisja Europejska, Dane dotyczące europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, październik 2018 r.
- [23] „W 2015 r. nieco ponad jedna czwarta (25,5 %) ludności wiejskiej była zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, natomiast stosunkowo niższy odsetek odnotowano w przypadku osób mieszkających w miastach (24,0 %). Według danych Eurostatu z 2016 r. tendencja ta jeszcze się pogłębiła i obecnie wyższy odsetek ludności UE-28 mieszkającej na obszarach wiejskich (w porównaniu z obszarami miejskimi) jest zagrożony ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.” (Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, Prognoza demograficzna dla Unii Europejskiej, marzec 2020 r., s. 16).
- [24] Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0427.
- [25] „Forest fires — Sparking fire smart policies in the EU” [Pożary lasów – Zarzewie inteligentnych strategii zwalczania pożarów w UE], Komisja Europejska (2018 r.).