SPRAWOZDANIE w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia

31.5.2021 - (2020/2273(INI))

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
Sprawozdawca: César Luena
Sprawozdawcy komisji opiniodawczych (*):
Saskia Bricmont, Komisja Handlu Międzynarodowego
Isabel Carvalhais, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
(*) Zaangażowana komisja – art. 57 Regulaminu


Procedura : 2020/2273(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A9-0179/2021
Teksty złożone :
A9-0179/2021
Teksty przyjęte :

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia

(2020/2273(INI))

Parlament Europejski,

 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. pt. „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030: Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),

 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640) oraz swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. na ten sam temat[1],

 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. „Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego” (COM(2020)0381),

 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 lutego 2016 r. w sprawie Planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą (COM(2016)0087),

 uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 2 października 2015 r. pt. „Przegląd śródokresowy unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.” (COM(2015)0478),

 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 lipca 2019 r. pt. „Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów” (COM(2019)0352) oraz swoją rezolucję z dnia 16 września 2020 r. w sprawie roli UE w ochronie i odtwarzaniu światowych lasów[2];

 uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1386/2013/UE z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”[3] oraz wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 października 2020 r. w sprawie nowego ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2030 r. (COM(2020)0652),

 uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej)[4],

 uwzględniając sprawozdanie z 31 maja 2019 r. na temat globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, sporządzone przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną ds. Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES),

 uwzględniając Konwencję ONZ o różnorodności biologicznej (CBD) i zbliżające się 15. posiedzenie Konferencji Stron tej konwencji (COP15),

 uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i wyznaczone przez ONZ cele zrównoważonego rozwoju,

 uwzględniając 5 globalną prognozę w dziedzinie różnorodności biologicznej z 15 września 2020 r., opracowaną przez sekretariat CBD,

 uwzględniając sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), w szczególności sprawozdanie specjalne z 24 września 2019 r. pt. „Oceany i kriosfera w zmieniającym się klimacie”, sprawozdanie specjalne z 8 sierpnia 2019 r. dotyczące zmian klimatu i gruntów oraz sprawozdanie specjalne z 8 października 2018 r. pt. „Globalne ocieplenie o 1,5°C”,

 uwzględniając Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES),

 uwzględniając Konwencję o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt,

 uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza,

 uwzględniając Konwencję o ochronie środowiska morskiego i regionu przybrzeżnego Morza Śródziemnego, Konwencję o ochronie Morza Czarnego przed zanieczyszczeniem, Konwencję helsińską o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego i Konwencję o ochronie środowiska morskiego obszaru północno-wschodniego Atlantyku,

 uwzględniając sprawozdania specjalnego sprawozdawcy ONZ z 24 stycznia 2018 r. i 15 lipca 2020 r. w sprawie zobowiązań w zakresie praw człowieka dotyczących korzystania z bezpiecznego, czystego, zdrowego i zrównoważonego środowiska,

 uwzględniając zobowiązanie przywódców ONZ na rzecz przyrody z 28 września 2020 r. pt. „United to Reverse Biodiversity Loss by 2030 for Sustainable Development” [Razem przeciwko utracie różnorodności biologicznej przed 2030 rokiem dla zrównoważonego rozwoju],

 uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) z 4 grudnia 2019 r. pt. „The European environment – state and outlook 2020: Knowledge for a transition to a sustainable Europe” [Europejskie środowisko – stan i prognozy na 2020 r.: wiedza na rzecz transformacji w kierunku zrównoważonej Europy],

 uwzględniając sprawozdanie EEA z 19 października 2020 r. pt. „State of nature in the EU – Results from reporting under the nature directives 2013–2018” [Stan przyrody w UE – wyniki ze sprawozdań przedłożonych na podstawie dyrektyw dotyczących ochrony przyrody z lat 2013–2018],

 uwzględniając sprawozdanie „Global Resources Outlook 2019” [Globalna prognoza za 2019 r. dotycząca zasobów] opracowane przez Międzynarodowy Panel ds. Zasobów w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska,

 uwzględniając sprawozdanie z warsztatów platformy IPBES z 29 października 2020 r. w sprawie bioróżnorodności i pandemii,

 uwzględniając sprawozdanie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) z 2020 r. w sprawie stanu rybołówstwa i akwakultury na świecie,

 uwzględniając sprawozdanie naukowo-polityczne Wspólnego Centrum Badawczego Komisji z 13 października 2020 r., pt. „Mapping and Assessment of Ecosystems and their Services: An EU ecosystem assessment” [Mapowanie i ocena ekosystemów i usług świadczonych przez ekosystemy: ocena ekosystemów UE],

 uwzględniając sprawozdania specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO): z 5 lutego 2020 r. pt. „Zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin: ograniczone postępy w zakresie pomiaru i zmniejszania ryzyka”, z 5 czerwca 2020 r. pt. „Różnorodność biologiczna na użytkach rolnych – wspólna polityka rolna nie zapobiegła pogorszeniu sytuacji”, z 9 lipca 2020 r. pt. „Ochrona dzikich owadów zapylających w UE – inicjatywy Komisji nie zaowocowały poprawą sytuacji” i z 26 listopada 2020 r. pt. „Środowisko morskie – ochrona przewidziana przez UE jest szeroko zakrojona, lecz powierzchowna”,

 uwzględniając briefing EEA z 6 października 2020 r. pt. „Management effectiveness in the EU's Natura 2000 network of protected” [Skuteczność zarządzania siecią obszarów chronionych Natura 2000 w UE],

 uwzględniając briefing EEA z 11 stycznia 2021 r. pt. „Growth without economic growth” [Wzrost bez wzrostu gospodarczego],

 uwzględniając wyniki prac grupy ad hoc ekspertów technicznych ds. CBD w sprawie oceny ryzyka z 15 kwietnia 2020 r.,

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie 15 posiedzenia Konferencji Stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej[5],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej[6],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2019 r. w sprawie rocznego sprawozdania strategicznego w sprawie wdrażania i realizacji celów zrównoważonego rozwoju[7],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 października 2020 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE[8],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2017 r. w sprawie „Planu działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki”[9],

 uwzględniając swoje rezolucje: z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie decyzji Japonii o wznowieniu połowów wielorybów w sezonie 2015–2016[10] i z dnia 12 września 2017 r. w sprawie polowań na wieloryby w Norwegii[11],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności[12],

 uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2020 r. w sprawie Europejskiego Roku Bardziej Zielonych Miast 2022[13],

 uwzględniając art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

 uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej „Kartą”),

 uwzględniając art. 54 Regulaminu,

 uwzględniając opinie Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rybołówstwa,

 uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A9-0179/2021),

A. mając na uwadze, że Parlament Europejski ogłosił alarmującą sytuację klimatyczną i środowiskową oraz zobowiązał się do pilnego podjęcia konkretnych działań niezbędnych w celu zwalczania i powstrzymania tego zagrożenia, zanim będzie za późno[14]; mając na uwadze, że utrata bioróżnorodności i zmiana klimatu są powiązane i potęgują się wzajemnie[15], stanowiąc jednakowe zagrożenia dla życia na naszej planecie, i z tego względu należy pilnie zająć się nimi łącznie;

B. mając na uwadze, że stan przyrody pogarsza się w tempie i na skalę niespotykaną w historii ludzkości; mając na uwadze, że szacuje się, iż na świecie milion gatunków jest zagrożonych wyginięciem[16]; mając na uwadze, że jedynie 23 % gatunków i 16 % siedlisk objętych dyrektywami UE w sprawie ochrony przyrody ma właściwy stan[17];

C. mając na uwadze, że celem unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz porozumienia międzynarodowego, które ma być wkrótce zawarte w ramach CBD, jest utworzenie unijnych i globalnych ram bioróżnorodności na okres do roku 2030;

D. mając na uwadze, że rok 2021 będzie miał dla bioróżnorodności decydujące znaczenie oraz że COP15 powinna stać się dla bioróżnorodności wydarzeniem na miarę porozumienia paryskiego; mając na uwadze, że COP15 i COP26 UNFCCC stanowią wyjątkową okazję do odejścia od modelu reaktywnego na rzecz modelu proaktywnego i ostrożnościowego oraz do wprowadzenia potrzebnych zmian, które doprowadzą do transformacji;

E. mając na uwadze, że unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 jest jedną z kluczowych inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu; mając na uwadze, że unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz strategia „Od pola do stołu”, wraz z innymi strategiami politycznymi, będą kształtować zmiany w celu ochrony przyrody oraz zachowania siedlisk i gatunków;

F. mając na uwadze, że dostępne dowody sugerują, iż nie jest za późno, by powstrzymać i odwrócić obecne tendencje spadku bioróżnorodności[18]; mając na uwadze, że będzie to wymagać istotnych zmian;

G. mając na uwadze, że ludzie stanowią część przyrody i że przyroda ma samoistną wartość; mając na uwadze, że bioróżnorodność stanowi integralną część światowego dziedzictwa;

H. mając na uwadze, że wymieranie gatunków jest trwałym zjawiskiem zagrażającym ekosystemom i świadczeniu usług ekosystemowych oraz stanowiącym zagrożenie dla dobrobytu i przetrwania ludzi; mając na uwadze, że tylko w ostatnim dziesięcioleciu Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznała 160 gatunków za wymarłe;

I. mając na uwadze, że według IPBES do 2050 r. 90 % gruntów ulegnie znacznym zmianom, a w przypadku 75 % gruntów już takie zmiany nastąpiły; mając na uwadze, że utracono już 85 % terenów podmokłych;

J. mając na uwadze, że bioróżnorodność ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego, dobrobytu ludzi i rozwoju na całym świecie;

K. mając na uwadze, że UE musi wykorzystać okazję do uwzględnienia wniosków z pandemii COVID-19 w swoich strategiach i celach;

L. mając na uwadze, że 70 % pojawiających się chorób i pandemii ma pochodzenie odzwierzęce[19]; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 pokazała, iż praktyki wywierające presję na bioróżnorodność mogą prowadzić do zwiększonego zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt;

M. mając na uwadze, że niszczenie siedlisk przyrodniczych i handel dzikimi zwierzętami zwiększa kontakt ludzi z dziką fauną i florą oraz będzie stanowić istotny czynnik pojawiania się i rozprzestrzeniania w przyszłości chorób wirusowych[20];

N. mając na uwadze, że bioróżnorodność ma pozytywny wpływ na zdrowie ludzi; mając na uwadze, że nawet 80 % leków stosowanych przez ludzi jest pochodzenia naturalnego[21];

O. mając na uwadze, że UE posiada więcej obszarów chronionych niż jakikolwiek inny region na świecie[22]; mając na uwadze, że obecna sieć obszarów prawnie chronionych, w tym obszarów objętych ścisłą ochroną, nie jest wystarczająca, aby chronić bioróżnorodność[23];

P. mając na uwadze, że UE nadal boryka się z poważnymi trudnościami związanymi z wdrażaniem, jeśli chodzi o skuteczne zarządzanie siecią Natura 2000;

Q. mając na uwadze, że program Natura 2000 przyczynia się do ochrony gatunków, ale wiele zagrożonych gatunków nie jest chronionych w ramach tej sieci[24];

R. mając na uwadze, że szacuje się, iż sieć Natura 2000 zapewnia bezpośrednio i pośrednio 52 tys. miejsc pracy w obszarze zarządzania ochroną, a 3,1 mln (jedna czwarta) miejsc pracy w turystyce ma powiązania z obszarami chronionymi[25]; mając na uwadze, że powiększanie obszarów chronionych ma na celu ochronę bioróżnorodności, ale przyczynia się również do łagodzenia skutków zmiany klimatu i przystosowywania się do niej oraz przynosi znaczne zyski dzięki inwestycjom i tworzeniu miejsc pracy;

S. mając na uwadze, że Europejski Trybunał Obrachunkowy zwrócił uwagę na poważne niedociągnięcia w unijnej polityce ochrony lub odbudowy bioróżnorodności, w tym między innymi na nieodpowiednie środki ochrony lub odbudowy bioróżnorodności brak wdrażania i finansowania oraz nieodpowiednie wskaźniki służące do pomiaru postępów[26]; mając na uwadze, że przyszłe strategie UE powinny zaradzić tym niedociągnięciom i zająć się nimi;

T. mając na uwadze, że około 75 % światowych upraw żywnościowych zależy od owadów zapylających[27] oraz że w ostatnich dziesięcioleciach liczba tych owadów drastycznie spadła; mając na uwadze, że ochrona bioróżnorodności i ochrona owadów są ze sobą nierozerwalnie związane;

U. mając na uwadze, że wytyczne Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dotyczące pszczół nie zostały formalnie przyjęty, a ich przegląd nie został pomyślnie zakończony;

V. mając na uwadze, że Parlament Europejski przyjął w dniu 18 grudnia 2019 r. rezolucję w sprawie inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających[28], która potwierdza jego zdecydowane stanowisko w sprawie znaczenia ochrony owadów zapylających;

W. mając na uwadze, że ramy i działania obecnej inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających wymagają włączenia do wszystkich strategii sektorowych UE;

X. mając na uwadze, że monitorowanie, badania i inne działania związane z ochroną owadów są rozproszone, często nieodpowiednie oraz niedofinansowane lub nie istnieją na szczeblu krajowym;

Y. mając na uwadze, że utrata bioróżnorodności wiąże się z działalnością gospodarczą; mając na uwadze, że działalność gospodarcza powinna respektować ograniczenia planety;

Z. mając na uwadze, że ochrona bioróżnorodności i ekosystemów przynosi bezpośrednie i pośrednie korzyści gospodarcze dla większości sektorów gospodarki oraz stanowi podstawę funkcjonowania naszych gospodarek i społeczeństw; mając na uwadze, że wszystkie przedsiębiorstwa są bezpośrednio lub pośrednio uzależnione od usług ekosystemowych; mając na uwadze, że ulepszona polityka w zakresie bioróżnorodności, obejmująca skuteczne środki, może wzmocnić gospodarkę i stworzyć możliwości zatrudnienia;

AA. mając na uwadze, że głównymi bezpośrednimi czynnikami powodującymi utratę bioróżnorodności są zmiany w użytkowaniu gruntów i mórz, wydobycie zasobów naturalnych, zmiana klimatu, zanieczyszczenie oraz inwazja gatunków obcych[29]; mając na uwadze, że oprócz ochrony i odbudowy przyrody zasadnicze znaczenie dla skutecznej strategii na rzecz bioróżnorodności po 2020 r. mają działania dotyczące czynników powodujących utratę bioróżnorodności, szczególnie w sektorach użytkowania gruntów i transformacji systemu żywnościowego[30];

AB. mając na uwadze, że gleba jest wspólnym zasobem[31], a bioróżnorodność gleby podlega coraz silniejszej presji; mając na uwadze, że regularne badania długoterminowych parametrów fizyczno-chemicznych, prowadzone w ramach badań terenowych użytkowania gruntów i pokrycia terenu, należy uzupełnić poprzez monitorowanie w całej UE bioróżnorodności gleby, w tym tendencji dotyczących jej rodzaju i objętości;

AC. mając na uwadze, że bioróżnorodność w rolnictwie obejmuje wszystkie składniki różnorodności biologicznej, które mają znaczenie dla żywności i rolnictwa, oraz wszystkie składniki różnorodności biologicznej, które tworzą ekosystemy rolne, zwane również agroekosystemami, w tym różnorodność i zmienność zwierząt, roślin i mikroorganizmów na poziomie genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym, które są niezbędne do podtrzymania kluczowych funkcji agroekosystemu, jego struktury i procesów;

AD. mając na uwadze, że długoterminowe trendy zauważalne w populacjach ptaków krajobrazu rolniczego i leśnego, pospolitych gatunków ptaków oraz motyli łąkowych pokazują, że UE doświadczyła znacznego spadku bioróżnorodności gruntów rolnych[32]; mając na uwadze, że wynika to przede wszystkim z utraty, fragmentacji i degradacji naturalnych ekosystemów, głównie z powodu intensyfikacji rolnictwa, intensywnej gospodarki leśnej, porzucania gruntów i niekontrolowanego rozrastania się miast[33];

AE. mając na uwadze, że zrównoważone gospodarowanie gruntami rolnymi może przyczyniać się do szerszych funkcji ekosystemu, takich jak ochrona bioróżnorodności, sekwestracja dwutlenku węgla, utrzymanie jakości wody i powietrza, zatrzymanie wilgoci w glebie dzięki ograniczeniu spływu, umożliwienie infiltracji wody do gleby i kontrolowanie erozji;

AF. mając na uwadze, że na podstawie biomasy szacuje się, że wśród wszystkich ssaków na ziemi większość stanowią zwierzęta hodowlane, a niewielki odsetek to zwierzęta dzikie; mając na uwadze równie niepokojący niski poziom różnorodności genetycznej ptaków[34];

AG. mając na uwadze, że sektory rybołówstwa, akwakultury i przetwórstwa mogą przyczynić się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ;

AH. mając na uwadze, że badania naukowe wzbudziły obawy co do długoterminowego negatywnego wpływu niektórych stosowanych technik połowowych na bioróżnorodność oceanów i środowisko morskie;

AI. mając na uwadze, że rybacy mogą przyczynić się do zapobiegania degradacji środowiska i ochrony środowiska morskiego poprzez stosowanie zrównoważonych metod i technik;

AJ. mając na uwadze, że degradacja siedlisk i przerwanie korytarzy migracyjnych oraz nadmierna eksploatacja spowodowana połowami, obok innych czynników, doprowadziły niektóre gatunki ryb, takie jak jesiotr, na skraj wyginięcia;

AK. mając na uwadze, że mimo pewnej zweryfikowanej poprawy eksploatacji zasobów morskich pod względem zrównoważonego rozwoju w niektórych basenach morskich, nadal istnieją obszary, na których sytuacja jest niepokojąca, a w szczególności mowa tu o Morzu Śródziemnym;

AL. mając na uwadze, że UE wyznaczyła cele na mocy dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej; mając na uwadze, że nadal potrzebne są środki do osiągnięcia celu, jakim jest dobry stan środowiska części wód;

AM. mając na uwadze, że Europejski Trybunał Obrachunkowy stwierdził[35], że chociaż wdrożono ramy ochrony środowiska morskiego, działania UE nie doprowadziły do wystarczającej ochrony ekosystemów i siedlisk, a obecne chronione obszary morskie zapewniają jedynie ograniczoną ochronę;

AN. mając na uwadze, że lasy stanowią 43 % powierzchni lądowej UE i są siedliskiem dla 80 % jej lądowej bioróżnorodności[36]; mając na uwadze, że stwierdzono, iż pod względem presji wywieranej na gatunki działalność leśna zajmuje drugą pozycję[37], wpływając w szczególności na stawonogi, ssaki i rośliny nienaczyniowe; mając na uwadze, że na wiele gatunków zależnych od lasów negatywny wpływ wywiera usuwanie martwych, umierających i starych drzew[38], redukcja starodrzewu oraz niektóre metody gospodarki leśnej takie jak zręby zupełne;

AO. mając na uwadze, że ponad 75 % lądowej bioróżnorodności na świecie żyje w lasach[39]; mając na uwadze, że Parlament przedstawił Komisji zalecenia dotyczące ram prawnych UE mających na celu zatrzymanie i odwrócenie spowodowanego przez UE globalnego wylesiania oraz degradacji lasów i ekosystemów[40];

AP. mając na uwadze, że dobry stan środowiska i zdrowe ekosystemy mają kluczowe znaczenie dla przeciwdziałania zmianie klimatu, zaś ekosystemy odgrywają zasadniczą rolę w łagodzeniu zmiany klimatu i przystosowywaniu się do niej; mając na uwadze, że zmiana klimatu wpływa na bioróżnorodność, ponieważ zmienne klimatyczne w dużym stopniu określają geograficzny zasięg występowania gatunków; mając na uwadze, że na obszarach, gdzie klimat nie jest już odpowiedni, niektóre gatunki zmieniają zasięg geograficzny, a inne wymierają w skali lokalnej;

AQ. mając na uwadze, że rozwiązania oparte na przyrodzie i podejścia ekosystemowe mogą zapewnić silne powiązanie polityczne między trzema konwencjami z Rio, rozwiązując problem zmiany klimatu i utraty bioróżnorodności w zintegrowany sposób;

AR. mając na uwadze, że według IPBES zanieczyszczenie jest jednym z pięciu czynników powodujących utratę bioróżnorodności; mając na uwadze, że szacuje się, iż wiarygodne informacje istnieją dla około 500 substancji chemicznych, oraz mając na uwadze, że do kwietnia 2019 r. Europejska Agencja Chemikaliów uznała, iż wystarczające uregulowania prawne istnieją w odniesieniu do 450 substancji; mając na uwadze, że w przypadku kolejnych 10 tys. substancji uznaje się, że związane z nimi ryzyko jest dość dobrze określone, natomiast w przypadku około 20 tys. substancji informacje na temat ryzyka są ograniczone; mając na uwadze, że w przypadku większości substancji, około 70 tys., praktycznie nie ma informacji na temat związanych z nimi zagrożeń lub ryzyka narażenia; mając na uwadze, że należy pilnie zlikwidować istotne luki w wiedzy dotyczącej wszelkiego wpływu chemikaliów na bioróżnorodność i środowisko;

AS. mając na uwadze, że zanieczyszczenie świetlne zmienia naturalne natężenie światła w nocy dla ludzi, zwierząt i roślin, wywierając negatywny wpływ na bioróżnorodność poprzez, przykładowo, zakłócenie równowagi w aktywności migracyjnej, nocnej i reprodukcyjnej zwierząt, prowadząc również do utraty insektów i owadów zapylających, dla których przyciąganie przez sztuczne światło ma skutek śmiertelny;

AT. mając na uwadze, że zgodnie ze sprawozdaniem Wspólnego Centrum Badawczego z 2020 r.[41] inwazyjne gatunki obce występują obecnie we wszystkich ekosystemach i zagrażają w szczególności ekosystemom miejskim i użytkom zielonym;

AU. mając na uwadze, że obecne negatywne tendencje w zakresie bioróżnorodności i ekosystemów osłabią postępy w realizacji nie założeń środowiskowych celów zrównoważonego rozwoju, ale także założeń związanych z ubóstwem, głodem, zdrowiem, wodą, miastami i klimatem; mając zatem na uwadze, że utratę i degradację bioróżnorodności należy uważać nie tylko za kwestię środowiskową, lecz także rozwojową, gospodarczą, społeczną i moralną;

AV. mając na uwadze, że niemal 80 % bioróżnorodności UE znajduje się obecnie w jej regionach najbardziej oddalonych oraz krajach i terytoriach zamorskich[42];

AW. mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie muszą przestrzegać zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie bioróżnorodności i praw człowieka, oprócz zobowiązań dotyczących spójności polityki w działaniach zewnętrznych, zgodnie z ich wynikającym z Karty zobowiązaniem do włączenia do polityki UE wysokiego poziomu ochrony środowiska i poprawy jego jakości oraz zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;

AX. mając na uwadze, że prace specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska mogą utorować drogę do ukształtowania ram prawnych obowiązków w dziedzinie praw człowieka związanych z ochroną i zrównoważonym wykorzystaniem bioróżnorodności; mając na uwadze, że w ostatnich latach na całym świecie znacznie wzrosła liczba atakowanych obrońców praw człowieka zajmujących się kwestiami środowiska i gruntów;

AY. mając na uwadze, że według szacunków co najmniej jedna czwarta światowej powierzchni lądów należy do ludów tubylczych i lokalnych społeczności, jest przez nie zarządzana, użytkowana bądź zajmowana; mając na uwadze, że w Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ uznano zbiorowe i jednostkowe prawa ludów tubylczych; mając na uwadze, że ludność tubylcza i społeczności lokalne odgrywają zasadniczą rolę w zachowaniu bioróżnorodności na świecie, a globalne cele w zakresie bioróżnorodności nie mogą zostać osiągnięte bez uznania ich praw;

AZ. mając na uwadze, że zarówno nielegalny, jak i legalny handel dziką fauną i florą oraz ich wykorzystywanie w znacznym stopniu przyczyniają się do zanikania bioróżnorodności oraz że niszczenie siedlisk naturalnych i eksploatacja dzikiej fauny i flory przyczyniają się do pojawiania się i rozprzestrzeniania chorób zakaźnych[43];

BA. mając na uwadze, że według IPBES i IPCC różnorodność biologiczna mórz jest poważnie zagrożona[44]; mając na uwadze, że EEA wydała ostrzeżenia o obecnym stanie degradacji europejskiego środowiska morskiego oraz na potrzebę szybkiej odbudowy naszych ekosystemów morskich poprzez analizę oddziaływania działalności człowieka na środowisko morskie[45]; mając na uwadze, że morskie gorące punkty bioróżnorodności, takie jak rafy koralowe, lasy namorzynowe i skupiska trawy morskiej, są silnie zdegradowane i zagrożone zmianą klimatu i zanieczyszczeniem;

BB. mając na uwadze, że ocean jest jeden, a jego dobry stan środowiskowy ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia jego odporności i dalszego świadczenia usług ekosystemowych, takich jak wchłanianie dwutlenku węgla i produkcja tlenu; mając na uwadze, że mechanizmy klimatyczne zależą od zdrowia ekosystemów oceanicznych i morskich, na które obecnie wpływa globalne ocieplenie, zanieczyszczenia, nadmierne eksploatowanie bioróżnorodności mórz, zakwaszanie, odtlenianie i erozja obszarów przybrzeżnych; mając na uwadze, że jak przypomina IPCC, oceany mają pomagać złagodzić skutki zmiany klimatu i przystosować się do nich[46];

BC. mając na uwadze, że 80 % odpadów morskich pochodzi z lądu, a w naszych oceanach nagromadziło się 150 ton tworzyw sztucznych[47]; mając na uwadze, że 80 % ścieków komunalnych jest odprowadzanych do morza; mając na uwadze, że łączna masa odpadów unoszących się na powierzchni to tylko 1 % tworzyw sztucznych wyrzucanych do oceanu[48];

BD. mając na uwadze, że niebieska gospodarka stanowi szansę na zrównoważony rozwój działalności morskiej i przybrzeżnej;

BE. mając na uwadze, że należy wspierać wspólne inicjatywy obywateli, gmin, stowarzyszeń, przedsiębiorstw, instytucji edukacyjnych i wszelkich innych podmiotów społecznych w zakresie ochrony i odtwarzania bioróżnorodności;

BF. mając na uwadze, że pomyślne wdrożenie strategii wymaga skutecznej współpracy na szczeblu UE i państw członkowskich z udziałem wszystkich zainteresowanych stron;

Obecny stan różnorodności biologicznej

1. z zadowoleniem przyjmuje nową unijną strategię na rzecz bioróżnorodności 2030 i wyrażony w niej poziom ambicji;

2. ponadto z zadowoleniem przyjmuje główny cel polegający na zapewnieniu, że do 2050 r. wszystkie ekosystemy na świecie zostaną odbudowane, będą odporne i odpowiednio chronione; podkreśla, że należy dołożyć wszelkich starań, by jak najszybciej osiągnąć ten cel;

3. uważa, że przy wdrażaniu strategii należy zapewnić spójność z innymi strategiami Europejskiego Zielonego Ładu, takimi jak strategia „Od pola do stołu”; uznaje znaczenie trzech wymiarów trwałego rozwoju: środowiskowego, gospodarczego i społecznego; przypomina, że wymiar środowiskowy, w tym różnorodność biologiczna i ochrona ekosystemów, leży u podstaw dwóch pozostałych wymiarów i stanowi fundamentalną podstawę zrównoważonego rozwoju oraz realizacji celów zrównoważonego rozwoju;

4. przypomina o pilnej konieczności wzmocnienia morskiej wizji w nowych strategiach Unii Europejskiej, w szczególności w działaniach następczych Europejskiego Zielonego Ładu, strategii na rzecz bioróżnorodności oraz strategii „Od pola do stołu”;

5. wzywa Komisję do oparcia każdego wniosku legislacyjnego na kompleksowej ocenie skutków, uwzględniającej skutki indywidualne i skumulowane oraz koszty działania i braku działania w kategoriach skutków natychmiastowych i długoterminowych;

6. wzywa Komisję, aby w celu przeprowadzenia oceny skutków uzupełniła jedyne obecnie stosowane narzędzie oceny aspektów środowiskowych o narzędzia badające oddziaływanie na bioróżnorodność, wykorzystanie zasobów i zanieczyszczenie;

7. przypomina wnioski ze sprawozdania platformy IPBES z 2019 r., zgodnie z którymi przyroda zanika na całym świecie w tempie niespotykanym wcześniej w historii ludzkości, a około jednemu milionowi gatunków grozi wyginięcie z szacowanej liczby ponad ośmiu milionów;

8. zauważa, że jest to trzecia strategia dotycząca różnorodności biologicznej, której celem jest powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej w UE; ubolewa mimo to nad faktem, że różnorodność biologiczna w UE nadal się zmniejsza; głęboko ubolewa, że UE nie osiągnęła ani celów unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r., ani globalnych celów z Aichi w zakresie różnorodności biologicznej;

9. podkreśla, że strategia na rzecz bioróżnorodności do roku 2030 musi w pełni zrealizować swoje cele; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zobowiązania się do podjęcia istotnych i dodatkowych środków w zakresie ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej, aby w pełni zrealizować nowe cele, które powinny być jasno określone i wymierne;

10. podkreśla, że pandemia COVID-19 pokazała po raz kolejny znaczenie holistycznego stosowania zasady „Jedno zdrowie” w kształtowaniu polityki, co odzwierciedla fakt, że zdrowie ludzi, zwierzęta oraz środowisko są ze sobą powiązane i że pilnie potrzebne są transformacyjne zmiany w całym społeczeństwie; podkreśla ważną rolę Komisji w koordynowaniu i wspieraniu podejścia „Jedno zdrowie” w UE w odniesieniu do zdrowia ludzi i zwierząt oraz promowanie go na wszystkich forach międzynarodowych; wzywa do ponownego przemyślenia i pilnego pełnego dostosowania obecnej polityki UE do potrzebnych zmian;

11. zauważa, że do podstawowych przyczyn pandemii należą te same globalne zmiany środowiskowe, które prowadzą do utraty różnorodności biologicznej i zmiany klimatu[49], takie jak zmiana sposobu użytkowania gruntów oraz legalny i nielegalny handel dzikimi zwierzętami i ich konsumpcja; zwraca uwagę, że ryzyko pandemii można znacznie zmniejszyć poprzez ograniczenie działalności człowieka, która prowadzi do utraty różnorodności biologicznej, oraz że szacunkowy koszt zmniejszenia ryzyka różnych pandemii jest 100 razy niższy niż koszt reagowania na nie[50];

12. wzywa państwa członkowskie i Komisję do pełnego uwzględnienia dowodów naukowych, sprawozdań i zaleceń dotyczących chorób odzwierzęcych i pandemii, w tym sprawozdania z warsztatów platformy IPBES w sprawie utraty bioróżnorodności i pandemii[51], sprawozdania Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska z dnia 6 lipca 2020 r. zatytułowanego „Preventing the next pandemic – Zoonotic diseases and how to break the chain of transmission”[52] oraz trójstronnego dokumentu koncepcyjnego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), FAO i Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) z kwietnia 2010 r. w sprawie podziału obowiązków i koordynacji globalnych działań na rzecz przeciwdziałania zagrożeniom dla zdrowia na styku zwierzę-człowiek-ekosystemy, w celu zwalczania zagrożeń dla zdrowia człowieka, zwierząt i środowiska[53];

13. z zadowoleniem przyjmuje przewidywane wzmocnienie działań UE przeciwko pandemiom i innym zagrożeniom dla zdrowia w ramach Europejskiej Unii Zdrowotnej[54], w tym ustanowienie planu UE na wypadek kryzysu zdrowotnego i pandemii, jak przewidziano w nowym wniosku Komisji w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń dla zdrowia[55], który powinien obejmować pandemie odzwierzęce;

Ochrona i odbudowa

14. wyraża zdecydowane poparcie dla celów UE dotyczących ochrony co najmniej 30% obszarów morskich i lądowych UE, obejmujących różnorodne ekosystemy, takie jak lasy, tereny podmokłe, torfowiska, użytki zielone i ekosystemy przybrzeżne oraz dotyczących ścisłej ochrony co najmniej 10% obszarów morskich i lądowych UE, w tym wszystkich pozostałych lasów pierwotnych i starodrzewów oraz innych ekosystemów bogatych w węgiel; podkreśla, że cele te powinny być wiążące i realizowane przez państwa członkowskie na szczeblu krajowym, we współpracy z władzami regionalnymi i lokalnymi, zgodnie z kryteriami naukowymi i potrzebami w zakresie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem różnic w wielkości i udziale obszarów naturalnych w każdym państwie członkowskim oraz uwarunkowań regionalnych i lokalnych;

15. podkreśla, że te obszary chronione powinny tworzyć ekologicznie spójną i reprezentatywną sieć, opierającą się na istniejących obszarach chronionych; podkreśla, że oprócz zwiększania obszarów chronionych należy zapewnić ich jakość, w tym poprzez wystarczające finansowanie i wdrażanie jasnych i skutecznych planów ochrony, właściwe zarządzanie, odpowiednie monitorowanie i ocenę oraz skuteczne egzekwowanie odpowiednich przepisów;

16. przypomina, że zgodnie z międzynarodowymi zaleceniami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szkodliwa dla środowiska działalność przemysłowa i rozwój infrastruktury powinny być zakazane we wszystkich kategoriach obszarów chronionych[56];

17. podkreśla, że należy opracować jasną definicję ścisłej ochrony; wzywa Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi wyjaśniła, jaki rodzaj działalności człowieka można potencjalnie uznać za dozwolony w ramach statusu ścisłej ochrony, jeżeli pozostawia on naturalne procesy zasadniczo niezakłócone i jest zgodny z wymogami ekologicznymi tych obszarów, na podstawie indywidualnej oceny opartej na najlepszych dostępnych danych naukowych;

18. podkreśla, że aby osiągnąć cele unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, trzeba będzie również zapobiec degradacji pozostałych obszarów morskich i lądowych UE; wzywa do podjęcia środków w celu rozwiązania problemu utraty bioróżnorodności poza chronionymi obszarami; zauważa, że odbudowa zasobów przyrodniczych i ekosystemów na obszarach chronionych nie stanowi remedium na ciągłe niszczenie różnorodności biologicznej i degradację ekosystemów na innych obszarach;

19. podkreśla znaczenie włączenia krajów i terytoriów zamorskich w wysiłki na rzecz ochrony i odbudowy;

20. uważa, że istotne jest uwzględnienie regionów biogeograficznych oraz zastosowanie do obszarów chronionych podejścia opartego na zaangażowaniu całej administracji rządowej, w ramach którego państwa członkowskie oceniają potrzebę wsparcia finansowego i środków kompensacyjnych w kontekście wyznaczania obszarów chronionych; podkreśla potrzebę zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym właścicieli gruntów;

21. przypomina, że UE ma największą na świecie skoordynowaną sieć obszarów chronionych;

22. przyjmuje do wiadomości zobowiązanie, które zapewni brak pogorszenia tendencji ochronnych i dobry status wszystkich chronionych siedlisk i gatunków do roku 2030 oraz to, by na szczeblu państw członkowskich co najmniej 30% gatunków i siedlisk, które obecnie nie mają korzystnego statusu ochrony, znalazło się w tej kategorii lub wykazało zdecydowanie pozytywną tendencję; uważa jednak, że należy jak najszybciej osiągnąć właściwy stan ochrony dla wszystkich gatunków i siedlisk chronionych na mocy dyrektywy ptasiej[57] i dyrektywy siedliskowej[58]; podkreśla, że istnieją już zobowiązania mające nie dopuścić do pogorszenia się stanu gatunków; apeluje do Komisji, by wraz z EEA ustanowiła jasny poziom bazowy, zapewniający zharmonizowaną i regularną sprawozdawczość, oraz zajęła się niedociągnięciami w obecnej metodologii szacowania trendów;

23. wzywa państwa członkowskie do poprawy jakości i kompletności krajowych systemów monitorowania sieci Natura 2000, w tym monitorowania skuteczności zarządzania; podkreśla znaczenie wyspecjalizowanych organów zarządzających i planów zarządzania terenami; przypomina, że zgodnie z briefingiem Europejskiej Agencji Środowiska[59] specjaliści słabo znają i rozumieją istniejące normy w zakresie efektywności zarządzania; wzywa Komisję i państwa członkowskie do bardziej ukierunkowanego budowania potencjału i zapewnienia lepszych wytycznych dotyczących skuteczności zarządzania w celu oceny i poprawy zarządzania siecią Natura 2000, w tym poprzez wykorzystanie światowych standardów oceny skuteczności zarządzania obszarami chronionymi (PAME), takich jak zielona lista obszarów chronionych IUCN; wzywa również Komisję do aktualizacji wytycznych dotyczących adaptacyjnego zarządzania obszarami Natura 2000, co pociąga za sobą konieczność uwzględnienia potencjalnego wpływu zmiany klimatu na gatunki i ekosystemy;

24. wzywa państwa członkowskie do ochrony różnorodności genetycznej dzikich gatunków poprzez odpowiednie środki ochrony;

25. wyraża ubolewanie, że państwa członkowskie nie osiągnęły celu na 2020 r. zakładającego dobry stan środowiska wód morskich, określonego w dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej; wzywa Komisję do wzmocnienia sieci morskich obszarów chronionych poprzez poprawę łączności, lepsze zarządzanie, bardziej zdecydowane planowanie przestrzenne oraz systematyczne oceny i egzekwowanie przepisów;

26. wyraża zaniepokojenie stanem ekosystemów i gatunków słodkowodnych; zauważa, że w latach 1970-2016 spadek liczebności w Europie był najpoważniejszy na świecie i wyniósł 93%[60];

27. podkreśla, że większość bioróżnorodności lądowej znajduje się na obszarach zalesionych; zauważa, że w przypadku kilku typów lasów[61] nastąpiła niewielka poprawa stanu ochrony, ale stan ochrony siedlisk i gatunków leśnych objętych przepisami UE w zakresie ochrony przyrody nie wykazuje znaczących oznak poprawy[62]; podkreśla, że w latach 2011-2020 blisko jedna trzecia lasów w UE została oceniona jako posiadająca zły stan ochrony (31%), a ponad połowa jako posiadająca słaby stan ochrony (54%)[63];

28. podkreśla zły stan lasów europejskich; podkreśla, że w niektórych regionach biogeograficznych we właściwym stanie zachowania znajduje się zaledwie 5% siedlisk leśnych wymienionych w załączniku I[64]; podkreśla, że strategia na rzecz bioróżnorodności wymaga od państw członkowskich zapewnienia niepogarszania się tendencji i stanu zachowania wszystkich chronionych siedlisk i gatunków; odnotowuje znaczne poziomy dalszego pogarszania się stanu ekosystemów leśnych o niekorzystnym stanie ochrony w większości regionów biogeograficznych[65];

29. z zaniepokojeniem odnotowuje doniesienia o znacznych stratach gatunków i siedlisk leśnych; przypomina, że w Europie w środowisku naturalnym pięć gatunków drzew leśnych wyginęło, 42 gatunki drzew leśnych są poważnie zagrożone, a 107 gatunków drzew leśnych jest zagrożonych;

30. uważa zapewnienie ścisłej ochrony wszystkich jeszcze istniejących lasów pierwotnych i starodrzewów za kwestię ważną i pilną; podkreśla, że proforestacja, która pozwala naturalnym lasom starzeć się, jest kluczem do zwiększenia powierzchni lasów starego typu; z zadowoleniem przyjmuje trwające procesy partycypacyjne w zakresie definiowania, mapowania i monitorowania lasów pierwotnych i starodrzewów;

31. wzywa państwa członkowskie do poprawy ustawodawstwa krajowego wzmacniającego ochronę przed nielegalnym wyrębem; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ujednolicenia istniejących danych, uzupełnienia luk dotyczących lokalizacji lasów pierwotnych i starodrzewów, stworzenia bazy danych wszystkich potencjalnych terenów spełniających kryteria dotyczące starodrzewów i lasów pierwotnych z mocą wsteczną do 2020 r. i do wprowadzenia tymczasowego moratorium na pozyskiwanie drewna na wszystkich tych obszarach oraz do niezwłocznego zagwarantowania prawnego zakazu ingerencji na obszarach o potwierdzonym statusie;

32. z dużym zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do sporządzenia wniosku ustawodawczego dotyczącego unijnego planu odbudowy przyrody, w tym wiążących celów w zakresie odbudowy, i ponawia swój apel o wyznaczenie celu odbudowy na poziomie co najmniej 30% obszarów lądowych i morskich UE[66], który powinien zostać w pełni zrealizowany przez każde państwo członkowskie na całym jego terytorium, na obszarach chronionych i poza nimi, w oparciu o potrzeby z zakresu różnorodności biologicznej i ekosystemów odzwierciedlające specyfikę danego kraju; podkreśla, że cele w zakresie odbudowy powinny opierać się na istniejącym prawodawstwie UE oraz że wysiłki na rzecz odbudowy powinny w jak największym stopniu wspierać naturalną regenerację;

33. uważa, że oprócz ogólnego celu w zakresie odbudowy wniosek ustawodawczy w sprawie unijnego planu odbudowy zasobów przyrodniczych powinien obejmować cele dotyczące ekosystemów, siedlisk i gatunków na poziomie UE i państw członkowskich w oparciu o ich ekosystemy, ze szczególnym uwzględnieniem ekosystemów i z myślą o osiągnięciu dwojakiego celu, jakim jest odbudowa różnorodności biologicznej oraz łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej; podkreśla, że instrument ten powinien obejmować lasy, użytki zielone, tereny podmokłe, owady zapylające torfowiska, rzeki swobodnie przepływające, obszary przybrzeżne i ekosystemy morskie; podkreśla, że po odbudowie nie należy przyzwalać na degradację ekosystemów; uważa, że postępy w realizacji celów odbudowy zasobów muszą być regularnie oceniane zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i UE, w tym poprzez wykorzystanie celów pośrednich do osiągnięcia celów na 2030 r.;

34. podkreśla, że należy opracować pozytywne zachęty i procesy partycypacyjne w celu zwiększenia zaangażowania na rzecz odbudowy różnorodności biologicznej;

35. zdecydowanie podkreśla znaczenie pełnego włączenia celów UE w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych do innych powiązanych polityk i strategii; ponawia swój apel o wiążące cele w zakresie odnowy lasów[67], w tym zwiększenia i przywrócenia połączeń między lasami; domaga się uwzględnienia w planie odbudowy zasobów przyrodniczych swobodnego przepływu rzek na długości co najmniej 25 tys. km w UE poprzez usunięcie barier i odbudowę terenów zalewowych;

36. głęboko ubolewa nad spadkiem liczebności owadów zapylających, które są kluczowym wskaźnikiem dobrego stanu środowiska; podkreśla, że spadek ten oznacza nie tylko utratę różnorodności biologicznej, ale również zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego; powtarza stanowisko wyrażone w rezolucji w sprawie inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających i apeluje o pilną rewizję tej inicjatywy; podkreśla, że zmieniona inicjatywa powinna obejmować nowe ogólnounijne ramy monitorowania owadów zapylających zawierające solidne środki, jasno określone w czasie cele i wskaźniki, w tym wskaźniki oddziaływania, oraz niezbędne środki budowania zdolności;

37. przypomina swój sprzeciw z dnia 23 października 2019 r. w odniesieniu do oceny wpływu środków ochrony roślin na pszczoły miodne[68] i ubolewa, że wytyczne EFSA dotyczące pszczół nie zostały formalnie przyjęte przez państwa członkowskie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby przegląd wytycznych EFSA dotyczących pszczół oraz przyszłych aktów wykonawczych zapewniał co najmniej taki sam poziom ochrony jak poziom określony w 2013 r. w odniesieniu zarówno do toksyczności ostrej, jak i przewlekłej oraz toksyczności na larwach, a także w odniesieniu do dzikich owadów zapylających; podkreśla potrzebę większej przejrzystości w procesie przeglądu; zauważa, że EFSA opracowuje własny system modelowania ApisRAM, który powinien być bardziej zgodny z biologią pszczół miodnych niż BeeHAVE i stwarza mniejszy konflikt interesów;

38. podkreśla znaczenie cech krajobrazu o dużej różnorodności na obszarach rolniczych w przyczynianiu się do różnorodności biologicznej oraz ochrony i odbudowy owadów zapylających, a także rolę pszczelarzy; podkreśla, że zwiększenie powierzchni terenów zielonych na obszarach miejskich może również przyczynić się do osiągnięcia tych celów; wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia w swoich projektach planów strategicznych środków skierowanych przeciwko różnym grupom owadów zapylających;

Przyczyny utraty bioróżnorodności

39. podkreśla, że działania w ramach strategii na rzecz bioróżnorodności do 2030 r. muszą odpowiednio objąć wszystkie pięć głównych bezpośrednich czynników powodujących zmiany w przyrodzie: zmiany użytkowania gruntów i mórz, bezpośrednią eksploatację organizmów, zmianę klimatu, zanieczyszczenie i inwazję gatunków obcych; podkreśla, że należy również zająć się podstawowymi przyczynami zmian lub czynnikami pośrednimi, takimi jak niezrównoważone wzorce produkcji i konsumpcji, dynamika ludności, handel, innowacje technologiczne i modele zarządzania;

Zmiany użytkowania gruntów i mórz

40. podkreśla, że różnorodność biologiczna gleby zapewnia podstawowe usługi ekosystemowe i łagodzi zmianę klimatu, co czyni ją jednym z najważniejszych elementów naziemnych pochłaniaczy dwutlenku węgla; z zaniepokojeniem zauważa nasilenie degradacji gleb i brak szczególnych przepisów UE w tej dziedzinie; przyznaje, że w niektórych aktach prawnych istnieją przepisy przyczyniające się pośrednio do ochrony gleby, ale uważa, że w rezultacie ochrona gleby w UE jest częściowa, a zarządzanie nią – bardzo rozdrobnione; apeluje zatem do Komisji o przedstawienie wniosku ustawodawczego dotyczącego ustanowienia – przy pełnym poszanowaniu zasady pomocniczości – wspólnych ram ochrony i zrównoważonego wykorzystania gleb oraz o skuteczne włączenie ochrony gleb do wszystkich stosownych strategii politycznych UE;

41. podkreśla, że wspólne ramy dotyczące gleby powinny uwzględniać wszystkie główne zagrożenia dla gleby, w tym utratę różnorodności biologicznej gleby, utratę materii organicznej gleby, zanieczyszczenie, zasolenie, zakwaszenie, pustynnienie, erozję i zasklepianie gleby; podkreśla potrzebę włączenia do tych ram wspólnych definicji, jasnych celów i ram monitorowania; popiera również ustanowienie konkretnego celu w zakresie dekontaminacji;

42. podkreśla, że zdrowa gleba, w tym jej żyzność i struktura, ma kluczowe znaczenie dla sektora rolnego; zwraca uwagę na negatywny wpływ m.in. niezrównoważonych praktyk rolniczych i leśnych, zmiany użytkowania gruntów, działalności budowlanej, zasklepiania i emisji przemysłowych na gleby; podkreśla, że należy wdrożyć takie metody pozyskiwania surowców leśnych i upraw rolniczych, które są mniej szkodliwe dla gleby;

43. wzywa Komisję do przeglądu dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych oraz dyrektywy 2006/21/WE w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego w celu lepszego uwzględnienia degradacji gleby na skutek działalności przemysłowej i górniczej; przypomina swój apel o wyznaczenie celu w zakresie odzysku materiałów w odniesieniu do wydobytych gleb[69];

44. wzywa państwa członkowskie, aby kierując się zasadą ostrożności i zasadą działania zapobiegawczego oraz biorąc pod uwagę zagrożenia i negatywne skutki dla klimatu, środowiska i bioróżnorodności związane z wydobyciem węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych metodą szczelinowania hydraulicznego, nie wydawały zezwoleń na żadne nowe operacje szczelinowania hydraulicznego w UE oraz wstrzymały wszystkie dotychczasowe operacje;

45. przypomina, że UE zobowiązała się do osiągnięcia neutralności w zakresie degradacji gruntów[70] do 2030 r. w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia (UNCCD) i że jest mało prawdopodobne, by osiągnęła ten cel, biorąc pod uwagę wnioski ze specjalnego sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego[71]; ubolewa, że pomimo zagrożenia, jakie pustynnienie stwarza dla bioróżnorodności, żyzności gleby, naturalnej odporności gruntów, produkcji żywności lub jakości wody, a także pomimo tego, że trzynaście państw członkowskich ogłosiło, że są dotknięte pustynnieniem określonym w UNCCD, Komisja nie zajęła się nim w sposób skuteczny; apeluje zatem do Komisji o zwiększenie swoich ambicji i bezzwłoczne przedstawienie strategii na szczeblu UE w dziedzinie pustynnienia i degradacji gruntów;

46. zauważa, że w UE urbanizacja i działalność rekreacyjna odpowiadają za 13 % wszystkich odnotowanych presji środowiskowych oraz za 48 % wszystkich presji morskich[72]; podkreśla, że zielone obszary miejskie i zielona infrastruktura mogą zapewniać usługi ekosystemowe wspierające różnorodność biologiczną i przyczyniać się do fizycznego i psychicznego dobrostanu ludności;

47. popiera zamiar Komisji dotyczący utworzenia platformy UE na rzecz zazieleniania obszarów miejskich; wzywa Komisję do wyznaczenia konkretnych ambitnych i wiążących celów w zakresie różnorodności biologicznej w miastach, rozwiązań opartych na przyrodzie, podejścia ekosystemowego i zielonej infrastruktury, z korzyścią zarówno dla ludzi, jak i dzikiej fauny i flory, co przyczyni się do realizacji ogólnych celów w zakresie różnorodności biologicznej; podkreśla potrzebę uwzględnienia środków takich jak minimalny udział zielonych dachów na nowych budynkach, wspieranie rolnictwa miejskiego, w tym również, w stosownych przypadkach, wykorzystanie drzew owocowych, zadbanie o to, by nie stosowano pestycydów chemicznych, ograniczenie stosowania nawozów na miejskich obszarach zielonych w UE oraz zwiększenie liczby terenów zielonych w zależności od liczby mieszkańców, przy jednoczesnym rozwiązaniu problemu nierówności w dostępie do terenów zielonych; ponadto apeluje do Komisji i państw członkowskich o rozszerzenie ekologicznych korytarzy lądowych i morskich na obszarach miejskich, w tym również poprzez utworzenie transeuropejskiej sieci zielonej infrastruktury (TEN-G) powiązanej z transeuropejską siecią Natura (TEN-N);

Bezpośrednia eksploatacja organizmów

48. wyraża poparcie dla celów na 2030 r., polegających na objęciu co najmniej 25 % gruntów rolnych ekologicznym zarządzaniem gospodarstwem, przy czym w perspektywie długoterminowej wartość opisującą ten cel należy podnieść; z dużym zadowoleniem przyjmuje ponadto cel polegający na dążeniu do tego, by co najmniej 10 % gruntów rolnych składało się z cech krajobrazu o dużej różnorodności, co należy wdrożyć na odpowiednim poziomie, aby zapewnić ekologiczną łączność siedliskom w krajobrazie rolniczym i między tymi siedliskami; podkreśla, że oba cele powinny zostać włączone do prawodawstwa UE i wdrożone przez każde państwo członkowskie, również w ramach planów strategicznych wspólnej polityki rolnej;

49. z niepokojem zauważa, że według sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w sprawie różnorodności biologicznej na użytkach rolnych liczba i różnorodność gatunków na gruntach rolnych w UE stale maleje; ubolewa, że w unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. nie określono mierzalnych celów ani działań dla rolnictwa, co utrudnia ocenę postępów; przypomina, że monitorowanie wydatków na różnorodność biologiczną w ramach wspólnej polityki rolnej było niewiarygodne oraz że brakuje koordynacji między politykami i strategiami UE, co skutkuje tym, że nie rozwiązują one problemu spadku różnorodności genetycznej[73]; wzywa Komisję do przestrzegania zaleceń Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczących różnorodności biologicznej na gruntach rolnych oraz do wykorzystania zdobytych doświadczeń w strategii na rzecz bioróżnorodności do 2030 r.[74];

50. uważa, że konieczne jest przekształcenie rolnictwa UE w celu nadania mu zrównoważonego charakteru i zapewnienia wysokich standardów dobrostanu zwierząt, zgodnie z transformacją ekologiczną i klimatyczną, przy minimalnym wykorzystaniu kopalnych i chemicznych środków produkcji oraz stosowaniu antybiotyków; podkreśla, że rolnictwo powinno przyczyniać się do ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej;

51. uważa, że z uwagi na potencjalne skutki społeczno-gospodarcze konieczne jest, aby rolnicy otrzymali wsparcie, w tym wsparcie ekonomiczne, oraz szkolenia w związku z przejściem na zrównoważone systemy rolne w celu promowania praktyk agroekologicznych i innych innowacyjnych zrównoważonych praktyk; podkreśla zatem znaczenie zapewnienia dobrze zdefiniowanego i wystarczającego wsparcia finansowego, w tym w ramach wieloletnich ram finansowych, aby pomóc w osiągnięciu tych celów, i wzywa w związku z tym państwa członkowskie do wykorzystania w tym celu planów strategicznych WPR i jej ekologicznych elementów, przy jednoczesnym opracowaniu korzystnych dla wszystkich rozwiązań w zakresie ochrony różnorodności biologicznej;

52. wzywa Komisję do opracowania strategii wspierania lokalnych łańcuchów wartości w osiąganiu proponowanych celów i podkreśla, że małe przedsiębiorstwa rolne wymagają szczególnego wsparcia w przyczynianiu się do realizacji tej strategii;

53. z zadowoleniem przyjmuje uznanie rolnictwa ekologicznego za jeden z ważnych elementów w przechodzeniu UE na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe – zwłaszcza w odniesieniu do kwestii różnorodności biologicznej – oraz w osiąganiu celów polityki publicznej w dziedzinie rozwoju gospodarczego, zatrudnienia na obszarach wiejskich, ochrony środowiska i działań na rzecz klimatu; podkreśla znaczenie europejskiego planu działania na rzecz rolnictwa ekologicznego dla szerszego upowszechnienia rolnictwa ekologicznego;

54. podkreśla, że rozwojowi produkcji żywności ekologicznej musi towarzyszyć rozwój rynku i łańcucha dostaw oraz środki stymulujące popyt na żywność ekologiczną, w tym poprzez zamówienia publiczne i szeroki wachlarz środków promocyjnych, badania, innowacje, szkolenia i transfer wiedzy naukowej, mające na celu wspieranie stabilności rynku produktów ekologicznych i sprawiedliwe wynagrodzenie dla rolników oraz promowanie środków wspierających młodych rolników ekologicznych; podkreśla potrzebę rozwoju całego łańcucha żywności ekologicznej, aby umożliwić lokalne przetwarzanie i dystrybucję produktów ekologicznych UE;

55. zauważa, że państwa członkowskie będą w różny sposób przyczyniać się do osiągnięcia tych celów dla całej Unii w zależności od poziomu rozwoju ich sektora ekologicznego, dlatego wzywa do określenia celów krajowych; podkreśla, że cele te nie zostaną osiągnięte bez silnego wsparcia finansowego, solidnych programów szkoleniowych i usług doradczych; apeluje do państw członkowskich o odpowiednie ukształtowanie swoich planów strategicznych WPR oraz do Komisji o dopilnowanie, by te plany strategiczne sprostały zadaniu;

56. przypomina, jak ważne jest zachęcanie do przyjmowania zbiorowego podejścia oraz wykorzystanie jego efektu mnożnikowego do propagowania działań w ramach strategii na rzecz bioróżnorodności, i apeluje do Komisji o promowanie i wspieranie przedsiębiorstw stowarzyszonych, takich jak spółdzielnie rolno-spożywcze, we wdrażaniu środków ochrony różnorodności biologicznej w sposób zbiorowy;

57. podkreśla kluczową rolę, jaką wspólna polityka rolna (WPR) powinna odgrywać w ochronie i promowaniu różnorodności biologicznej gruntów rolnych, wraz z innymi strategiami politycznymi w ramach Europejskiego Zielonego Ładu; ubolewa, że WPR nie była skuteczna w odwróceniu trwającego od dziesięcioleci procesu zanikania różnorodności biologicznej; przypomina, że wydajność i odporność rolnictwa zależy od różnorodności biologicznej, która ma zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania długoterminowej stabilności i odporności naszych systemów żywnościowych i bezpieczeństwa żywnościowego; uważa, że niewielkie zmiany wprowadzone przez różne reformy WPR nie stanowiły silnego sygnału dla rolników zachęcającego do zmiany praktyk, i jest zdania, że konieczna jest istotna zmiana oparta na doświadczeniach i przewidywaniach dotyczących kryzysów związanych z klimatem i różnorodnością biologiczną;

58. przypomina, że WPR powinna być w pełni zgodna z rosnącymi ambicjami UE w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wykorzystania planów strategicznych WPR do realizacji celów strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 i strategii „od pola do stołu”, w tym do dalszego włączania do głównego nurtu polityki podejść sprzyjających różnorodności biologicznej i agroekologicznych; wzywa państwa członkowskie do wyznaczenia ambitnych punktów odniesienia dla zrównoważonego rozwoju i różnorodności biologicznej przy określaniu norm warunkowości oraz zapewnienia ambitnego i szybkiego opracowania i podjęcia środków, w szczególności ekoprogramów oraz środków rolno-środowiskowo-klimatycznych; podkreśla, że na odbudowę należy przeznaczyć odpowiednie zasoby finansowe; wzywa państwa członkowskie, by w tym celu opierały się na zaleceniach Komisji;

59. wzywa państwa członkowskie, aby opracowały środki niezbędne do promowania cech krajobrazu o dużej różnorodności, szczególnie w ramach swoich planów strategicznych WPR, przy użyciu np. żywopłotów lub stref buforowych, których celem powinno być również promowanie wzajemnych powiązań ekologicznych między siedliskami i tworzenie zielonych korytarzy;

60. podkreśla potrzebę wzmocnienia ram monitorowania w ramach WPR, w tym poprzez opracowanie bardziej wiarygodnych wskaźników służących do pomiaru jej oddziaływania; apeluje do Komisji, aby po zatwierdzeniu krajowych planów strategicznych dokonała niezależnej oceny ich skumulowanego przewidywanego oddziaływania; wzywa Komisję, w przypadku gdy analiza ta wykaże, że wysiłki zmierzające do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu są niewystarczające, do podjęcia odpowiednich działań, takich jak zwrócenie się do państw członkowskich o zmianę ich planów strategicznych lub dokonanie przeglądu rozporządzenia w sprawie planów strategicznych WPR w ramach przeglądu śródokresowego;

61. podkreśla znaczenie zrównoważonej diety; zwraca uwagę, że oprócz innych czynników produkcja zwierzęca może przyczynić się do utraty różnorodności biologicznej i zmiany klimatu; uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny zachęcać do stosowania zdrowej i zrównoważonej diety, w tym diety opartej na roślinach, a zwłaszcza na świeżych owocach i warzywach, a także przeprowadzić do 2022 r. ocenę dotacji szkodliwych dla dobrostanu zwierząt w celu ich stopniowego wycofania;

62. ubolewa nad faktem, że produkcja rolna i konsumpcja jest coraz bardziej skoncentrowana na ograniczonej gamie upraw rolnych, a w ich ramach – ograniczonej gamie odmian i genotypów; podkreśla, że wzmacnianie i zachowanie zmienności genetycznej za pomocą naturalnych środków ma kluczowe znaczenie dla wspierania różnorodności ekosystemów rolnych oraz zachowania lokalnych zasobów genetycznych, zwłaszcza jako repozytorium rozwiązań pozwalających stawić czoła wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym; podkreśla znaczenie stosowania lokalnych rodzajów i odmian najlepiej dostosowanych do lokalnych ekosystemów;

63. apeluje do Komisji o dokonanie oceny, czy rozwój rozliczania kapitału naturalnego może ograniczyć i zracjonalizować eksploatację oraz oddziaływanie na ekosystemy, a co za tym idzie przyczynić się do zatrzymania i odwrócenia utraty różnorodności biologicznej; wyraża jednak zastrzeżenia co do możliwości dokładnego pomiaru wartości przyrody pod względem ilościowym i podkreśla, że przyroda ma samoistną wartość; w związku z tym zwraca się do Komisji o więcej informacji na temat potencjalnej międzynarodowej inicjatywy w zakresie rozliczania kapitału naturalnego;

64. wzywa państwa członkowskie, aby w ramach swoich planów strategicznych WPR opracowały środki niezbędne do promowania obszarów bogatych w różnorodność biologiczną, w tym cech krajobrazowych, w celu osiągnięcia co najmniej 10 % obszarów o dużej różnorodności korzystnych dla różnorodności biologicznej, np. żywopłotów, stref buforowych, obszarów, na których nie stosuje się środków chemicznych, i tymczasowych ugorów, a także rozległych gruntów rolnych przeznaczonych na różnorodność biologiczną w perspektywie długoterminowej, oraz promowania wzajemnych powiązań między siedliskami i tworzenia w jak największym stopniu zielonych korytarzy w celu maksymalnego zwiększenia potencjału różnorodności biologicznej;

65. zauważa, że produkcja futer, która opiera się na hodowli polegającej na utrzymywaniu tysięcy nieudomowionych zwierząt o podobnym genotypie blisko siebie w chronicznie stresujących warunkach, może znacznie zagrażać dobrostanowi zwierząt i zwiększać ich podatność na choroby zakaźne, w tym choroby odzwierzęce, czego przykładem jest wystąpienie COVID-19 u norek;

66. ubolewa, że zobowiązanie UE do pełnego respektowania maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY) do roku 2020, kluczowego celu wspólnej polityki rybołówstwa, nie zostało osiągnięte; podkreśla, że wszystkie populacje ryb powinny być odbudowane do poziomów wyższych niż te, które mogą zapewniać maksymalny podtrzymywalny połów, przy jednoczesnym przestrzeganiu zasady ostrożności i zapewnieniu, że cechują się one wiekiem populacji i wielkością osobników wskazującymi na zdrowe zasoby; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zobowiązały się do pełnej odbudowy siedlisk morskich i stad ryb z uwzględnieniem maksymalnego podtrzymywalnego połowu, stosując bezzwłocznie podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem, by poprawiły selektywność i przeżywalność gatunków niedocelowych oraz by przy wdrażaniu tego podejścia zmniejszyły wpływ rybołówstwa na ekosystemy morskie, w tym poprzez ograniczenie praktyk lub sposobów użytkowania, które mają szkodliwy wpływ;

67. przypomina również, że zgodnie z nowym rozporządzeniem w sprawie środków technicznych[75] do 31 grudnia 2020 r. Komisja musi złożyć sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, może też zaproponować środki w przypadku, gdy zostanie dowiedzione, że cele i wartości docelowe nie zostały osiągnięte;

68. apeluje do Komisji o podjęcie kwestii degradacji, eutrofizacji i zakwaszenia oceanów poprzez przedstawienie ambitnego planu działania, mającego na celu ochronę ekosystemów morskich i ochronę zasobów rybnych; uważa, że należy przyjąć wszelkie środki, w tym prawodawstwo, w celu zmniejszenia potencjalnego negatywnego wpływu działalności gospodarczej i innej na siedliska morskie;

69. podkreśla znaczenie ustanowienia obszarów odbudowy stad ryb lub stref zakazu połowów na morzu, aby umożliwić odbudowę populacji ryb, w tym obszarów wylęgu i tarła; podkreśla znaczenie zakazu – w strefach zakazu połowów – wszelkiej działalności połowowej i innej działalności wydobywczej;

70. zdecydowanie popiera cel zerowej tolerancji dla nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (połowów NNN); przypomina, że połowy NNN mają niezwykle negatywne skutki dla stanu stada, ekosystemów morskich, różnorodności biologicznej i konkurencyjności rybaków z UE; wzywa do większej spójności między polityką handlową i polityką rybołówstwa UE w celu zagwarantowania skutecznego przeciwdziałania połowom NNN;

71. wzywa Komisję do ustanowienia ekosystemowego podejścia do wszystkich czynników powodujących utratę różnorodności biologicznej w środowisku morskim, które uwzględniałoby presję rybołówstwa na zasoby, różnorodność biologiczną i ekosystemy morskie, a także inne czynniki, takie jak zanieczyszczenie, zmiana klimatu, żegluga, wykorzystywanie wybrzeża i obszarów przybrzeżnych, w tym poprzez ocenę skutków ekosystemowych wszelkiej działalności połowowej i innej działalności morskiej, biorąc pod uwagę zdolność ekosystemów do przyczyniania się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz interakcje ofiara–drapieżnik;

72. zachęca Komisję i państwa członkowskie do podjęcia środków mających na celu wspieranie rozwoju i wdrażania metod połowu, wyładunku i uboju ryb, które zapewniają większy dobrostan, w oparciu o najlepsze dostępne dane naukowe;

73. uważa, że ważne jest zapewnienie, aby praktyki hodowli ryb były zrównoważone i oparte na wysokim poziomie dobrostanu ryb; uważa, że produkcja w akwakulturze powinna opierać się na zrównoważonych metodach produkcji, takich jak metody ekstensywne oraz wykorzystanie alg, małży, systemów hodowli stawowej i akwakultury w lagunach, które mogą zapewnić ważne funkcje i usługi ekosystemowe, w tym utrzymanie siedlisk na terenach podmokłych, oraz zmniejszyć presję na zasoby i różnorodność biologiczną, a ponadto charakteryzować się niższym poziomem emisji dwutlenku węgla i dostarczać wartości odżywczych; wyraża zaniepokojenie połowem ryb wyłącznie w celu karmienia mięsożernych ryb hodowlanych i uważa, że należy stopniowo zaprzestać tej praktyki połowu ryb i zastąpić ją zrównoważonymi alternatywami; podkreśla potrzebę zagwarantowania, że procedury administracyjne związane z akwakulturą będą jasne i możliwe do pełnego wdrożenia; zwraca się do Komisji, by w razie potrzeby zaktualizowała swoje wytyczne dotyczące akwakultury i obszarów Natura 2000;

74. odnotowuje z niepokojem, że w przybrzeżnych wodach UE nadal dochodzi do powszechnych fizycznych zaburzeń dna morskiego[76], w szczególności w wyniku połowów włokami dennymi, które zostały uznane przez FAO za rodzaj narzędzi połowowych w największym stopniu przyczyniających się do rocznych poziomów odrzutów i mających bardzo szkodliwy wpływ na dno morskie, w zależności od rodzaju połowów i specyfiki poławianych obszarów[77]; przypomina, że połowy włokami dennymi są jednym z najbardziej rozpowszechnionych rodzajów narzędzi połowowych w UE[78]; przypomina o istniejącym wymogu zaprzestania połowów przy użyciu narzędzi mających kontakt z dnem na głębokości poniżej 400 m na obszarach, o których wiadomo, że istnieją lub mogą istnieć na nich wrażliwe ekosystemy morskie; w związku z tym apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie pełnego i skutecznego wdrożenia rozporządzenia (UE) 2016/2336[79], w tym w odniesieniu do gór podwodnych; wzywa ponadto Komisję, by w związku z ograniczeniami w basenie Morza Śródziemnego ograniczyła[80], tam gdzie to konieczne w celu ochrony ekosystemów przybrzeżnych, połowy włokami dennymi na innych obszarach przybrzeżnych, w tym w przyszłym planie działania na rzecz zachowania zasobów rybnych i ochrony ekosystemów morskich, aby zapewnić najbardziej zrównoważone i najmniej szkodliwe praktyki;

75. podkreśla, że plany zarządzania rybołówstwem powinny uwzględniać wyniki badań naukowych dotyczących wpływu praktyk połowowych na gatunki, siedliska, różnorodność biologiczną oceanów i środowiska morskie, a także przedstawiać rozwiązania mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych negatywnych skutków, w tym ograniczenie stosowania tych praktyk lub wprowadzenie nowych technicznych rozwiązań łagodzących; podkreśla ponadto, że należy wyeliminować przyłowy gatunków wrażliwych lub ograniczyć je do poziomu umożliwiającego pełną odbudowę, a szkody w siedliskach dna morskiego należy ograniczyć do minimum;

76. wzywa Komisję do opracowania definicji supertrawlerów oraz do rozważenia środków ograniczających ich działalność na wodach UE, w szczególności zakazujących ich działalności na obszarach chronionych;

77. uważa, że istotne jest nawiązanie dobrej współpracy z krajami spoza UE, w szczególności z krajami sąsiadującymi, w tym promowanie monitorowania zasobów rybnych na wodach nie będących wodami UE w równoważny sposób w celu zapewnienia dobrego stanu ekosystemów transgranicznych siedlisk morskich;

78. przypomina, że WPRyb i rozporządzenie w sprawie kontroli[81] zapewniają UE ramy regulacyjne obejmujące konkretne narzędzia dla rybołówstwa; wyraża potrzebę zapewnienia zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego rybakom dotkniętym przechodzeniem na ekologiczne praktyki w ramach niebieskiej gospodarki, w tym w zakresie związanych z tym potrzeb szkoleniowych; podkreśla znaczenie zapewnienia odpowiedniego finansowania tych celów z Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury oraz programu „Horyzont Europa”;

79. zwraca się do Rady o proaktywne upublicznianie wszelkich dokumentów związanych z przyjętymi rozporządzeniami ustalającymi całkowite dopuszczalne połowy, zgodnie z zaleceniem Europejskiej Rzecznik Praw Obywatelskich w sprawie 640/2019/FP;

80. zaleca nieustanne gromadzenie danych w celu lepszej ewaluacji kryteriów zrównoważonego rozwoju i zapobiegania obszarom połowowym w miejscach, w których odkryto istnienie wrażliwych ekosystemów morskich;

81. apeluje, aby priorytetem w przypadku obszarów chronionych była ochrona i odbudowa środowiska i aby żadna działalność na tych obszarach nie podważała tego celu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia zakazu szkodliwej działalności człowieka na chronionych obszarach morskich; wzywa Komisję do dopilnowania, by wrażliwość gatunków i siedlisk na presję ze strony ludzi na wszystkich obszarach morskich została uwzględniona w krajowych planach przestrzennych obszarów morskich;

82. podkreśla znaczenie wzmocnienia i skutecznego wdrożenia istniejących chronionych obszarów morskich, zwłaszcza na obszarach o szczególnym znaczeniu dla różnorodności biologicznej; wzywa Komisję i państwa członkowskie do priorytetowego opracowania szczegółowych planów zarządzania tymi obszarami, ustanawiających jasne cele ochrony oraz skuteczne środki monitorowania, nadzoru i kontroli; wzywa też w szczególności państwa członkowskie do przyspieszenia opracowywania i przedkładania wspólnych rekomendacji dotyczących zarządzania rybołówstwem na chronionych obszarach morskich zgodnie z art. 11 WPRyb; uważa, że należy w pełni uwzględnić skutki zmiany klimatu na gatunki morskie; wzywa ponadto Komisję, by we współpracy z państwami członkowskimi przedstawiła kryteria i wytyczne dotyczące odpowiedniego planowania zarządzania wyznaczonymi chronionymi obszarami morskimi, w tym w korytarzach ekologicznych, w oparciu o najlepsze dostępne dane naukowe, oraz by ułatwiła współpracę między państwami członkowskimi;

83. wzywa Komisję do wliczania chronionych obszarów morskich do celów międzynarodowych tylko wtedy, gdy są one odpowiednio zarządzane;

84. uważa, że nowe chronione obszary morskie powinny zostać włączone w ramy sieci Natura 2000 i promować ekologiczną łączność;

85. podkreśla, że jeśli chronione obszary morskie są skuteczne, oferują znaczne korzyści społeczno-gospodarcze, zwłaszcza społecznościom nadbrzeżnym oraz sektorowi rybołówstwa i turystyki, oraz że mogą one pełnić kluczowe funkcje ekologiczne w odbudowie stad ryb oraz zwiększać ich odporność;

86. podkreśla, że nowa strategia leśna UE musi być dostosowana do europejskiego prawa o klimacie i unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz spójna z nimi; zwraca uwagę na potrzebę opracowania całościowej i spójnej strategii leśnej UE, która zwiększy wielofunkcyjną rolę lasów i sektora leśno-drzewnego w UE oraz będzie wspierać dalekosiężne korzyści środowiskowe, społeczne i gospodarcze lasów w pełnej zgodności z celami klimatycznymi i środowiskowymi UE; podkreśla potrzebę ustalenia jasnych priorytetów, przy czym głównymi i wzajemnie powiązanymi celami nowej strategii leśnej UE powinny być ochrona i odbudowa klimatu i różnorodności biologicznej; apeluje o włączenie do planu odbudowy zasobów przyrodniczych konkretnych wiążących celów dotyczących odbudowy, a następnie ochrony ekosystemów leśnych, które powinny zostać też włączone do strategii leśnej UE; uważa, że należy wziąć pod uwagę różnorodne uwarunkowania na szczeblu lokalnym, regionalnym i państw członkowskich;

87. podkreśla, że strategia leśna UE powinna przestrzegać zasady pomocniczości i uznawać kompetencje UE w dziedzinie ochrony środowiska, w tym lasów; przypomina, że zgodnie z art. 191 TFUE polityka UE w dziedzinie środowiska naturalnego musi przyczyniać się, oprócz innych celów, do zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego oraz do ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych; przypomina, że istnieje szereg aktów prawnych UE dotyczących lasów i gospodarki leśnej;

88. wzywa UE i państwa członkowskie do zapewnienia najwyższych standardów ochrony środowiska w odniesieniu do lasów w ich polityce wewnętrznej i zewnętrznej;

89. podkreśla, że nowa strategia leśna UE powinna wspierać zrównoważoną gospodarkę leśną; przypomina, że UE i jej państwa członkowskie zobowiązały się do stosowania definicji i zasad zrównoważonej gospodarki leśnej; zauważa jednak, że Komisja opracowuje na szczeblu UE definicję zrównoważonej gospodarki leśnej, która powinna opierać się na najwyższych standardach zrównoważonego rozwoju, a jej głównymi elementami powinny być ochrona różnorodności biologicznej i cenne pochłaniacze dwutlenku węgla; wzywa w związku z tym do opracowania wskaźników i progów związanych z różnorodnością biologiczną, aby dalej rozwijać tę koncepcję; przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja zamierza przygotować wytyczne dotyczące leśnictwa bliskiego naturze, które powinny zostać włączone do wdrażania zrównoważonej gospodarki leśnej;

90. podkreśla rolę lasów w przyczynianiu się do realizacji celów klimatycznych UE; uważa, że priorytetem powinno być stosowanie obiegowego i kaskadowego użytkowania lasów oraz innych źródeł biomasy, które nie narusza naukowo ugruntowanych działań w zakresie ochrony i odbudowy oraz działań na rzecz klimatu; uważa, że dobrym przykładem jest wykorzystanie drewna jako materiału budowlanego;

91. podkreśla potrzebę przeglądu i dostosowania przepisów UE dotyczących wykorzystania biomasy do produkcji energii do celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 i europejskiego prawa o klimacie, w szczególności w ramach dyrektywy sprawie odnawialnych źródeł energii i aktów delegowanych na mocy rozporządzenia w sprawie systematyki;

92. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie zasadzenia co najmniej trzech miliardów dodatkowych drzew w UE; podkreśla, że inicjatywy UE w zakresie sadzenia drzew powinny opierać się na jasnych zasadach ekologicznych, proforestacji, zrównoważonym ponownym zalesianiu, zazielenianiu obszarów miejskich i podmiejskich, odbudowie, poprawie łączności i agroleśnictwie, zgodnie z najnowszą wiedzą naukową; wzywa Komisję do dopilnowania, aby inicjatywy te były realizowane wyłącznie w sposób zgodny z celami w zakresie różnorodności biologicznej i sprzyjający ich osiągnięciu, przy zapewnieniu, że sadzenie drzew nie zastąpi istniejących starodrzewów i lasów o dużej różnorodności biologicznej oraz że przyczyni się do zapewnienia odpornych, różnorodnych i zdrowych lasów;

93. przypomina swoje stanowisko wyszczególnione w rezolucji w sprawie unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE; apeluje do Komisji o pilne przedstawienie wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych opartych na obowiązkowym stosowaniu zasady należytej staranności, w celu zapewnienia, że łańcuchy wartości są zrównoważone, a produkty lub towary wprowadzane na rynek UE nie powodują ani nie pochodzą z wylesiania, degradacji lasów, przekształcania lub degradacji ekosystemów lub naruszania praw człowieka; zauważa, że unijnymi ramami prawnymi należy również objąć niebędące lasami ekosystemy zasobne w węgiel, takie jak ekosystemy morskie i przybrzeżne, tereny podmokłe, torfowiska i sawanny, oraz charakteryzujące się bogatą różnorodnością biologiczną, aby uniknąć przeniesienia presji na te krajobrazy;

94. zwraca się do Komisji, by zbadała, czy można stworzyć ramy prawne, przede wszystkim w Światowej Organizacji Handlu (WTO), umożliwiające wprowadzenie zakazu handlu niektórymi surowcami, produktami i usługami, które zagrażają różnorodności biologicznej;

95. podkreśla, że należy pilnie zmniejszyć ślad ekologiczny produkcji i konsumpcji w UE, aby zmieścić się w ograniczeniach planety; wzywa Komisję do zaproponowania wiążących celów UE na rok 2030, aby znacznie ograniczyć ślad materialny i konsumpcyjny UE oraz dostosować go do ograniczeń naszej planety do 2050 r.[82]; popiera przyjęcie przez Komisję podejścia opartego na cyklu życia przy pomiarze śladu ekologicznego produktów i organizacji; uważa, że należy ograniczyć produkcję i stosowanie tworzyw sztucznych; uważa, że działalność ekonomiczna mająca wpływ na ekosystemy lub eksploatująca ekosystemy i ich różnorodność biologiczną powinna obejmować również wszelkie możliwe zabezpieczenia, aby złagodzić ich negatywne oddziaływanie na te ekosystemy;

Zmiana klimatu

96. wyraża zaniepokojenie, że większość obszarów występowania gatunków lądowych znacznie zmaleje przy globalnym ociepleniu o 1,5-2 °C oraz że gatunki morskie będą tak samo zagrożone, zwłaszcza że takie wzrosty temperatury zostaną najprawdopodobniej przekroczone, sądząc po obecnej trajektorii; ponownie podkreśla zatem potrzebę znacznego zwiększenia ambicji UE, nadania priorytetu rozwiązaniom opartym na przyrodzie i podejściom opartym na ekosystemach przy dążeniu do osiągnięcia celów dotyczących łagodzenia zmiany klimatu oraz w strategiach dostosowawczych, a także zwiększenia ochrony lądowych i morskich naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w UE jako dodatkowego środka mającego na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych;

97. wzywa Komisję, aby oceniła wpływ zmiany klimatu na liczebność i rozmieszczenie geograficzne gatunków, by uwzględniła tę ocenę przy wdrażaniu strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz by pomagała państwom członkowskim we włączaniu wyników do ich krajowych strategii politycznych i przyszłych sprawozdań sporządzanych na mocy dyrektyw w sprawie ochrony przyrody;

98. podkreśla zasadniczą rolę, jaką odgrywają zdrowe ekosystemy oceaniczne w powstrzymywaniu i odwracaniu procesu utraty różnorodności biologicznej oraz w łagodzeniu zmiany klimatu; wzywa do ochrony i odtworzenia bogatych w węgiel siedlisk oceanicznych w celu poprawy składowania dwutlenku węgla i ochrony wybrzeży oraz wzmocnienia odporności gatunków morskich i rybołówstwa na zmianę klimatu; wzywa ponadto do włączenia ich do efektywnie zarządzanych morskich obszarów chronionych;

99. wzywa Komisję, aby – w następstwie przyjęcia europejskiego prawa o klimacie[83] oraz biorąc pod uwagę ważną rolę naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w osiągnięciu neutralności klimatycznej – zaproponowała ambitny, oparty na podstawach naukowych cel UE na 2030 r. dotyczący usuwania emisji gazów cieplarnianych przez naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla, który to cel powinien być spójny ze strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 i określony w prawodawstwie; przypomina ponadto, że szybkie ograniczenie emisji musi pozostać priorytetem;

100. wzywa Komisję, aby możliwie jak najszybciej przedstawiła długoterminowy plan działania UE w dziedzinie klimatu i różnorodności biologicznej, w tym poszczególnych celów, który usprawni koordynację i zapewni spójność, zrównoważony rozwój i wzajemne powiązanie przyszłych działań oraz zawierał będzie zobowiązania podjęte na mocy globalnych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 roku, porozumienia paryskiego i dotyczących go wkładów ustalonych na poziomie krajowym oraz celów zrównoważonego rozwoju; podkreśla znaczenie jak najszybszego powołania formalnej struktury koordynującej monitorowanie, sprawozdawczość i przegląd planów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej; podkreśla, że odporne i zdrowe ekosystemy mają kluczowe znaczenie w przeciwdziałaniu zmianie klimatu i przystosowywaniu się do niej oraz że w działaniach podejmowanych w ramach Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu należy zapewnić synergie między polityką w zakresie różnorodności biologicznej a polityką klimatyczną;

101. z zadowoleniem przyjmuję nową strategię UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; uważa, że działania podejmowane w ramach strategii przystosowawczej powinny być w pełni zgodne ze strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz ze środkami dotyczącymi zapobiegania klęskom żywiołowym i gotowości na wypadek ich wystąpienia na mocy Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;

102. ponadto popiera podejścia ekosystemowe określone w Konwencji o różnorodności biologicznej, które proponują holistyczną strategię zintegrowanego zarządzania gruntami, wodą i żywymi zasobami, promującą ochronę i zrównoważone wykorzystanie w sprawiedliwy sposób;

103. uważa, że należy lepiej zdefiniować termin „rozwiązania oparte na przyrodzie” oraz że definicja ta powinna zapewnić nienaruszalność różnorodności biologicznej i integralności ekosystemu; wzywa zatem do opracowania na szczeblu UE jaśniejszej definicji oraz wytycznych i narzędzi dotyczących stosowania rozwiązań opartych na przyrodzie, aby zmaksymalizować łączność z przyrodą oraz korzyści i synergie między ochroną różnorodności biologicznej a łagodzeniem zmiany klimatu i przystosowaniem się do niej;

104. zauważa, że w wielu krajowych  strategiach klimatycznych wciąż nie ma rozwiązań opartych na przyrodzie; uważa, że wielostronna platforma na rzecz rozwiązań opartych na przyrodzie mogłaby pomóc we wzmocnieniu synergii między wielostronnymi konwencjami międzynarodowymi w zakresie bioróżnorodności i zmiany klimatu oraz wspierać osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju;

Zanieczyszczenie

105. z zadowoleniem przyjmuje cele Komisji polegające na ograniczeniu stosowania bardziej niebezpiecznych pestycydów chemicznych o 50 % i wypłukiwania substancji biogennych o co najmniej 50 %, co może doprowadzić do ograniczenia stosowania nawozów o co najmniej 20 % do 2030 r.; wszystkie te cele powinny zostać określone w przepisach, a ich przegląd należy przeprowadzić na okres po 2030 r. w celu kontynuowania ograniczeń i podjęcia zobowiązań długoterminowych; wzywa do skutecznej oceny tych celów na podstawie konkretnych etapów pośrednich;

106. wzywa Komisję, aby określiła jasne i ambitne poziomy wyjściowe dla tych celów oraz by wraz z państwami członkowskimi określiła sprawiedliwy wkład każdego z nich w realizację ogólnounijnych celów odzwierciedlających ich różne sytuacje wyjściowe i okoliczności; nalega, aby każde państwo członkowskie wdrożyło solidne środki, aby osiągnąć swoje cele;

107. sprzeciwia się wydaniu ponownego zezwolenia na stosowanie glifosatu jako substancji czynnej po 31 grudnia 2022 r.; wzywa wszystkie państwa członkowskie do przeprowadzenia odpowiednich prac przygotowawczych, aby zapewnić wszystkim rolnikom realne alternatywne rozwiązania po wprowadzeniu zakazu stosowania glifosatu;

108. przypomina swoją rezolucję w sprawie sprawozdania na temat unijnej procedury wydawania zezwoleń na dopuszczenie pestycydów do obrotu[84] i oczekuje, że Komisja i państwa członkowskie bezzwłocznie odpowiedzą na wszystkie jego apele; wzywa Komisję, aby w przeglądzie środków wykonawczych do ram środków ochrony roślin uwzględniła przepisy wspierające ogólnounijny cel ograniczenia stosowania pestycydów, np. poprzez wzmocnienie i wyjaśnienie środowiskowych kryteriów przyznawania dostępu do rynku pestycydów; podkreśla, że gdy EFSA stwierdzi niedopuszczalne oddziaływanie na środowisko, nie należy wydawać decyzji o zatwierdzeniu; wzywa Komisję, aby zwiększyła przejrzystość i dostępność danych dotyczących ryzyka regulacyjnego;

109. uważa, że odstępstwo przewidziane w art. 53 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 powinno zostać wyjaśnione i stosowane tylko ze względów ochrony zdrowia i środowiska; ubolewa, że odstępstwo to jest wykorzystywane do podważania zakazu wszelkiego stosowania na zewnątrz trzech neonikotynoidów;

110. wzywa Komisję, aby szybko zakończyła przegląd dyrektywy 2009/128/WE w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów[85], w tym zapisanych w niej celów dotyczących ograniczenia stosowania pestycydów, oraz by podjęła wszelkie środki w celu dopilnowania, by państwa członkowskie zobowiązały się do jej wdrożenia, w tym w krajowych planach działania;

111. zauważa, że powszechne stosowanie pestycydów prowadzi do odporności na pestycydy, co stanowi poważny problem, który zmniejsza ich skuteczność; zwraca uwagę, że zwiększone stosowanie pestycydów i uzależnienie od nich wiąże się z wysokimi kosztami dla rolników; zauważa, że aby zapobiec odporności szkodników i utracie różnorodności biologicznej, należy przestrzegać hierarchii działań, zgodnie z ośmioma zasadami integrowanej ochrony roślin zawartymi w załączniku III do dyrektywy 2009/128/WE, zgodnie z którymi pestycydy chemiczne muszą być stosowane tylko w ostateczności;

112. wyraża ubolewanie, że ocena wpływu chemikaliów na środowisko i bioróżnorodność jest zwykle niedoceniana i niedostatecznie uwzględniana w analizie społeczno-ekonomicznej w procesie udzielania zezwoleń w ramach REACH; wyraża zaniepokojenie ciągłym stosowaniem i wydawaniem zezwoleń na stosowanie niebezpiecznych chemikaliów, które mają negatywny wpływ na środowisko, lub w przypadku braku danych dotyczących bezpieczeństwa w odniesieniu do środowiskowych punktów końcowych; wzywa Komisję, aby – jako podmiot zarządzający ryzykiem – w większym stopniu uwzględniała wpływ substancji chemicznych, w tym ich chroniczne i długoterminowe skutki, na środowisko i bioróżnorodność;

113. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły równe standardy i skuteczne kontrole produktów rolnych przywożonych z państw trzecich;

114. apeluje do Komisji o rewizję rozporządzenia (WE) nr 396/2005 w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów[86], aby włączyć do kryteriów legislacyjnych zdrowie zwierząt i zagrożenia dla środowiska;

115. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zobowiązała się do współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w celu dopilnowania, by krajowe plany strategiczne dla rolnictwa od samego początku w pełni odzwierciedlały ambicje Europejskiego Zielonego Ładu i strategii „Od pola do stołu”, obejmujące bardziej ambitne cele dotyczące znaczącego ograniczenia stosowania pestycydów chemicznych i zagrożeń z nimi związanych, jak również stosowania nawozów i antybiotyków; podkreśla znaczenie realizacji tych celów w sposób całościowy i oparty na obiegu zamkniętym, na przykład poprzez przyjęcie podejść agroekologicznych, takich jak produkcja zintegrowana i rolnictwo ekologiczne, w tym płodozmian; podkreśla również wkład rolnictwa precyzyjnego, cyfryzacji i innych narzędzi w ograniczanie i efektywne stosowanie pestycydów, nawozów i składników odżywczych;

116. podkreśla, że sektory rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa UE mają do odegrania ważną rolę w ochronie i odbudowie przyrody oraz muszą być w pełni zaangażowane we wdrażanie strategii na rzecz bioróżnorodności 2030; podkreśla, że środkom wykonawczym powinno towarzyszyć jasno określone wsparcie, programy szkoleniowe i zestaw narzędzi zrównoważonych, bezpiecznych, skutecznych i przystępnych cenowo rozwiązań i alternatyw, a także dostęp do najnowszej wiedzy, technologii i usług doradczych; podkreśla ponadto, że wkład w postaci pozytywnych zachęt i wymiany najlepszych praktyk może  przyczynić się do realizacji tej strategii;

117. wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby cele strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 znalazły pełne odzwierciedlenie w realizacji strategii „Od pola do stołu”, strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności oraz przyszłego planu działania na rzecz zerowego poziomu zanieczyszczeń, który powinien dotyczyć również zanieczyszczenia świetlnego i zanieczyszczenia hałasem, w tym hałasem podwodnym; podkreśla znaczenie priorytetowego potraktowania problemu zanieczyszczenia u źródła przy jednoczesnym zapewnieniu, że wykorzystuje się najlepsze dostępne technologie;

118. wzywa Komisję, aby wyznaczyła ambitny cel ograniczenia stosowania zewnętrznego sztucznego światła do 2030 r. oraz by zaproponowała wytyczne dotyczące tego, w jaki sposób państwa członkowskie mogą ograniczyć sztuczne światło w nocy;

119. podkreśla, że konieczne jest, aby strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 obejmowała specjalne środki dotyczące ograniczenia zanieczyszczeń mających bezpośredni wpływ na różnorodność biologiczną i zdrowie, takich jak tworzywa sztuczne, mikrodrobiny plastiku i zanieczyszczenie chemiczne; wzywa Komisję, aby zapewniła szybkie wdrożenie wszystkich działań przewidzianych w nowym planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym oraz związanych z nim przepisów;

Inwazyjne gatunki obce

120. wyraża zaniepokojenie faktem, że inwazyjne gatunki obce stanowią poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego, źródeł utrzymania i bezpieczeństwa żywności, gdyż nieodwracalnie niszczą zasiedlane przez siebie obszary chronione i ich bioróżnorodność, oraz faktem, iż sytuację tę zaostrza zmiana klimatu;

121. ubolewa, że wykaz inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii zawiera mniej niż 6 % inwazyjnych gatunków obcych występujących w UE; wzywa Komisję do wzmożenia działań i dopilnowania, aby w wykazie umieszczono inwazyjne gatunki obce, które mają wpływ na gatunki zagrożone; wzywa ponadto Komisję, aby poprawiła zapobieganie przez wprowadzenie obowiązkowych ocen ryzyka przed pierwszym przywozem gatunków nierodzimych oraz przez jak najszybsze zaproponowanie ogólnounijnych białych wykazów gatunków dopuszczonych do przywozu, przetrzymywania, hodowli i handlu jako zwierzęta domowe w oparciu o naukową ocenę ryzyka i ekologiczne cechy charakterystyczne w UE;

122. podkreśla, że handel egzotycznymi zwierzętami domowymi jest jednym z głównych sposobów wprowadzania inwazyjnych gatunków obcych oraz że – poza tym – wprowadzenie inwazyjnych gatunków obcych wiąże się również z innymi czynnikami stresogennymi, takimi jak transport lądowy i morski oraz odpady morskie; wzywa do opracowania dodatkowych środków na szczeblu UE dotyczących zapobiegania, kontroli i eliminacji inwazyjnych gatunków obcych, w tym do opracowania konkretnych planów dla gatunków, które mają krytyczny wpływ na gatunki zagrożone; podkreśla, że należy zapewnić wystarczające zasoby kadrowe, techniczne i finansowe, aby wspierać zapobieganie i pomagać obszarom dotkniętym tym problemem w radzeniu sobie z istniejącymi i nowo wprowadzonymi gatunkami inwazyjnymi;

123. ubolewa nad tym, że tylko jeden gatunek morski został uwzględniony w wykazie inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii[87]; wzywa Komisję, aby zajęła się tą nieproporcjonalnie niską liczbą morskich inwazyjnych gatunków obcych z myślą o zapewnieniu właściwego dostosowania do rozporządzenia (UE) nr 1143/2014[88];

Finansowanie, włączanie do głównego nurtu i ramy zarządzania

124. podkreśla, że korzyści społeczne i środowiskowe wynikające z zapobiegania i przywracania stanu pierwotnego przewyższają koszty inwestycji; apeluje do Komisji o zapewnienie skutecznego uwzględniania i zabezpieczania aspektu różnorodności biologicznej w kontekście wszystkich wydatków i programów w UE w oparciu o systematykę UE; wzywa do skutecznego stosowania zasady „nie czyń poważnych szkód” w kontekście wszystkich wydatków i programów UE; apeluje do Komisji o zapewnienie kompleksowej oceny sposobu uruchomienia 20 mld EUR rocznie jako minimalnej kwoty, którą należy przeznaczać na przyrodę, przedstawienie odpowiednich wniosków dotyczących rocznego budżetu UE i zbadanie zapotrzebowania na specjalny instrument finansowania sieci TEN-N; odnotowuje porozumienie w sprawie włączenia wydatków na różnorodność biologiczną do głównego nurtu, ustalając je na poziomie 7,5 % od 2024 r. i 10 % począwszy od 2026 r.; uważa, że należy poczynić wysiłki, aby możliwie najszybciej, począwszy od 2021 r., osiągnąć poziom co najmniej 10 % rocznych wydatków na bioróżnorodność na mocy wieloletnich ram finansowych; podkreśla, że należy zapewnić spójność między finansowaniem działań związanych z klimatem i bioróżnorodnością; nalega na państwa członkowskie, aby uwzględniały działań na rzecz różnorodności biologicznej w planach odbudowy i zwiększania odporności; podkreśla, że wydatki UE związane z bioróżnorodnością należy monitorować zgodnie ze skuteczną, przejrzystą i kompleksową metodyką, którą Komisja określi we współpracy z Parlamentem Europejskim i Radą;

125. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby do 2022 r. przeprowadziły ocenę tego, które dotacje są szkodliwe dla środowiska, z myślą o ich stopniowym, bezzwłocznym wycofywaniu; wzywa do przekierowania zachęt finansowych na inwestycje i systemy podatkowe sprzyjające różnorodności biologicznej w kierunku większego wykorzystania podatków i dochodów z tytułu ochrony środowiska;

126. przypomina o zobowiązaniu UE do realizacji celów porozumienia paryskiego; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby jak najszybciej zaprzestały wszelkich pośrednich i bezpośrednich dopłat do paliw kopalnych, a najpóźniej do 2025 r.;

127. uważa, że stopniowe wycofywanie dotacji na paliwa kopalne i innych szkodliwych dla środowiska dotacji należy również wspierać na całym świecie za pośrednictwem unijnej polityki handlowej i zielonej dyplomacji, w tym dzięki porozumieniu w sprawie planu działania zawierającego kluczowe etapy dla każdego partnera handlowego;

128. przypomina, że zgodnie z szacunkami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju rządy na całym świecie wydają około 500 mld USD rocznie na wsparcie, które może być szkodliwe dla różnorodności biologicznej, tj. 5–6 razy więcej niż łączne wydatki na różnorodność biologiczną[89];

129. wzywa Komisję, aby przedstawiła jasne wytyczne i zachęty dotyczące mobilizacji prywatnych środków finansowych na rzecz różnorodności biologicznej i dostosowania inwestycji do celów Europejskiego Zielonego Ładu i strategii na rzecz bioróżnorodności 2030; wzywa ponadto Komisję, aby zapewniła ambitne i przyszłościowe ramy obejmujące środki legislacyjne i zachęty finansowe zarówno dla sektora publicznego, jak i prywatnego, w celu wspierania realizacji celów i zadań zapisanych w strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 w ramach przyszłej odnowionej strategii zrównoważonego finansowania; apeluje do Komisji, aby podjęła działania w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych dla przedsiębiorstw;

130. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły spójność polityki oraz dostosowały unijne i krajowe strategie polityczne do strategii na rzecz bioróżnorodności 2030; wzywa ponadto do przestrzegania wszystkich zasad traktatowych we wszystkich obszarach polityki UE, a w szczególności zasady ostrożności i zasady „zanieczyszczający płaci”;

131. podkreśla potrzebę opracowania prawnie wiążących ram zarządzania bioróżnorodnością – prawa o bioróżnorodności – po przeprowadzeniu wyczerpującej oceny wpływu, które wytyczą ścieżkę postępowania do 2050 r. za pomocą zestawu celów, w tym celów na rok 2030 i zobowiązań COP15, i ustanowią mechanizm monitorowania wykorzystujący inteligentne wskaźniki, zarówno w obrębie obszarów chronionymi, jak i poza nimi; apeluje do Komisji o przedstawienie w tym celu wniosku ustawodawczego w 2022 r.; podkreśla, że zapewnienie wystarczających zasobów kadrowych i finansowych będzie miało kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania;

132. wzywa Komisję, aby rozważyła powołanie niezależnego europejskiego panelu naukowego ds. różnorodności biologicznej lub podobnego organu, którego zdaniem byłaby ocena spójności środków UE z ambicjami strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz przedstawienie odpowiednich zaleceń politycznych przy jednoczesnym unikaniu ewentualnego pokrywania się z politykami EOG lub innych organów unijnych i międzynarodowych;

133. przypomina, że art. 37 Karty odzwierciedla zasadę zapewnienia ochrony środowiska w przepisach UE; uważa, że prawo do zdrowego środowiska należy uznać w Karcie i że UE powinna stać na czele inicjatywy dążącej do uznania podobnego prawa na arenie międzynarodowej;

Badania naukowe, innowacje i edukacja

134. apeluje do Komisji o położenie nacisku na bioróżnorodność w obrębie programów UE dla młodzieży, takich jak wolontariat europejski, a także o uruchomienie programu Zielony Erasmus jako części ogólnego programu Erasmus ukierunkowanego na wymianę wiedzy, studentów i specjalistów w dziedzinie odbudowy i ochrony;

135. podkreśla potrzebę głębszego zrozumienia składu różnorodności biologicznej, jej wpływu na funkcjonowanie ekosystemów i odporności ekosystemów; uważa, że należy zwiększyć zarówno badania podstawowe, jak i badania stosowane w dziedzinie różnorodności biologicznej, oraz podkreśla, że trzeba zapewnić wystarczające środki na ten cel; wzywa do włączenia badań nad różnorodnością biologiczną do różnych unijnych i krajowych programów finansowania; ponawia apel o szczególne zadania ukierunkowane na różnorodność biologiczną w przyszłym unijnym programie badawczym; podkreśla potrzebę znacznego zwiększenia finansowania badań publicznych;

136. podkreśla znaczenie większej liczby badań nad regionami biogeograficznymi i systematyką organizmów, a także nad wpływem wylesiania i utraty różnorodności biologicznej na podstawowe usługi, takie jak dostarczanie żywności; podkreśla potrzebę poszerzenia wiedzy o powiązaniach między pojawianiem się chorób z jednej strony, a legalnym i nielegalnym handlem dziką fauną i florą oraz ochroną i degradacją ekosystemów z drugiej strony;

137. jest głęboko przekonany, że należy prowadzić dalsze badania nad oceanami, gdyż wciąż pozostają one w dużej mierze niezbadane; w związku z tym wzywa Komisję, aby odegrała istotną rolę w ustanowionej przez ONZ dekadzie nauki o oceanach oraz by zastosowała się do zaleceń wydanych przez Misję Starfish 2030: Odbudujmy nasze oceany i zasoby wodne; uważa, że należy również zapewnić finansowanie na rzecz ekosystemów głębinowych i głębinowej różnorodności biologicznej;

138. zachęca do prowadzenia badań nad zrównoważonymi innowacjami, technologiami i metodami produkcji rolnej oraz praktykami rolniczymi, które poprawiają różnorodność biologiczną i zdrowie ekosystemu, w tym nad cyfryzacją, zrównoważonym systemem rolno-leśnym, biologicznymi alternatywami niskiego ryzyka dla pestycydów chemicznych oraz rolnictwem wolnym od pestycydów;

139. uważa, że zwiększone wysiłki badawcze powinny również obejmować skutki społeczne i gospodarcze oraz możliwości związane z polityką ochrony, różnorodnością biologiczną gleby oraz topnieniem lodowców i wiecznej zmarzliny;

140. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie centrum wiedzy o różnorodności biologicznej i nowego unijnego obserwatorium gleby;

141. podkreśla znaczenie przydzielenia odpowiednich zasobów na gromadzenie danych i opracowanie wskaźników wspierających budowanie zdolności i zacieśnianie współpracy między zainteresowanymi stronami w dziedzinie różnorodności biologicznej; uznaje potencjał cyfryzacji, dużych zbiorów danych i sztucznej inteligencji dla poprawy naszego zrozumienia różnorodności biologicznej i wiedzy na jej temat;

142. wzywa Komisję, aby wspierała udział małych i średnich przedsiębiorstw w badaniach i działaniach innowacyjnych, dzięki czemu przyczynią się one do realizacji celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030;

143. uważa, że wiedza o środowisku powinna stanowić integralną część edukacji; popiera utworzenie obszarów chronionych również w celach edukacyjnych; podkreśla, że należy wspierać partycypacyjne badania naukowe i podnoszenie świadomości, między innymi aby pokazać społeczeństwu potrzebę ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej;

Globalne ramy różnorodności biologicznej na okres po 2020 roku, działania międzynarodowe, handel i zarządzanie oceanami

144. przypomina stanowisko wyrażone w rezolucji w sprawie COP15 odnośnie do różnorodności biologicznej i potrzeby wielostronnego wiążącego porozumienia na okres po roku 2020, podobnego do porozumienia paryskiego, aby powstrzymać utratę bioróżnorodności do 2030 r., zawierającego cele i wskaźniki SMART, solidne ramy wdrażania oraz oparty na wiedzy naukowej, niezależny i przejrzysty mechanizm przeglądu; uważa, że rok 2021 stanowi przełomowy moment dla różnorodności biologicznej na świecie oraz że UE powinna odgrywać rolę światowego lidera i dążyć do wysokiego poziomu ambicji, dopasowania lub przekroczenia własnych celów w czasie negocjacji, w tym do osiągnięcia prawnie wiążących globalnych celów w zakresie odbudowy i ochrony na poziomie co najmniej 30 % do 2030 r.; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie koalicji o wysokim poziomie ambicji na rzecz przyrody i ludzi do ochrony 30 % powierzchni lądów i mórz na całym świecie; podkreśla potrzebę wspierania krajów o niskich dochodach we wdrażaniu tych nowych ram; podkreśla znaczenie dalszych zobowiązań sektora prywatnego na rzecz ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej;

145. wzywa Komisję, aby nawoływała do realizacji ambitnych i jasnych globalnych celów długoterminowych; ponownie podkreśla swoje stanowisko, zgodnie z którym UE powinna podczas negocjacji potencjalnie wezwać do ochrony połowy planety do 2050 r.[90];

146. popiera opracowanie pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) międzynarodowego traktatu w sprawie pandemii, aby zwiększyć odporność na przyszłe pandemie; zauważa, że jednym z zaleceń z warsztatów platformy IPBES w dziedzinie bioróżnorodności i pandemii jest utworzenie międzyrządowej rady wysokiego szczebla ds. zapobiegania pandemii, która ułatwiałaby współpracę między rządami, w tym przez dostarczanie informacji naukowych istotnych z punktu widzenia polityki i koordynację opracowywania ram monitorowania, a także przygotowanie podstaw do osiągnięcia ewentualnych celów na styku trzech konwencji z Rio; wzywa UE i państwa członkowskie, aby wspierały powołanie takiej rady podczas konferencji COP15, która to rada powinna działać w synergii z istniejącymi organami, takimi jak WHO;

147. apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby zwróciły się do IPCC o sporządzenie specjalnego sprawozdania na temat bioróżnorodności i zmiany klimatu;

148. jest zaniepokojony nowymi wyzwaniami dla prawa, środowiska, bezpieczeństwa biologicznego i zarządzania, które mogą wyniknąć z uwolnienia do środowiska zmodyfikowanych genetycznie organizmów zawierających napędy genowe, w tym do celów ochrony przyrody; przyjmuje do wiadomości wyniki prac grupy ad hoc ekspertów technicznych ds. Konwencji o różnorodności biologicznej na temat napędów genowych i żywych zmodyfikowanych ryb[91], które budzą obawy co do trudności z przewidywaniem ich zachowania, oceną ich zagrożeń i kontrolowaniem ich po uwolnieniu; zauważa, że organizmy zawierające napędy genowe mogą same stać się gatunkami inwazyjnymi; uważa, że należy w pełni opracować na szczeblu globalnym i unijnym wytyczne dotyczące oceny ryzyka, narzędzia i ramy monitorowania środowiska, a także jasne zasady zarządzania globalnego oraz skuteczne mechanizmy kontroli i odwrócenia wpływu organizmów zawierających napędy genowe, oraz uważa, że konieczne są dodatkowe badania nad skutkami zdrowotnymi, środowiskowymi, ekologicznymi, etycznymi i innymi konsekwencjami organizmów zawierających napędy genowe, aby lepiej zrozumieć ich potencjalny wpływ; uważa zatem, że zgodnie z zasadą ostrożności nie należy zezwalać na uwalnianie zmodyfikowanych genetycznie organizmów zawierających napędy genowe, w tym do celów ochrony przyrody[92];

149. podkreśla potencjał, jaki tkwi w wykorzystaniu zielonej dyplomacji, polityki handlowej i wielostronnych działań do promowania ochrony różnorodności biologicznej poza Europą; wyraża poparcie dla Oenzetowskiej Dekady Restytucji Ekosystemów (2021–2031) i wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby skutecznie włączały ochronę środowiska i różnorodności biologicznej do wszystkich działań zewnętrznych;

150. zwraca się do Komisji, by przewodziła wysiłkom zmierzającym do zawarcia międzynarodowego porozumienia w sprawie zarządzania zasobami naturalnymi, tak aby korzystać z zasobów naturalnych z uwzględnieniem ograniczeń planety;

151. podkreśla, że degradacja ekosystemów i wywierana na nie presja szkodzą ogólnym działaniom na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz spowalniają postępy w realizacji większości celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r., w szczególności celów dotyczących wyeliminowania ubóstwa i głodu, zapewnienia dostępu do wody i warunków sanitarnych, osiągnięcia bezpieczeństwa żywnościowego, zapewnienia zdrowego życia i zmniejszenia nierówności społeczno-gospodarczych w poszczególnych państwach i między nimi;

152. podkreśla, że zmiana klimatu i degradacja środowiska oraz czynniki wywołujące wysiedlanie ludności stają się w coraz większym stopniu wzajemnie powiązane, ponieważ ludność jest zmuszona opuszczać swoje domy z powodu skutków zmiany klimatu, degradacji środowiska i klęsk żywiołowych; zwraca uwagę, że ze względu na zmianę klimatu i utratę bioróżnorodności kryzysy te będą się mnożyć w nadchodzących dziesięcioleciach, chyba że już teraz zostaną podjęte szybkie i skuteczne działania; podkreśla, że UE musi być przygotowana na wysiedlenia spowodowane zmianą klimatu oraz degradacją środowiska i klęskami żywiołowymi, a także dostrzega potrzebę podjęcia odpowiednich środków w celu ochrony praw człowieka ludności dotkniętej wysiedleniami;

153. wzywa Komisję, aby w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej oraz pomocy na rzecz wymiany handlowej ułatwiała zwłaszcza budowanie zdolności, w tym transfer wiedzy, przepływ technologii i szkolenia w zakresie umiejętności dla krajów beneficjentów w związku z wdrażaniem CBD, Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) oraz innych konwencji i porozumień o zasadniczym znaczeniu dla różnorodności biologicznej; utrzymuje, że konieczne jest wzmocnienie programów współpracy, w tym dialogu międzyparlamentarnego, z państwami trzecimi w celu ochrony ich rodzimej bioróżnorodności oraz wspieranie krajów rozwijających się w realizacji tych programów; apeluje ponadto o poprawę wspólnego zarządzania ekosystemami transgranicznymi oraz szlakami migracyjnymi i gatunkami, a także o ograniczenie możliwości przenoszenia ryzyka utraty różnorodności biologicznej na inne części świata;

154. z zadowoleniem przyjmuje takie inicjatywy jak afrykański Wielki Zielony Mur i wzywa Komisję, aby opracowała podobne inicjatywy dla innych regionów oraz wspierała międzynarodowe inicjatywy na rzecz przywrócenia różnorodności biologicznej na całym świecie, przy jednoczesnym rozszerzeniu głównych obszarów różnorodności biologicznej z myślą o zwiększeniu odporności krajów rozwijających się na zmianę klimatu; uważa, że nowy ISWMR może być ważnym motorem zmian w zakresie odbudowy i ochrony bioróżnorodności na świecie; uważa, że znaczny wkład z budżetu nowego ISWMR należy przeznaczyć na odbudowę i zachowanie różnorodności biologicznej, co przyczyni się do realizacji ogólnego celu związanego z różnorodnością biologiczną;

155. uważa, że wiedza tubylcza i lokalna ma zasadnicze znaczenie dla skutecznej ochrony różnorodności biologicznej, i przypomina, że w sprawozdaniu specjalnym IPCC w sprawie zmiany klimatu i gruntów uznano kluczową rolę ludów tubylczych i społeczności lokalnych w ochronie środowiska; nakłania Komisję i państwa członkowskie do dalszej współpracy ze społecznością międzynarodową z myślą o uznaniu wkładu tych społeczności w ochronę bioróżnorodności, zagwarantowaniu ich praw oraz wspieraniu ich udziału w procesach decyzyjnych; wzywa ponadto państwa członkowskie, aby niezwłocznie ratyfikowały Konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1989 r. dotyczącą ludności tubylczej i plemiennej (konwencja MOP nr 169);

156. popiera wysiłki specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska na rzecz opracowania wytycznych dotyczących obowiązków w zakresie praw człowieka w odniesieniu do środowiska, ekosystemów i różnorodności biologicznej; apeluje do państw członkowskich i instytucji UE, by wspierały i promowały globalne wdrożenie zasad ramowych w sprawie praw człowieka i środowiska z 2018 r., przedstawionych przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. praw człowieka i środowiska; ponadto apeluje do UE, by poparła inicjatywę Programu ONZ ds. Ochrony Środowiska w dziedzinie praw środowiskowych;

157. zachęca UE i państwa członkowskie, aby propagowały uznanie ekobójstwa za przestępstwo międzynarodowe na mocy Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK);

158. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania Komisji do pełnego wdrożenia i egzekwowania postanowień dotyczących różnorodności biologicznej we wszystkich umowach handlowych oraz do lepszej oceny ich wpływu na różnorodność biologiczną; wyraża ponadto zadowolenie, że nowa strategia handlowa „wymaga […] większej integracji między polityką handlową i wewnętrzną polityką UE” oraz że odnotowano w niej, iż „wyzwaniem globalnym, które wymaga podjęcia działań w skali całego świata, jest […] ochrona bioróżnorodności”[93]; podkreśla, iż zarówno w strukturze istniejących umów o wolnym handlu, jak i w obecnych zasadach WTO niewystarczająco uwzględniono wpływ handlu na drastyczną utratę różnorodności biologicznej; wzywa zatem Komisję, by niezwłocznie rozważyła szczegółowe i konkretne środki, które zagwarantują, że umowy handlowe UE nie będą powodować utraty różnorodności biologicznej ani grozić jej spowodowaniem; ponadto apeluje o skuteczne dostosowanie polityki handlowej UE do unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030;

159. wzywa ponadto Komisję, aby dopilnowała, żeby wszystkie nowe i przyszłe umowy handlowe i inwestycyjne były w pełni zgodne z Europejskim Zielonym Ładem, porozumieniem paryskim, zobowiązaniami UE w zakresie różnorodności biologicznej i celami zrównoważonego rozwoju, żeby zawierały wiążące i możliwe do wyegzekwowania rozdziały dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju oraz przewidywały zabezpieczenia i skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za nieprzestrzeganie przepisów, w tym możliwość ponownego wprowadzenia taryf celnych; wzywa też Komisję, aby propagowała podobne środki w już obowiązujących umowach handlowych i inwestycyjnych;

160. podkreśla, że oprócz wymiaru gospodarczo-społecznego również wymiar różnorodności biologicznej należy systematycznie włączać do wszystkich ocen wpływu na zrównoważony rozwój, które, zgodnie z propozycjami zawartymi w dostępnych badaniach Komisji, trzeba przeprowadzać za pomocą solidniejszych niż dotychczas metod i w których należy konsekwentnie uwzględniać zagadnienia bioróżnorodności; wzywa do przeprowadzania ocen wpływu na zrównoważony rozwój na etapie analizy zakresu przyszłych umów o wolnym handlu i umów inwestycyjnych; apeluje, aby w miarę postępów negocjacji regularnie aktualizować oceny wpływu na zrównoważony rozwój, co pozwoli odpowiednio określać i oceniać możliwe zagrożenia dla różnorodności biologicznej w danym regionie oraz w całej UE, jak najwcześniej na nie reagować oraz formułować odpowiednie zobowiązania dwustronne ustalone w negocjacjach;

161. wzywa Komisję, aby dopilnowała, żeby rozdziały dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju zawierały plan działania określający konkretne i możliwe do zweryfikowania zobowiązania, na podstawie których osiągnięte zostaną postępy w innych rozdziałach; podkreśla, że należy systematycznie przeprowadzać oceny zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz oceny oddziaływania ex post, aby zapewnić spójność z międzynarodowymi zobowiązaniami UE do ochrony różnorodności biologicznej; zwraca się do Komisji, aby zaktualizowała obecne rozdziały umów handlowych i inwestycyjnych, korzystając w porę z zawartych w nich klauzul przeglądowych, co pozwoli możliwie najszybciej dostosować obowiązujące umowy o wolnym handlu do Europejskiego Zielonego Ładu, a także aby przedstawiła Parlamentowi wyniki i planowane dostosowania;

162. apeluje, aby w projekcie mandatu dotyczącego przyszłych umów i podczas przeglądu obowiązujących umów Rada uznawała CBD za istotny element umów o wolnym handlu, pod warunkiem że uzgodnione zostaną obowiązkowe mechanizmy przeglądu celów krajowych; zwraca się do Rady, aby traktowała również CITES i porozumienie paryskie jako istotne elementy umów o wolnym handlu oraz podkreślała potrzebę ich skutecznego wdrożenia; zwraca uwagę na znaczenie nadchodzącej reformy rozporządzenia w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych dla skutecznego wykonywania objętych nim wielostronnych konwencji dotyczących klimatu i środowiska, w tym CBD;

163. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby upewniły się, że importowane produkty spełniają takie same normy, jakie wymagane są od producentów europejskich w celu ochrony środowiska i różnorodności biologicznej oraz zapewnienia poszanowania praw człowieka i praw pracowniczych; podkreśla, że należy promować równe warunki działania na całym świecie oraz podjąć środki zapobiegające ewentualnemu przenoszeniu utraty różnorodności biologicznej za granicę; wzywa Komisję do przedstawienia badania na temat wpływu eksportu z UE i unijnych metod produkcji na różnorodność biologiczną;

164. wzywa Komisję do podjęcia działań, aby zakazać wywozu z UE szkodliwych substancji zabronionych w UE, zgodnie z zasadą „nie szkodzić”, z konwencją rotterdamską w sprawie procedury zgody po uprzednim poinformowaniu w międzynarodowym handlu niektórymi niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i pestycydami oraz z Europejskim Zielonym Ładem;

165. popiera zamiar Komisji, by w międzynarodowych dyskusjach na temat handlu i środowiska poszerzać wiedzę na temat interpretacji odpowiednich przepisów WTO, która uznaje prawa członków do skutecznej reakcji na światowe wyzwania związane ze środowiskiem, w szczególności zmianę klimatu i ochronę różnorodności biologicznej, zwłaszcza z zastosowaniem niezwiązanych z produktem procesów i metod produkcji, oraz propagować taką interpretację; ponadto uważa, że w przyszłych pracach nad reformą WTO UE powinna dążyć do uwzględnienia wiążących poziomów ochrony różnorodności biologicznej; zachęca Komisję, by rozważyła posiłkowanie się wiedzą fachową na temat handlu i środowiska w sporach wynikających z konfliktów między zobowiązaniami handlowymi a wyjątkami dotyczącymi ochrony środowiska; apeluje do Komisji o poparcie tego wniosku w kontekście jej inicjatywy w WTO w sprawie handlu i klimatu; zwraca się o niezależną, dogłębną analizę skutków pozostałych w umowach handlowych przepisów dotyczących rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem oraz przepisów dotyczących systemu sądów ds. inwestycji;

166. wyraża ubolewanie z powodu luk we wdrażaniu unijnych rozporządzeń dotyczących handlu dziką fauną i florą, ponieważ przepisy nie obejmują wszystkich najważniejszych gatunków ani nie zapewniają takiej samej ochrony zwierzętom hodowanym w niewoli; wzywa Komisję, aby zajęła się wspólnie kwestią legalnego i nielegalnego handlu podczas przeglądu Planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą, który powinien być w pełni zgodny ze strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 i otrzymać odpowiednie finansowanie, obejmujące pomoc dla państw trzecich oraz dla ośrodków ratowania i rezerwatów dzikiej fauny i flory; apeluje ponadto do Komisji, aby zaproponowała przepisy prawne zabraniające importu, przeładunku, zakupu i sprzedaży dzikiej fauny i flory schwytanej/zebranej, przetworzonej, transportowanej lub sprzedawanej z naruszeniem przepisów kraju pochodzenia;

167. apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby przewodziły działaniom na rzecz zakazania handlu zagrożonymi gatunkami zwierząt lub ich częściami; podkreśla, że ważne jest zatem opracowanie skonkretyzowanych, mierzalnych, osiągalnych, realnych i terminowych (SMART) celów; ponawia apel o wprowadzenie na szczeblu europejskim pełnego i natychmiastowego zakazu handlu kością słoniową, w tym przedkonwencyjną kością słoniową[94], na terytorium UE, oraz eksportu lub reeksportu kości słoniowej do miejsc przeznaczenia poza UE i postuluje wprowadzenie podobnych ograniczeń w odniesieniu do innych zagrożonych gatunków, takich jak tygrysy i nosorożce; apeluje o wdrożenie takiego zakazu bez dalszej zwłoki w 2021 r.;

168. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby pomagały społeczności międzynarodowej przeciwdziałać zagrożeniom związanym z handlem dzikimi zwierzętami i ich sprzedażą; wzywa Komisję, by angażowała się w dialogi regulacyjne przewidziane w umowach o wolnym handlu, żeby propagować rygorystyczne unijne normy sanitarne i fitosanitarne oraz dobrostan zwierząt w celu ograniczenia do minimum ryzyka przyszłych epidemii i pandemii; wzywa Komisję, by w razie potrzeby rozważyła przyjęcie moratorium na import dzikich zwierząt lub innych gatunków z obszarów, na których wykryto nowe ogniska chorób zakaźnych, aby zaradzić problemom związanym z bezpieczeństwem;

169. zauważa z głębokim zaniepokojeniem, że zanieczyszczenie mórz plastikiem zwiększyło się dziesięciokrotnie od 1980 r., co bezpośrednio oddziałuje na co najmniej 267 gatunków i na zdrowie ludzkie; wyraża zaniepokojenie zanieczyszczeniem powodowanym przez mikro- i nanodrobiny plastiku oraz ich wpływem na różnorodność biologiczną mórz; zwraca uwagę na potrzebę synergii między planem działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym a strategią na rzecz bioróżnorodności 2030;

170. apeluje do UE o przewodzenie negocjacjom dotyczącym globalnego porozumienia w sprawie plastiku, obejmującego wyeliminowanie plastiku z oceanów do 2030 r. i zawierającego wiążące cele;

171. zauważa, że członkowie WTO nie zdołali zakończyć do końca 2020 r. negocjacji w sprawie dotacji dla rybołówstwa; wyraża głębokie ubolewanie, że nie udało się zrealizować zobowiązania ujętego w celach zrównoważonego rozwoju (cel 14.6) dotyczącego stopniowego wycofania szkodliwych dotacji dla rybołówstwa do 2020 r.; popiera apel o globalne porozumienie zakazujące szkodliwych dotacji dla rybołówstwa; wzywa zatem UE, aby odgrywała bardziej znaczącą rolę w negocjacjach, a Komisję – aby zagwarantowała, żeby postanowienia dotyczące rybołówstwa zawarte w umowach handlowych były spójne z ochroną różnorodności biologicznej mórz;

172. podkreśla, że oceany należy uznać na szczeblu międzynarodowym za wspólny globalny zasób, aby zapewnić ich ochronę; wzywa ponadto UE, aby podczas następnej sesji międzyrządowej konferencji w sprawie bioróżnorodności na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową dążyła do przyjęcia ambitnego światowego traktatu o oceanach w celu ochrony różnorodności biologicznej mórz na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową na całym świecie, a także do ustanowienia międzyrządowego panelu ds. oceanów;

173. podkreśla, że należy stworzyć zintegrowane ramy unijnej polityki morskiej, które zapewniałyby spójność między różnorodnością biologiczną mórz, polityką przeciwdziałania zmianie klimatu i WPRyb;

174. podkreśla, że głębiny morskie uznaje się za miejsca o największej bioróżnorodności na Ziemi i że zapewniają one kluczowe usługi ekosystemowe, w tym długoterminową sekwestrację dwutlenku węgla; zwraca uwagę, że górnictwo głębokomorskie z bardzo dużym prawdopodobieństwem spowoduje nieuniknioną i trwałą utratę różnorodności biologicznej; podkreśla, że zasada ostrożności musi mieć zastosowanie do powstającego sektora górnictwa głębokomorskiego; przywołuje swoją rezolucję z 16 stycznia 2018 r. w sprawie międzynarodowego zarządzania oceanami[95] i wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby popierały, m.in. na forum Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego, moratorium na górnictwo głębokomorskie do czasu przeprowadzenia wystarczających badań i analiz wpływu górnictwa głębokomorskiego na środowisko morskie, różnorodność biologiczną i działalność człowieka na morzu oraz do czasu wprowadzenia takich metod zarządzania górnictwem głębokomorskim, które pozwolą zapobiec utracie różnorodności biologicznej mórz i degradacji ekosystemów morskich; podkreśla, że Komisja musi zaprzestać finansowania rozwoju technologii górnictwa podmorskiego, zgodnie z gospodarką o obiegu zamkniętym opartą na minimalizacji, ponownym wykorzystywaniu i recyklingu minerałów i metali;

175. ponawia apel[96] do państw członkowskich i Komisji o współpracę na forum Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego, aby zapewnić przejrzystość metod pracy, jak również skuteczną ochronę środowiska morskiego przed szkodliwymi skutkami oraz ochronę i zachowanie środowiska morskiego, zgodnie z wymogami zawartymi w częściach XI i XII Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, a także wzywa państwa członkowskie do przyjęcia aktywnej i progresywnej roli w organach międzynarodowych w celu przedstawienia reform w zakresie przejrzystości i zwiększenia ogólnych ambicji podejmowanych działań, jeśli chodzi o ochronę środowiska;

176. zwraca uwagę na decydujące znaczenie populacji wielorybów dla ekosystemów morskich i sekwestracji dwutlenku węgla; ponownie zdecydowanie opowiada się za utrzymaniem światowego moratorium na wielorybnictwo komercyjne oraz zakazu międzynarodowego handlu produktami z wielorybów[97]; wyraża ubolewanie z powodu wycofania się Japonii z Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej (IWC); apeluje do Norwegii i Japonii o zaprzestanie działalności wielorybniczej; wzywa UE i państwa członkowskie, aby nakłoniły IWC do formalnego zajęcia się kwestią komercyjnego połowu wielorybów przez Norwegię;

177. apeluje do Wysp Owczych o zaprzestanie kontrowersyjnego corocznego polowania na grindwale, znanego również jako Grindadráp; apeluje do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o nieustanne poruszanie tej kwestii z Wyspami Owczymi w celu położenia kresu tej praktyce;

Wdrażanie i egzekwowanie przepisów dotyczących przyrody

178. nalega na państwa członkowskie, aby w pełni wdrożyły obowiązujące prawodawstwo UE w zakresie ochrony środowiska i przestrzegały przewidzianych w nim obowiązków; wzywa Komisję do szybszego, skuteczniejszego i bardziej przejrzystego – w tym poprzez regularne monitorowanie spraw – prowadzenia postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, aby wyeliminować wszystkie przypadki niezgodności, oraz do udoskonalenia do 2022 r. publicznej bazy danych, tak aby można było śledzić działania podejmowane przez państwa członkowskie i Komisję w odpowiedzi na naruszenia przepisów w zakresie ochrony środowiska w sposób zrozumiały i przystępny; wzywa ponadto Komisję, aby przeznaczyła wystarczające środki w celu przezwyciężenia obecnych opóźnień; jest zdania, że wystarczająca liczba wykwalifikowanych pracowników i wystarczające zasoby stanowią zasadniczy warunek pomyślnej realizacji i egzekwowania polityki UE;

179. konkretniej, wzywa Komisję, aby we współpracy z innymi organizacjami europejskimi, takimi jak Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), szybko prowadziła postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w przypadku nielegalnego pozyskiwania drewna oraz w przypadku nieprzestrzegania ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej, co pozwoliłoby spełnić wymogi dotyczące osiągnięcia dobrego stanu środowiska europejskich mórz i wód;

180. wzywa państwa członkowskie, w tym władze regionalne i lokalne, aby szybciej wdrażały i egzekwowały, a rządy państw członkowskich, aby zaktualizowały krajowe strategie na rzecz różnorodności biologicznej i przedkładały Komisji co dwa lata sprawozdania z wdrażania strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 na szczeblu krajowym; wzywa Komisję, aby przeprowadziła ocenę śródokresową i w razie potrzeby dokonała przeglądu strategii;

181. podkreśla, że wdrażanie i egzekwowanie prawodawstwa UE we wszystkich państwach członkowskich jest również ważne dla zapewnienia zainteresowanym stronom, w tym podmiotom gospodarczym, stabilnych i przejrzystych ram regulacyjnych; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby realizowały cele strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 w sposób jak najbardziej efektywny i unikały przy tym zbędnych obciążeń administracyjnych;

182. uważa, że należy wzmocnić walkę z przestępstwami przeciwko środowisku zarówno w państwach członkowskich, jak i poza ich granicami; uważa, że między państwami członkowskimi UE istnieją znaczne rozbieżności, które sprawiają, że prawo karne dotyczące środowiska jest nieskuteczne; wzywa zatem Komisję, aby przeprowadziła przegląd dyrektywy w sprawie przestępstw przeciwko środowisku w celu wyeliminowania tych różnic; apeluje o uznanie przestępstw i wykroczeń przeciwko środowisku, takich jak połowy NNN, oraz przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie za poważne przestępstwa, które należy odpowiednio karać za pomocą silnych środków odstraszających, zwłaszcza w kontekście przestępczości zorganizowanej; wzywa ponadto Komisję, by zbadała możliwość dodania protokołu dotyczącego przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie do Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej;

183. podkreśla, jak ważne jest ponoszenie odpowiedzialności w przypadku naruszenia przepisów lub spowodowania szkód w środowisku; apeluje o jak najszybszy przegląd dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko i przekształcenie jej w całkowicie zharmonizowane rozporządzenie;

184. wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją obrońców środowiska i działaczy na rzecz ochrony środowiska, zwłaszcza w krajach rozwijających się, i wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały tych obrońców i działaczy na całym świecie;

185. wzywa Komisję do określenia specjalnej strategii ochrony i wsparcia dla społeczności lokalnych oraz obrońców praw człowieka związanych ze środowiskiem i praw do ziemi oraz zauważa, że wymaga to koordynacji na poziomie wszystkich programów pomocy zewnętrznej; apeluje również o większe wsparcie organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na rzecz ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, w szczególności w drodze tworzenia partnerstw i budowania zdolności do obrony praw ludów tubylczych i społeczności lokalnych;

186. ponownie stwierdza, że państwa członkowskie muszą zapewnić ochronę obszarów Natura 2000 oraz utrzymanie lub przywrócenie właściwego stanu ochrony chronionych gatunków i siedlisk; postuluje pełne wdrożenie dyrektywy siedliskowej w sposób dostosowujący działania ochronne do najnowszych osiągnięć technicznych i naukowych; zdaje sobie sprawę z problemów wynikających ze współistnienia chowu zwierząt gospodarskich i dużych drapieżników w niektórych państwach członkowskich; apeluje zatem do Komisji i państw członkowskich o podjęcie odpowiednich działań, w tym zapobiegawczych i kompensacyjnych, w celu rozwiązania konfliktów społeczno-gospodarczych związanych ze współistnieniem z dużymi drapieżnikami, przy czym należy zapewnić ochronę tych zwierząt; zauważa, że istnieją jasne wytyczne dotyczące wdrażania tych środków, zgodnie z dyrektywą 92/43/UE, w tym dotyczące hybrydyzacji wilków;

187. podkreśla, że pomyślne wdrożenie strategii zależy od zaangażowania wszystkich istotnych podmiotów i sektorów; podkreśla, że należy angażować te podmioty i sektory oraz zachęcać je do osiągania postępów w realizacji celów strategii na rzecz bioróżnorodności 2030; apeluje do Komisji o utworzenie platformy do dyskusji z różnymi reprezentowanymi zainteresowanymi stronami i społecznościami oraz o zapewnienie włączającej, równorzędnej i sprawiedliwej transformacji; uważa, że platforma ta powinna ułatwiać aktywny i reprezentatywny udział społeczności i zainteresowanych stron w procesie decyzyjnym;

188. podkreśla, że uwzględnienie wymogów obejmujących wymogi dotyczące zarówno klimatu, jak i bioróżnorodności ma zasadnicze znaczenie dla zbliżającego się przeglądu dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej;

°

° °

189. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

 

 


UZASADNIENIE

Bioróżnorodność jest podstawą funkcjonowania ekosystemów i życia na naszej planecie. Dostępność czystej wody i czystego powietrza, zapewnienie podstawowych zasobów i samo zdrowie ludzi i zwierząt zależą od bioróżnorodności i zdrowego środowiska naturalnego.

Niestety pomimo znaczenia bioróżnorodności najnowsze sprawozdania w tej dziedzinie kreślą ponury obraz. Globalna ocena bioróżnorodności przeprowadzona przez platformę IPBES[98] zawiera przestrogę, że milion gatunków jest zagrożonych wyginięciem, a sprawozdanie zawierające globalną prognozę w dziedzinie bioróżnorodności[99] ujawnia, że nie osiągnięto żadnego z celów z Aichi. Podobnie w sprawozdaniu dotyczącym epoki pandemii[100] znalazło się ostrzeżenie, że alarmująca degradacja ekosystemów i obecny stosunek ludzi do przyrody zwiększają ryzyko pandemii.

Potrzebujemy zatem zmiany naszej interakcji z przyrodą, naszego społeczeństwa i naszej gospodarki, a zacząć należy od ograniczenia tych działań ludzkich, które powodują przekształcanie i niszczenie ekosystemów. Na poziomie europejskim podstawę w tej dziedzinie stanowią strategia na rzecz bioróżnorodności i Europejski Zielony Ład, natomiast na poziomie międzynarodowym nowe ramy globalne przyjęte na Konferencji Stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej będą wielką szansą, być może ostatnią, jaką otrzymamy, na odwrócenie tego procesu.

Przyczyny utraty bioróżnorodności

Choć istnieją liczne czynniki powodujące utratę bioróżnorodności, naukowcy podkreślają pięć głównych przyczyn bezpośrednich: zmiany użytkowania gruntów i mórz, bezpośrednia eksploatacja organizmów, zmiana klimatu, zanieczyszczenie i inwazja gatunków obcych. Podjęcie odpowiednich działań ma kluczowe znaczenie dla poprawy sytuacji.

Zmiany użytkowania gruntów i mórz

Mimo że bioróżnorodność gleby jest podstawą kluczowych procesów ekologicznych, UE nie dysponuje szczególnymi przepisami służącymi ochronie gleb – do ich ochrony przyczyniają się fragmentarycznie przepisy w dziedzinie rolnictwa, przemysłu i gospodarki wodnej. Jest więc niezwykle ważne, aby Komisja przedstawiła wniosek ustawodawczy ustanawiający wspólne ramy ochrony i zrównoważonego użytkowania gleb.

Jednocześnie musimy zająć się też pustynnieniem. UE jest stroną Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia, na podstawie której jest zobowiązana do osiągnięcia neutralności w dziedzinie degradacji gruntów do roku 2030. W związku z tym konieczna jest strategia w dziedzinie pustynnienia i degradacji gruntów w UE, która umożliwi nam spełnienie tego zobowiązania.

Ponadto należy zająć się urbanizacją i jej skutkami dla bioróżnorodności. Rozwiązania oparte na środowisku i zielonej infrastrukturze zwiększają odporność miast, dlatego konieczne jest podejście strategiczne, aby lepiej wykorzystywać środki finansowe i uwzględniać je w polityce i przepisach UE. Jednocześnie ze względu na znaczenie zielonej infrastruktury dla powiązań między obszarami chronionymi potrzebna jest transeuropejska sieć zielonej infrastruktury (TEN-G) powiązana z transeuropejską siecią Natura (TEN-N).

Bezpośrednia eksploatacja organizmów

UE zobowiązała się do osiągnięcia celów z Aichi obejmujących zmniejszenie o połowę rocznego ubytku lasów naturalnych do 2020 r., choć w nowym sprawozdaniu FAO zauważa się, że potrzeba jeszcze 25 lat, by osiągnąć ten cel[101]. Lasy są unikatowymi ekosystemami, w których występuje 60 tys. gatunków drzew i niemal jedna trzecia gatunków płazów, ptaków i ssaków Ziemi, a poza tym mają one bezcenną wartość dla procesów przyrodniczych, takich jak pochłanianie dwutlenku węgla czy regulacja temperatury. W związku z tym wszystkie lasy pierwotne i starodrzewy w UE muszą być ściśle chronione.

Lasy są wspólnym dziedzictwem Unii[102], dlatego przyszła strategia leśna musi zostać dostosowana do celów strategii na rzecz bioróżnorodności. Należy ustanowić cele szczegółowe z myślą o odtwarzaniu lasów, ponieważ tylko 15 % siedlisk leśnych będących przedmiotem zainteresowania Unii charakteryzuje się właściwym stanem ochrony.

W przypadku rolnictwa wpływ na bioróżnorodność jest niezaprzeczalny, a jednocześnie niekwestionowane jest duże znaczenie sektora rolnictwa w UE. W rolnictwie, podobnie jak w rybołówstwie, będą musiały nastąpić głębokie zmiany, które pozwolą dostosować je do nowych modeli koniecznych do zielonej transformacji. Będzie wymagało to wsparcia i szkoleń.

Osiągnięcie celów zakładających przeznaczenie 25 % gruntów rolnych na rolnictwo ekologiczne i przywrócenie na co najmniej 10 % użytków rolnych elementów krajobrazu o dużej różnorodności jest koniecznością. Oba te cele muszą zostać włączone do przepisów, tak aby były prawnie wiążące.

W przypadku rybołówstwa, mimo starań poczynionych już przez ten sektor w Europie, należy nadal zabiegać, aby cała działalność połowowa była objęta poziomami maksymalnego podtrzymywalnego połowu, unikać przypadkowych połowów gatunków wrażliwych i wprowadzić środki zarządzania rybołówstwem we wszystkich morskich strefach chronionych, w których głównym celem musi być ochrona i odtworzenie ekosystemów.

W odniesieniu do produkcji i konsumpcji wydobycie i przetwórstwo zasobów materialnych odpowiada za ponad 90 % ubytku bioróżnorodności na świecie. Jeżeli będziemy dalej stosować nasze wzorce produkcji i konsumpcji, do 2050 r. skonsumujemy równowartość zasobów trzech planet[103]. UE musi zatem ustanowić cel dotyczący ograniczenia wykorzystania surowców pierwotnych.

Zmiana klimatu

Zgodnie ze sprawozdaniem platformy IPBES 16 % gatunków jest narażonych na ryzyko wymarcia w przypadku ocieplenia o 4,3°C, a już przy ociepleniu o 1,5–2°C liczba gatunków zmaleje drastycznie.

Jednocześnie ekosystemy morskie i lądowe wiążą około 60 % światowych emisji antropogenicznych rocznie, a rozwiązania oparte na przyrodzie przyczynią się w 37 % do łagodzenia zmiany klimatu od chwili obecnej do 2030 r.[104].

To dowodzi, że utrata bioróżnorodności i kryzys klimatyczny są wzajemnie powiązane i powinny być rozpatrywane łącznie. W związku z tym potrzebujemy wspólnego długoterminowego planu działania w dziedzinie klimatu i różnorodności biologicznej, który poprawi spójność i wzajemne powiązanie przyszłych środków, a także połączy zobowiązania podjęte przez UE w ramach Konwencji o różnorodności biologicznej i porozumienia paryskiego.

Zanieczyszczenie

Aby zająć się czynnikami zanieczyszczającymi, takimi jak emisje, produkty chemiczne lub substancje biogenne, i ich oddziaływaniem na bioróżnorodność, potrzebujemy zintegrowanego podejścia, które obejmie także zanieczyszczenie świetlne i zanieczyszczenie hałasem. Dlatego przyszły plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, strategia „Od pola do stołu” i działania w ramach strategii dotyczącej substancji chemicznych muszą być zgodne ze strategią na rzecz bioróżnorodności.

Komisja musi ująć we wnioskach ustawodawczych cele zakładające zmniejszenie do 2030 r. poziomu pestycydów chemicznych i bardziej niebezpiecznych pestycydów o 50 %, zmniejszenie poziomu nawożenia o 20 % i ograniczenie wypłukiwania substancji biogennych o 50 %, tak aby cele te były wiążące. Ponadto odstępstwa przewidziane w art. 53 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 muszą mieć charakter wyjątkowy, a Komisja powinna wyjaśnić pojęcia „sytuacja nadzwyczajna”, „szczególne okoliczności”, „rozsądne działania” oraz „ograniczone i kontrolowane stosowanie”.

Inwazyjne gatunki obce

Obecnie 354 gatunki występujące w UE są zagrożone przez gatunki inwazyjne, a 66 gatunków ujętych w unijnym wykazie stanowi tylko 6 % inwazyjnych gatunków obcych występujących w Europie, co nie odpowiada skali zagrożenia dla bioróżnorodności, jakie stanowią te gatunki.

Koszty kontroli i naprawy szkód powodowanych przez te gatunki szacuje się na 12 mld EUR rocznie w UE, dlatego środki zapobiegawcze są bardziej opłacalne[105]. Z tego względu Komisja powinna przeprowadzać obowiązkowe oceny ryzyka przed pierwszym przywozem gatunków nierodzimych i przyjmować białe listy, aby wskazać gatunki, które jako jedyne mogą być przedmiotem handlu i które można posiadać w UE.

Ponadto Komisja wraz z państwami członkowskimi powinna nadać priorytet stosowaniu planów zapobiegania, kontroli lub eliminacji w odniesieniu do gatunków inwazyjnych, które szkodzą gatunkom krytycznie zagrożonym, a także działać na rzecz odpowiedniego ujęcia w unijnym wykazie gatunków inwazyjnych mających wpływ na gatunki zagrożone oraz znajdujących się w pierwszych fazach inwazji lub jeszcze nieobecnych w UE.

Ochrona i odbudowa

Co najmniej 30 % obszarów morskich i lądowych musi zostać objęte ochroną od chwili obecnej do 2030 r., zgodnie z kryteriami naukowymi i potrzebami w zakresie różnorodności biologicznej. Jedna trzecia tych obszarów – w tym wszystkie naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla w UE – powinna podlegać ścisłej ochronie. Cele te powinny być uwzględnione w przepisach.

Podobnie do 2030 r. należy odbudować co najmniej 30 % zdegradowanych ekosystemów. ONZ ogłosiła lata 2021–2030 Dekadą Restytucji Ekosystemów. W tym kontekście unijny plan odbudowy zasobów przyrodniczych powinien być ambitny i realizowany z uwzględnieniem całego terytorium każdego państwa członkowskiego. Powinien też skupiać się na ekosystemach służących dwojakiemu celowi: odbudowie bioróżnorodności oraz łagodzeniu zmiany klimatu i przystosowywaniu się do niej.

Finansowanie, włączanie do głównego nurtu i ramy zarządzania

Komisja oszacowała, że koszty wdrożenia działań strategii wyniosą 20 mld EUR rocznie, lecz potrzebna byłaby wyczerpująca ocena, w jaki sposób uruchomić tę kwotę.

Ochrona bioróżnorodności musi przekrojowo dotyczyć wszystkich wydatków i programów UE, w oparciu o systematykę UE, z priorytetowym uwzględnieniem zasady ostrożności i zasady „zanieczyszczający płaci” w działaniach UE. Należy przeprojektować systemy podatkowe z myślą o większym wykorzystaniu podatków środowiskowych oraz wyeliminować dotacje szkodliwe dla środowiska najpóźniej w 2030 r.

Ponadto konieczne są ramy prawne zarządzania bioróżnorodnością podobne do prawa o klimacie, w których wytyczona zostanie ścieżka osiągnięcia wiążących celów do lat 2030 i 2050, a także realizacji zobowiązań podjętych podczas COP15. W tym celu Komisja powinna przedstawić w 2022 r. wniosek ustawodawczy.

Ponadto na poziomie europejskim i międzynarodowym brakuje uznania indywidualnego prawa do zdrowego środowiska, w przeciwieństwie do niektórych przepisów krajowych. Artykuł 37 Karty praw podstawowych UE odzwierciedla jedynie ogólną zasadę włączania ochrony środowiska do prawa UE, lecz nie ustanawia prawa podmiotowego. Komisja powinna wyeliminować ten problem na szczeblu europejskim, a także dążyć do uznania tego prawa człowieka na arenie międzynarodowej.

Badania naukowe i edukacja

Edukacja i rola młodych pokoleń będą miały zasadnicze znaczenie dla zatrzymania utraty bioróżnorodności. W tym kontekście pożądane byłoby utworzenie programu Zielony Erasmus, który skupiałby się na przeznaczonych dla młodzieży projektach z zakresu ochrony i odbudowy ekosystemów.

Jeśli chodzi o badania naukowe, to również z innych funduszy, oprócz programów krajowych i unijnego programu badań i rozwoju, należy przeznaczać większą część budżetu na badania naukowe i innowacje, szczególnie w sektorach rolnictwa i rybołówstwa, aby wspierać ich przejście na zrównoważone praktyki.

Działania międzynarodowe i zarządzanie oceanami

Globalne porozumienie w dziedzinie przyrody zawarte na 15. Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej będzie kluczowe dla uratowania naszej przyrody. Podobnie jak porozumienie paryskie musi ono być prawnie wiążące, ustalać granice, poza którymi utrata bioróżnorodności będzie nieodwracalna, i zawierać ambitne cele, takie jak ochrona co najmniej 30 % planety i odbudowa 30 % zdegradowanych ekosystemów do 2030 r.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na potencjał polityki handlowej i rozwojowej w ochronie bioróżnorodności i środowiska poza Europą. W tym kontekście UE powinna popierać wiążące rozdziały dotyczące zrównoważonego rozwoju w umowach handlowych i dążyć do zatrzymania globalnego wylesiania. Powinna zatem przedłożyć wniosek ustawodawczy w sprawie łańcuchów dostaw niepowodujących wylesiania, by zapobiec importowi produktów, które przyczyniają się do tego zjawiska.

Ponadto od 1980 r. dziesięciokrotnie zwiększyło się zanieczyszczenie oceanów tworzywami sztucznymi, dlatego UE powinna przewodzić negocjacjom w sprawie porozumienia międzynarodowego dotyczącego tworzyw sztucznych, gwarantującego uwolnienie naszych mórz i oceanów od plastiku do 2030 r.

Wdrażanie i przestrzeganie przepisów

Stosowanie i przestrzeganie przepisów związanych z przyrodą jest obecnie niewystarczające. Postępowania w sprawie naruszeń dotyczących środowiska ulegają ponadto nieuzasadnionym opóźnieniom, które utrudniają stosowanie przepisów, dlatego Komisja powinna wzmocnić nadzór i przeznaczyć na ten cel wystarczające zasoby.

Ponadto pomyślna realizacja strategii będzie zależała od udziału i zaangażowania wszystkich podmiotów. Potrzebna jest platforma, na której wszystkie zainteresowane strony mogłyby zostać wysłuchane, tak aby zapewnić przyjęcie środków służących włączającej, rzetelnej i sprawiedliwej transformacji.


OPINIA KOMISJI HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO (19.4.2021)

dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia

(2020/2273(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Saskia Bricmont

(*) Zaangażowana komisja – art. 57 Regulaminu

 

 

WSKAZÓWKI

Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. przypomina, że różnorodność biologiczna zmniejsza się na całym świecie w niespotykanym dotąd tempie w historii człowieka; zauważa, że przyspiesza też tempo wymierania gatunków, co w różny sposób wpływa na zdrowie ludzi na całym świecie; podkreśla, że według WHO utrata różnorodności biologicznej sprzyja rozprzestrzenianiu się takich odzwierzęcych czynników chorobotwórczych jak COVID-19; zwraca uwagę na dowody naukowe dotyczące roli niezrównoważonego handlu w utracie różnorodności biologicznej, w szczególności handlu minerałami, biomasą, dziką fauną i florą oraz niektórymi towarami rolnymi, a także na dowody naukowe dotyczące utraty różnorodności biologicznej z powodu zmiany klimatu, globalnych zmian sposobu użytkowania gruntów, inwazyjnych gatunków obcych, nadmiernej eksploatacji zasobów i zanieczyszczenia; przypomina, że wytworzenie wartości gospodarczej na poziomie 44 bln USD – co stanowi ponad połowę całkowitego światowego PKB – zależy w umiarkowanym lub dużym stopniu od przyrody i związanych z nią usług, w związku z czym utrata przyrody może zaburzyć ten proces;

2. podkreśla, że nie wdrożono celów z Aichi w zakresie ochrony różnorodności biologicznej zgodnie z planem i że globalną różnorodność biologiczną dotknął poważny kryzys, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla interesów ludzkości, w tym żywności, zdrowia i bezpieczeństwa; zauważa, że podczas 15. Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (COP 15) zaplanowano uzgodnienie nowych celów globalnych ram różnorodności biologicznej Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) na okres po 2020 roku, w tym celów dotyczących kwestii handlu dziką fauną i florą; wzywa Komisję, by opowiadała się za większym poziomem ambicji, włącznie z wiążącymi celami w zakresie ochrony różnorodności biologicznej oraz mierzalnymi wskaźnikami i skutecznymi mechanizmami monitorowania; podkreśla, że jednakowy poziom ambicji UE i globalnych ram różnorodności biologicznej określonych w CBD, szczególnie w odniesieniu do celów ochrony gruntów i mórz, jest ważny dla zapewnienia równych warunków działania na arenie międzynarodowej;

3.  podkreśla, iż zarówno w strukturze istniejących umów o wolnym handlu, jak i w obecnych zasadach WTO niewystarczająco uwzględniono wpływ handlu na drastyczną utratę różnorodności biologicznej; podkreśla, że zasadą przewodnią ochrony różnorodności biologicznej musi być zasada ostrożności; ostrzega przed ryzykiem przenoszenia niektórych sektorów produkcyjnych do krajów, w których przepisy dotyczące różnorodności biologicznej są mniej rygorystyczne niż w UE, i w związku z tym wzywa Komisję do odgrywania roli lidera na forach międzynarodowych i promowania ochrony różnorodności biologicznej; wyraża zadowolenie, że nowa strategia handlowa „wymaga (…) większej integracji między polityką handlową i wewnętrzną polityką UE” oraz że odnotowano w niej, iż „wyzwaniem globalnym, które wymaga podjęcia działań w skali całego świata, jest (…) ochrona bioróżnorodności”; oczekuje, że Komisja utrzyma wysoki poziom ambicji nie tylko w słowach, ale i w działaniach; wzywa zatem Komisję, by niezwłocznie rozważyła szczegółowe i konkretne środki w celu dopilnowania, by umowy handlowe UE nie powodowały utraty różnorodności biologicznej ani nie groziły jej spowodowaniem; ponadto apeluje o skuteczne dostosowanie polityki handlowej UE do unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej; podkreśla, że spójność między różnymi strategiami politycznymi UE ma kluczowe znaczenie w handlu międzynarodowym, ponieważ obejmuje wszystkie aspekty zrównoważoności i rozwoju, kwestie społeczne, środowiskowe – włącznie z różnorodnością biologiczną – i gospodarcze, co zapewnia również uczciwą konkurencję, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP i sektora rolnictwa; ponadto podkreśla, że należy to uwzględnić w przyszłej strategii na rzecz otwartej autonomii strategicznej; przypomina, że należy dopilnować, by strony umów handlowych, w tym UE i państwa członkowskie, były aktywnie zaangażowane w promowanie zasad zrównoważonego rozwoju;

4. podkreśla, że oprócz wymiaru gospodarczo-społecznego ważne jest również, by systematycznie włączać wymiar różnorodności biologicznej do wszystkich ocen wpływu na zrównoważony rozwój, które muszą być poparte solidniejszą niż dotychczas metodyką, zgodnie z propozycjami zawartymi w dostępnych badaniach Komisji; apeluje również o konsekwentne uwzględnianie kwestii związanych z różnorodnością biologiczną; zwraca się do Komisji o zapewnienie odpowiednich środków finansowych na przeprowadzenie analiz różnorodności biologicznej; wzywa do przeprowadzania ocen wpływu na zrównoważony rozwój podczas analizy zakresu przyszłych umów o wolnym handlu i umów inwestycyjnych; wzywa do regularnego aktualizowania ocen wpływu na zrównoważony rozwój w miarę postępów negocjacji, aby odpowiednio określać i oceniać możliwe zagrożenia dla różnorodności biologicznej w danym regionie oraz w całej UE, jak najwcześniej na nie reagować oraz formułować odpowiednie zobowiązania dwustronne ustalone w negocjacjach; zwraca w szczególności uwagę na znaczenie odpowiedniego finansowania organów rządowych, wsparcia organizacji społeczeństwa obywatelskiego, zdefiniowania i określenia zakresu obszarów chronionych, a także wyznaczenia właściwych organów; podkreśla znaczenie systematycznego przeprowadzania ocen zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz ocen oddziaływania ex post w celu zapewnienia spójności z międzynarodowymi zobowiązaniami UE do ochrony różnorodności biologicznej; wzywa Komisję, by wyciągnęła wnioski z prac panelu ekspertów UE-Korea Południowa oraz z precedensu wietnamskiego planu działania na rzecz ratyfikacji konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), aby rozdziały dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju zawierały plan działania z konkretnymi i możliwymi do zweryfikowania zobowiązaniami, na podstawie których poczynione zostaną postępy w innych rozdziałach; zwraca się do Komisji o aktualizację istniejących rozdziałów umów handlowych i inwestycyjnych za pośrednictwem aktywnych i terminowych klauzul przeglądowych w celu jak najszybszego dostosowania obowiązujących umów o wolnym handlu do Europejskiego Zielonego Ładu oraz o przedstawienie Parlamentowi wyników i planowanych dostosowań; w związku z tym zwraca uwagę, że umowy handlowe i inwestycyjne UE ułatwiają w ramach rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju sformalizowany dialog z partnerami na temat wszystkich aspektów Europejskiego Zielonego Ładu, w tym różnorodności biologicznej, zrównoważonej polityki żywnościowej, zanieczyszczenia i gospodarki o obiegu zamkniętym;

5. wyraża zadowolenie, że rozpoczęto wczesny przegląd 15-punktowego planu działania w sprawie rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju; przyjmuje do wiadomości dokument roboczy Niderlandów i Francji w sprawie handlu, skutków społeczno-gospodarczych i zrównoważonego rozwoju, w tym sugestie dotyczące możliwości stopniowego wprowadzenia liberalizacji taryf w połączeniu ze skutecznym wdrażaniem wielostronnych umów środowiskowych; w kontekście tego przeglądu przypomina swój apel do Komisji o analizę mechanizmu opartego na sankcjach jako ostatecznego rozwiązania w umowach handlowych w celu zapewnienia ich skutecznego wdrażania; przypomina, że zgodnie z ust. 161 opinii 2/15 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej naruszenie postanowień rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju może upoważnić drugą stronę „do wstrzymania lub zawieszenia liberalizacji tej wymiany, jeżeli tak przewidziano w innych postanowieniach danej umowy”;

6. z zadowoleniem przyjmuje powołanie głównego urzędnika ds. handlu i egzekwowania przepisów oraz utworzenie pojedynczego punktu kontaktowego, który będzie kierował w całej Komisji działaniami na rzecz poprawy wdrażania i egzekwowania przepisów za pośrednictwem szeregu dostępnych narzędzi oraz zajmował się zgłaszanymi barierami handlowymi i naruszeniami zobowiązań w dziedzinie zrównoważonego handlu; uważa, że w interesie Unii leży reagowanie na naruszenia tych zobowiązań, i wzywa Komisję do działania, gdy partnerzy handlowi nie wywiązują się z zobowiązań dwustronnych lub wielostronnych, włącznie z możliwością przywrócenia taryf celnych; wzywa Komisję, by wyciągnęła wnioski ze sporu między UE a Koreą Południową rozstrzygniętego przez zespół ekspertów, który stwierdził, że w rozdziale dotyczącym handlu i zrównoważonego rozwoju nie określono konkretnego terminu docelowego ani konkretnego etapu pośredniego w procesie ratyfikacji oraz że strony nie podały konkretnych terminów ani wyraźnych harmonogramów, które ułatwiłyby zespołowi analizę[106];

7. wzywa Komisję, by wykorzystała wskaźniki opracowane podczas badania możliwych zagrożeń dla różnorodności biologicznej do sformułowania krótko-, średnio- i długoterminowych celów ochrony różnorodności biologicznej; wzywa Komisję, by co roku informowała Parlament o aktualnym stanie realizacji tych celów;

8. podkreśla, że wymogi regulacyjne, których muszą przestrzegać producenci unijni, należy też stosować i egzekwować w odniesieniu do przywozu do UE oraz że dostęp do rynku UE należy przyznawać wyłącznie produktom spełniającym te wymogi; uważa, że punkt ten nie może podlegać dyskusji podczas negocjowania umów o wolnym handlu; uważa za niezwykle istotne, by Komisja wspierała podejście oparte na procesach i metodach produkcji niezwiązanych z produktem w celu wspierania środków, które mają zapobiegać dalszej utracie różnorodności biologicznej, na podstawie pewnych i przewidywalnych ram, które nie dyskryminują produktów krajowych ani importowanych i są zgodne z zasadami WTO; popiera zamiar Komisji, by w międzynarodowych dyskusjach na temat handlu i środowiska poszerzać wiedzę na temat interpretacji odpowiednich przepisów WTO, która uznaje prawa członków do skutecznej reakcji na światowe wyzwania związane ze środowiskiem, a w szczególności zmianę klimatu i ochronę różnorodności biologicznej, oraz propagować taką interpretację; ponadto uważa, że UE powinna dążyć do uwzględnienia wiążących poziomów ochrony różnorodności biologicznej w przyszłych pracach nad reformą WTO i tym samym w naszych umowach o wolnym handlu, na podstawie dowodów naukowych i bez celów protekcjonistycznych;

9. zachęca Komisję, by rozważyła posiłkowanie się wiedzą fachową na temat handlu i środowiska w sporach wynikających z konfliktów między zobowiązaniami handlowymi a wyjątkami dotyczącymi ochrony środowiska; apeluje do Komisji o poparcie tego wniosku w kontekście jej inicjatywy w sprawie handlu i klimatu w WTO; występuje o niezależną i dogłębną analizę skutków dla różnorodności biologicznej pozostałych postanowień umów handlowych dotyczących rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem (ISDS) i systemu sądów ds. inwestycji oraz Traktatu karty energetycznej (TKE), a ponadto wzywa do szybkiego dostosowania TKE i ponownej oceny członkostwa, w tym możliwości wycofania się z TKE, gdy nie jest możliwa dostateczna modernizacja;

10. przypomina, że zgodnie z szacunkami OECD rządy na całym świecie wydają około 500 mld USD rocznie na wsparcie, które może być szkodliwe dla różnorodności biologicznej, tj. 5–6 razy więcej niż łączne wydatki na różnorodność biologiczną[107]; uważa, że celem polityki handlowej UE i zielonej dyplomacji powinno być dążenie do osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. oraz pilne wycofanie dopłat do paliw kopalnych i innych dotacji, które są szkodliwe dla środowiska, zgodnie z zobowiązaniami podjętymi na szczycie G-20 w Pittsburghu w 2009 r.; zachęca Komisję do uzgodnienia z każdym partnerem handlowym objętym umową handlową planu działania zawierającego kluczowe etapy oraz do odgrywania roli lidera na odpowiednich forach międzynarodowych; podkreśla, że zrównoważony rozwój i neutralność emisyjna pozostaną głównymi celami programów i polityki handlowej UE, włącznie ze wspieraniem transformacji ekologicznej, a zwłaszcza MŚP;

11. apeluje, aby w projekcie mandatu dotyczącego przyszłych umów i podczas przeglądu obowiązujących umów Rada traktowała Konwencję o różnorodności biologicznej (CBD) jako istotny element umów o wolnym handlu, pod warunkiem że uzgodnione zostaną obowiązkowe mechanizmy przeglądu celów krajowych; zwraca się do Rady, by do umów o wolnym handlu włączała też jako kluczowe elementy Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) oraz porozumienie paryskie i by kładła nacisk na ich skuteczne wdrażanie; jest zdania, że w przyszłych stosunkach transatlantyckich UE powinna zaapelować do Stanów Zjednoczonych o przystąpienie do CBD i jej wdrożenie; podkreśla znaczenie nadchodzącej reformy rozporządzenia w sprawie GSP dla skutecznego wykonywania objętych nim wielostronnych konwencji klimatycznych i środowiskowych, w tym CBD;

12. wzywa państwa członkowskie, by uwzględniały kwestie ochrony różnorodności biologicznej i jej zrównoważonego użytkowania na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w politykach sektorowych i międzysektorowych obejmujących handel, plany i programy w celu stworzenia skutecznych ram instytucjonalnych, prawnych i regulacyjnych, których podstawą będzie podejście sprzyjające włączeniu społecznemu; podkreśla znaczenie otwartości i przewidywalności dla przedsiębiorstw europejskich, a zwłaszcza MŚP, oraz zauważa, że należy usprawnić komunikację i budowanie zdolności, aby MŚP mogły w pełni korzystać z umów handlowych w zrównoważony sposób;

 13. odnotowuje, że z jednej strony według szacunków Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) wartość legalnego handlu dziką fauną i florą wzrosła o 500 % w stosunku do 2005 r. i o 2 000 % w stosunku do lat 80. XX w., a z drugiej strony legalne i nielegalne formy tej wymiany handlowej często są ze sobą ściśle powiązane; odnotowuje, że ponad 38 700 gatunków, w tym ok. 5 950 gatunków zwierząt i 32 800 gatunków roślin, jest objętych na podstawie CITES ochroną przed nadmiernym wykorzystywaniem w handlu międzynarodowym; przyznaje, że obecny system zakazu nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami wykazuje poważne braki w egzekwowaniu przepisów; zachęca Komisję, by rozpoczęła monitorowanie i analizę tego systemu; wzywa Komisję, aby na tej podstawie zbadała możliwość stworzenia białej listy gatunków zagrożonych w celu skutecznego zwalczania nielegalnego handlu, poprawy szkolenia funkcjonariuszy celnych i innych urzędników oraz wsparcia stworzenia mechanizmu zakazującego przywozu do UE zagrożonych gatunków objętych ochroną w krajach pochodzenia, zgodnie z umową o dobrowolnym partnerstwie w ramach egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) lub na wzór środków przeciwko nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom (połowom NNN); wzywa Komisję, by podniosła rangę zielonej inicjatywy celnej w nadchodzącym planie działania na rzecz unii celnej, oraz zwraca się do niej, by zapewniła lepsze wdrażanie obowiązujących przepisów celnych podczas kontroli granicznych; wzywa w perspektywie długoterminowej do reformy CITES ukierunkowanej na odwrócenie zasady tworzenia list gatunków oraz mającej na celu wyeliminowanie dokumentów papierowych i zwiększenie budżetu CITES;

14. podkreśla, że pandemia COVID-19 pokazała znaczenie zasady „Jedno zdrowie” w kształtowaniu polityki oraz dowiodła, że potrzebne są zmiany, które doprowadzą do transformacji, włącznie ze współpracą interdyscyplinarną i międzysektorową; wzywa Komisję, by angażowała się w dialogi regulacyjne przewidziane w umowach o wolnym handlu, aby propagować rygorystyczne unijne normy sanitarne i fitosanitarne oraz dobrostan zwierząt w celu ograniczenia do minimum ryzyka przyszłych epidemii i pandemii; wzywa Komisję, by w razie potrzeby rozważyła przyjęcie moratorium na przywóz dzikich zwierząt lub innych gatunków z obszarów, na których wykryto nowe ogniska chorób zakaźnych, aby odpowiednio zaradzić problemom związanym z bezpieczeństwem;

15. wzywa Komisję, by zbadała możliwość dodania protokołu dotyczącego przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie do Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej; uważa, że ocena i przegląd dyrektywy o przestępstwach przeciwko środowisku są okazją do lepszego zajęcia się kwestią tego rodzaju przestępstw i poprawy egzekwowania przepisów tej dyrektywy;

16. wyraża zaniepokojenie z powodu polityki wylesiania puszczy amazońskiej oraz osłabiania jej niezastąpionego ekosystemu i różnorodności biologicznej; z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez Komisję zamiar przedstawienia wiosną 2021 r. wniosku ustawodawczego zakazującego wprowadzania na rynek UE produktów, których wytwarzanie wiąże się z wylesianiem lub degradacją lasów; podkreśla, że należy podjąć dodatkowe działania po stronie podaży i zwracać uwagę na umowy o dobrowolnym partnerstwie dotyczące egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa mające na celu ochronę lasów, które są naturalnym siedliskiem wielu zagrożonych gatunków, wspierać zrównoważoną gospodarkę leśną oraz zająć się problemem wylesiania i degradacji lasów zgodnie z Agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, porozumieniem paryskim i celami z Aichi określonymi w CBD;

17. podkreśla, jak ważne jest zapewnienie wkładu rolnictwa i środowiska wiejskiego w ochronę różnorodności biologicznej i ekosystemu; zauważa, że rynek wewnętrzny UE jest największym na świecie importerem i eksporterem produktów rolno-spożywczych; jest przekonany, że UE powinna wykorzystać tę pozycję do ustalenia poziomu odniesienia pod względem norm dla zrównoważonych systemów żywnościowych, w oparciu o zasadę ostrożności, ochronę środowiska i dobrostan zwierząt; podkreśla, że oprócz wdrażania zasad Zielonego Ładu UE musi promować pozytywną globalną konwergencję norm, aby uniknąć możliwego przenoszenia śladu środowiskowego do państw trzecich; uznaje, że rolnictwo niezgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju jest główną przyczyną utraty różnorodności biologicznej na świecie; uważa, że polityka handlowa powinna sprzyjać rozwojowi rolnictwa ekologicznego w krajach partnerskich na podstawie norm równoważnych normom dla towarów produkowanych w UE, zgodnie z celami UE na 2030 r., oraz że należy priorytetowo traktować wsparcie finansowe produktów pochodzących ze zrównoważonych łańcuchów dostaw, takich jak produkty chronione jako oznaczenia geograficzne i żywność ekologiczna, z myślą o realizacji celów zrównoważonego rozwoju; wzywa Komisję do zlecenia szczegółowego i niezależnego badania na temat wpływu wywozu z UE i unijnych metod produkcji na różnorodność biologiczną; wzywa Komisję, by podjęła działania mające na celu zakazanie wywozu z UE szkodliwych substancji zabronionych w UE zgodnie z zasadą „nie szkodzić”, z konwencją rotterdamską w sprawie procedury zgody po uprzednim poinformowaniu w międzynarodowym handlu niektórymi niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i pestycydami oraz z Europejskim Zielonym Ładem;

18. wzywa Komisję do zagwarantowania, by postanowienia umów handlowych dotyczące rybołówstwa chroniły różnorodność biologiczną mórz, i apeluje do partnerów handlowych o holistyczne zajęcie się wszelkim szkodliwym wpływem człowieka na środowisko morskie, aby do 2030 r. objąć ochroną 30 % oceanu; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wspólnie dążyły do osiągnięcia porozumienia w sprawie morskiej różnorodności biologicznej poza jurysdykcją krajową; przypomina, że ustanowieniu chronionych obszarów morskich na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową muszą towarzyszyć oceny skutków społeczno-gospodarczych i ekologicznych przeprowadzane na podstawie najlepszych dostępnych opinii naukowych;

19. zauważa, że handel towarami i usługami opartymi na różnorodności biologicznej oraz inwestycje w takie towary i usługi mogą zachęcać do ograniczenia nadmiernego wykorzystywania różnorodności biologicznej, a jednocześnie umożliwić tworzenie bardziej zrównoważonych sektorów gospodarki wspierających wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu oraz zrównoważoną produkcję, handel i strukturę konsumpcji, w tym w krajach rozwijających się; zwraca się do Komisji, by zbadała, czy można stworzyć ramy prawne, przede wszystkim w WTO, umożliwiające zakaz handlu niektórymi surowcami, produktami i usługami, które zagrażają różnorodności biologicznej; popiera bieżące prace w OCED mające na celu wzmocnienie aspektu związanego z różnorodnością biologiczną w wytycznych w sprawie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej i zwraca się do Komisji, by odpowiednio uwzględniła tę kwestię w planowanym unijnym pakiecie dotyczącym należytej staranności;

20. podkreśla, że degradacja ekosystemów zagraża postępom w osiąganiu większości celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r., w szczególności dotyczących położenia kresu ubóstwu, dostępu do wody i warunków sanitarnych, bezpieczeństwa żywnościowego, zapewnienia zdrowego życia i zmniejszenia nierówności; wzywa Komisję, by priorytetowo traktowała budowanie zdolności, w tym transfer wiedzy, przepływ technologii i szkolenia w zakresie umiejętności dla krajów beneficjentów w związku z wdrażaniem CBD, CITES oraz innych konwencji i porozumień o kluczowym znaczeniu dla różnorodności biologicznej w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej, jak również pomocy na rzecz wymiany handlowej; wzywa Komisję do promowania synergii z innymi konwencjami, organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi podczas ułatwiania i realizowania działań budujących zdolności związane z ochroną różnorodności biologicznej oraz do zapewnienia zintegrowanego i skoordynowanego podejścia do budowania zdolności i współpracy naukowo-technicznej; zauważa, iż należy wprowadzić zachęty rynkowe dla przedsiębiorstw oraz umożliwić im budowanie zdolności, aby włączyć je w inteligentny i zrównoważony wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu oraz pomóc im sprostać oczekiwaniom konsumentów i rosnącym wymogom ochrony przyrody; w tym kontekście podkreśla również potrzebę pomagania krajom trzecim, zwłaszcza krajom najsłabiej rozwiniętym (LDC) i krajom rozwijającym się, których model rozwoju bazuje na eksporcie towarów i usług szkodliwych dla różnorodności biologicznej, za pośrednictwem wsparcia finansowego i budowania zdolności, aby ograniczyć nadmierne poleganie na takich towarach; podkreśla w tym kontekście kluczową rolę społeczności lokalnych, ludów tubylczych i obrońców praw człowieka zajmujących się kwestiami środowiska w utrzymaniu różnorodności biologicznej oraz zwraca uwagę na konieczność poszanowania oenzetowskiej zasady dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody w duchu konwencji MOP nr 169 dotyczącej ludności tubylczej i plemiennej;

21. zwraca się do Komisji o utworzenie centralnego systemu danych i analizy statystycznej opartego na działalności Eurostatu i urzędów statystycznych państw członkowskich w celu uzyskania bardziej precyzyjnych zapisów w inwentarzach ekosystemowych.

 


INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ

Data przyjęcia

15.4.2021

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

33

1

7

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Barry Andrews, Anna-Michelle Asimakopoulou, Tiziana Beghin, Geert Bourgeois, Saskia Bricmont, Jordi Cañas, Daniel Caspary, Miroslav Číž, Arnaud Danjean, Paolo De Castro, Emmanouil Fragkos, Raphaël Glucksmann, Markéta Gregorová, Roman Haider, Christophe Hansen, Heidi Hautala, Danuta Maria Hübner, Karin Karlsbro, Maximilian Krah, Danilo Oscar Lancini, Margarida Marques, Gabriel Mato, Sara Matthieu, Emmanuel Maurel, Samira Rafaela, Inma Rodríguez-Piñero, Massimiliano Salini, Helmut Scholz, Liesje Schreinemacher, Sven Simon, Dominik Tarczyński, Mihai Tudose, Kathleen Van Brempt, Marie-Pierre Vedrenne, Jörgen Warborn, Iuliu Winkler, Jan Zahradil, Juan Ignacio Zoido Álvarez

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Markus Buchheit, Jean-Lin Lacapelle, Joachim Schuster

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

33

+

ID

Jean-Lin Lacapelle

NI

Tiziana Beghin

PPE

Anna-Michelle Asimakopoulou, Daniel Caspary, Arnaud Danjean, Christophe Hansen, Danuta Maria Hübner, Gabriel Mato, Massimiliano Salini, Sven Simon, Jörgen Warborn, Iuliu Winkler, Juan Ignacio Zoido Álvarez

Renew

Barry Andrews, Jordi Cañas, Karin Karlsbro, Samira Rafaela, Liesje Schreinemacher, Marie-Pierre Vedrenne

S&D

Miroslav Číž, Paolo De Castro, Raphaël Glucksmann, Margarida Marques, Inma Rodríguez-Piñero, Joachim Schuster, Mihai Tudose, Kathleen Van Brempt

The Left

Emmanuel Maurel, Helmut Scholz

Verts/ALE

Saskia Bricmont, Markéta Gregorová, Heidi Hautala, Sara Matthieu

 

1

-

ID

Maximilian Krah

 

7

0

ECR

Geert Bourgeois, Emmanouil Fragkos, Dominik Tarczyński, Jan Zahradil

ID

Markus Buchheit, Roman Haider, Danilo Oscar Lancini

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 


OPINIA KOMISJI ROLNICTWA I ROZWOJU WSI (12.3.2021)

dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

w sprawie Unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia

(2020/2273(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Isabel Carvalhais

 

(*) Zaangażowana komisja – art. 57 Regulaminu

 

 


 

WSKAZÓWKI

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A. mając na uwadze, że bioróżnorodność w rolnictwie obejmuje wszystkie elementy różnorodności biologicznej mające znaczenie dla żywności i rolnictwa; mając na uwadze, że obejmuje ona także różnorodność i zmienność ekosystemów, zwierząt, roślin i mikroorganizmów na poziomie genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym, które są niezbędne do utrzymania kluczowych funkcji ekosystemów;

B. mając na uwadze, że głównymi bezpośrednimi czynnikami powodującymi utratę bioróżnorodności są zmiany w użytkowaniu gruntów i mórz, wydobycie zasobów naturalnych, zmiana klimatu, zanieczyszczenie oraz inwazja gatunków obcych; mając na uwadze, że czynniki te wynikają z niekorzystnego zestawu podstawowych przyczyn związanych w szczególności ze wzorcami produkcji i konsumpcji, dynamiką i trendami populacji ludzkiej, handlem i innowacjami technologicznymi[108];

C. mając na uwadze, że długoterminowe trendy zauważalne w populacjach ptaków krajobrazu rolniczego i leśnego, pospolitych gatunków ptaków oraz motyli łąkowych pokazują, że Europa doświadczyła znacznego spadku bioróżnorodności gruntów rolnych; mając na uwadze, że wynika to przede wszystkim z utraty, fragmentacji i degradacji naturalnych ekosystemów, głównie z powodu intensyfikacji rolnictwa, intensywnej gospodarki leśnej, porzucania gruntów i niekontrolowanego rozrastania się miast[109];

D. mając na uwadze, że grunty rolne zajmują prawie połowę obszaru UE, a lasy stanowią około 42 % terytorium UE; mając na uwadze, że zrównoważone gospodarowanie gruntami rolnymi przyczynia się do poszerzenia różnych funkcji ekosystemu, takich jak ochrona bioróżnorodności, sekwestracja dwutlenku węgla, utrzymanie jakości wody i powietrza, zatrzymywanie wilgoci w glebie z ograniczeniem spływu, infiltracja wody i kontrola erozji;

E. mając na uwadze, że rolnictwo i leśnictwo są kluczowymi elementami europejskiej gospodarki i społeczeństwa, dostarczającymi bezpiecznej, wysokiej jakości i przystępnej cenowo żywności, stanowią też główny czynnik rentowności obszarów wiejskich pod względem zachowania miejsc pracy, możliwości gospodarczych, jakości życia oraz środowiska;

F. mając na uwadze, że specyficzny charakter i cechy strukturalne sektora rolnego UE, składającego się głównie z małych gospodarstw opartych na rodzinnej pracy, z których dwie trzecie ma mniej niż 5 ha powierzchni, a około jedną trzecią zarządzają osoby w wieku 65 lat lub więcej, stwarza szczególne wyzwania, które decydenci powinni uwzględniać przy opracowywaniu środków i polityk dotyczących tego sektora;

1. przypomina, że wydajność i odporność rolnictwa zależy od różnorodności biologicznej, która ma zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania długoterminowej stabilności i odporności naszych systemów żywnościowych i bezpieczeństwa żywnościowego; podkreśla ponadto, że duża część różnorodności biologicznej w Europie jest wynikiem zróżnicowanych systemów rolniczych i leśnych, a jej podtrzymanie zależy od ciągłego, aktywnego, mało inwazyjnego i zrównoważonego zarządzania gruntami oraz ekosystemami rolnymi i leśnymi; podkreśla jednak negatywny wpływ na różnorodność biologiczną niektórych systemów rolniczych, które prowadzą do nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych;

2. zauważa, że kaskadowy efekt upraszczania krajobrazu prowadzi do niższej produkcji roślinnej, w szczególności poprzez zmniejszenie bogactwa owadów zapylających i naturalnych wrogów[110]; ponownie podkreśla, że zastępowanie populacji naturalnych wrogów środkami owadobójczymi jeszcze bardziej pogłębia problem ograniczonego zapylania, które jest bezpośrednim elementem produkcji roślinnej; apeluje o całościowe podejście w celu ochrony usług ekosystemowych za pomocą środków prowadzących do zwiększonej różnorodności krajobrazu;

3. podkreśla znaczenie różnorodności genetycznej, gatunków i naturalnych krajobrazów oraz uważa, że rolnictwo umożliwia zachowanie różnorodności biologicznej wielu regionów, takich jak otwarte obszary górskie, poprzez zapobieganie rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków roślin i zwierząt;

4. podkreśla znaczącą rolę małych gospodarstw dla różnorodności biologicznej i ochrony krajobrazu; zwraca uwagę, że małe gospodarstwa przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej, stosując mniej intensywne i zmechanizowane praktyki oraz zużywając mniejszą ilość środków, takich jak pestycydy i nawozy; podkreśla ponadto, że małe gospodarstwa chronią wrażliwe obszary wiejskie (górskie, o niekorzystnych warunkach gospodarowania, wyspy i obszary Natura 2000) poprzez zachowanie rolnictwa, a tym samym różnorodności biologicznej;

5. z zadowoleniem przyjmuje wysoki poziom ambicji unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności do roku 2030, jeżeli chodzi o dążenie do powstrzymania i odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej w UE; uważa, że ów poziom ambicji jest konieczny, zachęca do opracowywania i wdrażania polityki na wszystkich szczeblach i wspiera rozwój oraz uwzględnianie badań, innowacyjnych i możliwych do realizacji rozwiązań oraz ich przełożenie na politykę, aby przeciwdziałać utracie różnorodności biologicznej;

6. przypomina, że skuteczne wdrożenie strategii wymaga uwzględnienia wszystkich trzech wymiarów zrównoważonego rozwoju: środowiskowego, społecznego i gospodarczego; podkreśla, że ciągły spadek różnorodności biologicznej na gruntach rolnych – także w skali krajobrazu – jest faktem i że aby przeciwdziałać tej tendencji, potrzebne są odważne działania podejmowane przez całe społeczeństwo i poparte konsensusem naukowym;

7. ubolewa, że w unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. nie określono mierzalnych celów dla rolnictwa, co utrudnia ocenę postępów i wyników działań finansowanych przez UE; przypomina, że słaba koordynacja polityk i strategii UE dotyczących różnorodności biologicznej doprowadziła do nieuwzględniania w nich coraz mniejszej różnorodności genetycznej[111]; wzywa Komisję do przestrzegania zaleceń Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) oraz do wykorzystania zdobytych doświadczeń w strategii na rzecz bioróżnorodności 2030;

8. zauważa, że w ślad za ideałami i dobrymi intencjami Zielonego Ładu należy konsekwentnie podjąć działania następcze w zakresie ich wdrażania, zwłaszcza w ramach wspólnej polityki rolnej, która ma bardzo istotny wpływ na różnorodność biologiczną, ponieważ reguluje użytkowanie gruntów nie tylko w UE, ale także poza jej granicami;

9. wzywa Komisję do udostępnienia europejskim rolnikom nowych technologii i do umożliwienia ciągłego rozwoju sektora rolnego poprzez zapewnienie ram regulacyjnych sprzyjających innowacjom;

10. przypomina, jak ważne jest zachęcanie do przyjmowania zbiorowego podejścia oraz wykorzystanie jego efektu mnożnikowego do propagowania działań w ramach strategii na rzecz bioróżnorodności, i apeluje do Komisji o promowanie i wspieranie przedsiębiorstw stowarzyszonych, takich jak spółdzielnie rolno-spożywcze, we wdrażaniu środków ochrony różnorodności biologicznej w sposób zbiorowy;

11. podkreśla silny związek ze strategią „od pola do stołu” i strategią leśną oraz potrzebę całościowego podejścia do systemu żywnościowego i leśnego łańcucha wartości;

12. wzywa Komisję do przeprowadzenia ocen skutków oraz do ustanowienia kompleksowej, opartej na nauce i dowodach oceny wdrażania środków i celów strategii na rzecz bioróżnorodności, w tym w odniesieniu do cech krajobrazu o dużej różnorodności, z uwzględnieniem specyficznych warunków krajowych; uważa, że strategia powinna w szczególności uwzględniać indywidualny i skumulowany wpływ na stabilność społeczno-gospodarczą rolnictwa, leśnictwa i obszarów wiejskich w UE, bezpieczeństwo żywnościowe, dostępność gruntów oraz produktów rolnych i rolno-spożywczych, ceny, dostępność drewna, a także potencjalne ryzyko wyparcia utraty różnorodności biologicznej do krajów spoza UE poprzez zastąpienie lokalnej produkcji rolnej importem; podkreśla potrzebę przyjrzenia się zarówno krótko-, jak i długoterminowym negatywnym i pozytywnym skutkom wykorzystania zasobów i bezpieczeństwa żywnościowego;

13. uważa, że cele w zakresie różnorodności biologicznej – po ich uzgodnieniu przez współprawodawców – należy odzwierciedlić w odpowiednich przepisach UE, aby możliwe było ich skuteczne wdrożenie;

14. z dużym zaniepokojeniem odnotowuje niedawną ocenę naukową skumulowanych skutków strategii „od pola do stołu” i strategii na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, przeprowadzoną przez wydział analiz ekonomicznych Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych[112];

15. ponadto wzywa Komisję do sporządzenia popartej dowodami oceny skutków potencjalnych zagrożeń z uwzględnieniem emisji gazów cieplarnianych, utraty różnorodności biologicznej, rentowności obszarów wiejskich i regionów, cen żywności oraz strategicznego regionalnego bezpieczeństwa żywnościowego i bezpieczeństwa dostaw, wynikających z ewentualnego przenoszenia i przesuwania produkcji rolnej w Unii Europejskiej w wyniku wdrażania środków i celów strategii;

16. uważa, że ochrona różnorodności biologicznej jest kluczowym celem społecznym popieranym przez większość Europejczyków[113], który wymaga działań ze strony wszystkich sektorów społecznych i gospodarczych oraz szerokiej i integracyjnej debaty przy skutecznym udziale wszystkich członków społeczeństwa na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym; zauważa, że ochrona różnorodności biologicznej wymaga w szczególności zwiększonego udziału wszystkich podmiotów wdrażających środki, takich jak społeczności rolnicze, w tym drobni i młodzi rolnicy, oraz sektor leśny, przy jednoczesnym wykorzystaniu ich wiedzy i doświadczenia, dzieleniu się rozwiązaniami korzystnymi tak dla różnorodności biologicznej, jak dla dochodów z rolnictwa i leśnictwa, a także tworzeniu poczucia odpowiedzialności, co jest niezbędne do pomyślnego wdrożenia strategii;

17. podkreśla znaczenie oddolnego procesu partycypacyjnego, pozytywnych zachęt i wsparcia dla zwiększenia motywacji i zaangażowania w ochronę różnorodności biologicznej, zwracając jednocześnie uwagę na uzupełniającą wartość dodaną dobrowolnych inicjatyw;

18. uważa, że na wszystkich szczeblach polityki należy położyć większy nacisk na opracowywanie korzystnych dla wszystkich rozwiązań w zakresie ochrony różnorodności biologicznej, które promują wszystkie trzy wymiary zrównoważonego rozwoju (gospodarczy, społeczny i środowiskowy);

19. uważa, że utworzenie podstref lub regionów w istniejących strefach chronionych, w których można byłoby zezwolić na różne zakresy działalności, w oparciu o specyfikę tych obszarów, pozwoliłoby na większą elastyczność przy jednoczesnym zwiększeniu skuteczności ochrony;

20. podkreśla kluczową rolę wspólnej polityki rolnej (WPR) w ochronie i promowaniu różnorodności biologicznej gruntów rolnych, w tym różnorodności genetycznej, wraz z innymi strategiami politycznymi i instrumentami określonymi w Zielonym Ładzie; przypomina o celach WPR, o których mowa w art. 39 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

21. podkreśla potencjał elementów zielonej architektury przyszłej WPR w zakresie promowania i zapewniania indywidualnych i zbiorowych zachęt do przechodzenia na bardziej zrównoważone i odporne systemy rolne w celu produkcji żywności i utrzymania gruntów rolnych o wysokiej wartości przyrodniczej oraz różnorodności biologicznej na gruntach rolnych, jeżeli systemy te zostaną odpowiednio zaplanowane;

22. uważa, że państwa członkowskie muszą wyznaczyć odpowiednie punkty odniesienia dla zrównoważonego rozwoju i różnorodności biologicznej przy określaniu swoich norm warunkowości oraz zapewnić ambitne i szybkie opracowanie i podjęcie interwencji, w szczególności ekoprogramów oraz rolno-środowiskowo-klimatycznych środków w ramach rozwoju obszarów wiejskich, które przyczyniają się do zwiększenia realizacji i potencjału korzyści w zakresie różnorodności biologicznej zgodnie z wymaganym poziomem ambicji, przy jednoczesnym uwzględnieniu szczególnych potrzeb lokalnych, warunków i punktów wyjścia na podstawie opartej na dowodach analizy SWOT;

23. podkreśla kluczowe znaczenie środków rolno-leśnych i zalesiania w ramach WPR oraz zachęca do kontynuacji działań w zakresie leśnictwa, zgodnie ze strategią leśną UE;

24. podkreśla, że realizacja tej strategii nie będzie tak skuteczna, jak zamierzano z punktu widzenia ochrony środowiska, chyba że zapewnione zostanie wsparcie gwarantujące rolnikom i ich gospodarstwom utrzymanie rentowności i konkurencyjności;

25. wzywa Komisję do natychmiastowego wykorzystania możliwości łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, co zapewnia odtwarzanie lasów, terenów podmokłych, torfowisk, łąk i ekosystemów przybrzeżnych, oraz do włączenia ochrony przyrody do wszystkich odpowiednich polityk i programów UE;

26. uważa, że niewielkie zmiany wprowadzone przez różne reformy WPR nie stanowiły silnego sygnału dla rolników zachęcającego do zmiany praktyk, i jest zdania, że konieczna jest znacząca zmiana ze względu na kryzysy związane z klimatem i bioróżnorodnością, aby uświadomić rolnikom jej znaczenie dla ich działalności i bytu;

27. ubolewa, że WPR nie była skuteczna w odwróceniu trwającego od dziesięcioleci procesu zanikania różnorodności biologicznej i że intensywne rolnictwo pozostaje główną przyczyną utraty różnorodności biologicznej; podkreśla ponadto, że zgodnie ze sprawozdaniem specjalnym ETO nr 13/2020[114] cel i działania dotyczące rolnictwa określone w unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej nie są mierzalne, co utrudnia ocenę osiągniętych wyników;

28. podkreśla w związku z tym znaczenie przestrzegania zaleceń ETO skierowanych do Komisji, aby lepiej koordynować strategię na rzecz bioróżnorodności 2030, zwiększyć wkład płatności bezpośrednich i rozwoju obszarów wiejskich w różnorodność biologiczną gruntów rolnych, dokładniej śledzić wydatki z budżetu i opracować wiarygodne wskaźniki oceny wpływu WPR;

29. podkreśla znaczenie tworzenia, zachowania i przywrócenia cech krajobrazowych o dużej różnorodności w krajobrazach rolniczych, a także utrzymania i wspierania praktyk rolniczych lub cech produkcyjnych korzystnych dla różnorodności biologicznej, owadów zapylających i naturalnej biologicznej kontroli nad szkodnikami;

30. wzywa państwa członkowskie, aby w ramach swoich planów strategicznych WPR opracowały środki niezbędne do promowania obszarów bogatych w różnorodność biologiczną, w tym cech krajobrazowych, w celu osiągnięcia co najmniej 10 % obszarów o dużej różnorodności korzystnych dla różnorodności biologicznej, np. żywopłotów, stref buforowych, obszarów, na których nie stosuje się środków chemicznych, i tymczasowych ugorów, a także rozległych gruntów rolnych przeznaczonych na różnorodność biologiczną w perspektywie długoterminowej, oraz promowania wzajemnych powiązań między siedliskami i tworzenia w jak największym stopniu zielonych korytarzy w celu maksymalnego zwiększenia potencjału różnorodności biologicznej;

31. przypomina, że brak dostępu do gruntów jest jednym z głównych czynników ograniczających osiedlanie się młodych rolników i wymianę pokoleń w gospodarstwach europejskich, co jest istotnym celem WPR; uważa, że należy ocenić tworzenie obszarów nieprodukcyjnych, aby w możliwie największym stopniu uniknąć wywierania negatywnego wpływu na dostęp młodych rolników do gruntów;

32. podkreśla, że jeżeli środki ochronne ograniczają użytkowanie gruntów prywatnych lub negatywnie wpływają na ich wartość, właścicielowi należy przyznać odpowiednią rekompensatę;

33. z zadowoleniem przyjmuje uznanie rolnictwa ekologicznego za jeden z ważnych elementów w przechodzeniu UE na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe – zwłaszcza w odniesieniu do kwestii różnorodności biologicznej – oraz w osiąganiu celów polityki publicznej w dziedzinie rozwoju gospodarczego, zatrudnienia na obszarach wiejskich, ochrony środowiska i działań na rzecz klimatu; podkreśla znaczenie europejskiego planu działania na rzecz rolnictwa ekologicznego dla szerszego upowszechnienia rolnictwa ekologicznego;

34. podkreśla, że rozwojowi produkcji żywności ekologicznej musi towarzyszyć rozwój rynku i łańcucha dostaw oraz środki stymulujące popyt na żywność ekologiczną, w tym poprzez zamówienia publiczne i szeroki wachlarz środków promocyjnych, badania, innowacje, szkolenia i transfer wiedzy naukowej, mające na celu wspieranie stabilności rynku produktów ekologicznych i sprawiedliwe wynagrodzenie dla rolników oraz promowanie środków wspierających młodych rolników ekologicznych; podkreśla potrzebę rozwoju całego łańcucha żywności ekologicznej, aby umożliwić lokalne przetwarzanie i dystrybucję unijnych produktów ekologicznych;

35. zauważa, że państwa członkowskie będą w różny sposób przyczyniać się do osiągnięcia tych celów dla całej Unii w zależności od poziomu rozwoju ich sektora ekologicznego, dlatego wzywa do określenia celów krajowych; podkreśla, że cele te nie zostaną osiągnięte bez silnego wsparcia finansowego, solidnych programów szkoleniowych i usług doradczych; apeluje do państw członkowskich o odpowiednie ukształtowanie swoich planów strategicznych WPR oraz do Komisji o dopilnowanie, by te plany strategiczne sprostały zadaniu;

36. podkreśla silne powiązania pomiędzy europejską strategią leśną a strategią na rzecz bioróżnorodności;

37. podkreśla znaczenie odpornych i zdrowych ekosystemów leśnych, w tym fauny i flory, dla utrzymania i poprawy świadczenia wielu usług ekosystemowych zapewnianych przez lasy, takich jak różnorodność biologiczna, czyste powietrze, woda, zdrowe gleby, drewno i surowce inne niż drewno; zwraca uwagę, że osiągnięcie celów UE w zakresie środowiska, klimatu i bioróżnorodności nigdy nie będzie możliwe bez lasów i leśnictwa, które jest wielofunkcyjne, zdrowe, zarządzane w sposób zrównoważony i które przyjmuje perspektywę długoterminową;

38. zwraca uwagę na potrzebę opracowania spójnego podejścia, które połączy ochronę różnorodności biologicznej i ochronę klimatu z dynamicznie rozwijającym się sektorem leśno-drzewnym i zrównoważoną biogospodarką;

39. zauważa w związku z tym, że jednoczesne skupienie się na społecznych, środowiskowych i gospodarczych korzyściach z leśnictwa może pomóc w zapewnieniu odporności i zdolności adaptacyjnych, w dokonaniu przejścia do biogospodarki o obiegu zamkniętym i w lepszej ochronie różnorodności biologicznej; uważa, że cele i ich realizacja muszą uwzględniać konkretne warunki i możliwości każdego kraju oraz przynieść pozytywne skutki dla lasów i warunków leśnictwa, źródeł utrzymania na obszarach wiejskich oraz różnorodności biologicznej lasów w UE;

40. podkreśla, że lasy, zwłaszcza lasy pierwotne, mają szczególne znaczenie dla ochrony różnorodności biologicznej, i wzywa do ich ochrony; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia definicji starodrzewu, którą winien opracować Stały Komitet ds. Leśnictwa w ramach przyszłej strategii leśnej UE;

41. podkreśla znaczenie obszarów leśnych Natura 2000 dla zachowania różnorodności biologicznej lasów; zauważa jednak, że potrzebne są wystarczające zasoby finansowe do zarządzania takimi obszarami i zapewnienia egzekwowania przepisów;

42. podkreśla znaczenie wzmocnienia zrównoważonej gospodarki leśnej w sposób zrównoważony dla zdrowia, odporności na zmianę klimatu i długowieczności ekosystemów leśnych oraz wagę zachowania wielofunkcyjnej roli lasów, w tym dla utrzymania różnorodności biologicznej lasów, a także dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i wdrożenia Europejskiego Zielonego Ładu; podkreśla, że w rozważaniach dotyczących sadzenia warto wziąć pod uwagę różnorodność genetyczną, gdyż zmniejsza ona ryzyko wystąpienia szkodników i rozprzestrzeniania się chorób, oraz wybierać gatunki lokalne lub rodzime;

43. wskazuje na znaczenie szkoleń dla właścicieli lasów, lokalnych projektów uświadamiających i procesów uczestnictwa społeczeństwa oraz ciągłych programów zalesiania i ponownego zalesiania; wzywa Komisję do promowania ogólnounijnych wyspecjalizowanych programów szkoleniowych oraz kompleksowego i skutecznego systemu informacyjnego w zakresie gospodarki leśnej;

44. podkreśla wielość wartościowych tradycyjnych systemów rolno-leśnych w UE oraz potencjał innowacyjnych systemów; podkreśla potencjał agroleśnictwa w zakresie poprawy i zwiększenia różnorodności usług ekosystemowych, różnorodności biologicznej gruntów rolnych, sekwestracji dwutlenku węgla, ochrony gleby i regulacji obiegu wody, przy jednoczesnym zwiększeniu wydajności i zrównoważenia gospodarstw rolnych;

45. uznaje potrzebę zwiększenia wiedzy rolników na temat agroleśnictwa oraz szerokiego promowania szkoleń w tej dziedzinie, aby uświadomić im korzyści płynące z praktyki wprowadzania roślin drzewiastych do rolnictwa;

46. wzywa Komisję do zwrócenia uwagi na utratę różnorodności biologicznej spowodowaną przez środowisko zabudowane; uważa, że obszary miejskie i podmiejskie, w tym tereny poprzemysłowe i rekultywowane, byłyby szczególnie odpowiednie do sadzenia drzew, co przyczyniłoby się do zwiększenia różnorodności biologicznej na obszarach miejskich; uznaje potencjał agroleśnictwa oraz obszarów nienadających się do produkcji żywności w zakresie zwiększania liczby drzew, a także fakt, że należy unikać sadzenia na obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej;

47. uznaje rolę wykorzystywania drewna z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony oraz produktów drewnianych w przyczynianiu się do przejścia na gospodarkę neutralną pod względem emisji CO2 oraz do rozwoju biogospodarki o obiegu zamkniętym;

48. wzywa państwa członkowskie do udoskonalenia krajowego ustawodawstwa, aby wdrożyć lub wzmocnić w razie potrzeby ochronę przed nielegalnym pozyskiwaniem drewna i utratą różnorodności biologicznej;

49. podkreśla, że osiągnięcie celów UE w zakresie środowiska, klimatu i różnorodności biologicznej nigdy nie będzie możliwe bez zdrowych lasów; zachęca w związku z tym do działań mających na celu zwiększenie powierzchni leśnej składającej się z drzew odpowiednich dla lokalnych warunków i ekosystemów, zwłaszcza przy unikaniu gatunków egzotycznych, które utrzymują znacznie mniejszą lokalną różnorodność biologiczną; podkreśla, że kolejny nowy las nie może mieć negatywnego wpływu na istniejącą różnorodność biologiczną ani na pochłaniacze dwutlenku węgla oraz że należy unikać nasadzeń w szczególności na terenach podmokłych i torfowiskach, pastwiskach o dużej różnorodności biologicznej i innych obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej; podkreśla, że ochrona, ponowne zalesianie i zalesianie gatunkami drzew dostosowanymi do miejsca i środowiska powinny stanowić sedno wszystkich przyszłych strategii leśnych UE;

50. podkreśla znaczenie zwiększania różnorodności biologicznej w systemach rolniczych na wszystkich poziomach, od pól po krajobrazy; uważa, że fundamentalne znaczenie ma zintensyfikowanie badań naukowych nad związkami między praktykami rolniczymi, procesami ekologicznymi i usługami ekosystemów, promowanie rozwoju innowacyjnych praktycznych rozwiązań i wiedzy specyficznej dla danego obszaru niezbędnej do propagowania usług ekosystemowych w szerokim zakresie kontekstów ekologicznych;

51. podkreśla, że decyzja o podtrzymaniu i dalszym rozwoju przemysłu bioenergetycznego może prowadzić do wyboru gospodarowania polegającego na skróceniu okresu płodozmianu lub stosowaniu szybko rosnących gatunków, co obniży jakość drewna i wartość produktów oraz zagrozi przemysłowi drzewnemu; zauważa, że zaproponowane w strategii na rzecz bioróżnorodności rozwiązanie korzystne dla wszystkich, polegające na ograniczeniu wykorzystania całych drzew do produkcji energii, jest także istotne dla przemysłu drzewnego;

52. uważa, że wsparcie dla inicjatyw zalesiania powinno charakteryzować się holistycznym podejściem, uwzględniającym lokalne warunki gospodarcze i społeczne oraz społeczności lokalne, a także sprzyjać odpornym mieszanym i zdrowym lasom;

53. podkreśla znaczenie środków i narzędzi ochrony roślin dla stabilności produkcji rolnej, bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa żywnościowego, dostosowania do zmiany klimatu i trwałości dochodów rolników; uważa, że chociaż poczyniono postępy, konieczne jest znaczne ograniczenie stosowania pestycydów chemicznych, a zwłaszcza zagrożeń z nimi związanych, w celu zmniejszenia wpływu na różnorodność biologiczną, z uwzględnieniem specyficznych warunków krajowych; uważa, że należy dokładnie przeanalizować możliwość wykorzystania korytarzy celów;

54. podkreśla kluczową rolę integrowanej ochrony roślin[115] i zrównoważonych systemów, w tym podejść agroekologicznych, w zmniejszaniu zależności od pestycydów, i wzywa państwa członkowskie, by dopilnowały stosowania integrowanej ochrony roślin i systematycznej oceny jej wdrażania;

55. podkreśla, że aby zmniejszyć zapotrzebowanie na pestycydy oraz osiągnąć dalsze ograniczenie stosowania pestycydów chemicznych i związanych z nimi zagrożeń, rolnicy potrzebują większego zestawu narzędzi w postaci alternatywnych, skutecznych, przystępnych cenowo i bezpiecznych dla środowiska rozwiązań i metod ochrony upraw; sugeruje, że mogłoby to obejmować szersze stosowanie hodowlanych, fizycznych i biologicznych technik kontroli, nowych pestycydów i biopestycydów niskiego ryzyka, skuteczniejszych technik stosowania ułatwionych przez takie narzędzia, jak rolnictwo cyfrowe i precyzyjne, modeli epidemiologicznych, szerszego i ulepszonego wachlarza opcji w zakresie odpornych odmian wymagających mniejszych nakładów oraz wzmocnionych badań i innowacji, szkoleń i systemów doradztwa, w tym w zakresie agroekologicznych praktyk rolniczych;

56. wzywa Komisję do poprawy ram regulacyjnych, aby przyspieszyć przyjmowanie nowych i alternatywnych rozwiązań w zakresie zdrowia roślin, w tym środków ochrony roślin o mniejszym wpływie na środowisko, takich jak substancje niskiego ryzyka, rozwiązania w zakresie kontroli biologicznej i substancje naturalne;

57. podkreśla rolę, jaką gatunki pożyteczne odgrywają w ekosystemie rolnym, zwłaszcza w zwalczaniu szkodników, ale także w zapylaniu, ochronie roślin i gleby; zauważa, że właściwy dobór mieszanek dzikich kwiatów może przyciągnąć i utrzymać owady drapieżne i parazytoidy, przynosząc korzyści dla produkcji i intensyfikując usługi zapylania;

58. uważa, że powinny istnieć odpowiednie zachęty i rekompensaty za stosowanie zrównoważonych praktyk, takich jak integrowana ochrona roślin i podejścia agroekologiczne;

59. z zadowoleniem przyjmuje wspólne działania Europolu i państw członkowskich mające na celu zwalczanie nielegalnego przywozu środków ochrony roślin z państw trzecich, ale wyraża głębokie zaniepokojenie, że przywóz ten trwa, co ma również wpływ na środowisko i różnorodność biologiczną w UE;

60. ubolewa nad faktem, że produkcja rolna i konsumpcja jest coraz bardziej skoncentrowana na ograniczonej gamie upraw rolnych, a w ich ramach – gamie odmian i genotypów; podkreśla, że dalsza poprawa i zachowanie zmienności genetycznej we wszystkich jej elementach ma kluczowe znaczenie dla wspierania różnorodności i bogactwa ekosystemów rolnych oraz dla zachowania lokalnych zasobów genetycznych, zwłaszcza jako repozytorium rozwiązań pomagających stawić czoła przyszłym wyzwaniom środowiskowym, klimatycznym i dotyczącym bezpieczeństwa żywnościowego;

61. zwraca uwagę na znaczenie zachowania kultywarów i starych odmian, ponieważ mogą one przetrwać w warunkach dalekich od optymalnych; zauważa ponadto, że najbardziej opłacalnym sposobem ochrony tych genów i cech jest pole; przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja rozważa przeprowadzenie przeglądu zasad wprowadzania do obrotu tradycyjnych odmian upraw, aby zwiększyć poziom ich ochrony i zrównoważonego wykorzystania; z zadowoleniem przyjmuje również zamiar podjęcia środków mających na celu ułatwienie rejestracji odmian nasion, w tym organicznego materiału heterogenicznego, oraz zapewnienie łatwiejszego dostępu do rynku dla odmian tradycyjnych i dostosowanych do warunków lokalnych;

62. zwraca uwagę na fakt, że w przypadku upraw wieloletnich utrata różnorodności następuje również w wyniku utraty różnorodności genetycznej samych odmian; ubolewa, że systemy rozmnażania wegetatywnego UE zostały zaprojektowane w sposób, który nie sprzyja ochronie różnorodności biologicznej różnych odmian; wzywa Komisję, by promowała zmiany regulacyjne w unijnych przepisach dotyczących rozmnażania wegetatywnego, zachęcając do ochrony zmienności genetycznej tradycyjnych europejskich odmian na miejscu, w gospodarstwie;

63. przypomina, że w Unii Europejskiej hoduje się szereg rodzimych i lokalnych ras zwierząt, które stanowią elementy siedlisk regionalnych lub tradycyjnych źródeł utrzymania społeczności lokalnych oraz są nieodłączną składową różnorodności biologicznej; wzywa państwa członkowskie do dalszego utrzymywania środków mających na celu ochronę tych ras; wyraża zaniepokojenie, że z powodu chorób takich jak afrykański pomór świń niektórym gatunkom, jak np. świni wschodniobałkańskiej, grozi wyginięcie; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia w odpowiednim czasie środków i zasobów, aby zapobiec utracie tej różnorodności biologicznej;

64. wzywa Komisję, aby opracowała ambitne, odpowiednie i zaktualizowane przepisy i plany w celu zapobiegania – za pomocą kompleksowych protokołów – przedostawaniu się gatunków inwazyjnych na różne europejskie terytoria i morza, aby zapobiec wprowadzaniu zarówno gatunków roślin, jak i zwierząt mogących przynieść negatywne skutki nie tylko dla różnorodności biologicznej, ale także rolnictwa i rybołówstwa, co powoduje znaczne straty gospodarcze; w tych ramach należy uwzględnić planowanie kierunków działań w zakresie zarządzania gatunkami inwazyjnymi i skutków, jakie mogą one wywołać w różnych ekosystemach i sektorach;

65. wzywa Komisję do dopilnowania, aby wszelkie cele dotyczące nieużytków rolnych, nieprodukcyjnych elementów krajobrazu i obszarów chronionych były wystarczająco elastyczne, aby można je było realizować z uwzględnieniem dokładnych okoliczności i możliwości poszczególnych państw członkowskich oraz z poszanowaniem praw rolników, rybaków oraz właścicieli gruntów i lasów, przy jednoczesnym utrzymaniu ścisłej ochrony jako dobrowolnej opcji dla właścicieli gruntów i lasów;

66. podkreśla, że porzucanie pól uprawnych dotyczy od 10 do 50 % gruntów rolnych w UE, co powoduje utratę tradycyjnych krajobrazów, zwiększa ryzyko erozji gleby i degraduje siedliska wielu gatunków krajobrazu rolniczego; przypomina o fundamentalnej roli środków dotyczących obszarów z ograniczeniami naturalnymi w zapobieganiu porzucania gruntów i utrzymywaniu na tych obszarach pobytu ludzi, ale także w zapobieganiu pożarom lasów i ochronie określonych ekosystemów i zasobów naturalnych, takich jak obszary rolne o wysokiej wartości przyrodniczej;

67. podkreśla, że zmiany w użytkowaniu gruntów, ekspansja i intensyfikacja rolnictwa oraz niezrównoważony handel dzikimi zwierzętami i ich konsumpcja są głównymi czynnikami powodującymi utratę różnorodności biologicznej i zwiększają kontakty między dzikimi zwierzętami, zwierzętami hodowlanymi, patogenami i ludźmi, co stwarza warunki dla pojawiających się chorób zakaźnych;

68. zauważa, że produkcja futer, która opiera się na hodowli polegającej na utrzymywaniu tysięcy nieudomowionych zwierząt o podobnym genotypie blisko siebie w chronicznie stresujących warunkach, może znacznie zagrażać dobrostanowi zwierząt i zwiększać ich podatność na choroby zakaźne, w tym choroby odzwierzęce, czego przykładem jest wystąpienie COVID-19 u norek;

69. podkreśla potrzebę rozwoju modeli biznesowych dzięki wynagradzaniu na warunkach rynkowych rolników, ogrodników, rybaków oraz innych właścicieli i użytkowników obszarów za świadczone przez nich usługi ekosystemowe;

70. uznaje znaczenie śledzenia instrumentów ekonomicznych związanych z różnorodnością biologiczną i generowanego przez nie finansowania oraz ustanowienia spójnego i porównywalnego śledzenia finansów i sprawozdawczości finansowej we wszystkich państwach członkowskich;

71. zauważa kluczową rolę, jaką owady zapylające odgrywają w różnorodności biologicznej i produkcji rolnej; wyraża zaniepokojenie wysoką upadkowością owadów zapylających, w tym pszczół miodnych, potwierdzoną w wielu regionach UE; apeluje do właściwych organów państw członkowskich o lepszą kontrolę stosowania substancji niedozwolonych lub szkodliwych dla owadów zapylających;

72. wzywa do przyjęcia holistycznego podejścia przy przyjmowaniu środków na rzecz owadów zapylających oraz apeluje, by wsparcie w ramach WPR nie prowadziło do osłabienia lub utraty usług zapylania; wzywa państwa członkowskie, aby projektując swoje plany strategiczne, włączyły do nich środki ukierunkowane na różne grupy owadów zapylających;

73. uważa, że technologie cyfrowe, w tym rolnictwo precyzyjne, mogą pomóc europejskim rolnikom w zapewnianiu bezpiecznej i wysokiej jakości żywności, pomagając jednocześnie zachować różnorodność biologiczną i ograniczyć wpływ rolnictwa na środowisko; zwraca uwagę na znaczenie wspierania rozwoju narzędzi cyfrowych umożliwiających planowanie różnorodności biologicznej na poziomie gospodarstwa i poza nim oraz poprawy łączności sieciowej na obszarach wiejskich;

74. podkreśla, że umożliwienie dostępu do tych narzędzi za pośrednictwem WPR jest konieczne, aby zagwarantować wszystkim skorzystanie z możliwości związanych z cyfryzacją; zauważa ponadto, że należy ułatwić wdrażanie rolnictwa cyfrowego w sposób sprzyjający włączeniu społecznemu, poprzez szkolenia i rozszerzanie obszarów wiejskich;

75. zauważa różnorodność rolnictwa europejskiego oraz wysoki potencjał różnorodności biologicznej systemów rolnych, takich jak pasterstwo i systemy wypasu chroniące łąki i żywopłoty, agroleśnictwo i ekstensywnie zarządzane grunty rolne;

76. wzywa Komisję do promowania przyjaznych dla środowiska metod produkcji, takich jak produkcja zintegrowana, która jest szeroko rozpowszechniona w wielu państwach członkowskich i która optymalizuje wykorzystanie zasobów naturalnych, chroni glebę, wodę i powietrze oraz wspiera różnorodność biologiczną;

77. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby promowały korzystanie z pastwisk i siedlisk pastwiskowych, w tym pastwisk zadrzewionych i innych systemów rolnoleśnych, w synergii z zachowaniem zbiorowisk trawiastych o wysokiej wartości przyrodniczej;

78. uznaje potencjał systemów agroekologicznych, mianowicie w zakresie łączenia praktyk dywersyfikacji, jednoczesnego zapewniania wielu usług ekosystemowych i zachowania różnorodności biologicznej oraz wspierania plonów i dochodów rolników[116]; uznaje ponadto wartość promowania stosowania istniejących podejść korzystnych dla obu stron;

79. zwraca uwagę, że niektóre obecnie negocjowane lub finalizowane umowy handlowe mogą nie być zgodne z celami strategii na rzecz bioróżnorodności; przypomina o potrzebie dopilnowania, by umowy handlowe zawierały odpowiednie rozdziały dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju, tak aby promować różnorodność biologiczną i dostosowanie do unijnych norm zrównoważonego rozwoju;

80. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do zapewnienia pełnego wdrożenia i egzekwowania postanowień dotyczących różnorodności biologicznej w umowach handlowych oraz do lepszej oceny ich wpływu na różnorodność biologiczną; wzywa Komisję do wprowadzenia mechanizmów koniecznych do zagwarantowania, że produkty importowane do UE będą podlegały środkom mającym zastosowanie do rolników europejskich, co dopełni wysiłków podejmowanych przez rolników z UE na rzecz bardziej zrównoważonej produkcji żywności, a tym samym zwiększy skuteczność ochrony różnorodności biologicznej na świecie;

81. nalega na zapewnienie spójności polityki handlowej Unii poprzez unikanie ułatwiania przywozu produktów rolnych wytwarzanych w wyniku wylesiania, co poważnie szkodzi różnorodności biologicznej na świecie; wzywa Komisję do zaproponowania dla produktów wprowadzanych na rynek UE pakietu środków zapewniających zrównoważone rolnicze łańcuchy dostaw przewidujące zerowe wylesianie;

82. zauważa, że składniki odżywcze są niezbędne do produkcji rolnej i utrzymania zdrowych gleb; z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą ograniczenia strat składników odżywczych i podkreśla, że nadmierne stosowanie nawozów jest źródłem zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody oraz wpływa na klimat, co przynosi negatywne skutki dla różnorodności biologicznej; podkreśla, że lepsze zarządzanie składnikami odżywczymi przynosi korzyści zarówno gospodarcze, jak i środowiskowe;

83. podkreśla, że strategia ograniczania strat składników odżywczych powinna skupiać się przede wszystkim na umożliwieniu rolnikom zwiększenia skuteczności zarządzania składnikami odżywczymi i podkreśla znaczenie innowacyjnych technologii i rozwiązań w tym zakresie; nalega, aby państwa członkowskie przedstawiły w swoich planach strategicznych środki promujące skuteczne zarządzanie składnikami odżywczymi i ich obieg zamknięty, a także zdecydowanie wsparły edukację doradców rolniczych i rolników;

84. wzywa do tworzenia i wspierania programów edukacyjnych, które prowadzą do dobrego zrozumienia zarówno agronomii, jak i ochrony przyrody;

85. podkreśla, że badania, innowacje, wymiana wiedzy, podnoszenie świadomości, edukacja i usługi doradcze będą miały kluczowe znaczenie dla gromadzenia danych i znajdowania najlepszych rozwiązań w zakresie ochrony różnorodności biologicznej;

86. podkreśla fundamentalną rolę usług doradztwa rolniczego w rozpowszechnianiu innowacji i wiedzy na temat strategii wspierania różnorodności biologicznej, stymulowaniu wymiany doświadczeń, zwłaszcza wymiany między partnerami, oraz promowaniu praktycznych demonstracji, w szczególności poprzez pracę na szczeblu lokalnym, aby umożliwić rolnikom lepsze dostosowanie się do konkretnych realiów w terenie, w tym rolnikom prowadzącym działalność na małą skalę, młodym rolnikom i kobietom będącym rolnikami oraz osobom żyjącym na obszarach wiejskich o niekorzystnych uwarunkowaniach; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia rolnikom wszechstronnych porad dotyczących przyjmowania systemów produkcji i praktyk zarządzania promujących ochronę i odtwarzanie różnorodności biologicznej na gruntach rolnych;

87. podkreśla, że badania naukowe i innowacje są kluczowymi czynnikami przyspieszającymi przejście na zrównoważone systemy żywnościowe, w szczególności poprzez dostarczanie zaawansowanej wiedzy umożliwiającej rolnikom produkcję żywności przy mniejszych nakładach oraz poprawę świadczenia usług ekosystemowych, wspierając jednocześnie zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy; uważa, że wprowadzanie innowacji na rynek wymaga sprzyjającego otoczenia regulacyjnego i stosowania zachęt;

88. zauważa ogromny wkład zdrowych, żyznych gleb w światową różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe oraz silny związek między żyzną, zdrową i różnorodną biologicznie glebą a społecznościami, wydajnością i rentownością gospodarstw rolnych, ich odpornością na zmianę klimatu oraz bezpieczeństwem żywnościowym i dotyczącym biomasy, zwłaszcza w przypadku suszy i powodzi; zwraca uwagę, że ponad 60 % wszystkich gleb w Europie jest w niezdrowym stanie[117] i że konieczne są środki polityczne mające na celu promowanie warunków sprzyjających życiu w glebie; zauważa wpływ mikroplastiku na różnorodność biologiczną gleby;

89. z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji dotyczący ustanowienia nowej strategii ochrony gleby i jej zrównoważonego użytkowania, uruchomienie unijnego obserwatorium gleb oraz misję UE ds. zdrowej gleby i żywności pod nazwą „Troska o glebę to troska o życie”; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały dalsze badania nad usługami ekosystemowymi gleby oraz dostosowały odpowiednie istniejące programy finansowania w celu ułatwienia realizacji takich projektów badawczych;

90. ponownie podkreśla znaczenie zrównoważonego wykorzystania zasobów wodnych i zarządzania nimi dla ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej; zachęca Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wsparcia dla skutecznych i wydajnych systemów nawadniania oraz zrównoważonej gospodarki wodnej;

91. podkreśla sukces dyrektyw ptasiej i siedliskowej[118] i zauważa, że UE posiada największą na świecie sieć obszarów chronionych oraz że skuteczne zarządzanie procesami naturalnymi ma ogromne znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej;

92. wskazuje na znaczne różnice między państwami członkowskimi we wdrażaniu sieci Natura 2000 i wynikające z tego nierówne szanse w zakresie ochrony; podkreśla potrzebę zaangażowania wszystkich właściwych podmiotów na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym w celu lepszego wdrożenia dyrektyw ptasiej i siedliskowej; przypomina o wynikach oceny adekwatności dyrektyw; uznaje elastyczność dyrektyw pod względem wdrażania, którą należy w pełni wykorzystać, aby umożliwić uwzględnienie specyficznych warunków krajowych oraz przyczynić się do zmniejszenia i stopniowego rozwiązywania konfliktów między ochroną przyrody a działalnością społeczno-gospodarczą;

93. podkreśla potrzebę wspierania praktyk rolniczych takich jak agroleśnictwo i pasterstwo na obszarach o wysokiej wartości, które zapewniają różnorodne usługi ekosystemowe; przypomina, że duże zwierzęta drapieżne, w szczególności wilki, mogą mieć wpływ na rentowność rolnictwa, zwłaszcza na niektórych ekstensywnie zarządzanych gruntach rolnych bogatych w różnorodność biologiczną; przypomina, że zmieniające się warunki doprowadziły do wzrostu populacji niektórych chronionych gatunków dużych zwierząt drapieżnych i ich ofiar; podkreśla potrzebę zarządzania niektórymi obszarami różnorodności biologicznej tak, aby umożliwić zrównoważony rozwój wszystkich gatunków; przypomina, że Komisja jest odpowiedzialna za ocenę postępów w osiąganiu stanu ochrony gatunków w poszczególnych regionach oraz, w razie potrzeby, za dostosowanie go, jeżeli osiągnięto pożądany stan ochrony, w celu ochrony zwierząt gospodarskich;

94. przyjmuje do wiadomości propozycję Komisji dotyczącą zwiększenia obszarów objętych ochroną i ścisłą ochroną oraz przywołuje konkluzje Rady z dnia 16 października 2020 r. w sprawie różnorodności biologicznej, w których stwierdza się, że ściślejszy poziom ochrony może pozwolić na pewne działania człowieka zgodne z celami ochrony obszaru chronionego; uważa, że na obszarach objętych ścisłą ochroną powinna być dopuszczalna działalność człowieka, która jest zgodna z celami ochrony lub nawet pozytywnie przyczynia się do różnorodności biologicznej;

95. zdecydowanie zachęca państwa członkowskie do odpowiedniego wynagradzania rolników i tworzenia dla nich zachęt poprzez przyznawanie rekompensat finansowych za obszary wyznaczone jako chronione i ściśle chronione w ramach sieci Natura 2000, a także pokrywanie wszelkich zwiększonych kosztów produkcji poniesionych w wyniku środków ochrony biernej i czynnej;

96. przypomina, że 7,5 % rocznych wydatków w ramach WRF w roku 2024 i 10 % rocznych wydatków w latach 2026 i 2027 należy przeznaczyć na cele związane z różnorodnością biologiczną.

 


INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ

Data przyjęcia

4.3.2021

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

35

8

5

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Mazaly Aguilar, Clara Aguilera, Atidzhe Alieva-Veli, Álvaro Amaro, Eric Andrieu, Attila Ara-Kovács, Carmen Avram, Adrian-Dragoş Benea, Mara Bizzotto, Daniel Buda, Isabel Carvalhais, Asger Christensen, Angelo Ciocca, Ivan David, Paolo De Castro, Jérémy Decerle, Salvatore De Meo, Herbert Dorfmann, Luke Ming Flanagan, Dino Giarrusso, Francisco Guerreiro, Martin Häusling, Martin Hlaváček, Krzysztof Jurgiel, Jarosław Kalinowski, Elsi Katainen, Gilles Lebreton, Norbert Lins, Colm Markey, Alin Mituța, Marlene Mortler, Ulrike Müller, Maria Noichl, Juozas Olekas, Pina Picierno, Maxette Pirbakas, Eugenia Rodríguez Palop, Bronis Ropė, Bert-Jan Ruissen, Anne Sander, Petri Sarvamaa, Simone Schmiedtbauer, Annie Schreijer-Pierik, Veronika Vrecionová, Sarah Wiener, Juan Ignacio Zoido Álvarez

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Anna Deparnay-Grunenberg, Petros Kokkalis

 

 



 

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

35

+

ECR

Mazaly Aguilar, Krzysztof Jurgiel, Veronika Vrecionová

NI

Dino Giarrusso

PPE

Álvaro Amaro, Daniel Buda, Salvatore De Meo, Herbert Dorfmann, Jarosław Kalinowski, Norbert Lins, Colm Markey, Marlene Mortler, Anne Sander, Petri Sarvamaa, Juan Ignacio Zoido Álvarez

Renew

Atidzhe Alieva-Veli, Asger Christensen, Jérémy Decerle, Martin Hlaváček, Elsi Katainen, Alin Mituța, Ulrike Müller

S&D

Clara Aguilera, Eric Andrieu, Attila Ara-Kovács, Carmen Avram, Adrian-Dragoş Benea, Isabel Carvalhais, Paolo De Castro, Maria Noichl, Juozas, Olekas, Pina Picierno

The Left

Luke Ming Flanagan, Petros Kokkalis, Eugenia Rodríguez Palop

 

8

-

ID

Ivan David

PPE

Simone Schmiedtbauer, Annie Schreijer-Pierik

Verts/ALE

Anna Deparnay-Grunenberg, Francisco Guerreiro, Martin Häusling, Bronis Ropė, Sarah Wiener

 

5

0

ECR

Bert-Jan Ruissen

ID

Mara Bizzotto, Angelo Ciocca, Gilles Lebreton, Maxette Pirbakas

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 


OPINIA KOMISJI SPRAW ZAGRANICZNYCH (25.3.2021)

dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia

(2020/2273(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Bettina Vollath

 

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

 uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska z dnia 24 stycznia 2018 r., w którym przedstawiono zasady ramowe dotyczące praw człowieka i środowiska, oraz sprawozdanie z dnia 15 lipca 2020 r. pt. „Human rights depend on a healthy biosphere” [Prawa człowieka zależą od zdrowej biosfery],

 uwzględniając Zobowiązanie przywódców na rzecz przyrody pt. „United to Reverse Biodiversity Loss by 2030 for Sustainable Development” [Zjednoczeni, by odwrócić utratę różnorodności biologicznej do 2030 r. w celu wsparcia zrównoważonego rozwoju], przyjęte przez przywódców politycznych uczestniczących w szczycie ONZ w sprawie różnorodności biologicznej w dniu 30 września 2020 r.,

 uwzględniając badanie Departamentu Tematycznego ds. Stosunków Zewnętrznych z kwietnia 2020 r. pt. „Biodiversity as a Human Right and its implications for the EU’s External Action” [Różnorodność biologiczna jako prawo człowieka i jej wpływ na działania zewnętrzne UE],

A. mając na uwadze, że utrzymujące się negatywne tendencje w dziedzinie różnorodności biologicznej i ekosystemów spowolnią postępy w realizacji 80 % ocenianych zadań dotyczących celów zrównoważonego rozwoju ONZ w dziedzinach ubóstwa, głodu, zdrowia, wody, miast, klimatu, oceanów i lądu;

B. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 nadal wpływa na zdrowie i źródła utrzymania ludzi na całym świecie; mając na uwadze, że niszczenie siedlisk przyrodniczych, w szczególności lasów tropikalnych, które stanowią wyjątkowe rezerwy różnorodności biologicznej, zwiększa możliwość kontaktu ludzi z dziką fauną i florą oraz może stanowić istotny czynnik pojawiania się i rozprzestrzeniania w przyszłości chorób wirusowych;

C. mając na uwadze, że Konwencja ONZ o różnorodności biologicznej stanowi podstawę określania strategii politycznych mających na celu ochronę różnorodności biologicznej z perspektywy praw człowieka oraz rozszerzania zakresu zobowiązań międzynarodowych dotyczących różnorodności biologicznej w związku z prawami człowieka; mając na uwadze, że praca specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska umożliwia stworzenie ram prawnych obowiązków w dziedzinie praw człowieka związanych z ochroną i zrównoważonym wykorzystaniem różnorodności biologicznej;

D. mając na uwadze, że w celu włączenia wysokiego poziomu ochrony środowiska i poprawy stanu środowiska naturalnego do unijnej polityki zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju UE i jej państwa członkowskie muszą przestrzegać zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie różnorodności biologicznej i praw człowieka w dobrej wierze i przy wzajemnym wsparciu, w uzupełnieniu obowiązków, które wynikają z prawa unijnego i dotyczą spójności polityki w działaniach zewnętrznych, zgodnie z zobowiązaniem określonym w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

E. mając na uwadze, że w ostatnich latach na całym świecie istotnie wzrosła liczba zamordowanych lub porwanych obrońców środowiska i praw człowieka związanych z ziemią, jak również obrońców, którzy doświadczyli przemocy, gróźb, nękania, zastraszania i kampanii oczerniających; mając na uwadze, że często napotykają oni poważne przeszkody i niebezpieczeństwa, czasem związane z nastawionym na zysk wykorzystaniem zasobów naturalnych w połączeniu z występującymi na danym obszarze korupcją i ubóstwem;

F. mając na uwadze, że według szacunków co najmniej jedna czwarta światowej powierzchni lądów należy do ludów tubylczych i lokalnych społeczności, jest przez nie zarządzana, użytkowana bądź zajmowana, a także jest narażona na coraz poważniejszą presję środowiskową z powodu działalności człowieka; mając na uwadze, że w Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ uznano zbiorowe i jednostkowe prawa ludów tubylczych;

G. mając na uwadze, że w ciągu ostatnich kilku lat znacznie wzrosło zanieczyszczenie mórz tworzywami sztucznymi, co ma negatywny wpływ na różnorodność biologiczną; mając na uwadze, że należy zatem podjąć działania na rzecz nowego światowego traktatu w celu rozwiązania problemu zanieczyszczenia mórz tworzywami sztucznymi;

Znaczenie zdrowych ekosystemów i różnorodności biologicznej dla praw człowieka

1. podkreśla, że degradacja i niszczenie ekosystemów oraz presja wywierana na nie w związku z niezrównoważonym wykorzystaniem zasobów oraz zmianą klimatu prowadzą do wymierania gatunków i utraty różnorodności biologicznej w niespotykanym dotąd tempie oraz stanowią zagrożenie dla praw człowieka obecnych i przyszłych pokoleń, takich jak prawo do życia, zdrowia, żywności, wody, urządzeń sanitarnych i mieszkania, a także dla praw najsłabszych grup społecznych, w tym kobiet, dzieci i osób z niepełnosprawnościami, praw ludów tubylczych oraz praw społeczności wiejskich i społeczności zależnych od zasobów naturalnych; podkreśla również, że degradacja ekosystemów i wywierana na nie presja zagrażają ogólnemu dążeniu do zrównoważonego rozwoju oraz spowalniają postępy w realizacji większości celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r., w szczególności dotyczących położenia kresu ubóstwu i głodowi, zapewnienia dostępu do wody i warunków sanitarnych, osiągnięcia bezpieczeństwa żywnościowego, zapewnienia zdrowego życia i zmniejszenia nierówności społeczno-gospodarczych w poszczególnych państwach i między nimi;

2. przypomina, że wydajność i odporność rolnictwa zależą od różnorodności biologicznej, aby zagwarantować stabilność systemów żywnościowych bez stosowania pestycydów chemicznych; ponadto podkreśla znaczenie zrównoważonego rolnictwa i gospodarki leśnej dla ochrony różnorodności biologicznej, zdrowia, odporności na zmianę klimatu i trwałości ekosystemów leśnych oraz ochrony wszystkich szczególnie zagrożonych roślin i zwierząt, np. owadów zapylających;

3. podkreśla potrzebę zwiększenia wysiłków na rzecz zachowania i przywrócenia różnorodności biologicznej, w szczególności za pośrednictwem skutecznych działań na rzecz ochrony praw człowieka, a zarazem ochrony i zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych; w związku z tym wzywa do opracowania całościowego podejścia UE, którego podstawą są prawa człowieka i które ma na celu zapobieganie utracie oraz degradacji różnorodności biologicznej, a także do dostosowania sektorowych strategii politycznych UE do tych celów; zwraca uwagę na znaczenie ochrony różnorodności biologicznej w krajach i na terytoriach zamorskich oraz w regionach najbardziej oddalonych UE oraz podkreśla w tym kontekście, że należy kontynuować finansowanie i programy UE służące realizacji tego celu; podkreśla również potrzebę wzmocnienia prawa międzynarodowego w dziedzinie środowiska i praw człowieka, prawodawstwa w dziedzinie środowiska oraz proceduralnych praw środowiskowych i praw człowieka, w szczególności dzięki poprawie dostępu do informacji, udziału społeczeństwa, dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków odwoławczych, a także dzięki wspieraniu i promowaniu kluczowej roli społeczności lokalnych, ludów tubylczych i obrońców praw człowieka zajmujących się ochroną środowiska w utrzymaniu różnorodności biologicznej;

4. podkreśla, że różnorodność biologiczna i prawa człowieka są ze sobą powiązane i współzależne, oraz przypomina o zobowiązaniach państw w zakresie praw człowieka dotyczących ochrony różnorodności biologicznej, od której prawa te zależą, w tym przez zapewnienie udziału obywateli w podejmowaniu decyzji dotyczących różnorodności biologicznej; z zadowoleniem przyjmuje postępy na drodze ku uznaniu związku między prawami człowieka a zdrowiem biosfery na szczeblu międzynarodowym i krajowym; wzywa UE, by była orędownikiem powszechnego uznania prawa do zdrowego, zrównoważonego, czystego i bezpiecznego środowiska w Radzie Praw Człowieka i Zgromadzeniu Ogólnym ONZ; uważa, że to uznanie powinno posłużyć jako katalizator bardziej zdecydowanej polityki i prawodawstwa w dziedzinie środowiska;

5. popiera wysiłki specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska na rzecz opracowania wytycznych dotyczących zobowiązań w zakresie praw człowieka w odniesieniu do środowiska, ekosystemów i różnorodności biologicznej; apeluje do państw członkowskich i instytucji UE, by wspierały i promowały globalne wdrożenie zasad ramowych w sprawie praw człowieka i środowiska z 2018 r., zaproponowanych przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. praw człowieka i środowiska; ponadto apeluje do UE, by poparła inicjatywę w dziedzinie praw środowiskowych w ramach Programu ONZ ds. Ochrony Środowiska;

6. podkreśla, że pandemia COVID-19 uwydatniła znaczenie zasady „Jedno zdrowie” w kształtowaniu polityki oraz wskazała na potrzebę zmian, które doprowadzą do transformacji, włącznie ze współpracą interdyscyplinarną i międzysektorową; ponadto zwraca uwagę, że globalna recesja spowodowana pandemią może skłonić państwa na całym świecie do odchodzenia od ochrony środowiska w celu pobudzenia krótkoterminowej działalności gospodarczej; podkreśla, że we wszystkich sektorach gospodarki należy wprowadzić środki wspierające poszanowanie i ochronę różnorodności biologicznej;

Przyszłe europejskie ramy zarządzania różnorodnością biologiczną a odpowiedzialność przedsiębiorstw

7. z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez Komisję zamiar opracowania nowych europejskich ram zarządzania różnorodnością biologiczną oraz przyjęcia integracyjnego podejścia angażującego społeczeństwo obywatelskie w funkcję nadzorowania zgodności z przepisami, aby monitorować wdrażanie prawodawstwa UE w dziedzinie ochrony środowiska; z zadowoleniem przyjmuje również cel, jakim jest przedstawienie w 2021 r. nowej inicjatywy dotyczącej zrównoważonego ładu korporacyjnego w celu uwzględnienia należytej staranności w dziedzinie praw człowieka i ochrony środowiska we wszystkich gospodarczych łańcuchach wartości; w związku z tym podkreśla potrzebę opracowania przepisów UE dotyczących obowiązkowych zasad należytej staranności w dziedzinie praw człowieka i ochrony środowiska dla unijnych przedsiębiorstw, przedsiębiorstw mających siedzibę w UE i przedsiębiorstw z państw trzecich prowadzących działalność na rynku wewnętrznym, by nałożyć na nie obowiązki prawne dotyczące identyfikowania, oceny, eliminowania, łagodzenia, monitorowania, komunikowania i uwzględniania potencjalnych lub rzeczywistych negatywnych naruszeń praw człowieka w ich łańcuchach dostaw oraz zapobiegania im, informowania o nich, pociągania za nie do odpowiedzialności i podejmowania w związku z nimi działań naprawczych, a także by wprowadzić skuteczne mechanizmy monitorowania i egzekwowania, zgodnie z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka; apeluje do Komisji o pilne przedstawienie wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych, których podstawą będzie obowiązkowe poszanowanie praw człowieka i należyta staranność przedsiębiorstw w zakresie ochrony środowiska, co powinno zapewnić m.in. zrównoważone i niepowodujące wylesiania łańcuchy wartości; wzywa również Komisję, by rozważyła rozwiązanie problemu przywozu towarów, których wydobycie lub produkcja powoduje niszczenie lub degradację różnorodności biologicznej; wskazuje na potrzebę walki z bezkarnymi nadużyciami ze strony przedsiębiorstw i państw w drodze stworzenia instrumentów pozwalających na pełne, skuteczne i trwałe wdrożenie przepisów dotyczących praw człowieka i ochrony środowiska oraz ich egzekwowanie;

8. podkreśla, że wylesianie, masowy wykup i dzierżawa ziemi oraz inne niezrównoważone działania niektórych podmiotów prywatnych lub publicznych związane z eksploatacją i wydobyciem zasobów mają znaczący i wielopłaszczyznowy wpływ na ludy tubylcze i społeczności lokalne; podkreśla, że często nie uznaje się wspólnotowego prawa własności tych grup w odniesieniu do ziemi, wody lub innych zasobów, które tradycyjnie posiadają lub w inny sposób zajmują bądź wykorzystują; podkreśla, że pozbawianie prawa własności w nieproporcjonalnie większym stopniu dotyczy kobiet; wzywa wszystkie zainteresowane strony i przedsiębiorstwa, by angażowały się we wspieranie zrównoważonej gospodarki leśnej oraz by uznawały prawa ludów tubylczych, w tym w drodze zapewnienia ich dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody oraz skutecznego udziału ludów tubylczych i społeczności lokalnych w procesach podejmowania decyzji dotyczących zarządzania zasobami i ich wykorzystania; wzywa przedsiębiorstwa do surowych ocen skutków dotyczących wszelkiej działalności, która może mieć negatywny wpływ na różnorodność biologiczną ziemi, wód i innych zasobów naturalnych należących do społeczności lokalnych i tubylczych, zgodnie z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, wytycznymi Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dotyczącymi należytej staranności w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej oraz zasadą ramową nr 12 specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka i środowiska; wzywa UE, aby nie wspierała ani nie finansowała projektów, które mogą prowadzić do wysiedlania ludów tubylczych z ziemi ojczystej; z zadowoleniem przyjmuje apel ONZ z listopada 2020 r. o działania na rzecz zapewnienia zrównoważonej i odpornej przyszłości sprzyjającej włączeniu społecznemu ludów tubylczych;

Wykorzystywanie działań zewnętrznych UE do promowania unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej

9. wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do włączania kwestii ochrony różnorodności biologicznej i jej powiązań z prawami człowieka do działań zewnętrznych UE, w tym za pośrednictwem dialogów dotyczących praw człowieka i polityki handlowej, do promowania ambitnych strategii politycznych związanych z różnorodnością biologiczną na forach międzynarodowych, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i nową unijną strategią ochrony różnorodności biologicznej, a także do wdrożenia środków w ramach Planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji (2020–2024), aby zaradzić wpływowi utraty różnorodności biologicznej na korzystanie z praw człowieka;

10. wzywa Komisję do wspólnego i spójnego podejścia do kwestii dotyczących współpracy w dziedzinie ochrony różnorodności biologicznej, integralności ekosystemów i poszanowania międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska i praw człowieka, w szczególności za pośrednictwem kompleksowych i sektorowych umów międzynarodowych UE oraz dialogów politycznych z krajami partnerskimi, w tym przez przestrzeganie zasad sprawiedliwego handlu w odniesieniu do środowiska, a ponadto wzywa ją do jak najlepszego wykorzystania ocen wpływu na prawa człowieka i zrównoważony rozwój oraz związanych z nimi zaleceń; wzywa Komisję, by przed zawieraniem umów o handlu i współpracy oraz realizacją projektów rozwojowych przeprowadzała szczegółowe badania dotyczące oceny oddziaływania oraz by zwracała przy tym szczególną uwagę na pomiar skutków tych umów i projektów na prawa i życie społeczności lokalnych; nalega, aby zapewnić rzeczywisty i znaczący udział społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych w ocenach oddziaływania oraz należyte uwzględnianie ich wyników; wzywa Komisję do ponownej oceny wykonania projektów w przypadku potencjalnego lub rzeczywistego negatywnego wpływu na prawa człowieka związane ze środowiskiem i z różnorodnością biologiczną; ponadto wzywa Komisję i ESDZ do opracowania wytycznych dotyczących prawa do czystego, zdrowego, bezpiecznego i zrównoważonego środowiska, do uwzględniania różnorodności biologicznej i jej powiązań z prawami człowieka w okresowych sprawozdaniach na temat sytuacji w zakresie praw człowieka w krajach spoza UE, a także do opracowania narzędzi i materiałów szkoleniowych dla delegatur UE dotyczących znaczenia różnorodności biologicznej w ich pracy na rzecz praw człowieka; apeluje do delegatur UE, by współpracowały z przedsiębiorstwami i odpowiednimi zainteresowanymi stronami na rzecz podnoszenia świadomości, wspierania projektów, ułatwiania udziału organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz wymiany informacji w tym zakresie;

11. podkreśla, że umowy handlowe muszą przyczyniać się do utrzymania różnorodności biologicznej w państwach trzecich, w tym za pośrednictwem solidnych, ambitnych i właściwie egzekwowanych rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju; w tym kontekście wzywa głównego urzędnika Komisji ds. egzekwowania przepisów handlowych, by nadzorował przestrzeganie takich umów w ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim; z zadowoleniem przyjmuje włączenie międzynarodowych norm ochrony środowiska i praw człowieka do ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP); wzywa Komisję do uwzględniania powiązań między różnorodnością biologiczną a prawami człowieka przy ocenie wdrażania międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka i środowiska w ramach GSP; apeluje o włączenie do tych ram konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) nr 169 dotyczącej ludności tubylczej i plemiennej oraz zaleca, aby państwa członkowskie UE, które jeszcze tego nie uczyniły, ratyfikowały tę konwencję; apeluje, by odpowiednie zainteresowane strony uczestniczyły w dialogach w ramach GSP oraz by dialogi te były bardziej przejrzyste;

12. apeluje do Rady, by udzieliła Komisji mandatu do przeprowadzenia w imieniu UE negocjacji dotyczących jej udziału w otwartej międzyrządowej grupie roboczej do spraw opracowania prawnie wiążącego instrumentu dla międzynarodowych korporacji i innych przedsiębiorstw w odniesieniu do praw człowieka, aby przyjąć wiążący i wykonalny traktat ONZ w sprawie przedsiębiorstw i praw człowieka; podkreśla znaczenie tego procesu, szczególnie w odniesieniu do zjawiska masowego wykupu i dzierżawy ziemi oraz jego wpływu na różnorodność biologiczną oraz prawa ludów tubylczych i prawa człowieka;

13. wyraża uznanie dla obrońców praw człowieka zajmujących się ochroną środowiska i prawami do ziemi, dla przedstawicieli społeczności lokalnych, prawników i dziennikarzy występujących w obronie zasobów naturalnych oraz zdecydowanie potępia wszelkie akty przemocy wobec tych osób, w tym zabójstwa, oraz kryminalizowanie ich działalności; uznaje wkład, doświadczenie i wiedzę tych grup w walce z utratą różnorodności biologicznej i degradacją środowiska;

14. wzywa Komisję i ESDZ, by nadal systematycznie wstawiały się u odpowiednich krajów za zagrożonymi przemocą obrońcami praw człowieka zajmującymi się ochroną środowiska i prawami do ziemi; w związku z tym wzywa ESDZ, by kontynuowała praktykę przekazywania listy indywidualnych przypadków naruszeń praw człowieka popełnionych wobec obrońców praw człowieka podczas dialogów dotyczących polityki praw człowieka i wizyt w instytucjach zajmujących się prawami człowieka w państwach trzecich;

15. z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie w listopadzie 2019 r. na kolejne trzy lata unijnego mechanizmu na rzecz obrońców praw człowieka ProtectDefenders.eu; przypomina o znaczeniu tego mechanizmu w obliczu rosnących potrzeb i różnorodności problemów, takich jak przemoc i ataki, z którymi borykają się obrońcy praw człowieka, ziemi i środowiska; wzywa do wzmocnienia i stałej oceny tego mechanizmu, stosownie do potrzeb;

16. wzywa Komisję do określenia specjalnej strategii ochrony i wsparcia dla społeczności lokalnych i obrońców praw człowieka związanych ze środowiskiem i obrońców praw do ziemi oraz zauważa, że wymaga to koordynacji na poziomie wszystkich programów pomocy zewnętrznej; wzywa również do większego wsparcia organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na rzecz ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, w szczególności w drodze tworzenia partnerstw i budowania zdolności do obrony praw ludów tubylczych i społeczności lokalnych;

17. wzywa przedstawicieli UE i państw członkowskich, którzy w październiku 2021 r. wezmą udział w Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (COP 15) w chińskim Kunmingu, by poparli różnorodność biologiczną oraz zapewnili powiązanie globalnych działań na rzecz różnorodności biologicznej i pokrewnych celów z poszanowaniem i ochroną praw do życia, zdrowia, żywności, wody i mieszkania, a także praw człowieka kobiet, dzieci, osób z niepełnosprawnościami oraz innych słabszych grup społecznych, które odczuwają skutki utraty różnorodności biologicznej; ponawia apel, by celem UE podczas negocjacji był taki sam wysoki stopień ambicji z myślą o zapewnieniu równych warunków działania w skali światowej, włącznie z prawnie wiążącymi międzynarodowymi celami odbudowy i ochrony na poziomie co najmniej 30 % do 2030 r., aby odzwierciedlić własne ambicje Unii; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by konsultowały się i współpracowały z grupami społeczeństwa obywatelskiego i innymi zainteresowanymi stronami przed COP 15, podczas i po konferencji; zdecydowanie popiera włączenie praw człowieka do globalnych ram różnorodności biologicznej COP 15 na okres po 2020 r. i wzywa do ustanowienia na szczeblu międzynarodowym i krajowym celów w zakresie ochrony przyrody, których podstawą będzie prawo do czystego, zdrowego, bezpiecznego i zrównoważonego środowiska;

18. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie szefów państw i rządów UE, podjęte w ramach Zobowiązania przywódców na rzecz przyrody, do położenia kresu przestępstwom przeciwko środowisku i do zapewnienia w tym celu skutecznych i odstraszających ram prawnych; w związku z tym wzywa UE i państwa członkowskie do podwojenia wysiłków na rzecz wywiązania się z zobowiązań dotyczących przestępstw przeciwko środowisku oraz do promowania międzynarodowego podejścia do prawa karnego w dziedzinie środowiska; apeluje o ustanowienie ram prawnych zapewniających dostęp do skutecznych środków ochrony prawnej w przypadku utraty i degradacji różnorodności biologicznej; wzywa UE i państwa członkowskie do podejmowania nowych inicjatyw w celu uznania „ekobójstwa” za przestępstwo na mocy Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz do dopilnowania, by jego sprawcy byli pociągani do odpowiedzialności; zaleca, by włączono przestępstwa przeciwko środowisku do zakresu poważnych naruszeń praw człowieka objętych globalnym systemem sankcji UE za naruszenia praw człowieka; wzywa Komisję do zajęcia się zewnętrznym wymiarem dyrektywy w sprawie przestępstw przeciwko środowisku oraz dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za szkody w środowisku.


INFORMACJE O PRZYJĘCIU W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

17.3.2021

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

55

5

10

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Alviina Alametsä, Alexander Alexandrov Yordanov, Maria Arena, Petras Auštrevičius, Traian Băsescu, Lars Patrick Berg, Anna Bonfrisco, Reinhard Bütikofer, Fabio Massimo Castaldo, Susanna Ceccardi, Włodzimierz Cimoszewicz, Katalin Cseh, Tanja Fajon, Anna Fotyga, Michael Gahler, Giorgos Georgiou, Sunčana Glavak, Raphaël Glucksmann, Klemen Grošelj, Bernard Guetta, Márton Gyöngyösi, Sandra Kalniete, Karol Karski, Dietmar Köster, Andrius Kubilius, Ilhan Kyuchyuk, David Lega, Miriam Lexmann, Nathalie Loiseau, Antonio López-Istúriz White, Claudiu Manda, Lukas Mandl, Thierry Mariani, David McAllister, Vangelis Meimarakis, Sven Mikser, Francisco José Millán Mon, Javier Nart, Gheorghe-Vlad Nistor, Demetris Papadakis, Kostas Papadakis, Tonino Picula, Manu Pineda, Kati Piri, Giuliano Pisapia, Jérôme Rivière, Nacho Sánchez Amor, Isabel Santos, Jacek Saryusz-Wolski, Andreas Schieder, Radosław Sikorski, Jordi Solé, Sergei Stanishev, Tineke Strik, Hermann Tertsch, Hilde Vautmans, Harald Vilimsky, Idoia Villanueva Ruiz, Thomas Waitz, Witold Jan Waszczykowski, Charlie Weimers, Isabel Wiseler-Lima, Salima Yenbou, Željana Zovko

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Markéta Gregorová, Marisa Matias, Nicolae Ştefănuță

Zastępcy (art. 209 ust. 7) obecni podczas głosowania końcowego

Stelios Kympouropoulos, Leopoldo López Gil, Samira Rafaela

 


 

 

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

55

+

NI

Fabio Massimo Castaldo, Márton Gyöngyösi

PPE

Alexander Alexandrov Yordanov, Traian Băsescu, Michael Gahler, Sunčana Glavak, Sandra Kalniete, Andrius Kubilius, Stelios Kympouropoulos, Leopoldo López Gil, Antonio López‑Istúriz White, Lukas Mandl, David McAllister, Vangelis Meimarakis, Francisco José Millán Mon, Gheorghe‑Vlad Nistor, Radosław Sikorski, Isabel Wiseler‑Lima, Željana Zovko

Renew

Petras Auštrevičius, Katalin Cseh, Klemen Grošelj, Bernard Guetta, Ilhan Kyuchyuk, Nathalie Loiseau, Javier Nart, Samira Rafaela, Nicolae Ştefănuță, Hilde Vautmans

S&D

Maria Arena, Włodzimierz Cimoszewicz, Tanja Fajon, Raphaël Glucksmann, Dietmar Köster, Claudiu Manda, Sven Mikser, Demetris Papadakis, Tonino Picula, Kati Piri, Giuliano Pisapia, Nacho Sánchez Amor, Isabel Santos, Andreas Schieder, Sergei Stanishev

The Left

Giorgos Georgiou, Marisa Matias, Manu Pineda, Idoia Villanueva Ruiz

Verts/ALE

Alviina Alametsä, Reinhard Bütikofer, Markéta Gregorová, Jordi Solé, Tineke Strik, Thomas Waitz, Salima Yenbou

 

5

-

ECR

Hermann Tertsch, Charlie Weimers

ID

Lars Patrick Berg, Harald Vilimsky

NI

Kostas Papadakis

 

10

0

ECR

Anna Fotyga, Karol Karski, Jacek Saryusz‑Wolski, Witold Jan Waszczykowski

ID

Anna Bonfrisco, Susanna Ceccardi, Thierry Mariani, Jérôme Rivière

PPE

David Lega, Miriam Lexmann

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 


OPINIA KOMISJI RYBOŁÓWSTWA (25.3.2021)

dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia

(2020/2273(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Gabriel Mato

 

WSKAZÓWKI

Komisja Rybołówstwa zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

 uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej (CBD), w szczególności cel z Aichi nr 11 w zakresie ochrony różnorodności biologicznej,

A. mając na uwadze, że w sektorach rybołówstwa, akwakultury i przetwórstwa w całym łańcuchu wartości przestrzega się jednych z najwyższych norm zrównoważenia środowiskowego i społecznego, w tym w odniesieniu do praw pracowniczych oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt, a także że sektory te dostarczają wysokiej jakości produkty żywnościowe pochodzenia morskiego; mając na uwadze, że sektory te odgrywają zasadniczą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego i dobrobytu żywieniowego stale rosnącej liczbie ludności; mając na uwadze, że w związku z tym niezwykle ważne jest wypracowanie modelu rybołówstwa odzwierciedlającego równowagę między trzema podstawowymi wymiarami zrównoważonego rozwoju (środowiskowym, społecznym i gospodarczym) oraz zapewnienie dostępności dostaw żywności zgodnie z odpowiednimi zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak cele zrównoważonego rozwoju ONZ; mając na uwadze, że w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności należy odpowiednio uwzględnić rolę sektorów rybołówstwa, akwakultury i przetwórstwa w przyczynianiu się do realizacji szeregu celów zrównoważonego rozwoju ONZ;

B. mając na uwadze, że wiele mórz graniczących z państwami członkowskimi graniczy też z państwami trzecimi, do których prawo wspólnotowe nie ma zastosowania lub w których nie istnieje szczególna polityka zarządzania zasobami rybnymi ani kwotami połowowymi;

C. mając na uwadze, że unijni rybacy i hodowcy ryb muszą uczestniczyć w opracowywaniu zrównoważonej polityki i przyczyniać się do jej rozwoju oraz nadal nie tylko dostarczać zdrową żywność o wysokiej wartości odżywczej, ale również dawać podstawowe wsparcie społeczne i gospodarcze wielu społecznościom nadbrzeżnym, śródlądowym i nadbrzeżnym, przestrzegając przy tym unijnych przepisów środowiskowych;

D. mając na uwadze, że w niektórych społecznościach rybołówstwo ma długą tradycję jako działalność rodzinna, która jednak może zostać przerwana lub zupełnie zaniknąć, jeśli nie zostanie osiągnięta odpowiednia równowaga między wymogami i przepisami z jednej strony, a pozyskiwaniem żywności dzięki rybołówstwu łodziowemu z drugiej strony;

E. mając na uwadze, że rybacy to nie tylko pozyskiwacze zasobów morskich, ponieważ codziennie są na miejscu – od obszarów przybrzeżnych i śródlądowych po pełne morze – i często jako pierwsi zauważają wypadki środowiskowe lub degradację środowiska oraz ostrzegają o nich władze; mając na uwadze, że rybacy biorą udział w działaniach na rzecz zapobiegania degradacji środowiska, wnoszą w nie swój wkład oraz podejmują działania w celu ochrony środowiska morskiego, powinni być zatem postrzegani jako strażnicy morza;

F. mając na uwadze, że degradacja siedlisk i przerwanie korytarzy migracyjnych, na przykład w wyniku zmiany biegu rzek i budowy zapór, nadmierna eksploatacja w celu pozyskania kawioru i mięsa, a także zanieczyszczenie środowiska doprowadziły jesiotry na skraj wyginięcia; mając na uwadze, że drastyczny spadek liczby tarlaków, związany ze spadkiem liczebności populacji, powoduje brak naturalnej reprodukcji i zmniejsza szansę na spotkanie i odbycie tarła przez nieliczne pozostałe samce i samice;

G. mając na uwadze, że na regiony najbardziej oddalone przypada 70% różnorodności biologicznej Europy;

H. mając na uwadze, że według danych instytutów badawczych populacje gatunków jesiotra są podzielone, brakuje w nich niektórych pokoleń, naturalna reprodukcja gatunku jesiotra jest niewystarczająca, liczba dorosłych osobników migrujących do Dunaju w celu reprodukcji jest bardzo niska, a gatunek jesiotra jest na skraju wyginięcia;

I. mając na uwadze, że w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności należy uwzględnić znaczną poprawę stanu populacji ryb w niektórych morzach UE, co powinno służyć jako przykład; mając na uwadze, że w wyniku wdrożenia ulepszonych środków zarządzania w ciągu zaledwie 10 lat nastąpił 50-procentowy wzrost biomasy stad na północno-wschodnim Atlantyku, a przełowienie w UE stale maleje, przy czym należy pamiętać, że należy je całkowicie wyeliminować; mając na uwadze, że w tym samym basenie morskim niemal 100% wyładunków stad podlegających przepisom UE, dla których dostępne są odpowiednie oceny naukowe, pochodzi ze stad poławianych na poziomie maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY); mając jednak na uwadze, że w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym większość stad ryb jest nadal nadmiernie eksploatowana;

J. mając na uwadze, że choć w niektórych basenach morskich stwierdzono poprawę eksploatacji zasobów morskich pod względem zrównoważonego rozwoju, nadal istnieją obszary, na których sytuacja jest niepokojąca, a w szczególności mowa tu o Morzu Śródziemnym; mając na uwadze, że morze to obejmuje najwyższy odsetek chronionych obszarów morskich spośród mórz europejskich, ale jednocześnie właśnie ono wzbudza największe obawy dotyczące ogólnego stanu zasobów, siedlisk i różnorodności biologicznej;

K. mając na uwadze, że Unia Europejska wyznaczyła ambitne cele na mocy wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb), zmienionej w 2013 r., oraz dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej; mając na uwadze, że poza postępami poczynionymi w dążeniu do utrzymania MSY w niektórych europejskich basenach nadal konieczne są działania zmierzające do osiągnięcia ogólnych celów dobrego stanu środowiska wód;

L. mając na uwadze, że morska różnorodność biologiczna jest poważnie zagrożona, co podkreślono w globalnym sprawozdaniu z oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych autorstwa Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) z 2019 r., w piątym sprawozdaniu Global Biodiversity Outlook [Perspektywy różnorodności biologicznej na świecie] oraz w specjalnym sprawozdaniu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w sprawie zmiany klimatu w obszarze oceanów i kriosfery;

M. mając na uwadze, że badania naukowe wzbudziły obawy co do długoterminowego negatywnego wpływu niektórych stosowanych technik połowowych na różnorodność biologiczną oceanów i środowisko morskie;

N. mając na uwadze, że Europejski Zielony Ład i dokumenty dotyczące polityki ochrony przyrody przewidują nowe możliwości i środki służące lepszemu włączeniu aspektów środowiskowych do strategii sektorowych, przywróceniu gatunków i siedlisk oraz promowaniu bardziej ekologicznych inwestycji;

O. mając na uwadze, że w sprawozdaniu Europejskiej Agencji Środowiska zatytułowanym „Marine Messages II” [Komunikaty z akwenów morskich II], opublikowanym w maju 2019 r., zwrócono uwagę na obecny stan degradacji europejskiego środowiska morskiego oraz na potrzebę szybkiej odbudowy naszych ekosystemów morskich poprzez analizę oddziaływania działalności człowieka na środowisko morskie;

P. mając na uwadze, że zanieczyszczenie świetlne zmienia naturalne poziomy oświetlenia nocnego dla ludzi, zwierząt i roślin, a tym samym wpływa negatywnie na różnorodność biologiczną w morzach i głębinach morskich, jeziorach, wodach śródlądowych i na obszarach przybrzeżnych;

Q. mając na uwadze, że w sprawozdaniu specjalnym Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 26/2020 zatytułowanym „Środowisko morskie – ochrona przewidziana przez UE jest szeroko zakrojona, lecz powierzchowna” stwierdzono, że chociaż wdrożono ramy ochrony środowiska morskiego, działania UE nie doprowadziły do wystarczającej ochrony ekosystemów i siedlisk, a obecne chronione obszary morskie zapewniają jedynie ograniczoną ochronę;

R. mając na uwadze, że na 15. konferencji stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej w 2021 r. należy ustanowić cel objęcia ochroną do 2030 r. co najmniej 30% wszystkich siedlisk morskich;

Obszary chronione i cele

1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rybołówstwo zostało uwzględnione w komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 –  przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380); podkreśla, że rybołówstwo, akwakultura i kwestie związane z morzem powinny stanowić integralną część ogólnych ram w dziedzinie różnorodności biologicznej w Unii;

2. podkreśla znaczenie zapewnienia koordynacji i wzajemnego wsparcia między wszystkimi inicjatywami Europejskiego Zielonego Ładu oraz między celami Unii i państw członkowskich w zakresie m.in. bezpieczeństwa żywnościowego, zmiany klimatu, naturalnych zasobów morskich i zrównoważonego zarządzania rybołówstwem;

3. przypomina, że według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)[119] coraz wyraźniej widać, iż na dobrze zarządzanych obszarach połowowych zwiększyła się średnia biomasa stad, a wiele z nich osiągnęło lub utrzymało ekologicznie zrównoważony poziom, podczas gdy obszary połowowe o słabiej rozwiniętych systemach zarządzania są w złym stanie;

4. podkreśla, że skutecznie wdrożone chronione obszary morskie są narzędziem zarządzania służącym zwiększeniu różnorodności biologicznej w środowisku morskim oraz odtworzeniu i ochronie siedlisk i gatunków w nich i wokół nich;

5. podkreśla, że skutecznie wdrożone i zarządzane chronione obszary morskie mogą pełnić kluczowe funkcje ekologiczne dla reprodukcji gatunków i siedlisk morskich (zapewniając tarliska i obszary dojrzewania narybku) oraz zwiększać ich odporność, również na zmianę klimatu, a także oferować korzyści społeczno-gospodarcze dla społeczności przybrzeżnych i sektora turystycznego;

6. podkreśla, że należy zapewnić warunki ekosystemowe wymagane w każdym basenie połowowym, tak aby z czasem można było utrzymać lub nawet stopniowo zwiększać zasoby rybne;

7. z zadowoleniem przyjmuje unijną strategię na rzecz bioróżnorodności 2030 i jej ambitne cele; podziela pogląd, że konieczne jest pilne działanie w celu zachowania i przywrócenia różnorodności biologicznej;

8. przypomina, że konieczność zachowania i przywrócenia różnorodności biologicznej dotyczy zarówno lądu, jak i mórz i oceanów; wzywa zatem, aby w strategii podkreślić związek między lądem a morzem, ponieważ to, co dzieje się na lądzie, ma wpływ na to, co dzieje się na morzu, zwłaszcza w odniesieniu do zdrowia zasobów i ekosystemów morskich;

9. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że w komunikacie Komisji w sprawie strategii nie poświęcono większej uwagi ani rybołówstwu, ani akwakulturze; wzywa do nadania rybołówstwu i akwakulturze ważnego miejsca w inicjatywach podejmowanych w następstwie komunikatu;

10. wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na regiony najbardziej oddalone i ich specyficzne cechy w strategii na rzecz bioróżnorodności, biorąc pod uwagę, że na regiony te przypada 70% europejskiej różnorodności biologicznej;

11. z zadowoleniem przyjmuje cel przywrócenia do 2030 r. swobodnego biegu co najmniej 25 000 km rzek, aby np. ułatwić wędrówkę ryb lub poprawić przepływ wody i osadów, a tym samym przyczynić się do poprawy jakości wód przybrzeżnych;

12. zwraca uwagę, że ustanawianie chronionych obszarów morskich nie musi utrudniać wykonywania zrównoważonej działalności gospodarczej, w tym wydobywczej, o ile działalność ta nie zagraża wartości chronionych obszarów i pod warunkiem, że jest ona prowadzona w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i doradztwo naukowe oraz że istnieje odpowiednie zarządzanie i kontrola;

13. podkreśla, że wprowadzenie obszarów ściśle chronionych lub zamknięcie obszarów połowowych może mieć natychmiastowy negatywny wpływ na dobrobyt społeczny i gospodarczy panujący w społecznościach przybrzeżnych, co utrudniłoby akceptację tych narzędzi zarządzania, a to z kolei może mieć bezpośredni wpływ na cele zrównoważonego rozwoju, takie jak cel 1 (zero ubóstwa) i cel 2 (zero głodu); podkreśla zatem, że warunkiem wstępnym ustanowienia chronionych obszarów morskich jest przeprowadzenie pełnej oceny oddziaływania i że należy przewidzieć rozwiązania kompensacyjne dla ludności nadmorskiej dotkniętej zmianami;

14. zaznacza, że ustanowienie chronionych obszarów morskich może przyczynić się do osiągnięcia celu zrównoważonego rozwoju nr 14;

15. podkreśla, że wszystkie cele ochrony powinny opierać się na najlepszej dostępnej wiedzy i doradztwie naukowym, ponieważ najważniejsze jest zadbanie o to, by ustanowione strefy ochrony koniecznie obejmowały obszary o wysokiej wartości ekologicznej, wymagające ochrony;

16. podkreśla, że równie ważne jest ustanowienie chronionych obszarów morskich obejmujących reprezentatywne obszary o reprezentatywnej wartości ekologicznej i połączone z innymi chronionymi obszarami morskimi, a także z szerszymi krajobrazami morskimi sprawiedliwie i skutecznie zarządzanymi;

17. podkreśla, że choć głównym celem chronionych obszarów morskich jest ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej, mają one także wpływ na rybołówstwo; podkreśla, że zgodnie z niedawnymi badaniami[120] chronione obszary morskie wpływają na zwiększanie połowów w nadmiernie eksploatowanych łowiskach i zmniejszanie połowów w łowiskach dobrze zarządzanych i niedostatecznie eksploatowanych w porównaniu do maksymalnego podtrzymywalnego połowu;

18. uważa, że kwestią o zasadniczym znaczeniu jest oparcie wdrażania wszystkich chronionych obszarów morskich na najlepszej dostępnej wiedzy naukowej, powiązanej z odpowiednią szczegółową oceną oddziaływania, oraz ścisła współpraca z lokalnymi władzami, społecznościami i zainteresowanymi stronami;

19. uważa, że konieczne jest wzmocnienie i skuteczne wdrożenie istniejących chronionych obszarów morskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do priorytetowego ustanowienia szczegółowych planów zarządzania tymi obszarami, określających jasne cele ochrony oraz skuteczne środki monitorowania, nadzoru i kontroli; wzywa też w szczególności państwa członkowskie do przyspieszenia opracowywania i przedkładania wspólnych rekomendacji dotyczących zarządzania rybołówstwem na chronionych obszarach morskich zgodnie z art. 11 WPRyb;

20. podkreśla, że plany zarządzania powinny opierać się na najlepszej wiedzy i doradztwie naukowym oraz na zintegrowanym podejściu, a także być opracowane za pomocą mechanizmów zapewniających aktywny udział zainteresowanych stron w społecznościach przybrzeżnych, takich jak sektor rybołówstwa, środowisko naukowe oraz organizacje społeczne i środowiskowe, aby mogły one aktywnie włączyć się we współzarządzanie tymi obszarami; podkreśla, że tylko takie właściwe zarządzanie chronionymi obszarami morskimi przyczyniłoby się w sposób zdecydowany do osiągnięcia ich celów;

21. domaga się, by powyższe warunki wstępne miały również zastosowanie do wszystkich nowych chronionych obszarów morskich;

22. zwraca uwagę na konieczność włączenia wszystkich nowych chronionych obszarów morskich, które mają zostać utworzone w ramach tej strategii, do sieci Natura 2000 oraz, w stosownych przypadkach, uzupełnienia ich o dodatkowe obszary wyznaczone przez państwa członkowskie;

23. zauważa z zaniepokojeniem, że niektóre tereny podmokłe stworzone przez człowieka znajdują się pod stałą presją wynikającą z niewłaściwego zarządzania niektórymi chronionymi gatunkami ptaków i ssaków, takimi jak kormoran czarny, czaple czy wydry, które poważnie szkodzą zakładom akwakultury, co w sposób skrajny zagraża utrzymaniu działalności przez rolników i prowadzi do większych szkód w ogólnej różnorodności biologicznej;

24. podkreśla, że do unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności należy włączyć „inne skuteczne obszarowe środki ochrony” zdefiniowane w decyzji Konwencji o różnorodności biologicznej nr 14/8[121] jako określony geograficznie obszar niebędący obszarem chronionym, który jest zarządzany i administrowany w sposób pozwalający na osiągnięcie w perspektywie długoterminowej pozytywnych i trwałych wyników w zakresie ochrony różnorodności biologicznej in situ, wraz z powiązanymi funkcjami i usługami ekosystemowymi oraz, w stosownych przypadkach, wartościami kulturowymi, duchowymi, społeczno-gospodarczymi i innymi wartościami o znaczeniu lokalnym; wzywa Komisję i państwa członkowskie do transpozycji ustalonych w Konwencji o różnorodności biologicznej kryteriów dotyczących wspomnianych „innych skutecznych obszarowych środków ochrony” oraz do zapewnienia ich skuteczności;

25. przyznaje, że chów i hodowla ryb oraz akwakultura żywności pochodzenia morskiego generują najniższy ślad węglowy w sektorze hodowli zwierząt; zachęca Komisję do wykorzystania strategii na rzecz bioróżnorodności w celu uznania, wsparcia i promowania przyjaznych dla środowiska praktyk gospodarowania opracowanych przez rolników;

Obszary ściśle chronione i strefy zakazu połowów

26. podkreśla, że ochrona obszarów wylęgu i tarła ma zasadnicze znaczenie dla odnowy populacji oraz rozmnażania wielu gatunków istotnych dla różnorodności biologicznej, takich jak walenie; podkreśla znaczenie zakazu stosowania – w strefach zakazu połowów – technik połowowych i innych działań wydobywczych, które mogą mieć szkodliwy wpływ na różnorodność biologiczną oceanów i środowisko morskie;

27. zwraca uwagę, że ścisła ochrona obszarów morskich nie zawsze oznacza konieczność całkowitego zaprzestania działalności wydobywczej, w tym rybołówstwa, pod warunkiem, że jest ona kontrolowana i ograniczona w celu zapewnienia ochrony wartości ochronnych;

28. zwraca uwagę, że obszary ściśle chronione i strefy zakazu połowów mogą przynieść wiele alternatywnych korzyści obszarom przybrzeżnym, a także służyć jako ważne miejsca edukacji, poznawania oceanów i badań nad morską różnorodnością biologiczną oraz szerzenia wiedzy ekologicznej wśród społeczności lokalnych i turystów; podkreśla, że niezwiązana z wydobyciem działalność w tych obszarach i strefach może odegrać istotną rolę w ich nadzorowaniu i monitorowaniu dzięki udziałowi osób odwiedzających w działaniach i programach z zakresu nauki obywatelskiej;

29. podkreśla wyjątkowo pilną potrzebę ustanowienia „obszarów odbudowy stad ryb” (lub „stref zakazu połowów”) na Morzu Czarnym, aby umożliwić odbudowę dzikich populacji jesiotra, ponieważ obszary takie okazały się korzystne zarówno pod względem ochrony różnorodności biologicznej, jak i zarządzania rybołówstwem;

30. podkreśla, że głębiny morskie są miejscem występowania największej różnorodności gatunków i ekosystemów na Ziemi, są źródłem kluczowych dóbr i usług środowiskowych, w tym długoterminowej sekwestracji dwutlenku węgla, oraz charakteryzują się warunkami środowiskowymi, które zwiększają ich podatność na zakłócenia powodowane przez człowieka; zwraca uwagę na ostrzeżenia naukowców, według których górnictwo głębokomorskie spowoduje utratę różnorodności biologicznej, zarówno wskutek niszczenia życia na dnie morskim w miejscu wydobycia, z małym prawdopodobieństwem jego odbudowy, jak i w wyniku wytwarzania chmur zanieczyszczeń, światła, toksyn i hałasu, które mogą mieć wpływ na życie morskie gatunków bentosowych i mezopelagicznych daleko poza miejscami faktycznego wydobycia; zwraca też uwagę, że w agendzie ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 wezwano do ochrony oceanów, budowania odporności, odbudowy zdegradowanych ekosystemów oraz zrównoważonej konsumpcji i produkcji zasobów;

Planowanie przestrzenne

31. podkreśla znaczenie odpowiedniego planowania przestrzennego sprzyjającego włączeniu społecznemu, ze stosownym uwzględnieniem przyrodniczych, społecznych i gospodarczych aspektów zrównoważonego rozwoju rybołówstwa i akwakultury, a także statusu i wrażliwości siedlisk, a jednocześnie wskazuje na potrzebę przejrzystego i partycypacyjnego mechanizmu zgodnego z dyrektywą w sprawie planowania przestrzennego obszarów morskich, służącego przydzieleniu przestrzeni wszystkim zainteresowanym stronom w sposób sprawiedliwy, w tym dla istniejących i nowych łowisk oraz gospodarstw akwakultury;

32. dostrzega trudności związane z pogodzeniem różnych sposobów wykorzystania morza i zarządzaniem konfliktami związanymi z niektórymi sposobami wykorzystania przestrzeni, w tym działalnością rekreacyjną i wypoczynkową; podkreśla, że technologia stale się rozwija, a w konsekwencji rozwijają się również wszystkie rodzaje działalności, co sprawia, że konieczne jest postrzeganie planowania przestrzennego jako  rozwojowego;

33. przypomina o potrzebie uwzględnienia w planowaniu przestrzennym wszystkich innych rodzajów działalności w ramach niebieskiej gospodarki, w szczególności działalności rekreacyjnej i wypoczynkowej; podkreśla, że należy unikać nakładania na całe sektory zakazów prowadzenia działalności na chronionych obszarach morskich; w przypadku rybołówstwa wzywa Komisję do rozróżnienia rodzajów narzędzi połowowych oraz wzięcia pod uwagę nakładu połowowego i szczególnych skutków, aby określić, która działalność powinna, a która nie powinna zostać ograniczona; podkreśla, że niektóre rodzaje działalności połowowej, takie jak rybołówstwo łodziowe lub rekreacyjne, mogą być bardzo selektywne, a nawet niezwiązane z wydobyciem;

34. w związku z oczekiwanym rozwojem morskich źródeł energii odnawialnej wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania badań naukowych nad wpływem rozwiązań energetycznych, takich jak energia oceaniczna, morskie farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne, zarówno na poziomie środowiskowym – tu zwłaszcza badań nad ich oddziaływaniem na różnorodność biologiczną – jak i społeczno-gospodarczym;

Plan działania w celu ochrony zasobów rybnych i ochrony ekosystemów morskich

35. przypomina, że WPRyb przewiduje solidne ramy regulacyjne wyposażone w zaawansowane narzędzia, w których określono daty publikacji konkretnych sprawozdań, zgodnie z którymi Komisja ma przedstawić Parlamentowi i Radzie sprawozdanie na temat funkcjonowania WPRyb do dnia 31 grudnia 2022 r;

36. przypomina również, że zgodnie z nowym rozporządzeniem w sprawie środków technicznych[122] do dnia 31 grudnia 2020 r. Komisja musi złożyć sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, może też zaproponować środki w przypadku, gdy zostanie dowiedzione, że cele i wartości docelowe nie zostały osiągnięte;

37. wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu wzmocnienia ochrony ex situ jesiotrów w specjalnych obiektach, wznowienia programów wsparcia zagęszczania populacji rodzimych osobników młodocianych jesiotrów oraz rozpoczęcia badań oceniających odsetek dorosłych ryb powracających na tarło;

38. wzywa zatem Komisję do zaproponowania planu działania na rzecz zachowania zasobów rybnych i ochrony ekosystemów morskich w celu zapobieżenia dalszej degradacji różnorodności biologicznej zgodnie ze zobowiązaniami w ramach WPRyb, z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, środków dodatkowych i uzupełniających ramy WPRyb; wzywa Komisję, by w kontekście swojego planu działania i w ramach ekosystemowego wdrażania zarządzania rybołówstwem zidentyfikowała praktyki, które mają znaczący negatywny wpływ na różnorodność biologiczną oceanów i środowisko morskie, oraz by w razie potrzeby wprowadziła odpowiednie środki łagodzące;

39. przypomina o znaczeniu prawidłowego i starannego stosowania rozporządzenia w sprawie kontroli[123], którego reforma zostanie wkrótce przyjęta, sprzyjającego ochronie różnorodności biologicznej europejskich mórz;

40. podkreśla znaczenie dalszego stosowania polityki zerowej tolerancji wobec nielegalnych, nieuregulowanych i nieraportowanych (NNN) połowów, promowania zrównoważonego rybołówstwa przez walkę z przełowieniem oraz przyłowami zarówno zagrożonych, jak i innych gatunków;

41. apeluje, by od państw trzecich, zwłaszcza sąsiadujących, wymagać równoważnej kontroli zasobów rybnych w ich wodach w celu zapewnienia dobrego stanu ekosystemów siedlisk morskich, które nie są zależne od sztucznych granic wyznaczonych przez człowieka;

Sprawiedliwe traktowanie sektora rybołówstwa

42. podkreśla potrzebę zapewnienia sprawiedliwego traktowania sektorów rybołówstwa i akwakultury w porównaniu z innymi sektorami; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w proponowanej strategii podkreślono, iż postęp w realizacji celu „będzie podlegał stałej weryfikacji i w razie potrzeby korekcie, aby złagodzić niekorzystne skutki dla bioróżnorodności, bezpieczeństwa żywnościowego i konkurencyjności rolników”; podkreśla, że przepis ten powinien w równym stopniu dotyczyć rybaków i producentów sektora akwakultury i odnosić się też do nich;

43. wyraża potrzebę nadania sektorowi rybołówstwa odpowiedniego znaczenia, na jakie sektor ten zasługuje, aby zapewnić we wszystkich przypadkach zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy dla wszystkich osób dotkniętych procesami przekształcania środowiska morskiego, które są niezbędne do zagwarantowania wskaźników różnorodności biologicznej wymaganych do utrzymania zdrowia szeregu ekosystemów, oraz do dalszego oferowania usług środowiskowych wynikających z procesów naturalnych, obejmujących w razie potrzeby promowanie nowych alternatywnych rozwiązań oferowanych społecznościom rybackim w ramach błękitnej gospodarki, oraz powiązanych procesów szkoleniowych, jakich mogą one wymagać;

Podejście ekosystemowe do WPRyb

44. wzywa Komisję do ustanowienia prawdziwie ekosystemowego podejścia do wszystkich czynników powodujących utratę różnorodności biologicznej w środowisku morskim, które uwzględniałoby nie tylko presję rybołówstwa na zasoby, różnorodność biologiczną i ekosystemy morskie, ale także inne czynniki, takie jak między innymi: zanieczyszczenie i zmiana klimatu, żegluga, wykorzystywanie wybrzeża i obszarów przybrzeżnych, pogłębianie dna morskiego i górnictwo głębokomorskie; przypomina, że rybołówstwo nie jest jedyną działalnością odpowiedzialną za niepowodzenie w osiągnięciu dobrego stanu ekologicznego ekosystemów morskich;

45. wskazuje na potrzebę oceny, poprzez odpowiednią ocenę oddziaływania, czynników utraty różnorodności biologicznej mórz, obejmujących zanieczyszczenie pochodzące z działalności przemysłowej, żeglugi, zanieczyszczenie plastikiem, zanieczyszczenie pochodzące z morskiej energii wiatrowej i górnictwa głębokomorskiego;

Narzędzia połowowe

46. zaleca, by w strategii nie wyróżniać konkretnych narzędzi ani technik; uznaje, że połowy włokami dennymi zostały uznane przez FAO za rodzaj narzędzi połowowych, które w największym stopniu przyczyniają się do rocznych poziomów odrzutów, oraz że mogą one mieć bardzo szkodliwy wpływ na dno morskie, w zależności od rodzaju połowów i specyfiki poławianych obszarów; podkreśla jednak, że oddziaływanie to można złagodzić w celu zmniejszenia presji wywieranej na dno morskie i zminimalizowania obszaru oddziaływania poprzez wdrożenie szeregu środków łagodzących; przypomina, że połowy włokami dennymi nie są jedyną działalnością, która wywiera wpływ na dno morskie; domaga się przeprowadzenia przez Komisję dogłębnej analizy, wraz z odpowiednią oceną oddziaływania na środowisko, na każdym obszarze, na którym stosuje się ten sprzęt, wyjaśniając w ten sposób negatywne lub pozytywne skutki, jakie może on mieć dla każdego z nich, w celu ułatwienia procesu decyzyjnego; przypomina o wymogu zaprzestania połowów przy użyciu narzędzi mających kontakt z dnem na głębokości poniżej 400 m na obszarach, o których wiadomo, że istnieją na nich wrażliwe ekosystemy morskie;

47. przypomina, że połowy włokami dennymi są jednym z najbardziej powszechnych i uregulowanych narzędzi połowowych w Europie; podkreśla, że jest to obecnie jedyny realny sposób połowu wielu kluczowych gatunków w ilościach, które mogą zaspokoić popyt na rynku UE, oraz że prawie wszystkie kluczowe gatunki, dla których istnieją oceny naukowe na północno-wschodnim Atlantyku, są poławiane na poziomach maksymalnego podtrzymywalnego połowu, a niektóre z nich posiadają certyfikat Rady zarządzania zasobami morskimi (MSC); wzywa do zaproponowania konkretnych środków dla łowisk, które nie są jeszcze zarządzane na poziomie maksymalnego podtrzymywalnego połowu, takich jak te zawarte w planie wieloletnim zarządzania gatunkami dennymi w zachodniej części Morza Śródziemnego[124].

48. wzywa Komisję, aby zastosowała podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem przez przyjęcie i wdrożenie szeregu działań w celu zwiększenia selektywności narzędzi połowowych, przyczyniając się do większej przeżywalności gatunków niedocelowych, oraz wdrożenia środków ograniczających wpływ technik połowowych na ekosystemy morskie; podkreśla, że plany zarządzania rybołówstwem powinny uwzględniać wyniki badań naukowych, w których analizuje się praktyki połowowe i ich wpływ na gatunki, siedliska, różnorodność biologiczną oceanów i środowiska morskie, a także przedstawiać rozwiązania mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych negatywnych skutków, w tym ograniczenie stosowania tych praktyk lub wprowadzenie nowych technologicznych rozwiązań łagodzących;

Szczegółowe zalecenia dotyczące akwakultury

49. podkreśla konieczność uproszczenia procedur administracyjnych dotyczących działalności w sektorze akwakultury, w szczególności tej prowadzonej na obszarach Natura 2000, a także zwraca się do Komisji o pełne wdrożenie i, w razie potrzeby, zaktualizowanie „Wytycznych dotyczących akwakultury i sieci Natura 2000”, w której na ile to możliwe należy unikać szkodliwych interakcji ze środowiskiem morskim;

50. uważa, że należy uwzględnić i wspierać usługi ekosystemowe dostarczane przez akwakulturę, których ważnym przykładem jest utrzymanie różnorodności biologicznej; podkreśla, że wartość usług ekosystemowych związanych z hodowlą w stawach jest większa niż w przypadku jakiegokolwiek innego sektora rolnictwa, jednak wsparcie dla usług o kompleksowej wartości przyrodniczej, tworzonych i utrzymywanych przez akwakulturę, jest znacznie niższe niż w rolnictwie;

51. wskazuje, że niektóre formy akwakultury – takie jak hodowla karpia w stawach, akwakultura w lagunach, akwakultura skorupiaków i alg – szczególnie te tradycyjnie zarządzane, nie tylko są od dawna zintegrowane z ekosystemem, lecz także mają ogromne znaczenie dla utrzymania siedlisk na terenach podmokłych, zwiększając różnorodność biologiczną, a w konsekwencji zapewniając pełen zakres usług ekosystemowych, zarówno jako źródło zdrowej żywności, jak i usług regulacyjnych, takich jak sekwestracja dwutlenku węgla, usuwanie związków biogennych, bioremediacja czy usługi kulturalne;

52. z zadowoleniem przyjmuje propozycję zmniejszenia i ograniczenia stosowania pestycydów i innych środków chemicznych w celu ochrony różnorodności biologicznej; wyraża jednak głębokie przekonanie, że takie środki powinny być poddane skrupulatnej ocenie wstępnej i powinny obejmować łączną ocenę skutków;

53. opowiada się za ambitnymi celami określonymi w ramowej dyrektywie wodnej[125] i dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej[126]; podkreśla, że akwakultura może odgrywać istotną rolę w odbudowie zdegradowanych ekosystemów morskich i słodkowodnych, gdyż wiadomo, że zakłady akwakultury o niskim wpływie przyczyniają się do osiągnięcia celów ochrony obszarów takich jak tereny podmokłe i laguny;

54. zdecydowanie popiera cel zerowej tolerancji dla połowów NNN; przypomina, że połowy NNN mają niezwykle negatywne skutki dla stanu stada, ekosystemów morskich, różnorodności biologicznej i konkurencyjności europejskich rybaków; w związku z tym wzywa do większej spójności między polityką handlową i polityką rybołówstwa Unii w celu zagwarantowania skutecznego przeciwdziałania połowom NNN;

55. z zadowoleniem przyjmuje nacisk, jaki w strategii położono na międzynarodowe zarządzanie oceanami i chronione obszary morskie na Oceanie Południowym; wzywa Unię Europejską do objęcia roli lidera w międzynarodowym zarządzaniu oceanami, ponieważ sama Unia nie będzie w stanie zapewnić zachowania i przywrócenia różnorodności biologicznej na świecie; wzywa Komisję, by zażądała uznania Oceanu za wspólne dobro ludzkości;

56. wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na Ocean Arktyczny, ponieważ nie jest on objęty żadną regionalną organizacją zarządzania rybołówstwem, oraz wzywa do monitorowania umowy w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom w środkowej części Oceanu Arktycznego;

Finansowanie

57. podkreśla znaczenie odpowiedniego finansowania – w tym przeznaczonego dla łodziowej części sektora rybołówstwa – w przechodzeniu na bardziej selektywne i mniej szkodliwe techniki połowowe, z Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury oraz „Horyzontu Europa” w celu osiągnięcia unijnych celów w zakresie różnorodności biologicznej;

58. przypomina, że podstawowe cele strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 powinny mieć zastosowanie również do umów z państwami trzecimi, w związku z czym należy dokonać przeglądu odnośnych umów o partnerstwie;

Wnioski

59. z zadowoleniem przyjmuje wysoki poziom ambicji przy ustalaniu celów, a mianowicie celu ochrony, za pomocą dobrze połączonego i skutecznego systemu obszarów chronionych i innych skutecznych obszarowych środków ochrony – co najmniej 30% mórz w UE do 2030 r., z czego jedna trzecia (10% mórz w UE) powinna być objęta ścisłą ochroną; zdecydowanie zaleca jednak wprowadzanie takich celów w życie w sposób zindywidualizowany, dostosowany do lokalnej specyfiki (zważywszy, że różne morza mają różne właściwości fizyczne i chemiczne oraz że istnieją lub są praktykowane różne tradycje) oraz do poziomu niezbędnego do ochrony przyrody i różnorodności biologicznej, we współpracy z utworzonymi grupami ds. współzarządzania rybołówstwem; zaleca, by przy ustanawianiu takich celów uwzględniano również kwestie społeczno-gospodarcze, wsparcie w formie programów restrukturyzacji i alternatywnego źródła utrzymania społeczności rybackich, rozważano potrzebę zapewnienia długoterminowej odporności łańcucha wartości w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz aby cele te były proporcjonalne do zamierzonego celu głównego i miały solidne podstawy naukowe; zwraca uwagę, że zdrowe i odporne ekosystemy leżą we wspólnym interesie z punktu widzenia przyrody, środowiska i sektora rybołówstwa;

60. wzywa Komisję do opracowania solidnego procesu sprawozdawczości, obejmującego kryteria pozwalające na oficjalne zaliczenie chronionych obszarów morskich do celów międzynarodowych dopiero wtedy, gdy będą one aktywnie zarządzane;

61. zwraca uwagę, że w przypadku wielu mórz graniczących z UE wymagane jest prowadzenie dialogu i ścisłej współpracy z państwami trzecimi, ponieważ UE nie ma jednolitych ustaleń o charakterze prawno-traktatowym ani ustaleń umownych z każdym z tych państw, i należy to wziąć pod uwagę przy wyznaczaniu celów w zakresie ochrony różnorodności biologicznej;

62. podkreśla znaczenie konstruktywnych, skutecznych i równych konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami zaangażowanymi w działalność związaną z niebieską gospodarką, w szczególności z rybakami oraz producentami akwakultury morskiej i słodkowodnej, w tym z ich stowarzyszeniami i sojuszami, przy podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących narzędzi zarządzania i planowania przestrzennego związanych z różnorodnością biologiczną lub wszelkich innych środków ochrony siedlisk, gatunków lub środowiska; przyjmuje do wiadomości, że sukces chronionych obszarów morskich i innych obszarów chronionych zależy od ich akceptacji i zaaprobowania przez rybaków, społeczności nadbrzeżne i inne zainteresowane strony;

63. apeluje do Komisji, by podczas opracowywania planu działania na rzecz zachowania zasobów rybnych i ochrony ekosystemów morskich rozważyła potrzebę ułatwienia aktywnego udziału sektora rybołówstwa, w tym jego części łodziowej, społeczności lokalnych i wszystkich zainteresowanych stron, w projektowaniu chronionych obszarów morskich, zarządzaniu nimi i ich monitorowaniu;

64. podkreśla, że rybołówstwo ma najniższy ślad węglowy w porównaniu z innymi gałęziami przemysłu spożywczego, ponieważ odławiana dzika żywność pochodzenia morskiego nie wymaga sztucznego karmienia czy dostarczania wody ani stosowania antybiotyków czy pestycydów; w związku z tym podkreśla, że wpływ sektora rybołówstwa na środowisko morskie dotyczy głównie komercyjnych gatunków ryb; przyznaje jednak, że choć rybołówstwo przemysłowe wywiera wpływ na zasobność i występowanie gatunków w określonych regionach, nigdy nie spowodowało ono wyginięcia żadnego gatunku ryb w oceanach; zauważa też, że na obszarach lądowych całe ekosystemy zostały zniszczone i całkowicie zastąpione w wyniku działalności sektorów lądowych, których wpływ jest silnie widoczny również w środowisku morskim; wskazuje dla przykładu, że ponad 80% tzw. odpadów morskich pochodzi w rzeczywistości ze źródeł lądowych;

65. podkreśla potrzebę przeprowadzenia kompleksowych ocen oddziaływania uwzględniających w szczególności wpływ na rybaków łowiących na małą skalę oraz małe i średnie przedsiębiorstwa oraz dotychczasowe osiągnięcia i dostępność produktów alternatywnych, skutków gospodarczych oraz skutków dla bezpieczeństwa żywnościowego i bezpieczeństwa żywności w celu zagwarantowania zarówno ochrony różnorodności biologicznej, jak i konkurencyjności łańcucha wartości żywności pochodzenia morskiego;

66. podkreśla znaczenie zapewnienia rybakom, producentom z sektora akwakultury i rolnikom odpowiedniego i godziwego dochodu, a także równych warunków działania w stosunku do żywności importowanej; ponownie podkreśla, że UE ma obowiązek promowania globalnego i sprawiedliwego zrównoważonego rozwoju wszystkich krajów; zwraca uwagę na to, że potrzeby niektórych krajów rozwijających się nie zawsze są zgodne z ambitnymi celami środowiskowymi UE; podkreśla, że mocno rygorystyczne środki stosowane w UE spowodują znaczny wzrost importu z państw trzecich o niższych normach środowiskowych, co będzie miało negatywny wpływ na różnorodność biologiczną na świecie, a tym samym podważy cele unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności, jak również unijne cele międzynarodowego zarządzania oceanami; w realizacji tego celu pomocne mogłyby okazać się bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące identyfikowalności produktów rybołówstwa;

67. opowiada się za osiąganiem celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 w sposób możliwie skuteczny, przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności gospodarczej i korzyści społecznych dla sektorów rybołówstwa i akwakultury;

68. apeluje do państw członkowskich o przydzielanie większych zasobów na badania naukowe i rozwój w dziedzinie gatunków ryb i organizmów innych niż ryby, a także o wsparcie materialne dla ośrodków badawczych, aby zapewnić dostarczanie w odpowiednim czasie dokładnych danych, które można wykorzystać do wydawania zaleceń i podejmowania decyzji;

69. zauważa uwagę Komisji, że „[z]drowe i odporne społeczeństwa muszą wykazywać się szacunkiem i pokorą wobec natury”; podkreśla, że aby pomyślnie zrealizować ten cel, należy postrzegać zrównoważony rozwój z perspektywy całościowej, uwzględniającej jego aspekty środowiskowe, społeczne i gospodarcze, a jeżeli chcemy, by nasze społeczeństwa były zdrowe i odporne, musimy wykazywać się szacunkiem i pokorą nie tylko wobec natury, ale również wobec rybaków i producentów z sektora akwakultury;

70. wzywa Komisję do opracowania poprawionych, odpowiednich i ambitnych przepisów i planów służących zapobieganiu przedostawania się gatunków inwazyjnych do poszczególnych europejskich mórz i oceanów, obejmujących wyczerpujące protokoły, aby przede wszystkim uniknąć pojawienia się gatunków, które mogą mieć bardzo negatywny wpływ nie tylko na różnorodność biologiczną jako całość, ale i na rybołówstwo, powodując duże straty gospodarcze, a w przypadku, gdy okaże się, że nie można uniknąć tej inwazji, do uwzględnienia w nich projektu działań w zakresie zarządzania gatunkami inwazyjnymi w celu zminimalizowania negatywnych skutków, jakie mogą one powodować w poszczególnych ekosystemach i sektorach;

71. wzywa do zapewnienia spójności polityki UE w zakresie ochrony środowiska, rybołówstwa, handlu, w tym handlu zagranicznego, i innych obszarów polityki unijnej w celu podtrzymania integralności jednolitego rynku oraz konkurencyjności sektorów rybołówstwa i akwakultury;

72. z zadowoleniem przyjmuje przywrócenie swobodnego przepływu rzek w sposób zrównoważony, z uwzględnieniem aspektów środowiskowych, społecznych i gospodarczych, dzięki inwestowaniu w technologię i innowacje w celu stworzenia szlaków migracji ryb, bez ograniczania prawa państw członkowskich do decydowania o ich koszyku energetycznym, działalności gospodarczej elektrowni wodnych, bezpieczeństwie energetycznym i korzyściach dla środowiska naturalnego wynikających z energii wodnej;

 


INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ

Data przyjęcia

17.3.2021

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

17

4

7

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Clara Aguilera, Pietro Bartolo, François-Xavier Bellamy, Izaskun Bilbao Barandica, Isabel Carvalhais, Rosanna Conte, Rosa D’Amato, Giuseppe Ferrandino, João Ferreira, Søren Gade, Francisco Guerreiro, Anja Hazekamp, Niclas Herbst, France Jamet, Pierre Karleskind, Predrag Fred Matić, Francisco José Millán Mon, Cláudia Monteiro de Aguiar, Grace O’Sullivan, Manuel Pizarro, Bert-Jan Ruissen, Annie Schreijer-Pierik, Ruža Tomašić, Emma Wiesner, Theodoros Zagorakis

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Benoît Biteau, Gabriel Mato, Annalisa Tardino

 

 



GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

17

+

ID

France Jamet

PPE

François‑Xavier Bellamy, Niclas Herbst, Gabriel Mato, Francisco José Millán Mon, Cláudia Monteiro de Aguiar, Theodoros Zagorakis

Renew

Izaskun Bilbao Barandica, Søren Gade, Pierre Karleskind, Emma Wiesner

S&D

Clara Aguilera, Pietro Bartolo, Isabel Carvalhais, Giuseppe Ferrandino, Predrag Fred Matić, Manuel Pizarro

 

4

-

ECR

Bert‑Jan Ruissen, Ruža Tomašić

PPE

Annie Schreijer‑Pierik

The Left

Anja Hazekamp

 

7

0

ID

Rosanna Conte, Annalisa Tardino

The Left

João Ferreira

Verts/ALE

Benoît Biteau, Rosa D’Amato, Francisco Guerreiro, Grace O’Sullivan

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 


 

INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ

Data przyjęcia

28.5.2021

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

62

4

12

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Nikos Androulakis, Bartosz Arłukowicz, Margrete Auken, Simona Baldassarre, Marek Paweł Balt, Traian Băsescu, Aurélia Beigneux, Monika Beňová, Sergio Berlato, Alexander Bernhuber, Malin Björk, Simona Bonafè, Delara Burkhardt, Pascal Canfin, Sara Cerdas, Mohammed Chahim, Tudor Ciuhodaru, Nathalie Colin-Oesterlé, Esther de Lange, Christian Doleschal, Marco Dreosto, Bas Eickhout, Cyrus Engerer, Eleonora Evi, Agnès Evren, Pietro Fiocchi, Catherine Griset, Jytte Guteland, Teuvo Hakkarainen, Martin Hojsík, Pär Holmgren, Jan Huitema, Petros Kokkalis, Joanna Kopcińska, Danilo Oscar Lancini, Peter Liese, Sylvia Limmer, Javi López, César Luena, Fulvio Martusciello, Sara Matthieu, Liudas Mažylis, Joëlle Mélin, Tilly Metz, Silvia Modig, Dolors Montserrat, Alessandra Moretti, Dan-Ştefan Motreanu, Ville Niinistö, Jutta Paulus, Stanislav Polčák, Jessica Polfjärd, Luisa Regimenti, Frédérique Ries, Michèle Rivasi, María Soraya Rodríguez Ramos, Sándor Rónai, Rob Rooken, Christine Schneider, Günther Sidl, Ivan Vilibor Sinčić, Linea Søgaard-Lidell, Maria Spyraki, Nicolae Ştefănuță, Nils Torvalds, Véronique Trillet-Lenoir, Petar Vitanov, Alexandr Vondra, Mick Wallace, Pernille Weiss, Emma Wiesner, Michal Wiezik, Tiemo Wölken, Anna Zalewska

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Salvatore De Meo, Ondřej Knotek, Andrey Slabakov, Nikolaj Villumsen

 


GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

62

+

ECR

Joanna Kopcińska, Andrey Slabakov, Alexandr Vondra

NI

Ivan Vilibor Sinčić

PPE

Bartosz Arłukowicz, Traian Băsescu, Alexander Bernhuber, Nathalie Colin-Oesterlé, Salvatore De Meo, Christian Doleschal, Agnès Evren, Esther de Lange, Peter Liese, Fulvio Martusciello, Liudas Mažylis, Dolors Montserrat, Dan-Ştefan Motreanu, Stanislav Polčák, Jessica Polfjärd, Christine Schneider, Maria Spyraki, Pernille Weiss, Michal Wiezik

Renew

Pascal Canfin, Martin Hojsík, Ondřej Knotek, Frédérique Ries, María Soraya Rodríguez Ramos, Nicolae Ştefănuță, Linea Søgaard-Lidell, Véronique Trillet-Lenoir

S&D

Nikos Androulakis, Marek Paweł Balt, Monika Beňová, Simona Bonafè, Delara Burkhardt, Sara Cerdas, Mohammed Chahim, Tudor Ciuhodaru, Cyrus Engerer, Jytte Guteland, Javi López, César Luena, Alessandra Moretti, Sándor Rónai, Günther Sidl, Petar Vitanov, Tiemo Wölken

The Left

Malin Björk, Petros Kokkalis, Silvia Modig, Nikolaj Villumsen, Mick Wallace,

Verts/ALE

Margrete Auken, Bas Eickhout, Eleonora Evi, Pär Holmgren, Sara Matthieu, Tilly Metz, Ville Niinistö, Jutta Paulus, Michèle Rivasi

 

4

-

ID

Teuvo Hakkarainen, Sylvia Limmer

Renew

Nils Torvalds, Emma Wiesner

 

12

0

ECR

Sergio Berlato, Pietro Fiocchi, Rob Rooken, Anna Zalewska

ID

Simona Baldassarre, Aurélia Beigneux, Marco Dreosto, Catherine Griset, Danilo Oscar Lancini, Joëlle Mélin, Luisa Regimenti

Renew

Jan Huitema

 

Objaśnienie używanych znaków:

+ : za

- : przeciw

0 : wstrzymało się

 

 

Ostatnia aktualizacja: 7 czerwca 2021
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności