ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τις προσπάθειες για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ: μελλοντική πορεία
19.7.2022 - (2021/2189(INI))
Επιτροπή Αλιείας
Εισηγήτρια: Clara Aguilera
PR_INI
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Σελίδα
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τις προσπάθειες για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ: μελλοντική πορεία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 12ης Μαΐου 2021, σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ για την περίοδο 2021 έως 2030 (COM(2021)0236),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 25ης Μαρτίου 2021, σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής (COM(2021)0141),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Μαΐου 2020 με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο – Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» (COM(2020)0381) και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 20ής Οκτωβρίου 2021[1] σχετικά με την εν λόγω στρατηγική,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Μαΐου 2020 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» (COM(2020)0380) και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 9ης Ιουνίου 2021[2] σχετικά με την εν λόγω στρατηγική,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2015)0640), καθώς και το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 15ης Ιανουαρίου 2020[3] επί του θέματος,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1954/2003 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2371/2002 και (ΕΚ) αριθ. 639/2004 και της απόφασης 2004/585/ΕΚ του Συμβουλίου[4],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1139 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 2021, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1004[5],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/89/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό[6],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/147/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών[7] (οδηγία για τα άγρια πτηνά),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1099/2009 του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 2009, για την προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους[8],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1/2005 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2004, για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά και συναφείς δραστηριότητες[9],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 1998, σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία[10],
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 22ας Σεπτεμβρίου 2021 σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ,
– έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών, της 1ης-3ης Δεκεμβρίου 2021, με θέμα τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία και υδατοκαλλιέργεια,
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών, της 17ης Δεκεμβρίου 2015, με θέμα «Το μέλλον της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας»,
– έχοντας υπόψη τη στρατηγική της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο με ορίζοντα το 2030 του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) για βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο,
– έχοντας υπόψη την ενδιάμεση αξιολόγηση της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ[11],
– έχοντας υπόψη το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 515 του 2021 για τις συνήθειες των καταναλωτών της ΕΕ αναφορικά με τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας,
– έχοντας υπόψη τη μελέτη της Επιτροπής Αλιείας (PECH) σχετικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας της νόσου COVID-19 στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε στις 7 Ιουλίου 2021,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Ιουνίου 2018 με τίτλο «Προς έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τομέα υδατοκαλλιέργειας: τρέχουσα κατάσταση και μελλοντικές προκλήσεις»[12],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την κατάρτιση ευρωπαϊκού σχεδίου διαχείρισης των κορμοράνων με σκοπό τη μείωση των αυξανομένων ζημιών που προκαλούν οι κορμοράνοι στα αποθέματα αλιευμάτων, στην αλιεία και στην υδατοκαλλιέργεια[13],
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 3, 4, 38 και 43 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας (A9-0215/2022),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινή αλιευτική πολιτική ορίζει ότι η υδατοκαλλιέργεια θα πρέπει να συμβάλλει στη διατήρηση του δυναμικού παραγωγής τροφίμων σε βιώσιμη βάση σε όλη την Ένωση, ώστε να εξασφαλιστούν μακροπρόθεσμα η επισιτιστική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου του εφοδιασμού σε τρόφιμα, η ανάπτυξη και η απασχόληση για τους πολίτες της Ένωσης και να διευκολυνθεί η αντιμετώπιση της αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης για προϊόντα διατροφής υδρόβιας προέλευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην κοινή αλιευτική πολιτική θα πρέπει να συνεκτιμάται πλήρως η υγεία και η καλή διαβίωση των ζώων, καθώς και η ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι κρίσιμο να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση και να εφαρμοστεί το ενωσιακό δίκαιο με πιο αποδοτικό τρόπο που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες των ενδιαφερόμενων μερών·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τομείς της ιχθυοκαλλιέργειας και της οστρακοκαλλιέργειας διαδραματίζουν σημαντικό και πολύτιμο ρόλο στην ΕΕ σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παράκτιων, των εσωτερικών και των εξόχως απόκεντρων περιοχών·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επισιτιστική ασφάλεια και ο βιοπορισμός που βασίζονται στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια είναι, ως εκ τούτου, καίριας σημασίας για πολλές παράκτιες, παραποτάμιες, νησιωτικές, εσωτερικές και παραλίμνιες περιοχές·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» έχουν ως στόχο μια Ευρώπη με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα έως το 2050, καθώς και να καταστήσουν τα συστήματα τροφίμων δίκαια, υγιή και φιλικά προς το περιβάλλον σε ολόκληρη την Ένωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να παράσχει υγιεινά τρόφιμα με μικρότερο κλιματικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα από αυτό των χερσαίων καλλιεργειών μη υδρόβιας προέλευσης∙
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διακήρυξη του FAO για τη βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια αναγνωρίζει ότι η υδατοκαλλιέργεια είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη παγκόσμια βιομηχανία παραγωγής τροφίμων τις τελευταίες πέντε δεκαετίες και ότι είναι υπεύθυνη για τον διπλασιασμό της παγκόσμιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης ιχθύων από το 1960 και παρέχει όλο και περισσότερο τρόφιμα και μέσα διαβίωσης σε έναν αυξανόμενο πληθυσμό·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ, η Διακήρυξη της Σαγκάης που εξέδωσε ο FAO τον Σεπτέμβριο του 2021 σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια για τα τρόφιμα και τη βιώσιμη ανάπτυξη και ο κώδικας υγείας υδρόβιων οργανισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων του 2021 καθορίζουν στόχους για την καλή διαβίωση των ζώων στην υδατοκαλλιέργεια για τη στήριξη των παραγωγών και των καταναλωτών·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ αντιπροσωπεύει μόλις το 1,15 % της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, του 2018[14]·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι για τη σύσταση ή την επέκταση μιας εκμετάλλευσης υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ απαιτείται η απόκτηση διαφόρων αδειών και εγκρίσεων και η ολοκλήρωση μιας ως επί το πλείστον αργής και σύνθετης διαδικασίας η οποία στερείται ενίοτε νομικής ασφάλειας και οικονομικής προβλεψιμότητας· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η εν λόγω κατάσταση παρεμποδίζει την ανάπτυξη του τομέα και δημιουργεί αντικίνητρα για τις εταιρικές επενδύσεις ενώ συνεπάγεται υπερβολικό κόστος για τον τομέα, και επιπλέον ευνοεί τις εισαγωγές από τρίτες χώρες·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έκθεση του FAO του 2020 σχετικά με την κατάσταση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας παγκοσμίως, το ποσοστό των γυναικών στο συνολικό εργατικό δυναμικό της υδατοκαλλιέργειας (19 %) είναι μεγαλύτερο από εκείνο της αλιείας (12 %) και ότι, συνολικά, οι γυναίκες διαδραματίζουν καίριο ρόλο σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των ιχθύων και της υδατοκαλλιέργειας και αποτελούν εργατικό δυναμικό που σχετίζεται τόσο με γενικές εμπορικές πρακτικές όσο και με βιοτεχνικές πρακτικές∙ λαμβάνοντας υπόψη ότι, συνολικά, ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας απασχολεί άμεσα περισσότερα από 74 000 άτομα στην ΕΕ σε περισσότερες από 12 000 επιχειρήσεις[15]·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα στα τέσσερα θαλασσινά προϊόντα που καταναλώνονται στην Ευρώπη προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μεταξύ 2018 και 2019, η φαινόμενη κατά κεφαλήν κατανάλωση εκτρεφόμενων προϊόντων αυξήθηκε κατά 2 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2019 η αυτάρκεια της ΕΕ ως προς τα ψάρια και τα θαλασσινά ήταν 41,2 %, μόνο το 10 % της κατανάλωσης θαλασσινών στην ΕΕ προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια της ΕΕ, που αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2 % της παγκόσμιας παραγωγής·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν το 70 % της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ συγκεντρώνεται σε τέσσερα κράτη μέλη (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα), ενώ τα μύδια, η πέστροφα, η τσιπούρα, τα στρείδια, το λαβράκι, ο κυπρίνος και τα κυδώνια αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής· λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη και διαφοροποίηση όσον αφορά τις χώρες παραγωγής και τα εκτρεφόμενα είδη·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν και σχεδόν τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων το 2021 κατανάλωσαν προϊόντα αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας στο σπίτι τουλάχιστον μια φορά το μήνα, σημειώνεται πτωτική τάση σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 οι καταναλωτές διχάστηκαν όσον αφορά την προτίμησή τους για τα προϊόντα εκτροφής ή μη, με περίπου το ένα τρίτο να προτιμούν τα προϊόντα μη εκτροφής, το ένα τρίτο να προτιμά τα προϊόντα εκτροφής και ένα παρόμοιο ποσοστό να μην έχει κάποια προτίμηση·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες αρχικές εκτιμήσεις υποδεικνύουν μια μείωση 17 % στον όγκο πωλήσεων και μια μείωση 18 % στο συνολικό εισόδημα, με ιδιαίτερα δριμύ αντίκτυπο στον τομέα των οστρακοειδών·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή οστρακοειδών στην Ένωση περιλαμβάνει κυρίως οστρακοειδή, και συγκεκριμένα μύδια, στρείδια και κυδώνια, και ότι είναι, εν γένει, μια παραδοσιακή δραστηριότητα υδατοκαλλιέργειας, οικογενειακού χαρακτήρα και με υψηλή ένταση εργασίας, η οποία εντάσσεται πλήρως στο τοπικό περιβάλλον·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο με ορίζοντα το 2030 για βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο διευκρινίζει ότι η παραγωγή υδατοκαλλιέργειας πρέπει να καλύπτει τη ζήτηση, να αναπτύσσεται με βιώσιμο τρόπο, να κεφαλαιοποιεί την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την ανταλλαγή γνώσεων και να ενισχύει την ελκυστικότητά της για επενδύσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι στη στρατηγική δηλώνεται επίσης η ζωτική σημασία που έχουν, για την επίτευξη της βιωσιμότητας του τομέα, η παρακολούθηση και η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των τομέων, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης και η διασφάλιση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την οικονομική έκθεση της Επιστημονικής, Τεχνικής και Οικονομικής Επιτροπής Αλιείας για το έτος 2020 σχετικά με τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, σχεδόν το 80 % του συνόλου των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 εργαζομένους·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενδιάμεση αξιολόγηση της ανοικτής μεθόδου συντονισμού κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλλουν περισσότερες προσπάθειες για τη μεγέθυνση του τομέα της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ κατά τρόπο ανθεκτικό και ανταγωνιστικό, ιδίως με την εξασφάλιση της πρόσβασης στον χώρο και στα ύδατα καθώς και της θέσπισης διαφανούς και αποτελεσματικού ρυθμιστικού και διοικητικού πλαισίου·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά το δυναμικό του τομέα, η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στις εξόχως απόκεντρες περιοχές εξακολουθεί να υστερεί σημαντικά·
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Αγοράς προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας σχετικά με τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια του Σεπτεμβρίου 2021 αναφέρει ότι τα περισσότερα ιχθυάλευρα σε ζωοτροφές υδατοκαλλιέργειας καταναλώνονται στην Ασία και ότι το 2019 το 34 % των ιχθυαλεύρων χρησιμοποιούνταν στην Κίνα, το 35 % σε άλλες ασιατικές χώρες και το 9 % στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι 20 εκατομμύρια τόνοι μη εκτρεφόμενων ιχθύων αλιεύονται ετησίως για την παραγωγή τροφής που δεν προορίζεται για τον άνθρωπο· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει αυξανόμενος ανταγωνισμός για ιχθυάλευρα στις παγκόσμιες αγορές ζωοτροφών μεταξύ υδατοκαλλιεργητών και κτηνοτρόφων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση στις τιμές των ζωοτροφών ενισχύει την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης εναλλακτικών ζωοτροφών καθώς και αποδοτικών ως προς την διατροφή προϊόντων ώστε να διασφαλιστεί η κερδοφορία για τα υψηλής αξίας προϊόντα υδατοκαλλιέργειας·
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το τεχνικό έγγραφο του FAO για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, της 19ης Φεβρουαρίου 2019, με τίτλο «A third assessment of global marine fisheries discards» (Μια τρίτη αξιολόγηση των απορρίψεων της παγκόσμιας θαλάσσιας αλιείας) δείχνει ότι οι απορρίψεις ανέρχονται συνολικά σε 9,1 εκατομμύρια τόνους, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 10,8 % του ετήσιου μέσου όρου αλιευμάτων μεταξύ 2010 και 2014·
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Αγοράς προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας του Μαΐου 2017 σχετικά με τη βιολογική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ δείχνει ότι η παραγωγή βιολογικής υδατοκαλλιέργειας αυξάνεται σημαντικά σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ άλλα βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης αυτής της μεθόδου παραγωγής·
ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υδατοκαλλιέργεια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία συμβαίνουν σε κοίτες ποταμών και παράκτιες περιοχές ολοένα συχνότερα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων της ξηρασίας, των πλημμυρών, των καταιγίδων και των κυμάτων, τα οποία προκαλούν σοβαρές ζημίες στις υποδομές υδατοκαλλιέργειας και στα καλλιεργούμενα είδη·
ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θέσπισης πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, όλα τα παράκτια κράτη μέλη καλούνται να υποβάλλουν εθνικά χωροταξικά σχέδια στην Επιτροπή «το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως την 31η Μαρτίου 2021»·
ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξόχως απόκεντρες περιοχές είναι ιδιαιτέρως εκτεθειμένες σε ασταθείς κλιματικές συνθήκες και έντονα καιρικά φαινόμενα, τα οποία ενδέχεται να θέτουν σε κίνδυνο το δυναμικό του τομέα στις εν λόγω περιοχές·
ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πληθυσμός των κορμοράνων γνωρίζει τεράστια αύξηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω αύξηση προκαλεί σημαντικές ζημίες σε πολλούς θαλάσσιους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της υδατοκαλλιέργειας·
ΚΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμα σχετικά με την κατάρτιση ευρωπαϊκού σχεδίου διαχείρισης των κορμοράνων με σκοπό τη μείωση των αυξανομένων ζημιών που προκαλούν οι κορμοράνοι στα αποθέματα αλιευμάτων, στην αλιεία και στην υδατοκαλλιέργεια, που εγκρίθηκε πριν από 13 χρόνια, πρότεινε διάφορες πιθανές δράσεις για την επίλυση των προβλημάτων που συνεχίζουν να δημιουργούν οι κορμοράνοι·
ΚΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμά του με τίτλο «Προς έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τομέα υδατοκαλλιέργειας» τονίζει τη σημασία, μεταξύ πολλών άλλων δράσεων, της ελαχιστοποίησης των αυξανόμενων επιπτώσεων των κορμοράνων στην υδατοκαλλιέργεια·
ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι διατίθεται οικονομική αποζημίωση στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας και αλιείας αναφορικά με απώλειες που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των κορμοράνων με την αλιεία·
ΚΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση του κόστους που σχετίζεται με την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο θα επιβαρύνει ολόκληρο τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη, με ακόμη δυσμενέστερες προβλέψεις λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και της αβεβαιότητας όσον αφορά την εμπορία λόγω και της πανδημικής κρίσης COVID-19·
Λ. λαμβάνοντας υπόψη οι μεγάλοι παραγωγοί ιχθύων και προϊόντων ιχθύων στην περιοχή γειτονίας της ΕΕ σχεδιάζουν να διπλασιάσουν έως το 2030 την οικεία παραγωγή υδατοκαλλιέργειας σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2020, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει την πίεση στην παραγωγή της ΕΕ·
ΛΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν λαμβάνουν όλα τα κράτη μέλη επαρκώς υπόψη τις δυνατότητες της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας ή τις πιθανές κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της·
ΛΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση προϊόντων ιχθύων στην ΕΕ παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις, από περίπου 6 kg έως περίπου 60 kg· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ζήτηση για προϊόντα υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ θα μπορούσε, επομένως, να αυξηθεί στο άμεσο μέλλον·
ΛΓ. λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία πολλών εταιρειών να διατηρήσουν μερίδια στην αγορά, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στο εξωτερικό·
ΛΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δεδομένα της Eurostat και του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας, το 2019 σχεδόν το 76% των ιχθύων που καταναλώθηκαν στην ΕΕ ήταν μη εκτρεφόμενα και το 24% ήταν εκτρεφόμενα·
ΛΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην κλάση 1.7 – νωπά ψάρια, μαλακόστρακα και μαλάκια και τα προϊόντα που προέρχονται από αυτά – είναι καταχωρισμένα μόνον 62 προϊόντα με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ) από το σύνολο των 1 382 προϊόντων ΠΓΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι διαδικασίες προστασίας βρίσκονται σε εξέλιξη για 14 άλλα προϊόντα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το μητρώο εγγυημένων παραδοσιακών ιδιότυπων προϊόντων περιέχει μόνο τέσσερα προϊόντα στην εν λόγω κλάση· λαμβάνοντας υπόψη ότι σημειώθηκαν κάποιες επιτυχημένες καταχωρίσεις προϊόντων υδατοκαλλιέργειας·
ΛΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ταμεία αλιείας της ΕΕ [Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ), Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) και Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ)] έχουν παράσχει χρηματοδοτική στήριξη στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ·
ΛΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δραπέτες από τις μονάδες υδατοκαλλιέργειας μπορούν να προκαλέσουν γενετικές διαφοροποιήσεις στους μη εκτρεφόμενους πληθυσμούς·
Η συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
1. χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ για την περίοδο 2021 έως 2030· θεωρεί ότι αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές είναι κατανοητές, σαφείς και κατάλληλες για τον σκοπό της προώθησης της βιώσιμης και ανταγωνιστικής υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, με μακροπρόθεσμη εστίαση στη βιωσιμότητα του τομέα της υδατοκαλλιέργειας και στη συμβολή του στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του για το γεγονός ότι επικεντρώνονται υπερβολικά στις περιβαλλοντικές πτυχές και διότι χρειάζονται περισσότερη φιλοδοξία για την τόνωση της βιώσιμης παραγωγής και την ανάπτυξη ενός πραγματικά ακμάζοντος και ανταγωνιστικού τομέα υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ· θεωρεί ότι είναι σημαντικό να καθοριστούν, στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών, ποσοτικοί στόχοι για την ανάπτυξη του εν λόγω τομέα, όπως καθορίζονται περιβαλλοντικοί στόχοι στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και σε άλλες στρατηγικές στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας· προτρέπει τα κράτη μέλη και το γνωμοδοτικό συμβούλιο για την υδατοκαλλιέργεια να εφαρμόσουν τις δράσεις που συνιστούν οι κατευθυντήριες γραμμές· ζητεί από την Επιτροπή να μεριμνήσει για την τακτική παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις εν λόγω συστάσεις και να ενημερώσει σχετικά το Κοινοβούλιο·
2. τονίζει τη σημασία της ορθής και συντονισμένης εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών από τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων τους· επισημαίνει τη σημασία του ρόλου της Επιτροπής να συνδράμει και να συντονίζει την εφαρμογή μεταξύ των κρατών μελών ώστε να διασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους υδατοκαλλιεργητές της ΕΕ· ενθαρρύνει την Επιτροπή να παρακολουθεί συνεχώς την εφαρμογή των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών και άλλων νομικών πράξεων που επηρεάζουν την υδατοκαλλιέργεια, όπως ο κανονισμός για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων[16] και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, να υποβάλλει τροποποιήσεις του παρόντος κανονισμού, και άλλων ενδεχομένως, αντιμετωπίζοντας τα εμπόδια που παρακωλύουν την εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ αναφορικά με τη βιολογική παραγωγή, όπως αυτοί που καθορίζονται στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»·
3. επισημαίνει τις δυνατότητες του τομέα της υδατοκαλλιέργειας όσον αφορά τη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα του τομέα, ιδίως μέσα από το πρίσμα της κρίσης της νόσου COVID-19· θεωρεί ότι η μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην Ευρώπη πρέπει να αξιοποιεί τις ανεκμετάλλευτες δυνατότητες στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας καθώς μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό και ακόμη μεγαλύτερο ρόλο υπέρ της κυκλικής οικονομίας και ως καθαρός παράγοντας που συμβάλλει στη μετατροπή των υπερβολικών συγκεντρώσεων θρεπτικών στοιχείων σε πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας·
4. υπογραμμίζει ότι η υδατοκαλλιέργεια της ΕΕ πληροί υψηλά πρότυπα αναφορικά με την ποιότητα προϊόντων και την υγεία των ζώων, ωστόσο υπάρχει ακόμα περιθώριο βελτίωσης όσον αφορά τη διαφοροποίηση, την ανταγωνιστικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις· σημειώνει ότι η υδατοκαλλιέργεια χαμηλού αντικτύπου (όπως η χαμηλού τροφικού επιπέδου, η πολυτροφική και η βιολογική υδατοκαλλιέργεια) και οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες από υδατοκαλλιέργεια μπορούν, εάν αναπτυχθούν περαιτέρω, να συμβάλουν σημαντικά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία[17]·
5. επισημαίνει ότι η υδατοκαλλιέργεια αναμένεται να συμβάλει στον επισιτιστικό εφοδιασμό και την επισιτιστική ασφάλεια μέσω της εκ νέου εξισορρόπησης του ελλείμματος ιχθύων, δεδομένου ότι η ΕΕ εισάγει το 70 % του συνόλου των προϊόντων διατροφής υδρόβιας προέλευσης που καταναλώνει, γεγονός που προκαλεί ετήσιο εμπορικό έλλειμμα ύψους 21 δισεκατομμυρίων EUR (το 2019)· θεωρεί ότι η υδατοκαλλιέργεια διαθέτει σημαντικό δυναμικό ανάπτυξης και αύξησης που πρέπει να ενισχυθεί, παραμένοντας παράλληλα εντός οικολογικών ορίων, ώστε να μπορεί να παρέχει βιώσιμα και ποιοτικά τρόφιμα, να μειώνει την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές υδρόβιων τροφίμων και να δημιουργεί περισσότερες θέσεις εργασίας και άλλες κοινωνικοοικονομικές ευκαιρίες, ιδίως στις παράκτιες περιοχές αλλά και στις αγροτικές περιοχές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παράσχουν ένα προβλέψιμο, εξορθολογισμένο και φιλικό προς τις επιχειρήσεις νομικό πλαίσιο και να αξιοποιήσουν πλήρως τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους του ΕΤΘΑΥ, καθώς αυτό είναι το χρηματοδοτικό μέσο που στηρίζει αποκλειστικά τους στόχους διαχείρισης της ενωσιακής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας∙ παροτρύνει τα κράτη μέλη να διαθέσουν επαρκείς πόρους στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για τη στήριξη της καινοτομίας, της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας του τομέα υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ·
6. υπογραμμίζει ότι η υδατοκαλλιέργεια αναπτύχθηκε ως κοινωνική αναγκαιότητα για τη σταθερή παροχή φρέσκων προϊόντων διατροφής υδρόβιας προέλευσης σε εποχές και περιοχές όπου η αλιεία δεν την παρείχε, εκπληρώνοντας έτσι έναν από τους πιο σημαντικούς ρόλους υπέρ της κοινωνίας: παροχή υγιεινών νωπών τροφίμων κυρίως για την τοπική ή περιφερειακή αγορά· επομένως, υπογραμμίζει ότι η επέκταση της υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη συνδέεται ιδιαίτερα με τις παραδοσιακές πολιτισμικές πρακτικές, οι οποίες είναι λίγο ή πολύ συγκεκριμένες για την περιοχή τους στην ήπειρο·
7. επισημαίνει τη σημασία επακριβών δεδομένων και στατιστικών για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, ιδίως σε σχέση με την κατανάλωση, τις εισαγωγές και εξαγωγές, ώστε να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνουμε τους στόχους και τις επιδιώξεις που καθορίζουμε για τον τομέα· ζητεί εν προκειμένω να καταστούν διαθέσιμα και προσβάσιμα περισσότερα δεδομένα·
8. υπογραμμίζει ότι η ανισορροπία στο ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου προϊόντων υδρόβιας προέλευσης της Ένωσης δεν είναι αποδεκτή, ούτε από οικονομική άποψη, λόγω του εμπορικού ελλείμματος που συνεπάγεται, ούτε από κοινωνική άποψη, λόγω της απώλειας των ευκαιριών απασχόλησης·
9. τονίζει ότι η πρόοδος ως προς την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας τρίτων χωρών·
10. υποστηρίζει τη θέσπιση του νέου μηχανισμού συνδρομής της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ ως καινοτόμου εργαλείου που θα βοηθήσει την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές αρχές, τη βιομηχανία και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να αναπτύξουν περαιτέρω καθοδήγηση και να εδραιώσουν βέλτιστες πρακτικές σε διάφορες σχετικές περιοχές· θεωρεί ότι όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του Κοινοβουλίου, θα πρέπει να συμμετέχουν στη δημιουργία αυτού του μηχανισμού, ιδίως όλα τα μέλη του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για την Υδατοκαλλιέργεια, σύμφωνα με το άρθρο 11 ΣΕΕ, το οποίο αναγνωρίζει τη συμμετοχική δημοκρατία ως θεμελιώδη δημοκρατική αρχή· ζητεί τη δημιουργία ουσιαστικού διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών·
11. τονίζει ότι το αναπτυξιακό δυναμικό του τομέα της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ πρέπει να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη και τους τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας –τον οικονομικό, τον κοινωνικό και τον περιβαλλοντικό· επισημαίνει την ανάγκη να υπάρχει ένας ελκυστικός και προσανατολισμένος στην αγορά τομέας, μεταξύ άλλων και για τους νέους ιχθυοκαλλιεργητές, με ένα νομικό πλαίσιο για την προσέλκυση επιχειρηματικών επενδύσεων, τη δημιουργία και τη διατήρηση καλών συνθηκών εργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος με τη χρήση βιώσιμων πηγών ζωοτροφών και τη βελτίωση της υγείας των υδάτων, της καλής μεταχείρισης των ζώων και της βιοασφάλειας, καθώς και για τη μείωση της χρήσης αντιμικροβιακών ουσιών σύμφωνα με τις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές συμβουλές, ενθαρρύνοντας υπεύθυνες και συνετές πρακτικές, σύμφωνα με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»·
12. θεωρεί ότι ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας που είναι ικανός να παράσχει με συνέπεια υπηρεσίες οικοσυστήματος για την κοινωνία, και η υδατοκαλλιέργεια σε υδατοσυλλογές, η καλλιέργεια φυκών και οστρακοειδών, μπορεί να συμβάλει στην απαλλαγή της οικονομίας της ΕΕ από τις ανθρακούχες εκπομπές και στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής· τονίζει, ωστόσο, ότι η δέσμευση του άνθρακα από την καλλιέργεια φυκών και οστρακοειδών είναι περιορισμένη ανάλογα με τη μέθοδο παραγωγής και τη χρήση κατά τη συγκομιδή του προϊόντος· υποστηρίζει τις προτεινόμενες δράσεις για την κλιματική αλλαγή, αλλά τονίζει την ανάγκη για μια κοινή μεθοδολογία με στόχο τη μέτρηση του αποτυπώματος άνθρακα των επιμέρους εκμεταλλεύσεων υδατοκαλλιέργειας και ζητεί εκτίμηση επιπτώσεων για όλα τα προτεινόμενα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεών τους στους επιμέρους τομείς υδατοκαλλιέργειας∙ καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν αποτελεσματικές βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού, κατά περίπτωση, με σκοπό να συμβάλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής·
13. θεωρεί απαραίτητο να γίνουν επενδύσεις μεγάλης κλίμακας μέσω μέτρων μετριασμού και προσαρμογής για την πρόληψη και τη μείωση των επιπτώσεων των καταστροφών και των ακραίων καιρικών φαινομένων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, προκειμένου να ενισχυθούν παραγωγικά και ανθεκτικά υδάτινα οικοσυστήματα και να διατηρηθούν τα οφέλη για τους καταναλωτές, αλλά και όσον αφορά την καλή διαβίωση των ζώων·
14. επισημαίνει ότι η εφαρμογή των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών θα πρέπει να δίνει μεγαλύτερη προσοχή στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας και στις ειδικές ανάγκες τους·
15. προτρέπει την Επιτροπή να στηρίξει τη θέσπιση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης για τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας με την παροχή τεχνικών και χρηματοδοτικών πόρων, προκειμένου να προσελκύσει νέους και να επιτρέψει στους αλιείς να μετεκπαιδευτούν, γεγονός που θα συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε παράκτιες και νησιωτικές περιοχές που παραδοσιακά εξαρτώνται περισσότερο από τις αλιευτικές δραστηριότητες·
16. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν, να ενθαρρύνουν και να παράσχουν επαρκή στήριξη για τη φιλική προς το περιβάλλον υδατοκαλλιέργεια, όπως η βιολογική υδατοκαλλιέργεια, η υδατοκαλλιέργεια κλειστού συστήματος, τα φύκη, τα οστρακοειδή, η ιχθυοκαλλιέργεια σε λίμνες και τα ολοκληρωμένα πολυτροφικά συστήματα υδατοκαλλιέργειας και υδατοπονίας·
17. έχει την άποψη ότι θα πρέπει να στηριχθεί η ανάπτυξη υδατοπονικών συστημάτων, τα οποία αποτελούν χερσαία κλειστά συστήματα παραγωγής που συνδυάζουν την παραγωγή υδατοκαλλιέργειας με τη φυτική παραγωγή, η οποία χρησιμοποιεί την οργανική ύλη του ύδατος, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τις επιπτώσεις της ρύπανσης που προκαλείται από τις πλεονάζουσες οργανικές ύλες·
18. θεωρεί ότι η υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων είναι πολύ σημαντική σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης και παρέχει όχι μόνο υψηλής ποιότητας τρόφιμα και απασχόληση, αλλά και ενδιαφέρουσες υπηρεσίες οικοσυστήματος· καλεί την Επιτροπή να γενικεύσει τη χρήση του όρου «προϊόν διατροφής υδρόβιας προέλευσης», ο οποίος αποτελεί μια πιο ολοκληρωμένη και συμπεριληπτική έκφραση και δεν αφήνει τους καλλιεργητές γλυκών υδάτων στο περιθώριο·
19. επισημαίνει ιδίως όσον αφορά την υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων ότι οι θηρευτές και η ξηρασία αποτελούν επίσης πρόκληση, που αντανακλάται στην ποσότητα, το μέγεθος και την ποιότητα των εκτρεφόμενων ιχθύων, και έχουν τελικώς αρνητικό αντίκτυπο στην αποδοτικότητα του τομέα·
20. επαναλαμβάνει την ανάγκη για ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας τροφίμων στην ΕΕ το οποίο συμβάλλει στη βιωσιμότητα του τομέα της υδατοκαλλιέργειας και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καταναλωτών προσφέροντας πληροφορίες για το πού, πότε, πώς και ποια ψάρια ή προϊόντα διατροφής υδρόβιας προέλευσης έχουν καλλιεργηθεί, κατά κύριο λόγο για να συμβάλει στην ασφάλεια των τροφίμων, αλλά και για να επιτραπούν έλεγχοι σε ολόκληρη την αλυσίδα, τόσο των προϊόντων της ΕΕ όσο και των εισαγωγών προϊόντων εκτός ΕΕ, και για να καταπολεμηθεί η απάτη· πιστεύει ότι το σύστημα αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους παράγοντες της αλυσίδας αξίας, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους με τη χρήση ψηφιακών συστημάτων, τεχνητής νοημοσύνης και άλλων τεχνολογικών καινοτομιών·
21. επισημαίνει τη μεγάλη εκτίμηση που τρέφουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές για τις ονομασίες ποιότητας, τόσο για τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης όσο και για τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τη χρήση τους στα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας που διαθέτουν τις απαραίτητες ιδιότητες και προϋποθέσεις βάσει του κανονισμού της ΕΕ για τα συστήματα ποιότητας, όπως η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης Mejillón de Galicia·
22. επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να υποστηρίξει οικολογικά επιχειρηματικά μοντέλα, όπως αυτά που βασίζονται στη δέσμευση άνθρακα, προκειμένου να καταστούν οι αλυσίδες εφοδιασμού πιο βιώσιμες· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι ορισμένες πρακτικές υδατοκαλλιέργειας, όπως η καλλιέργεια μυδιών ή στρειδιών και η πολυκαλλιέργεια σε λίμνες, μπορούν να αποτελέσουν επιτυχημένα μοντέλα για μελλοντικά συστήματα εκπομπών, στο πλαίσιο της νομοθεσίας της ΕΕ για το κλίμα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν αυτού του είδους τις πράσινες επιχειρήσεις υπό το φως των στόχων της στρατηγικής·
23. τονίζει τη σημασία της εφαρμογής τεκμηριωμένων προτύπων και παρεμβάσεων για τη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ιχθύων κατά τη διατήρηση, τη μεταφορά και τη σφαγή, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της ποιότητας των υδάτων εντός των ορίων που σχετίζονται με την καλή διαβίωση και το περιβάλλον, ως τρόπο μείωσης του επιπολασμού και της εξάπλωσης ασθενειών και περαιτέρω μείωσης της ανάγκης για χρήση αντιβιοτικών, τα οποία σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω· ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις μεθόδους σίτισης για τον έλεγχο των επιπέδων οργανικής ύλης, είτε σε ανοικτά είτε σε κλειστά κυκλώματα, με στόχο τη διατήρηση και τη βελτίωση των ορθών περιβαλλοντικών πρακτικών· επισημαίνει τη σημασία της συνεχούς βελτίωσης των μεθόδων καλλιέργειας σύμφωνα με τις πλέον επικαιροποιημένες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η καλή διαβίωση που θα συμβάλει σε καλύτερα περιβαλλοντικά αποτελέσματα, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και βελτιστοποίηση των στόχων της χρήσης πόρων·
24. επαναλαμβάνει ότι, λόγω της φύσης τους, διάφορες συστάσεις για την καλή διαβίωση των ζώων δεν τυγχάνουν εφαρμογής στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας·
25. καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ενθαρρύνουν την προώθηση της καλλιέργειας φυκών και να διευκολύνουν τη χρήση και ανάπτυξη των φυκών ως τρόφιμο και ζωοτροφή, μεταξύ άλλων επιτρέποντας ευκολότερες διαδικασίες αδειοδότησης, χωρίς να παραμελούν άλλα είδη υδατοκαλλιέργειας· τονίζει ότι υπάρχουν ανεκμετάλλευτες δυνατότητες στην καλλιέργεια φυκών για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την παροχή υπηρεσιών οικοσυστήματος και πιο φιλικών προς το περιβάλλον τροφίμων και ζωοτροφών∙ θεωρεί ότι η καλύτερη διαχείριση των πληθυσμών φυκών θα μπορούσε να συμβάλει έως έναν βαθμό, πέραν της καλλιέργειάς τους, στην αντιμετώπιση φαινομένων ευτροφισμού και την απομάκρυνση αζώτου και φωσφόρου από το νερό, καθώς και του πλεονάζοντος άνθρακα, εάν τα φύκια παραμείνουν στο νερό και αφεθούν στον πυθμένα της θάλασσας· χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει ειδική πρωτοβουλία για τη στήριξη της κατανάλωσης φυκών στην ΕΕ· επισημαίνει ότι η καλύτερη προστασία των πληθυσμών φυκιών μπορεί να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστήματος, να λειτουργεί ως καταβόθρα άνθρακα και να συμβάλλει στη βελτίωση της βιοποικιλότητας·
26. χαιρετίζει τον ρόλο των γυναικών στις αλυσίδες αξίας της υδατοκαλλιέργειας και ζητεί κατά συνέπεια να διασφαλιστούν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και να τηρείται η αρχή της ίσης αμοιβής για ίδια εργασία μεταξύ ανδρών και γυναικών· θεωρεί περαιτέρω ότι η προβολή και η εκπροσώπησή τους στις δομές και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων θα πρέπει να ενισχυθεί·
Κύρια εμπόδια για την υδατοκαλλιέργεια στην Ένωση και πιθανές λύσεις
27. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα εθνικά σχέδια για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας λαμβάνουν υπόψη τα κύρια εμπόδια στην ανάπτυξη του δυναμικού του τομέα, καθώς και να αναγνωρίσουν την ανάγκη διάθεσης χώρου στον εν λόγω κλάδο μέσω κατάλληλου χωροταξικού σχεδιασμού· επισημαίνει τη σημασία της δημιουργίας ενός μηχανισμού που θα χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και συμμετοχικότητα, ο οποίος θα συνάδει με την οδηγία 2014/89/ΕΕ για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, με στόχο τη δίκαιη κατανομή του χώρου σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων και νέων αλιευτικών περιοχών, των εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας και των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, όπως και των περιοχών περιορισμένης αλιείας∙ εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη υποβάλει στην Επιτροπή τα εθνικά τους σχέδια για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, παρά την προθεσμία που ορίζεται στην οδηγία, και παροτρύνει τα εν λόγω κράτη να τα υποβάλουν το συντομότερο δυνατό·
28. υποστηρίζει τον στόχο της Επιτροπής να ξεκινήσει εκστρατείες προώθησης για την ενθάρρυνση της κατανάλωσης προϊόντων υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ και την ανάδειξη της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ και για την περαιτέρω υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξής της· υπογραμμίζει, εν προκειμένω, την ανάγκη για περιεκτική και εύκολα προσβάσιμη ενημέρωση των καταναλωτών αναφορικά, μεταξύ άλλων, με την υγιεινή διατροφή, τα περιβαλλοντικά οφέλη και άλλες παραμέτρους βιωσιμότητας, όπως ο αντίκτυπος στο κλίμα·
29. θεωρεί ότι οι εγκαταστάσεις παραγωγής υδατοκαλλιέργειας που σχεδιάζονται και εγκαθίστανται στα ανοικτά ύδατα δεν θα πρέπει να συμπίπτουν ή να έρχονται σε σύγκρουση με τις αλιευτικές ζώνες· θεωρεί επιπλέον ότι ο τομέας της αλιείας, οι φορείς εκμετάλλευσης και οι εκπρόσωποί του θα πρέπει να συμμετάσχουν πλήρως στην εν λόγω διαδικασία·
30. επισημαίνει ότι η παραγωγή υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ παραμένει ιδιαιτέρως συγκεντρωμένη όσον αφορά τόσο τα κράτη μέλη όσο και τα είδη που εκτρέφονται, συνεπώς το δυναμικό διαφοροποίησης είναι σημαντικό·
31. επισημαίνει ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία δημιουργίας των προϋποθέσεων για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας και θα πρέπει να διασφαλιστούν κατάλληλες τοποθεσίες σχεδιασμού υδατοκαλλιέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις λοιπές δραστηριότητες στις εμπλεκόμενες περιοχές·
32. τονίζει ότι η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας απαιτεί ένα σταθερό, αξιόπιστο, σαφές και διοικητικά απλό νομικό πλαίσιο όσον αφορά τη χρήση του χώρου και των αδειών, το οποίο θα εμπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια για επενδύσεις στον τομέα· τονίζει ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός θα πρέπει να οδηγήσει σε ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη τα διαρκώς μεταβαλλόμενα θαλάσσια περιβάλλοντα και περιβάλλοντα γλυκών υδάτων εντός των οποίων λειτουργεί η υδατοκαλλιέργεια, καθώς και ότι η υπερβολικά περιοριστική διαίρεση σε ζώνες μπορεί να αποθαρρύνει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη·
33. τονίζει τη σημασία της νομικής ασφάλειας και της προβλεψιμότητας της επένδυσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην Ένωση· υπογραμμίζει ότι όλα τα μέτρα που λαμβάνουν οι διάφορες δημόσιες αρχές των κρατών μελών πρέπει να συμβάλλουν στην απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και προθεσμιών, κατά τρόπο ώστε οι δημόσιες διοικήσεις να μπορούν να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους, να περατώνουν εγκαίρως τις υποθέσεις και να αποφεύγουν τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στο πλαίσιο των διαδικασιών έγκρισης και αδειοδότησης· τάσσεται κατά της αναδρομικής ισχύος της μείωσης της χρονικής διάρκειας των αδειών ή των παρατάσεών τους και ζητεί από τα κράτη μέλη να προστατεύσουν την εμπιστοσύνη και τις θεμιτές προσδοκίες των δικαιοδόχων·
34. επισημαίνει ότι, όσον αφορά την αδειοδότηση και τον σχεδιασμό, η υφιστάμενη γραφειοκρατική πολυπλοκότητα και οι καθυστερήσεις συνεπάγονται πρόσθετο κόστος για τους πιθανούς επενδυτές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν σαφείς και διαφανείς διαδικασίες αδειοδότησης ώστε να ενθαρρύνουν τους επενδυτές·
35. τονίζει ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού θα πρέπει να εφαρμοστεί περαιτέρω προκειμένου να επιτευχθεί ο συντονισμός με τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές δημόσιες διοικήσεις που έχουν αρμοδιότητες στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας· θεωρεί ότι ο συντονισμός αυτός είναι απολύτως αναγκαίος για τον εξορθολογισμό της εθνικής νομοθεσίας και την παροχή καθοδήγησης σχετικά με το κανονιστικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στον τομέα· ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιοποιήσει τις ειδικές συστάσεις ανά χώρα που απευθύνονται στα κράτη μέλη σχετικά με την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ·
36. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν καλύτερο συντονισμό όσον αφορά τις συντρέχουσες αρμοδιότητες της ΕΕ, και συντονισμό μεταξύ των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών αρχών·
37. τονίζει τη σημασία των βιώσιμων συστατικών ζωοτροφών για την υδατοκαλλιέργεια στην Ένωση· θεωρεί ότι η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να καλύψει το έλλειμμα ιχθύων μόνον εάν όλα τα εκτρεφόμενα είδη παρέχουν καθαρό κέρδος σε πρωτεΐνες ιχθύων, πράγμα που σημαίνει ότι η υδατοκαλλιέργεια δεν αφαιρεί περισσότερα μη εκτρεφόμενα είδη από τους ωκεανούς και άλλα υδάτινα συστήματα για ανάγκες παραγωγής ζωοτροφών από ό,τι παράγει· επισημαίνει ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, μεγάλο ποσοστό ιχθύων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίου αλιεύεται στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες των αναπτυσσόμενων χωρών· τονίζει την ανάγκη να προωθούνται οικολογικά βιώσιμες πρωτεΐνες και έλαια θαλάσσιας προέλευσης για χρήση ως ζωοτροφή με τη μορφή υποπροϊόντων και υπολειμμάτων, άλλες πρωτεΐνες και καινοτόμες λύσεις, όπως εντομοάλευρα και μικροφύκη, και η μερική αντικατάσταση των πρωτεϊνών και ελαίων θαλάσσιας προέλευσης με εναλλακτικές λύσεις διαφορετικής προέλευσης που παράγονται με βιώσιμο τρόπο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην έρευνα και την καινοτομία προκειμένου να προωθήσουν μια μετάβαση σε βιώσιμες και νέες πηγές πρωτεΐνης και ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει εάν απαιτούνται νομοθετικές αλλαγές στο πλαίσιο αυτό∙ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν βιώσιμες πρακτικές και να αυξήσουν το ποσοστό των ανεξάρτητα πιστοποιημένων ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων στις ζωοτροφές, με πιστοποίηση από ένα αξιόπιστο και ανεξάρτητο σύστημα περιβαλλοντικής και κοινωνικής πιστοποίησης το οποίο χρησιμοποιεί κριτήρια αξιολόγησης χαμηλού τροφικού δείκτη και τον κώδικα δεοντολογίας του FAO·
38. αναγνωρίζει το γεγονός ότι επί του παρόντος δεν είναι δυνατή η παροχή επαρκούς ποσότητας ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων στην υδατοκαλλιέργεια μόνο με απορρίψεις και υποπροϊόντα από τον κλάδο της αλιείας, εν μέρει λόγω της αυξανόμενης ζήτησης στην αγορά ιχθυαλεύρων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη βιώσιμη παραγωγή ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων και να εντείνουν από κοινού τις προσπάθειες στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας για την επίλυση του προβλήματος αυξημένης ζήτησης στην αγορά ιχθυαλεύρων, αναπτύσσοντας βιώσιμες εναλλακτικές∙
39. εκφράζει την ανησυχία του για τον αυξανόμενο αριθμό εργοστασίων ιχθυάλευρων και ιχθυέλαιου κατά μήκος της ακτής της Δυτικής Αφρικής, τα οποία διαχειρίζονται κυρίως κινεζικές εταιρείες, των οποίων η μη βιώσιμη παραγωγή προκαλεί υπαρξιακά προβλήματα στην τοπική και μη βιομηχανική αλιεία, και καλεί ως εκ τούτου την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι δεν χρησιμοποιούνται ζωοτροφές τέτοιας παραγωγής σε εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας εντός της ΕΕ·
40. καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιεί ψηφιακά συστήματα και τεχνητή νοημοσύνη ώστε να βελτιώσει την ιχνηλασιμότητα και τη βιωσιμότητα των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας και να επεκτείνει την ιχνηλασιμότητα στις ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται·
41. καλεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει τη σημασία της διεξαγωγής πανευρωπαϊκών εκστρατειών επικοινωνίας σχετικά με τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ και τη σημασία της παραγωγής με κονδύλια υπό άμεση διαχείριση σύμφωνα με τους στόχους των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συμπεριλάβουν τη διοργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης και επικοινωνίας σε όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα, σύμφωνα με τους στόχους των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, σε συγκεκριμένους υποτομείς του τομέα της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ·
42. παροτρύνει την Επιτροπή να προωθήσει προγράμματα της πολιτικής της ΕΕ για την προώθηση της γεωργίας στα οποία τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας μπορούν να προωθηθούν ειδικά και μεμονωμένα· τονίζει τη σημασία χρήσης της τρέχουσας αναθεώρησης της πολιτικής σχετικά με την προώθηση γεωργικών προϊόντων με σκοπό να τοποθετηθεί καλύτερα η προώθηση των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας και ενθαρρύνει την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει την πολιτική σχετικά με την προώθηση γεωργικών προϊόντων για την υποστήριξη τομέων και φορέων που συμβάλλουν εγγενώς ή ηγούνται της μετάβασης προς την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας·
43. χαιρετίζει την ποιότητα της εργασίας που εκτελεί το Ευρωπαϊκό παρατηρητήριο των αγορών προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (EUMOFA)· καλεί την Επιτροπή να διαθέσει στο EUMOFA πρόσθετη στοχευμένη χρηματοδότηση για τη μετάφραση των εκθέσεων του παρατηρητηρίου σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, καθώς συχνά είναι διαθέσιμες μόνο σε μία ή έως το πολύ πέντε επίσημες γλώσσες της ΕΕ· θεωρεί ότι η εν λόγω πληροφόρηση θα βοηθήσει τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας να λάβει επικαιροποιημένες και ποιοτικές πληροφορίες ώστε να ενισχύσει την οικεία απόδοση μάρκετινγκ·
44. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τα κονδύλια για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας (θαλάσσιας και γλυκών υδάτων), ιδίως σε νέους τομείς γνώσης, όπως η μελέτη του μικροβιώματος ή η επιστημονική παρακολούθηση των περιβαλλοντικών υπηρεσιών της υδατοκαλλιέργειας· καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν ή να ενισχύσουν τη χρηματοδότηση για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, και να ενισχύσουν τη διαβίβαση επιστημονικά τεκμηριωμένων γνώσεων στη βιομηχανία και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη·
45. καλεί τα κράτη μέλη και τις διοικητικές αρχές τους να διασφαλίσουν ότι το δυναμικό των συστημάτων γεωργικών προϊόντων και ποιότητας τροφίμων χρησιμοποιείται ευρύτερα στα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας· υπενθυμίζει τη δυνατότητα θέσπισης περιφερειακών ή εθνικών συστημάτων ποιότητας, που μπορούν να συνδράμουν τους παραγωγούς να αυξήσουν την προβολή τους και συνεπώς την απόδοση και το εισόδημά τους·
46. υπογραμμίζει ότι η γνώση και η καινοτομία (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ψηφιακής τεχνολογίας) αποτελούν ουσιαστικούς παράγοντες επίτευξης των άλλων στόχων που έχουν τεθεί για τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, και το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων Ευρώπη» για την έρευνα και την καινοτομία προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για να γίνει ένα βήμα προόδου στον τομέα αυτό·
47. προτρέπει την Επιτροπή να βελτιώσει και να συλλέξει πληροφορίες σχετικά με το δυναμικό του τομέα της υδατοκαλλιέργειας των εξόχως απόκεντρων περιοχών, μέσω μελετών βιωσιμότητας και ανάδρασης, και παρέχει συγκεκριμένη στήριξη στις νεοφυείς επιχειρήσεις που επιθυμούν να εργαστούν στον εν λόγω τομέα σε αυτές τις περιοχές·
48. εκφράζει τη σθεναρή υποστήριξή του για την καινοτομία και την πρόοδο σε σχέση με την καλλιέργεια νέων ειδών υδατοκαλλιέργειας·
49. σημειώνει ότι, για έναν καινοτόμο τομέα υδατοκαλλιέργειας απαιτείται επίσης η ανάπτυξη κατάλληλων δεξιοτήτων που επιτυγχάνονται μέσω της προώθησης εξειδικευμένων προγραμμάτων σπουδών και γνώσεων υδατοκαλλιέργειας (π.χ. κτηνιατρικές σπουδές με εξειδίκευση στα ψάρια και εκπαίδευση για την υγεία των ψαριών για φορείς υδατοκαλλιέργειας), καθώς και δια βίου κατάρτιση των αγροτών σχετικά με καινοτόμες προσεγγίσεις του τομέα της υδατοκαλλιέργειας·
50. καλεί την Επιτροπή να εργαστεί περαιτέρω για την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την υδατοκαλλιέργεια της ΕΕ έναντι των παραγωγών τρίτων χωρών μέσω της αναθεώρησης των διεθνών εμπορικών συμφωνιών και της πιθανής υπογραφής νέων στο μέλλον, σε σχέση με τις εισαγωγές προϊόντων που δεν έχουν την ίδια πρόσβαση στην αγορά, την περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα ή τα πρότυπα καλής διαβίωσης των ιχθύων που παράγονται στην ΕΕ, μεταξύ άλλων με την επικαιροποίηση των κανόνων για την καλύτερη εφαρμογή της επισήμανσης των υδάτινων τροφίμων· θεωρεί ότι, σε ειδικές περιπτώσεις, όπως η επισήμανση του χαβιαριού, το νομικό πλαίσιο για την ενημέρωση των καταναλωτών θα πρέπει να αναθεωρηθεί· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει, μέσω εκτίμησης επιπτώσεων, τη συμπερίληψη των τομέων βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ, προκειμένου να δημιουργηθούν κίνητρα για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ να απαλλάξουν τις βιομηχανίες τους από τις ανθρακούχες εκπομπές, υπέρ της εφαρμογής μέτρων που θα συμβάλουν θετικά στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου με στόχο την επίτευξη μηδενικών καθαρών εκπομπών, και, κατά συνέπεια, να στηρίξουν τόσο τις ενωσιακές όσο και τις παγκόσμιες πολιτικές για το κλίμα με στόχο τις μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και ταυτόχρονα, χωρίς να εισάγουν διακρίσεις ή να συνιστούν συγκεκαλυμμένο περιορισμό του διεθνούς εμπορίου·
51. υπενθυμίζει τις ευκαιρίες που έχει ο τομέας να αυξήσει το εμπόριο προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, ιδίως σε χώρες και περιοχές στις οποίες η κατανάλωση των εν λόγω προϊόντων είναι χαμηλή·
52. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις επιστημονικές γνώσεις σχετικά με την καλή διαβίωση των ιχθύων, να προωθήσουν τις βέλτιστες πρακτικές υδατοκαλλιέργειας για την καλή διαβίωση των ιχθύων, καθώς και τη δημιουργία κέντρων αναφοράς της ΕΕ για την καλή μεταχείριση των ιχθύων· τονίζει ότι οι ορθές πρακτικές καλής μεταχείρισης των ζώων αποτελούν το καλύτερο προληπτικό βήμα για τη μείωση της ανάγκης για φάρμακα και για τη διασφάλιση της υγείας και της καλής διαβίωσης των ιχθύων· ενθαρρύνει την περαιτέρω χρήση τεχνολογιών και καινοτομίας για την αντιμετώπιση των ασθενειών με πιο στοχευμένο τρόπο, μειώνοντας την ποσότητα φαρμάκων που απαιτούνται· τονίζει την ανάγκη βελτίωσης της διαθεσιμότητας κτηνιατρικών φαρμάκων, όταν χρειάζεται, για τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας·
53. συνιστά στην Επιτροπή να εκπονήσει νομοθετικές προτάσεις με βάση τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις σχετικά με τις ανάγκες των ιχθύων και άλλων υδρόβιων ζώων και τις μεθόδους μεταφοράς, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η καταπόνησή τους κατά τη μεταφορά· τονίζει ότι οι νέες διατάξεις θα πρέπει να παρέχουν λεπτομερή κατάλογο ελέγχου για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία πριν από τη μεταφορά, ειδικές διατάξεις όσον αφορά τις παραμέτρους σχετικά με την ποιότητα του νερού, την πυκνότητα φόρτωσης, τον χειρισμό κατά τη φόρτωση και εκφόρτωση και τους ελέγχους περί καλής διαβίωσης των ζώων μετά τη μεταφορά· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές που εκδίδει επικαιροποιούνται με βάση τα τελευταία επιστημονικά στοιχεία και είναι σύμφωνες με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1/2005, και ζητεί ειδικές απαιτήσεις για τις εμπορικές μεταφορές των ιχθύων· τονίζει, επιπλέον, ότι θα πρέπει να παρέχεται ειδική κατάρτιση και πιστοποίηση όσον αφορά τη μεταφορά ιχθύων·
54. υποστηρίζει την αύξηση της δυνατότητας του Copernicus και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Παρατηρήσεων και Δεδομένων της Θάλασσας να παρατηρούν, να διαμορφώνουν και να προβλέπουν καλύτερα τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα, στα οποία οι εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες·
55. τονίζει τη σημασία της κατάλληλης εκπαίδευσης τόσο των αρμόδιων αρχών όσο και των αγροτών σχετικά με τον τρόπο περιορισμού του περιβαλλοντικού αντικτύπου των πρακτικών υδατοκαλλιέργειας και διασφάλισης του σεβασμού των υψηλών προτύπων καλής μεταχείρισης και υγείας των ζώων·
56. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει πρόταση για ένα σχέδιο διαχείρισης κορμοράνων της ΕΕ, το οποίο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σωστά και οριστικά το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας εδώ και πολλά χρόνια, με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις και εμπειρίες και πρακτικές που έχουν ήδη δοκιμαστεί στα κράτη μέλη· ζητεί το σχέδιο να σχεδιαστεί για τον αποτελεσματικό μετριασμό και τον έλεγχο των επιπτώσεών του στις εκμεταλλεύσεις υδατοκαλλιέργειας, με σκοπό τη μείωση των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεών τους στην παραγωγή και τη βιοποικιλότητα· επισημαίνει ότι το σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει κατάλογο επιλέξιμων μέτρων για λύσεις προληπτικής συνύπαρξης και επαρκή αποζημίωση για απώλειες και μέτρα, τα οποία θα χρηματοδοτούνται από ενωσιακά ή εθνικά κονδύλια· επιμένει ότι η χρηματοδοτική στήριξη για εξατομικευμένη έρευνα με στόχο την εξεύρεση και τη δοκιμή προληπτικών μέτρων είναι καίριας σημασίας, αλλά και για να καταστεί δυνατή η κατάλληλη παρακολούθηση, συμπεριλαμβανομένης της καταγραφής και της ανάλυσης των επιπτώσεων των μέτρων που λαμβάνονται· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τα μέτρα αυτά κατά περίπτωση και να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή κάθε χρόνο σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικότητας των επιλεγόμενων μέτρων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογεί ανά πενταετία το σχέδιο διαχείρισης κορμοράνων της ΕΕ και να υποβάλλει έκθεση στο Κοινοβούλιο· παροτρύνει την Επιτροπή να εκπονήσει, ως άμεση δράση, ένα έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των παρεκκλίσεων που προβλέπονται στο άρθρο 9 της οδηγίας για τα πτηνά, και να αξιολογήσει την ανάγκη τροποποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας όταν τα προληπτικά μέτρα έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή και ο οικονομικός και κοινωνικός αντίκτυπος δεν επιτρέπει λύσεις συνύπαρξης, σύμφωνα με τις βέλτιστες επιστημονικές συμβουλές·
57. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να απλοποιήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης, να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες και να παράσχουν την πρόσθετη βοήθεια που είναι απαραίτητη ώστε να επιτραπεί στους χρήστες του ΕΤΘΑΥ να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση·
Βιολογική υδατοκαλλιέργεια
58. χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής και τις 23 δράσεις που περιλαμβάνονται στο παράρτημά της· επισημαίνει ότι η βιολογική υδατοκαλλιέργεια πρέπει να διαδραματίσει καίριο ρόλο στη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη του τομέα της υδατοκαλλιέργειας, δεδομένων των ευρειών και ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων της για ανάπτυξη, σύμφωνα με τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην Ευρώπη, και θα πρέπει να λάβει βοήθεια μέσω του ΕΤΘΑΥ·
59. συμφωνεί ότι η βιολογική υδατοκαλλιέργεια έχει δυνατότητες, αλλά υπογραμμίζει τις διαφορές της παραγωγής βιολογικής υδατοκαλλιέργειας σε όλα τα κράτη μέλη·
60. συμφωνεί με τον στόχο της σημαντικής αύξησης της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας έως το 2030 χωρίς να καθορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό σε αυτό το σχέδιο, δεδομένου ότι πρόκειται για έναν σχετικά νέο τομέα και η ανάπτυξή του δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί· ενθαρρύνει, ωστόσο, τα κράτη μέλη να θέσουν στόχους, κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις τους σχετικά με τις τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες και τις εξελίξεις της αγοράς· επισημαίνει ότι, παρόλο που η βιολογική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ έχει σημειώσει αύξηση στην καλλιέργεια ορισμένων ειδών και σε ορισμένες χώρες τα τελευταία χρόνια (συμπεριλαμβανομένων του σολομού στην Ιρλανδία και των μυδιών στη Δανία και την Ιρλανδία), η ζήτηση για βιολογική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ είναι αβέβαιη και, επιπλέον, οι οικονομικές επιδόσεις της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας εξακολουθούν να μην επαρκούν σε ορισμένες περιοχές·
61. θεωρεί ότι η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια, γενικότερα, και η βιολογική υδατοκαλλιέργεια, ειδικότερα, θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην υλοποίηση της φιλοδοξίας της ΕΕ για μια Ευρώπη με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα έως το 2050, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, παρέχοντας παράλληλα πρόσθετα οφέλη για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα·
62. επισημαίνει ότι η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια, γενικότερα, και η βιολογική υδατοκαλλιέργεια, ειδικότερα, μπορούν να συμβάλουν στην κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών για ποικίλα τρόφιμα υψηλής ποιότητας που παράγονται κατά τρόπο που σέβεται το περιβάλλον και διασφαλίζει την καλή διαβίωση των ιχθύων, γεφυρώνοντας έτσι το χάσμα μεταξύ ζήτησης και προσφοράς αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ, και μειώνοντας την πίεση που δέχονται τα αποθέματα μη εκτρεφόμενων ιχθύων·
63. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, εντός του πλαισίου των εθνικών σχεδίων για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, να αναλύσουν τα βασικά εμπόδια στην ανάπτυξη της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας και να προτείνουν κατάλληλα μέτρα· καλεί τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν, με γνώμονα μια εκ των προτέρων εκτίμηση επιπτώσεων, την αύξηση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας στους στόχους των αναθεωρημένων πολυετών εθνικών στρατηγικών σχεδίων τους για την υδατοκαλλιέργεια· θεωρεί ότι το ΕΤΘΑΥ θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την προώθηση βιώσιμων πρακτικών υδατοκαλλιέργειας, όπως η βιολογική παραγωγή, και για την παροχή υποστήριξης κατά τη διάρκεια της περιόδου μετάβασης, γεγονός που θα εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε σχέση με άλλους βιοκαλλιεργητές·
64. τονίζει την ανάγκη για αυξημένη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας σχετικά με εναλλακτικές πηγές θρεπτικών ουσιών, θεραπείες, αναπαραγωγή και καλή διαβίωση των ιχθύων στην υδατοκαλλιέργεια· θεωρεί αναγκαίο να προωθηθούν επενδύσεις σε προσαρμοσμένα συστήματα πολυκαλλιέργειας και πολυτροφικής υδατοκαλλιέργειας και να προωθηθούν τα εκκολαπτήρια και οι δραστηριότητες ιχθυογεννητικών σταθμών βιολογικών ιχθυδίων· χαιρετίζει την ανοικτή μέθοδο συντονισμού για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και καινοτομίας στον τομέα της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας·
65. επισημαίνει ότι η καινοτομία, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων τύπων υδατοκαλλιέργειας, έχει αναπτυχθεί μετά την έγκριση του κανονισμού για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων· τονίζει, εν προκειμένω, ότι ορισμένες διατάξεις, όπως οι διατάξεις για την αναπαραγωγή, είναι ανεπαρκείς για τις νέες καινοτόμες και βιώσιμες μεθόδους υδατοκαλλιέργειας που αναπτύχθηκαν· παροτρύνει την Επιτροπή να αξιολογήσει αναλόγως τον εν λόγω κανονισμό και να υποβάλει τις αναγκαίες τροποποιήσεις·
66. καλεί την Επιτροπή να αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύονται, εφαρμόζονται και παρακολουθούνται οι κανόνες για τη βιολογική υδατοκαλλιέργεια σε κάθε κράτος μέλος· παροτρύνει την Επιτροπή να δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη, τους οργανισμούς πιστοποίησης και τους ιχθυοκαλλιεργητές, με στόχο τη μείωση της ανομοιογένειας στην εφαρμογή του κανονισμού για τη βιολογική παραγωγή, με βάση τα συμπεράσματα της εν λόγω ανάλυσης·
67. παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να εγκρίνει εκ νέου τη χρήση του 30 % του ημερήσιου σιτηρεσίου ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων από μη βιολογικά υπολείμματα υδατοκαλλιέργειας, ή υπολείμματα ιχθύων που αλιεύονται για ανθρώπινη κατανάλωση και προέρχονται από βιώσιμα αλιευτικά προϊόντα της ΕΕ, για μια μεταβατική περίοδο πέντε ετών για όλους τους νεοεισερχόμενους στον τομέα της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου του θετικού αντικτύπου του στην κυκλική οικονομία και ως αναγκαίο μέτρο στήριξης λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας και των υψηλών τιμών των βιολογικών ζωοτροφών· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει επίσης τη χρήση ειδών (τα οποία δεν θα μπορούσαν να αναπαραχθούν φυσικά στην Ευρώπη) για τα οποία πραγματοποιείται υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με τη χρήση υποφυσιακών εκχυλισμάτων, είδη που χρησιμοποιούνται σε πρακτικές πολυκαλλιέργειας προκειμένου να χρησιμοποιηθούν άλλες τροφικές θέσεις του περιβάλλοντος καλλιέργειας, συμβάλλοντας έτσι στη δέσμευση του άνθρακα, στον μετριασμό του ευτροφισμού, στην αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας των τεχνητών λιμνών και στη μείωση του φορτίου θρεπτικών συστατικών της ιχθυοκαλλιέργειας·
68. υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους καλλιεργητές βιολογικών προϊόντων της ΕΕ σε ολόκληρη την Ένωση, καθώς και για τα εισαγόμενα βιολογικά προϊόντα, μέσω της διασφάλισης των ίδιων κανόνων, της στήριξης και της εναρμόνισης των θεραπειών για ασθένειες που χρησιμοποιούνται στη βιολογική υδατοκαλλιέργεια και τη βιολογική κτηνοτροφία·
69. υπενθυμίζει ότι το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Προς έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τομέα υδατοκαλλιέργειας: τρέχουσα κατάσταση και μελλοντικές προκλήσεις» προτείνει 92 δράσεις για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, με τους εξής τρόπους: απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών· διασφάλιση ισοτιμίας στις διαδράσεις με άλλους τομείς· ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενωσιακής υδατοκαλλιέργειας εντός και εκτός των συνόρων της Ένωσης· βελτίωση της πληροφόρησης των καταναλωτών· διασφάλιση της καλής διαβίωσης των ζώων και διαθεσιμότητα κτηνιατρικών προϊόντων· επιδίωξη καλύτερων εκστρατειών προώθησης και επικοινωνίας· στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας· ενθάρρυνση της κατάρτισης και της απασχόλησης· αύξηση της βιωσιμότητας του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ· εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης μέσω του ΕΤΘΑ και άλλων διαρθρωτικών ταμείων· και επίτευξη αρμονικής συμβίωσης με την αλιεία· παροτρύνει την Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη για την εφαρμογή των εν λόγω δράσεων·
70. τονίζει ότι η αντιπαράθεση μεταξύ της αλίευσης και της υδατοκαλλιέργειας δεν έχει νόημα υπό τις παρούσες συνθήκες, στις οποίες η ζήτηση για τα θαλασσινά προϊόντα βαίνει αυξανόμενη, ενώ παράλληλα παρατηρείται σταδιακή μείωση της πίεσης στους πληθυσμούς άγριων αλιευμάτων στην ΕΕ, και επισημαίνει ότι οι δύο αυτές δραστηριότητες είναι συμπληρωματικές·
71. υπογραμμίζει ότι η συνεργασία μεταξύ, αφενός, της υδατοκαλλιέργειας και, αφετέρου, της δραστηριότητας μεταποίησης και κονσερβοποίησης, μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη προστιθέμενη αξία για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, εφόσον η συνεργασία αυτή διεξάγεται σε συνέργεια και προωθεί και τις δύο δραστηριότητες·
°
° °
72. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών και των γνωμοδοτικών συμβουλίων της ΚΑΠ.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Σύμφωνα με την κατάσταση της υδατοκαλλιέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο του FAO για το 2020, το 2018 η παγκόσμια παραγωγή υδατοκαλλιέργειας, συμπεριλαμβανομένων των υδρόβιων φυτών, ανήλθε σε 114,5 εκατ. τόνους, με εκτιμώμενη αξία 263 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Η παραγωγή περιλάμβανε υδρόβια ζώα εκτροφής, υδρόβια φυτά και μη εδώδιμα προϊόντα. Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού παραμένει ο μεγαλύτερος παραγωγός, με μόνο τέσσερις από τις 15 χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή να βρίσκονται εκτός της περιοχής αυτής (Βραζιλία, Χιλή, Αίγυπτος και Νορβηγία). Σε παγκόσμιο επίπεδο, η υδατοκαλλιέργεια παρέχει πλέον πάνω από το 50 % των ιχθύων για ανθρώπινη κατανάλωση. Ο παγκόσμιος επισιτιστικός εφοδιασμός και η φαινόμενη κατά κεφαλήν κατανάλωση ιχθύων και προϊόντων ιχθύων εξακολουθούν να αυξάνονται ταχύτερα από την αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.
Το 2018 η παραγωγή υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ ανήλθε σε 1,32 εκατ. τόνους, συνολικής αξίας 4,80 δισ. EUR. Αυτό αντιπροσώπευε μείωση του όγκου κατά 4 % ή 50,330 τόνους και μείωση της αξίας κατά 5 % ή 348 εκατομμύρια EUR σε σύγκριση με το 2017 – μια αναστροφή της ανοδικής τάσης που παρατηρήθηκε κατά την προηγούμενη τετραετία. Σε σύγκριση με δέκα χρόνια νωρίτερα, η παραγωγή αυξήθηκε κατά 3 %, σημειώνοντας αύξηση μικρότερη των 40.000 τόνων, ενώ η αξία αυξήθηκε κατά ένα αξιοσημείωτο 36 % σε πραγματικές τιμές, γεγονός που σήμαινε αύξηση σχεδόν 1,30 δισ. EUR.
Η αύξηση της αξίας της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ κατά τη δεκαετία 2009-2018 οφειλόταν στην αυξημένη παραγωγή ειδών υψηλής αξίας, όπως ο σολομός, το λαβράκι και ο ερυθρός τόνος, σε συνδυασμό με την έντονη αύξηση των τιμών ορισμένων σημαντικών ειδών, όπως ο σολομός, το λαβράκι, η τσιπούρα, το στρείδι και η αχιβάδα, σύμφωνα με τη δημοσίευση της EUMOFA 2020 Η αγορά αλιείας της ΕΕ. Οι αυξήσεις των τιμών ενδέχεται να συνδέονταν με την αύξηση της ζήτησης, καθώς και με άλλους παράγοντες, όπως η υψηλότερη ποιότητα των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών προϊόντων, καθώς και η μείωση της προσφοράς, λόγω της υψηλής θνησιμότητας ορισμένων ειδών, όπως τα στρείδια. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι η αύξηση του όγκου κατά 3 % μέσα σε 10 χρόνια ήταν μια μικρή διακύμανση, η οποία προκλήθηκε από ζητήματα αδειοδότησης και σύγκρουσης συμφερόντων όσον αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό. Αυτή η ελαφρά αύξηση του όγκου σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση συνέβαλαν στην αύξηση των τιμών.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία βρίσκεται στο επίκεντρο του πολιτικού θεματολογίου της ΕΕ. Πρωταρχικός στόχος της είναι μια βιώσιμη, κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050, η οποία θα λειτουργεί ως μέσο για επενδύσεις και ανάπτυξη. Η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» τονίζουν ότι έχει καίρια σημασία η διαχείριση της μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο σύστημα τροφίμων, ιδιαίτερα με την ενίσχυση των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η κοινότητα των υδατοκαλλιεργητών έχει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων.
Στις 12 Μαΐου 2021, η Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωση COM(2021) 236 final σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ για την περίοδο 2021 έως 2030. Το παρόν έγγραφο παρέχει μια στρατηγική και μακροπρόθεσμη προσέγγιση για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική μετά την κρίση της νόσου COVID-19. Με βάση τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα επανεξετάσουν τα πολυετή εθνικά στρατηγικά τους σχέδια με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ).
Η εισηγήτρια πιστεύει ότι αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές είναι κατανοητές, σαφείς και κατάλληλες για τον σκοπό της προώθησης της βιώσιμης και ανταγωνιστικής υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, με μακροπρόθεσμη εστίαση στη βιωσιμότητα του τομέα της υδατοκαλλιέργειας και στη συμβολή του στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην Ευρώπη πρέπει να περιλαμβάνει τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας ως σημαντικό μέρος της κυκλικής οικονομίας και ως καθαρό παράγοντα που συμβάλλει στη μετατροπή των υπερβολικών συγκεντρώσεων θρεπτικών στοιχείων σε πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας.
Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί χάρη στην «ανοικτή μέθοδο συντονισμού» που προβλέπεται στον κανονισμό για την κοινή αλιευτική πολιτική, καθώς και στη χρηματοδότηση της ΕΕ, ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας απέχει ακόμη πολύ από την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του όσον αφορά την ανάπτυξη και την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για πιο βιώσιμα θαλασσινά. Η ΕΕ εισάγει πάνω από το 70 % των θαλασσινών που καταναλώνει. Τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας συνολικά (συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών) αντιπροσωπεύουν το 25 % της κατανάλωσης θαλασσινών στην ΕΕ, ενώ τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ αντιπροσωπεύουν μόνο το 10 % της κατανάλωσης στην ΕΕ. Η υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2 % της παγκόσμιας παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας.
Οι δυνατότητες ανάπτυξης του τομέα θα υλοποιηθούν μόνο σε ένα προβλέψιμο, εξορθολογισμένο και φιλικό προς τις επιχειρήσεις νομικό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη και τους τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας: τον οικονομικό, τον κοινωνικό και τον περιβαλλοντικό, που θα επιτρέψει την παροχή βιώσιμων και ποιοτικών τροφίμων, τη μείωση της εξάρτησής μας από τις εισαγωγές προϊόντων διατροφής υδρόβιας προέλευσης και τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, ιδίως στις παράκτιες περιοχές, σύμφωνα με την εισηγήτρια.
Ο νέος μηχανισμός συνδρομής της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ είναι ένα καινοτόμο εργαλείο που θα βοηθήσει την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, τη βιομηχανία και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να αναπτύξουν περαιτέρω καθοδήγηση και να εδραιώσουν βέλτιστες πρακτικές στις διάφορες περιοχές που καλύπτονται από αυτόν. Η εισηγήτρια θεωρεί ότι το κλειδί για την επιτυχία αυτού του εργαλείου είναι η συμμετοχή όλων των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών στη δημιουργία του, ιδίως όλων των μελών του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για την Υδατοκαλλιέργεια (ΓΥΣ).
Η εισηγήτρια πιστεύει ότι ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας μπορεί να παρέχει με συνέπεια υπηρεσίες οικοσυστήματος για την κοινωνία, και ιδίως η καλλιέργεια φυκών και οστρακοειδών μπορεί να συμβάλει στην απαλλαγή της οικονομίας της ΕΕ από τις ανθρακούχες εκπομπές και στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Η υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων είναι πολύ σημαντική σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, η ιχνηλασιμότητα των τροφίμων, τα οικολογικά επιχειρηματικά μοντέλα και η καλή διαβίωση των ιχθύων αποτελούν επίσης σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν.
Τα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα κύρια εμπόδια στην ανάπτυξη του δυναμικού του τομέα και να αναγνωρίζουν την ανάγκη διάθεσης χώρου στην υδατοκαλλιέργεια μέσω κατάλληλου χωροταξικού σχεδιασμού, που θα οδηγήσει σε ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο σχέδιο το οποίο θα λαμβάνει υπόψη το θαλάσσιο περιβάλλον και το περιβάλλον γλυκών υδάτων που μεταβάλλονται συνεχώς και εντός των οποίων λειτουργεί η υδατοκαλλιέργεια, δεδομένου ότι μια υπερβολικά περιοριστική διαίρεση σε ζώνες μπορεί να αποθαρρύνει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Σύμφωνα με την εισηγήτρια, ο συντονισμός με τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές δημόσιες διοικήσεις που έχουν αρμοδιότητες στην ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας είναι απολύτως αναγκαίος για τον εξορθολογισμό της εθνικής νομοθεσίας και την παροχή καθοδήγησης σχετικά με το κανονιστικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στον τομέα.
Κατά την άποψη της εισηγήτριας, η σημασία της ύπαρξης βιώσιμων συστατικών ζωοτροφών για την υδατοκαλλιέργεια στην Ένωση αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία για την πλήρη συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Στην υδατοκαλλιέργεια πρέπει να χρησιμοποιούνται οικολογικά βιώσιμες θαλάσσιες πρωτεΐνες και έλαια, υποπροϊόντα και υπολείμματα, πρωτεΐνες χερσαίων ζώων και καινοτόμες λύσεις, όπως εντομοάλευρα και μικροφύκη, και η μερική αντικατάσταση των πρωτεϊνών και ελαίων θαλάσσιας προέλευσης με εναλλακτικές διαφορετικής προέλευσης.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο για την επιτυχία της επέκτασης του τομέα της υδατοκαλλιέργειας είναι η διοργάνωση πανευρωπαϊκών εκστρατειών επικοινωνίας σχετικά με τον τομέα και την παραγωγή της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ με κονδύλια υπό άμεση διαχείριση, επιπλέον των άλλων ενημερωτικών και επικοινωνιακών εκστρατειών που περιλαμβάνονται σε όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα σύμφωνα με τους στόχους των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, σε συγκεκριμένους τομείς από τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, σύμφωνα με την άποψη της εισηγήτριας.
Για πολλά χρόνια, οι κορμοράνοι είχαν οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο στην υδατοκαλλιέργεια. Είναι καιρός να θεσπιστούν μόνιμα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Η εισηγήτρια πιστεύει ότι η λύση θα μπορούσε να είναι η συμπερίληψη του κορμοράνου Phalacrocorax carbo sinensis στο παράρτημα II μέρος Α της οδηγίας 2009/147/ΕΚ για τα πτηνά, που συνίσταται σε έναν κατάλογο ειδών που μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο θήρας σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.
Στις 25 Μαρτίου 2021, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση COM(2021) 141 final σχετικά με σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής, το οποίο προβλέπει 23 δράσεις για την τόνωση της ζήτησης και τη διασφάλιση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, την τόνωση της μετατροπής και την ενίσχυση ολόκληρης της αλυσίδας αξίας, καθώς και τη βελτίωση της συμβολής της βιολογικής παραγωγής στη βιωσιμότητα.
Η εισηγήτρια θεωρεί ότι τα νέα σχέδια δράσης (2021 – 2027) που θα υποβάλουν τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας. Η βιολογική υδατοκαλλιέργεια πρέπει να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προβλεπόμενη ανάπτυξη του τομέα της υδατοκαλλιέργειας, δεδομένων των ευρειών και ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων της για ανάπτυξη, σύμφωνα με τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην Ευρώπη, και θα πρέπει να λάβει βοήθεια μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ).
Παρόλο που η βιολογική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ έχει σημειώσει αύξηση τα τελευταία χρόνια για ορισμένα είδη και ορισμένες χώρες (σολομός στην Ιρλανδία και μύδια στη Δανία και την Ιρλανδία), ο τομέας αυτός είναι σχετικά νέος και η ζήτηση βιολογικής υδατοκαλλιέργειας είναι αβέβαιη. Οι καταναλωτές της ΕΕ θεωρούν τα μη εκτρεφόμενα είδη πιο φυσικά και υγιεινά από τα προϊόντα βιολογικής υδατοκαλλιέργειας. Τελευταίο, αλλά σημαντικό, είναι ότι οι οικονομικές επιδόσεις της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας εξακολουθούν να μην επαρκούν σε ορισμένες περιοχές.
Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν σημαντικό πυλώνα για την παροχή λύσεων βάσει γνώσεων στα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζει ο τομέας. Οι κύριοι τομείς στους οποίους η εισηγήτρια εστιάζει είναι εναλλακτικές πηγές θρεπτικών ουσιών, θεραπείες, αναπαραγωγή και καλή διαβίωση των ζώων στην υδατοκαλλιέργεια. Άλλωστε, είναι αναγκαίο να προωθηθούν επενδύσεις σε προσαρμοσμένα συστήματα πολυκαλλιέργειας και πολυτροφικής υδατοκαλλιέργειας και να προωθηθούν τα εκκολαπτήρια και οι δραστηριότητες ιχθυογεννητικών σταθμών βιολογικών ιχθυδίων. Υπό την έννοια αυτή, η ανοικτή μέθοδος συντονισμού για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και καινοτομίας στον τομέα της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας που προτείνει η Επιτροπή θα μπορούσε να αποτελέσει την πλατφόρμα για την εξεύρεση λύσεων.
Η εισηγήτρια πιστεύει ότι η δημοσίευση ορισμένων κατευθυντήριων γραμμών για όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται στη βιολογική υδατοκαλλιέργεια (κράτη μέλη, οργανισμοί πιστοποίησης και ιχθυοκαλλιεργητές) θα μπορούσε να συμβάλει στην εναρμόνιση της εφαρμογής των κανόνων βιολογικής παραγωγής στην ΕΕ. Τα μέτρα και οι έλεγχοι θα πρέπει να είναι τα ίδια σε όλα τα κράτη μέλη προκειμένου να εξασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού.
Λόγω της έλλειψης βιολογικών ζωοτροφών, η εισηγήτρια προτείνει την εκ νέου έγκριση της χρήσης του 30 % του ημερήσιου σιτηρεσίου ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων από μη βιολογικά υπολείμματα υδατοκαλλιέργειας, ή υπολείμματα ψαριών που αλιεύονται για ανθρώπινη κατανάλωση και προέρχονται από βιώσιμα αλιευτικά προϊόντα της ΕΕ, για μια μεταβατική περίοδο πέντε ετών για όλους τους νεοεισερχόμενους στον τομέα της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου του θετικού αντικτύπου του στην κυκλική οικονομία και ως αναγκαίο μέτρο στήριξης.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ημερομηνία έγκρισης |
12.7.2022 |
|
|
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
20 5 1 |
||
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Clara Aguilera, Pietro Bartolo, Izaskun Bilbao Barandica, Isabel Carvalhais, Rosanna Conte, Rosa D’Amato, Søren Gade, Anja Hazekamp, Niclas Herbst, Jan Huitema, Ladislav Ilčić, France Jamet, Pierre Karleskind, Predrag Fred Matić, Francisco José Millán Mon, João Pimenta Lopes, Manuel Pizarro, Caroline Roose, Bert-Jan Ruissen, Annie Schreijer-Pierik, Peter van Dalen, Θεόδωρος Ζαγοράκης |
|||
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Benoît Biteau, Cláudia Monteiro de Aguiar |
|||
Αναπληρωτές (άρθρο 209 παράγραφος 7 του Κανονισμού) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Agnès Evren, Claude Gruffat |
ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
20 |
+ |
ECR |
Ladislav Ilčić, Bert‑Jan Ruissen |
ID |
Rosanna Conte, France Jamet |
PPE |
Agnès Evren, Niclas Herbst, Francisco José Millán Mon, Cláudia Monteiro de Aguiar, Annie Schreijer‑Pierik, Θεόδωρος Ζαγοράκης, Peter van Dalen |
RENEW |
Izaskun Bilbao Barandica, Søren Gade. Jan Huitema, Pierre Karleskind |
S&D |
Clara Aguilera, Pietro Bartolo, Isabel Carvalhais, Predrag Fred Matić, Manuel Pizarro |
5 |
- |
The LEFT |
Anja Hazekamp |
VERTS/ALE |
Benoît Biteau, Rosa D'Amato, Claude Gruffat, Caroline Roose |
1 |
0 |
The LEFT |
João Pimenta Lopes |
Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:
+ : υπέρ
- : κατά
0 : αποχή
- [1] ΕΕ C 184 της 5.5.2022, σ. 2.
- [2] ΕΕ C 67 της 8.2.2022, σ. 25
- [3] ΕΕ C 270 της 7.7.2021, σ. 2.
- [4] ΕΕ L 354 της 28.12.2013, σ. 22.
- [5] ΕΕ L 247 της 13.7.2021, σ. 1.
- [6] ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 135.
- [7] ΕΕ L 20 της 26.1.2010, σ. 7.
- [8] ΕΕ L 303 της 18.11.2009, σ. 1.
- [9] ΕΕ L 3 της 5.1.2005, σ. 1.
- [10] ΕΕ L 221 της 8.8.1998, σ. 23.
- [11] Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, «Study on an interim evaluation of the Open Method of Coordination (OMC) for the sustainable development of EU aquaculture: Final report» (Μελέτη για την ενδιάμεση αξιολόγηση της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ), 2019.
- [12] ΕΕ C 28 της 27.1.2020, σ. 26.
- [13] ΕΕ C 21 E της 28.1.2010, σ. 11.
- [14] Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, «The EU fish market: 2020 edition» (Η αγορά αλιείας της ΕΕ, έκδοση 2020), Υπηρεσία Εκδόσεων, 2021.
- [15] Επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας (ΕΤΟΕΑ) – «The EU Aquaculture Sector – Economic report 2020 (STECF-20-12)» [Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ – Οικονομική έκθεση 2020 (ΕΤΟΕΑ-20-12)]. EUR 28359 EN, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2021.
- [16] Κανονισμός (ΕΕ) 2018/848 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων. ΕΕ L 150 της 14.6.2018, σ. 1.
- [17] Μετασχηματισμός της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ για ένα βιώσιμο μέλλον (2021) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021DC0240&from=EL