TUARASCÁIL ar rochtain ar uisce mar cheart daonna – an ghné sheachtrach

20.9.2022 - (2021/2187(INI))

An Coiste um Ghnóthaí Eachtracha
Rapóirtéir don tuairim: Miguel Urbán Crespo
Rapóirtéir don tuairim (*):
Stéphane Bijoux, an Coiste um Fhorbairt
(*) Coiste comhlachaithe – Riail 57 de na Rialacha Nós Imeachta

PR_INI

CLÁR

Leathanach

TAIRISCINT I gCOMHAIR RÚN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA

TUAIRIM ÓN gCOISTE UM FHORBAIRT

FAISNÉIS MAIDIR LE GLACADH SA CHOISTE FREAGRACH

VÓTÁIL CHRÍOCHNAITHEACH LE GLAOCH ROLLA SA CHOISTE FREAGRACH

 

 

TAIRISCINT I gCOMHAIR RÚN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA

ar rochtain ar uisce mar cheart daonna – an ghné sheachtrach

(2021/2187(INI))

Tá Parlaimint na hEorpa,

– ag féachaint do Rún 64/292 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 28 Iúil 2010, lena n-aithnítear ceart an duine i ndáil le huisce óil glan agus leis an tsláintíocht,

– ag féachaint do Rún 68/157 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 18 Nollaig 2013 dar teideal ‘Ceart an duine i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht ’,

– ag féachaint do Rún 45/8 ó Chomhairle na Náisiún Aontaithe um Chearta an Duine an 6 Deireadh Fómhair 2020 dar teideal ‘Ceart an duine i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht’,

– ag féachaint do Rún 48/13 ó Chomhairle na Náisiún Aontaithe um Chearta an Duine an 8 Deireadh Fómhair 2021 dar teideal, ‘Ceart an duine i ndáil le timpeallacht ghlan, shláintiúil agus inbhuanaithe

– ag féachaint do Rún 71/222 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 21 Nollaig 2016 dar teideal ‘Deacáid Idirnáisiúnta um Ghníomhaíocht, “Uisce don Fhorbairt Inbhuanaithe” 2018‑2028’,

– ag féachaint do Rún 75/212 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 21 Nollaig 2020 maidir le Comhdháil na Náisiún Aontaithe ar an Athbhreithniú Cuimsitheach Meántéarma ar Chur Chun Feidhme Chuspóirí na Deacáide Idirnáisiúnta um Ghníomhaíocht, ‘Uisce don Fhorbairt Inbhuanaithe’, 2018-2028 (Comhdháil Uisce 2023 na Náisiún Aontaithe),

– ag féachaint do Dhearbhú Uilechoiteann Chearta an Duine,

– ag féachaint don Chúnant Idirnáisiúnta ar Chearta Sibhialta agus Polaitiúla,

– ag féachaint don Chúnant Idirnáisiúnta ar Chearta Eacnamaíocha, Sóisialta agus Cultúrtha agus do na Tuairimí Ginearálta ó Choiste na Náisiún Aontaithe um Chearta Eacnamaíocha, Sóisialta agus Cultúrtha,

– ag féachaint don Choinbhinsiún maidir le gach Cineál Idirdhealaithe in aghaidh na mBan a Dhíothú (CEDAW), don Choinbhinsiún um Chearta an Linbh agus don Choinbhinsiún ar Chearta Daoine atá faoi Mhíchumas,

– ag féachaint do Cholún Eorpach na gCeart Sóisialta, mar a d’fhógair Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún an 17 Samhain 2017,

– ag féachaint do Bharúil Ghinearálta Uimh. 15 (2002) ó Choiste na Náisiún Aontaithe um Chearta Eacnamaíocha, Sóisialta agus Cultúrtha maidir leis an gceart chun uisce,

– ag féachaint do Dhearbhú na Náisiún Aontaithe maidir le Cearta na bPobal Dúchasach agus maidir le Coinbhinsiún na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair (EIS) maidir le Pobail Dhúchasacha agus Threibheacha 1989 (Uimh. 169),

– ag féachaint do Choinbhinsiún 1992 maidir le Cosaint agus Úsáid Sruthchúrsaí Trasteorann agus Lochanna Idirnáisiúnta (an Coinbhinsiún Uisce), a caibidlíodh ar dtús mar ionstraim réigiúnach agus a osclaíodh in 2016 le haghaidh aontachas do Bhallstáit uile na Náisiún Aontaithe,

– ag féachaint do Choinbhinsiún 1997 maidir le Dlí na nÚsáidí Neamhloingseoireachta de Shruthchúrsaí Idirnáisiúnta (Coinbhinsiún na Sruthchúrsaí),

– ag féachaint do Phrótacal 1999 UNECE-EDS a ghabhann leis an gCoinbhinsiún Uisce maidir le hUisce agus Sláinte, lena soláthraítear creat chun cearta an duine chun uisce agus sláintíochta a chur i bhfeidhm,

– ag féachaint do Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SDGanna) na Náisiún Aontaithe, go háirithe SDG 6 i ndáil le hUisce Óil Sábháilte agus leis an tSláintíocht, agus Clár Oibre 2030 don Fhorbairt Inbhuanaithe

– ag féachaint do thuarascáil na Náisiún Aontaithe an 19 Márta 2019 maidir le forbairt acmhainní uisce an domhain dar teideal ‘Gan aon duine a fhágáil ar lár’,

– ag féachaint do thuarascálacha 2020 agus 2021 ‘Staid an Bhia agus na Talmhaíochta’ arna bhfoilsiú ag Eagraíocht Bhia agus Talmhaíochta na Náisiún Aontaithe,

– ag féachaint do thuarascáil an 16 Iúil 2021 ón Rapóirtéir Speisialta maidir le cearta an duine i ndáil le uisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht maidir leis na rioscaí agus tionchair a bhaineann le tráchtearrú agus airgeadrú uisce ar chearta an duine i ndail le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht, agus do thuarascáil uaidh an 21 Iúil 2020 maidir le cearta an duine agus príobháidiú seirbhísí uisce agus sláintíochta,

– ag féachaint do Thuarascáil 2021 na Náisiún Aontaithe maidir le Forbairt Uisce an Domhain: Uisce a Luacháil,

– ag féachaint do Threoirlínte AE maidir le Cearta an Duine an 17 Meitheamh 2019 i ndáil le hUisce Óil Sábháilte agus leis an tSláintíocht,

– ag féachaint do Threoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2000 lena mbunaítear creat do ghníomhaíocht Chomhphobail i réimse an bheartais uisce[1] (an Treoir Réime maidir le hUisce),

– ag féachaint do Treoir 91/676/CEE ón gComhairle an 12 Nollaig 1991 maidir le huiscí a chosaint ar thruailliú de bharr níotráití ó fhoinsí talmhaíochta[2].

– ag féachaint do Threoir 2006/118/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 12 Nollaig 2006 maidir le screamhuisce a chosaint ar thruailliú agus ar mheath[3],

– ag féachaint do Threoir (AE) 2020/2184 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Nollaig 2020 maidir le cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine[4],

– ag féachaint do theachtaireacht ón gCoimisiún an 19 Márta 2014 maidir leis an Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh dar teideal ‘Is ceann de chearta an duine atá in uisce agus sláintíocht!  Is gné den leas poiblí atá san uisce, ní tráchtearra é!’  (COM(2014)0177)

– ag féachaint do Threoir 2008/99/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Samhain 2008 maidir le cosaint an chomhshaoil tríd an dlí coiriúil[5],

– ag féachaint do chonclúidí ón gComhairle an 19 Samhain 2018 maidir le taidhleoireacht uisce, an 17 Meitheamh 2019 maidir le Treoirlínte AE maidir le Cearta an Duine i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht agus an 19 Samhain 2021 maidir le huisce i ngníomhaíocht sheachtrach AE,

– ag féachaint don Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh ‘Right2Water’ agus do rún uaithi an 8 Meán Fómhair 2015 maidir leis an obair leantach ar an Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh Right2Water[6],

– ag féachaint do rún uaithi an 9 Meitheamh 2021 maidir le Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2030: An dúlra a thabhairt ar ais inár saol[7],

– ag féachaint do rún uaithi an 10 Márta 2021 lena ngabhann moltaí don Choimisiún maidir le dícheall cuí corparáideach agus cuntasacht chorparáideach[8],

– ag féachaint do mhodhanna rathúla comhair trasteorann atá ann cheana amhail malartú tuairimí idir fóntais uisce agus fuíolluisce sna tíortha Nordacha a théann siar go dtí na 1980idí, bunú Comhlachais Nordaigh chomhpháirtigh don Hidreolaíocht in 1970, Chruinniú bliantúil na gComhairleoirí Nordacha Uisce, na bhfóram Nordacha uisce agus comhair fhairsing Nordaigh maidir le saincheisteanna bainistíochta uisce,

– ag féachaint do Riail 54 dá Rialacha Nós Imeachta,

– ag féachaint don tuairim ón gCoiste um Fhorbairt,

– ag féachaint don tuarascáil ón gCoiste um Ghnóthaí Eachtracha (A9-0231/2022),

A. de bhrí go n-aithnítear i Rún 64/292 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe ‘the right to safe and clean drinking water and sanitation as a human right that is essential for the full enjoyment of life and all human rights’ [an ceart chun uisce glan sábháilte agus sláintíochta mar cheart daonna atá bunriachtanach chun tairbhe iomlán a bhaint as an mbeatha agus na cearta daonna go léir]. de bhrí go bhfuil easpa uisce ar neamhréir leis an saol agus go bhfuil an dá cheart idirspleách agus bunriachtanach do shaol díniteach; de bhrí nach féidir rochtain inbhuanaithe agus uilíoch a bheith ann ar uisce glan gan slabhraí sláintíochta feidhmiúla; de bhrí go bhfuil gné láidir chultúrtha, spioradálta agus reiligiúnach ag baint le huisce agus uiscebhealaí a eascraíonn as a ról bunúsach i saol na sochaí;

B. de bhrí go n-áirítear i bPrionsabal 20 de Cholún Eorpach na gCeart Sóisialta maidir le rochtain ar sheirbhísí bunriachtanacha tagairt shainráite do cheart na saoránach chun uisce agus sláintíochta;

C. de bhrí go bhfuil iarmhairtí ag diúltú cheart an duine chun uisce ar theachtadh an chirt chun beatha agus sláinte, ós rud é go bhfuil nasc idir uisce éillithe, bainistiú neamhleor fuíolluisce agus drochshláintíocht agus tarchur galar tromchúiseach agus fiú bás; de bhrí go bhfuil seirbhísí uisce agus sláintíochta ar cheann de bhunchlocha na sláinte poiblí; de bhrí gurb iad galair bhuinneacha an ceathrú cúis bháis i measc leanaí faoi bhun cúig bliana d’aois agus go bhfuil siad ina bpríomhchúis le míchothú ainsealach; de bhrí go bhfuil rochtain ar uisce glan, ar shláintíocht agus ar shláinteachas fíor-riachtanach chun athléimneacht dhomhanda i gcoinne paindéimí agus galair thógálacha eile a áirithiú, agus chun bagairt na frithsheasmhachta in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha atá ag teacht chun cinn a chomhrac;

D. de bhrí gurb iad na daoine is leochailí is measa atá buailte ag paindéim COVID-19 agus gur leagadh béim léi arís ar an ngá atá le huisce agus sláintíocht atá glan agus leordhóthanach ar fud an domhain; de bhrí go bhfuil infhaighteacht agus rochtain ar sholáthar uisce, ar sheirbhísí sláintíochta agus sláinteachais (WASH), lena n-áirítear do dhaoine leochaileacha nó imeallaithe, bunriachtanach chun COVID-19 a chomhrac;

E. de bhrí go scaoiltear 80-90 % den fhuíolluisce i dtíortha i mbéal forbartha go díreach isteach in aibhneacha, lochanna agus farraigí, rud is cúis le galair uisce-iompartha agus damáiste mór a dhéanamh don chomhshaol; de bhrí go bhfuil saol na milliúin daoine ar an ngannchuid ag brath ar dhea-stádas na bhfoinsí uisce, ní hamháin chun uisce óil a sholáthar ach freisin chun bia a tháirgeadh trí thalmhaíocht, trí thógáil beostoic agus trí iascaireacht;

F. de bhrí gur minic a chuireann easpa measa, cosanta agus comhlíontachta le ceart an duine chun uisce agus sláintíochta bac ar an gceart chun oideachais; de bhrí go bhfuil ar leanaí, agus i mórán cásanna cailíní, meánfhad 6 chiliméadar gach lá a shiúl chun uisce a fháil, rud a chuireann cosc orthu freastal ar scoil; de bhrí go bhfuil na deischostais a bhaineann le huisce a bhailiú ard agus go bhfuil éifeachtaí forleathana acu toisc go laghdaíonn siad go mór an t-am atá ar fáil do ghníomhaíochtaí tábhachtacha eile;

G. de bhrí go stopann go leor leanaí ag dul ar scoil mar gheall ar bhreoiteachtaí a bhaineann le huisce neamhshábháilte nó drochchleachtais sláinteachais; de bhrí nach bhfuil rochtain iomchuí ag leanbh amháin as gach triúr ar uisce agus ar shláintíocht i scoileanna; de bhrí go léirítear i dTuarascáil 2021 na Náisiún Aontaithe maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe nach raibh rochtain ag níos mó ná an cúigiú cuid de na bunscoileanna ar bhunuisce óil nó ar leithris aonghnéis agus nach raibh saoráidí bunúsacha níochán láimhe ag níos mó ná an tríú cuid; de bhrí go gcuirtear iallach ar go leor cailíní imeacht as an scoil freisin nuair nach bhfuil siad in ann rochtain a fháil ar leithris atá oiriúnach ó thaobh inscne de agus a gcuid míostraithe a bhainistiú ar bhealach díniteach;

H. de bhrí go mbíonn deacrachtaí ag leanaí faoi mhíchumas rochtain a fháil ar oideachas mar gheall ar easpa leithreas oiriúnaithe agus saoráidí sláintíochta; de bhrí go dtuairiscíonn UNESCO nach bhfreastalaíonn níos mó ná 90 % de na leanaí faoi mhíchumas ar an scoil, agus gur dóichí i bhfad go n-éireoidh cailíní faoi mhíchumas as an scoil ná buachaillí faoi mhíchumas; de bhrí go bhfuil uisce óil ríthábhachtach le haghaidh aird a dhíriú le linn na foghlama;

I. de bhrí go bhfuil na míbhuntáistí a bhíonn ag go leor ban agus cailíní, daoine faoi mhíchumais áirithe agus daoine scothaosta maidir le huisce, sláintíocht agus sláinteachas le feiceáil ar bhealaí éagsúla a mbíonn tionchar acu ar a sláinte fhoriomlán, a bhfolláine agus a ndínit, a sláinte atáirgthe, a n-oideachas, a gcothú, a slándáil agus a rannpháirtíocht eacnamaíoch agus pholaitiúil; de bhrí, den chuid is mó, go gcuirtear iallach ar mháithreacha leanaí faoi mhíchumas lasmuigh den saol oibre gníomhaíochtaí leithris a gcuid leanaí a bhainistiú agus chun aire a thabhairt do scolaíocht bhaile a leanaí nuair nach mbíonn leithris inrochtana ag scoileanna;

J. de bhrí, i roinnt mhaith tíortha ar fud an Domhain Theas, gurb iad na mná agus na cailíní atá freagrach go traidisiúnta as soláthar uisce tí agus go bhfágann na freagrachtaí sin go bhfuil siad níos leochailí ó thaobh galair agus foréigin de; de bhrí go bhfuil mná agus cailíní níos mó i mbaol a bheith ina n-íospartaigh ionsaithe, foréigin ghnéasaigh agus inscnebhunaithe, ciaptha agus bagairtí eile ar a slándáil agus uisce á bhailiú acu don teaghlach, nuair a thugann siad cuairt ar shaoráidí sláintíochta lasmuigh dá dtithe;

K. de bhrí, mar a léirítear i dTreoirlínte AE maidir le Cearta an Duine maidir le huisce óil sábháilte agus sláintíocht, go gcuimsíonn ceart an duine chun uisce agus sláintíochta na gnéithe a bhaineann le hinfhaighteacht, inrochtaineacht, inghlacthacht, cáilíocht agus inacmhainneacht agus prionsabail an chur chuige atá bunaithe ar chearta an duine (neamh-idirdhealú, cuntasacht, trédhearcacht, rannpháirtíocht, etc.);

L. de bhrí gurb é an séú SDG de chuid na Náisiún Aontaithe a áirithiú go mbeidh rochtain uilíoch chothrom ag an domhan ar fad ar uisce óil sábháilte agus ar shláintíocht faoi 2030; de bhrí, in ainneoin an dul chun cinn atá déanta, go bhfuil an sprioc sin fós as marc agus tearcmhaoinithe, de réir na tuarascála stádais is déanaí ó Uisce na Náisiún Aontaithe, agus go bhfuil dúshláin shuntasacha fós ann maidir lena bhaint amach agus maidir le haghaidh a thabhairt ar neamhionannais mhóra idir tíortha agus laistigh díobh maidir le rochtain ar sheirbhísí bunúsacha uisce agus sláintíochta;

M. de bhrí go léirítear i dTuarascáil 2021 na Náisiún Aontaithe maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe nach raibh uisce óil a bhainistítear go sábháilte fós in 2020 ag 2 bhilliún duine, nach raibh sláintíocht faoi bhainistíocht shábháilte ag 3.6 billiún duine, agus nach raibh forálacha bunúsacha sláinteachais ag 2.3 billiún duine, agus nach raibh 129 dtír fós ar an mbóthar ceart chun acmhainní uisce a bheith á mbainistiú go hinbhuanaithe do 2030; de bhrí go gcruthaíonn rochtain ar uisce dálaí fabhracha don fhorbairt eacnamaíoch agus go gcuirfidh na dálaí sin ar chumas daoine leochaileacha neamhspleáchas airgeadais a bhaint amach;

N. de bhrí go mbeadh sochair ghlana idir USD 37 mbilliún agus USD 86 bhilliún in aghaidh na bliana idir 2021 agus 2040 dá mbainfí amach soláthar uisce agus sláintíocht uilíoch atá bainistithe go sábháilte;

O. de bhrí gur acmhainn theoranta é an t-uisce; de bhrí go bhfuil laghdú suntasach tagtha ar infhaighteacht fionnuisce per capita le fiche bliain anuas; de bhrí go bhfuil fadhbanna i gcónaí maidir le rochtain ar uisce i roinnt mhaith réigiún mar thoradh ar dháileadh neamhchothrom ar fhás an daonra agus dídhaonrú limistéar tuaithe, diansaothrú talmhaíochta, éifeachtaí an athraithe aeráide agus an díghrádaithe comhshaoil, chomh maith le cleachtais neamhdhleathacha agus truaillithe áirithe in úsáid uisce;

P. de bhrí go mbeidh go leor den ghlanfhás sa daonra domhanda suas go dtí 2050 i gcathracha na dtíortha atá i mbéal forbartha, rud a mhéadóidh éilimh uirbeacha ar uisce agus ar bhia; de bhrí, de réir Thuarascáil 2019 maidir le Forbairt Uisce Domhanda na Náisiún Aontaithe, go bhféadfaimis, faoi 2050, úsáid a bhaint as 20-30 % níos mó uisce ná mar a dhéanaimid inniu, agus de bhrí, de réir an Bhainc Dhomhanda, go meastar go dtiocfaidh méadú 50-70 % ar an éileamh ar uisce uirbeach sa tríocha bliain amach romhainn;

Q. de bhrí gur áiríodh i 125 as 154 thír atá i mbéal forbartha acmhainní fionnuisce agus éiceachórais talún agus bogaigh mar na réimsí tosaíochta is airde ina bpleananna náisiúnta um oiriúnú don athrú aeráide, i gcomhréir le SDG 13;

R. de bhrí gur cúis mhór le ganntanas uisce é an téamh domhanda; de bhrí go bhfuil an ghéarchéim aeráide leanúnach, ina bhfuil triomach, tuilte agus báisteach thar a bheith trom ag dul i méid, ag géarú ar neamhionannais i ndáileadh uisce; de bhrí go mbaineann thart ar 90 % de na tubaistí nádúrtha go léir le huisce agus gurb é an t-uisce faoi deara 70 % de na básanna uile a bhaineann le tubaistí nádúrtha; de bhrí, de réir Atlas Básmhaireachta agus Caillteanais Eacnamaíocha na hEagraíochta Domhanda Meitéareolaíochta ó Fhoircinn Aimsire, Aeráide agus Uisce (1970-2019), as na 10 dtubaistí is mó le linn na tréimhse sin, gurbh iad na guaiseacha ba chúis leis na caillteanais dhaonna ba mhó le linn na tréimhse ná triomach, stoirmeacha agus tuilte; de bhrí, de réir ECFE, go mbeidh beagnach 20 % de dhaonra an domhain i mbaol tuilte in 2050;

S. de bhrí go bhféadfadh strus uisce, arna shainiú ag na Náisiúin Aontaithe mar an pointe ag a bhfuil an t-éileamh ar uisce níos airde ná an chainníocht atá ar fáil nó nuair a chuirtear srian lena úsáid de bharr a cháilíochta ísle, a bheith ina spreagadh i gcásanna áirithe don easáitiú agus don imirce; de bhrí, de réir thuarascálacha forbartha uisce na Náisiún Aontaithe, go bhfuil strus uisce ar chúig cinn d’aon réigiún déag ar domhan, arb ionann iad agus dhá thrian de dhaonra an domhain; de bhrí, de réir Thuarascáil 2020 na Náisiún Aontaithe maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe, go bhféadfadh ganntanas uisce thart ar 700 milliún duine a easáitiú faoi 2030;

T. de bhrí go mbíonn tionchar suntasach ag dífhoraoisiú, grabáil talún agus róshaothrú acmhainní nádúrtha agus gníomhaíochtaí eastósctha, lena n-áirítear ag grúpaí coireachta eagraithe, ar leibhéal uisce na n-aibhneacha agus na lochanna, go ndéanann siad timthriall an uisce a athrú, agus go rannchuidíonn siad le haibhneacha agus lochanna a thriomú chomh maith le truailliú na limistéar saothraithe;

U. de bhrí gur in éiceachórais fionnuisce, agus níos lú ná 1 % de dhromchla an domhain á gcumhdach acu, atá níos mó ná 10 % de na speicis uile agus den bhithéagsúlacht íogair; de bhrí go n-úsáidtear thart ar 70 % d’fhionnuisce an domhain don talmhaíocht, agus go roinntear an chuid eile idir úsáid thionsclaíoch (19 %), go príomha sna hearnálacha bia, teicstíle, fuinnimh, tionsclaíocha, ceimiceacha, cógaisíochta agus mianadóireachta, agus úsáid intíre (11 %), lena n-áirítear tomhaltas an duine;

V. de bhrí gur féidir le héiceachórais shláintiúla feabhas a chur ar chainníocht agus ar cháilíocht an uisce, agus ag an am céanna an teacht aniar i gcoinne an athraithe aeráide a mhéadú;

W. de bhrí gurb í an talmhaíocht an tomhaltóir is mó d’acmhainní fionnuisce an domhain; de bhrí go n-úsáidtear aon trian de thalamh arúil ar fud an domhain chun beostoc a chothú; de bhrí go dtugtar le fios i dtuarascáil 2020 ó FAO dar teideal ‘Staid an Bhia agus na Talmhaíochta – dúshláin uisce a shárú sa talmhaíocht’ gur féidir táirgiúlacht bia agus ioncaim tuaithe a fheabhsú go suntasach trí infheistíochtaí i gcórais uiscithe nua nó trí na cinn atá ann cheana a oiriúnú agus a nuachóiriú, agus gur cheart é sin a chomhcheangal le cleachtais fheabhsaithe bainistithe uisce lena n-áirítear cleachtais talmhaíochta fheabhsaithe; de bhrí go bhfuil impleachtaí diúltacha ag grabáil talún ar infhaighteacht agus cáilíocht uisce, go ndéanann sí foinsí uisce a bhaint de phobail áitiúla agus go sáraíonn sí a gceart daonna i ndáil le huisce óil sábháilte;

X. de bhrí go bhfuil an earnáil fuinnimh freagrach faoi láthair as 10 % d’eastóscadh uisce ar fud an domhain agus go meastar go dtiocfaidh méadú beagnach 60 % ar a tomhaltas uisce faoi 2040;

Y. de bhrí go mbíonn tionchar suntasach ag tionscail eastóscacha áirithe atá éagórach agus neamhdhleathach i mórán cásanna ar acmhainní dromchla agus screamhuisce, ar thruailliú agus ar scriosadh oighearshruthanna, foraoisí, bogaigh, aibhneacha agus foinsí uisce eile atá ríthábhachtach do thomhaltas an duine;

Z. de bhrí go bhfuil tábhacht le tionscal na dteicstílí i measc na n-earnálacha is mó ar domhan a ídíonn an t-uisce, agus de bhrí go dtáirgtear éadaí agus teicstílí i roinnt de na réigiúin is mó ar domhan ina bhfuil an t-uisce gann; de bhrí go bhfuil an tionscal sin rangaithe mar an dara tionscal is truaillithe ar domhan agus go dtagann cuid mhór den truailliú sin chun deiridh i ndobharlaigh; de bhrí go bhfuil sé beartaithe ag an gCoimisiún ‘straitéis AE maidir le teicstílí inbhuanaithe’ a ghlacadh sa chéad ráithe de 2022, lena leagtar amach cabhrú le AE bogadh i dtreo geilleagar ciorclach ina ndeartar táirgí teicstíle ionas go mairfidh siad níos faide agus go mbeidh siad in-athúsáidte, indeisithe, in-athchúrsáilte agus tíosach ar fhuinneamh;

AA. de bhrí go bhfuil róshaothrú á dhéanamh ar acmhainní uisce mar gheall ar an éileamh méadaitheach ar uisce agus gur ábhar díospóide é an ganntanas uisce; de bhrí, de réir na Náisiún Aontaithe, go bhfuiltear ag súil le coinbhleachtaí maidir le huisce i dtuairim is 300 ceantar ar fud an domhain faoi 2025;

AB. de bhrí go bhfuil caomhnú acmhainní uisce faoi ionsaí agus go ndearnadh cion coiriúil i go leor tíortha de dhamáistí ar cháilíocht an uisce; de bhrí, le blianta beaga anuas, go raibh cosantóirí an chomhshaoil agus na gceart uisce faoi réir líon méadaitheach ionsaithe, lena n-áirítear maruithe, fuadach, céasadh, foréigean inscnebhunaithe, bagairtí, ciapadh, imeaglú, feachtais chlúmhillte, coiriúlú, ciapadh breithiúnach, díshealbhú éigeantach agus easáitiú, agus de bhrí go bhfuil géarghá le tacú leo go réamhghníomhach agus a mbeatha agus a sábháilteacht a chosaint; de bhrí go bhfuil roinnt craobhiomaitheoirí do Dhuais Sakharov um Shaoirse Smaointeoireachta faoi ionsaí i dtaobh a róil maidir le huisce agus earraí coiteanna a chosaint; de bhrí gur cuireadh cosantóirí uiscí abhainn Guapinol i bpríosún ar feadh níos mó ná dhá bhliain sular scaoileadh saor iad; de bhrí go bhfuil Lolita Chávez ar deoraíocht le ceithre bliana dá cosaint ar an gcríoch i gcoinne ghníomhaíochtaí na gcuideachtaí hidrileictreachais in Iximulew (Guatamala); de bhrí gur feallmharaíodh Berta Cáceres in 2016 as aibhneacha Blanco agus Gualcarque a chosaint, agus nár ciontaíodh fós iad siúd a d’ordaigh an choir;

AC. de bhrí, de réir Global Witness, gur bhain níos mó ná an tríú cuid de chosantóirí na talún agus an chomhshaoil ar fud an domhain idir 2015 agus 2019 le pobail dhúchasacha, a bhfuil a gcuid scileanna bainistithe talún agus uisce ríthábhachtach chun an ghéarchéim aeráide agus cailliúint na bithéagsúlachta a chomhrac;

AD. de bhrí gur bhain cumhachtaí forghabhála úsáid as rochtain ar uisce a dhiúltú agus as bonneagar uisce a scriosadh mar oirbheart bunriachtanach chun críocha faoi fhorghabháil a ionghabháil agus chun daoine a easáitiú óna dtailte;

AE. de bhrí go n-aithnítear i gCreat-Treoir Uisce an Aontais Eorpaigh ‘nach táirge tráchtála é an t-uisce ar chuma táirgí eile ach gur oidhreacht é is gá a chaomhnú, a chosaint agus a láimhseáil dá réir’;

AF. de bhrí go ndearnadh uisce a thrádáil ar mhargadh thodhchaíochtaí thráchtearraí Wall Street ón 6 Nollaig 2020 i leith; de bhrí, i bhfocail Pedro Arrojo, Rapóirtéir Speisialta na Náisiún Aontaithe maidir le cearta an duine i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht, ‘go bhfuil sraith luachanna ríthábhachtacha ag uisce dár sochaí nach n-aithníonn loighic an mhargaidh agus, dá bhrí sin, nach féidir bainistiú leordhóthanach a dhéanamh air, gan trácht ar spás airgeadais a bhfuil claonadh chomh mór sin aige amhantraíocht a bheith ann’; de bhrí, de réir saineolaithe éagsúla de chuid na Náisiún Aontaithe, go sáraíonn cur chuige amhantrach maidir le bainistiú earraí atá bunriachtanach do shaol agus dínit daoine aonair cearta daonna daoine i gcásanna bochtaineachta, go ndéanann sé neamhionannas inscne níos measa agus go méadaíonn sé leochaileacht pobal imeallaithe;

AG. de bhrí go bhfuil sé de dhualgas ar rialtais íosleibhéil riachtanacha uisce agus sláintíochta a ráthú do chách; de bhrí go gcuirtear i bhfáth i dtuarascáil Rapóirtéir Speisialta na Náisiún Aontaithe maidir le cearta an duine chun uisce óil sábháilte agus sláintíochta an 16 Iúil 2021 gur cheart uisce a mheas mar leas poiblí agus gur cheart é a bhainistiú faoi chur chuige atá bunaithe ar chearta an duine, lena ráthaítear an ceart chun uisce agus sláintíochta agus inbhuanaitheacht na n-éiceachóras uisceach; de bhrí gur seirbhísí leasa ghinearálta iad soláthar uisce agus sláintíocht, agus gur cheart ioncam ón timthriall bainistithe uisce aon speansais ghaolmhara agus costais fheabhsaithe a chumhdach, ar choinníoll go ndéantar leas an phobail a choimirciú;

AH. de bhrí, mar a aithnítear i dTreoirlínte AE maidir le Cearta an Duine i ndail le hUisce Óil Sábháilte agus Sláintíocht, go bhfuil sé d’oibleagáid ar stáit na cearta sin a urramú, a chosaint agus a chomhlíonadh agus gur cheart do thríú páirtithe staonadh go docht ó chur isteach ar theachtadh na gceart chun uisce agus sláintíochta;

AI. de bhrí go bhfuil go leor rioscaí roimh oibrithe a oibríonn sa slabhra sláintíochta, lena n-áirítear rioscaí sláinte a eascraíonn as dálaí oibre forbhásacha; de bhrí gur minic gur oibrithe neamhfhoirmiúla iad nach gcosnaítear le dlíthe saothair; de bhrí nár cheart go mbeadh sábháilteacht, dínit agus foll‑áine oibrithe sláintíochta thíos le tairbhiú na gceart ar uisce agus ar shláintíocht;

1. á athdhearbhú gur ceart daonna é an ceart i ndáil le huisce óil sábháilte agus sláintíocht, agus gur dhá cheart chomhlántacha iad; á chur i bhfios go láidir go bhfuil rochtain ar uisce óil glan fíor-riachtanach do shaol sláintiúil agus díniteach agus go bhfuil sí bunriachtanach chun dínit an duine a fhorbairt; á thabhairt chun suntais gur réamhchoinníoll bunúsach é an ceart chun uisce chun leas a bhaint as cearta eile, agus dá bhrí sin nach mór é a threorú le loighic atá bunaithe ar mhaithe le leas an phobail, agus le hearraí coiteanna poiblí agus domhanda;

2. á chur i bhfios go láidir go bhfuil rochtain leormhaith ar shaoráidí WASH agus an ceart chun sláinte agus chun beatha spleách go frithpháirteach agus gur réamhriachtanas bunriachtanach iad don tsláinte phoiblí agus d’fhorbairt an duine; á chur i bhfios go láidir go bhfuil gá le huisce glan i gcomhthéacs paindéimí agus á iarraidh go ndéanfaidh an Coimisiún, na Ballstáit agus tríú tíortha gníomhaíocht chomhfhreagrach agus straitéisí agus beartais chomhfhreagracha ionas gur féidir cosaint leormhaith a thairiscint do chách;

3. á chur i bhfios go láidir gur cloch mhíle ríthábhachtach ar an mbóthar chuig ceartas sóisialta agus comhshaoil níos mó é an ceart i ndáil le huisce óil sábháilte agus sláintíocht a chumhdach mar cheart daonna; á dhearbhú go bhféadfaí dul chun cinn a fheabhsú trí thosaíocht pholaitiúil níos airde a thabhairt don earnáil agus trí chur chun feidhme agus faireachán níos fearr ar bheartais, cistiú agus cuntasacht níos éifeachtúla agus rannpháirtíocht phoiblí a áirithiú, go háirithe i measc na ndaoine is imeallaithe sa tsochaí, go háirithe i dtíortha i mbéal forbartha; ag cur béim ar an bhfíoras gur cheart ardtosaíocht a thabhairt do chúnamh chun uisce óil sábháilte agus sláintíocht a sholáthar i leithdháileadh chistí AE agus i gclársceidealú cúnaimh;

4. á mheabhrú go bhfuil freagracht ar stáit cearta uile an duine a chur chun cinn agus a choimirciú, ar cearta iad atá uilíoch, doroinnte, idirspleách agus idirghaolmhar agus nach mór a chur chun cinn agus a chur i bhfeidhm ar bhealach cóir, cothrom agus neamh-idirdhealaitheach; á athdhearbhú, dá bhrí sin, nach mór do stáit rochtain uilíoch, chuí agus inacmhainne ar uisce óil leordhóthanach, ardcháilíochta agus sábháilte agus rochtain níos fearr ar uisce chun críocha sláintíochta agus sláinteachais a áirithiú; á mheabhrú go gciallaíonn an ceart chun uisce nach mór rochtain a bheith ag cách ar sheirbhísí soláthair uisce;

5. á mheabhrú go ngeallann stáit a dhaingníonn conradh um chearta an duine a dhaingniú go ndéanfaidh siad na gealltanais a glacadh sa chreat idirnáisiúnta, náisiúnta, réigiúnach agus áitiúil chun go gcosnóidís na cearta sin iad a chosaint, a urramú agus a chomhlíonadh; á chur in iúl go bhfuil sí den tuairim, i ndáil leis sin, nach mór go gcuimseodh aitheantas an phobail idirnáisiúnta don cheart chun uisce agus sláintíochta socruithe cosanta agus in-fhorfheidhmitheachta agus, dá bhrí sin, á iarraidh ar AE sásraí cosanta a chur chun cinn ar an leibhéal idirnáisiúnta, réigiúnach agus náisiúnta chun a áirithiú nach mbeidh seasamh leis an gceart chun uisce agus sláintíochta roghnach do stáit ach gur ceart in-fhorfheidhmithe a bheidh ann dóibh; á iarraidh ar AE agus ar na Ballstáit dea-shampla a thabhairt agus na coinbhinsiúin ábhartha a dhaingniú amhail an Prótacal maidir le hUisce agus Sláinte agus Coinbhinsiún 1992 maidir le Sruthchúrsaí Trasteorann agus Lochanna Idirnáisiúnta a Chosaint agus a Úsáid;

6. ag tathant ar AE agus ar a Bhallstáit na cearta i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht agus a bhforbairt normatach a chur chun cinn i bhfóraim iltaobhacha agus réigiúnacha, lena n-áirítear trí thacú le sainordú Rapóirtéir Speisialta na Náisiún Aontaithe maidir le cearta an duine i ndail le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht; á chur i bhfáth a thábhachtaí atá a chuid oibre agus obair a réamhtheachtaithe chomh maith leis na hoibreacha faoi shásraí eile de chuid na Náisiún Aontaithe um chearta an duine a bhaineann le cearta an duine chun uisce agus sláintíochta;

7. á chur i bhfios go láidir a thábhachtaí atá Treoirlínte AE maidir le Cearta an Duine maidir le hUisce Óil Sábháilte agus leis an tSláintíocht agus ag tathant ar institiúidí AE agus ar na Ballstáit iad a chur chun feidhme i dtríú tíortha agus i leith tríú tíortha agus i bhfóraim iltaobhacha; á chur i bhfáth a thábhachtaí atá sé oiliúint a chur ar fhoireann AE ina leith sin; á iarraidh ar an gCoimisiún agus ar an tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí (SEGS) tuairisciú go rialta don Pharlaimint agus dá (fo)choistí ábhartha maidir leis an gcaoi ar chuir siad na treoirlínte sin i bhfeidhm, agus samplaí sonracha dá ngníomhaíochtaí agus dá dtionchar á gcur ar fáil;

8. á iarraidh ar thoscaireachtaí AE agus ar mhisin na mBallstát, mar a léirítear i dtreoirlínte AE, saincheisteanna a bhaineann leis na cearta i ndáil le huisce óil sábháilte agus leis an tsláintíocht a ardú, chomh maith le staid chosantóirí chearta an duine agus ENRanna a chuireann na cearta sin chun cinn, ina n-idirphlé déthaobhach le tíortha comhpháirtíochta, go háirithe faoi chuimsiú chearta an duine agus idirphlé earnála;

9. á chur i bhfáth gur coinníoll cumasúcháin é dul chun cinn a dhéanamh i dtreo aitheantas a thabhairt don cheart i ndáil le comhshaol glan, sláintiúil agus inbhuanaithe, mar a leagtar amach i Rún 48/13 ó Chomhairle na Náisiún Aontaithe um Chearta an Duine maidir le ceart an duine i ndáil le timpeallachta ghlan, shláintiúil agus inbhuanaithe chun uisce óil sábháilte agus sláintíocht a bhaint amach do chách; á chur in iúl gur geal léi, ina leith sin, na forbairtí normatacha ar an leibhéal idirnáisiúnta i ndáil le coireanna comhshaoil, lena n-áirítear éiceamharú;

10. á mholadh do na tíortha atá i mbéal forbartha páirt a ghlacadh sa dá choinbhinsiún dhomhanda uisce de chuid na Náisiún Aontaithe, eadhon Coinbhinsiún Uisce na Náisiún Aontaithe agus Coinbhinsiún Sruthchúrsa na Náisiún Aontaithe, agus a ndícheall a dhéanamh iad a chur chun feidhme ina n-iomláine, mar uirlisí tábhachtacha chun tacú le taidhleoireacht uisce, leis an tsíocháin agus le coinbhleachtaí a chosc tríd an gcomhar trasteorann uisce;

11. á áitiú go mbraitheann feidhmiú iomlán an chirt chun uisce ar chaomhnú na bithéagsúlachta agus na haeráide, agus dá bhrí sin á éileamh gur cheart do bhainistiú uisce freagairt go príomha don chomhshaol – ós bunriachtanas é do phlandaí, d’ainmhithe agus do dhaoine – agus do leasanna sóisialta lena n-áirítear imeascadh saothair agus ioncam agus dálaí sábháilteachta daoine atá i mbochtaineacht a mhéadú;

12. á chur i bhfáth go bhféadfar borradh a chur faoi fhás eacnamaíoch inbhuanaithe tíortha trí fheabhas a chur ar sholáthar uisce agus ar shláintíocht, agus trí acmhainní uisce a bhainistiú ar bhealach níos fearr, agus gur féidir leis cuidiú go mór leis an mbochtaineacht a laghdú;

13. ag leagan béim ar an ngá atá le réamhghníomhaíochtaí i réimse na rochtana ar uisce agus ar shláintíocht, agus ar an ngá atá le táscairí iontaofa agus inchomparáide a bheith ann chun dul chun cinn nó cúlchéimniú maidir le rochtain ar uisce agus ar shláintíocht a thomhas;

14. á chur i bhfáth go mbaineann samhlacha forbartha áirithe atá fabhrach do mhórthionscadail agus do ghníomhaíochtaí gnó mórscála an bonn ó infhaighteacht agus cáilíocht uisce i ngach tír, go méadaítear iomaíocht le haghaidh uisce agus go gcuireann siad le coinbhleachtaí eile a bhaineann le huisce; á áitiú, sa chomhthéacs sin, a thábhachtaí atá infheistíocht i réitigh inbhuanaithe uisce óil amhail éiceachórais uisceacha a athbhunú i riocht sláintiúil, fuíolluisce a athchúrsáil, uisce mara a dhíshalannú i limistéir chósta, agus feabhas a chur ar chórais séarachais, ar uisciú agus ar chleachtais talmhaíochta;

15. á chur i bhfios go láidir go ndéanann bainistiú neamhéifeachtúil acmhainní uisce agus truailliú de dheasca gníomhaíochtaí tionsclaíocha mí-úsáideacha difear diúltach d’fheidhmiú chearta an duine ar uisce agus ar shláintíocht;

16. á iarraidh ar an gCoimisiún cleachtais atá ina mbagairt ar an gceart i ndáil le huisce óil glan agus sábháilte agus leis an tsláintíocht a dhíspreagadh agus na cleachtais sin a chur faoi réir measúnuithe tionchair ar an gcomhshaol agus ar chearta an duine;

17. ag aithint na hoibre tábhachtaí a dhéanann cosantóirí chearta an chomhshaoil, agus an ghá atá le tacaíocht réamhghníomhach a thabhairt dóibh agus a saol agus a sábháilteacht a chosaint, go háirithe iad siúd a chosnaíonn an ceart chun uisce, agus ag cáineadh na gcoireanna go neamhbhalbh amhail maruithe, fuadaigh, céasadh, foréigean gnéasach agus inscnebhunaithe, bagairtí, ciapadh, imeaglú, feachtais chlúmhillte, coiriúlú, ciapadh breithiúnach, díshealbhú éigeantach agus easáitiú arna ndéanamh ag an iliomad déantóirí ciona stáit agus neamhstáit, lena n-áirítear rialtais agus corparáidí ilnáisiúnta;

18. á iarraidh ar AE tacú leis an obair ríthábhachtach a dhéanann cosantóirí chearta an chomhshaoil agus eagraíochtaí na sochaí sibhialta; ag tathant ar an gCoimisiún, ar SEGS agus ar na Ballstáit an gealltanas a tugadh i dTreoirlínte AE maidir le Cosantóirí Chearta an Duine a chomhlíonadh agus faireachán a dhéanamh ar chásanna aonair de chosantóirí chearta an duine maidir leis an gcomhshaol (EHRDanna) agus iad a tharaingt anuas, go háirithe de bhuaiteoirí agus de lucht ceannais Dhuais Sakharov, atá á n-ionsaí mar gheall ar an ról atá acu maidir le huisce agus earraí coiteanna a chosaint;

19. á chur i bhfáth gur cheart sábháilteacht agus saoirse EHRDanna chun oibriú gan foréigean agus gan imeaglú a chur chun cinn; ag dréim leis go dtabharfaidh toscaireachtaí AE tús áite dá dtacaíocht do EHRDanna agus go bhfreagróidh siad go córasach agus go láidir d’aon bhagairtí nó ionsaithe ina gcoinne nó i gcoinne a ngaolta agus go dtabharfaidh siad tuairisc don Pharlaimint maidir leis na gníomhaíochtaí a dhéantar i leith na gcásanna sin; á iarraidh ar AE agus ar a Bhallstáit sásraí cosanta agus coiscthe a mhéadú do EHRDanna; ag athdhearbhú a hiarrata go mbeadh scéim chomhordaithe uile-Aontais ann chun víosaí gearrthéarmacha a eisiúint d’athlonnú sealadach cosantóirí chearta an duine, go háirithe iad siúd atá ag obair chun cearta comhshaoil nó cearta dúchasacha a chur chun cinn agus a chosaint, agus ar daoine iad atá faoi ionsaí go háirithe;

20. á iarraidh ar stáit an ceart i ndáil le hagóid sóisialta agus an ceart le haghaidh comhthionól síochánta a urramú, go háirithe i gcomhthéacs cur i gcoinne tionscadail a chuireann isteach ar theachtadh chearta an duine i ndáil le huisce óil agus leis an tsláintíocht; á iarraidh ar oifigigh Thoscaireachtaí AE agus ambasáidí na mBallstát sa chomhthéacs sin, agus mar a léirítear i dTreoirlínte AE maidir le Cosantóirí Chearta an Duine, cuairt a thabhairt ar chosantóirí chearta an duine atá faoi choimeád nó faoi bhraighdeanas baile agus freastal ar a dtrialacha mar bhreathnóirí;

21. á mheabhrú go bhfuil ról tábhachtach ag pobail dhúchasacha chun acmhainní nádúrtha a bhainistiú ar bhealach inbhuanaithe agus chun an bhithéagsúlacht a chaomhnú; á iarraidh ar an Aontas Eorpach agus ar a Ballstáit cearta na ndaoine dúchasacha maidir le gnáthúinéireacht agus rialú a dtailte agus a n-acmhainní nádúrtha a aithint agus a chosaint mar a leagtar amach i nDearbhú na Náisiún Aontaithe maidir le Cearta na bPobal Dúchasach agus i gCoinbhinsiún EIS Uimh. 169, agus prionsabal an tsaorthoilithe, roimh ré agus feasach a chomhlíonadh; á iarraidh ar Bhallstáit AE nach bhfuil Coinbhinsiún EIS Uimh. 169 maidir le Pobail Dhúchasacha agus Threibheacha daingnithe acu déanamh amhlaidh; á chur in iúl gur cúis bhuartha ar leith di an tionchar suntasach atá ag meigthionscadail áirithe, lena n-áirítear tionscadail bhonneagair, tionscadail tionscail eastóscacha agus tionscadail táirgthe fuinnimh, ar chearta an duine ar uisce agus ar shláintíocht, go háirithe do phobail dhúchasacha; á áitiú a thábhachtaí atá sé a áirithiú go ndéanfar fíor-mheasúnuithe tionchair cuimsitheacha ar chearta an duine agus go rachfar i gcomhairle leis an bpobal lena mbaineann agus le grúpaí na sochaí sibhialta de mheon macánta agus, i gcás inarb ábhartha, gur thug daoine dúchasacha a dtoiliú saor, roimh ré agus feasach i ndáil le haon mheigthionscadal; á iarraidh ar ghníomhaithe stáit agus neamhstáit gníomhaíochtaí a sheachaint a chuirfeadh cearta na ndaoine dúchasacha, na sliochtach Afracach agus na bpobal tuaithe chun na talún, an uisce, na n-éiceachóras agus na bithéagsúlachta i mbaol agus á iarraidh ar na húdaráis inniúla aitheantas dlíthiúil a thabhairt dóibh dá dteidil, dá dtionóntachtaí, dá gcearta agus dá bhfreagrachtaí; á áitiú a thábhachtaí atá sé comhairliúcháin oscailte, chuimsitheacha agus rannpháirteacha a reáchtáil maidir le cinntí móra poiblí a mhéid a bhaineann le bainistiú uisce;

22. á iarraidh ar an gCoimisiún a sheiceáil go cúramach, maidir leis na tionscadail bhonneagair agus fuinnimh a mhaoinítear trí na hionstraimí éagsúla maidir le comhar um fhorbairt agus maidir le beartas seachtrach, lena n-áirítear an Banc Eorpach Infheistíochta, go ndéantar cearta an duine, lena n-áirítear ceart an duine chun uisce agus sláintíochta, agus SDGanna, a chumhdach agus nach gcuireann siad i mbaol iad, ná nach rannchuidíonn siad le díbirt pobal dúchasach óna dtailte agus óna gcríocha;

23. ag leagan béim ar an ngá atá le béim níos mó a chur ar bhonneagar uisce agus sláintíochta inbhuanaithe agus athléimneach chun tacú le pobail trí bhearta laghdaithe riosca tubaiste a chur chun feidhme agus trí úsáid a bhaint as na huirlisí riachtanacha uile chun rioscaí uisce a mhapáil agus as na córais réamhrabhaidh go léir; á iarraidh ar an gCoimisiún tacú leis an Luasaire Uisce Buanseasmhach;

24. ag cáineadh go bhfuil neamhionannais inscne fós ann maidir le feidhmiú chearta an duine chun uisce óil agus sláintíochta, agus go bhfuil idirdhealú inscne mar thoradh ar an easpa neamhionannais sin; ag tabhairt dá haire freisin, agus é ina ábhar imní di, go bhfuil tionchar tubaisteach acu sin ar chearta na mban, go háirithe mar thoradh ar riachtanais shonracha na mban agus na gcailíní maidir le sláinteachas agus sláinte míosta, rud a fhágann gur deacair do mhná agus do chailíní saol sábháilte agus sláintiúil a bheith acu; á thabhairt chun suntais gur réamhriachtanas bunriachtanach é rochtain inacmhainne ar uisce agus sláintíocht agus sláinteachas leormhaith (saoráidí WASH) don tsláinte phoiblí agus d’fhorbairt an duine, lena n-áirítear an ceart chun oideachais do chailíní, agus á áitiú gur cheart ardtosaíocht a thabhairt d’earnáil WASH i dtíortha atá i mbéal forbartha i mbeartas forbartha AE;

25. á iarraidh go ndéanfar mná agus cailíní a chosaint ar bhagairtí agus ar ionsaithe fisiciúla, lena n-áirítear foréigean gnéasach, agus uisce teaghlaigh á bhailiú agus nuair a bheidh rochtain á fáil ar shaoráidí sláintíochta lasmuigh dá dtithe; á iarraidh go ndéanfar bearta chun go laghdófaí an t-am a chaitheann mná agus cailíní chun uisce tí a bhailiú, agus é mar aidhm leis sin aghaidh a thabhairt ar an drochthionchar atá ag seirbhísí easnamhacha uisce agus sláintíochta ar rochtain cailíní ar oideachas;

26. á chur i bhfáth nach mór don Aontas agus dá Bhallstáit, i ndlúthchomhar leis na Náisiúin Aontaithe agus leis an gcomhphobal idirnáisiúnta, oibriú go dlúth le faighteoirí cúnaimh eachtraigh chun bochtaineacht dhomhanda uisce a dhíothú, agus sláintíocht leormhaith á háirithiú do chách ag an am céanna; á iarraidh ar gach stát a ngealltanais faoi CEDAW agus go háirithe Airteagal 14 de a chomhlíonadh, lena gceanglaítear ar pháirtithe stáit a áirithiú go mbeidh an ceart ag mná ó cheantair thuaithe dálaí maireachtála leormhaithe a bheith acu, inter alia i ndáil le sláintíocht agus soláthar uisce;

27. á iarraidh ar an gCoimisiún agus ar SEGS cur chuige claochlaitheach agus trasnach atá íogair ó thaobh inscne de a chur i bhfeidhm maidir le bainistiú acmhainní uisce agus cláir sláintíochta soláthair uisce, agus beartais a áireamh a mbeidh pleananna gníomhaíochta nithiúla agus cistiú leormhaith ag gabháil leo i gcomhréir le hionstraimí cistiúcháin sheachtraigh AE agus leis an bPlean Gníomhaíochta Inscne (GAP III), clár oibre AE maidir le comhionannas inscne agus cumhachtú na mban i ngníomhaíocht sheachtrach do 2021-2025; á iarraidh go gcuirfí ceannaireacht na mban chun cinn agus go mbeadh rannpháirtíocht iomlán, éifeachtach agus chomhionann acu i bpleanáil, i gcinnteoireacht agus i gcur i bhfeidhm cinntí maidir le bainistiú uisce agus sláintíochta;

28. á chur i bhfáth go bhfuil rochtain ar uisce óil sábháilte ar cheann de na fadhbanna móra atá ann faoi láthair, go háirithe ós rud é go dtrasnaíonn beagnach 60 % d’acmhainní uiscíocha teorainneacha críochacha polaitiúla; á mheabhrú gur cháin an Chomhairle, sna conclúidí uaithi in 2018, úsáid uisce mar arm cogaidh agus gur mheas sí go bhféadfadh, sa chomhthéacs sin, bonneagair uisce a scriosadh, uisce a thruailliú nó uisce a atreorú chun rochtain ar uisce a theorannú nó a chosc a bheith ina sárú ar an dlí idirnáisiúnta; á mheabhrú gur coir in aghaidh na daonnachta de réir Reacht na Cúirte Coiriúla Idirnáisiúnta é an díothacht d’aon ghnó uisce a bhfuil díothú sibhialtach mar thoradh air agus go bhféadfaí a mheas freisin gur coir chogaidh é, mar go bhfuil toirmeasc faoi Choinbhinsiúin na Ginéive 1949 ar aon ionsaí ar shuiteálacha agus soláthairtí uisce óil nó aon scriosadh orthu;

29. á chur in iúl gur cúis mhór bhuartha di go bhfuil sé d’aidhm ag sáruithe ar an gceart ar uisce agus ar shláintíocht i gcríocha faoi fhorghabháil daoine a easáitiú óna dtailte agus á chur in iúl gur cúis mhór bhuartha di gur diúltaíodh rochtain ar sholáthar uisce, ar acmhainní agus ar bhonneagar leormhaith; á mheabhrú go bhfuil an ceart ceannasach ag gach pobal, lena n-áirítear daoine faoi fhorghabháil, a saibhreas nádúrtha a rialú; á iarraidh ar chumhachtaí forghabhála bearta a dhéanamh láithreach chun rochtain ar uisce agus dáileadh cothrom uisce dóibh siúd atá ina gcónaí i gcríocha faoi fhorghabháil a ráthú agus, go háirithe, i gcomhréir le Rún 73/255 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 20 Nollaig 2018, chun a ráthú go mbeidh smacht ag na daoine atá ina gcónaí i gcríocha faoi fhorghabháil ar a n-acmhainní uisce, lena n-áirítear bainistiú, eastóscadh agus dáileadh uisce;

30. á iarraidh ar AE straitéis pholaitiúil a bhunú chun réitigh a éascú sna limistéir sin agus chun na tíortha atá lonnaithe sna limistéir is mó coinbhleacht ó thaobh uisce de a spreagadh chun an Coinbhinsiún Uisce a shíniú;

31. á chur in iúl gur cúis mhór bhuartha di an easpa rochtana ar uisce agus ar shláintíocht i gcampaí dídeanaithe; á chur i bhfios go láidir go bhfuil sé d’oibleagáid ar thíortha an ceart chun saoráidí sláintíochta agus uisce do dhídeanaithe a choimirciú;

32. á chur i bhfios go láidir, cé gur féidir le huisce gníomhú in amanna mar tháscaire coinbhleachta, gur féidir ról dearfach a bheith aige freisin i gcur chun cinn na síochána agus an chomhair; ag tacú le rannpháirtíocht taidhleoireachta an Aontais maidir le comhar trasteorann uisce mar uirlis don tsíocháin, don tslándáil agus don chobhsaíocht, agus ag cur béim ar an tábhacht a bhaineann le bainistiú comhtháite acmhainní uisce agus ar an ngá atá le comhlántacht níos fearr idir gníomhaíochtaí daonnúla, forbartha agus síochána chun aghaidh a thabhairt ar riachtanais phráinneacha agus chun idirghabháil a dhéanamh níos luaithe chun aghaidh a thabhairt ar na bunchúiseanna agus chun cosc a chur ar thús géarchéimeanna daonnúla uisce agus sláintíochta;

33. á chur i bhfáth nach mór do chuideachtaí ar fud an domhain a áirithiú nach gcuirfidh a ngníomhaíochtaí isteach ar theachtadh cheart an duine chun rochtain a fháil ar uisce óil sábháilte nó nach mbainfidh siad mí-úsáid as i gcomhréir le Prionsabail Threoracha na Náisiún Aontaithe maidir le Gnó agus Cearta an Duine agus le dearbhuithe, comhaontuithe agus conarthaí na Náisiún Aontaithe lena n-áirítear an ceart sin; á iarraidh, thairis sin, ar thíortha díriú ar na spriocanna a leagtar amach faoi SFI 6 a bhaint amach agus reachtaíocht a ghlacadh chun a áirithiú nach gcuirfidh cuideachtaí bac ar rochtain chomhionann ar sholáthar leormhaith uisce; ag tathant ar AE agus ar a Bhallstáit páirt chuiditheach a ghlacadh in obair Mheitheal Idir-Rialtasach na Náisiún Aontaithe maidir le corparáidí trasnáisiúnta agus fiontair ghnó eile i ndáil le cearta an duine, d’fhonn ionstraim cheangailteach idirnáisiúnta a bhunú chun gníomhaíochtaí corparáidí trasnáisiúnta agus cuideachtaí eile sa dlí idirnáisiúnta um chearta an duine a rialáil;

34. á iarraidh ar thoscaireachtaí AE agus ar mhisin na mBallstát i dtíortha nach bhfuil san Aontas a bheith an-airdeallach maidir le cuideachtaí, lena n-áirítear iad siúd atá bunaithe in AE, a d’fhéadfadh teachtadh na gceart ar uisce agus ar shláintíocht a dhiúltú nó an bonn a bhaint uaidh; á chur i bhfios go láidir gur gá rochtain a bheith ag íospartaigh na sáruithe sin ar leigheasanna éifeachtacha breithiúnacha nó ar leigheasanna iomchuí eile chomh maith le sásraí casaoide;

35. ag cur béim ar an bhfíoras nach mór do chuideachtaí Eorpacha, agus iad ag feidhmiú i dtíortha nach bhfuil san Aontas, na hoibleagáidí dlíthiúla céanna a chomhlíonadh i ndáil le hathneartú corparáideach agus dícheall cuí a bhfuil feidhm acu maidir lena n-oibríochtaí in AE; á thabhairt chun suntais a thábhachtaí atá sé aon drochthionchair ar chearta an duine i ndáil le huisce agus sláintíocht leormhaith a chosc, aghaidh a thabhairt orthu agus iad a mhaolú laistigh de chreataí díchill éigeantaigh; á iarraidh ar an gCoimisiún agus ar na Ballstáit breithniú ar conas tuilleadh faisnéise a chur ar fáil agus staidéar a dhéanamh ina leith agus trédhearcacht a áirithiú do thomhaltóirí maidir le tionchar inbhuanaitheachta táirgí ar acmhainní uisce, lena n-áirítear i dtéarmaí an loirg uisce;

36. á thabhairt chun suntais, mar atá ráite ag roinnt saineolaithe ó na Náisiúin Aontaithe, go gcaitear le huisce go rómhinic mar thráchtearra gan tuilleadh breithnithe sóisialta agus cultúrtha, de shárú ar chearta bunúsacha an duine, rud a rannchuidíonn le díghrádú comhshaoil a mhéadú agus le leochaileacht na ndaoine is boichte agus is imeallaithe sa tsochaí a ghéarú, beag beann ar na SDGanna; á mheabhrú gur seirbhísí leasa ghinearálta iad soláthar uisce agus sláintíocht seachas tráchtearraí – nach só-tháirge ná táirge tomhaltais iad agus, dá bhrí sin, nár cheart iad a thrádáil amhlaidh; á chur i bhfios go láidir nádúr finideach an uisce agus á iarraidh ar an gCoimisiún agus ar na Ballstáit gníomhaíocht choisctheach a dhéanamh chun ganntanas domhanda uisce a chomhrac agus chun tacú le tíortha nach bhfuil san Aontas i mbearta chun ganntanas uisce a chomhrac;

37. á iarraidh ar stáit bearta dlíthiúla a dhéanamh lena gcuirfear cosc ar uisce a bheith faoi réir amhantraíocht airgeadais ar mhargaí todhchaíochtaí agus creat rialachais iomchuí a chur chun cinn le haghaidh seirbhísí uisce agus sláintíochta faoi chur chuige atá bunaithe go príomha ar chearta an duine agus ar bhreithnithe maithe comhchoiteanna; á iarraidh ar AE agus ar rialtais náisiúnta comhlachtaí neamhspleácha rialála uisce a chur chun cinn agus tacú leo, ar comhlachtaí iad ar féidir leo cabhrú le caighdeáin chearta an duine a fhorfheidhmiú;

38. á mheabhrú, mar a aithnítear i gCreat-Treoir Uisce AE, nach tráchtearra amháin é an t-uisce ach gur leas poiblí é atá ríthábhachtach do shaol agus dínit an duine; ag tabhairt dá haire gur seirbhísí leasa ghinearálta agus seirbhísí de chineál speisialta iad seirbhísí uisce a thagann, dá bhrí sin, go príomha faoi réim leas an phobail; á mheabhrú a thábhachtaí atá sé do bheartais sheachtracha agus d’ionstraimí seachtracha AE amhail comhaontuithe trádála agus infheistíochta agus an Ionstraim um Chomharsanacht, Forbairt agus Comhar Idirnáisiúnta – An Eoraip Dhomhanda, chomh maith le gníomhaíochtaí cuideachtaí Eorpacha, seasamh le ceart an duine chun uisce óil agus sláintíochta sna tíortha lena mbaineann;

39. á chur i bhfios go láidir gur leas coiteann poiblí é an t-uisce agus nach mór soláthar leormhaith, leanúnach agus ardcháilíochta uisce a ráthú; á iarraidh ar stáit agus ar dheontóirí cur chun cinn an tsoláthair uisce agus sláintíochta a neartú mar sheirbhísí poiblí bunriachtanacha do chách, lena n-áirítear trí infheistíochtaí lena bhfeabhsaítear rochtain ar sheirbhísí uisce agus sláintíochta agus lena ndéantar bonneagair atá ann cheana agus soláthar agus úsáid seirbhísí a chothabháil; á mheas go bhfuil sé ríthábhachtach infheistiú a dhéanamh i neartú na n-acmhainneachtaí agus i rialachas na gcóras uisce, agus ina n-oibriú agus ina gcothabháil, chun seirbhísí uisce agus sláintíochta láidre agus inbhuanaithe a chruthú;

40. á iarraidh ar AE tacú le tríú tíortha ina ngníomhaíochtaí chun rochtain uilíoch agus neamh-idirdhealaitheach ar shaoráidí uisce agus sláintíochta a ráthú agus chun íosleibhéal cothaithe soláthairtí uisce do theaghlaigh a bhfuil leochaileacht eacnamaíoch nó shóisialta acu a ráthú;

41. á iarraidh ar AE freisin infheistíocht a dhéanamh i gcosaint agus in athchóiriú na n-éiceachóras nádúrtha (lena n-áirítear foraoisí, tuilemhánna, bogaigh, etc.), a chuireann réitigh bainistithe uisce atá níos cost-éifeachtúla agus níos inbhuanaithe ar fáil go minic ná réitigh ghnáthbhonneagair maidir le stóráil uisce, cóireáil uisce, rialú creimthe, agus imeachtaí measartha agus foircneacha;

42. ag tathant ar stáit an tsamhail is oiriúnaí a ghlacadh chun uisce agus sláintíocht a sholáthar agus dul i mbun próiseas trédhearcach agus láidir chun feabhas a chur ar theachtadh éifeachtach chearta an duine ar uisce agus ar shláintíocht ina sochaithe; á iarraidh ar rialtais infheistíochtaí poiblí i mbonneagar inbhuanaithe a bhaineann le huisce a mhéadú agus uisce a chosaint mar leas poiblí bunriachtanach;

43. á chur in iúl gur gá réiteach a dhéanamh idir úsáid uisce agus cur i bhfeidhm teicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn maidir le caomhnú, truailliú uisce a laghdú agus athchúrsáil fuíolluisce chun feabhas a chur ar an mbealach a ndéantar uisce a sholáthar, a chóireáil agus a dhiúscairt;

44. á iarraidh ar AE tacú le bainistiú inbhuanaithe uisce in earnáil na talmhaíochta, earnáil ina mbaintear leas as os cionn 70 % d’acmhainní uisce, trí infheistíocht a dhéanamh i gcórais inbhuanaithe uisciúcháin agus stórála uisce, trí úsáid fionnuisce sa talmhaíocht a bharrfheabhsú agus a laghdú feadh an tslabhra soláthair ar fad, trí dhramhaíl bia a laghdú agus tríd an agra-éiceolaíocht a chothú trí bhogach a athbhunú, agus trí úsáid lotnaidicídí agus leasachán a bhfuil baol truaillithe uisce ag baint leo, go háirithe do screamhuisce, a laghdú, i gcás inar féidir;

45. ag meabhrú go bhfuil rochtain ar uisce ina dúshlán freisin maidir le húsáid fuinnimh i dtéarmaí táirgthe agus eastósctha araon; á chur i bhfáth, sa chomhthéacs sin, a thábhachtaí atá sé bainistiú fuinnimh níos fearr a chothú, chomh maith le réitigh athúsáide le haghaidh fuíolluisce cóireáilte, chun teorainn a chur le tomhaltas fionnuisce trí chóireáil fuíolluisce;

46. á iarraidh ar an mBanc Domhanda agus ar an gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta dídhreasú a dhéanamh ar fhorchur coinníollacha lena gceanglaítear ar rialtais seirbhísí uisce agus sláintíochta a phríobháidiú agus deontais, iasachtaí agus cúnamh teicniúil á soláthar acu;

47. á iarraidh ar an gCoimisiún tacaíocht airgeadais leormhaith a áirithiú do ghníomhaíochtaí forbartha acmhainne i réimse an uisce, ag comhoibriú le hardáin agus institiúidí idirnáisiúnta atá ann cheana; ag tacú leis an Ardán Dlúthpháirtíochta Uisce Domhanda a seoladh le Clár Forbartha na Náisiún Aontaithe chun údaráis áitiúla a spreagadh chun réitigh a fháil ar dhúshláin uisce; á chur in iúl gur geal léi Comhdháil Uisce 2023 na Náisiún Aontaithe mar dheis chun cineálacha cur chuige trasearnála a fhorbairt chun spriocanna agus spriocanna a bhaineann le huisce a bhaint amach agus SDG 6 a chur ar ais ar an mbóthar ceart;

48. á iarraidh ar an gCoimisiún agus ar SEGS tíortha nach Ballstáit den Aontas iad a spreagadh chun geallsealbhóirí a dheonú, lena n-áirítear eagraíochtaí na sochaí sibhialta agus pobail dhúchasacha agus áitiúla atá ag obair chun aghaidh a thabhairt ar sháruithe ar na cearta ar uisce agus ar shláintíocht, acmhainní leormhaithe agus rochtain ar fhaisnéis ábhartha agus an cumas a thabhairt dóibh páirt fhónta a ghlacadh i bpróisis chinnteoireachta a bhaineann le huisce, i gcás inarb iomchuí, d’fhonn a áirithiú go mbeidh siad rannpháirteach i rannchuidiú eolasach agus toradh-dhírithe le ceapadh agus cur chun feidhme beartais uisce; á chreidiúint, agus ceart an duine chun uisce óil á fhíorú, go bhfuil sé ríthábhachtach líonraí saineolaithe ar chearta an duine, eagraíochtaí na sochaí sibhialta agus ionadaithe pobail ar gach leibhéal a chur chun cinn agus a neartú agus, sa chiall sin, á iarraidh ar rialtais sásraí a dhearadh le haghaidh córas cuimsitheach rialachais uisce;

49. á iarraidh ar AE cabhrú le tríú tíortha cearta oibrithe sa tionscal cóireála fuíolluisce a urramú, a chomhlíonadh agus a chur chun cinn, lena n-áirítear a gcearta chun dínite, sábháilteachta agus sláinte agus an ceart chun iad féin a eagrú;

50. á chur i bhfios go láidir gurb iad na daoine atá ag maireachtáil faoi bhochtaineacht, go háirithe mná agus cailíní, mionlaigh agus daoine faoi mhíchumas fisiceach agus/nó meabhrach, is mó atá thíos leis an easpa rochtana ar uisce sábháilte agus glan agus ar shláintíocht; á chur i bhfáth gur minic a bhíonn neamhionannais maidir le rochtain ar uisce agus ar shláintíocht inchurtha i leith neamhionannais shistéamacha nó eisiaimh; á iarraidh ar rialtais faireachán a dhéanamh ar neamhionannais maidir le rochtain ar uisce agus ar shláintíocht agus gníomhaíochtaí cinntitheacha a dhéanamh amhail infheistíocht i gcórais sláintíochta agus soláthair a spreagadh, lena n-áirítear córais phoiblí, éifeachtúlacht agus caomhnú uisce a chur chun cinn, mar acmhainn ghann; á iarraidh orthu, thairis sin, a ráthú nach ann d’idirdhealú maidir le rochtain ar sheirbhísí uisce agus sláintíochta, mar earraí poiblí, lena n-áiritheofar go ndéanfar iad a sholáthar do chách, go háirithe trí thosaíocht a thabhairt do mhná, do chailíní agus do ghrúpaí leochaileacha d’fhonn eisiamh sistéamach agus idirdhealú a leigheas; ag spreagadh na n-údarás chun athbhreithniú a dhéanamh ar a gcreataí reachtacha, polaitiúla agus praiticiúla i réimse an uisce trí lionsa phrionsabail agus chaighdeáin chearta an duine chun cabhrú le gníomhaíochtaí a threorú atá dírithe ar dhul i ngleic le bacainní ar dhul chun cinn;

51. á threorú dá hUachtarán an rún seo a chur ar aghaidh chuig an gComhairle, chuig an gCoimisiún agus chuig rialtais agus parlaimintí na mBallstát.

TUAIRIM ÓN gCOISTE UM FHORBAIRT (3.3.2022)

chuig an gCoiste um Ghnóthaí Eachtracha

ar rochtain ar uisce mar cheart daonna – an ghné sheachtrach

(2021/2187(INI))

Rapóirtéir don tuairim (*): Stéphane Bijoux

(*) Coiste comhlachaithe – Riail 57 de na Rialacha Nós Imeachta

 

MOLTAÍ

Iarrann an Coiste um Fhorbairt ar an gCoiste um Ghnóthaí Eachtracha, mar an coiste atá freagrach, na moltaí seo a leanas a ionchorprú ina thairiscint i gcomhair rúin:

A. de bhrí, dar leis na Náisiúin Aontaithe, nach bhfuil rochtain ag thart ar 2.2 billiún duine ar uisce óil sábháilte agus nach bhfuil seirbhísí sláintíochta ar fáil do 4.2 billiún duine;

B. de bhrí nach bhfuil 129 tír ar an mbóthar ceart chun acmhainní uisce a bhainistítear ar bhealach inbhuanaithe a bheith acu faoi 2030, go háirithe i réigiúin amhail iarthar agus theas na hÁise agus thuaisceart na hAfraice a bhfuil leibhéil an-ard struis uisce iontu atá níos mó ná 70 %, agus gur tháinig méadú ar leibhéil struis uisce ó 2017 go 2018 in oirdheisceart na hÁise, i Meiriceá Laidineach agus i Muir Chairib, chomh maith leis an Afraic fho-Shahárach;

C. de bhrí go meastar go mbeidh 25 % de dhaonra an domhain ina gcónaí i dtíortha ina mbeidh easpa uisce úir ainsealach agus athfhillteach;

D. de bhrí, idir 1970 agus 2015, go bhfuil laghdú 35 % tagtha ar limistéir de bhogaigh nádúrtha;

E. de bhrí go meastar faoin mbliain 2040 go dtiocfaidh laghdú 40 % ar an soláthar uisce ar fud an domhain;

F. de bhrí gurb é AE an ‘allmhaireoir’ uisce fíorúil is mó ar fud an domhain, agus gnólachtaí in AE tar éis infheistiú i mbeagnach 6 milliún heicteár de thalamh lasmuigh den Aontas, inter alia, i dtáirgeadh talmhaíochta, bithbhreosla agus beostoic;

G. de bhrí go bhfuil an easpa uisce ag bagairt ar shlándáil bia agus go ngineann sí galair uisce-iompartha a tharchuirtear trí uisce éillithe amhail calar, nó tíofóid nó buinneach;

H. de bhrí gurb ionann daonra uirbeach na hAfraice agus 567 milliún agus go bhfuil sí ag fás go tapa; de bhrí go mbeidh an fás uirbeach is tapúla ar domhan ag an mór-roinn;

I. de bhrí go bhfuil dúshláin uisce ag dul i méid i gcathracha ar fud na hAfraice, go háirithe mar thoradh ar dhrochphleanáil uirbeach, rochtain neamh-inacmhainne, neamhiontaofa agus neamhshábháilte ar uisce agus sláintíocht, díghrádú comhshaoil agus truailliú uisce;

J. de bhrí, de réir na hEagraíochta Domhanda Sláinte agus UNICEF, nach raibh seirbhís bhunúsach uisce óil ar scoil ag beirt as cúigear atá ina gcónaí san Afraic fho-Shahárach in 2019;

K. de bhrí, de réir tuarascáil a tháinig ón mBanc Domhanda le déanaí, go bhféadfadh suas le 216 mhilliún duine a bheith ina n-imircigh inmheánacha mar thoradh ar an athrú aeráide;

L. de bhrí gur áiríodh i 125 as 154 thír atá i mbéal forbartha acmhainní fionnuisce agus éiceachórais talún agus bogaigh mar na réimsí tosaíochta is airde ina bpleananna náisiúnta um oiriúnú don athrú aeráide, i gcomhréir le Sprioc Forbartha Inbhuanaithe (SDG) 13;

M. de bhrí go leagtar béim sna conclúidí ón gComhairle an 19 Samhain 2021 maidir le taidhleoireacht uisce i ngníomhaíocht sheachtrach AE ‘gur réamhriachtanas é an t-uisce chun maireachtáil agus dínit an duine agus gur bonn bunúsach é d’athléimneacht na sochaithe agus an chomhshaoil araon’;

N. de bhrí go mbeadh sochair ghlana idir USD 37 mbilliún agus USD 86 bhilliún in aghaidh na bliana idir 2021 agus 2040 dá mbainfí amach soláthar uisce agus sláintíocht uilíoch atá bainistithe go sábháilte;

O. de bhrí gur leag paindéim COVID-19 béim ar an ngá atá le dlús a chur leis an dul chun cinn maidir le huisce, sláintíocht agus sláinteachas (WASH) i scoileanna;

P. de bhrí go n-eascraíonn imní maidir le rochtain ar uisce, lena n-áirítear an tsaincheist maidir le galú uisce stóráilte, leis an mborradh domhanda leanúnach i máithreacha, atá nasctha le táirgeadh fuinnimh agus le huisce a sholáthar le haghaidh uisciúcháin;

Q. de bhrí gur féidir le héiceachórais shláintiúla feabhas a chur ar chainníocht agus ar cháilíocht an uisce, agus ag an am céanna an teacht aniar i gcoinne an athraithe aeráide a mhéadú;

1. ag athdearbhú go bhfuil rochtain ar uisce agus ar shláintíocht atá sábháilte, glan, inrochtana agus inacmhainne ríthábhachtach agus ríthábhachtach maidir le cearta bunúsacha an duine, mar a mheabhraítear i gcomhthéacs Rún 64/292 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 28 Iúil 2010;

2. á chur i bhfáth go bhfuil gá le cur chuige ilearnálach, il-gheallsealbhóra, le tiomantas láidir chun oibriú leis na comhpháirtithe uile lena mbaineann agus le dea-rialachas chun rochtain ar uisce a fháil;

3. ag tabhairt dá haire go bhfuil dlúthbhaint ag rochtain ar uisce leis an tsláinte agus leis an oideachas, go háirithe do mhná, agus le héiceachórais uisce-bhainteacha a chosaint agus a athbhunú, agus go bhfuil sí nasctha freisin le rochtain ar thalamh, le cearta úinéireachta talún, ar gá iad a fhorfheidhmiú sa chúirt, agus le slándáil an tsoláthair bia, chomh maith le rochtain ar fhuinneamh agus ar shlándáil;

4. á chur i bhfáth go bhféadfar borradh a chur faoi fhás eacnamaíoch inbhuanaithe tíortha trí fheabhas a chur ar sholáthar uisce agus ar shláintíocht, agus trí acmhainní uisce a bhainistiú ar bhealach níos fearr, agus gur féidir leis cuidiú go mór leis an mbochtaineacht a laghdú;

5. á chur i bhfios go láidir nach mór uisce a mheas mar leas poiblí domhanda, seachas mar thráchtearra;

6. á iarraidh ar an Aontas cur chuige atá bunaithe ar chearta an duine a chur chun cinn maidir le rochtain ar uisce agus ar shláintíocht ina ghníomhaíocht sheachtrach i gcomhréir le Deich mBliana Gníomhaíochta Uisce Dearbhaithe na Náisiún Aontaithe 2018-2028 agus le linn an chéad Fhóraim eile maidir le hUisce Domhanda, in Dakar, an chomhdháil idirnáisiúnta ardleibhéil maidir le huisce in Dushanbe in 2022 agus an chomhdháil ardleibhéil de chuid na Náisiún Aontaithe ar Ghníomhaíocht Uisce i Nua Eabhrac in 2023, chun leanúint de bheith ag obair i dtreo SFI 6 maidir le huisce sábháilte óil agus sláintíocht, agus chun a chur ar chumas na dtíortha uile an sprioc neamh-idirdhealaitheach a bhaint amach i dtaca le rochtain neamh-idirdhealaitheach i Nua Eabhrac in 2023, chun leanúint de bheith ag obair i dtreo SFI 6 maidir le huisce sábháilte óil agus sláintíocht, agus chun a chur ar chumas na dtíortha uile an sprioc neamh-idirdhealaitheach a bhaint amach faoi na spriocanna uile atá i bhfeidhm ar an uisce i Nua-Eabhrac in 2023;

7. á chur in iúl gur cúis imní dó go bhfuil srian mór ar rochtain ar uisce óil agus ar shláintíocht – mar gheall ar ghanntanas fisiciúil, truailliú nó easpa bonneagair agus droch-rialachais – i dtíortha atá i mbéal forbartha (nach bhfuil rochtain den sórt sin ach ag duine amháin in dhá cheann acu) agus go bhfuil an rochtain sin an-teoranta san Afraic fho-Shahárach (gan ach duine amháin in ocht gceantar tuaithe);

8. á chur in iúl go láidir go bhfuil gá le gníomhaíochtaí práinneacha chun teacht aniar uisce a chothú i measc dhaonra na hAfraice atá ag fás go tapa agus i gcomhthéacs uirbeach atá ag athrú; ag leagan béim ar an éagothroime mhór atá ann maidir le rochtain ar bhonneagar bunúsach, lena gcuirtear ualaí díréireacha ar na bochtáin uirbeacha a bhaineann le huisce;

9. á chur in iúl go bhfuil seirbhísí uisce ghlain, sláinteachais mhaith agus sláintíochta ríthábhachtach le haghaidh fás inbhuanaithe agus chun athléimneacht na bpobal is leochailí a chothú; á iarraidh, dá bhrí sin, ar an Aontas dlús a chur lena thacaíocht theicniúil agus airgeadais chun rannchuidiú le cathracha i dtíortha atá i mbéal forbartha a dhéanamh níos athléimní in aghaidh suaití uisce, lena n-áirítear trí phleanáil uirbeach inbhuanaithe, agus comhtháthú níos fearr a sholáthar do shaoránaigh tuaithe atá ag bogadh i dtreo suíomhanna uirbeacha;

10. á iarraidh go práinneach, i ndiaidh phaindéim COVID-19 agus i bhfianaise an mhéadaithe atá ag teacht ar líon na dtubaistí nádúrtha a bhaineann leis an athrú aeráide, lena n-áirítear méadú ar mhéid agus ar mhinicíocht tuilte, triomach, teochtaí uisce méadaithe agus an laghdú san ocsaigin tuaslagtha, leibhéil na farraige atá ag ardú agus meath ar cháilíocht an uisce mar gheall ar mhéadú ar thruailliú agus ar éilliú a eascraíonn, i measc foinsí eile, as fuíolluisce tuaslagtha tionsclaíoch agus bardasach i measc foinsí eile, agus as an dífhoraoisiú; á iarraidh, thairis sin, go dtabharfaí tosaíocht do rochtain ar uisce agus ar shláintíocht i dtíortha atá i mbéal forbartha, go háirithe sna tíortha is lú forbairt agus i stáit oileánacha bheaga atá i mbéal forbartha, lena n-áirítear sa chomhthéacs daonnúil, ós rud é go bhfuil sé sin ar cheann de phríomhchodanna na forbartha daonna;

11. á chur i bhfios go raibh easpa maoinithe agus infheistíochta poiblí i mbonneagar uisce agus inbhuanaithe i dtíortha i mbéal forbartha; á iarraidh ar na Ballstáit agus ar eagraíochtaí idirnáisiúnta acmhainní airgeadais a chur ar fáil chun cabhrú le forbairt acmhainní agus aistriú teicneolaíochta chuig tíortha atá i mbéal forbartha, d’fhonn uisce óil, seirbhísí sláinteachais agus sláintíocht atá sábháilte, glan, inrochtana agus inacmhainne a chur ar fáil do chách, go háirithe do na daoine is leochailí;

12. ag leagan béim ar an ngá atá le réamhghníomhaíochtaí i réimse na rochtana ar uisce agus ar shláintíocht, agus ar an ngá atá le táscairí iontaofa agus inchomparáide a bheith ann chun dul chun cinn nó cúlchéimniú maidir le rochtain ar uisce agus ar shláintíocht a thomhas;

13. ag leagan béim ar an ngá atá le béim níos mó a chur ar bhonneagar uisce agus sláintíochta inbhuanaithe agus athléimneach agus ar phobail trí chomhpháirteanna laghdaithe riosca tubaiste a chur chun feidhme agus trí úsáid a bhaint as na huirlisí riachtanacha chun rioscaí uisce a mhapáil agus na córais réamhrabhaidh go léir; á iarraidh ar an gCoimisiún tacú leis an Luasaire Uisce Buanseasmhach;

14. ag leagan béim ar an ngá atá ann freagairtí daonnúla tarrthála a nascadh le forbairt uisce inbhuanaithe agus córas sláintíochta do chách; ag leagan béim ar a thábhachtaí atá sé acmhainní airgeadais agus cúnamh teicniúil a úsáid chun fothú acmhainní a éascú, d’fhonn na riachtanais is práinní a bhaint amach maidir le seirbhísí riachtanacha uisce agus sláintíochta a sholáthar le linn géarchéimeanna;

15. ag meabhrú gur chuir an Coimisiún beagnach EUR 2.6 billiún ar fáil thar an tréimhse 2014-2020 le haghaidh saincheisteanna a bhaineann le huisce, agus á iarraidh go ndéanfar iarrachtaí seasta i gcomhthéacs na hIonstraime maidir leis an gComharsanacht, an Fhorbairt agus an Comhar Idirnáisiúnta a théann thar 20 % den chaiteachas ar fhorbairt dhaonna, agus é á áirithiú ag an am céanna go leithdháiltear cion comhsheasmhach den 30 % a thiomnaítear don chomhrac i gcoinne an athraithe aeráide chun bonneagair uisce agus sláintíochta a neartú, chun bochtaineacht uisce agus sláintíochta a dhíothú;

16. á iarraidh ar AE tacaíocht níos fearr a chur ar fáil do thíortha atá i mbéal forbartha trí infheistíocht a dhéanamh sna hinstitiúidí, sna hacmhainneachtaí, sna struchtúir agus sna próisis ábhartha chun sláintíocht agus acmhainní agus seirbhísí bainistithe fuíolluisce atá ar ardcháilíocht agus inbhuanaithe a áirithiú, agus infheistíocht a dhéanamh chun an riosca a bhaineann le truailliú uisce agus éilliú uisce a laghdú, chun teicneolaíochtaí athchúrsála fuíolluisce a fhorbairt, chomh maith le réitigh nuálacha a fhorbairt chun pointí uisce a chruthú agus a bhainistiú, saoráidí do ghlanadh láimhe agus cleachtais sláinteachais fholláin a chur chun cinn;

17. á iarraidh ar AE freisin infheistíocht a dhéanamh i gcosaint agus in athchóiriú na n-éiceachóras nádúrtha (lena n-áirítear foraoisí, tuilemhánna, bogaigh, etc.), a chuireann réitigh bainistithe uisce atá níos cost-éifeachtúla agus níos inbhuanaithe ar fáil go minic ná réitigh ghnáthbhonneagair maidir le stóráil uisce, cóireáil uisce, rialú creimthe, agus imeachtaí measartha agus foircneacha;

18. á iarraidh ar AE tionchar na cabhrach i réimse na forbartha daonna a uasmhéadú trína áirithiú go ndéanfar seirbhísí WASH a chomhtháthú i ngach clár agus straitéisí sláinte, sláinte, oideachais, míchumais agus comhionannais inscne, le spriocanna agus táscairí uisce, sláintíochta agus sláinteachais lena n-áirítear táscairí;

19. á iarraidh ar AE tacaíocht a thabhairt do bhainistiú uisce poiblí i dtíortha atá i mbéal forbartha agus cuireann sí i bhfios go láidir a thábhachtaí atá sé go ndíreofaí cúnamh oifigiúil forbartha ar na tíortha agus na pobail is ísle ioncaim;

20. ag tarraingt aird ar an ngné mhór gheostraitéiseach agus ar shaincheisteanna slándála a bhaineann le huisce; á chur i bhfios go láidir go bhféadfadh coinbhleachtaí tobanna agus cogaí thar uisce a bheith mar thoradh ar rochtain ar uisce, a bhféadfadh na milliúin taismigh a bheith mar thoradh orthu agus a bhféadfadh méadú ar an imirce a bheith mar thoradh orthu, go háirithe an t-easáitiú éigeantach, atá mar thoradh ar thriomaigh, neamhdheimhneacht an tsoláthair bia nó gorta;

21. ag tabhairt dá haire agus is cúis imní di nach ann do shocruithe comhair d’aibhneacha, lochanna agus uiscíoch trasteorann in a lán áiteanna ar domhan, nó go bhfuil siad ró-lag chun dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le huisce, ar dúshláin iad atá ag dul i méid;

22. ag leagan béim ar na tairbhí a bhaineann le comhar uisce trasteorann níos fearr agus le rialachas níos láidre ar chórais uisce agus é mar aidhm leis sin nasc idir an t-éiceachóras uisce-bia-fuinnimh a chothú, coinbhleachtaí a sheachaint agus bainistiú acmhainní uisce inbhuanaithe agus cosaint an éiceachórais a chosaint;

23. á iarraidh ar an gCoimisiún tacú le taidhleoireacht uisce agus comhar réigiúnach maidir le huisce a chothú, go háirithe i dtéarmaí bhainistiú comhroinnte na n-acmhainní uisce timpeall an 286 abhantrach trasteorann; á iarraidh, thairis sin, beartais agus cláir oibríochtúla a fhorbairt lena dtugtar aghaidh ar na dúshláin slándála, bia, rialachais agus comhshaoil a bhaineann le habhantracha trasteorann, d’fhonn todhchaí shlán agus athléimneach a áirithiú sna réimsí sin;

24. á mholadh do na tíortha atá i mbéal forbartha páirt a ghlacadh sa dá choinbhinsiún dhomhanda uisce de chuid na Náisiún Aontaithe, eadhon Coinbhinsiún Uisce na Náisiún Aontaithe agus Coinbhinsiún Sruthchúrsa na Náisiún Aontaithe, agus a ndícheall a dhéanamh iad a chur chun feidhme ina n-iomláine, mar uirlisí tábhachtacha chun tacú le taidhleoireacht uisce, leis an tsíocháin agus le coinbhleachtaí a chosc tríd an gcomhar trasteorann uisce;

25. ag leagan béim ar an ngá atá ann aghaidh a thabhairt ar chastacht na n-éileamh iomaíoch agus méadaitheach ar acmhainní uisce; á iarraidh go dtabharfaí tacaíocht d’Fhoireann na hEorpa maidir le bainistiú comhordaithe, comhleanúnach, comhtháite agus inbhuanaithe uisce a neartú i dtíortha atá i mbéal forbartha maidir lena húsáidí éagsúla (talmhaíocht, táirgeadh bia, sláintíocht agus sláinte, sláinteachas, táirgeadh fuinnimh, éilimh iomaíocha ó earnáil na tionsclaíochta, etc.), agus aird á tabhairt go háirithe ar neamhchinnteacht mhéadaitheach na soláthairtí uisce a eascraíonn as an athrú aeráide;

26. ag meabhrú gur cheart go mbeadh beartais chomhordaithe, chomhtháite agus inbhuanaithe maidir le bainistiú acmhainní uisce trédhearcach agus cuimsitheach, agus go spreagfaí rannpháirtíocht il-gheallsealbhóirí ar fud na n-earnálacha uile agus ar gach leibhéal; ag leagan béim ar a thábhachtaí atá sé measúnuithe tionchair ar chearta an duine a dhéanamh ar thionscadail infheistíochta talmhaíochta agus fuinnimh;

27. á chur in iúl gur gá réiteach a dhéanamh idir úsáid uisce agus cur i bhfeidhm teicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn maidir le caomhnú, truailliú uisce a laghdú agus athchúrsáil fuíolluisce chun feabhas a chur ar an mbealach a ndéantar uisce a sholáthar, a chóireáil agus a dhiúscairt;

28. á iarraidh ar AE tacú le bainistiú inbhuanaithe uisce in earnáil na talmhaíochta, earnáil ina mbaintear leas as os cionn 70 % d’acmhainní uisce, trí infheistíocht a dhéanamh i gcórais inbhuanaithe uisciúcháin agus stórála uisce, trí úsáid fionnuisce sa talmhaíocht a bharrfheabhsú agus a laghdú feadh an tslabhra soláthair ar fad, trí dhramhaíl bia a laghdú agus tríd an agra-éiceolaíocht a chothú trí bhogach a athbhunú, agus trí úsáid lotnaidicídí agus leasachán a bhfuil baol truaillithe uisce ag baint leo, go háirithe do screamhuisce, a laghdú, i gcás inar féidir;

29. ag meabhrú go bhfuil rochtain ar uisce ina dúshlán freisin maidir le húsáid fuinnimh i dtéarmaí táirgthe agus eastósctha araon; á chur i bhfáth, sa chomhthéacs sin, a thábhachtaí atá sé bainistiú fuinnimh níos fearr a chothú, chomh maith le réitigh athúsáide le haghaidh fuíolluisce cóireáilte, chun teorainn a chur le tomhaltas fionnuisce trí chóireáil fuíolluisce;

30. á iarraidh go mbeadh sásraí cuntasachta éifeachtacha ann do gach soláthraí seirbhísí uisce agus sláintíochta chun a áirithiú go n-urramóidh siad cearta an duine agus nach ndéanfaidh siad sáruithe ná mí-úsáidí ar chearta an duine;

31. á chur i bhfios gur gá cearta uisce a áireamh i gcomhaontuithe trádála le tríú tíortha agus oibleagáidí atá ceangailteach ó thaobh dlí ar chuideachtaí AE i dtríú tíortha an Treoir maidir le hUisce Óil a chomhlíonadh, mar shampla, agus iad ag oibriú thar lear;

32. á chur i bhfios gur cheart do chuideachtaí AE a dhéanann infheistíocht i dtíortha i mbéal forbartha staonadh ó bhrú a chur ar acmhainní agus tailte áitiúla uisce, go háirithe in earnálacha na talmhaíochta agus na tionsclaíochta, agus amhantraíocht uisce a sheachaint; á chur i bhfáth, ag an am céanna, nár cheart don ghá le forbairt eacnamaíoch na tíortha sin a dhreasú chun díriú ar ghníomhaíochtaí dianuisce a d’fhéadfadh rochtain a bpobal ar uisce a chur i mbaol;

33. á iarraidh go gcuirfí san áireamh acmhainneacht na hearnála príobháidí maidir le soláthar uisce agus go n-iarrtar comhar feabhsaithe le FBManna agus le gnólachtaí atá bunaithe go háitiúil ar féidir leo réitigh luachmhara agus cuir chuige nuálacha a chur i bhfeidhm maidir leis na seirbhísí uisce atá ann cheana a dhearadh, a thógáil nó a athshlánú nó i dtionscadail eile a bhaineann le huisce;

34. á iarraidh ar AE agus ar na Ballstáit a áirithiú go n-urramóidh gnóthais mhóra agus a bhfochonraitheoirí ábhartha na straitéisí díchill chuí agus na hoibleagáidí tuairiscithe (i gcomhréir le caighdeáin AE) maidir le comhar i réimse na ngníomhaíochtaí uisce; á iarraidh go ndéanfaí an ceart rochtana ar uisce agus cearta bunúsacha eile an duine a mheas sa togra reachtach maidir le dícheall cuí corparáideach;

35. ag meabhrú go bhfuil réitigh agus cláir níos éifeachtaí nuair a dhéantar iad a chomhdhearadh le heolas áitiúil agus le rannpháirtíocht an phobail; á chur i bhfios, dá bhrí sin, gur gá tacú le tionscadail bheaga agus áitiúla a bhfuil tionchar díreach acu ar rochtain na bpobal ar shaoráidí uisce agus sláintíochta a áirithiú agus a fheabhsú, lena n-áirítear i gceantair thuaithe agus i bpobail chósta atá ag brath ar acmhainní mara;

36. ag áitiú go dtabharfaí aird ar leith ar mhná agus ar chailíní i dtíortha atá i mbéal forbartha, ós rud é gur minic a bhíonn bacainní ar leith rompu maidir le rochtain a fháil ar uisce agus ar shláintíocht, ina gcuirtear de chúram ar an gcuid is mó díobh uisce a fháil in ionad dul ar scoil agus, ar an taobh eile, go gcaithfidh siad an scoil a fhágáil mura bhfuil aon rochtain ar leithris leormhaithe ann;

37. á chur i bhfios go bhféadfadh easpa rochtana ar uisce bac suntasach a chur ar chearta na mban agus na gcailíní maidir le hoideachas, sláinte, dínit, cothú agus sábháilteacht, chomh maith lena rannpháirtíocht pholaitiúil agus eacnamaíoch; á iarraidh ar AE tacaíocht a thabhairt do mhná, lena n-áirítear iad siúd ar de mhionlaigh iad a ndéantar leithcheal orthu, chun a gcearta chun uisce a chosaint agus a áirithiú go mbeidh siad rannpháirteach sa phróiseas cinnteoireachta maidir leis na tionscadail a bhaineann le rochtain ar uisce;

38. ag meabhrú go bhfuil rochtain ar fhoinsí sábháilte agus feabhsaithe uisce ríthábhachtach do leanaí atá i mbaol go háirithe nuair a bhíonn easpa sláinteachais, míchothú agus tinnis a bhaineann le huisce faoi lé acu;

39. á iarraidh ar AE, i gcomhréir le prionsabail na gníomhaíochta a leagtar amach i dTreoirlínte AE maidir le Cosantóirí Chearta an Duine a Chosaint, cosaint chosantóirí chearta an duine a áirithiú, go háirithe cearta dúchasacha an duine agus cosantóirí talún, ar féidir idirdhealú a dhéanamh orthu, idirdhealú a dhéanamh ina gcoinne, géarleanúint a dhéanamh orthu, coiriúlú a dhéanamh orthu agus iad a mharú, agus a bhfuil ról bunriachtanach acu maidir le rochtain ar uisce i dtíortha atá i mbéal forbartha;

40. á iarraidh ar AE aitheantas éiceamharú mar choir idirnáisiúnta a spreagadh;

41. á iarraidh ar an gCoimisiún tuarascáil a chur faoi bhráid na Parlaiminte go tráthrialta maidir le cur chun feidhme Threoirlínte AE maidir le hUisce Óil Sábháilte agus Sláintíocht, ina dtugtar samplaí inbhraite de na gníomhaíochtaí a rinneadh agus a dtionchar.

 

FAISNÉIS MAIDIR LE GLACADH SA CHOISTE AR IARRADH TUAIRIM AIR

Dáta an ghlactha	28.2.2022
Toradh na vótála críochnaithí	+: –: 0:	25 1 0
Feisirí a bhí i láthair ag an vótáil chríochnaitheach	Barry Andrews, Eric Andrieu, Anna-Michelle Asimakopoulou, Hildegard Bentele, Dominique Bilde, Udo Bullmann, Catherine Chabaud, Antoni Comín i Oliveres, Ryszard Czarnecki, Gianna Gancia, Charles Goerens, Mónica Silvana González, Pierrette Herzberger-Fofana, György Hölvényi, Rasa Juknevičienė, Beata Kempa, Karsten Lucke, Pierfrancesco Majorino, Erik Marquardt, Janina Ochojska, Christian Sagartz, Tomas Tobé, Miguel Urbán Crespo, Bernhard Zimniok
Comhaltaí ionaid a bhí i láthair ag an vótáil chríochnaitheach	María Soraya Rodríguez Ramos, Caroline Roose

 

 

VÓTÁIL CHRÍOCHNAITHEACH LE GLAO ROLLA SA CHOISTE AR IARRADH TUAIRIM AIR

25	+
ECR	Ryszard Czarnecki, Beata Kempa
ID	Dominique Bilde, Gianna Gancia
NI	Antoni Comín i Oliveres
PPE	Anna-Michelle Asimakopoulou, Hildegard Bentele, György Hölvényi, Rasa Juknevičienė, Janina Ochojska, Christian Sagartz, Tomas Tobé
Renew	Barry Andrews, Catherine Chabaud, Charles Goerens, María Soraya Rodríguez Ramos
S&D	Eric Andrieu, Udo Bullmann, Mónica Silvana González, Karsten Lucke, Pierfrancesco Majorino
The Left	Miguel Urbán Crespo
Verts/ALE	Pierrette Herzberger-Fofana, Erik Marquardt, Caroline Roose

 

1	-
ID	Bernhard Zimniok

 

0	0

 

Eochair do na siombailí a úsáidtear:

+ : in favour

- : against

0 : abstention

 

 

FAISNÉIS MAIDIR LE GLACADH SA CHOISTE FREAGRACH

Dáta an ghlactha	12.9.2022
Toradh na vótála críochnaithí	+: –: 0:	50 3 1
Feisirí a bhí i láthair ag an vótáil chríochnaitheach	Alexander Alexandrov Yordanov, François Alfonsi, Maria Arena, Petras Auštrevičius, Traian Băsescu, Reinhard Bütikofer, Fabio Massimo Castaldo, Włodzimierz Cimoszewicz, Anna Fotyga, Michael Gahler, Raphaël Glucksmann, Bernard Guetta, Sandra Kalniete, Peter Kofod, Dietmar Köster, Andrius Kubilius, Leopoldo López Gil, Lukas Mandl, Pedro Marques, Vangelis Meimarakis, Francisco José Millán Mon, Matjaž Nemec, Gheorghe-Vlad Nistor, Urmas Paet, Demetris Papadakis, Manu Pineda, Giuliano Pisapia, Thijs Reuten, Nacho Sánchez Amor, Isabel Santos, Mounir Satouri, Andreas Schieder, Jordi Solé, Dragoş Tudorache, Hilde Vautmans, Thomas Waitz, Charlie Weimers, Isabel Wiseler-Lima, Bernhard Zimniok, Željana Zovko
Comhaltaí ionaid a bhí i láthair ag an vótáil chríochnaitheach	Engin Eroglu, Markéta Gregorová, Robert Hajšel, Andrzej Halicki, Javi López, Alessandra Moretti, Javier Zarzalejos
Comhaltaí ionaid faoi Riail 209(7) a bhí i láthair don vótáil chríochnaitheach	Janina Ochojska, Sira Rego, Karlo Ressler, Eugenia Rodríguez Palop, Helmut Scholz, Miguel Urbán Crespo, Bettina Vollath

 

VÓTÁIL CHRÍOCHNAITHEACH LE GLAOCH ROLLA SA CHOISTE FREAGRACH

50	+
NI	Fabio Massimo Castaldo
PPE	Alexander Alexandrov Yordanov, Traian Băsescu, Michael Gahler, Andrzej Halicki, Sandra Kalniete, Andrius Kubilius, Leopoldo López Gil, Lukas Mandl, Vangelis Meimarakis, Francisco José Millán Mon, Gheorghe-Vlad Nistor, Janina Ochojska, Karlo Ressler, Isabel Wiseler-Lima, Javier Zarzalejos, Željana Zovko
RENEW	Petras Auštrevičius, Engin Eroglu, Bernard Guetta, Urmas Paet, Dragoş Tudorache, Hilde Vautmans
S&D	Maria Arena, Włodzimierz Cimoszewicz, Raphaël Glucksmann, Robert Hajšel, Dietmar Köster, Javi López, Pedro Marques, Alessandra Moretti, Matjaž Nemec, Demetris Papadakis, Giuliano Pisapia, Thijs Reuten, Nacho Sánchez Amor, Isabel Santos, Andreas Schieder, Bettina Vollath
THE LEFT	Manu Pineda, Sira Rego, Eugenia Rodríguez Palop, Helmut Scholz, Miguel Urbán Crespo
VERTS/ALE	François Alfonsi, Reinhard Bütikofer, Markéta Gregorová, Mounir Satouri, Jordi Solé, Thomas Waitz

 

3	-
ECR	Charlie Weimers
ID	Peter Kofod, Bernhard Zimniok

 

1	0
ECR	Anna Fotyga

 

Eochair do na siombailí a úsáidtear:

+ : i bhfabhar

- : i gcoinne

0 : staonadh

 

 

• [1] IO L 327, 22.12.2000, lch. 1.
• [2] IO L 375, 31.12.1991, lch. 1.
• [3] IO L 372, 27.12.2006, lch. 19.
• [4] IO L 435, 23.12.2020, lch. 1.
• [5] IO L 328, 6.12.2008, lch. 28.
• [6] IO C 316, 22.9.2017, lch. 99.
• [7] IO C 67, 8.2.2022, lch. 25.
• [8] IO C 474, 24.11.2021, lch. 11.