ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κατά το 2021

8.3.2023 - (2022/2141(INI))

Επιτροπή Αναφορών
Εισηγήτρια: Anne‑Sophie Pelletier


Διαδικασία : 2022/2141(INI)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου :  
A9-0054/2023
Κείμενα που κατατέθηκαν :
A9-0054/2023
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κατά το 2021

(2022/2141(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

 έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κατά το 2021,

 έχοντας υπόψη το άρθρο 10 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),

 έχοντας υπόψη τα άρθρα 15, 24 παράγραφος 3, 228 και 298 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

 έχοντας υπόψη τα άρθρα 11, 41, 42 και 43 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης»),

 έχοντας υπόψη τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΣΗΕΔΑΑ),

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/1163 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση του καθεστώτος του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και τους γενικούς όρους άσκησης των καθηκόντων του (καθεστώς του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή) και για την κατάργηση της απόφασης 94/262/ΕΚΑΧ, ΕΚ, Ευρατόμ[1],

 έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό κώδικα ορθής διοικητικής συμπεριφοράς, όπως εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο στις 6 Σεπτεμβρίου 2001,

 έχοντας υπόψη τη συμφωνία-πλαίσιο συνεργασίας που συνήφθη μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή την 15η Μαρτίου 2006 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2006,

 έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή,

 έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Μαρτίου 2022 σχετικά με τη συνεργασία με τους πολίτες: το δικαίωμα υποβολής αναφορών, το δικαίωμα υποβολής αναφοράς στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών[2],

 έχοντας υπόψη τα άρθρα 54 και 232 παράγραφος 1 του Κανονισμού του,

 έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αναφορών (A9-0054/2023),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κατά το 2021 υποβλήθηκε επισήμως στην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 7 Ιουνίου 2022 και ότι η Διαμεσολαβήτρια, Emily O’Reilly, παρουσίασε την έκθεσή της στην Επιτροπή Αναφορών στις Βρυξέλλες, στις 8 Σεπτεμβρίου 2022·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άρθρα 20, 24 και 228 της ΣΛΕΕ και το άρθρο 43 του Χάρτη εξουσιοδοτούν τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή να δέχεται καταγγελίες σχετικά με περιπτώσεις κακής διοίκησης στα πλαίσια της δράσης των θεσμικών ή λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης, με εξαίρεση το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) κατά την άσκηση των δικαιοδοτικών του καθηκόντων·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 15 ΣΛΕΕ οποίο ορίζει ότι «προκειμένου να προωθήσουν τη χρηστή διακυβέρνηση και να διασφαλίσουν τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης διεξάγουν τις εργασίες τους όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά» και ότι «κάθε πολίτης της Ένωσης και κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο κατοικεί ή έχει την καταστατική έδρα του σε ένα κράτος μέλος έχει δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους πολίτες της ΕΕ και της ανταπόκρισης της διοίκησης της ΕΕ στις ανάγκες και στους προβληματισμούς τους έχει ζωτική σημασία για την προστασία των δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών των πολιτών·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 41 του Χάρτη σχετικά με το δικαίωμα χρηστής διοίκησης αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αμερόληπτη, δίκαιη και εντός ευλόγου προθεσμίας εξέταση των υποθέσεών του από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης»·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 298 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι «κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης στηρίζονται σε ευρωπαϊκή διοίκηση ανοιχτή, αποτελεσματική και ανεξάρτητη»·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα προσφυγής στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, το δικαίωμα αναφοράς και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ενισχύουν τη διαφάνεια, τη συμμετοχική δημοκρατία και την ενεργό συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη στα κοινά·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 η Διαμεσολαβήτρια βοήθησε 20 536 άτομα και κίνησε 338 διαδικασίες έρευνας, εκ των οποίων 332 βάσει αναφοράς και 6 αυτεπάγγελτα, ενώ περάτωσε 305 έρευνες (300 βάσει αναφοράς και 5 αυτεπάγγελτα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών αφορούσε την Επιτροπή (208 έρευνες ή 61,5 %)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επόμενοι μεγαλύτεροι αριθμοί αφορούσαν την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) (16 έρευνες ή 4,7 %), το Κοινοβούλιο (13 έρευνες ή 3,8 %), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (13 έρευνες ή 3,8 %), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) (11 έρευνες ή 3,3 %), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (8 έρευνες ή 2,4 %), το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (7 έρευνες ή 2,1 %), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (6 έρευνες ή 1,8 %) και άλλα θεσμικά όργανα (34 έρευνες ή 10,1 %)·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρεις πρώτοι προβληματισμοί στις έρευνες που περατώθηκαν από τη Διαμεσολαβήτρια το 2021 ήταν η διαφάνεια και η λογοδοσία (πρόσβαση σε πληροφορίες και έγγραφα) (29 %), η νοοτροπία παροχής υπηρεσιών (26 %) και η ορθή χρήση διακριτικής ευχέρειας (μεταξύ άλλων σε διαδικασίες επί παραβάσει (18 %)· λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες ανησυχίες περιλαμβάνουν τον σεβασμό των δικονομικών δικαιωμάτων, τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την ορθή διαχείριση ζητημάτων προσωπικού, τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ, δεοντολογικά ζητήματα και την καταγγελία δυσλειτουργιών όσον αφορά τη διοίκηση της ΕΕ·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο του στρατηγικού του έργου το 2021, το Γραφείο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή δρομολόγησε έξι νέες στρατηγικές έρευνες: σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχειρίζεται τη μεταπήδηση στον ιδιωτικό τομέα των μελών του προσωπικού της· σχετικά με τη διαφάνεια των επαφών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με εκπροσώπους της καπνοβιομηχανίας· σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο Frontex συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα και διασφαλίζει τη λογοδοσία σε σχέση με τις ενισχυμένες αρμοδιότητές του· σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας χειρίστηκε την αίτηση του πρώην γενικού διευθυντή του για την ανάληψη υψηλόβαθμων θέσεων στην Airbus· σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή παρακολουθεί τα ταμεία της ΕΕ που χρησιμοποιούνται για την προώθηση του δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων για ανεξάρτητη διαβίωση· και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κατέχει ορισμένα προσωπικά στοιχεία αιτούντων εργασία πριν από την έκδοση αποφάσεων πρόσληψης·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διαμεσολαβήτρια, σε ευρεία έρευνα σχετικά με τη μεταπήδηση από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, η οποία κάλυψε δείγμα 100 ειλημμένων από την Επιτροπή αποφάσεων για την περίοδο 2019-2021, διαπίστωσε ότι η Επιτροπή είχε απαγορεύσει μόνο δύο δραστηριότητες·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 σηματοδότησε την εικοστή επέτειο από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001[3] (κανονισμός περί διαφάνειας) σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 η Διαμεσολαβήτρια έθεσε την πρόσβαση σε έγγραφα στο επίκεντρο του Γραφείου καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς η διαφάνεια παραμένει το κύριο θέμα των αναφορών και η προτεραιότητα του έργου της· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διαμεσολαβήτρια διοργάνωσε δημόσια διάσκεψη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί ο κανονισμός περί διαφάνειας ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κοινού σε αυτόν τον τομέα·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει αποφανθεί αρκετές φορές ότι είναι ακριβώς η διαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας που συμβάλλει στο να αποκτούν τα θεσμικά όργανα μεγαλύτερη νομιμότητα στα μάτια του Ευρωπαίου πολίτη και στο να αυξάνεται η εμπιστοσύνη του προς αυτά, παρέχοντας τη δυνατότητα να τίθενται σε ανοικτό διάλογο οι διάφορες διιστάμενες απόψεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει αποφανθεί ότι στην πραγματικότητα, τις αμφιβολίες στον πολίτη, όχι μόνον ως προς τη νομιμότητα μιας μεμονωμένης πράξης, αλλά και ως προς τη νομιμότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στο σύνολό της, μπορεί να γεννήσει μάλλον η έλλειψη πληροφόρησης και διαλόγου[4]·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση της συμμετοχής των πολιτών και η διασφάλιση της διαφάνειας σε επίπεδο ΕΕ είναι βασικοί παράγοντες για να γεφυρωθεί το χάσμα που γίνεται αντιληπτό μεταξύ της ΕΕ, των θεσμικών οργάνων, των πολιτών της και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων, να ξεπεραστεί η περιορισμένη εμπιστοσύνη των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και να επιτευχθεί μια πραγματική πολυεπίπεδη δημοκρατία· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Διαμεσολαβητής διαδραματίζει καίριο ρόλο στη γεφύρωση αυτού του χάσματος·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αναφορές των πολιτών στον Διαμεσολαβητή αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της συμμετοχικής δημοκρατίας και της νομιμότητας της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Ένωσης, καθώς προωθούν τη διαφάνεια και τη χρηστή διοίκηση στα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρόλος του Διαμεσολαβητή έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών και πλέον του επιτρέπει πλέον να χρησιμοποιεί εξουσίες ιδίας πρωτοβουλίας για να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των συστημικών προβλημάτων στη διοίκηση της ΕΕ και να διατυπώνει συστάσεις για βελτίωση με σκοπό την επίλυση των προβλημάτων διαφόρων περιπτώσεων κακοδιοίκησης, αναλαμβάνοντας έτσι ολοένα σημαντικότερο ρόλο στη ζωή των πολιτών όσον αφορά ζητήματα όπως το περιβάλλον, η μετανάστευση και η υγεία·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι αν μια αναφορά δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιότητας της, η Διαμεσολαβήτρια θα πρέπει να συμβουλεύσει τον αναφέροντα να απευθυνθεί σε άλλη αρχή ή στην Επιτροπή Αναφορών·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει επισημάνει ότι το δημοκρατικό μοντέλο που έχει υιοθετήσει η Ένωση έχει δύο διαστάσεις: η μεν πρώτη αφορά την ύπαρξη αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όπως τούτο υπενθυμίζεται στο άρθρο 10, παράγραφοι 1 και 2 της ΣΕΕ, η δε δεύτερη αφορά την ύπαρξη συμμετοχικής δημοκρατίας, την οποία κατοχυρώνει το άρθρο 10 παράγραφος 3 της ΣΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη διάσταση συνεπάγεται ότι οι αντιπρόσωποι μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι έναντι των πολιτών για τις νομοθετικές αποφάσεις που λαμβάνουν και ότι η δεύτερη διάσταση παρέχει τη δυνατότητα στους πολίτες να μετέχουν στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει ορίσει ότι η διαφάνεια είναι κρίσιμη υπό το πρίσμα αμφοτέρων των διαστάσεων αυτών[5]·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο στρατηγικό του έργο το 2021, το Γραφείο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κίνησε τις δικές του νέες και στρατηγικές πρωτοβουλίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ καταγράφουν κείμενο και στιγμιαία μηνύματα που αποστέλλονται/λαμβάνονται από μέλη του προσωπικού με την επαγγελματική τους ιδιότητα· σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τη διοίκηση της ΕΕ· σχετικά με το καθήκον που υπέχει η διοίκηση της ΕΕ να ενημερώνει το κοινό σχετικά με τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα της ΕΕ· σχετικά με τη διαφάνεια της πύλης της ΕΕ για τη διαχείριση των διαγωνισμών για συμβάσεις που ανατίθενται από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· σχετικά με τις υποχρεώσεις διαφάνειας της Επιτροπής στο πλαίσιο της επικείμενης αναθεώρησης της νομοθεσίας της ΕΕ για τον καπνό· σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή καθιστά διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις συναντήσεις μεταξύ επιτρόπων και οργανώσεων ή αυτοαπασχολούμενων ατόμων· και τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διασφαλίζει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των διεθνών εμπορικών συμφωνιών·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ, όταν αναφέρεται στην παροχή ευρύτερης πρόσβασης στα έγγραφα της ΕΕ, έχει δηλώσει ότι η διαφάνεια εν προκειμένω συμβάλλει στην ενίσχυση της δημοκρατίας παρέχοντας στον πολίτη τη δυνατότητα να ελέγχει το σύνολο των πληροφοριών που αποτέλεσαν τη βάση μιας νομοθετικής πράξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ υποστηρίζει ότι η δυνατότητα του πολίτη να γνωρίζει τις βάσεις της νομοθετικής δράσης συνιστά προϋπόθεση για την αποτελεσματική άσκηση των δημοκρατικών του δικαιωμάτων[6]·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει ερμηνεύσει το άρθρο 10 παράγραφος 3 της ΣΕΕ υπό την έννοια ότι, σε ένα σύστημα στηριζόμενο στην αρχή της δημοκρατικής νομιμοποιήσεως, οι συννομοθέτες πρέπει να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους έναντι του κοινού για τις πράξεις τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΕ έχει αποφανθεί ότι η εκ μέρους των πολιτών άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων τους προϋποθέτει τη δυνατότητα λεπτομερούς παρακολουθήσεως της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων στο πλαίσιο των οργάνων που μετέχουν στις νομοθετικές διαδικασίες και την παροχή προσβάσεως στο σύνολο των κρίσιμων πληροφοριών[7]·

1. εγκρίνει την ετήσια έκθεση για το 2021 που παρουσίασε η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια και επαινεί την εξαιρετική παρουσίαση των σημαντικότερων γεγονότων και αριθμητικών στοιχείων που αφορούν το έργο της Διαμεσολαβήτριας το 2021·

2. συγχαίρει την Emily O’Reilly και την ομάδα της για το αξιοσημείωτο έργο τους και τις εποικοδομητικές προσπάθειες για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ του δικαιώματος στην εργασία και του δημόσιου συμφέροντος για μια διοίκηση της ΕΕ που λειτουργεί με τα υψηλότερα πρότυπα ακεραιότητας και λογοδοσίας· τους συγχαίρει για την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικής και συμμετοχικής δημοκρατίας, με την παράλληλη βελτίωση της συμμετοχής του κοινού και της νομιμότητας της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της ΕΕ· αναγνωρίζει ότι το έργο της Διαμεσολαβήτριας έχει οδηγήσει σε θετικές αλλαγές εντός των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης·

3. εκτιμά τις άριστες σχέσεις μεταξύ της Διαμεσολαβήτριας Emily O’Reilly και της Επιτροπής Αναφορών κατά το 2021· εκτιμά την ισχυρή συνεργασία μεταξύ των δύο οργάνων ως σημαντικό εργαλείο για την αύξηση της δημοκρατικής λογοδοσίας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ· υπενθυμίζει ότι οι σχέσεις με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή συγκαταλέγονται μεταξύ των αρμοδιοτήτων που αναθέτει ο Κανονισμός του Κοινοβουλίου στην Επιτροπή Αναφορών· εκτιμά το κοινό συμφέρον που αποτυπώνεται σε αρκετά ψηφίσματα που βασίζονται στις έρευνες της Διαμεσολαβήτριας, ιδίως όσον αφορά τη διαφάνεια και τη λογοδοσία της διοίκησης της ΕΕ στο πλαίσιο της νόσου COVID-19·

4. επικροτεί τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Διαμεσολαβήτρια προκειμένου να διαπιστωθεί πώς τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί της ΕΕ θα μπορούσαν να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα· επικροτεί τη δημόσια διάσκεψη σχετικά με τους μελλοντικούς κανόνες πρόσβασης στα έγγραφα, η οποία διοργανώθηκε από το Γραφείο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή στις Βρυξέλλες στις 15 Νοεμβρίου 2021 με τίτλο «Πρόσβαση σε έγγραφα της ΕΕ: επόμενα βήματα;»·

5. συγχαίρει τη Διαμεσολαβήτρια για το έργο που επιτέλεσε όσον αφορά την έκδοση σύντομου οδηγού για τη διοίκηση της ΕΕ σχετικά με τις πολιτικές και τις πρακτικές για την εφαρμογή του δικαιώματος πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα της ΕΕ· συγχαίρει την Διαμεσολαβήτρια για τις συμβουλές που παρασχέθηκαν μέσω του διαδραστικού οδηγού που διατίθεται στον ιστότοπο του Διαμεσολαβητή·

6. πιστεύει ακράδαντα ότι η πρόσβαση των πολιτών σε όλα τα έγγραφα των θεσμικών οργάνων και ορισμένων λοιπών οργάνων, οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υπηρεσιών αποτελεί τη βάση μιας συμμετοχικής δημοκρατίας και βοηθά στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της στήριξης του κοινού προς τα θεσμικά όργανα· επικροτεί τις προσπάθειες της Διαμεσολαβήτριας να βελτιώσει τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και τη νομιμότητά τους· υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα αναφοράς στον Διαμεσολαβητή ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών και την εμπιστοσύνη τους στα θεσμικά όργανα της Ένωσης, καθώς προάγει τη διαφάνεια και την ορθή διοίκηση των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ·

7. υπενθυμίζει ότι το ΔΕΕ επισήμανε ότι η απαίτηση αμεροληψίας, η οποία είναι δεσμευτική για τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, αποσκοπεί στη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης, η οποία αποτελεί ένα από τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης· τονίζει ότι η απαίτηση αυτή αποσκοπεί στην αποφυγή καταστάσεων ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων και καλύπτει κάθε περίσταση για την οποία καλείται να αποφανθεί ένας μόνιμος υπάλληλος ή το μέλος του λοιπού προσωπικού, δεδομένης της θεμελιώδους σημασίας που έχει η εγγύηση ανεξαρτησίας και ακεραιότητας τόσο για την εσωτερική λειτουργία των θεσμικών και λοιπών οργάνων και των οργανισμών της Ένωσης όσο και για την εικόνα τους προς τα έξω[8]·

8. εκτιμά ότι είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσει να παρέχει στους πολίτες κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τον ρόλο και το πεδίο εφαρμογής των δραστηριοτήτων του Διαμεσολαβητή και την επιρροή του στην ανάπτυξη των θεσμικών οργάνων της Ένωσης·

9. υπενθυμίζει ότι ένας τρόπος για να βελτιωθεί η αντίληψη που έχουν οι πολίτες για την ΕΕ είναι να γίνει πιο προσβάσιμη, κατανοητή και διαφανής για αυτούς· πιστεύει ότι η παροχή στους πολίτες της δυνατότητας να καθιστούν τις κυβερνήσεις τους υπόλογες θα ενίσχυε τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών και θα αύξανε την εμπιστοσύνη των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να λάβει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση του υψηλότερου δυνατού βαθμού διαφάνειας· εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι, παρά τις διάφορες εκκλήσεις του Κοινοβουλίου και της Διαμεσολαβήτριας, οι τρέχουσες εργασίες του Συμβουλίου εξακολουθούν να αμαυρώνονται από την έλλειψη διαφάνειας και ότι οι πολίτες δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στα νομοθετικά κείμενα που καταρτίζει το Συμβούλιο· καλεί το Συμβούλιο να συμμορφωθεί με τα δημοκρατικά πρότυπα διαφάνειας, όπως απαιτείται από τις Συνθήκες και συνέστησε η Διαμεσολαβήτρια στην ειδική από το Μάιο του 2018 έκθεσή της[9]·

10. επισημαίνει ότι το 2021 σηματοδότησε την 20ή επέτειο από την έναρξη ισχύος του κανονισμού περί διαφάνειας· επικροτεί το γεγονός ότι το Γραφείο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή εστίασε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 στο εν λόγω θέμα· σημειώνει ότι το σύστημα έχει θετικά αποτελέσματα, ωστόσο, θα μπορούσε να προσαρμοστεί καλύτερα στις τεχνολογικές εξελίξεις· σημειώνει με ανησυχία ότι η ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα της ΕΕ είναι αρκετά παρωχημένη λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων κατά τις τελευταίες δεκαετίες όσον αφορά την πρόσβαση στα έγγραφα, τα νέα μέσα επικοινωνίας καθώς και τους διαφορετικούς τρόπους καταχώρισης, διαχείρισης και αποθήκευσης πληροφοριών· αναγνωρίζει την ανάγκη για την αναθεώρηση του κανονισμού περί διαφάνειας, προκειμένου να πρωτοστατεί η Ένωση στην πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα και στη δημοκρατική διαφάνεια για τους πολίτες· επικροτεί τη συμβολή της Διαμεσολαβήτριας όσον αφορά τον κανονισμό περί διαφάνειας και καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και την αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου να την λάβουν υπόψη·

11. σημειώνει το γεγονός ότι η Επιτροπή, όπως δήλωσε η Αντιπρόεδρος Věra Jourová κατά τη δημόσια διάσκεψη με θέμα «Πρόσβαση στα έγγραφα της ΕΕ: επόμενα βήματα;» που πραγματοποιήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2021, είναι έτοιμη να συνεχίσει τις νομοθετικές εργασίες για την πρόσβαση στα έγγραφα σε συνεργασία με τους συννομοθέτες·

12. επισημαίνει το γεγονός ότι η Διαμεσολαβήτρια δρομολόγησε μια στρατηγική πρωτοβουλία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η διοίκηση καταγράφει κείμενα και στιγμιαία μηνύματα που αποστέλλονται/λαμβάνονται από μέλη του προσωπικού με την επαγγελματική τους ιδιότητα· υποστηρίζει τη δέσμευση της Διαμεσολαβήτριας να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο η διοίκηση της ΕΕ χειρίζεται τα κείμενα και τα στιγμιαία μηνύματα και άλλες νέες τεχνολογίες στο πλαίσιο των υποχρεώσεών της για διαφάνεια·

13. σημειώνει την έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με την άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χορηγήσει δημόσια πρόσβαση σε γραπτά μηνύματα που ανταλλάχθηκαν μεταξύ της προέδρου της Επιτροπής και του διευθύνοντος συμβούλου φαρμακευτικής εταιρείας, τα οποία αφορούσαν την αγορά εμβολίου κατά της νόσου COVID-19· υπενθυμίζει ότι τα γραπτά μηνύματα, το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με τις πολιτικές, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων του θεσμικού οργάνου, θεωρούνται έγγραφα της ΕΕ στο πλαίσιο του κανονισμού για τη διαφάνεια· καλεί την Επιτροπή να τηρήσει πλήρως τις αρχές της δεοντολογίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας προς τους ευρωπαίους πολίτες·

14. επισημαίνει την έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χειρίστηκε αίτημα δημόσιας πρόσβασης σε έγγραφα που αφορούν την ποιότητα ιατρικών μασκών που διανεμήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19· σημειώνει με ανησυχία ότι κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος και κατά τη διάρκεια κρίσης στον τομέα της δημόσιας υγείας, η Επιτροπή δεν εξασφάλισε το απαιτούμενο υψηλότερο επίπεδο διαφάνειας·

15. τονίζει την ανάγκη παρακολούθησης της εφαρμογής των από το 2016 συστάσεων της Διαμεσολαβήτριας για διαφάνεια στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας· επικροτεί την έκκληση της Διαμεσολαβήτριας για μεγαλύτερη διαφάνεια στους τριμερείς διαλόγους, αναγνωρίζοντας παράλληλα την ανάγκη για τη σωστή ισορροπία μεταξύ της διαφάνειας και των ιδιαίτερων προκλήσεων και ευαισθησιών που συνεπάγεται η επίτευξη συμβιβαστικών λύσεων σχετικά με νομοθετικές προτάσεις· επαναλαμβάνει την έκκλησή του να δημοσιεύονται, επίσης, πριν ή αμέσως μετά το πέρας των τριμερών διαλόγων έγγραφα όπως χρονοδιαγράμματα, ημερήσιες διατάξεις, πρακτικά, έγγραφα που εξετάστηκαν, τροποποιήσεις και πληροφορίες σχετικά με τις αντιπροσωπείες των κρατών μελών και τις θέσεις και τα πρακτικά τους, σε τυποποιημένο και εύκολα προσβάσιμο επιγραμμικό περιβάλλον, εξ ορισμού και σύμφωνα με τον κανονισμό για τη διαφάνεια και τη νομολογία του ΔΕΕ·

16. επικροτεί την ευρεία στρατηγική έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή χειρίζεται καταστάσεις μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και για τις έρευνες μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα της Διαμεσολαβήτριας που αφορούν άλλα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας· υπενθυμίζει ότι η ορθή διαχείριση του ζητήματος της μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τη Διαμεσολαβήτρια να συνεχίσει την εργασία της με σκοπό να διασφαλίσει την έγκαιρη δημοσίευση των ονομάτων όλων των ανώτερων υπαλλήλων της ΕΕ που εμπλέκονται σε υποθέσεις μεταπήδησης από τον δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα και να εγγυηθεί πλήρη διαφάνεια σε ό,τι αφορά κάθε σχετική πληροφορία· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τους κανόνες σχετικά με τη μεταπήδηση από τον δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα και τη σύγκρουση συμφερόντων και να διασφαλίσει την εφαρμογή αυστηρών κανόνων σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

17. συγχαίρει τη Διαμεσολαβήτρια για την έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετώπισε τις ανησυχίες σχετικά με τη σύνθεση του φόρουμ υψηλού επιπέδου για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα της Επιτροπής για τον μετριασμό πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων είχαν ως αποτέλεσμα μόνο επτά από τα 28 μέλη της ομάδας να είναι πραγματικά ανεξάρτητα· επισημαίνει ότι διαπιστώθηκε κρούσμα κακοδιοίκησης στην προκειμένη περίπτωση· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να θεσπίσει τους αυστηρότερους δεοντολογικούς κανόνες για την πρόληψη των συγκρούσεων συμφερόντων και να λάβει περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση της μεταπήδησης από τον δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα, σε πλήρη συμμόρφωση με τις συστάσεις της Διαμεσολαβήτριας·

18. επικροτεί τη στρατηγική έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διασφαλίζει τη διαφάνεια των αλληλεπιδράσεών της με εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων στον τομέα του καπνού. αποδοκιμάζει το γεγονός ότι, με εξαίρεση τη Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (ΓΔ SANTE) και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης (ΓΔ TAXUD), η Επιτροπή εξακολουθεί να μην διασφαλίζει πλήρη και προορατική διαφάνεια όσον αφορά τις συναντήσεις με εκπροσώπους της καπνοβιομηχανίας· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι η αποτυχία αυτή υπονομεύει τον πλήρη δημόσιο έλεγχο, όπως απαιτείται από τις διατάξεις της σύμβασης-πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον έλεγχο του καπνού (ΣΠΕΚ)·

19. επισημαίνει ότι, μετά από έρευνα σχετικά με τον μηχανισμό αναφορών του Frontex, στην οποία η Διαμεσολαβήτρια επέστησε την προσοχή στις καθυστερήσεις του οργανισμού όσον αφορά την εκπλήρωση των νέων υποχρεώσεών του όσον αφορά τον μηχανισμό αναφορών και τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε αυτεπάγγελτη έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο Frontex συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα και διασφαλίζει τη λογοδοσία σε σχέση με την ενισχυμένη ευθύνη του· επισημαίνει ότι η έρευνα αυτή επεδίωκε να αποσαφηνίσει ζητήματα που σχετίζονται με τη λογοδοσία των κοινών επιχειρήσεων του Frontex, με τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τον επαναπατρισμό μεταναστών και με τη στήριξη της μετανάστευσης κατά τη διεξαγωγή ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

20. επικροτεί την έναρξη έρευνας σχετικά με τον ρόλο της Επιτροπής στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων φυσικού αερίου που αναφέρονται ως έργα περιφερειακής σημασίας από την Ενεργειακή Κοινότητα – στην οποία συμμετέχουν η ΕΕ, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, οι χώρες της περιοχής του Ευξείνου Πόντου και η Νορβηγία – μετά από αναφορά που υπέβαλε οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών καταγγέλλοντας ότι η Επιτροπή δεν διασφάλισε την ορθή αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων φυσικού αερίου προτού συμπεριληφθούν στον κατάλογο· υπενθυμίζει ότι τα έργα αυτά αξιολογήθηκαν σύμφωνα με μεθοδολογία που χρησιμοποιούσε προηγουμένως η Επιτροπή για τον κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος, η οποία επί του παρόντος είναι ανεπαρκής και δεν χρησιμοποιείται πλέον· θεωρεί ότι, ιδίως στο τρέχον γεωπολιτικό ενεργειακό πλαίσιο, τα ενεργειακά έργα που προωθούνται ή χρηματοδοτούνται από την ΕΕ θα πρέπει να αξιολογούνται με τον πλέον διαφανή, συνεπή και συμμετοχικό τρόπο·

21. επικροτεί τις δηλώσεις της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τις εμπορικές διαδικασίες, τονίζοντας ως κακοδιοίκηση το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν ολοκλήρωσε επικαιροποιημένη «εκτίμηση επιπτώσεων στη βιωσιμότητα» πριν από την ολοκλήρωση των εμπορικών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Mercosur·

22. τονίζει τη σημασία της έγκρισης επικαιροποιημένου καταστατικού για το Γραφείο του Διαμεσολαβητή τον Ιούνιο του 2021· υπενθυμίζει ότι το νέο καταστατικό κωδικοποιεί πολλές από τις εργασιακές πρακτικές του Γραφείου τα τελευταία χρόνια· επικροτεί το γεγονός ότι το αναθεωρημένο καταστατικό παρέχει ένα ενισχυμένο νομικό πλαίσιο για το Γραφείο και εισάγει νέες διασφαλίσεις που εγγυώνται περαιτέρω την ανεξαρτησία του· πιστεύει ακράδαντα ότι ο προϋπολογισμός που διατίθεται στο Γραφείο του Διαμεσολαβητή θα πρέπει να τροποποιηθεί για να διασφαλιστεί ότι διαθέτει τους απαραίτητους πόρους ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον συνολικό φόρτο εργασίας και να διασφαλίσει ότι μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται αρμοδίως χάριν των ευρωπαίων πολιτών·

23. συγχαίρει το Γραφείο του Διαμεσολαβητή για την εφαρμογή και την αναθεώρηση της ταχείας διαδικασίας, η οποία αποσκοπεί στην ταχεία διεκπεραίωση αναφορών που αφορούν την πρόσβαση σε έγγραφα· σημειώνει ότι η διαδικασία απέφερε εξαιρετικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής μείωσης του χρόνου διεκπεραίωσης, της αύξησης του αριθμού των αναφορών που αφορούν την πρόσβαση σε έγγραφα και της γενικής ικανοποίησης των ενδιαφερόμενων μερών από την «ταχεία» διαδικασία·

24. επικροτεί τη νέα στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία που παρουσίασε η Επιτροπή στις 3 Μαρτίου 2021, η οποία καλύπτει την περίοδο από το 2021 έως το 2030 και καθορίζει το πλαίσιο για την εφαρμογή της ΣΗΕΔΑΑ από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

25. επικροτεί τη δέσμευση της Διαμεσολαβήτριας· αναγνωρίζει το έργο της ως μέλους του πλαισίου της ΕΕ που αποσκοπεί στην προστασία, την προώθηση και την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής της ΣΗΕΔΑΑ από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· αναγνωρίζει τον ρόλο της Ευρώπης ως παγκόσμιου εταίρου για τη στήριξη της ένταξης των ατόμων με αναπηρία·

26. υπογραμμίζει τα αποτελέσματα δύο ερευνών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα κονδύλια της ΕΕ στα ιδρύματα κοινωνικής μέριμνας· επικροτεί την έρευνα ιδίας πρωτοβουλίας του Διαμεσολαβητή σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή παρακολουθεί τα ταμεία της ΕΕ που χρησιμοποιούνται για την προώθηση του δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων για ανεξάρτητη διαβίωση·

27. επικροτεί τον κατάλογο βέλτιστων πρακτικών για την κάλυψη των αναγκών των ατόμων με αναπηρία κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, ο οποίος καταρτίστηκε ως αποτέλεσμα μιας στρατηγικής πρωτοβουλίας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή αντιμετωπίζει τις ειδικές ανάγκες των μελών του προσωπικού με αναπηρία στο πλαίσιο της νόσου COVID-19· παροτρύνει τη Διαμεσολαβήτρια και το Γραφείο της να συνεχίσουν το έργο τους υπέρ των ατόμων με αναπηρία και να διασφαλίσουν ότι μπορούν να απολαμβάνουν πλήρως το δικαίωμα αναφοράς τους στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή·

28. συγχαίρει τη Διαμεσολαβήτρια για την επέκταση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών (ENO) στην ανάπτυξη ικανοτήτων και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των θεσμών διαμεσολάβησης στα κράτη μέλη, στις χώρες ΕΟΧ και στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες· συγχαίρει το ENO για τη διοργάνωση στοχευμένων διαδικτυακών σεμιναρίων με επίκεντρο διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δημόσιες διοικήσεις· τον μηχανισμό αναφορών του Frontex και την παρακολούθηση των αναγκαστικών επαναπατρισμών· και την ιδρυματική φροντίδα, τη χρήση κονδυλίων της ΕΕ και τα διδάγματα από την πανδημία COVID-19·

29. παροτρύνει τη Διαμεσολαβήτρια να συνεχίσει τη συνεργασία της με τους εθνικούς διαμεσολαβητές μέσω του ENO· κρίνει απαραίτητο να ενισχυθεί η αλληλεπίδραση και η ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των εθνικών και περιφερειακών διαμεσολαβητών και του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, ούτως ώστε να είναι οι πολίτες καλύτερα ενημερωμένοι όσον αφορά τα δικαιώματά τους και πιο σαφείς κατά την υποβολή των αναφορών τους· καλεί το δίκτυο αυτό να εξετάσει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν εθνικοί και περιφερειακοί διαμεσολαβητές στη διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών της ΕΕ στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ·

30. συγχαίρει τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Επιτροπής και την ΕΥΕΔ για την απονομή του βραβείου χρηστής διοίκησης 2021 του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή για τις σημαντικές προσπάθειες που κατέβαλαν πέρυσι προκειμένου να βοηθήσουν στον επαναπατρισμό πολιτών της ΕΕ που ξεπερνούσαν το μισό εκατομμύριο και είχαν εγκλωβιστεί σε ολόκληρο τον κόσμο λόγω της πανδημίας COVID-19·

31. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα και την έκθεση της Επιτροπής Αναφορών στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών, καθώς και στους διαμεσολαβητές ή τα αντίστοιχα αρμόδια όργανα των κρατών μελών.


 

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή κατά το 2021 υποβλήθηκε επισήμως στην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Roberta Metsola, στις 7 Ιουνίου 2022, η δε Διαμεσολαβήτρια, Emily O’Reilly, παρουσίασε την έκθεσή της στην Επιτροπή Αναφορών στις Βρυξέλλες, στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.

Ο θεσμός του Διαμεσολαβητή κατοχυρώνεται στα άρθρα 24 και 228 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Το άρθρο 24 της ΣΛΕΕ, καθώς και το άρθρο 43 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, προβλέπουν το δικαίωμα αναφοράς στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή.

Σύμφωνα με το άρθρο 228 της ΣΛΕΕ, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο οποίος εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι αρμόδιος να δέχεται τις καταγγελίες όλων των πολιτών της Ένωσης ή των φυσικών ή νομικών προσώπων που κατοικούν ή έχουν την καταστατική τους έδρα σε κράτος μέλος, σχετικά με περιπτώσεις κακής διοίκησης στα πλαίσια δράσης των θεσμικών ή λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης, με εξαίρεση το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την άσκηση των δικαιοδοτικών του καθηκόντων.

Μια επιπλέον βασική συνιστώσα, που συνδέεται ιδιαιτέρως με τον ρόλο του Διαμεσολαβητή, αποτελεί το άρθρο 41 παράγραφος 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όπου επισημαίνεται ότι «κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αμερόληπτη, δίκαιη και εντός ευλόγου προθεσμίας εξέταση των υποθέσεών του από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης».

Το 2021, 20 536 πολίτες προσέφυγαν στις υπηρεσίες του Διαμεσολαβητή, εξ αυτών δε 17 060 έλαβαν συμβουλές μέσω του διαδραστικού οδηγού που περιέχεται στον ιστότοπο του Διαμεσολαβητή, ενώ οι υπηρεσίες του Διαμεσολαβητή απάντησαν σε 1 310 ακόμα αιτήματα για πληροφορίες και η Διαμεσολαβήτρια διεκπεραίωσε 2 166 αναφορές.

Από τις 2 166 συνολικά αναφορές που διαχειρίστηκε το 2021 η Διαμεσολαβήτρια, οι 729 ενέπιπταν στο πεδίο αρμοδιοτήτων της, ενώ οι 1 437 όχι.

Το 2021 η Διαμεσολαβήτρια κίνησε 338 διαδικασίες έρευνας, εκ των οποίων 332 βάσει αναφορών και έξι αυτεπάγγελτα, ενώ περάτωσε 305 έρευνες (300 βάσει αναφορών και 5 αυτεπάγγελτα).

Οι περισσότερες έρευνες αφορούσαν την Επιτροπή (208 έρευνες ή 61,5 %), ενώ οι αμέσως επόμενες σε αριθμό έρευνες αφορούσαν την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) (16 έρευνες ή 4,7 %), το Κοινοβούλιο (13 έρευνες ή 3,8 %), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) (13 έρευνες ή 3,8 %), ενώ οι υπόλοιπες κατανεμήθηκαν ως εξής: στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX) (11 έρευνες ή 3,3 %), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (8 έρευνες ή 2,4 %), το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (7 έρευνες ή 2,1 %), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) (6 έρευνες ή 1,8 %) και άλλα θεσμικά όργανα (34 έρευνες ή 10,1 %).

Οι τρεις πρώτοι προβληματισμοί στις έρευνες που περατώθηκαν από τη Διαμεσολαβήτρια το 2021 ήταν η διαφάνεια, η λογοδοσία (πρόσβαση σε πληροφορίες και έγγραφα) (29 %), η νοοτροπία παροχής υπηρεσιών (26 %) και η ορθή χρήση διακριτικής ευχέρειας (μεταξύ άλλων σε διαδικασίες επί παραβάσει) (18 %). Άλλες ανησυχίες περιλαμβάνουν τον σεβασμό των δικονομικών δικαιωμάτων, τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τις προσλήψεις, την ορθή διαχείριση θεμάτων προσωπικού, τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ, δεοντολογικά ζητήματα και καταγγελίες δυσλειτουργιών.

Εκτός από το βασικό έργο του που σχετίζεται με τις αναφορές, ο Διαμεσολαβητής διεξάγει επίσης ευρύτερες έρευνες και πρωτοβουλίες σχετικά με συστημικά ζητήματα που αφορούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Σύμφωνα με τη στρατηγική της Διαμεσολαβήτριας «Με ορίζοντα το 2024», το 2021 το έργο του γραφείου του Διαμεσολαβητή αυξήθηκε, με μεγαλύτερο αριθμό ερευνών και πρωτοβουλιών για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Η εισηγήτρια θεωρεί ότι είναι καίριας σημασίας να διατεθεί στη Διαμεσολαβήτρια αυξημένος προϋπολογισμός, προκειμένου να διαθέτει τους αναγκαίους πόρους για την αποτελεσματική διαχείριση του συνολικού φόρτου εργασίας της.

Η εισηγήτρια απευθύνει τα ειλικρινή της συγχαρητήρια στην Emily O’Reilly και στο γραφείο της για το σημαντικό έργο που επιτέλεσε το 2021. Στο πλαίσιο αυτό, η εισηγήτρια τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να είναι υπερήφανη που διαθέτει ένα θεσμικό όργανο που εργάζεται για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ του δικαιώματος εργασίας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και του δημόσιου συμφέροντος να διαθέτει μια διοίκηση της ΕΕ που λειτουργεί με τα υψηλότερα πρότυπα ακεραιότητας και λογοδοσίας. Αυτές οι εποικοδομητικές προσπάθειες επιτρέπουν στην Διαμεσολαβήτρια να ενισχύσει ταυτόχρονα την εκπροσώπηση και τη συμμετοχική δημοκρατία, βελτιώνοντας παράλληλα τη συμμετοχή του κοινού και τη νομιμότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της ΕΕ.

Το 2021, το γραφείο του Διαμεσολαβητή ξεκίνησε νέες στρατηγικές έρευνες σχετικά με διάφορα θέματα:

Μεταπήδηση από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα

Η εισηγήτρια χαιρετίζει την επανειλημμένη δέσμευση της Διαμεσολαβήτριας για την καταπολέμηση των περιπτώσεων μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα. Το 2021, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε ευρεία στρατηγική έρευνα (03 Φεβρουαρίου 2021) σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή χειρίζεται τις καταστάσεις μεταπήδησης στον ιδιωτικό τομέα (το 2019, το 2020 και το 2021). Η έρευνα συνεχίστηκε και το 2022. Η Διαμεσολαβήτρια επίσης κίνησε έρευνες που βασίζονται σε αναφορές σχετικά με τη μεταπήδηση στον ιδιωτικό τομέα. Στις 23 Ιουνίου 2021, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε έρευνα βάσει αναφοράς σχετικά με τη μετακίνηση Ισπανού αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε ισπανική εταιρεία κοινής ωφέλειας που είχε λάβει δάνεια από την τράπεζα.

Στις 22 Φεβρουαρίου 2021, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε νέα έρευνα για τη μεταπήδηση στον ιδιωτικό τομέα σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ), ο οποίος ενέκρινε μετακίνηση του πρώην διευθύνοντα συμβούλου του σε θέση στρατηγικού συμβούλου της Airbus, ενός από τους μεγαλύτερους παράγοντες της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η αυτεπάγγελτη έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ΕΟΑ θα έπρεπε να είχε απαγορεύσει τη μετακίνηση για λόγους σύγκρουσης συμφερόντων και ο ΕΟΑ συμφώνησε να εφαρμόσει τις συστάσεις σχετικά με την ενδεχόμενη απαγόρευση ανάληψης ορισμένων θέσεων στο προσωπικό και την παροχή κατευθυντήριων γραμμών στο προσωπικό σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο.

Πρόσβαση σε έγγραφα

Η εισηγήτρια επικροτεί το γεγονός ότι το γραφείο του Διαμεσολαβητή το 2021 εστίασε συγκεκριμένα στη χορήγηση πρόσβασης σε έγγραφα ευρύτερου δημόσιου ενδιαφέροντος, παρά το γεγονός ότι η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ είναι παρωχημένη και παρεμποδίζει τις δραστηριότητες του Διαμεσολαβητή στο θέμα αυτό. Η εισηγήτρια πιστεύει ότι πρέπει να διασφαλιστεί πλήρης διαφάνεια και πλήρης πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και θεωρεί ότι αποτελεί προτεραιότητα η αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, προκειμένου η Ένωση να πρωτοστατήσει στην πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα της ΕΕ και στη δημοκρατική διαφάνεια για τους πολίτες.

Το 2021 ένας ενδιαφερόμενος που επεδίωκε πρόσβαση σε γραπτά μηνύματα που εστάλησαν από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον διευθύνοντα σύμβουλο μεγάλης φαρμακευτικής εταιρίας ανέδειξε το ζήτημα της τήρησης αρχείων σε ό,τι αφορά κείμενα και στιγμιαία μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία στο πλαίσιο της διοίκησης της ΕΕ. Στις 16 Σεπτεμβρίου 2021, η Διαμεσολαβήτρια υπέβαλε ερώτημα στην Επιτροπή σχετικά με την πολιτική της στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε χωριστή δράση, η Διαμεσολαβήτρια υπέβαλε ερώτημα σε οκτώ θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ ποια μέτρα εφαρμόζουν για την τήρηση αρχείων σε ότι αφορά κείμενα και στιγμιαία μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία, με σκοπό την κατάρτιση καταλόγου ορθών πρακτικών.

Η Διαμεσολαβήτρια έλαβε αναφορές σχετικά με διάφορα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ που επικεντρώνονται στην πρόσβαση σε έγγραφα. Ένας ενδιαφερόμενος ζήτησε πρόσβαση του κοινού σε «συμφωνία προαγοράς» που συνήφθη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και φαρμακευτικής εταιρείας για τη μελλοντική αγορά εμβολίου κατά της νόσου COVID-19. Η Διαμεσολαβήτρια κάλεσε μετ’ επιτάσεως την Επιτροπή να τηρεί ενήμερο τον ενδιαφερόμενο και να διασφαλίσει ότι οι απαιτήσεις διαφάνειας αποτελούν μέρος των εν εξελίξει και μελλοντικών διαπραγματεύσεων για τα εμβόλια. Ένας ενδιαφερόμενος ζήτησε πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ) που παρουσίαζαν λεπτομέρειες σχετικά με τις ψήφους του συμβουλίου εποπτών της ΕΑΤ σχετικά με έρευνα στην οποία διαπιστώθηκε ότι οι εθνικές αρχές είχαν παραβιάσει το δίκαιο της ΕΕ («συστάσεις BUL») όσον αφορά την εποπτεία δύο συγκεκριμένων τραπεζών. Η ΕΑΤ συμφώνησε να δημοσιοποιήσει τις λεπτομέρειες των ψήφων του συμβουλίου εποπτών της. Οι ενδιαφερόμενοι εξέφρασαν σειρά ανησυχιών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) χειρίζεται τις αιτήσεις πρόσβασης του κοινού σε έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των δυσκολιών με την ειδική διαδικτυακή πύλη του Frontex για την πρόσβαση σε αιτήσεις εγγράφων και τους όρους που ισχύουν για τα έγγραφα που δημοσιοποιεί. Η έρευνα συνεχίστηκε και το 2022.

Η Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε κακοδιοίκηση μετά την άρνηση της Επιτροπής να παραχωρήσει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με εισαγωγές χρησιμοποιημένου μαγειρικού ελαίου. Η Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε επίσης κακοδιοίκηση κατόπιν της άρνησης της Επιτροπής να κοινοποιήσει έγγραφα σχετικά με την αγορά 1.5 εκατομμυρίου ιατρικών μασκών που δεν πληρούσαν τις απαιτούμενες προδιαγραφές ποιότητας.

Η εισηγήτρια τονίζει ότι ένας από τους τρόπους βελτίωσης της αντίληψης των πολιτών για την ΕΕ είναι να γίνει πιο κατανοητή και διαφανής προς αυτούς, και πιστεύει ότι είναι ακριβώς προς όφελος των πολιτών να λάβει η Επιτροπή τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση πλήρους διαφάνειας. Θεωρεί επίσης απαράδεκτο το γεγονός ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων στο Συμβούλιο εξακολουθεί να πλήττεται από σοβαρή έλλειψη διαφάνειας και ότι το Συμβούλιο εξακολουθεί να εμποδίζει τους πολίτες να έχουν άμεση και έγκαιρη πρόσβαση στα νομοθετικά έγγραφά του ενόσω η νομοθετική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η εισηγήτρια υπενθυμίζει ότι το ΔΕΕ έχει αποφανθεί αρκετές φορές ότι είναι ακριβώς η διαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας που συμβάλλει στο να αποκτούν τα θεσμικά όργανα μεγαλύτερη νομιμότητα στα μάτια του Ευρωπαίου πολίτη και στο να αυξάνεται η εμπιστοσύνη του προς αυτά, παρέχοντας τη δυνατότητα να τίθενται σε ανοικτό διάλογο οι διάφορες διιστάμενες απόψεις. Στην πραγματικότητα, τις αμφιβολίες στον πολίτη, όχι μόνον ως προς τη νομιμότητα μιας μεμονωμένης πράξης, αλλά και ως προς τη νομιμότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στο σύνολό της, μπορεί να γεννήσει μάλλον η έλλειψη πληροφόρησης και διαλόγου[10].

Δεοντολογικά ζητήματα

Η εισηγήτρια επαινεί την προσοχή που έδωσε το γραφείο του Διαμεσολαβητή σε δεοντολογικά ζητήματα το 2021. Η Διαμεσολαβήτρια εξέτασε τη σύνθεση του φόρουμ ανωτάτου επιπέδου για την προτεινόμενη Ένωση Κεφαλαιαγορών της ΕΕ και διαπίστωσε περιπτώσεις κακοδιοίκησης. Η Διαμεσολαβήτρια πρότεινε κάθε έκθεση ομάδας εμπειρογνωμόνων να προσδιορίζει επίσης τα είδη των μελών της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων.

Δύο οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών υπέβαλαν αναφορές σχετικά με τη συμμετοχή της προέδρου και ενός αντιπροέδρου της Επιτροπής σε βίντεο υποστήριξης της προεκλογικής εκστρατείας ενός κροατικού πολιτικού κόμματος. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υπόσχεται να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι Επίτροποι μπορούν να συμμετέχουν στις εθνικές προεκλογικές εκστρατείες.

Μετά από έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τα έξοδα ταξιδίου που συνδέονται με επίσημο ταξίδι στην Κίνα, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφώνησε το 2021 να βελτιώσει τη διαφάνεια όσον αφορά τα έξοδα και τις αποζημιώσεις των μελών της.

Μετά από έρευνα σχετικά με την απόφασή της να αναθέσει σύμβαση στην BlackRock Investment Management, τον Απρίλιο, η Επιτροπή αντέδρασε εποικοδομητικά στις προτάσεις της Διαμεσολαβήτριας και ανέφερε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να εκδώσει πρόσθετη κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων για να βοηθήσει το προσωπικό της που ασχολείται με τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων.

Θεμελιώδη δικαιώματα

Η εισηγήτρια συγχαίρει θερμά τη Διαμεσολαβήτρια και το γραφείο της για το αξιοσημείωτο έργο που επιτέλεσαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, με στόχο την αναζήτηση και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς αυτά αποτελούν μία από τις κύριες αξίες και τον ακρογωνιαίο λίθο της ΕΕ.

Τον Μάρτιο του 2021, η Διαμεσολαβήτρια αποφάσισε να ξεκινήσει αυτεπάγγελτη έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα και διασφαλίζει τη λογοδοσία σε σχέση με τις αρμοδιότητές του· Η έρευνα αποσκοπεί στην αποσαφήνιση των ζητημάτων που σχετίζονται με τη λογοδοσία των «κοινών επιχειρήσεων» του Frontex, δραστηριοτήτων που σχετίζονται με «επαναπατρισμό» μεταναστών και με την υποστήριξη μεταναστών στο πλαίσιο του ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η Διαμεσολαβήτρια υπέβαλε διάφορες συγκεκριμένες προτάσεις με σκοπό την ενίσχυση της ανεξαρτησίας του μηχανισμού αναφορών και την ενθάρρυνση της χρήσης του από τους πολίτες. Οι εν λόγω προτάσεις περιλάμβαναν ότι η δημόσια ενημέρωση σχετικά με τον μηχανισμό θα πρέπει να διευκρινίζει ότι η υποβολή αναφορών σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν θίγει τις αποφάσεις για το άσυλο.

Μια ακόμη βασική έρευνα που συνδέεται με τα θεμελιώδη δικαιώματα επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίον η Επιτροπή διασφαλίζει ότι οι κροατικές αρχές σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα στο πλαίσιο των επιχειρήσεων διαχείρισης των συνόρων. Ο ενδιαφερόμενος, η Διεθνής Αμνηστία, εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον η Κροατία είχε θέσει σε εφαρμογή «μηχανισμό ελέγχου» για να διασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις διαχείρισης των συνόρων συμμορφώνονται πλήρως με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το δίκαιο της ΕΕ.

Η Διαμεσολαβήτρια κίνησε έρευνα ιδίας πρωτοβουλίας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή παρακολουθεί τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά ταμεία της ΕΕ που χρησιμοποιούνται για την προώθηση του δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων για ανεξάρτητη διαβίωση. Η εισηγήτρια επικροτεί τη δέσμευση της Διαμεσολαβήτριας και αναγνωρίζει το σχετικό έργο της, ως μέλους του πλαισίου της ΕΕ για τη ΣΗΕΔΑΑ, με στόχο την προστασία, την προώθηση και την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τον ρόλο της Ευρώπης ως παγκόσμιου εταίρου για τη στήριξη της ισότητας των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.

Η Διαμεσολαβήτρια ζήτησε από την Επιτροπή να παράσχει λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο διασφαλίζει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που υπογράφει η ΕΕ. Στην απόφαση της Διαμεσολαβήτριας διαπιστώθηκε ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να είχε ολοκληρώσει επικαιροποιημένη αξιολόγηση πριν από τη σύναψη της εμπορικής συμφωνίας. Όσον αφορά τις μελλοντικές εμπορικές διαπραγματεύσεις, η Διαμεσολαβήτρια έκανε έκκληση για ολοκλήρωση των εν λόγω εκτιμήσεων πριν από την οριστική συμφωνία.

Η Διαμεσολαβήτρια απέστειλε επιστολή στην Επιτροπή και στον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ) για να ζητήσει περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των προτεινόμενων νέων κανόνων για την τεχνητή νοημοσύνη και να διασφαλίσει ότι οι μελλοντικοί κανόνες θα λαμβάνουν υπόψη το δημόσιο συμφέρον.

Διαφάνεια και λογοδοσία κατά τη λήψη αποφάσεων

Η εισηγήτρια επικροτεί επίσης τη Διαμεσολαβήτρια για το έργο της στο πλαίσιο διαφόρων σημαντικών ερευνών που σχετίζονται με τη διαφάνεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τον Νοέμβριο, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διασφαλίζει τη διαφάνεια των αλληλεπιδράσεών της με εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων στον τομέα του καπνού. Δεδομένου ότι η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης-πλαισίου για τον έλεγχο του καπνού (ΣΠΕΚ) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), πρέπει να αποτρέψει τον αρνητικό αντίκτυπο της καπνοβιομηχανίας στις πολιτικές για τη δημόσια υγεία. Τούτο απαιτεί από την Επιτροπή να είναι πλήρως και προορατικά διαφανής όσον αφορά τις συναντήσεις με εκπροσώπους της καπνοβιομηχανίας.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) έθεσε σε εφαρμογή μέτρα για τη βελτίωση της λογοδοσίας όσον αφορά τη λήψη των αποφάσεών του μετά την έρευνα της Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τη διαφάνεια της αντίδρασής του στην πανδημία COVID-19.

Η εισηγήτρια επισημαίνει ότι οι ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων που αφορούν περιβαλλοντικά θέματα εξακολούθησαν να αποτελούν πηγή αναφορών το 2021. Τον Απρίλιο, η Διαμεσολαβήτρια κίνησε έρευνα σχετικά με τον ρόλο της Επιτροπής στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων φυσικού αερίου που αναφέρονται ως έργα περιφερειακής σημασίας από την Ενεργειακή Κοινότητα (στην οποία συμμετέχουν η ΕΕ, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, οι χώρες της περιοχής του Ευξείνου Πόντου και η Νορβηγία). Τον Δεκέμβριο του 2021, η Διαμεσολαβήτρια ξεκίνησε έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση σχετικά με την πρωτοβουλία για τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση, η οποία έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τις εταιρείες ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τα ζητήματα βιωσιμότητας που αφορούν τις λειτουργίες τους. Τον Ιούνιο, η Διαμεσολαβήτρια παρουσίασε προκαταρκτικά πορίσματα στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σχετικά με τη διαφάνεια των περιβαλλοντικών πληροφοριών σχετικά με τα έργα που χρηματοδοτεί. Η Διαμεσολαβήτρια πρότεινε να δημοσιοποιήσει η ΕΤΕπ τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων που χρηματοδοτεί και να δώσει προτεραιότητα στην ενισχυμένη και προορατική διαφάνεια.

Η Διαμεσολαβήτρια απέστειλε επιστολή στην Επιτροπή ζητώντας να προβλεφθεί το έντονο ενδιαφέρον για τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη σχετικά με τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ και πρότεινε στην Επιτροπή να παράσχει όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα οικεία έγγραφα που έχει στην κατοχή της για τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που βοηθούν την ΕΕ να ανακάμψει από την πανδημία και να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως η κλιματική κρίση.

Τελική δήλωση

Η εισηγήτρια επικροτεί τις άοκνες προσπάθειες της Emily O’Reilly που αποσκοπούν στην ενίσχυση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ακεραιότητας των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, ενώ εστιάζει στην βασική της αποστολή: τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών.

Η εισηγήτρια πιστεύει ακράδαντα ότι η πρόσβαση στα έγγραφα, η δεοντολογία και η διαφάνεια αποτελούν απαραίτητες αρχές μιας πραγματικής συμμετοχικής δημοκρατίας.

Οι αρχές αυτές βασίζονται στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις και το έργο του Διαμεσολαβητή συμβάλλει στην ενίσχυση αυτής της εμπιστοσύνης. Για τους λόγους αυτούς, η εισηγήτρια αισθάνεται ιδιαίτερη τιμή που ηγήθηκε της παρούσας έκθεσης της PETI, με στόχο να αναλύσει, να σχολιάσει και να διαδώσει στους ευρωπαίους πολίτες το έργο που επιτέλεσε η Διαμεσολαβήτρια και το γραφείο της καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021.


ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

28.2.2023

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

23

0

0

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Alex Agius Saliba, Andris Ameriks, Margrete Auken, Alexander Bernhuber, Markus Buchheit, Agnès Evren, Gheorghe Falcă, Αλέξης Γεωργούλης, Peter Jahr, Radan Kanev, Cristina Maestre Martín De Almagro, Dolors Montserrat, Emil Radev, Frédérique Ries, Yana Toom, Loránt Vincze, Tatjana Ždanoka, Kosma Złotowski

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Jordi Cañas, Maite Pagazaurtundúa, Anne-Sophie Pelletier, Cristian Terheş, Rainer Wieland

 


 

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

23

+

ECR

Cristian Terheş, Kosma Złotowski

ID

Markus Buchheit

NI

Tatjana Ždanoka

PPE

Alexander Bernhuber, Agnès Evren, Gheorghe Falcă, Peter Jahr, Radan Kanev, Dolors Montserrat, Emil Radev, Loránt Vincze, Rainer Wieland

Renew

Jordi Cañas, Maite Pagazaurtundúa, Frédérique Ries, Yana Toom

S&D

Alex Agius Saliba, Andris Ameriks, Cristina Maestre Martín De Almagro

The Left

Αλέξης Γεωργούλης, Anne-Sophie Pelletier

Verts/ALE

Margrete Auken

 

0

-

 

 

 

0

0

 

 

 

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+ : υπέρ

- : κατά

0 : αποχή

 

 

Τελευταία ενημέρωση: 13 Μαρτίου 2023
Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου