ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ανάγκη για λήψη μέτρων όσον αφορά τη συνεχιζόμενη καταπίεση και τις εκλογές νοθείας στη Λευκορωσία
17.1.2025 - (2024/3014(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 136 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Γιάννης Μανιάτης, Nacho Sánchez Amor, Tobias Cremer
εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B10-0055/2025
B10‑0058/2025
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ανάγκη για λήψη μέτρων όσον αφορά τη συνεχιζόμενη καταπίεση και τις εκλογές νοθείας στη Λευκορωσία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 136 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τότε που ξέσπασαν ειρηνικές διαδηλώσεις κατά της εκτεταμένης νοθείας στις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου 2020, το καθεστώς Lukashenka, με τη στήριξη της Ρωσίας, συνεχίζει την πολιτική βίαιης καταστολής κατά του λαού της Λευκορωσίας, καθώς πολλοί πολίτες παρενοχλούνται, συλλαμβάνονται, βασανίζονται και καταδικάζονται επειδή εκφράζουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς ή επειδή διαμαρτύρονται κατά της νόθευσης των εκλογών ή κατά των συστηματικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από το 2020, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κρατούνται αυθαίρετα ενώ, τον Ιανουάριο του 2025, υπάρχουν ακόμη 1 250 πολιτικοί κρατούμενοι στη Λευκορωσία, πολλοί από τους οποίους υποφέρουν υπό συνθήκες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 26 Φεβρουαρίου 2024 το Συμβούλιο παρέτεινε έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025 τα περιοριστικά μέτρα κατά της Λευκορωσίας λόγω της εσωτερικής καταστολής στη χώρα και της στήριξης που παρέχει το καθεστώς στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο αναμένεται να παρατείνει εκ νέου τα περιοριστικά μέτρα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποκαλούμενες προεδρικές εκλογές έχουν προκηρυχθεί για τις 26 Ιανουαρίου 2025 και ότι οι δημοκρατικές δυνάμεις στη Λευκορωσία καλούν τους ψηφοφόρους να τις μποϊκοτάρουν λόγω της συνεχιζόμενης καταστολής, της φυλάκισης ή της αναγκαστικής εξορίας μελών της αντιπολίτευσης, της διάλυσης των κομμάτων της αντιπολίτευσης, των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, των συνδικάτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, της στέρησης του δικαιώματος ψήφου των Λευκορώσων στο εξωτερικό, του εκφοβισμού των ψηφοφόρων και της έλλειψης διαφανούς καταμέτρησης των ψήφων και ανεξάρτητων εκλογικών παρατηρητών·
1. ζητεί τον άμεσο τερματισμό της καταστολής εις βάρος του λαού της Λευκορωσίας και επαναλαμβάνει τη σταθερή αλληλεγγύη του προς όλους εκείνους που συνεχίζουν να καταπολεμούν τη μαζική και συστηματική καταστολή του καθεστώτος Lukashenka στη Λευκορωσία·
2. εκφράζει εκ νέου την ανησυχία του για την κατάσταση σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες στη Λευκορωσία, όπως μεταξύ άλλων για την αμείωτη συστηματική καταστολή, την κατάπνιξη της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, της κοινωνίας των πολιτών, των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των θρησκευτικών οργανώσεων και των πολιτικών κομμάτων, τη συνεχιζόμενη ατιμωρησία και τη διαχρονική παραβίαση της ορθής διαδικασίας και της αρχής της δίκαιης δίκης·
3. επαναλαμβάνει ότι, σύμφωνα με τις αρχές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), τα νόμιμα αιτήματα του λαού της Λευκορωσίας για δημοκρατία με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις θεμελιώδεις ελευθερίες, την ευημερία, την κυριαρχία και την ασφάλεια πρέπει να ικανοποιηθούν· επαναλαμβάνει τις προηγούμενες εκκλήσεις του για διοργάνωση νέων, ελεύθερων και αδιάβλητων εκλογών υπό διεθνή παρακολούθηση από το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ· τονίζει ότι οποιεσδήποτε εκλογές διεξάγονται στην τρέχουσα ατμόσφαιρα φόβου και καταστολής και κατά παράβαση όλων των διεθνών προτύπων δεν μπορούν να θεωρηθούν ελεύθερες και αδιάβλητες·
4. υπενθυμίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεν αναγνώρισαν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2020, δεν αναγνωρίζουν τον Aliaksandr Lukashenka ως νόμιμο πρόεδρο της Λευκορωσίας και, κατά συνέπεια, δεν θα αναγνωρίσουν την προσδοκώμενη επανεκλογή του για έβδομη συνεχή θητεία στις λεγόμενες προεδρικές εκλογές που ανακοινώθηκαν για τις 26 Ιανουαρίου 2025·
5. ζητεί την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και όλων των ατόμων που κρατούνται αυθαίρετα, έχουν συλληφθεί ή καταδικαστεί με πολιτικά κίνητρα, πολλοί από τους οποίους κρατούνται σε απομόνωση επί μήνες ή χρόνια, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και υφίστανται απομόνωση, κακομεταχείριση και βασανιστήρια· ζητεί επειγόντως να αποσυρθούν όλες οι κατηγορίες εναντίον τους, να αποκατασταθούν πλήρως και να αποζημιωθούν οικονομικά για τις βλάβες που προκλήθηκαν από την παράνομη κράτησή τους· υπογραμμίζει την ανάγκη, στο μεταξύ, να υπάρξει ενημέρωση για το πού βρίσκονται και για τις συνθήκες κράτησής τους, καθώς και να διασφαλιστεί η πρόσβασή τους σε δικηγόρους της επιλογής τους, στη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και σε ιατρική περίθαλψη και η επικοινωνία με τα μέλη της οικογένειάς τους·
6. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να στηρίξουν τους πολιτικούς κρατουμένους και τις οικογένειές τους ζητώντας, με κάθε ευκαιρία, την άμεση αποφυλάκισή τους, καλώντας τους πρέσβεις του καθεστώτος για να ζητήσουν αποδεικτικά στοιχεία για την κατάσταση και την τοποθεσία των κρατουμένων, απλουστεύοντας τις διαδικασίες απόκτησης θεωρήσεων και προσωρινών εγγράφων ταυτοποίησης για όσους εγκαταλείπουν τη Λευκορωσία και παρέχοντας επανένταξη στην κοινωνία καθώς και πρακτική και οικονομική στήριξη· καλεί την αντιπροσωπεία της ΕΕ και τις πρεσβείες των κρατών μελών στη Λευκορωσία να συνεχίσουν να παρακολουθούν και να ενημερώνονται για τις δίκες όλων των πολιτικών κρατουμένων, όπου αυτό είναι δυνατό· παροτρύνει το Συμβούλιο και την Επιτροπή να μετέλθουν νέες μεθόδους παρέμβασης για την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων·
7. καλεί το Συμβούλιο να διευρύνει και να ενισχύσει τις κυρώσεις κατά ατόμων και οντοτήτων που ευθύνονται για την καταστολή και την εκλογική νοθεία στη Λευκορωσία και να στοχεύσει όλα τα άτομα που ενέχονται στην καταστολή του καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων των δικαστών, των εισαγγελέων και των υπαλλήλων των αρχών επιβολής του νόμου, των φυλακών και των σωφρονιστικών ιδρυμάτων·
8. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο, την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να εκθέτουν την κατάσταση που επικρατεί στη Λευκορωσία σε όλους τους σχετικούς ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, ιδίως στον ΟΑΣΕ, στον ΟΗΕ και στα εξειδικευμένα όργανά του και στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, με στόχο την ενίσχυση του διεθνούς ελέγχου των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την ανάληψη δράσης σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία·
9. καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να εργαστούν για να καταστήσουν το καθεστώς Lukashenka υπόλογο για όλα τα εγκλήματα κατά του λαού της Λευκορωσίας και να εφαρμόσουν την αρχή της διεθνούς δικαιοδοσίας·
10. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να βοηθούν τις δημοκρατικές δυνάμεις της Λευκορωσίας, την κοινωνία των πολιτών και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και να διερευνήσουν νέους τρόπους για την προώθηση των επαφών μεταξύ των πολιτών με τη Λευκορωσία· ενθαρρύνει τους εκπροσώπους των δημοκρατικών δυνάμεων της Λευκορωσίας να διατηρήσουν και να προωθήσουν την ενότητα όλων των δημοκρατικών δυνάμεων και της κοινωνίας των πολιτών στην Λευκορωσία με βάση τον στόχο μιας ελεύθερης, δημοκρατικής και ανεξάρτητης Λευκορωσίας·
11. εκφράζει την ανησυχία του για τις διώξεις ατόμων που βρίσκονται στην εξορία, όπως η κατάχρηση των ενταλμάτων σύλληψης της Ιντερπόλ από το καθεστώς Lukashenka με σκοπό την έκδοση πολιτικών αντιπάλων από τρίτες χώρες· καλεί, ως εκ τούτου, τις ενδιαφερόμενες χώρες να μην εκδίδουν Λευκορώσους πολίτες που έχουν διαφύγει από το καθεστώς και ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διώξεις κατά την επιστροφή τους στη Λευκορωσία· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να θέσουν το ζήτημα της κατάχρησης των διεθνών ενταλμάτων σύλληψης στην Ιντερπόλ·
12. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, στους εκπροσώπους των δημοκρατικών δυνάμεων στη Λευκορωσία και στις de facto αρχές της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας.