Projekt rezolucji - B10-0209/2025Projekt rezolucji
B10-0209/2025
Parlament Europejski

PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sektorów energochłonnych

24.3.2025 - (2025/2536(RSP))

złożony w następstwie oświadczenia Komisji
zgodnie z art. 136 ust. 2 Regulaminu

Giorgio Gori, Wouter Beke, Brigitte van den Berg, Benedetta Scuderi
w imieniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii


Procedura : 2025/2536(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
B10-0209/2025
Teksty złożone :
B10-0209/2025
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

B10‑0209/2025

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sektorów energochłonnych

(2025/2536(RSP))

Parlament Europejski,

– uwzględniając sprawozdanie Maria Draghiego z września 2024 r. na temat przyszłości europejskiej konkurencyjności,

– uwzględniając sprawozdanie Enrica Letty z kwietnia 2024 r. pt. „Much more than a market” [Znacznie więcej niż rynek],

– uwzględniając komunikat Komisji z 26 lutego 2025 r. pt. „Pakt dla czystego przemysłu: wspólny plan działania na rzecz konkurencyjności i dekarbonizacji” (COM(2025)0085),

– uwzględniając komunikat Komisji z 26 lutego 2025 r. pt. „Plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii” (COM(2025)0079),

– uwzględniając art. 136 ust. 2 Regulaminu,

– uwzględniając projekt rezolucji Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii,

A. mając na uwadze, że sektory energochłonne mają znaczny udział w gospodarce UE i odgrywają kluczową rolę w tworzeniu miejsc pracy, zwłaszcza na obszarach i w regionach, w których są skoncentrowane; mając na uwadze, że sektory energochłonne mają zasadnicze znaczenie dla strategicznej autonomii i konkurencyjności UE, a także dla dekarbonizacji, choć należy uwzględnić ich ślad energetyczny;

B. mając na uwadze, że przejście na gospodarkę bezemisyjną i czysty system energetyczny musi prowadzić do obniżenia cen energii i uwzględniać wszystkie dostępne technologie, które przyczyniają się do osiągnięcia unijnego celu neutralności emisyjnej do 2050 r. w najbardziej opłacalny sposób; trzeba przy tym uniknąć blokad technologicznych i uwzględnić różne koszyki energetyczne w poszczególnych państwach członkowskich, w tym w odniesieniu do energii ze źródeł odnawialnych i energii jądrowej;

C. mając na uwadze, że centralnym elementem dekarbonizacji sektorów energochłonnych jest elektryfikacja; mając na uwadze, że do sektorów energochłonnych zaliczają się gałęzie przemysłu, które wykorzystują zasoby kopalne z powodu wymagań dotyczących temperatury, ciśnienia lub reakcji, np. przemysł chemiczny, stalowy, papierniczy, tworzyw sztucznych, górnictwo, rafinerie, przemysł cementowy, wapienniczy, przemysł metali nieżelaznych, przemysł szklarski, ceramiczny i nawozowy, gdzie trudno ograniczyć emisje gazów cieplarnianych, ze względu na to, że stanowią one integralną część procesu, lub ze względu na wysokie koszty kapitałowe lub operacyjne bądź niski poziom dojrzałości technologicznej;

D. mając na uwadze, że różnica w cenach energii między UE a USA i Chinami osłabia konkurencyjność przemysłu UE; mając na uwadze, że wysokie i zmienne ceny paliw kopalnych mają duży wpływ na ceny energii elektrycznej, a przystępne koszty odnawialnych źródeł energii nie przekładają się na rachunki za energię;

E. mając na uwadze, że niewystarczająco zintegrowana unia energetyczna stwarza dalsze wyzwania dla sektorów energochłonnych, w szczególności w odniesieniu do braku transgranicznych połączeń międzysystemowych i ograniczonej dostępności czystej energii ze względu na długotrwałe procedury wydawania pozwoleń lub wysokie wydatki kapitałowe lub operacyjne, a także ograniczenia przesyłowe w sieci;

F. mając na uwadze, że system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) zapewnił długoterminowe sygnały inwestycyjne i przyczynił się do zmniejszenia emisji z objętych nim sektorów o 47 %; mając na uwadze, że od czasu wprowadzenia ETS rynek energii uległ głębokim zmianom, zwłaszcza po rosyjskiej inwazji na Ukrainę i przejściu z gazu rurociągowego na skroplony gaz ziemny (LNG); mając na uwadze, że brak przejrzystości na rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla grozi osłabieniem konkurencyjności sektorów energochłonnych; mając na uwadze, że dochody z ETS są wykorzystywane nierównomiernie w poszczególnych państwach członkowskich, co nie zapewnia odpowiedniego wsparcia dekarbonizacji sektorów energochłonnych;

G. mając na uwadze, że niepotrzebne obciążenia regulacyjne i długotrwałe procedury wydawania pozwoleń podważają uzasadnienie biznesowe inwestycji w dekarbonizację w Europie; mając na uwadze, że w prawodawstwie UE przewidziano pojęcie nadrzędnego interesu publicznego; mając na uwadze, że złożone i rozdrobnione finansowanie UE spowalnia inwestycje w technologie neutralne emisyjnie i cyfryzację, zwłaszcza w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP);

H. mając na uwadze, że brak niezbędnych inwestycji prywatnych może utrudnić dekarbonizację sektorów energochłonnych; mając na uwadze, że niepożądanym skutkiem nadmiernego polegania na pomocy państwa może być pogłębienie dysproporcji i zakłócenie konkurencji w całej UE;

I. mając na uwadze, że zależność UE od państw trzecich i ograniczony dostęp do surowców pierwotnych i wtórnych, zarówno pod względem ilości, jak i jakości, stanowią poważne wyzwanie dla sektorów energochłonnych; mając na uwadze, że obieg zamknięty i efektywność mogą przyczynić się do zmniejszenia rocznych potrzeb inwestycyjnych w przemyśle i dostawach energii; mając na uwadze, że ponad połowę całego wywozu odpadów z UE stanowią metale żelazne wywożone do państw trzecich, co budzi obawy co do ich należytego przetwarzania;

J. mając na uwadze, że poważnym wyzwaniem dla przedsiębiorstw z UE jest nieuczciwa konkurencja ze strony państw spoza UE, w tym subsydiowana nadwyżka mocy produkcyjnych; mając na uwadze, że wiele regionów na całym świecie nie ma ambitnych celów w zakresie dekarbonizacji, co zwiększa ryzyko ucieczki emisji;

K. mając na uwadze, że głęboka transformacja sektorów energochłonnych nie uda się bez zaangażowania społeczności lokalnych i regionalnych, pracowników i partnerów społecznych, którzy odczuwają poważne skutki transformacji;

1. potwierdza swoje zaangażowanie na rzecz celów UE w zakresie dekarbonizacji oraz na rzecz stabilnej i przewidywalnej polityki klimatycznej i przemysłowej;

2. wzywa państwa członkowskie do przyspieszenia procedur wydawania pozwoleń i koncesji na projekty dotyczące czystej energii, przy zapewnieniu zdolności administracyjnych, oraz do ułatwienia podłączania do sieci, aby umożliwić czyste wytwarzanie energii na miejscu, zwłaszcza na obszarach oddalonych; podkreśla, że rozwój odnawialnych źródeł energii i elektryfikacja będą wymagały ogromnych inwestycji w sieci oraz w elastyczność, magazynowanie i dystrybucję; wzywa Komisję, aby poza koncepcją nadrzędnego interesu publicznego opracowała rozwiązania służące przyspieszeniu projektów dekarbonizacji;

3. uważa, że konieczne są dalsze działania w celu wdrożenia przepisów dotyczących struktury rynku energii elektrycznej, w szczególności z myślą o promowaniu umów zakupu energii elektrycznej i dwukierunkowych kontraktów różnicowych w celu zmniejszenia zmienności i kosztów energii dla sektorów energochłonnych; wzywa Komisję, aby zaproponowała pilne środki w celu usunięcia barier, które utrudniają zawieranie umów długoterminowych, zwłaszcza w przypadku MŚP, i wykorzystała instrumenty i gwarancje ograniczające ryzyko, w tym gwarancje publiczne, np. Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI); sugeruje zbadanie dodatkowych sposobów oddzielenia cen paliw kopalnych od cen energii elektrycznej w ramach struktury rynku energii elektrycznej, w tym w celu zwiększenia liczby umów długoterminowych zgodnie z Planem działania na rzecz przystępnej cenowo energii oraz poprzez przyspieszenie analizy rynków krótkoterminowych do 2025 r.;

4. wzywa Komisję, aby oceniła możliwość upowszechnienia najlepszych praktyk z państw członkowskich dla sektorów energochłonnych, takich jak uwolnienie energii we Włoszech; wzywa Komisję do opracowania zaleceń dotyczących zmniejszenia narażenia konsumentów, a zwłaszcza sektorów energochłonnych, na rosnące koszty energii, np. przez obniżenie podatków i opłat oraz harmonizację opłat sieciowych, przy jednoczesnym zapewnieniu inwestycji publicznych w sieci;

5. apeluje o większą integrację systemu energetycznego, w szczególności w odniesieniu do transgranicznych połączeń wzajemnych w celu zapewnienia czystych i odpornych dostaw energii; zwraca się o zwiększenie inwestycji w elastyczność, np. w magazynowanie, w tym elektrownie szczytowo-pompowe oraz magazynowanie ciepła i ciepła odpadowego, oraz regulację zapotrzebowania, aby zoptymalizować stabilność sieci; przypomina, jak ważna dla obniżenia kosztów jest efektywność energetyczna;

6. podkreśla potrzebę jak najszybszego wycofania gazu ziemnego; podkreśla, że w perspektywie krótko- i średnioterminowej niektóre sektory nie mogą w znacznym stopniu polegać na elektryfikacji; wzywa państwa członkowskie, aby – w tym samym czasie i w odniesieniu do tych ograniczonych sektorów – w należycie uzasadnionych przypadkach opracowały środki służące zaradzeniu problemowi skoków cen gazu; wzywa Komisję, aby opracowała narzędzia zapewniające dostawy gazu po obniżonych kosztach przez umożliwienie agregacji zapotrzebowania, w oparciu o AggregateEU, oraz wspólnych zakupów gazu, przy jednoczesnym utrzymaniu celów w zakresie dekarbonizacji; podkreśla, jak ważne jest zachęcanie do zawierania stabilnych umów z dostawcami gazu, dywersyfikacja dróg dostaw oraz poprawa przejrzystości i stabilności rynku, zgodnie z obowiązującymi przepisami; apeluje o przeprowadzenie w ramach zbliżającego się przeglądu ETS oceny skutków w celu przeanalizowania związku między rynkiem gazu a cenami CO2 oraz roli rezerwy stabilności rynkowej i jej parametrów;

7. wzywa Komisję, aby wspierała sektory energochłonne w przyjmowaniu czystych i neutralnych emisyjnie technologii, w tym wodoru, oraz energooszczędnych metod produkcji przez wzmocnienie mechanizmów finansowania i zapewnienie skutecznego wykorzystania dochodów z ETS przez państwa członkowskie; apeluje o uzupełnienie wsparcia na szczeblu UE pomocą państwa, która umożliwia ukierunkowane wsparcie dla sektorów energochłonnych, przy jednoczesnym zachowaniu równych warunków działania na jednolitym rynku;

8. apeluje o zwiększenie skali Programu InvestEU przed przyjęciem kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) oraz o wsparcie inwestycji w dekarbonizację sektorów energochłonnych z niewykorzystanych pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; zauważa, że Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy umożliwia już elastyczność w ramach obecnych programów, ale jest to niewystarczające; nalega, aby w przyszłych WRF zwiększono środki finansowe na wsparcie europejskich sektorów energochłonnych w oparciu o Fundusz Innowacyjny i instrument „Łącząc Europę” – Energia lub za pośrednictwem funduszu konkurencyjności; podkreśla, że trzeba rozbudować Europejski Bank Wodoru i program kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla; wzywa Komisję do wykorzystania aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie[1] w przyszłym akcie w sprawie przyspieszenia dekarbonizacji w celu usprawnienia procesów wydawania pozwoleń i przyznawania statusu projektu strategicznego;

9. zwraca uwagę na potrzebę uproszczenia procedur biurokratycznych w celu zwiększenia atrakcyjności inwestycji prywatnych i wsparcia transformacji sektorów energochłonnych; uważa, że zarówno InvestEU, jak i EBI odgrywają kluczową rolę w pobudzaniu finansowania prywatnego, zwłaszcza przez środki zmniejszające ryzyko;

10. zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia dostępu do surowców krytycznych; podkreśla, że przyszły akt o gospodarce o obiegu zamkniętym powinien poprawić zasobooszczędność, w tym przez lepsze gospodarowanie odpadami produktów zawierających surowce krytyczne, a także wspierać popyt na surowce wtórne i ich dostępność; podkreśla potrzebę zdefiniowania tych surowców wtórnych, które mają strategiczne znaczenie i które powinny podlegać monitorowaniu wywozu, np. stali i złomu, oraz wyeliminowania zakłóceń równowagi w ich podaży i popycie, w tym przez zbadanie ograniczeń wywozowych; nalega na skuteczne egzekwowanie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów[2];

11. wzywa Komisję do pełnego i skutecznego wykorzystania instrumentów ochrony handlu; wzywa Komisję, aby znalazła trwałe rozwiązanie problemu nieuczciwej konkurencji i strukturalnej nadwyżki mocy produkcyjnych, zanim w 2026 r. wygasną środki ochronne dotyczące stali; apeluje do Komisji o współpracę z USA w związku z zapowiedzianymi cłami na przywóz produktów z UE i o unikanie szkodliwej eskalacji;

12. podkreśla, że zasadnicze znaczenie dla zapewnienia równych warunków działania dla przemysłu UE i zapobiegania ucieczce emisji ma skuteczne wdrożenie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM), biorąc pod uwagę wpływ równoległego wycofywania bezpłatnych uprawnień w ramach ETS oraz ryzyko wzrostu kosztów produkcji; wzywa Komisję do zajęcia się ryzykiem przesuwania zasobów i obchodzenia CBAM; zwraca się o wdrożenie skutecznego rozwiązania dla eksporterów z UE oraz o przeprowadzenie analizy ewentualnego rozszerzenia na kolejne sektory i produkty rynku niższego szczebla, poprzedzonej oceną skutków;

13. apeluje o stworzenie wiodących rynków czystych produktów europejskich o obiegu zamkniętym przez umieszczenie w zamówieniach publicznych UE kryteriów pozacenowych, takich jak zrównoważoność i odporność oraz europejskie preferencje dla sektorów strategicznych, a także przez wprowadzenie dobrowolnych systemów etykietowania i wymogów dotyczących minimalnej zawartości z UE w sposób racjonalny pod względem kosztów;

14. podkreśla znaczenie sprawiedliwej transformacji, która powinna pomóc obszarom w dużym stopniu zależnym od sektorów energochłonnych dzięki utrzymaniu i tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy poprzez programy podnoszenia i nabywania nowych kwalifikacji przez pracowników oraz poprzez skuteczne wykorzystanie regionalnych mechanizmów wsparcia, takich jak Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Fundusz Spójności; podkreśla, że wsparcie publiczne będzie miało kluczowe znaczenie dla transformacji sektorów energochłonnych oraz że powinno być powiązane z ich zobowiązaniem do ochrony zatrudnienia i warunków pracy oraz zapobiegania offshoringowi; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę „Unia umiejętności” służącą dopasowaniu umiejętności do potrzeb rynku pracy;

15. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

Ostatnia aktualizacja: 31 marca 2025
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności